i

PENGGUNAAN SISTEM PERANCANGAN DAN KAWALAN

BELANJAWAN ELEKTRONIK (eSPKB) DALAM PENGURUSAN

KEWANGAN DI JABATAN PELAJARAN NEGERI JOHOR

NOR EZAH BINTI HAJI MOHAMMAD

Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi

sebahagian daripada syarat penganugerahan

Ijazah Sarjana Pendidikan

Pengurusan Dan Pentadbiran

Fakulti Pendidikan

Universiti Teknologi Malaysia

NOVEMBER 2007

iii

DEDIKASI

Dengan Lafaz BISMILLAHIRROHMANIRROHIM

Istimewa Buat Suami Tersayang Khairuddin bin Haji Hashim

Terima kasih atas doa, dorongan, kesabaran serta kasih sayang yang

menjadi pencetus kepada kejayaan ini.

Buat anak-anakku

Khairul Farhan, Nur Fitriah, Khairul Fikri,

Khairul Fahmy dan Nur Faarihah

Semoga kalian menjadi anak-anak yang bersabar menjejaki kejayaan dan

terus menerokai ilmu Allah tanpa jemu. Terus tingkatkan usaha

menjadi anak-anak yang soleh dan solehah. Kesabaran kalian

menjadi pendorong ibu untuk berjaya.

Buat Bonda Supinah Hj. Ikhsan dan Sitinah Hj. Siraj

Terima kasih atas do’a, pengertian,sokongan dan nasihat kalian. Kesihatan dan

semangat Bonda berdua menjadikan anakanda wanita yang cekal dan tabah

membina keluarga seutuh binaan Bonda dan Allahyarham Ayahanda.

Juga buat keluarga & rakan-rakan

Dorongan dan kerjasama kalian menguatkan semangat ini untuk

meneruskan perjuangan.

iv

PENGHARGAAN

Alhamdulillah, bersyukur ke hadrat Allah s.w.t kerana mengizinkan

dan memberkati rahmat ke atas hambaNYA, maka kajian ini dapat

disempurnakan dengan lancar dan jayanya.

Setinggi-tinggi penghargaan dan terima kasih diucapkan kepada

Dr. Mohd. Anuar bin Abdul Rahman selaku penyelia yang tidak pernah jemu

memberi bimbingan, tunjuk ajar, serta galakan kepada saya dalam

menyiapkan projek ini. Segala bimbingan, komitmen dan keikhlasan Dr.

amat saya dikagumi. Allah jua yang dapat membalasnya.

Terima kasih juga diucapkan kepada Pengarah Pelajaran Johor,

Timbalan Pengarah Pelajaran Johor, Pegawai-pegawai Pendidikan serta

Kerani-kerani Kewangan di Jabatan Pelajaran Johor dan semua Pejabat

Pelajaran Daerah yang telah terlibat secara langsung dalam kajian soal selidik

ini. Keikhlasan memberikan kerjasama dalam menjayakan kajian ini

dipohonkan keberkatan dari Allah sbnw.

Ucapan penghargaan terima kasih juga kepada penyelaras Program

Pesisir Muar Dr. M. Al-Muz-Zammil bin Yasin dan Prof. Dr. Abu Bakar bin

Haji Hashim, semua pensyarah UTM serta staf Fakulti Pendidikan dan

Sekolah Pengajian Siswazah yang telah memberikan kerjasama sepanjang

pengajian ini.

v

ABSTRAK

Kajian deskriptif berbentuk tinjauan ini dijalankan terhadap

Penggunaan Sistem Pengurusan Kawalan Belanjawan Elektronik (eSPKB)

dalam Pengurusan Kewangan di organisasi pendidikan. Kajian ini

bertujuan mengenalpasti penggunaan, kepuasan dan persepsi pengguna

terhadap sistem eSPKB. Kajian ini dilaksanakan secara spesifik di Jabatan

Pelajaran Johor (JPNJ) serta 10 PPD di Negeri Johor. Responden kajian

terdiri daripada Pegawai dan Kerani yang memiliki Kad Pintar yang

disahkan oleh Pengarah JPNJ. Soal selidik yang digunakan terbahagi kepada

empat bahagian. Instrumen soal selidik dibina berdasarkan objektif kajian.

Hasil kajian rintis menunjukkan nilai Alpha Cronbach bagi Penggunaan

(0.95), Kepuasan Pengguna (0.90) dan Persepsi Pengguna (0.84). Data yang

diperolehi telah dianalisis menggunakan Statistical Package for Social Science

(SPSS) for Window Version 13.0. Kajian ini dianalisis secara deskriptif dan

inferensi menggunakan kekerapan, peratusan, min, Ujian t dan ANOVA.

Dapatan kajian menunjukkan penggunaan eSPKB berada pada tahap

Sederhana (Min=2.80) di mana dalam Objek Sebagai 21000 Tuntutan

Perjalanan, mencatatkan tahap yang paling tinggi dengan Min (3.48)..

Dapatan juga menunjukkan kepuasan pengguna eSPKB dalam kategori

perlaksanaan tugas mencatatkan Min yang lebih tinggi (4.57) berbanding

dengan kategori Kompetensi dan Imej serta Kesan Positif eSPKB. Hasil

kajian menunjukkan majoriti responden berpendapat bahawa penggunaan

eSPKB mempermudahkan tugas-tugas pengurusan kewangan dan mereka

memerlukan kursus atau sesi pemantapan profesion dari masa ke semasa.

Akhir sekali beberapa cadangan dikemukakan bagi mempertingkatkan lagi

penggunaan eSPKB.

vi

ABSTRACT

This descriptive survey is done to the application of an eSPKB

(Budgeting Control and Management Electronic System) in the Johore State

Education Department (JPNJ) and District Education Office (PPD). The

survey was caried out with the purpose to identify the implementation of the

system, the users’ satisfaction and the users’ perception toward this system.

The respondent was among the officers and clerks with authorized ‘Smart

Card’. The questionaires was categorized in 4 groups. Initial research proved

that instrument carried an accepted Alpha value as for the Implementation

(0.95), Users’ Satisfaction (0.90) and for the Users’ Perception (0.84). Then

response was evaluated by using Statistical Package for Social Science (SPSS)

Version 13.0. The research was analyzed descriptively and tabled as

Frequency, Percentile, Mean, T-test and ANNOVA . Findings in the eSPKB

implementation recorded Average level Mean (2.80) with the Objek Sebagai

21000 for Milage Claim recorded the highest Mean (3.84). Findings in the

users’ satisfaction was rather high with Mean (4.17). The Task

Implementation category with Mean (4.57) recorded the highest score

compared to the Positive Effect of eSPKB and the Competency and Imej .

Research found that majority of the respondent agreed that this eSPKB

implementation simplified their job routine and they need to further their

studies by enhancement courses related to this system . Finally there are some

suggestions forwarded to enhance and upgrade the use of eSPKB in financial

and budget management of the Educational Organization.

vii

KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA

SURAT

Pengesahan Penyelia

Tajuk i

Pengakuan ii

Dedikasi iii

Penghargaan iv

Abstrak v

Abstract vi

Kandungan vii

Senarai Jadual xii

Senarai Rajah xiv

Senarai Singkatan xv

Senarai Lampiran xvi

BAB I PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Latar Belakang Kajian 2

