PENGESANAN TAHAP, PUNCA DAN SIMPTOM STRES SERTA ... fileiv “Saya akui karya ini yang bertajuk...

PENGESANAN TAHAP, PUNCA DAN SIMPTOM STRES SERTA

PERLAKSANAAN MODUL LATIHAN KEMAHIRAN MENGAWAL

STRES KEHIDUPAN GURU

MAZLAN BIN ARIS

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

iii

PENGESANAN TAHAP, PUNCA DAN SIMPTOM STRES SERTA

PERLAKSANAAN MODUL LATIHAN KEMAHIRAN MENGAWAL

STRES KEHIDUPAN GURU

MAZLAN BIN ARIS

Tesis ini dikemukakan sebagai

memenuhi syarat penganugerahan

Ijazah Doktor Falsafah Pendidikan (Bimbingan dan Kaunseling)

Fakulti Pendidikan

Universiti Teknologi Malaysia

FEBRUARI 2011

iv

“Saya akui karya ini yang bertajuk “Pengesanan Tahap, Punca dan Simptom Stres

serta Perlaksanaan Modul Latihan Kemahiran Mengawal Stres Kehidupan Guru”

adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya

telah saya jelaskan sumbernya”

Tandatangan : ........................................................................

Nama Penuh : MAZLAN BIN ARIS

Tarikh : 14 FEBRUARI 2011

v

SYUKUR KE HADRAT ILLAHI DENGAN LIMPAH KURNIANYA DAPAT

MEWARNAI KEHIDUPAN INI DENGAN KEKUATAN IMAN DAN

TAKWA.

BUAT ABAH DAN EMAK

Terima kasih atas doa yang diberi.

Ini hadiah untuk abah.

BUAT ISTERI

Terima kasih atas segalanya.

BUAT PERMATA HATI ABAH (EZZATY EMILEA, QISTINA NABIHAH &

QAHIR EIRFAN)

Terima kasih atas keperihatinan dan kebahagiaan yang dipamerkan kalian.

vi

PENGHARGAAN

Segala puji bagi Allah S.W.T yang maha pengasih lagi penyayang yang telah

menganugerahkan kekuatan, kesabaran dan kesungguhan dalam melengkapkan tesis

ini. Semoga sumbangan yang tidak seberapa ini, dapat memberi impak yang besar

bagi membantu mengawal kesihatan mental golongan pendidik.

Saya ingin merakamkan penghargaan yang tidak terhingga kepada penyelia

saya, Dr Faizah bte Abd Ghani diatas kesungguhan, keikhlasan dan kesabaran

mendidik saya sehingga siapnya tesis ini. Tunjuk ajar dan keperihatinan yang

dicurah menambahkan lagi kamus kehidupan di dalam mengenali erti kemanusiaan.

Saya ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada Kementerian Pelajaran

Malaysia kerana memberi kebenaran kepada saya menjalankan penyelidikan ini di

sekolah-sekolah menengah di negeri Johor. Penghargaan juga kepada Pejabat

Pelajaran Daerah (PPD) khususnya PPD Kulaijaya dan Mersing serta pihak

pengurusan sekolah yang telah terlibat dalam menjayakan kajian ini.

Jutaan terima kasih juga kepada Prof Madya Dr Hj. Jamaludin Ahmad, Prof

Madya Dr Mohamed Sharif Haji Mustafa, Prof Madya Zaidatun binti Tasir, Prof

Madya Dr Othman bin Md Johan, Dr Zainal Abidin Zainuddin, Dr Azlina bt. Mohd

Kosnin, Dr Hilmi bin Ahmad Shagir, Dr Zainudin Abu Bakar dan semua pensyarah

yang terlibat membantu memberi nasihat dan tunjuk ajar yang berguna.

Penghargaan yang tidak terhingga kepada warga Institut Pendidikan Guru

Kampus Temenggong Ibrahim iaitu Tn. Hj. Mohd Said bin Hasran, Hj. Abdullah

Zhidi Omar, Hj. Nasir Abdullah, En Syafiq Sim Abdullah, En. Tauhid bin Sudar, Pn.

Rokiah Buyong, En Lee Chai Eam, Hj. Hassan Kudus, Pn. Salima Omar, En.

Hamdan Bin Zainal Afuad dan rakan-rakan di Pusat Latihan Guru Dalam

Perkhidmatan di dalam membantu mengendalikan kursus pengurusan stres.

Jasa dan keikhlasan membuat saya lebih menghargai hubungan sesama manusia.

vii

ABSTRAK

Penyelidikan ini bertujuan untuk mengkaji fenomena stres dalam kalangan

guru. Kajian yang dijalankan merangkumi aspek pengesanan tahap, punca dan

simptom stres guru di sekolah-sekolah menengah negeri Johor. Selain itu, kajian ini

bertujuan mengenal pasti keberkesanan Modul Latihan Kemahiran Mengawal Stres

Kehidupan Guru yang dibangunkan oleh pengkaji. Kajian ini dijalankan secara

kuantitatif dan kualitatif yang terdiri daripada dua fasa iaitu fasa mengesan tahap,

punca dan simptom stres serta pengujian keberkesanan Modul Latihan Kemahiran

Mengawal Stres Kehidupan Guru. Persampelan data fasa pertama melibatkan 849

orang sampel yang mewakili populasi guru sekolah menengah di negeri Johor.

Sampel dipilih menggunakan kaedah rawak berlapis (propotional stratified

sampling). Fasa kedua kajian melibatkan lapan orang sampel yang dipilih

menggunakan kaedah persampelan bertujuan (purposive sampling). Analisis data

melibatkan kaedah kuantitatif dan kualitatif yang merangkumi analisis secara

statistik deskriptif, temu bual dan pemerhatian. Dapatan kajian menunjukkan

majoriti tahap stres guru sekolah menengah di negeri Johor berada di tahap normal

(67.7%). Jika dilihat dari aspek punca pula didapati punca utama stres dalam

kalangan guru ialah pekerjaan (min=1.39). Simptom utama yang paling kerap

dialami oleh guru-guru ialah kognitif (min=1.09). Dapatan kajian juga menunjukkan

bahawa responden yang berumur 30 tahun dan ke bawah, responden perempuan,

janda/duda, tempoh mengajar 5 tahun dan kurang, pendapatan RM3 501.00 hingga

RM 4 000.00 dan lokasi sekolah luar bandar merupakan latar belakang responden

yang paling mudah mengalami stres sehingga tahap tinggi. Dapatan tentang

keberkesanan menunjukkan Modul Latihan Kemahiran Mengawal Stres Kehidupan

Guru dapat meningkatkan tahap ilmu pengetahuan dan kemahiran guru dalam

mengawal stres sehingga mencapai tahap normal. Dapatan kajian juga membuktikan

bahawa terdapat perbezaan antara pengalaman sebelum latihan (kurang selesa)

kepada kehidupan yang lebih baik apabila menamatkan latihan pengawalan stres.

