Pengenalan

Cukai jizyah diertikan sebagai cukai perlindungan yang dikenakan kepada golongan bukan Islam yang tinggal di negara Islam untuk menjamin perlindungan dan keselamatan nyawa, harta benda dan amalan agama mereka. Cukai jizyah bermula pada zaman Nabi Muhammad s.a.w. apabila suku Yahudi Taima membayar cukai itu untuk mendapatkan perlindungan di bawah negara Islam Madinah. Pada zaman khulafa al Rasyidin sistem cukai jizyah dikembangkan akibat perluasan kerajaan Islam ke wilayah Mesopotamian, Asia Tengah, Syria dan Afrika. Dalam seluruh wilayah itu zimmi atau orang bukan Islam yang bernaung di bawah pemerintahan Islam atau mempunyai perjanjian damai dengan negara Islam terkena cukai jizyah. Menjelang penubuhan pemerintahan Bani Umayyah cukai jizyah telah merupakan salah satu sumber kewangan yang penting untuk pembangunan negara Islam. Pengertian Jizyah Cukai perlindungan yang dikenakan kepada golongan bukan Islam sebagai balasan kepada jaminan perlindungan daripada negara Islan ke atas nyawa, harta benda dan amalan agama mereka.Jizyah terbahagi kepada dua : Sulh al Jizyah : Cukai perlindungan kepada kaum lelaki bukan Islam yang menepati syarat yang telah ditetapkan. Jizyah al Ruus : Cukai diri.Latarbelakang kerajaan bani Umaiyyah.Isi :

Penubuhan Diwan al kharaj :

Selaras dengan dasar meluaskan kuasa politik khalifah dan pemusatan kuasa kerajaan Umayyah, khalifah Muawiyah telah menubuh sebuah jabatan kewangan khas bagi menguruskan hal ehwal percukaian termasuk cukai jizyah. Tujuannya ialah bagi memastikan bahawa semua projek dan perancangan kerajaan dapat dilaksanakan dengan lancar. Pertubuhan kewangan dikenali Diwan al Kharaji.Perubahan Dasar Perlaksanaan Jizyah :

Pada asalnya cukai jizyah dikenakan ke atas orang bukan Islam saja (zimmi) prinsip ini diamalkan pada zaman Khulafa al Rasyidin. Tetapi kerajaan Umayyah telah mengubah dasar ini. Bermula daripada zaman khalifah Abdul Malik bin Marwan cukai jizyah telah dikenakan bukan saja kepada orang bukan Islam tetapi juga kepada orang Islam keturunan bukan Arab (Mawali) Perubahan dasar ini dibuat di atas nasihat Hajjaj bin Yusof al Thaqafi, seorang gabenor wilayah Umayyah. Dasar baru yang mendiskriminasi orang Islam bukan Arab adalah untuk mengatasi masalah kewangan dan menghalang orang bukan Islam memeluk agama Islam bagi mengelakkan bayaran cukai jizyah. Dasar baru dalam pelaksanaan cukai jizyah membangkitkan penentangan daripada umat-umat Islam bukan keturunan Arab. Tindakan ini dianggap bersifat perkauman Arab dan mendiskriminasi terhadap kaum bukan Arab jadi mereka bersedia menyokong puak memberontak terutamanya puak Khawarij dan Syiah yang menentang Bani Umayyah.Buat pertama kali golongan rahib (padri dikenakan cukai jizyah semasa pemerintahan Abdul Malik sebelumnya golongan rahib dikecualikan daripada cukai jizyah kerana mereka bergantung kepada sumbangan kebajikanKhalifah al Walid bin Abdul Malik meneruskan dasar cukai jizyah yang ditetapkan oleh bapanya iaitu orang Islam bukan keturunan Arab terus dikenakan cukai jizyah. Al Walid meluaskan kuasanya dan jajahan takluknya terpaksa membayar cukai jizyahBentuk Bayaran Jizyah :

Tambahan pula Khalifah Abdul Malik mengubah bentuk bayaran cukai jizyah. Pada masa sebelumnya cukai jizyah boleh dibayar dalam bentuk pembayaran daripada hasil tanaman. Tetapi Khalifah Abdul Malik telah menghentikan pembayaran secara barangan dan menetapkan bahawa cukai jizyah haruslah dibayar dalam bentuk wang tunai.Kadar Bayaran Jizyah :

Di samping itu kadar bayaran cukai jizyah dinaikkan sebanyak empat kali ganda pada zaman Khalifah Abdul Malik.