1.3 Penyataan Masalah 4

1.4 Objektif Kajian 5

1.5 Persoalan Kajian 6

1.6 Hipotesis Kajian 7

viii

1.7 Kepentingan Kajian 8

1.8 Skop dan Batasan Kajian 9

1.9 Kerangka Kajian 10

1.10 Definisi Operasional 11

1.10.1 Tahap Penggunaan 11

1.10.2 Tahap Kepuasan 12

1.10.3 Persepsi Pengguna terhadap

Pelaksanaan eSPKB 13

1.10.4 eSPKB 13

1.10.5 Jabatan Pelajaran Johor (JPNJ) 13

1.10.6 Pejabat Pelajaran Daerah 14

1.10.7 Pusat Tanggungjawab (PTJ) 14

1.11 Penutup 14

BAB 2 KAJIAN LITERATUR 15

2.1 Pendahuluan 15

2.2 Sejarah Pewujudan Sistem Kewangan

Berkomputer 16

2.3 Teori yang berkaitan dengan pengurusan

kewangan berkomputer - Teori Lima Blok 17

2.4 Sejarah Pewujudan eSPKB 20

2.5 Jenis Perisian Berkaitan Kewangan

Berkomputer 22

2.5.1 Sistem Kewangan Buku Tunai

Sekolah PATSKOM 22

2.5.2 Sistem Kewangan Buku Vot 23

2.5.3 Sistem e-Perolehan 24

2.6 Penggunaan kewangan berkomputer dalam

pengurusan kewangan 24

2.7 Kepuasan Penggunaan Sistem Kewangan

ix

Berkomputer 27

2.7 Pelaksanaan sistem kawalan kewangan

berkomputer 29

2.8 Penutup 30

BAB 3 METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pendahuluan 31

3.2 Reka Bentuk Kajian 31

3.3 Populasi Dan Sampel Kajian 32

3.4 Instrumen Kajian 33

3.4.1 Bahagian A: Demografi Responden 34

3.4.2 Bahagian B: Tahap Penggunaan eSPKB 34

3.4.3 Bahagian C: Tahap Kepuasan Pengguna

eSPKB 36

3.4.4 Bahagian D: Persepsi Pengguna SPKB

dalam pengurusan kewangan 37

3.5 Kajian Rintis 38

3.6 Prosedur Kajian 39

3.7 Penganalisisan Data 40

3.7.1 Analisis Deskriptif 40

3.7.2 Analisis Inferensi 41

3.8 Penutup 42

BAB 4 DAPATAN KAJIAN 43

4.1 Pendahuluan 43

4.2 Latar Belakang Responden 43

4.3 Keputusan berdasarkan analisis deskriptif 47

4.3.1 Tahap Penggunaan Sistem eSPKB 48

4.3.2 Tahap Kepuasan Pengguna eSPKB 53

x

4.3.2.1 Analisis Tahap Kepuasan

Kategori Pelaksanaan Tugas 53

4.3.2.2 Analisis Tahap Kepuasan

Kategori Kompetensi

dan Imej. 55

4.3.2.3 Analisis Tahap Kepuasan

Kategori Kesan Positif eSPKB 56

4.3.3 Persepsi pengguna eSPKB dalam

pengurusan kewangan 58

4.4 Analisis berdasarkan hipotesis kajian. 64

4.4.1 Perbezaan tahap penggunaan

berdasarkan lokasi 64

4.4.2 Perbezaan tahap penggunaan dan

kepuasan berdasarkan jawatan. 66

4.5 Penutup 67

BAB 5 RUMUSAN DAN CADANGAN 69

5.1 Pendahuluan 69

5.2 Perbincangan Hasil Dapatan Kajian 70

5.2.1 Tahap Penggunaan eSPKB 70

5.2.2 Tahap Kepuasan Pengguna 72

5.2.3 Persepsi Pengguna eSPKB 73

5.2.4 Perbandingan Tahap Penggunaan

eSPKB antara lokasi 74

5.2.5 Perbandingan Tahap Penggunaan

eSPKB antara jawatan 74

5.2.6 Perbandingan Tahap Kepuasan

pengguna eSPKB antara jawatan. 74

5.3 Kesimpulan 75

xi

5.4 Cadangan 76

5.4.1 Cadangan Tindakan 77

5.4.2 Cadangan Kajian Lanjutan 79

5.5 Penutup 81

RUJUKAN

LAMPIRAN

xii

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK MUKA

SURAT

1.1 Senarai Objek Sebagai yang terlibat

dalam kajian 11

3.1 Senarai Responden dan Sampel terpilih 27

3.2 Tahap penggunaan eSPKB mengikut

Objek Sebagai 29

3.3 Permarkatan soal selidik Tahap Penggunaan 30

3.4 Nilai min skor tahap penggunaan eSPKB 30

3.5 Kategori item soal selidik Tahap Kepuasan 31

3.6 Permarkatan soal selidik Tahap Kepuasan 32

3.7 Tahap Persepsi Pengguna eSPKB Dalam

Pengurusan Kewangan JPNJ 33

3.8 Nilai Kebolehpercayaan Koefisyen Item

Soalan Kajian 34

3.9 Kaedah Statistik Penganalisisan Deskriptif 35

3.10 Tafsiran Ujian t 35

3.11 Tafsiran ANNOVA 36

4.1 Taburan Responden Mengikut Jantina 38

4.2 Taburan Responden Mengikut Jawatan 38

4.3 Taburan Responden Mengikut Kelulusan

Akademik 39

4.4 Taburan Responden Mengikut Tempoh

Perkhidmatan 39

xiii

4.5 Taburan Responden Mengikut Tempoh

Memegang Jawatan 40

4.6 Taburan Responden Mengikut Umur 40

4.7 Taburan Responden Mengikut Lokasi pejabat 41

4.8 Taburan Kekerapan menghadiri kursus eSPKB 41

4.9 Min Dan Sisihan Piawai Tahap Penggunaan

eSPKB Secara Keseluruhan Mengikut Objek

Sebagai (OS) 42

4.10 Maklumbalas Responden terhadap Tahap

Penggunaan eSPKB dalam OS32000 / OS28000

(Penyenggaraan Bangunan). 43

4.11 Maklumbalas Responden terhadap Tahap

Penggunaan eSPKB dalam OS35000

(Perolehan Aset dan Bekalan) 44

4.12 Maklumbalas Responden terhadap Tahap

Penggunaan eSPKB dalam OS21000

(Tuntutan Perjalanan). 45

4.13 Maklumbalas Responden terhadap Tahap

Penggunaan eSPKB dalam pengurusan

keseluruhan. 46

4.14 Maklumbalas Responden terhadap Tahap

Kepuasan Pengguna eSPKB secara keseluruhan. 47

4.15 Maklumbalas Responden terhadap Tahap

Kepuasan Pengguna eSPKB dalam kategori

pelaksanaan tugas. 48

4.16 Maklumbalas Responden terhadap Tahap

Kepuasan pengguna eSPKB dalam kategori

kompetensi dan imej. 49

4.17 Maklumbalas Responden terhadap Tahap

kepuasan pengguna eSPKB dalam kesan

positif eSPKB. 51

xiv

4.18 Maklumbalas responden terhadap Persepsi

Pengguna eSPKB 52

4.19 Analisis Ujian t Perbezaan penggunaan

eSPKB dalam Penyenggaraan Bangunan,

Tuntutan Perjalanan dan Keseluruhan

di PPD dan JPN. 57

4.20 Maklumbalas responden dalam perbezaan

penggunaan eSPKB antara jawatan. 58

4.21 Maklumbalas responden dalam perbezaan

kepuasan pengguna eSPKB antara jawatan. 59

xv

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH TAJUK MUKA

SURAT

Rajah 1.1 Kerangka Kajian 11

Rajah 2.1 Kitaran Process

‘Program Budgeting’ (PB) 30

xvi

SENARAI SINGKATAN

eSPKB Sistem Pengurusan Kawalan Belanjawan elektronik

EFT Electronic Fund Transfer

FPN Falsafah Pendidikan Negara

JPNJ Jabatan Pelajaran Negeri Johor

JANM Jabatan Akauntan Negara Malaysia

KPM Kementerian Pendidikan Malaysia /

Kementerian Pelajaran Malaysia

MUSAC Messey University School Administration By Computer

PPD Pejabat Pelajaran Daerah

PATSKOM Sistem Kewangan Buku Tunai Sekolah

PPD Pejabat Pelajaran Daerah

PTJ Pusat Tanggungjawab

SPSS Statistical Package For Social Science

xvii

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK MUKA

SURAT

A Borang Soal Selidik Untuk Pengurus dan

Pelaksana eSPKB

B Surat Kebenaran Untuk Menjalankan Kajian

Daripada Bahagian Perancangan Dan Penyelidikan

Dasar Pendidikan (EPRD)

C Surat Sokongan Kajian Pengarah Jabatan

Pelajaran Negeri Johor.

D Surat Pengesahan Status Pelajar Dari Fakulti

SOAL SELIDIK DAN DAPATAN KAJIAN

E Keputusan Analisis Kebolehpercayaan

Kajian Rintis Bahagian C,D dan E

G Keputusan Analisis Bahagian A : Demografi

H Keputusan Analisis Bahagian B: Tahap

Penggunaan eSPKB

I Keputusan Analisis Bahagian C: Tahap

Kepuasan Pengguna eSPKB

J Keputusan Analisis Bahagian D: Persepsi

Pengguna eSPKB

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Mulai tahun 1999 lagi, kerajaan Malaysia telah melaksanakan

pengurusan pentadbiran jabatan-jabatan kerajaan yang berorientasikan aplikasi

teknologi berasaskan ICT bagi menggantikan pengurusan secara konvensional.

Berkaitan hal ini M. Ghazie (2005) dalam Seminar Pelancaran Kerajaan

elektronik (e-Government) menyatakan,

‘As we went along we realised that the different flagship

applications worked well on a standalone basis but in order to

ensure a smooth exchange of information across different

flagship applications we needed to have more lateral focus.

An example of this is an eSPKB (electronic Budgeting Control

and Planning System), a budget system which is central to all

the other flagship integration.’ M. Ghazie (2005) m.s 12.

Menurut Aini et al. (2001) pengurusan kewangan elektronik

didefinisikan sebagai satu komponen (kepada organisasi) yang mengumpul,

mengkelas, memproses, menganalisis dan mengkomunikasikan maklumat-

maklumat releven berorientasikan kewangan serta seterusnya membantu

2

proses pembuatan keputusan oleh pihak-pihak berkepentingan sama ada di

dalam mahupun di luar firma. Sehubungan dengan itu Ayob (2004) pula

menyatakan pengurusan kewangan elektronik akan mengukuhkan lagi sistem

yang ada dan mampu bersaing pada setiap keadaan.

eSPKB merupakan gabungan kemajuan dalam komunikasi teknologi

elektronik mikro dan telekomunikasi untuk menyalur maklumat supaya dapat

membuat keputusan yang tepat dan cepat. eSPKB boleh digunakan untuk

mengumpul, menyimpan, memproses dan menyalurkan serta menyebarkan

maklumat secara pantas di antara beberapa pihak yang berkaitan dalam

pengurusan kewangan agensi kerajaan. Dalam hal ini kerajaan menjangkakan

menjelang akhir tahun 2010 semua agensi yang menjadi pusat pengurusan

kewangan atau dikenali sebagai Pusat Tanggungjawab (PTJ) di seluruh

negara, perlu melaksanakan eSPKB.

1.2 Latar Belakang Masalah

Dunia kini berada dalam era kemajuan yang cepat berubah hasil

daripada globalisasi teknologi, ekonomi, sosial, politik, budaya dan

pembelajaran. Perubahan-perubahan ini telah mengakibatkan berlakunya

perubahan dalam bidang pendidikan seluruh dunia (Cheng dan Townsend,

2000). Oleh itu, pengurusan dalam bidang pendidikan perlu memandang ke

hadapan serta memanfaatkan segala kemajuan bidang teknologi terkini

(Mohammed Sani, 1998). Di Malaysia, kepentingan pengurusan

berorientasikan teknologi di institusi-institusi pendidikan mula diperdebatkan

sejak tahun 1970-an.

Menurut M. Ghazie (2005) kerajaan telah mengenalpasti tujuh aplikasi

peneraju untuk dilaksanakan bagi mencapai objektif Koridor Raya Multimedia

3

(MSC). Aplikasi Kerajaan Elektronik (e-G) merupakan satu daripada aplikasi-

aplikasi yang telah ditetapkan. Lima projek perintis ’First Wave’ telah

dikenalpasti di bawah aplikasi Kerajaan Elektronik. Projek-projek perintis

yang dimaksudkan itu adalah:

a) Perkhidmatan elektronik (eKhidmat)

b) Perolehan elektronik (ePerolehan)

c) Sistem Pengurusan Maklumat Sumber Manusia (HRMIS)

d) Sistem Pemantauan Projek (SPP)

e) Generic Office Environment (GOE)

Semua projek perintis berkenaan, kecuali projek Generic Government

Office (GOE), memerlukan pengaliran data kewangan dengan sistem-sistem

Jabatan Akauntan Negara.

Sistem Perancangan & Kawalan Belanjawan Elektronik (eSPKB) ini

telah dibangunkan untuk memenuhi keperluan kawalan dan kewangan projek-

projek di atas terutamanya e-Perolehan. Ia membantu dalam proses kawalan

belanjawan, memantau perbelanjaan Pusat Tanggungjawab (PTJ) dan

mempercepatkan proses penyediaan dokumen kewangan. Dengan adanya

pengantaramukaan (interface) Sistem eSPKB, urusan bayaran perbelanjaan

dapat dipercepatkan iaitu dalam masa 14 hari tuntutan lengkap dibuat oleh

pihak pelanggan.

Sistem ini akan mewujudkan interaksi antara Kerajaan dengan

pembekal dan perunding melalui pertukaran maklumat dan transaksi secara

on-line. Ini adalah untuk memastikan nilai terbaik bagi perolehan Kerajaan

dengan menjadikan Kerajaan sebagai pembeli melalui automasi dan mengubah

tatacara perolehan semasa. Selain daripada menjamin akauntabiliti dan

integriti pegawai kerajaan dalam perolehan sejajar dengan prosedur yang

4

diwujudkan, sistem ini juga akan membolehkan pelanggan menerima bayaran

dengan lebih cepat dan tepat.

Justeru itulah pengurusan kewangan di semua jabatan kerajaan dan

tidak terkecuali di JPNJ dan PPD disarankan menggunakan eSPKB sebagai

satu sistem penambahbaikan tugas-tugas pengurusan kewangan yang telah

dilakukan sejak dulu lagi.

1.3 Pernyataan Masalah

Semakin banyak program atau projek yang dilaksanakan adalah impak

dari banyaknya peruntukan kewangan yang disalurkan. Keadaan ini

menyebabkan bidang pengurusan kewangan juga semakin rumit. Sebagai

sebuah organisasi induk yang melaksanakan pengurusan kewangan untuk

semua sekolah-sekolah di Negeri Johor, Jabatan Pelajaran Negeri Johor

(JPNJ) perlu memastikan organisasinya memiliki kecekapan dalam mentadbir

sumber di bawah kawalannya terutamanya sumber kewangan.

eSPKB ini diwujudkan bertujuan untuk menggantikan buku vot manual

dan juga buku vot berkomputer standalone yang telah diguna oleh Pusat-pusat

Tanggungjawab. Melalui eSPKB semua dokumen dan data pengurusan

kewangan disediakan secara elektronik. Modul eSPKB telah mula diguna

dalam tahun 2000 dan banyak penambahbaikan telah dilakukan ke atasnya.

Dalam tahun 2002 fungsi-fungsi utama yang dibangunkan dalam eSPKB

adalah bayaran secara pemindahan wang melalui bank Electronic Fund

Transfer - EFT dan pemberitahuan bayaran EFT kepada penerima bayaran

secara automatik.

Tidak dinafikan mungkin terdapat kelemahan atau kelebihan dalam

penggunaannya. Kajian ini cuba melihat tahap penggunaan eSPKB ini di

5

dalam beberapa Pecahan Kepala yang khusus di dalam Belanjawan Kerajaan,

tahap kepuasan pengguna eSPKB ini dan juga persepsi mereka yang lebih

berupa pandangan atau cadangan dari pihak pengguna eSPKB ini.

Namun apa yang berlaku apabila Sistem ini mula dijalankan, rungutan

mula timbul di kalangan pengguna terhadap perubahan ini. Bak pepatah

Inggeris ’Nobody like to change except a wet baby.’ Rasa tidak puas hati

yang diluahkan berkisar tentang kesukaran perubahan dari sistem lama yang

telah selesa dibuat secara manual dengan sistem baru yang memerlukan

kemahiran komputer serta penggunaan yang lebih memakan masa disebabkan

infra yang tidak mencukupi. Hal ini yang mendorong pengkaji mengutarakan

di dalam kajiannya.

1.4 Objektif Kajian

Berdasarkan pernyataan masalah yang dikemukakan ini, objektif kajian

ini adalah untuk:

a. Mengenal pasti tahap penggunaan eSPKB di dalam pengurusan

kewangan di Jabatan Pelajaran Johor.

b. Mengenal pasti tahap kepuasan pengguna dengan pelaksanaan

eSPKB di dalam pengurusan kewangan Jabatan Pelajaran Johor.

c. Mengenal pasti persepsi pengguna terhadap penggunaan eSPKB

dalam pengurusan kewangan Jabatan Pelajaran Johor.

d. Melihat perbezaan penggunaan eSPKB dalam pengurusan

kewangan berdasarkan lokasi.

6

e. Melihat perbezaan penggunaan dan kepuasan pengguna eSPKB

berdasarkan jawatan.

1.5 Persoalan Kajian.

Beberapa persoalan kajian dikemukakan sebagai panduan untuk mencapai

objektif kajian iaitu:

a. Apakah tahap penggunaan eSPKB di dalam pengurusan kewangan di

Jabatan Pelajaran Johor?

b. Sejauh mana tahap kepuasan pengguna dengan pelaksanaan eSPKB di

dalam pengurusan kewangan di Jabatan Pelajaran Johor?

c. Apakah persepsi pengguna terhadap penggunaan eSPKB dalam

pengurusan kewangan di Jabatan Pelajaran Johor?

d. Adakah terdapat perbezaan penggunaan eSPKB dalam Penyenggaraan

Bangunan antara PPD dan JPN?

e. Adakah terdapat perbezaan penggunaan eSPKB dalam Tuntutan

Perjalanan antara warga PPD dan JPN?

f. Adakah terdapat perbezaan penggunaan eSPKB dalam Pengurusan

Kewangan secara keseluruhan antara PPD dan JPN?

7

g. Apakah terdapat perbezaan dalam tahap penggunaan eSPKB di antara

pelbagai jawatan?

h. Apakah terdapat perbezaan dalam tahapnkepuasan pengguna eSPKB di

antara pelbagai jawatan?

1.6 Hipotesis Kajian

Untuk mencari jawapan kepada persoalan kajian di atas, hipotesis-hipotesis

kajian berikut diuji pada aras signifikan 0.05.

a. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam Penggunaan eSPKB

Penyenggaraan Bangunan antara PPD dan JPN.

b. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam Penggunaan eSPKB

Tuntutan Perjalanan antara PPD dan JPN.

c. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam Penggunaan eSPKB

Kewangan Keseluruhan antara PPD dan JPN.

d. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam Tahap Penggunaan

eSPKB di antara pelbagai jawatan.

e. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam Tahap Kepuasan

pengguna eSPKB di antara pelbagai jawatan.

8

1.7 Kepentingan Kajian

Keberkesanan penggunaan eSPKB bukan sahaja penting dalam

mencapai matlamat pengurusan kewangan di JPN atau PPD malah impak atau

‘outcome’ dari pelaksanaan tersebut perlulah memberi kesan yang setimpal.

Kesan harus boleh dilihat samada dari pengurusan kewangan kerajaan yang

mantap, bebas dari Audit Berteguran, bayaran yang menepati masa.

Akhirannya ia harus memberi kesan kepada pencapaian prestasi pelajar di

seluruh negeri ini.