Hasil dari penganalisisan data secara kuantitatif dan kualitatif menunjukkan

penurunan skor tahap stres secara keseluruhan sebanyak 42.76%, punca stres

sebanyak 36.61% dan simptom stres sebanyak 46.72%. Justeru membuktikan modul

ini berkesan di dalam mengawal stres dalam kalangan guru di negeri Johor.

Diharapkan Modul Latihan Mengawal Stres Kehidupan Guru ini dapat diaplikasikan

oleh Jabatan Pelajaran Johor dalam membantu guru-guru yang mengalami stres.

viii

ABSTRACT

The purpose of this study is to investigate the phenomenon of stress among

teachers in Johor which consists of the detection level, causes and symptoms of

stress. Beside that, the study also focuses on the effectiveness of a training module

developed by the researcher on Stress Controlling Skills for Teachers. The

researcher used a data triangulation design which is suitable for simultaneous

qualitative and quantitative data collection. This mixed method study was conducted

in two phases: detecting the level, the causes as well as symptoms of stress; and later,

testing the effectiveness of the developed Training Module. The first phase involved

a survey while the second, a case study. In the first phase 849 of secondary school

teachers in Johor were selected random proportional stratified sampling was used for

the selection. Purposive sampling was used in the second phase and 8 teachers were

chosen. Qualitative and quantitative data analyses were conducted using descriptive

statistics analysis, interviews and observations. The findings showed that the

majority secondary school teachers in Johor were at a normal level (67.7%).

Teachers’ own work was found to be the main cause of the stress (mean=1.39). The

main symptom most often experienced by teachers was cognitive (mean=1.09). The

findings showed that respondents with the following backgrounds aged below 30

years, women, widows, less than 5 years teaching experience, income from RM3

501.00 to RM4 000.00 and rural schools were more prone to experience higher level

of stress. The finding proved that the Training Module could increase the knowledge

level and teacher skills in controlling stress towards the normal level. The result also

showed that evidently there were differences on how the respondents felt before and

after the treatment (Training Module) was conducted. Upon completing the module,

the respondents felt a lot better in comparison to what they experienced before.

Qualitatively and quantitatively, the result convincingly conveyed that the level of

stress score was reduced to 42.76%, stress causes to 36.61% and stress symptoms to

46.72%. Overall, this module was found to be very effective in controlling stress

among teachers in Johor. It is hope that, this Training Module can be a very useful

assistance and application for Johor Education Council to reduce teachers stress level

stressful teachers.