MASYARAKAT ISLAM ZAMAN BANI UMAYYAH PengenalanKerajaan Bani Umayyah diasaskan oleh Muawiyah Bin Abu Sufian pada tahun 661 M. Beliau daripada keturunan Bani Umayyah, bekas Gabenor Syam dan seorang pemimpin yang pintar dan mempunyai fikiran yang tajam. Penubuhan Kerajaan Bani Umayyah menyebabkan sistem pemerintahan demokrasi dan pemilihan Khalifah Islam berdasarkan Sistem Syura lenyap dan mewujudkan sistem pemerintahan monarki dan pemilihan Khalifah Umayyah berdasarkan sistem warisan. Kerajaan Bani Umayyah dibahagikan kepada 3 tahap iaitu tahap kelahiran (661-705 M), zaman kemajuan dan pembangunan (705-724 M) dan zaman kehancuran (724-750 M). Pada zaman ini, masyarakat Islam terbahagi kepada golongan pemerintah, kaum Mawali, golongan Zimmi dan golongan hamba. Golongan PemerintahGolongan pemerintah diterajui oleh keluarga dari Bani Umayyah. Nama ini diambil sempena nama ketua keluarga Umayyah Bin Abd Syams Bin Abdul Manaf Bin Qusay Bin Kilab dari keturunan Quraisy. Kerajaan ini diperintah oleh dua keluarga besar iaitu keluarga Abu Sufian (23 tahun) dan keluarga Marwan (68 tahun). Terdapat 3 orang Khalifah dari keluarga Abu Sufian iaitu Muawiyah Bin Abu Sufian (661-680), Yazid Bin Muawiyah (680-683) dan Muawiyah Bin Yazid (683). Bagi keluarga Marwan, terdapat 11 orang Khalifah dimana kumpulan pertama dimulakan oleh Marwan I Bin al-Hakam (684-685) dan diakhiri oleh Hisham Bin Abdul Malik (724-743). Khalifah bagi kumpulan kedua ialah al-Walid II bin Yazid, Yazid III Bin al-Walid, Ibrahim Bin al-Walid dan Marwan Bin Muhammad. Semasa keluarga Abu Sufian, masyarakat Islam aman dan stabil. Ketika keluarga Marwan mengambilalih pemerintahan, negara Islam tidak stabil dan kucar-kacir. Keadaan ini diselamatkan oleh Abdul Malik Bin Marwan. Dengan itu, Kerajaan Bani Umayyah mulai mengalami zaman kegemilangan. Khalifah Umar Bin Abdul Aziz telah menegakkan semula sebuah komuniti Islam yang teguh tetapi penggantinya tidak berhati-hati, cuai dengan tanggungjawab menyebabkan usaha Umar disia-siakan. Sebahagian besar corak kehidupan Khalifah Kerajaan Bani Umayyah terikut dengan corak pemerintahan Kerajaan Byzantine dengan dikelilingi kemewahan dan hiburan. Perpecahan masyarakat ketara. Antara gerakan penentangan yang terkenal ialah gerakan Azariqah dan Najdiyah. Golongan MawaliTerdapat dua pandangan. Pandangan pertama - negatif. Ia disokong oleh J. Wellhausen, Goldziher dan Belyaev. Mereka berpendapat bahawa Mawali tidak mempunyai tempat dalam pemerintahan dan pentadbiran. Ia disebabkan pemerintahan Bani Umayyah berlandaskan semngat Asabiyah keturunan Arab. Oleh itu, orang Arab diberi keutamaan dalam semua perkara manakala kaum Mawali tidak dapat memegang jawatan penting dan tidka bebas bergerak. Dari segi ekonomi, mereka merupakan golongan berpendapatan rendah dan tidak menerima ganjaran atau sara hidup yang tetap dalam perkhidmatan ketenteraan. Dari segi sosial, golongan Mawali tidak boleh berkahwin dengan perempuan Arab. Pernah dikatakan bahawa golongan Mawali ini diperintah untuk balik ke Kufah bagi mengusahakan pertanian. Tangan dan kaki mereka dicop dengan nama kampung supaya dapat dikesan. Dari segi Agama, kaum Mawali tidka boleh solat bersama-sama kaum Arab sehinggalah beberapa buah masjid dibina khusus untuk Mawali. Mereka dikehendaki membayar jizyah (cukai perlindungan) walaupun beragama Islam. Pandangan kedua menghala ke positif. Dari segi pemerintahan dan pentadbiran, mereka dikatakan memainkan peranan penting. Mereka telah menjadi pegawai Jabatan Kewangan (Diwan al-Kharaj). Sebagai contoh, Maymun Bin Mihran menjadi Pengarah Jabatan Cukai di Jazirah oleh Umar dan Ubaidullah Bin Barray menjadi Pengarah Jabatan Cukai di Iraq oleh Muawiyah. Selain itu, mereka juga menjadi pegawai Jabatan Urusetia (Diwan al-Khattam) yang bertanggungjawab mengecap surat rasmi kerajaan. Kerja ini merupakan kerja yang sulit dan rahsia dan memerlukan orang ikhlas dan jujur serta amanah. Sebagai contoh, Junah (oleh Khalifah Abdul