Matlamat KPM adalah bertujuan untuk menjadikan sistem pengurusan

pendidikan di Malaysia termasuklah pengurusan kewangan ke arah yang

lebih berkualiti dan bertaraf dunia. Matlamat ini merupakan satu tahap

apabila sistem dan prestasi yang dicapai melebihi atau menyamai pesaing

pada peringkat antarabangsa dalam semua bidang ataupun urusan (Rushami

Zien, 2001).

Dapatan kajian ini penting kepada pihak-pihak yang berikut:

a. Jabatan Akauntan Negara apabila dapatan kajian ini boleh dijadikan

panduan dalam merancang program latihan dalam aspek pengurusan

eSPKB dengan lebih mantap dan berkesan.

b. Kementerian Pelajaran Malaysia boleh mempertimbangkan untuk

mempercepatkan perluasan eSPKB ini ke semua sekolah-sekolah

PTJ yang menguruskan kewangannya sendiri. Pertimbangan ini

harus memenuhi aspek penyediaan komputer serta infrastruktur

berkaitan eSPKB.

c. JPN dan PPD boleh menjadikan kajian ini asas kepada persediaan

dalam menetapkan garis panduan penggunaan eSPKB agar lebih

9

efisien lagi. Kursus dalaman sebagai pemantapan profesionalisma

Pengurusan kewangan eSPKB harus diperluaskan lagi selari dengan

usaha pihak Jabatan Audit Negara.

1.8 Skop dan Batasan Kajian

Terdapat beberapa batasan dan skop tertentu yang perlu dipatuhi dalam

menjalankan kajian ini iaitu:

a. Kajian ini adalah khusus terhadap pengurusan kewangan berdasarkan

elemen eSPKB sahaja. Skop kajian ini tertumpu pada pelaksanaan

eSPKB di Jabatan Pelajaran Negeri Johor (JPNJ) dan 10 Pejabat

Pelajaran Daerah (PPD). Oleh itu hasil kajian ini tidak dapat dijadikan

kesimpulan umum kepada pelaksanaan eSPKB di semua jabatan-

jabatan lain.

b. Sistem eSPKB yang dikaji hanyalah berfokus kepada empat Pecahan

Kepala (Objek Sebagai) Kewangan iaitu OS35000 , OS28000,

OS35000 dan OS21000. Oleh yang demikian dapatan kajian tidak

boleh dijadikan kesimpulan umum kepada pengurusan Belanjawan

keseluruhan.

c. Keikhlasan sampel dalam memberi maklum balas dan data di dalam

soal selidik juga boleh dipertikaikan. Mereka mungkin menjawab

berdasarkan situasi tempat kerja dan berkemungkinan dipengaruhi juga

oleh kepentingan peribadi.

10

1.9 Kerangka Kajian

Kerangka kajian dibina berasaskan kepada objektif kajian dan hasil

daripada tinjauan kajian-kajian lepas yang merangkumi pengurusan kewangan

berbantukan komputer. Pembolehubah bebas dalam kajian ini ialah

penggunaan eSPKB dalam Pengurusan Kewangan di JPN dan PPD manakala

pembolehubah bersandar terdiri dari tahap penggunaan eSPKB, tahap

kepuasan penggunaan eSPKB dan persepsi pengguna eSPKB di dalam

pengurusan kewangan ini.

Rajah 1.1: Kerangka Kajian

Penggunaan eSPKB dalam Pengurusan Kewangan JPN dan PPD

TAHAP PENGGUNAAN

a.Penyenggaraan Bangunan b.Perolehan dan Bekalan c. Tuntutan perjalanan d. Kewangan Keseluruhan

PERSEPSI

PENGGUNA

TAHAP KEPUASAN

a. Pelaksanaan

tugas b. Kompetensi

dan imej c. Kesan positif

eSPKB

11

1.10 Definisi Operasional

Beberapa istilah yang digunapakai dalam kajian ini didefinisikan

mengikut skop yang dinyatakan dengan terperinci.

1.10.1 Penggunaan eSPKB

Penggunaan ialah perihal perbuatan dan kegiatan atau menggunakan

sesuatu (Kamus Dewan, 2003). Menurut Melati et.al. (2000) maksud

penggunaan dalam pengurusan kewangan ialah kegiatan memperolehi,

mengagihkan dan mengurus serta mengawal kecairan sumber-sumber

kewangan kerajaan secara efisien. Geoffrey et.al (1999) pula menyatakan,

‘it is the implementation of system to manage financial

performance that can be monitored between the manufacturers,

wholesalers, retailers and service enterprise operations.’ Geoffrey

et.al (1999)

Dalam kajian ini penggunaan eSPKB dilakukan dengan menggunakan

instrumen yang pernah digunakan oleh Azhar (1997). Ianya diubahsuai dan

merangkumi bidang pengurusan Objek Sebagai seperti yang terkandung di

dalam Jadual 1.1.

Jadual 1.1: Objek Sebagai yang terlibat dalam kajian.

Bil Objek Sebagai Aktiviti-aktiviti

1 OS32000/OS28000 Penyenggaraan Bangunan

2 OS35000 Perolehan dan Bekalan

3 OS21000 Tuntutan Perjalanan

4 Keseluruhan Melibatkan semua Objek Sebagai

12

1.10.2 Kepuasan eSPKB

Menurut Kamus Webster (1988) kepuasan meliputi sesuatu yang

menyebabkan seseorang gembira, berasa cukup dan merasa bebas dari

sebarang tekanan apabila kemahuannya telah dapat dicapai atau dipenuhi.

Kepuasan menurut Melati et.al (1999) adalah apabila wujud perbandingan

yang positif di antara sistem kewangan yang baru dengan yang sediada.

Biasanya perbezaan positif ini lebih kepada penjimatan masa (timely done)

dan mengurangkan konflik di antara pihak-pihak yang terlibat.

Kepuasan dalam konteks kajian ini bermaksud kesenangan yang

diperolehi hasil daripada penggunaan eSPKB dalam menjalankan tugas-tugas

pengurusan kewangan. Keberkesanan penggunaan eSPKB dan faedah yang

dirasai dapat meringankan beban tugas pengurusan kewangan. Ia membantu

segala urusan berjalan lancar dan menjimatkan masa dalam menghasilkan

sesuatu maklumat yang diperlukan dengan segera.

Aspek kepuasan dikenalpasti berdasarkan instrumen yang diadaptasi

dan diubahsuai daripada kajian yang pernah dilaksanakan oleh Zahri (1992).

Item-item soalan dibahagikan kepada tiga kategori kepuasan iaitu kategori

pelaksanaan tugas, kategori kompeten dan imej serta kesan positif eSPKB.

1.10.3 Persepsi Pengguna terhadap Pelaksanaan eSPKB

Persepsi pengguna eSPKB merangkumi sikap penerimaan responden

dalam menggunakan eSPKB, kesediaan untuk belajar dan mengikuti kursus

bagi meningkatkan kemahiran mengendalikan eSPKB. Di samping itu aspek

sokongan fizikal, kemudahan dan galakan pihak atasan dalam menggalakkan

pelaksanaan penggunaan eSPKB juga diambil kira.

13

Aspek pelaksanaan penggunaan eSPKB ini dikenalpasti dengan

menggunakan instrumen yang digunakan oleh Zahri (1992) dan Muriatun

(1997) dan Noor Ashikin (2005). Ke semua instrumen ini digabungkan dan

diubahsuai mengikut kesesuaian ciri-ciri yang diperlukan.

1.10.4 eSPKB

Sistem Perancangan & Kawalan Belanjawan Elektronik (eSPKB) ialah

satu sistem pengurusan kewangan yang telah dibangunkan oleh pihak kerajaan

untuk memenuhi keperluan kawalan kewangan serta keperluan maklumat

kewangan di bawah aplikasi Kerajaan Elektronik (eG). Ia membantu dalam

proses kawalan belanjawan, memantau perbelanjaan PTJ dan mempercepatkan

proses penyediaan dokumen kewangan. Dengan adanya pengantaramukaan

Sistem eSPKB dengan Sistem Perakaunan Cawangan yang berhubung dengan

Jabatan Akauntan Negara, urusan belanjawan dapat dipercepatkan berbanding

dengan amalan konvensional.

1.10.5 Jabatan Pelajaran Negeri Johor (JPNJ)

Dalam kajian ini JPNJ dirujuk sebagai sebuah jabatan induk yang

mengendalikan kawalan belanjawan pendidikan di seluruh Negeri Johor.

Semua penerimaan waran dari kerajaan persekutuan (Kementerian Pelajaran

Malaysia) diturunkan terus ke jabatan ini. Waran-waran ini akan

dikhususkan mengikut Pecahan Kepala atau Objek Sebagai (OS) bagi

menghadkan kegunaannya mengikut kehendak KPM.

14

Pejabat Pelajaran Daerah (PPD) pula adalah pejabat yang menjalankan

tanggungjawab pelbagai pengurusan pendidikan termasuklah pengurusan

kewangan yang telah diturunkan secara sub waran oleh JPNJ di daerahnya

sahaja. Dalam kajian ini Jabatan Pelajaran Johor adalah merangkuni JPNJ dan

PPD.

1.10.7 Pusat Tanggungjawab (PTJ)

Dalam kajian ini Pusat Tanggungjawab (PTJ) adalah merujuk kepada

Pejabat atau agensi yang mengendalikan perolehan dan pencairan wang

kerajaan. Liabiliti dan tanggungjawab adalah terletak pada pegawai teratas

agensi tersebut.

1.11 Penutup

Pengurusan kewangan JPNJ antara agensi kerajaan yang manyahut

saranan e-government oleh kerajaan Malaysia. Salah satu langkah yang

dijalankan ialah melalui penggunaan teknologi eSPKB di mana peluang dan

kemudahan disediakan oleh pihak kerajaan untuk membentuk satu kumpulan

pakar pengurus kewangan serta warga pendidikan yang meningkatkan imej

KPM melalui kecekapan pengurusan kewangan dan pengawalan bajet

kerajaan. Namun perlaksanaan yang tidak berapa lancar di peringkat awal

mencetuskan idea untuk kajian ini. Dengan mempunyai matlamat serta

objektif yang jelas, kajian ini diharapkan akan dapat melancarkan perjalanan

atau penerimaan sistem ini di kalangan pengguna.

BAB 2

KAJIAN LITERATUR

2.1 Pendahuluan

Bab ini mengutarakan beberapa pandangan dan dapatan kajian-kajian

terdahulu yang terlibat dalam pengurusan kewangan berkomputer.

Hakikatnya belum ada satu pun kajian berkaitan tajuk eSPKB memandangkan

ia adalah satu dasar baru kerajaan Malaysia yang hanya bermula pada Tahun

2003. Oleh itu penulis adalah ‘pioneer’ dalam tajuk ini yang bakal disambung

oleh pengkaji-pengkaji seterusnya. Memandangkan ia adalah pelaksanaan

dasar baru kerajaan yang akan dilaksanakan secara berterusan maka ia

sentiasa perlu dikaji dan dibuat penambahbaikan. Bab ini akan

membincangkan tinjauan kajian lepas yang berkaitan dengan penggunaan

sistem kewangan berkomputer, kepuasan pengguna serta penerimaan

pelanggan terhadap pelaksanaan sistem ini.

2.2 Sejarah pewujudan sistem kewangan berkomputer.

Satu perubahan besar yang berlaku pada awal abad ke-21 ialah

berkembangnya pelbagai idea progresif dan dinamik yang mempunyai kesan

16

dan implikasi terhadap pengurusan kewangan JPNJ. Menyedari perkembangan

ini, para pengurus kewangan yang terdiri dari pegawai serta pembantu tadbir

kewangan harus bersedia melaksanakan tuntutan perubahan ini dengan penuh

komited dan bertanggungjawab.

Stoner dan Wankel (1989) telah menyatakan tentang kepentingan

teknologi di dalam keseluruhan pengurusan organisasi. Mereka mengatakan

bahawa penggunaan komputer akan meningkatkan keberkesanan dan

kecekapan pengurusan pelbagai sektor di dalam sesebuah organisasi.

Terdapat pelbagai idea, teori, pendekatan, strategi, kaedah dan dasar

baru yang bersifat kreatif dan inovatif tentang pengurusan memberi impak

yang amat luas terhadap bidang pengurusan pendidikan. Pengurus kewangan

memerlukan anjakan baru dari segi latihan dan pengetahuan profesional,

khususnya menyentuh soal pengurusan kewangan yang berlandaskan

telekomunikasi iaitu eSPKB yang perlu didedahkan kepada semua pegawai

serta pembantu tadbir kewangan.

Selain daripada memudahkan proses kerja dalam sesebuah organisasi,

kajian yang dibuat oleh Eason Ken (1986), juga membuktikan bahawa proses

kerja berbantukan komputer membolehkan organisasi menghasilkan kerja

yang lebih berkualiti dengan penjimatan sumber yang menguntungkan seperti

penjimatan kos kakitangan dan faktor masa. Di mana, penggunaan eSPKB

berupaya menggantikan aktiviti-aktiviti rutin menyediakan proses arahan kerja

dan pembayaran secara manual di samping memudahkan proses kerja.

Dalam kajian Ohashi (1993), dijelaskan bahawa penggunaan teknologi

komputer di dalam pengurusan kewangan kerajaan negara Jepun telah

mempengaruhi beberapa aspek dalam pengurusan organisasi berkenaan.

Antaranya, pengurangan dalam guna tenaga sumber manusia kerana semua

maklumat diproses oleh komputer dan perubahan cara penghantaran maklumat

17

di mana dengan menggunakan ‘networking’ jaringan komputer, maklumat

daripada cawangan-cawangan jabatan dapat di hantar terus ke ibu pejabat

kewangan (Account General) tanpa pejabat penghantaran. Selain dari itu,

adanya perubahan dari segi prosedur kerja secara ‘manual’ kepada secara

berkomputer maka kualiti perkhidmatan telah dapat dipertingkatkan supaya

lebih cepat dan lebih produktif.