ix

KANDUNGAN

BAB PERKARA HALAMAN

PENGESAHAN TESIS

PERAKUAN PENYELIA

TAJUK TESIS i

PERAKUAN PENULIS ii

DEDIKASI iii

PENGHARGAAN iv

ABSTRAK v

ABSTRACT vi

KANDUNGAN vii

SENARAI JADUAL xvi

SENARAI RAJAH xxi

SENARAI LAMPIRAN xxii

1 PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Latar Belakang Masalah 5

1.3 Pernyataan Masalah 10

1.4 Objektif Kajian 12

1.5 Persoalan Kajian 13

1.6 Kerangka Teori Kajian 14

1.7 Kerangka Konsep Kajian 18

1.8 Rasional Kajian 21

1.9 Kepentingan Kajian 23

x

1.9.1 Guru Sekolah 23

1.9.2 Kaunselor Pentadbir 24

1.9.3 Kementerian Pelajaran Malaysia 25

1.10 Skop dan Batasan Kajian 25

1.11 Definisi Konsep dan Operasional Kajian 27

1.11.1 Modul 27

1.11.2 Stres 28

1.11.3 Keberkesanan 29

1.11.4 Kemahiran Mengawal 29

1.11.5 Kehidupan Guru 30

1.11.6 Tahap Stres 31

1.11.7 Punca Stres 32

1.11.8 Simptom Stres 32

1.12 Kesimpulan 33

2 SOROTAN PENULISAN

2.1 Pengenalan 34

2.2 Teori dan Model-Model Kajian 34

2.2.1 Model Stres Selye (1975) 35

2.2.2 Model Proses Stres Greenberg (1999) 38

2.2.3 Model Integrasi Kehidupan Sihat Secara

Spiritual Seaward (2006) 40

2.2.4 Model Stres Guru Kyricaou dan

Sutcliffe (1978) 43

2.2.5 Model Rangka Bentuk Stres Kerja Dalam

Organisasi Matterson dan

Ivanchevich (1989) 45

2.2.6 Model Stres dan Cara Mengawal

Blonna (2000) 49

2.2.7 Pemilihan Model Stres 51

2.3 Kajian-Kajian Lepas Dalam Negeri 54

2.3.1 Kajian Tahap Stres Dalam Kalangan Guru

di Malaysia 54

xi

2.3.2 Kajian Punca Stres Dalam Kalangan

Guru di Malaysia 60

2.3.3 Kajian Simptom Stres di Malaysia 63

2.3.4 Kajian Keberkesanan Modul di Malaysia 66

2.4 Kajian-Kajian Lepas Luar Negeri 71

2.4.1 Kajian Tahap Stres Dalam Kalangan

Guru di Luar Negeri 71

2.4.2 Kajian Punca Stres Dalam Kalangan

Guru di Luar Negeri 74

2.4.3 Kajian Simptom Stres di Luar Negeri 77

2.4.4 Kajian Keberkesanan Modul di

Luar Negeri 79

2.5 Kesimpulan 82

3 METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pengenalan 84

3.2 Reka Bentuk Kajian 85

3.2.1 Fasa I (Peringkat Mengesan Tahap, Punca

dan Simptom Stres) 86

3.2.2 Fasa II (Peringkat Latihan Mengawal Stres

Kehidupan Guru) 87

3.3 Persampelan 91

3.3.1 Sampel Tinjauan Tahap, Punca dan

Simptom Stres Kehidupan Guru 91

3.3.2 Pemilihan Sampel Guru untuk

Mengikuti Latihan Kemahiran

Mengawal Stres Kehidupan 93

3.4 Instrumen Kajian 95

3.4.1 Soal Selidik 95

3.4.1.1 Inventori Profil Stres Kehidupan

(IPSK) 96

3.4.1.2 Soal Selidik Kebolehpercayaan

Modul 102

xii

3.4.1.3 Soal Selidik Penilaian Bimbingan

Kelompok 103

3.4.2 Temu bual 105

3.4.3 Pemerhatian 107

3.5 Kesahan dan Kebolehpercayaan Modul Latihan

Kemahiran Mengawal Stres Kehidupan

Guru 109

3.5.1 Kesahan Modul Latihan Kemahiran

Mengawal Stres Kehidupan Guru 109

3.5.2 Kebolehpercayaan Modul Latihan


Guru 113

3.6 Kandungan Reka Bentuk Modul 115

3.7 Penganalisis Data 117

3.7.1 Analisis Tahap Stres Guru 117

3.7.2 Analisis Punca dan Simptom Stres

Kehidupan Guru 118

3.7.3 Analisis Keberkesanan penggunaan

Modul Latihan Kemahiran Mengawal

Stres Kehidupan Guru di Dalam

Meningkatkan Ilmu Pengetahuan

dan Kemahiran mengawal Stres 118

3.7.4 Analisis Keberkesanan Penggunaan

Modul Latihan Kemahiran Mengawal

Stres Kehidupan Guru di Dalam

Mengurangkan Tahap Stres 120

3.7.5 Analisis Keberkesanan Penggunaan

Modul Kemahiran Mengawal Stres

Kehidupan Guru di Dalam Mengurangkan

Punca dan Simpton Stres 122

3.8 Analisis Temu Bual Secara Kualitatif 122

3.9 Kesimpulan 124

xiii

4 ANALISIS DATA DAN DAPATAN KAJIAN

4.1 Pengenalan 125

4.2 Analisis Deskriptif Taburan Responden

Berdasarkan Latar Belakang Demografi Kajian

Tinjauan 126

4.2.1 Analisis Deskriptif Umur Responden 127

4.2.2 Analisis Deskriptif Kelulusan Akademik

Tertinggi Responden 127

4.2.3 Analisis Deskriptif Jantina Responden 128

4.2.4 Analisis Deskriptif Taraf Perkahwinan

Responden 128

4.2.5 Analisis Deskriptif Pengalaman Mengajar

Responden 129

4.2.6 Analisis Deskriptif Pendapatan

Responden 129

4.2.7 Analisis Deskriptif Lokasi Sekolah

Responden 130

4.3 Analisis Deskriptif Tahap Stres Kehidupan

Guru 131

4.4 Analisis Deskriptif Tahap Stres Kehidupan

Mengikut Faktor Demografi 131

4.4.1 Analisis Deskriptif Tahap Stres

Kehidupan Mengikut Umur 132


Kehidupan Mengikut Kelulusan

Akademik Tertinggi 133


Kehidupan Mengikut Jantina 134


Kehidupan Mengikut Taraf

Perkahwinan 135


Kehidupan Mengikut Pengalaman

Mengajar 137

xiv


Kehidupan Mengikut Pendapatan

Gaji Sebulan 139


Kehidupan Mengikut Lokasi Sekolah 140

4.5 Analisis Deskriptif Punca Stres Kehidupan

Guru 141

4.6 Analisis Deskriptif Punca Stres Kehidupan


4.6.1 Analisis Deskriptif Punca Stres

Kehidupan Berdasarkan Umur 144


Kehidupan Berdasarkan Kelulusan



Kehidupan Berdasarkan Jantina 146


Kehidupan Berdasarkan Taraf

Perkahwinan 147


Kehidupan Berdasarkan Pengalaman

Mengajar 148


Kehidupan Berdasarkan Pendapatan

Gaji Sebulan 149


Kehidupan Berdasarkan Lokasi Sekolah 150

4.7 Analisis Deskriptif Simptom Stres Kehidupan 151

4.8 Analisis Deskriptif Simptom Stres Kehidupan


4.8.1 Analisis Deskriptif Simptom Stres

Kehidupan Berdasarkan Umur 153

xv


Kehidupan Berdasarkan Kelulusan



Kehidupan Berdasarkan Jantina 155


Kehidupan Berdasarkan Status

Perkahwinan 156


Kehidupan Berdasarkan Pengalaman

Mengajar 157


Kehidupan Berdasarkan Pendapatan

Gaji Sebulan 158


Kehidupan Berdasarkan Lokasi Sekolah 159

4.9 Keberkesanan Penggunaan Modul Latihan

Kemahiran Mengawal Stres Kehidupan Guru

di Dalam Meningkatkan Ilmu pengetahuan

dan Kemahiran Mengawal Stres 159

4.9.1 Sub-Modul Proses

Mengenal Diri dan Stres 163

4.9.2 Sub-Modul Penstrukturan

Pemikiran 166

4.9.3 Sub-Modul Proses

Pengurangan Stres 169

4.9.4 Sub-Modul Strategi

Rehat Aktif dan Pasif 171

4.9.5 Sub-Modul Penyusunan Semula

Kehidupan 173

xvi

4.10 Analisis Keberkesanan Penggunaan Modul

Latihan Kemahiran Mengawal Stres


Tahap Stres 177




Punca Stres 215


Latihan Kemahiran Mengawal Stres Kehidupan

Guru di Dalam Mengurangkan Simptom Stres 227

4.13 Pandangan Guru Terhadap Keberkesanan

Penggunaan Modul Latihan Mengawal Stres

Di Dalam Membantu Guru Yang Mempunyai

Tahap Stres Yang Tinggi dan Sangat Tinggi 238

4.14 Kesimpulan 244

5 PERBINCANGAN, IMPLIKASI DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan 246

5.2 Perbincangan 246

5.2.1 Analisis Deskriptif Taburan Responden