Malik), Syu'aib al-Sabi (oleh Khalifah al-Walid Bin Abdul Malik), Amir Binal-Harith dan Qatan (oleh Khalifah Yazid Bin al-Walid). Mereka juga pernah menjadi pegawai Jabatan Perhubungan Awam (Diwan al-Rasa'il) seperti al-Laith Abi Ruqayyah, Rusydayn dan Salim. Mereka juga berkhidmat sebagai pengawal dan penjaga istana. Tuganya ialah menjaga keselamatan istana dan dibayar gaji setimpal dengan kerja yang dilakukan. Contohnya Abu Mukhriq dan Khalid Bin Dayyan. Rabah, Khalid, Safwan dan Jubayr pula menjadi Hajib yang bertugas menyoal siasat pengunjung istana sebelum masuk bertemu dengan Khalifah. Di Afrika Utara dan Maghribi, Abu al-Muhajir Dinar dan Yazid Bin Abu Muslim menjadi Gabenor wilayah. Dari segi ekonomi, mereka hidup kaya raya seperti Fairuz Husayn. Hal ini membuktikan bahawa bukan semua kaum Mawali hidup dalam kemiskinan. Dari segi ketenteraan, ia dimonopoli oleh orang Arab dan tiada jawatan yang diberi kepada kaum Mawali. Angkatan tenteranya diketuai oleh orang Arab Syria sama ada keturunan Yaman atau Qais. Bani tentera pembantu, ia terdiri daripada kaum Arab dan Mawali. Tentera Arab didaftar dan dibayar gaji manakala tentera Mawali berkhidmat sebagai tentera infanteri, tidak didaftar dan dibayar gaji. Gerakan Penentangan Bani UmayyahGerakan AzariqahGerakan ini dipimpin oleh Azraq Bin Nafi. Is muncul di Basrah pada 683 M berikutan dengan penyingkiran Ubaidullah Bin Ziyad dan kematian Khalifah Yazid I. Kemudiannya, gerakan ini berpindah ke Ahwaz dan Kirman dan berjaya memberi tentangan hebat kepada Ibn al-Zubayr. Jumlah tenteranya ialah 20,000 orang. Mereka berjaya menguasai Ahwaz, Fars, Kirman, Isfahan dan Tabaristan. Pemimpin yang lain bagi gerakan ini ialah Qatari Bin Fuja'ah. Doktrin kaum Azariqah ialah (1) orang yang berzina, derhaka kepada ibu bapa, membunuh dianggap kafir dan kekal dalam neraka; (2) menghukum kafir ke atas orang yang tidak menyertai Azariqah; dan (3) mengharuskan rampasan harta benda orang yang mengingkari mereka. NajaiyahGerakan ini diasaskan oleh Najdah Bin Amir al-Hanafi. Ia muncul serentak dengan Gerakan Azariqah. Dari segi matlamatnya, ia sama dengan Azariqah iaitu menjatuhkan Bani Umayyah dan kuasa Ibn al-Zubayr. Pada permulaannya, gerakan ini bekerjasama dengan Azariqah tetapi disebabkan perbezaan ideologi, akhirnya berpecah. Perbezaan ini berlaku dimana Azariqah mengamalkan konsep isti'rad (menghalalkan darah sesiapa sahaja yang tidak menyokong mereka) dan Najdiyah menganggap ia terlampau. Golongan Najdiyah berpendapat bahawa mereka yang tidak sokong hanya boleh dikenakan kafir apabila mereka menentang. Najdiyah menubuhkan komuniti sendiri, mengamalkan al-Quran mengikut tafsiran mereka. Mereka tidak mewajibkan adanya Khalifah tetapi perlu mematuhi al-Quran. Mereka terdiri daripada kaum Badwi dan lebih bergiat dalam politik dan ketenteraan berbanding dengan teologi. Penentangan Kaum Syi'ahPenentangan bermula sejak zaman Muawiyah Bin Abu Sufian. Pembunuhan Husayn di Karbala menaikkan semangat mereka untuk menentang Muawiyah. Berikutan peristiwa karbala, wujud golongan al-Tawwabun pimpinan Sulayman Bin Surad al-Khuza'i (pengikut Khalifah Ali yang setia). Golongan ini berasa berdosa dan bertaubat kerana tidak mempertahankan Husayn dan bagi menebus dosa, mereka mesti berjuang dan berkorban bagi menentang Bani Umayyah. Perjuangan Syi'ah disambung baik oleh Mukhtar. Perjuangan al-Mukhtar berbeza dengan kaum Syi'ah kerana (a) orang pertama memperjuangkan hak dan kedudukan Muhamamd al-Hanafiyah. Sebelum itu, kaum Syi'ah memperjuangkan hak dan kedudukan Husayn; (b) orang pertama menonjolkan jawatan Wazir yang tidak pernah dilakukan oleh Syi'ah; (c) tindakannya tidak direstui oleh Muhammad al-Hanafiyah; dan (d) cuba memihak kaum Mawali menyebabkan kaum Syi'ah kecewa. Kaum Mawali menyokong al-Mukhtar kerana perasaan tidak puas hati terhadap pemerintahan Bani Umayyah yang bersifat perkauman Arab. Al-Mukhtar telah mengambil kesempatan ini untuk memperkukuhkan kedudukannya