2.3 Teori berkaitan dengan pengurusan kewangan berkomputer,

Teori Lima Blok

Menurut Visscher (1991), Teori Lima Blok adalah satu dasar yang

digunakan dalam usaha untuk melaksanakan pengurusan berbantukan

komputer (Computer assisted administration- CASA). Blok-blok yang

dimaksudkan terbahagi kepada lima aspek iaitu Blok A: Reka bentuk dan

pembangunan, Blok B: Kualiti, Blok C: Faktor yang mempengaruhi

penggunaan komputer, Blok D: Penggunaan dan Blok E: Kesan penggunaan.

Teori ini didapati boleh dijadikan sebagai satu landasan falsafah kepada

perlaksanaan penggunaan eSPKB dalam tugas-tugas pengurusan kewangan di

Jabatan Pelajaran Johor.

Blok A (reka bentuk dan pembangunan) merujuk kepada pihak yang

bertanggungjawab melaksanakan aktiviti penggunaan eSPKB dan tujuan

pelaksanaannya. Strategi reka bentuk dan pembangunan yang dirangka adalah

satu inisiatif untuk melaksanakan penggunaan eSPKB secara menyeluruh iaitu

bermula di peringkat pengurusan kewangan jabatan dan seterusnya PPD dan

akan diperluaskan ke semua sekolah-sekolah PTJ. Aktiviti pelaksanaan

eSPKB pula memerlukan pelbagai sokongan kemudahan dari aspek fizikal

bekalan komputer maupun kemahiran menggunakan komputer oleh pengguna.

18

Blok B adalah berkaitan nilai dan kualiti penggunaan eSPKB. Aspek

ini dinilai berdasarkan sistem eSPKB yang bebas daripada membuat kesilapan

dalam menghasilkan dokumen yang diperlukan. Selain itu, indikator kualiti

juga mengambilkira aspek penggunaan yang tidak menyusahkan pengguna

seperti mudah untuk memasukkan dan menerima data, dapat memproses dan

menyediakan Pesanan Tempatan (Local Order – LO) dengan cepat serta

pembayaran segera dalam masa empat belas hari selepas penghantaran

dokumen tuntutan yang lengkap.

Blok C seterusnya adalah berkaitan dengan ciri-ciri yang boleh

mendorong kejayaan dan keberkesanan pelaksanaan eSPKB. Proses inovasi

yang dilaksanakan pada asasnya mestilah berpandukan matlamat yang jelas

dan perancangan kewangan yang realistik. Keberkesanan pelaksanaan

penggunaan eSPKB juga bergantung kepada reaksi pengurusan iaitu

bagaimana pengurusan bertindak dalam mengendalikan data kewangan

berkomputer ini. Penerimaan ini dapat dilihat melalui hasil peningkatan

penyelesaian tugas seperti mengemaskini data statistik untuk keperluan semua

peringkat pengurusan seperti pihak Kementerian Pelajaran Malaysia, pihak

Kerajaan Negeri, Unit Perancang Ekonomi Negeri serta Pejabat Pembangunan

Negeri Johor.

Blok D adalah berkaitan dengan penggunaan eSPKB. Sistem eSPKB

sebenarnya bukan semata-mata automasi pejabat, sebaliknya ia juga

merupakan satu pemikiran baru mengenai konsep pengurusan dengan satu

pendekatan yang dinamik bagi mengantikan cara bekerja yang lama.

Kepentingan pengurusan kewangan berkomputer eSPKB yang canggih ini

menyokong dan membantu tugas-tugas rutin perkeranian. Ia juga dapat

membantu proses membuat keputusan sama ada yang mudah ataupun yang

kompleks. Situasi ini sesuai dengan pendapat Visscher (1996), yang

menjelaskan bahawa tahap operasi dan pengurusan yang semakin meningkat

menjadikan kepentingan penggunaan komputer semakin meningkat.

19

Blok E merupakan blok terakhir yang berkaitan dengan kesan

penggunaan komputer dalam pengurusan kewangan. Dalam aspek

pelaksanaan tugas, pengguna dapat menyediakan laporan yang lebih baik,

mampu menjalankan tugas dengan cekap tanpa pembaziran waktu dan tenaga.

Individu yang terlibat dalam penggunaan eSPKB juga dapat mengurangkan

tekanan dalam bekerja. Proses komunikasi pula menjadi lebih cekap iaitu

secara terus tanpa had. Interaksi secara terus dengan pihak swasta seperti

kontraktor dan pembekal dapat dikurangkan. Hal sedemikian akan

mengurangkan pandangan serong masyarakat serta mempertingkatkan integriti

di kalangan penjawat awam

Cadangan Teori Lima Blok ini digunapakai secara integrasi di dalam

soal selidik kajian ini. Pihak yang bertanggungjawab dan berautoriti dalam

melaksanakan penggunaan eSPKB perlu merujuk kepada Jabatan Akauntan

Negara (JAN). Pihak Kementerian Pelajaran Malaysia dapat menjadi faktor

pendorong yang utama dalam pelaksanaan reka bentuk dan membangunkan

strategi untuk perkembangan pengurusan kewangan berbantukan komputer.

Salah satu strategi tersebut adalah dengan menyediakan infrastruktur talian

komunikasi yang berkeupayaan tinggi untuk pengurusan kewangan eSPKB

yang lebih lancar.

2.4 Sejarah pewujudan eSPKB.

Di Malaysia, penggunaan komputer dalam pendidikan mula

diperkenalkan pada awal tahun 1960-an oleh Lembaga Peperiksaan

Kementerian Pendidikan Malaysia. Saiz komputer ini sangat besar, mahal

dan menggunakan kuasa elektrik yang tinggi menyebabkan komputer sukar

20

untuk digunakan. Pada masa tersebut, komputer hanya digunakan dalam

memproses data untuk kegunaan pengurusan pendidikan.

Pada awal 1980-an komputer mikro mula diperkenalkan secara tidak

formal. Ia digunakan untuk membuat inventori dan mengumpul data murid.

Saiz komputer lebih kecil dan harga lebih murah serta mampu dibeli oleh

sekolah. Akhirnya komputer telah mula digunakan dalam pendidikan seperti

dalam program pengajaran berbantukan komputer Computer Aided Learning

(CAL) dan sekolah-sekolah menengah menubuhkan kelab-kelab komputer atas

galakan Kementerian Pendidikan Malaysia pada 1981 (Yusup, 1998).

Usaha untuk membangunkan dan memantapkan lagi pengurusan

kewangan berkomputer di Kementerian Pelajaran Malaysia dan sektor-sektor

di bawahnya telah dimulakan sejak tahun 1995. Tumpuan telah diberikan

kepada empat aspek utama iaitu pertama; penyampaian maklumat yang

berkualiti, terkini, tepat dan menepati masa, kedua; pelaksanaan penggunaan

yang menyeluruh, ketiga; proses-proses pelaksanaan tugas dan keempat;

peningkatan produktiviti (Mohd Khairudin, 1999).

Perkembangan pengurusan kewangan berkomputer di luar negeri

dipelopori oleh Amerika Syarikat apabila berjaya mencipta perisian untuk

kegunaan perniagaan. Perisian ini dibina untuk membantu menguruskan

kewangan dan pembayaran gaji pada tahun 1960-an. Selepas lima belas

hingga dua puluh tahun kejayaan ini dicapai, barulah negara-negara lain

mampu menyainginya dalam pengautomasian dan perkomputeran pengurusan

dan pentadbiran (Visscher, 1996).

Pada akhir 1970-an, Hong Kong, United Kingdom, Amerika Syarikat

dan Belanda mula bergiat cergas dan mempunyai aplikasi komputer dalam

pengurusan kewangan. Bagi negara-negara membangun, penggunaan

komputer dalam pengurusan kewangan masih berada pada peringkat awal

21

kerana kekurangan kepakaran, sumber kewangan dan kemudahan (Visscher,

1996).

Menurut Visscher dan Spuck (1991), perkembangan awal pengurusan

kewangan berkomputer bermula di Amerika Syarikat iaitu pada penghujung

1960-an. Kemudian diikuti Netherland dan Mexico yang bermula pada

pertengahan 1970-an dan seterusnya diikuti Hong Kong yang bermula pada

penghujung 1970-an. Perkembangan ini seterusnya diikuti oleh England yang

bermula pada tahun 1978 dan Australia yang bermula pada awal 1980-an.

Pada tahun 1989, New Zealand telah menubuhkan projek MUSAC

(Messey University School Administration by Computer) yang bertujuan untuk

mengeksploitasikan sepenuhnya keupayaan teknologi maklumat sebagai

sumber pengurusan dalam pendidikan termasuklah pengurusan kewangan.

Projek MUSAC adalah kemunculan yang paling asas kerana bersifat fleksibel,

proaktif dan memenuhi keperluan pengguna (Nolan dan Patrick, 1990).

Sistem eSPKB yang telah diimplementasikan di Malaysia sejak Tahun

2003 membuka dimensi baru dalam pengurusan belanjawan wang kerajaan.

Melalui penggunaan eSPKB akan dapat memberi maklumat ‘di hujung jari’

kepada para pelanggan memandangkan ianya akan memaklumkan data terkini

terhadap proses yang telah dan sedang berlaku ke atas permohonan mereka.

Satu kecekapan yang dapat dipertingkatkan di sini ialah berjaya

mengurangkan masa kaki tangan untuk menyelongkar fail bagi mendapatkan

rekod status perbelanjaan sesuatu projek. Di samping itu, sebarang kesilapan

yang berlaku dalam kawalan belanjawan kerajaan ini akan dapat dipaparkan

dengan segera untuk diambil tindakan pembetulan secara serta merta.

22

2.5 Jenis Perisian berkaitan kewangan berkomputer.

Antara perisian yang dibangunkan adalah seperti Sistem Maklumat

Pengurusan (EMIS), Sistem Penjadualan Waktu Sekolah (SPJS), Sistem

Senarai Maklumat Disiplin Murid (SSDM), Sistem Kewangan Buku Tunai

(PATSKOM), Sistem Kewangan Buku Vot dan Sistem e-Perolehan. Perisian-

perisian ini dapat membantu dalam meningkatkan kecekapan, produktiviti dan

mempunyai potensi yang sangat penting dalam bidang pengurusan pendidikan

terutamanya aspek kewangan. Penjelasan perisian yang berkaitan dengan

pengurusan kewangan adalah seperti di bawah:

2.5.1 Sistem Kewangan Buku Tunai Sekolah (PATSKOM)

PATSKOM merupakan penyata akaun tahunan sekolah secara

berkomputer yang menjadi hakcipta Kementerian Pelajaran Malaysia.

Sebelum perisian PATSKOM dilaksanakan, perisian ini telah diuji terlebih

dahulu dan didapati tidak mengganggu sistem komputer. Tujuan perisian ini

dibangunkan adalah untuk membantu pihak pengurusan sekolah menyediakan

Penyata Akaun Tahunan Sekolah dan kertas kerja bagi penyata akaun dengan

mudah, tepat, betul dan lengkap.

Penghasilan perisian PATSKOM adalah berasaskan kepada Surat

Pekeliling Kewangan Bil. 5 Tahun 2002 (format Pemberian Bantuan Sekolah

yang baru) dan Surat Pekeliling Kewangan Bil. 1 Tahun 2003 (Perubahan

Buku Tunai Kumpulan Wang Kerajaan dan Kumpulan Wang Suwa Sekolah).

PATSKOM telah digunakan dengan jayanya di JPNJ dan ini program yang

menjadi ‘benchmark’ kepada pelaksanaan eSPKB. eSPKB adalah satu sistem

pelengkap yang menyeluruh dalam kewangan dan pengawalan belanjawan

tahunan kerajaan.

23

2.5.2 Sistem Kewangan Buku Vot

Pengurusan kewangan yang menggunakan buku Vot adalah

dikhususkan kepada kategori sekolah Pusat Tanggungjawab (PTJ). Oleh itu,

program yang sama seperti PATSKOM telah dibangunkan bagi membantu

Sistem buku Vot lebih mudah berbanding buku tunai. Sehingga ke hari ini

ianya masih dilaksanakan di sekolah-sekolah memandangkan infrastruktur

atau perisian eSPKB belum mampu dilengkapkan di sekolah-sekolah.

Perisian buku Vot yang dibina ini juga mampu untuk melaksanakan

tugas biasa yang lain seperti mencetak borang pembayaran seperti baucer

bayaran (KEW 304), baucer kelompok (KEW 304A), pulangan vot, p

embayaran gaji guru, mencetak borang perubahan gaji kakitangan (KEW 8),

kedudukan vot dan menutup akaun sekolah pada akhir tahun.

2.5.3 Sistem e-Perolehan

Projek e-Perolehan bermula sejak 1990 dan pada 6 Oktober 2000, dua

modul telah berjaya dilancarkan iaitu perolehan melalui kontrak pusat dan

pendaftaran pembekal. Pada 10 Mei 2002 pula, modul belian terus dibina

manakala modul sebut harga dan tender masih dalam pembinaan. Walau

bagaimanapun, kini perisian ini hanya dilaksanakan di Jabatan Pelajaran

Johor dan Pejabat Pelajaran Daerah sahaja. Sistem ini digunakan untuk

pendaftaran kontraktor dan pembekal yang menjadi sebahagian dari ‘sub-

system’ eSPKB.

Sistem e-Perolehan bertujuan untuk mengemaskan aliran perolehan dan

membaiki kualiti perkhidmatan. Sistem ini akan menukarkan cara perolehan

daripada manual kepada elektronik melalui internet. Pelaksanaan Sistem e-

24

Perolehan adalah untuk mengautomasi dan mengubah perolehan yang sedia

ada, memastikan nilai terbaik bagi perolehan kerajaan, memastikan pembekal

mendapat bayaran yang tepat, cepat dan selamat, mengurangkan kos operasi

dan mempertingkatkan masa pusingan, memastikan akauntibiliti dan

ketelusan di dalam perolehan dan mempertingkatkan kerjasama di antara

sektor swasta dengan kerajaan.