5.2.2 Profil Tahap Stres Kehidupan Guru

Sekolah Menengah di Negeri Johor 249

5.2.3 Profil Punca Stres Kehidupan Guru 253

5.2.4 Profil Simptom Stres Kehidupan Guru 254

5.2.5 Keberkesanan Penggunaan Modul


Kehidupan Guru di Dalam

Meningkatkan Ilmu Pengetahuan dan

Kemahiran Mengawal Stres 255

xvii

5.2.6 Keberkesanan Penggunaan Modul Latihan


Guru di Dalam Mengurangkan Tahap

Stres 257

5.2.7 Keberkesanan Penggunaan Modul



Mengurangkan Punca Stres 261

5.2.8 Analisis Keberkesanan Penggunaan Modul



Mengurangkan Simptom Stres 264

5.2.9 Rumusan Pandangan Guru Terhadap

Keberkesanan Penggunaan Modul Latihan

Mengawal Stres Di Dalam Membantu

Guru Yang Mempunyai Tahap Stres

Yang Tinggi dan Sangat Tinggi 265

5.3 Implikasi Dapatan Kajian 267

5.3.1 Guru 268

5.3.2 Kaunselor Pentadbir 268

5.3.3 Jabatan Pelajaran Negeri 269

5.3.4 Institut Pendidikan Guru (IPG) 270

5.3.5 Kementerian Pelajaran Malaysia 271

5.3.6 Pengkaji Lain 271

5.4 Cadangan Kajian 272

5.4.1 Cadangan Tindakan Kajian 273

5.4.2 Cadangan Kajian Lanjutan 276

5.5 Kesimpulan 278

RUJUKAN 280

LAMPIRAN A – F 296 - 350

xviii

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK HALAMAN

2.1 Bilangan responden kajian stres pada tahap tinggi 59

3.1 Taburan item punca stres guru 99

3.2 Taburan item simptom stres guru 99

3.3 Kolerasi matrix punca stres 100

3.4 Kolerasi matrix simptom stres 100

3.5 Keputusan analisis kebolehpercayaan ujian rintis 101

3.6 Keputusan analisis uji dan uji semula 101

3.7 Skala soal selidik kebolehpercayaan modul 103

3.8 Format borang pemerhatian tingkah laku stres 108

3.9 Pandangan pakar pertama terhadap kesahan kandungan

Modul Kemahiran Mengawal Stres Kehidupan Guru 111

3.10 Kesahan kandungan Modul Kemahiran Mengawal

Stres Kehidupan Guru 112

3.11 Nilai pekali kebolehpercayaan Modul Kemahiran

Mengawal Stres Kehidupan Guru 114

3.12 Kandungan Reka Bentuk Modul 116

3.13 Skor tahap punca dan simptom stres mengikut nilai min 118

3.14 Analisis mengikut sub-modul 119

3.15 Skor tahap keberkesanan sesi bimbingan kelompok 120

3.16 Format instrumen pemerhatian perubahan tingkah laku

stres 121

3.17 Perbezaan skor tahap stres sebelum dan selepas menjalani

latihan 121

4.1 Taburan kekerapan dan peratus mengikut umur 127

4.2 Taburan kekerapan dan peratus mengikut

kelulusan akademik tertinggi 127

xix

4.3 Taburan kekerapan dan peratus mengikut jantina 128


status perkahwinan 128


pengalaman mengajar 129

4.6 Taburan kekerapan dan peratus mengikut pendapatan 129

4.7 Taburan kekerapan dan peratus mengikut lokasi sekolah 130

4.8 Taburan kekerapan dan peratus tahap stres kehidupan 131

4.9 Taburan kekerapan, peratusan dan min tahap stres

kehidupan mengikut umur 132


kehidupan mengikut kelulusan akademik tertinggi 133


kehidupan mengikut jantina 134


kehidupan mengikut status perkahwinan 135


kehidupan mengikut pengalaman mengajar 137


kehidupan mengikut pendapatan gaji sebulan 139

4.15 Taburan kekerapan, peratusan dan min tahap

stres kehidupan mengikut lokasi sekolah 140

4.16 Taburan min, tahap dan pangkatan keseluruhan faktor

setiap punca stres 141

4.17 Dapatan analisis ciri-ciri punca stres secara keseluruhan 143

4.18 Taburan min faktor punca stres mengikut umur 144

4.19 Taburan min faktor punca stres mengikut kelulusan

akademik tertinggi 145

4.20 Taburan min faktor punca stres mengikut jantina 146

4.21 Taburan min faktor punca stres mengikut taraf

perkahwinan 147

4.22 Taburan min faktor punca stres mengikut pengalaman

mengajar 148

xx

4.23 Taburan min faktor punca stres mengikut

pendapatan gaji sebulan 149

4.24 Taburan min faktor punca stres mengikut

lokasi sekolah 150

4.25 Taburan min, tahap dan pangkatan keseluruhan faktor

setiap simpton stres 151

4.26 Dapatan analisis ciri-ciri simptom stres

secara keseluruhan 152

4.27 Taburan min simptom stres mengikut umur 153

4.28 Taburan min simptom stres mengikut kelulusan

akademik tertinggi 154

4.29 Taburan min simptom stres mengikut jantina 155

4.30 Taburan min simptom stres mengikut status

perkahwinan 156

4.31 Taburan min simptom stres mengikut pengalaman

mengajar 157

4.32 Taburan min simptom stres mengikut pendapatan

gaji sebulan 158

4.33 Taburan min simptom stres mengikut

lokasi sekolah 159

4.34 Analisis penilaian sesi latihan bimbingan kelompok

Mengikut sub-modul 163


sub-modul mengenal diri dan stres 165


sub-modul penstrukturan pemikiran 169


sub-modul proses pengurangan stres 171


sub-modul strategi rehat aktif dan pasif 173


sub-modul penyusunan semula kehidupan 176

4.40 Analisis rumusan pemerhatian perubahan tingkah laku

stres mengikut sub-modul responden RK1 oleh pengkaji 181

xxi















4.48 Perbezaan perubahan tahap stres sebelum dan selepas

menjalani latihan 213

4.49 Perbezaan perubahan punca stres RK1 sebelum dan

selepas menjalani latihan 216















4.57 Perbezaan perubahan punca stres sebelum dan


xxii

4.58 Perbezaan perubahan simptom stres RK1 sebelum dan
















4.66 Perbezaan perubahan simptom stres sebelum dan

selepas menjalani latihan secara keseluruhan 237

4.67 Perbezaan perubahan tahap stres sebelum dan


4.68 Perbezaan perubahan punca stres sebelum dan


4.69 Perbezaan perubahan simptom stres sebelum dan


xxiii

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH TAJUK HALAMAN

1.1 Kerangka teori kajian 17

1.2 Kerangka konsep kajian 20

2.1 Rajah tiga tahap Sindrom Penyesuaian Umum atau

G.A.S (General Adaptation Syndrome) Selye (1975) 37

2.2 Model Proses Stres Greenberg (1999) 40

2.3 Model Integrasi Kehidupan Sihat Secara Spritiual

Seawerd (2006) 42

2.4 Model Stres Kerja Guru Kyricaou dan Sutcliffe (1978) 44

2.5 Model Rangka Kerja Dalam Organisasi Matterson dan

Ivanchevich 48

2.6 Model Stres dan Cara Mengawal Blonna (2000) 51

3.1 Reka bentuk kajian 90

5.1 Profil tahap stres kehidupan guru sekolah

menengah negeri Johor 250

xxiv

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK HALAMAN

A Jadual saiz sampel 296-297

B Instrumen kajian 298-319

C Borang pengesahan IPSK oleh pakar 320-323

D Pengesahan modul oleh pakar 324-327

E Borang keputusan pemerhatian oleh pihak

pengurusan sekolah 328-344

F Sijil dan surat berkaitan 345-350

xxv

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Kehidupan manusia pada abad ini dilihat sebagai suatu keadaan yang amat

mencabar dan kompleks. Kepelbagaian kehidupan yang rencam memberi implikasi

kepada perubahan sosial masa kini. Berdasarkan laporan Pertubuhan Kesihatan

Sedunia (WHO) mendapati stres telah menjadi penyakit yang semakin mengancam

kesejahteraan seluruh negara di dunia. Pengkaji dari WHO mendapati stres

merupakan epidemik global pada abad ini (Seaward, 2006). Situasi ini telah

memangkin munculnya fenomena stres yang memerlukan perhatian khusus untuk

memahaminya (Bloona, 2000). Kini, stres berada di mana-mana dan kerap disebut

sebagai ancaman yang besar terhadap kesihatan mental manusia sejagat (Andrews,

2005). Keadaan ini menjelaskan bahawa stres merupakan fenomena pelbagai

dimensi yang mempunyai pengaruh yang kuat terhadap kehidupan manusia (Hatta

dan Mohamed Hatta, 2002).

Kini, fenomena stres telah menular dalam profesion keguruan seluruh dunia

Menurut Capel (1989), Borg dan Mark (1990), profesion keguruan adalah pekerjaan

yang dikategorikan sebagai kerjaya yang amat stres. Selain itu, Jepson dan Forrest

(2006) melaporkan bahawa kerjaya sebagai guru merupakan pekerjaan yang

mempunyai tahap stres yang tinggi berbanding yang lain. Hal ini disokong oleh

laporan kajian oleh Health and Safety Executive (Jepson dan Forrest, 2006) yang

menyokong pengajaran adalah salah satu daripada pekerjaan yang sangat stres.

xxvi

Status profesion perguruan masa kini dianggap mempunyai tiga keadaan

negatif, iaitu keadaan stres, moral guru yang rendah dan perletakan jawatan (Gold

dan Roth, 1993). Hal ini bertekalan dengan laporan dari Pitchers dan Soden (1999)

serta kajian yang dijalankan oleh Borg dan Mark (1990) yang mendapati guru di

Amerika Syarikat dan Britain mengalami tahap stres yang tinggi dan terlalu tinggi.

Begitu juga dengan laporan keseluruhan kajian di Australia dan New Zealand

mendapati tahap stres guru adalah tinggi.

Jika dilihat dalam konteks negara Malaysia, didapati fenomena stres dalam

kalangan guru semakin mendapat perhatian. Menurut Setiausaha Agung Kesatuan

Perkhidmatan Perguruan Kebangsaan (NUTP), Loke Yim Pheng (2005), ramai guru

di Malaysia kini menghidap penyakit barah payu dara, darah tinggi, sakit jantung dan

malah sedang mendapat rawatan psikiatri kerana semakin stres akibat beban tugas

yang bertambah (Abdul Muin, 2005). Kenyataan ini disokong oleh Presiden NUTP

yang mendakwa tahap stres dalam kalangan guru semakin menjadi-jadi dan

membimbangkan ekoran bebanan tugas yang meningkat (Utusan Malaysia, 23 Ogos

2005). Selain itu kajian oleh Kesatuan Perkhidmatan Perguruan Kebangsaan

(NUTP) mendapati 70 peratus daripada 9000 guru di seluruh negara tertekan bukan

sahaja kerana beban tugas tetapi juga terpaksa berdepan dengan kerenah pengetua,

kerani, ibu bapa dan juga pelajar (Siti Nor Afzan, 2008).

Schafer (1996) telah melaporkan bahawa faktor pekerjaan telah menyumbang

70% kepada keadaan stres. Ia diikuti oleh masalah kewangan sebanyak 63%,

keluarga 44%, kerja rumah 37%, masalah kesihatan 35% dan penjagaan anak-anak

20%. Perangkaan ini menggambarkan kehidupan manusia penuh dengan situasi

yang boleh menyumbang kepada rangsangan timbulnya stres.

Selain daripada faktor pekerjaan, stres juga berpunca dari gaya hidup dan

aktiviti harian guru. Ia selaras dengan pendapat, Slavin et al. (1991) yang

menyatakan bahawa stres boleh berpunca dari kehidupan harian guru secara individu

yang memangkin timbulnya simptom stres. Fenomena stres dalam kalangan guru

berkait dengan bagaimana seseorang guru itu mengendalikan stres dalam

kehidupannya. Sebagai golongan manusia yang unik, stres dalam kalangan guru juga

xxvii

perlu dilihat dari aspek pekerjaan dan kehidupan peribadi secara holistik (Leatz dan

Stolar, 1993). Seorang guru juga mempunyai kehidupan peribadi yang tersendiri

berbeza dengan kerjaya lain. Stres yang wujud dalam bidang pekerjaan guru juga

akan memberi kesan terhadap kehidupan guru. Begitu juga dengan stres kehidupan

peribadi guru akan memberi kesan terhadap prestasi kerja. Kenyataan ini disokong

oleh Leatz dan Stolar (1993) yang berpendapat bahawa seseorang itu amat sukar

untuk melupakan masalah keluarga di rumah semasa bekerja dan juga sebaliknya.

Sehubungan itu, kerjaya dan kehidupan guru adalah merupakan sesuatu yang

tidak boleh dipisahkan. Jika kerjaya guru boleh mengundang suasana stres,

kehidupan peribadi guru juga boleh merangsang wujudnya stres. Ia selaras dengan

pendapat Adams (1980) yang melaporkan kebanyakan rasa kecewa dan tekanan

adalah akibat daripada pengalaman di dalam masyarakat, peribadi dan kehidupan

bekerja yang menyebabkan stres. Pendapat ini diperkukuhkan lebih terperinci oleh

Girdano, Dusek dan Everly (2009) yang menyatakan punca stres adalah berkaitan

dengan masalah fizikal, emosional, intelektual, sosial, ekonomi dan spiritual.

Kyriacou dan Sutcliffe (1978a) juga berpendapat seseorang guru yang

mengalami stres bukan sahaja berpunca dari faktor fizikal kelas seperti terlalu ramai

murid di dalam kelas tetapi juga kesan dari masalah perhubungan yang teruk.

Natijah dari itu, guru juga akan mengalami kesan stres secara menyeluruh di dalam

kehidupannya yang merangkumi masalah psikologikal, fisiologikal dan tingkah laku.