2.6 Penggunaan komputer dalam pengurusan kewangan.

Sistem pengurusan kewangan menggunakan komputer terdiri daripada

tiga kategori. Pertama, pewujudan pangkalan data yang menguruskan data

dan maklumat. Kedua, perisian pengiraan elektronik (electronic spreadsheet)

untuk menguruskan nombor-nombor dan akhir sekali perisian dan peralatan

automasi pejabat (office automation), terutamanya perisian penulisan (word

processing) bagi menguruskan dokumen dan perhubungan (Picciano,1998).

Ketiga-tiga perkara di atas merupakan asas bagi membangunkan dan

mempertingkatkan sistem kewangan dalam sesebuah organisasi. Aplikasi-

aplikasi lain yang boleh menyokong pengurusan kewangan adalah seperti

pengguna-pengguna internet, perisian-perisian statistik dan peralatan serta

program dan perisian komputer yang menggantikan tugas-tugas ‘manual’

(Picciano, 1998).

Kajian yang dijalankan oleh UNESCO (1985), mendapati berlaku

perkembangan yang pesat dalam dalam pengurusan kewangan berkomputer

di sekolah-sekolah di Australia. Kesedaran yang tinggi di kalangan pengurus

terhadap keupayaan alat pengurusan ini bermula apabila komputer terbukti

dapat membantu dalam mengendalikan kawalan inventori, pencarian

maklumat, belanjawan sekolah dan urusan akaun sekolah.

25

Vachon (1992), telah membentangkan kertas kerja hasil daripada

pemerhatian yang menggambarkan kesan pelaksanaan penggunaan

mikrokomputer di dalam pengurusan kewangan di Kanada. Kajian ini juga

memberi fokus terhadap penggunaan komputer dalam pengurusan kewangan.

Aspek pengurusan dapat dilihat dari tiga sudut iaitu pertama; sudut

permohonan yang memerlukan peruntukan kewangan . Kedua; pengiraan

jumlah permohonan yang dapat diproses dengan lebih cepat dan keputusan

analisis dapat diperolehi dengan tepat walaupun banyak data yang direkodkan.

Ketiga; keperluan pengurusan yang lain merangkumi personel, belanjawan,

rancangan perbelanjaan sekolah, sistem bas sekolah dan seumpamanya.

Dalam kajian Jacobson dan Armstrong (1991), didapati kekurangan

pengetahuan dalam menggunakan perisian komputer yang berkaitan dan

kekurangan perisian yang sesuai untuk digunakan, menjadi faktor yang

menyebabkan penggunaan sistem ini mengalami kepayahan dan kegagalan.

Kecekapan tidak dapat diwujudkan disebabkan faktor yang disebutkan tadi.

Daripada kajian Bozeman (1991), Penggunaan komputer dalam

pengurusan kewangan telah memberi kesan positif dalam aktiviti-aktiviti

pengurusan bajet kerajaan Responden-responden turut menyatakan sokongan

terhadap keperluan penggunaan komputer dalam tugas-tugas pengurusan.

Satu paradoks pengurusan kewangan pendidikan ialah pengurusannya masih

dikongkong oleh pengurusan bersifat tradisional disebabkan kurangnya

pembaharuan dan inovasi tidak berlaku dalam sistem pengurusan organisasi .

Namun Johnson dan Eisenberg (1996), mengatakan penggunaan

komputer dalam pengurusan kewangan bukan hanya memerlukan pengetahuan

semata-mata tetapi kepimpinan dan wawasan juga turut sama menjadi faktor

kejayaan dalam penggunaan sistem tersebut dalam sesebuah organisasi.

Selain daripada itu, adanya sokongan daripada pihak atasan dan matlamat

26

yang hendak dicapai, penggunaan komputer dalam pengurusan kewangan

akan lebih berjaya kerana penggunaan sistem ini memerlukan perbelanjaan

yang tinggi dan perancangan yang teratur.

Kajian Taylor, P. (1999) mendapati kecekapan pengurusan kewangan

berkomputer akan dapat menghindarkan kesilapan manusia (human error)

yang dapat menjatuhkan imej sesebuah organisasi yang menjalankan

pengurusan kewangan kerajaan “ The financial planning and controlling in an

organization is to strike the right balance between financial constraints and

the social consequences arising from the decisions made’. Oleh itu

pengawalan belanjawan secara teliti amat perlu supaya tidak banyak lebihan

baki peruntukan atau surplus di hujung tahun

Berdasarkan hasil kajian-kajian yang telah dijalankan, didapati

penggunaan sistem kewangan dan belanjawan berkomputer di luar negara

semakin berkembang pesat Sehubungan itu kerajaan Malaysia juga melihat

peri pentingnya untuk berjalan seiring dalam kepesatan teknologi elektronik

ini melalui Sistem PengurusanKawalan Belanjawan elektronik. Aspek

kecenderungan penggunaannya dalam tugas-tugas pengurusan kewangan di

semua institusi pendidikan akan berkembang dalam jangka masa beberapa

tahun akan datang secara berperingkat.

2.7 Kepuasan Penggunaan sistem kewangan berkomputer.

Benson et al (1999), telah menjalankan satu kajian dengan

memberikan fokus terhadap faktor dan fungsi penggunaan komputer dalam

pengurusan kewangan di sekolah. Sampel terdiri dari kalangan 105 orang

yang terlibat dengan pengurusan sekolah. Hasil kajian yang dilaksanakan

mendapati pengurusan maklumat kewangan mencatatkan penggunaan fail

27

sebanyak 66.3 peratus setiap hari telah dapat dikurangkan kepada 48.5 peratus.

Oleh itu, pelaksanaan penggunaan komputer dalam pengurusan kewangan

didapati memberikan satu pembaharuan dalam pelaksanaan tugas yang

bergantung kepada perisian, latihan dan pelaksanaan penggunaan komputer

yang menyeluruh.

Visscher (1996), telah menjalankan kajian berkaitan dengan faedah dan

kepentingan penggunaan komputer telah memperolehi hasil yang sama

sebagaimana Telem (1995). Tahap operasi dan pengurusan kewangan yang

semakin sofistikated menjadikan kepentingan penggunaan komputer semakin

meningkat. Selain itu, komputer juga dapat membantu pentadbir sekolah

mencari penyelesaian masalah yang rumit mengendalikan sistem kewangan

sekolah dengan lebih cekap dan tepat.

Dapatan tersebut adalah sama seperti kajian yang dijalankan oleh

Visscher (1991) di mana beliau telah menganalisis penggunaan komputer

dalam pengurusan kewangan berdasarkan kesan pengautomasian dan elemen-

elemen penggunaan komputer itu sendiri. Hasil daripada analisis yang dibuat,

beliau mendapati dengan penggunaan komputer kerja-kerja rutin pengurusan

kewangan mampu menghasilkan laporan yang lebih baik dan lebih efesien.

Kesan terhadap individu pula ialah dapat mengurangkan tekanan kerja

dan mewujudkan satu kepuasan dalam pekerjaan. Selain itu, proses

komunikasi yang lebih berkesan dan secara terus serta perubahan proses

pengurusan yang fleksibel menjadikan tugas-tugas pengurusan kewangan

dapat dilaksanakan dengan lebih mudah dan teratur.

Pengkaji telah menjalankan beberapa temubual ringkas dengan

pengurusan yang mengendalikan kewangan berkomputer di beberapa agensi

yang terlibat seperti Jabatan Kerja Raya (JKR), Pejabat Daerah Johor Bahru

serta Hospital Sultanah Aminah, Johor Bahru. Temubual ini dapat

28

memberikan satu petanda baik terhadap kepuasan penggunaan eSPKB.

Bilangan Pesanan Tempatan (LO) yang dapat diproses menunjukkan

peningkatan dari 4 kepada 8 sehari. Namun ia banyak bergantung kepada

faktor dokumen yang dihantar oleh pihak pelanggan memenuhi senarai semak

yang disediakan. Faktor ketiadaan Pegawai melulus disebabkan keluar

bertugas di luar daerah juga menjadi penentu kesegeraan sesuatu LO

dikeluarkan. Kelalaian dalam salah satu faktor akan menyebabkan keseluruhan

permohonan pelanggan itu gagal disiapkan dalam masa yang disasarkan iaitu

30 minit.

2.8 Pelaksanaan sistem kawalan kewangan berkomputer.

Shahril (2005) menyatakan kerajaan pusat cukup prihatin dengan

pembiayaan pendidikan walaupun dalam keadaan ekonomi meleset ataupun

meningkat bagi melaksanakan dasar pendidikan negara. Oleh itu pengawalan

secara cekap dan berkualiti hanya dapat dilaksanakan dengan berbantukan

teknologi komputer yang canggih.

Kajian Lalli (2003) adalah berkaitan pendekatan yang luas dan

komprehensif yang menyatukan perancangan dan pengawalan bajet

dinamakan Program budgeting (PB) seperti dalam Rajah 2.1. Ia adalah satu

program bajet yang mula dijalankan di Jabatan Pertahanan Amerika Syarikat.

Namun konsep PB ini telah dijalankan secara meluas di sektor swasta dan

kerajaan. Konsep kewangan berkomputer ini adalah integrasi proses

perancangan yang bermula dengan kertas konsep sehingga kepada

pelaksanaan dan diselaputi keseluruhannya oleh bajet atau belanjawan.

29

Rajah 2.1 Kitaran Proses Program Budgeting (PB)

2.9 Penutup

Sebagai kesimpulan dapatlah dikatakan bahawa penggunaan sistem

kewangan berkomputer dalam tugas-tugas pengurusan kewangan adalah

sangat penting untuk meningkatkan kecemerlangan kualiti organisasi

pendidikan pada alaf globalisasi yang penuh persaingan ini. Kajian lepas

membuktikan penggunaan komputer yang efisien akan menghasilkan

kecemerlangan pengurusan kewangan dan menjana wawasan Kementerian

Pelajaran Malaysia untuk menjadikan seluruh pengurusan pendidikan di

Malaysia bertaraf dunia. Oleh itu, langkah memperkenalkan eSPKB dalam

pengurusan kewangan kerajaan adalah suatu yang tepat dan perlu

dilaksanakan. Teori dan pengalaman yang digunapakai di luar negara patut

dikongsi bersama dan diimplementasikan dalam proses memantapkan eSPKB

dalam pengurusan kewangan ini.

PROGRAMMING

BUDGETING IMPLEMENTATION

APPRAISING

PLANNING

Decision Making

BAB 3

METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pendahuluan

Bab ini menghuraikan metodologi yang digunakan dalam kajian. Ia

bertujuan untuk menjelaskan prosedur untuk mendapatkan data dan cara

menganalisis data yang dikumpul daripada responden bagi membentuk

maklumat yang bermakna. Aspek yang dibincangkan merangkumi reka bentuk

kajian, teknik persampelan, instrumen kajian, kajian rintis, prosedur kajian dan

analisis kajian.

3.2 Reka Bentuk Kajian

Kajian yang dijalankan merupakan kajian deskriptif berbentuk tinjauan

yang bertujuan untuk memberi penerangan yang sistematik mengenai fakta dan

ciri-ciri sesuatu populasi secara fakta dan tepat (Sidek, 2000). Manakala Mohd

Majid (2000) pula mengatakan bahawa kajian tinjauan adalah bermatlamatkan

penerokaan sesuatu fenomena yang sedang berlaku.

31

Kajian ini akan menghuraikan tentang tahap penggunaan eSPKB, tahap

kepuasan pengguna eSPKB dan persepsi pengguna terhadap pelaksanaan

eSPKB secara deskriptif. Ciri-ciri demografi akan diukur dengan

menggunakan skala nominal. Data-data diperolehi dengan menggunakan soal

selidik yang diedarkan kepada responden yang terdiri dari para pegawai dan

staf bukan pegawai Jabatan Pelajaran Johor dan Pejaat Pelajaran Daerah.

Maklumat yang diterima ditafsirkan secara kuantitatif.

3.3 Populasi Dan Sampel Kajian

Pemilihan sampel di dalam kajian dibuat secara tidak rawak

bertujuan. Lokasi Pejabat yang dipilih untuk dijadikan persampelan adalah

seperti jadual 3.1

Jadual 3.1 : Senarai Populasi dan Sampel

Bil Pejabat Pelajaran

Daerah

Bilangan

Pegawai

Bilangan Staf

Bukan Pegawai

1. PPD Johor Bahru 2 2

2 PPD Pasir Gudang 1 1

3. PPD Muar 2 2

4. PPD Batu Pahat 2 2

5. PPD Pontian 2 2

6. PPD Kluang 2 2

7. PPD Segamat 2 2

8. PPD Kota Tinggi 2 2

9. PPD Mersing 1 1

10. PPD Kulai 1 1

11. Jabatan Pelajaran Johor 16 10

Sampel 33 27

Jumlah Sampel 60 orang

32

Sampel adalah juga populasi yang terdiri responden terdiri dari para

pegawai dan staf yang memiliki ‘kad pintar eSPKB’ sahaja. Mereka adalah

warga pendidikan yang terdiri dari Ketua-ketua Sektor, Pegawai-pegawai

Pelajaran Daerah, Ketua-ketua Unit, Pegawai-pegawai Pembangunan, Ketua

Pembantu Tadbir dan Pembantu Tadbir Kewangan yang bertugas di Jabatan

Pelajaran Negeri dan Pejabat Pelajaran Daerah.