Kenyataan ini diperkukuhkan lagi oleh kajian yang dilakukan oleh National

Education Association di Kansas, Amerika Syarikat mendapati kira-kira 20% guru

baru yang digajikan di Amerika Syarikat merasa sedih dan stres kesan dari

pembayaran gaji yang rendah. Keadaan ini pasti mengundang masalah peribadi

berkaitan kewangan. Dapatan kajian melaporkan mereka meninggalkan bidang ini

selepas hanya dua tahun berkhidmat (Lawrence, 2007).

Adams (1980) melihat keadaan ini merupakan sebahagian daripada

kehidupan harus ditempuhi. Kehidupan guru dan pekerjaan guru saling berkait

antara satu sama lain. Ia bertekalan dengan kajian oleh Cinamon, Rich dan Westman

(2007) terhadap guru sekolah menengah di Israel yang mendapati guru yang

xxviii

mengalami stres akibat konflik keluarga akan menunjukkan kriteria pengajaran yang

berlainan. Contohnya guru akan mempunyai masalah dalam perhubungan terutama

berkaitan dengan pengendalian tingkah laku pelajar. Kenyataan ini bertekalan

dengan kajian oleh Jepson dan Forrest (2006) yang mendapati perbezaan personaliti

individu juga memberi pengaruh ke atas tahap stres guru yang tinggi.

Peningkatan tahap dan wujudnya pelbagai punca stres, maka akan

merangsang kepada timbulnya simptom stres yang dianggap sebagai kesan yang

akan membawa kepada pelbagai penyakit kepada seseorang individu itu. Ia

bertekalan dengan kajian oleh Seaward (2006) yang melaporkan bahawa secara

keseluruhannya 70% hingga 80% penyakit yang dialami oleh manusia kini adalah

kesan daripada stres. Contohnya penyakit jantung, kanser, demam, sakit kepala,

penyakit puan, insomnia, tekanan berlebihan dan beberapa penyakit lain (Leatz dan

Stolar, 1993). Keadaan ini diperkukuhkan oleh laporan Seaward (2006) berdasarkan

data yang ditunjukkan oleh National Center For Health Statistics (2000) yang

mendapati masalah penyakit manusia ada hubungan rapat dengan stres. Penyakit

yang berpunca daripada fenomena stres ini amat sukar untuk dikawal dan dicegah

dengan menggunakan ubat. Ia memerlukan penyembuhan secara menyeluruh yang

meliputi perubahan gaya hidup, pemikiran, emosi, spiritual mahupun tingkah laku

yang mengambil masa lama (Braham, 1997). Proses rawatan ini juga memerlukan

komitmen yang padu berpandukan kaedah atau tatacara yang sistematik (Seaward,

2006 ; Bloona, 2000). Oleh sebab itu sebuah modul yang komprehensif adalah

diperlukan bagi mengekang fenomena ini supaya tidak menjadi epidemik yang sukar

untuk dikawal.

Kesimpulannya, fenomena stres merupakan isu besar yang memerlukan

perhatian yang menyeluruh bagi mengendalikannya. Ini kerana ia akan

meninggalkan kesan yang serius terhadap keseluruhan kesejahteraan kehidupan

manusia (Seaward, 2006). Hal ini selaras dengan pendapat Lauzon (1999) yang

melihat kesihatan dan kesejahteraan hidup boleh meningkatkan tahap kegembiraan,

kepuasan dan keghairahan meneruskan kehidupan. Oleh sebab itu penyelesaian yang

holistik diperlukan bagi mengawal tahap stres guru supaya tidak menjadi wabak yang

sukar ditanggani.

xxix

1.2 Latar Belakang Masalah.

Di dalam keghairahan membangunkan sistem pendidikan yang bertaraf dunia,

pelbagai perubahan dilakukan oleh Kementerian Pelajaran Malaysia bagi

memantapkan sistem pelajaran di negara ini. Keadaan ini diakui oleh Menteri

Pelajaran Malaysia, Tan Sri Muhyiddin Yassin yang berpendapat bahawa Malaysia

perlu bertindak pantas menyuntik pembaharuan dalam sistem pendidikan secara

menyeluruh dan bersepadu jika mahu mencapai sasaran menjadi negara maju (Berita

Harian, 23 Julai 2010). Kerancakan meneroka dan merencana bagi memantapkan

sistem pendidikan yang sedia ada pastinya akan membawa bersama kesan langsung

dan tidak langsung kepada penggerak utama dunia pendidikan iaitu golongan guru.

Aspek positif akan dapat memberikan semangat kepada guru. Aspek negatif pula

akan membawa kepada wujudnya fenomena negatif kepada guru itu sendiri

(Seaward, 2006). Keadaan ini pastinya akan menyumbang kepada kegusaran

kesihatan mental terutamanya stres dalam kalangan guru

Berdasarkan laporan dan kajian yang telah dijalankan dapat dibuktian bahawa

stres kalangan guru adalah merupakan masalah yang serius dan perlu ditanggani

dengan segera. Hal ini bertekalan dengan kajian dikeluarkan oleh NUTP (2005)

menunjukkan seramai 69% warga pendidik yang terdiri daripada 9328 orang

responden iaitu guru kelas, pengetua, pensyarah dan Pegawai Jabatan Pelajaran

seluruh negara termasuk Sabah dan Serawak berkerja dalam keadaan stres (Utusan

Malaysia, 29 Mac 2006). Kenyataan ini diperkukuhkan lagi dengan laporan oleh

Bahagian Sumber Manusia, Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) yang

menjalankan kajian terhadap 5181 orang guru dari seluruh Malaysia. Hasil kajian

mendapati seramai 23.4% atau 400 guru lelaki dan 23.70% atau 810 orang guru

perempuan mengalami stres pada tahap tinggi (Ab. Rasab dan Normazwin, 2007).

Peningkatan tahap stres dalam kalangan guru ini dirangsang oleh pelbagai

punca peribadi dan pekerjaan guru itu sendiri. Jika dilihat dari aspek pekerjaan,

didapati bebanan kerja adalah antara punca utama stres dalam kalangan guru (Mohd

Najib, 2009; Helen et al, 2005). Oleh sebab itu, beban kerja dalam profesion

keguruan semakin menjadi isu yang serius. Keadaan ini tentunya telah memberi

xxx

implikasi yang besar kepada peningkatan tahap stres dalam kalangan guru.

Penambahan bebanan tugas ini telah diakui oleh mantan Menteri Pelajaran, Datuk

Seri Hisamuddin Tun Hussein yang menyatakan bebanan kerja guru pada masa kini

semakin berat kerana selain dari menjalankan tugas hakiki sebagai pendidik, guru-

guru juga terpaksa menanggung beban yang sepatutnya turut menjadi tanggungjawab

ibu bapa seperti disiplin anak (Utusan Malaysia, 24 Januari 2008). Jika dilihat dari

segi kerjaya, tugas guru sekarang semakin mencabar dan memerlukan komitmen

yang tidak terbatas kepada rutin tugas mengajar sahaja. Tugas guru bukan sahaja

mengajar murid-murid di dalam bilik darjah tetapi banyak tugas dan tanggungjawab

tambahan yang dibebankan kepada guru.

Stres akibat bebanan tugas ini telah merangsang kerajaan menubuhkan

Jawatankuasa Khas Mengkaji Beban Tugas Guru (Yusri, 2010). Kenyataan ini

diperkukuhkan lagi oleh dengan cadangan Kesatuan Perkhidmatan Perguruan

Kebangsaan (NUTP) supaya kerajaan mewujudkan jawatan pembantu guru di

sekolah-sekolah bagi menjalankan tugas sosial terhadap pelajar yang sebelum ini

terpaksa dilaksanakan guru-guru sendiri (Utusan Malaysia, 21 Jun 2009). Selain dari

itu, punca stres pekerjaan dalam kalangan guru juga berhubung kait dengan

perkembangan kerjaya (Safinat, 1998), masalah salah laku pelajar (Faridah dan

Zuraidah, 1999; Mazlan, 2002; Noor Arifah, 2009) dan ciri tugas guru itu sendiri

(Shahrudin, 2009). Lawrence (2007) juga melihat guru semakin stres akibat dari

masalah perhubungan dengan rakan sejawat. Punca stres ini telah merangsang

kepada timbulnya implikasi guru bergaduh sesama guru. Hasil dari gambaran ini,

jelas profesion perguruan di negara ini mengalami suatu keadaan yang memerlukan

perhatian setiap pihak. Keadaan ini menggambarkan persoalan stres dalam kalangan

guru tidak boleh di pandang ringan lagi (Mohd Razali dan Abang Mat Ali, 1998).

Selain daripada perubahan dalam dunia pendidikan itu sendiri, guru juga

merupakan anggota masyarakat yang pasti akan menerima kesan daripada perubahan

ekonomi, politik dan sosial negara. Keadaan ekonomi yang tidak menentu akibat

kenaikan harga barang juga pastinya membawa kesan kepada keselesaan dan

kesejahteraan kehidupan guru itu sendiri (Berita Harian, 6 Februari 2009). Guru juga

dilihat sebagai insan yang menjadi tumpuan di dalam sesebuah masyarakat untuk

xxxi

diperbahaskan. Mereka juga kerap dilihat sebagai orang yang paling dihormati dan

dicontohi. Kehidupan peribadi guru sentiasa mencuri perhatian masyarakat.

Sebarang perlakuan yang negatif sama ada disengajakan atau tidak pasti akan

menjadi perbicaraan masyarakat. Ini terbukti dengan senario kini yang

mempamerkan imej guru yang semakin tercalar apabila masyarakat kian berani

mencabar, sekali gus mempertikai kewibawaan guru (Ruhaiza dan Mohd Rifaat,

2010).

Jika dianalisis dari aspek peribadi, guru juga manusia yang terdedah kepada

masalah peribadi yang pastinya mempunyai kesan secara tidak langsung kepada

pekerjaan sebagai guru. Ia bertekalan dengan pendapat Menteri Pelajaran, Datuk

Hishammuddin Tun Huseein pada 2 Ogos 2004 yang mengakui golongan pendidik

yang mempunyai masalah disiplin dan bertindak melulu adalah disebabkan oleh

terbawa-bawa masalah luar kerja (Abdul Hafiz, 2004). Ini membuktikan bahawa

stres dalam kalangan guru juga berpunca dari masalah disiplin kehidupan peribadi

guru itu sendiri dan bukan hanya faktor pekerjaan.

Oleh sebab stres boleh memberi impak negatif kepada sistem pendidikan,

maka stres guru perlu dibendung. Ini disebabkan guru adalah orang yang

bertanggungjawab terhadap kejayaan pembangunan modal insan di Malaysia. Ia

selaras dengan tujuan Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010 pada teras

kedua bagi menjana pembinaan modal insan. Guru bertanggungjawab untuk

membangunkan modal insan yang mempunyai pengetahuan dan kemahiran serta

menghayati nilai-nilai murni (Bahagian Perancangan dan Penyelidikan Dasar, KPM,

2006).

Bertitik tolak dari sinilah guru memerlukan kehidupan sihat yang menyeluruh

dari segi mental, fizikal, emosi, spiritual, kewangan, sosial, persekitaran,

perhubungan dan pekerjaan bagi mencapai kesejahteraan hidup. Ia selaras dengan

pandangan Seaward (2006) yang melihat kesejahteraan hidup seseorang banyak

bergantung kepada kesejahteraan dari segi fizikal, emosi, mental dan terpenting

sekali adalah faktor spiritual. Begitu juga Leatz dan Stolar (1993) berpendapat stres

bukan melibatkan pekerjaan sahaja tetapi keluarga, masyarakat, tekanan ekonomi

xxxii

dan sebagainya. Ini membuktikan bahawa faktor yang merangsang stres bukan

sahaja pekerjaan tetapi semua unsur yang berkaitan kehidupan seseorang individu.

Keadaan ini juga bertekalan dengan pendapat Gold dan Roth (1993) yang

melihat punca stres guru bukan sahaja terhad kepada pekerjaan guru sahaja tetapi ia

merangkumi punca peribadi kehidupan guru. Faktor yang boleh menyumbang

kepada stres dari aspek peribadi boleh dikategorikan kepada lima punca utama. Ia

merangkumi faktor kesihatan, perhubungan, kewangan, rekreasi dan persekitaran

tempat tinggal. Kenyataan ini diperkukuhkan oleh Blonna (2000) yang mendapati

individu personaliti jenis A lebih mudah terdedah kepada rangsangan stres kerana

mereka mempunyai tingkah laku yang agresif, kompetitif, sikap dan tingkah laku

mudah melawan. Pendapat ini disokong oleh Jepson dan Forrest (2006) yang

melihat stres guru juga dipengaruhi faktor persekitarannya. Beliau menjalankan

kajian ke atas 95 orang guru di United Kingdom mendapati stres seseorang itu

berkaitan dengan faktor personaliti, komitmen dalam pekerjaan, jantina, pengalaman

mengajar dan mendapat penghargaan secara peribadi secara berterusan. Individu

personaliti jenis A didapati mempunyai hubungan yang singifikan dengan keadaan

stres yang tinggi.