3.4 Instrumen Kajian

Menurut Mohd Najib (1998), instrumen kajian merupakan set

pengumpulan data secara sistematik dari satu populasi yang ditentukan dengan

cara mengedarkan soal selidik atau temuduga. Dalam kajian ini instrumen

kajian adalah soal selidik yang diedarkan untuk mendapatkan tindak balas

daripada responden bagi pengumpulan data dan maklumat. Kelebihan kaedah

pengedaran soal selidik ialah dapat mengelakkan bias di antara penyelidik dan

responden serta memberi tempoh yang cukup untuk responden memberikan

maklumbalas (Mohd Majid Konting, 1990)

Soal selidik yang digunakan terbahagi kepada empat bahagian iaitu

Bahagian A: Latar belakang responden, Bahagian B: Tahap penggunaan

eSPKB, Bahagian C: Tahap kepuasan pengguna eSPKB dan bahagian D:

Persepsi pengguna terhadap pelaksanaan eSPKB. Keputusan kajian ini

dianalisis dengan menggunakan ‘Statistik Package For Social Science’-(SPSS)

Version 13.0.

33

3.4.1 Bahagian A : Demografi Responden

Bahagian ini terdiri daripada item-item yang berkaitan dengan demografi

responden atau sampel kajian. Butir-butir peribadi seperti jawatan, kelulusan

akademik, jantina, bangsa, tempoh perkhidmatan, tempoh memegang jawatan

dan umur diperlukan sebagai pembolehubah bebas. Selain itu, maklumat-

maklumat seperti bilangan komputer untuk tugas-tugas pengurusan kewangan

perancangan kursus kewangan eSPKB, serta kekerapan menyertai kursus

eSPKB juga dinyatakan dalam bahagian ini.

3.4.2 Bahagian B : Penggunaan eSPKB

Bahagian ini bertujuan untuk mengenalpasti tahap penggunaan eSPKB

dalam pengurusan hal ehwal kewangan. Terdapat 34 item yang berkaitan

dengan tahap penggunaan eSPKB ini seperti yang telah digunakan oleh Azhar

(1997).

Jadual 3.2 : Penggunaan eSPKB mengikut Objek Sebagai (OS)

Objek Sebagai (OS) Bil item

OS32000 / OS28000

- Penyenggaraan dan Kerja Kecil Bangunan

10 item

OS35000

-Perolehan dan Bekalan Pelbagai

9 item

OS21000

-Tuntutan Perjalanan

6 item

Pengurusan Kewangan Keseluruhan

9 item

Jumlah

34 item

34

Belanjawan Kementerian Pelajaran Malaysia yang dilaksanakan oleh

Jabatan Pelajaran Negeri adalah pelbagai. Namun kajian ini hanya melihat

penggunaan eSPKB dalam empat Pecahan Kepala (Objek Sebagai) seperti di

dalam Jadual 3.2. Pembinaan item adalah berdasarkan penggunaan eSPKB

bagi objek-objek tersebut. Pilihan item dalam bahagian ini dinyatakan dalam

skala lima mata seperti jadual 3.3, yang hanya perlu dibulatkan jawapannya

iaitu;

Jadual 3.3: Pemarkatan soal selidik Bahagian B

Bil Singkatan Makna Markah

1 AK Amat Kerap 5

2 K Kerap 4

3 KK Kadang-adang 3

4 TP Tidak Pernah 2

5 ATP Amat Tidak Pernah 1

3.4.3 Bahagian C: Tahap Kepuasan Pengguna eSPKB

Bahagian ini adalah untuk mengenalpasti tahap kepuasan responden

terhadap penggunaan eSPKB dalam pengurusan kewangan. Bahagian ini

mengandungi 20 item-item positif merangkumi aspek faedah dan keberkesanan

penggunaan eSPKB dalam membantu meringankan beban tugas pengurusan

kewangan sebagai tugasan harian mereka di pejabat. Item-item soalan ini

diadaptasikan dan diubahsuai daripada soalan kajian yang digunakan oleh Zahri

(1992) dan Noor Ashikin (2005). Item-item soalan dikelaskan kepada tiga

kategori sebagaimana dinyatakan dalam Jadual 3.4.

35

Jadual 3.4: Kategori item soal selidik Tahap Kepuasan

Kategori Kepuasan Nombor Item

Pelaksanaan tugas 1, 5, 7, 8, 9, 15,

Kompetensi dan imej 2, 6, 12, 16, 17, 18, 19

Kesan positif eSPKB 3, 4, 10, 11, 13, 14

Setiap item mempunyai 5 jawapan yang diukur dengan menggunakan

skala lima mata seperti Jadual 3.5.

Jadual 3.5: Pemarkatan Soal Selidik Tahap Kepuasan

Bil Singkatan Makna Markah

1 SS Sangat Setuju 5

2 S Setuju 4

3 KS Kurang Setuju 3

4 TS Tidak Setuju 2

5 STS Sangat Tidak Setuju 1

Data yang diperolehi dianalisis dengan menggunakan taburan min dan

sisihan piawai untuk mengukur tahap kepuasan pengguna terhadap pelaksanaa

eSPKB. Tahap kepuasan ini juga digambarkan dalam tiga tahap iaitu tahap

rendah, tahap sederhana dan tahap tinggi.

3.4.4 Bahagian D: Persepsi Pengguna eSPKB dalam

Pengurusan Kewangan di JPNJ

Bahagian ini bertujuan untuk mengenalpasti persepsi pengguna eSPKB

dalam pengurusan kewangan di Jabatan ini. Bahagian ini mengambil kira

aspek kesediaan diri pengguna, kemudahan dan sokongan yang disediakan oleh

36

JPN dan PPD . Item-item dalam bahagian ini diadaptasikan daripada soal

selidik yang pernah digunakan oleh Zahri (1992). Beberapa item juga ditambah

untuk melengkapkan bahagian ini yang pernah digunakan oleh Muriatun (1997)

dan Noor Asikin (2005) dan banyak diubahsuai oleh pengkaji. Jumlah

keseluruhan item dalam bahagian ini ialah 12 item seperti di dalam Jadual 3.6.

Jadual 3.6: Tahap Persepsi Pengguna eSPKB Dalam

Pengurusan Kewangan JPNJ

Kategori Persepsi Nombor Item

Kesediaan Kendiri 1,4,5

Peningkatan berpasukan 2, 8, 9, 10, 11, 12

Pengurusan keseluruhan 3, 6, 7

Item-item dalam bahagian ini juga menggunakan skala lima mata yang

mempunyai lima pilihan dan dianalisis dengan jadual kekerapan dan peratusan.

3.5 Kajian Rintis

Kajian rintis dijalankan bertujuan untuk menguji kebolehpercayaan

instrumen yang telah dibina dan memastikan item yang terdapat dalam soal

selidik sesuai dengan situasi responden. Menurut Mohd Salleh (2000),

kebolehpercayaan merupakan ukuran keupayaan sesuatu instrumen pengkaji

dalam mengukur permasalahan kajian secara konsisten setiap kali ia digunakan

pada masa, tempat dan sampel berlainan. Ujian kebolehpercayaan yang

digunakan adalah analisis ‘Alpha Cronbach. Menurut Pallant (2001), nilai

yang melebihi aras .70 adalah paras yang boleh diterima.

37

Untuk memastikan kebolehpercayaan soalselidik yang dibina menepati

piawaiannya, maka penyelidik telah membuat kajian rintis ke atas 10 orang

responden dari JPN dan PPD. Jadual 3.7 adalah perincian nilai Alpha hasil

keesahan dan kebolehpercayaan soal selidik mengikut bahagian dan kategori

seperti yang telah dijalankan dalan kajian rintis.

Jadual 3.7 : Nilai Kebolehpercayaan Koefisyen Item Soalan kajian rintis

Bahagian Item Soalan Kajian Nilai Alpha

Bahagian B Tahap Penggunaan .95

Bahagian C Tahap Kepuasan .90

Bahagian D Persepsi Pengguna terhadap

pelaksanaan eSPKB

.84

Nilai-nilai yang didapati adalah melebihi daripada aras 0.7 maka

dianggap kebolehpercayaan soal selidik adalah tinggi dan boleh digunakan

untuk mengukur secara konsisten di dalam kajian ini.

3.6 Prosedur Kajian

Langkah awal yang diambil oleh pengkaji dalam kajian ini ialah

mengenalpasti masalah yang dihadapi oleh pengurusan kewangan Jabatan

sewaktu melaksanakan aplikasi eSPKB dalam pengurusan kewangannya.

Kemudian pengkaji mengemukakan proposal kajian kepada penyelia akademik.

Beberapa perbincangan dibuat di antara pengkaji dengan penyelia akademik

untuk menentukan tajuk kajian, skop kajian dan kaedah-kaedah untuk

mendapatkan sumber kajian. Pengkaji melihat ini adalah satu isu baru yang

38

belum pernah diketengahkan memandangkan ia belum menjadi rutin kepada

semua jabatan.

Bagi melancarkan tugas-tugas penyelidikan ini, pengkaji terlebih dahulu

memperolehi surat kebenaran daripada Bahagian Perancangan dan

Penyelidikan Dasar Pendidikan (BPPDP), Kementerian Pelajaran Malaysia.

Seterusnya pengkaji memohon kebenaran menjalankan penyelidikan di

beberapa unit di JPN serta 10 PPD yang mengendalikan pengurusan kewangan.

3.7 Penganalisisan Data

Analisis data ditunjukkan melalui jadual taburan min dan sisihan piawai.

Tahap penggunaan eSPKB juga digambarkan dalam tiga tahap iaitu tahap

rendah, tahap sederhana dan tahap tinggi berdasarkan taburan min item. Julat

skala dibahagikan kepada tiga bahagian [ (5-1)/3], maka julat di antara tahap

baru iaitu 1.33 diperolehi. Pembahagian tahap penggunaan dapat dilihat di

dalam Jadual 3.8.

Jadual 3.8: Nilai Min Skor Tahap Penggunaan eSPKB

Tahap Penggunaan eSPKB Min Skor

Rendah 1.00 hingga 2.33

Sederhana 2.34 hingga 3.67

Tinggi 3.68 hingga 5.00

Semua data dan maklumat yang diperolehi melalui soal selidik yang

diedarkan dikumpulkan dan dianalisis menggunakan perisian ‘SPSS’

(Statistical Package For Social Science) Version 13.0. Perisian ini adalah

pakej statistik yang digunakan dalam sains sosial untuk memproses data-data

yang dikumpulkan dengan mudah dan tepat.

39

3.7.1 Analisis Deskriptif.

Data dianalisis menggunakan kaedah statistik deskriptif untuk

menerangkan kekerapan, peratusan, min dan penyusunan data dalam bentuk

jadual 3.9.

Jadual 3.9: Kaedah Statistik Penganalisisan Deskriptif

Objektif Kajian Kaedah

Statistik

Analisis Data

Mengenalpasti tahap

penggunaan eSPKB

Deskriptif Min dan sisihan

piawai

Mengenalpasti tahap

kepuasan pengguna eSPKB

Deskriptif Min dan sisihan

piawai

Mengenalpasti persepsi

pengguna eSPKB

Deskriptif

Kekerapan,

peratus

3.7.2 Analisis Inferensi

Statistik Inferensi yang digunakan dalam kajian ini ialah Ujian t dan

ANNOVA, sebagaimana yang telah digunapakai di dalam kajian Shahrulbanun

(2005).

Ujian t merupakan kaedah statistik yang sangat berguna untuk

membandingkan perbezaan min antara dua kumpulan (Mohd Najib, 1999).

Dalam kajian ini, ujian t digunakan untuk melihat perbezaan antara tahap

penggunaan eSPKB di antara lokasi JPN dan PPD. Bagi membuat keputusan

samada Hipotesis Nul (Ho) diterima atau ditolak adalah seperti di Jadual 3.10.

40

Jadual 3.10 : Tafsiran Ujian t

Tafsiran Keputusan

t kiraan > t sifir

t kiraan < t sifir

Ho ditolak

Ho diterima

Menurut Cohen dan Holliday (1979), ANNOVA adalah kaedah yang

terbaik untuk digunakan dalam membandingkan perbezaan di antara beberapa

kumpulan yang mempunyai dua min atau lebih. Dalam kajian ini analisis

ANNOVA digunakan untuk melihat perbezaan dalam tahap penggunaan dan

tahap kepuasan pengguna eSPKB di antara pelbagai jawatan yang mempunyai

min yang berbeza. Bagi membuat keputusan samada Hipotesis Nul (Ho)

diterima atau ditolak adalah seperti di Jadual 3.11.

Jadual 3.11 : Tafsiran ANNOVA

Tafsiran Keputusan

F kiraan > F sifir

F kiraan < F sifir

Ho ditolak

Ho diterima

3.8 Penutup

Secara keseluruhanannya, bab ini menerangkan secara terperinci

berkenaan metodologi kajian yang merangkumi rekabentuk, kaedah

persampelan, prosedur kajian dan cara-cara penganalisaan data. Dapatan-

dapatan kajian ini adalah berdasarkan analisis data yang telah dijalankan

dengan kaedah-kaedah yang telah dinyatakan untuk mendapatkan jawapan

kepada persoalan-persoalan kajian yang telah ditetapkan oleh pengkaji untuk

tujuan kajian ini. Metodologi kajian ini membantu pengkaji dalam mencapai

objektif kajian.

BAB 4

DAPATAN KAJIAN

4.1 Pendahuluan

Bab ini akan menghuraikan hasil kajian mengenai pelaksanaan eSPKB

dalam tugas-tugas pengurusan kewangan di Jabatan Pelajaran Johor. Data

dianalisis berdasarkan objektif kajian. Huraian dibuat mengikut jantina,

jawatan, tempoh perkhidmatan, tempoh memegang jawatan, umur dan lokasi

pekerjaan responden. Huraian hasil kajian juga tertumpu kepada tahap

penggunaan Sistem eSPKB, tahap kepuasan pengguna eSPKB dan persepsi

pengguna terhadap pelaksanaan sistem eSPKB dalam tugas-tugas pengurusan

kewangan.

4.2 Latar Belakang Responden

Bahagian ini bertujuan untuk menghuraikan latar belakang responden

berdasarkan jantina, jawatan, tempoh perkhidmatan, tempoh memegang

jawatan, umur dan lokasi pejabat yang terlibat dalam kajian.

42

Sebanyak 60 sampel telah dikenalpasti terlibat dalam kajian ini namun

hanya 47 responden sahaja yang mengembalikan borang soal selidik. Setelah

dianalisa ralat telah dilakukan oleh 3 orang responden, maka 45 borang soal

selidik sahaja yang layak dianalisa. Hasil analisis mendapati seramai 28

orang ( 62.2 peratus) responden adalah lelaki dan 17 orang (37.8 peratus)

responden perempuan yang terlibat dalan kajian ini seperti dalam Jadual 4.1.

Jadual 4.1 : Taburan Responden Mengikut Jantina

Jantina Bilangan Peratus

Lelaki 28 62.2

Perempuan 17 37.8

Jumlah 45 37.8

Daripada 45 orang tersebut seramai 14 orang adalah dari kumpulan

Pegawai yang terdiri dari Ketua Sektor, Pegawai Pelajaran Daerah serta

Penolong Pengarah dan Penolong PPD (31.1 peratus), 12 orang ( 26.7 peratus)

Penyelia Kanan. Staf terdiri dari 4 orang ( 8.9 peratus) Ketua Pembantu Tadbir

dan 15 orang ( 33.3 peratus) pula terdiri dari Pembantu Tadbir Kewangan. Ini

ditunjukkan dalam Jadual 4.2.

Jadual 4.2 : Taburan Responden Mengikut Jawatan

Jawatan Bilangan Peratus

Pegawai Pelajaran

Penyelia Kanan

Ketua Pembantu Tadbir

Pembantu Tadbir

14

12

4

15

31.2

26.6

8.9

33.3

Jumlah 45 100.0

43

Jadual 4.3 pula menunjukkan bilangan responden berdasarkan

kelulusan akademik. Responden yang memiliki kelulusan akademik peringkat

SPM / MCE sebanyak 15 orang (33.3 peratus) dan STPM / Diploma

mencatatkan 13 responden (28.8 peratus). Responden yang berkelulusan

Ijazah Sarjana Muda dan Sarjana adalah seramai 17 orang (37.8 peratus).

Jadual 4.3:Taburan Responden Mengikut Kelulusan Akademik

Kelulusan Akademik Bilangan Peratus

SPM / MCE

STPM / Diploma

Ijazah Sarjana Muda /

Sarjana

15

13

17

33.4

28.8

37.8

Jumlah 45 100.0

Jadual 4.4 yang menunjukkan taburan responden mengikut tempoh

perkhidmatan. Dapatan kajian menunjukkan 12 orang (26.7 peratus)

responden telah berkhidmat kurang 6 tahun, diikuti 3 orang ( 6.7 peratus)

responden telah berkhidmat antara 6 hingga 10 tahun. Seterusnya 2 orang (

4.4 peratus) responden telah berkhidmat antara 11 hingga 15 tahun manakala

28 orang (62.2 peratus) responden telah berkhidmat melebihi 15 tahun.

Jadual 4.4:Taburan Responden Mengikut Tempoh Perkhidmatan

Tempoh Perkhidmatan Bilangan Peratus

Kurang 6 tahun

6 hingga 10 tahun

11 hingga 15 tahun

15 tahun ke atas

12

3

2

28

26.7

6.7

4.4

62.2

Jumlah 45 100.0

44

Jadual 4.5 menunjukkan taburan responden mengikut tempoh

memegang jawatan. Hasil kajian mendapati 27 orang (60.0 peratus)

responden telah memegang jawatan kurang dari 6 tahun, sebanyak 12

orang (26.7 peratus) responden telah memegang jawatan antara 6 hingga

10 tahun dan sebanyak 3 orang (6.7 peratus) responden telah memegang

jawatan selama 11 hingga 15 tahun dan 3 orang (6.7 peratus) telah

menjawat lebih 15 tahun.

Jadual 4.5: Taburan Responden Mengikut Tempoh Memegang Jawatan

Tempoh Memegang Jawatan

Bilangan

Peratus

Kurang 6 tahun

6 hingga 10 tahun

11 hingga 15 tahun

Lebih 15 tahun

27

12

3

3

60.0

26.7

6.7

6.7

Jumlah 45 100.0

Taburan umur responden ditunjukkan dalam Jadual 4.6. Hasil

kajian yang dijalankan menunjukkan sebanyak 11 orang (24.4 peratus)

responden berumur kurang daripada 30 tahun, 1 orang (2.2 peratus)

responden berumur antara 31 hingga 35 tahun , manakala 3 (6.7 peratus)

responden berumur antara 36 hingga 40 tahun dan 30 (66.7 peratus)

responden berumur 41 tahun ke atas.

Jadual 4.6: Taburan Responden Mengikut Umur

Umur Bilangan Peratus

Kurang 30 tahun

31 hingga 35 tahun

36 hingga 40 tahun

41 tahun ke atas

11

1

3

30

24.4

2.2

6.7

66.7

Jumlah 45 100.0

45

Jadual 4.7 menunjukkan taburan lokasi pejabat responden yang

terpilih dalam kajian ini. Responden yang bertugas di PPD sebanyak 18

orang (40 peratus) manakala responden yang bertugas di JPN adalah

sebanyak 27 orang (60 peratus).

Jadual 4.7: Taburan Responden Mengikut lokasi pejabat

Lokasi Pejabat Bilangan Peratus

PPD

JPN

18

27

40.0

60.0

Jumlah 45 100.0

Kekerapan menghadiri kursus pula mendapati seramai 29 orang (64.4

peratus) responden tidak pernah menghadiri sebarang kursus eSPKB, 15 orang

(33.3 peratus) pernah menyertai kursus sekali dan 1 orang (2.2 peratus)

pernah berkursus sebanyak dua kali atau lebih. Ini ditunjukkan seperti dalam

Jadual 4.8.

Jadual 4.8 : Taburan Kekerapan Menghadiri Kursus eSPKB

Kekerapan Menghadiri

Kursus eSPKB

Bilangan Peratus

Tidak pernah

Sekali

Dua kali dan lebih

29

15

1

64.4

33.3

2.2

Jumlah 45 100.0

4.3 Keputusan berdasarkan analisis deskriptif

Keputusan berdasarkan analisis deskriptif akan dibincangkan secara

terperinci berdasarkan Objek Sebagai yang berkaitan.

46

4.3.1 Tahap Penggunaan Sistem eSPKB

Sebanyak 34 soalan telah dikemukakan untuk melihat tahap penggunaan

eSPKB di dalam Pengurusan Kewangan Jabatan Pelajaran Johor. Tahap

penggunaan ini dibahagikan kepada empat bahagian mengikut pecahan Objek

Sebagai seperti pada Jadual 4.9 yang menunjukkan nilai min yang diperolehi.

Jadual 4.9: Min Dan Sisihan Piawai Tahap Penggunaan eSPKB

Secara Keseluruhan Mengikut Objek Sebagai (OS)

Objek Sebagai (OS)

Min

Sisihan Piawai

Pengurusan Kewangan OS32000 / OS28000

- Penyenggaraan dan Kerja Kecil Bangunan

2.72 1.1

Pengurusan Kewangan OS35000

- Perolehan dan Bekalan Pelbagai

2.44 1.1

Pengurusan Kewangan OS21000

- Tuntutan Perjalanan

3.48 1.14

Pengurusan Kewangan Keseluruhan 2.79 1.3

Min keseluruhan = 2.8 (Sisihan Piawai = 0.91)

Dapatan kajian seperti di dalam Jadual 4.9 memberikan gambaran

Tahap penggunaan eSPKB secara keseluruhan adalah di tahap sederhana

berdasarkan taburan min item iaitu 2.8. Penggunaan dalam pengurusan

kewangan OS21000 mencatatkan min yang tertinggi iaitu 3.48 berbanding

dengan pengurusan OS32000 / OS28000 dengan min 2.72, OS35000

mempunyai min 2.44 dan pengurusan kewangan keseluruhan yang memiliki

min 2.79 yang berada di bawah tahap min. Dapatan kajian akan ditunjukkan

secara terperinci di dalam Jadual 4.10, Jadual 4.11, Jadual 4.12 dan Jadual

4.13.

47

Jadual 4.10 : Maklumbalas Responden terhadap Tahap Penggunaan eSPKB

dalam OS32000 / OS28000 (Penyenggaraan Bangunan).

BIL

PENGURUSAN

OS32000/ OS28000 PENYENGGARAAN

BANGUNAN

ATP TP KK K AK MIN

B1 Perancangan perbelanjaan/Belanjawan tahunan

10 (22.2%)

10 (22.2%)

11 (24.4%)

10 (22.2%)

8 (17.8%) 3.1

B2 Pendaftaran kontraktor Kelas F

13 (28.9%)

11 (24.4%)

6 (13.3%)

10 (22.2%)

5 (11.1%) 3.3

B3 Rekod / Status kontraktor

15 (33.3%)

11 (24.4%)

7 (15.6%)

8 (17.8%)

4 (8.9%) 3.2

B4 Rekod akaun kontraktor

13 (28.9%)

12 (26.7%)

8 (17.8%)

8 (17.8%)

4 (8.9%) 3.1

B5 Pembukaan sebutharga.

14 (31.1%)

11 (24.4%)

6 (13.3%)

8 (17.8%)

6 (13.3%) 3.4

B6 Ulasan JK Teknikal 15 (33.3%)

16 (35.6%)

7 (15.6%)

2 (4.4%)

5 (11.1%) 2.7

B7 Laporan JK Pemutus sebutharga 17 (37.8) 11

(24.4%) 7

(15.6%) 4

(8.9%) 6

(13.3%) 2.8

B8 Penyediaal LO kepada pemenang sebutharga

11 (24.4%)

9 (20.0%)

6 (13.3%)

4 (8.9%)

15 (33.3%) 3.6

B9 Membuat tuntutan setelah diperakui kerja siap.

11 (24.4%)

8 (17.8%)

8 (17.8%)

5 (11.1%) 17 (37.8) 4.2

B10 Pembayaran kepada kontraktor.

9 (20.0%)

9 (20.0%)

4 (8.9%)

5 (11.1%)

18 (40.0%) 4.2

Min keseluruhan 2.72

Jadual 4.10 menunjukkan 10 item yang telah dikemukakan dalam soal

selidik bagi mengenalpasti penggunaan eSPKB dalam OS32000/OS28000

Penyenggaraan Bangunan. Hasil dapatan menunjukkan terdapat kesemua

item menunjukkan min yang melebihi min keseluruhan 2.72 kecuali B6 iaitu

penggunaan eSPKB dalam Ulasan Jawatankuasa Teknikal yang hanya

mempunyai min 2.7.

48

Jadual 4.11 : Maklumbalas Responden terhadap Tahap Penggunaan eSPKB

dalam OS35000 (PerolehanAset dan Bekalan).

BIL PENGURUSAN

OS35000- PEROLEHAN ASET & BEKALAN

ATP TP KK K AK MIN

B11 Pendaftaran dan penyimpanan data pembekal

11 (24.4%)

13 (28.9%)

11 (24.4%)

8 (17.8%)

2 (4.4%) 2.5

B12 Rekod kontrak selari pembekal dengan KPM

16 (35.6%)

16 (35.6%)

8 (17.8%)

4 (8.9%)

1 (2.2) 2.3

B13 Membuat surat / laporan kepada KPM

16 (35.6%)

13 (28.9%)

9 (20.0%)

3 (6.7%)

4 (8.9%) 2.6

B14 Penyediaan Pesanan Tempatan (LO) kepada pembekal.

14 (31.1%)

10 (22.2%)

4 (8.9%)

8 (17.8%)

9 (20.0%) 2.5

B15 Rekod pembekal perabot kayu kontrak pusat

17 (37.8)

14 (31.1%)

3 (6.7%)

4 (8.9%)

7 (15.6%) 2.0

B16 Rekod akaun bank pembekal

16 (35.6%)

13 (28.9%)

3 (6.7%)

6 (13.3%)

7 (15.6%) 2.1

B17 Proses tuntutan pembayaran pembekal

11 (24.4%)

11 (24.4%)

4 (8.9%)

10 (22.2%)

9 (20.0%) 3.0

B18 Laporan / minit mesyuarat urusan perolehan

17 (37.8)

11 (24.4%)

6 (13.3%)

5 (11.1%)

6 (13.3%) 2.1

B19 Rekod prestasi pembekal

17 (37.8)

12 (26.7%)

3 (6.7%)

7 (15.6%)

6 (13.3%) 2.3

Min keseluruhan 2.44

Jadual 4.11 pula menunjukkan sembilan item yang dikemukakan untuk

melihat tahap penggunaan eSPKB dalam OS35000 Perolehan dan Aset.

Dapatan menunjukkan 5 item yang berada di bawah paras min iaitu B12 yang

berkaitan dengan rekod Kontrak Selari pembekal yang dilantik oleh pihak

49

Kementerian Pelajaran Malaysia, B15 mengenai rekod pembekal perabot kayu

kontrak pusat, B16 berkaitan rekod akaun bank pembekal, B18 menyatakan

tentang laporan minit mesyuarat urusan perolehan dan B19 berkaitan rekod

prestasi pembekal. Pencapaian min tertinggi ialah 3.0 iaitu pada B17 yang

berkaitan dengan proses tuntutan bayaran pembekal.

Jadual 4.12 : Maklumbalas Responden terhadap Tahap Penggunaan eSPKB

dalam OS21000 (Tuntutan Perjalanan).