Jika ditinjau secara mendalam, fenomena stres ini telah memberi impak yang

besar terhadap profesion keguruan. Stres dalam kalangan guru telah memberi

ancaman besar terhadap kesejahteraan kesihatan mental guru. Jika dilihat dalam

konteks Malaysia, isu kesihatan mental dalam kalangan guru sudah lama dibahaskan

oleh para pengkaji, Kementerian Pelajaran Malaysia, media, masyarakat dan

golongan pendidik itu sendiri. Menurut Pakar Perunding Kanan Psikiatri, Pusat

Perubatan Universiti Malaya (PPUM), Prof. Nor Zuraida Zainal, dianggarkan 22,000

pesakit mendapatkan rawatan di klinik dan wad psikiatri hospital pada setiap tahun.

Kira-kira 10 peratus daripada mereka terdiri daripada golongan guru. Prof. Nor

Zuraida memberitahu gejala tekanan yang sering dialami oleh guru-guru yang

mengalami tekanan mental adalah mereka menghadapi kecelaruan bipola iaitu

kewujudan pelbagai karakter yang berlawanan dengan keadaan guru yang terbabit

sebelumnya. Ini diikuti oleh kebimbangan dan kemurungan. Tiga faktor utama yang

menyebabkan tekanan ialah keturunan, faktor sekeliling seperti kerja dan jaringan

xxxiii

sosial seperti keluarga, rakan-rakan dan masyarakat. Sekiranya mempunyai

keturunan yang mempunyai masalah jiwa, risiko untuk guru itu mendapat tekanan

menjadi tinggi. Menurut beliau, guru yang tertekan berisiko empat kali ganda lebih

tinggi untuk mendapat penyakit kritikal seperti sakit jantung, darah tinggi, kencing

manis dan buah pinggang (Siti Nor Afzan, 2008).

Tahap stres yang tinggi dan punca stres yang sukar dikawal ini telah

merangsang timbulnya simptom stres yang membawa kepada masalah kesihatan

secara keseluruhannya. Ia bertekalan dengan pandangan Stanks (2005) yang

menyatakan bahawa tahap dan punca stres yang tidak dapat dikawal akan

mencetuskan pelbagai jenis penyakit ringan seperti sakit kepala, masalah kulit, alergi

dan migrain. Simptom penyakit ini akan menjadi bertambah kronik dalam jangka

panjang jika stres tidak dapar dikawal. Menurut Hartney (2008) seseorang guru itu

akan mengalami penyakit yang lebih serius seperti penyakit jantung, darah tinggi,

kanser dan kencing manis jika ia tidak mempunyai kemahiran mengawal stres.

Menurut Teasdale, Heron dan Tomenson (2000), latihan pengurusan stres yang

berkesan akan dapat memberi kesan yang positif seperti kesihatan yang lebih baik,

membina hubungan yang sihat dan berlaku peningkatan kualiti kehidupan.

Berteraskan kepada peningkatan tahap stres, kepelbagaian punca dan

simptom stres dalam kalangan guru, maka latihan yang sistematik telah dapat

dibuktikan mampu mengatasi masalah ini. Ia selaras dengan pandangan Braham

(1997), Blonna (2000), Melgosa (2001) dan Andrews (2005). Penggunaan latihan

kemahiran mengawal stres telah dibuktikan berkesan dalam membantu individu yang

mengalami stres oleh Mackenzie et al. (2007, Biberstein (2006) De Jesus dan

Conboy (2001).

Kesimpulannya, guru orang yang lebih terdedah kepada fenomena stres yang

bukan sahaja di dalam pekerjaan, namun kehidupan peribadi mereka. Guru adalah

golongan yang unik kerana kerja dan kehidupan peribadi adalah saling

mempengaruhi secara kuat antara satu sama lain. Oleh itu faktor pekerjaan boleh

menyumbang kepada stres dalam kehidupan guru. Begitu juga kehidupan guru akan

menyumbang kepada stres semasa bekerja.

xxxiv

1.3 Pernyataan Masalah

Aset yang paling berharga bagi sesebuah negara adalah warganya. Modal

insan inilah yang merupakan aset yang boleh disuntik nilai tambahnya, ditingkatkan

nilai inteleknya serta diperkaya modal budayanya. Pembangunan modal insan adalah

penentu bagi meningkatkan daya saing dan produktiviti negara. Bersesuaian dengan

kehendak industri serta pasaran semasa dan masa hadapan. Pembangunan modal

insan perlu dirancang dengan rapi agar dapat meningkatkan bina upaya generasi

muda Malaysia ke arah melahirkan guna tenaga yang terlatih dan berdaya saing,

sepadan dan mencukupi dengan keperluan negara pada 2020 (Bahagian Perancangan

dan Penyelidikan Dasar Pendidikan, KPM, 2006). Pembentukan modal insan yang

bersepadu inilah merupakan tanggungjawab yang sentiasa perlu dipikul oleh guru-

guru di Malaysia. Oleh sebab itu hanya guru yang berkebolehan, terlatih dan sihat

secara luaran dan dalaman sahaja boleh membantu kerajaan merealisasikan matlamat

ini. Jika guru mengalami stres pada tahap tinggi, maka hasrat murni yang

direncanakan ini akan terkubur.

Berdasarkan kepada kepentingan inilah maka sebuah modul yang

komperensif perlu dibangunkan bagi membantu guru yang mengalami stres.

Keperluan membentuk satu modul untuk memberi kemahiran mengawal stres kepada

guru sekolah yang mengalami stres tahap tinggi amat diperlukan di Malaysia. Ini

berdasarkan pendapat yang dikeluarkan oleh Kesatuan Perkhidmatan Perguruan

Kebangsaan (NUTP) pada Ogos 2005 yang akan bekerjasama dengan Jabatan

Perkhidmatan Awam (JPA) untuk menjalankan kajian khas mengenai tahap sebenar

stres dalam kalangan guru (Abdul Muin, 2005). Sehingga kini belum ada sebuah

modul yang telah dikaji kesahan, kebolehpercayaan dan keberkesanannya yang

dikeluarkan oleh Kementerian Pelajaran Malaysia untuk membantu meningkatkan

kemahiran mengawal stres dalam kalangan guru.

Pembentukan modul yang dinilai secara ilmiah ini begitu penting bagi

memartabatkan kualiti modul ke tahap yang tinggi dan dianggap berkesan. Guru-

guru yang mengalami stres perlu dibantu dengan memberikan latihan bersepadu dan

sistematik. Justeru itu modul latihan bukan akademik yang dibina secara sistematik

PENGESANAN TAHAP, PUNCA DAN SIMPTOM STRES SERTA ... fileiv “Saya akui karya ini yang bertajuk...

Documents

Transcript of PENGESANAN TAHAP, PUNCA DAN SIMPTOM STRES SERTA ... fileiv “Saya akui karya ini yang bertajuk...