BIL PENGURUSAN 0S 21000 - TUNTUTAN PERJALANAN ATP TP KK K AK MIN

B20 Penghantaran tuntutan perjalanan oleh pemohon

3 (6.7%)

9 (20.0%)

8 (17.8%)

12 (26.7%)

13 (28.9%) 2.7

B21 Tuntutan disertakan Lampiran bukti

3 (6.7%)

9 (20.0%)

4 (8.9%)

14 (31.1%)

15 (33.3%) 2.9

B22 Rekod akaun pemohon 2 (4.4%)

10 (22.2%)

7 (15.6%)

12 (26.7%)

14 (31.1%) 2.9

B23 Pembayaran tuntutan kepada pemohon

1 (2.2%)

10 (22.2%)

8 (17.8%)

12 (26.7%)

14 (31.1%) 3.2

B24 Rekod pembayaran diterima 2 (4.4%)

12 (26.7%)

7 (15.6%)

12 (26.7%)

12 (26.7%) 2.9

B25 Penyelarasan baki OS 3 (6.7%)

14 (31.1%)

12 (26.7%)

7 (15.6%)

9 (20.0%) 2.5

Min keseluruhan 3.48

Jadual 4.12 menunjukkan hasil dapatan dalam tahap penggunaan

eSPKB dalam OS21000 Tuntutan Perjalanan. Ia menunjukkan kesemua item

berada di bawah tahap min keseluruhan iaitu 3.48. Jadual 4.13 menunjukkan

terdapat 9 item yang dikemukakan untuk melihat tahap penggunaan dalam

pengurusan kewangan keseluruhan. Hasil dapatan menunjukkan 4 item berada

di bawah tahap min keseluruhan iaitu 2.79.

50

Jadual 4.13 : Maklumbalas Responden terhadap Tahap Penggunaan

eSPKB dalam pengurusan keseluruhan.

BIL PENGURUSAN KEWANGAN

KESELURUHAN ATP TP KK K AK MIN

B26 Penyelenggaraan rekod/status kewangan semua OS

9 (20.0%)

10 (22.2%)

7 (15.6%)

7 (15.6%)

12 (26.7%) 3.0

B27 Penyata penyesuaian kewangan

10 (22.2%)

13 (28.9%)

5 (11.1%)

4 (8.9%)

13 (28.9%) 2.8

B28 Permohonan tambahan pada setiap baki OS

12 (26.7%)

13 (28.9%)

7 (15.6%)

7 (15.6%)

6 (13.3%) 2.5

B29 Status terimaan waran KPM

10 (22.2%)

13 (28.9%)

3 (6.7%)

8 (17.8%)

11 (24.4%) 2.8

B30 Rekod pembayaran yang telah dibuat

9 (20.0%)

11 (24.4%)

7 (15.6%)

8 (17.8%)

10 (22.2%) 3.0

B31 Akaun belum terima 15 (33.3%)

12 (26.7%)

4 (8.9%)

6 (13.3%)

8 (17.8%) 2.3

B32 Akaun belum bayar (AP 58)

10 (22.2%)

9 (20.0%)

12 (26.7%)

7 (15.6%)

7 (15.6%) 2.5

B33 Daftar inventori 13 (28.9%)

14 (31.1%)

6 (13.3%)

6 (13.3%)

6 (13.3%) 2.5

B34 Penyediaan penyata belanjawan

15 (33.3%)

8 (17.8%)

5 (11.1%)

10 (22.2%)

7 (15.6%) 2.8

Min keseluruhan 2.79

Jadual 4.13 menunjukkan tahap penggunaan eSPKB secara keseluruhan

dengan min (2.79). 4 item yang berada di bawah paras min keseluruhan ialah

B28 berkaitan dengan permohonan waran tambahan pada setiap baki OS, B31

51

tentang Akaun Belum terima, B32 menentukan Akaun Belum Bayar (AP58)

dan B33 berkaitan daftar inventori.

4.3.2 Tahap Kepuasan Penggunaan eSPKB

Setelah mengenalpasti tahap penggunaan eSPKB di kalangan

responden, kajian ini juga bertujuan untuk mengenalpasti tahap kepuasan

responden hasil daripada penggunaan eSPKB dalam pengurusan kewangan.

Data dianalisis secara deskriptif dengan menggunakan min dan sisihan piawai.

Dapatan nilai tahap kepuasan min 4.18 dengan SP 0.48 menunjukkan tahap

kepuasan yang tinggi seperti yang ditunjukkan dalam jadual 4.14.

Jadual 4.14: Maklumbalas responden dalam Tahap Kepuasan

Pengguna secara keseluruhan.

Tahap kepuasan Min Sisihan Piawai

Pelaksanaan Tugas 4.16 0.47

Kompetensi dan Imej 4.06 0.42

Kesan Positif Pengguna eSPKB 4.25 0.54

Keseluruhan 19 item 4.18 0.48

Bahagian Tahap Kepuasan Pengguna ini mengandungi tiga kategori

yang dinilai iaitu pelaksanaan tugas, kompetensi dan imej serta kesan positif

eSPKB terhadap tugasan seharian mereka. Dapatan menunjukkan min yang

tinggi dalam semua ketegori seperti di dalam Jadual 4.14. Analisis dijalankan

secara perinci seperti di dalam Jadual 4.15, Jadual 4.16 dan Jadual 4.17.

52

4.3.2.1 Analisis Tahap Kepuasan Kategori Pelaksanaan Tugas

Jadual 4.15 menunjukkan maklumbalas responden yang diterima dan

di analisis berkaitan dengan kategori Pelaksanaan Tugas. Kategori ini

mencatatkan min yang tinggi iaitu 4.16.

Jadual 4.15 : Maklumbalas Responden terhadap Tahap Kepuasan Pengguna

eSPKB dalam kategori pelaksanaan tugas.

BIL Pelaksanan Tugas STS TS KS S SS MIN

C1 Kerja-kerja pengurusan dapat dilaksanakan dengan cepat dan tepat .

0 1 (2.2%) 1 (2.2%)

26 (57.8%)

17 (37.8%) 4.31

C5 Urusan Pesanan Tempatan dapat dikurangkan. 0 1 (2.2%) 2

(4.4%) 25

(55.6%) 17

(37.8%) 4.29

C7

Urusan Pesanan Tempatan serta pembayaran dapat dijalankan dengan cekap, selamat dan berkesan

0 1 (2.2%) 2 (4.4%)

20 (44.4%)

22 (48.9%) 4.40

C8 Penggunaan eSPKB dapat menjimatkan masa dan tenaga

0 1 (2.2%) 2 (4.4%) 24 (53.3) 18

(40.0%) 4.31

C9

Penggunaan eSPKB tidak dapat membantu mengurangkan beban tugas saya di pejabat.

3 (6.7%)

9 (20.0%)

2 (4.4%)

23 (51.1%)

8 (17.8%) 3.53

C15

Penyediaan borang-borang dan dokumen-dokumen sebut harga menjadi lebih mudah apabila menggunakan eSPKB

0 2 (4.4%)

2 (4.4%)

28 (62.2%)

13 (28.9%) 4.11

Min keseluruhan 4.16

Analisis kajian menunjukkan soalan C9 yang menyatakan eSPKB tidak

dapat memudahkan tugasan seharian pengguna menunjukkan dapatan yang

53

jauh lebih rendah dari paras min iaitu hanya 3.53 berbanding 4.16. Dapatan

menunjukkan soalan C15 mempunyai min yang rendah iaitu 4.11 dalam

menyatakan bahawa penyediaan borang dan dokumen menjadi mudah apabila

menggunakan eSPKB.

4.3.2.2 Analisis Tahap Kepuasan Kategori Kompetensi dan Imej.

Jadual 4.16 : Maklumbalas Responden terhadap Tahap Kepuasan pengguna

eSPKB dalam kategori kompetensi dan imej.

BIL Kompetensi dan Imej STS TS KS S SS MIN

C2

Pembayaran kepada kontraktor dapat dilaksanakan dengan cepat dan tepat

0 1 (2.2%) 1 (2.2%) 26 (57.8%)

17 (37.8%) 4.31

C6

Penggunaan eSPKB tidak dapat meningkatkan prestasi dan kualiti kerja saya

1 (2.2%) 1 (2.2%) 6

(13.3%) 15

(33.3%) 21

(46.7%) 4.01

C12

Pihak swasta memahami karenah dan faedah pengurusan kewangan melalui eSPKB ini.

0 2 (4.4%)

3 (6.7%)

31 (68.9%)

9 (20.0%) 4.04

C16

Penggunaan eSPKB tidak dapat meningkatkan tahap kepuasan bekerja di pejabat

1 (2.2%)

5 (11.1%)

6 (13.3%)

22 (48.9%)

11 (24.4%) 3.82

C17 Penggunaan eSPKB secara meluas dapat menaikkan imej JPNJ

0 0 1 (2.2%) 25 (55.6%)

19 (42.2%) 4.10

C18

Penggunaan eSPKB tidak meningkatkan kemahiran saya mengurus tugas seharian

0 8 (17.8%)

4 (8.9%)

22 (48.9%)

11 (24.4%) 3.80

C19

Penggunaan eSPKB dalam pengurusan dapat meningkatkan kualiti output kerja saya

0 0 2 (4.4%)

25 (55.6%)

18 (40.0%) 4.36

Min keseluruhan 4.06

54

Jadual 4.16 menunjukkan maklumbalas responden terhadap Tahap

Kepuasan pengguna dalam kategori Kompetensi dan Imej. Dapatan kajian

menunjukkan tiga soalan yang menunjukkan min tinggi melebihi min

keseluruhan adalah soalan C2 dengan min 4.31 yang menyatakan tentang

pembayaran kepada kontraktor atau pembekal dapat dilaksanakan dengan

cepat dan tepat dengan menggunakan eSPKB. Soalan C17 yang menyatakan

bahawa penggunaan eSPKB dapat menaikkan imej JPNJ menunjukkan min

4.10 serta soalan C19 yang menyatakan bahawa eSPKB dapat meningkatkan

kualiti output kerja responden juga mencatatkan min yang tinggi iaitu 4.36.

4.3.2.3 Analisis Tahap Kepuasan Kategori Kesan Positif eSPKB

Jadual 4.17 menunjukkan maklumbalas responden dalam menyatakan

tahap kepuasan pengguna di dalam kategori Kesan Positif eSPKB. Dapatan

kajian ini menunjukkan soalan C13 yang menyatakan bahawa eSPKB ini telah

sepatutnya dilaksanakan sejak dulu lagi mencatatkan min tertinggi iaitu 4.47.

Di samping itu, soalan C14 yang menyatakan bahawa kemahiran dan

pengalaman pengguna bertambah apabila menggunakan eSPKB dalam

pengurusan kewangan juga menunjukkan min yang tinggi iaitu 4.29. Empat

soalan yang lain dalam kategori ini mempunyai min rendah daripada min

keseluruhan iaitu 4.18.

55

Jadual 4.17 : Maklumbalas Responden terhadap Tahap kepuasan

Pengguna eSPKB dalam kesan positif eSPKB.

BIL Kesan Positif eSPKB STS TS KS S SS MIN

C3

Kaedah pembayaran terus ke dalam akaun dapat menghindarkan fitnah berkaitan penyelewengan serta salahguna kuasa.

0 1 (2.2%)

1 (2.2%)

24 (53.3)

19 (42.2%) 4.36

C4 Masalah berurusan terus dengan pihak swasta dapat dikurangkan.

1 (2.2%)

1 (2.2%)

5 (11.1%)

22 (48.9%)

16 (35.6) 4.14

C10 eSPKB sesuai digunakan bagi penyediaan data sebagai laporan rasmi.

0 2 (4.4%)

5 (11.1%)

24 (53.3)

14 (31.1%) 4.10

C11

Pengurusan bajet, agihan kerja / bekalan ke sekolah serta penyeliaan dan pemantauan dapat disediakan dengan lebih teratur.

0 2 (4.4%)

1 (2.2%)

31 (68.9%)

11 (24.4%) 4.13

C13 eSPKB ini sudah sepatutnya dijalankan sejak lama dulu lagi.

0 0 0 24 (53.3) 21 (46.7%) 4.47

C14

Kemahiran dan pengalaman saya bertambah apabila menggunakan eSPKB.

0 0 3 (6.7%)

26 (57.8%)

16 (35.6) 4.29

Min Keseluruhan 4.25

4.3.3 Persepsi pengguna eSPKB dalam pengurusan kewangan JPNJ

Keputusan kajian berkaitan persepsi pengguna dalam pelaksanaan

eSPKB adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 4.18.

56

Jadual 4.18 : Maklumbalas responden terhadap persepsi Pengguna eSPKB

Analisis data menunjukkan hampir kesemua iaitu 40 orang (88.8

peratus) responden berasa gembira iaitu bersetuju menggunakan eSPKB

semasa menjalankan tugas-tugas pengurusan kewangan, hanya 5 orang (11.1

peratus) responden yang menyatakan rasa kurang gembira dengan

penggunaan eSPKB. Ini menunjukkan bahawa masih ada pengguna yang

belum gembira menggunakan eSPKB semasa menjalankan tugas-tugas

kewangan mereka. Manakala kesemua 45 orang (100 peratus) responden

BIL ITEM TIDAK

SETUJU

KURANG

SETUJU

SETUJU

BIL % BIL % BIL %

1 Gembira menggunakan eSPKB - - 5 11.1 40 89.9

2 Perlu berkemahiran - - - - 45 100

3 Melakukan tugas dengan baik - - - - 45 100

4 Berminat mengikuti kursus eSPKB - - 3 6.7 42 93.3

5 Perlu lebih banyak pendedahan. - - 8 17.8 37 82.2

6 Bersedia belajar lagi. - - - - 45 100

7 Bersedia menggunakan eSPKB - - - - 45 100

8 Latihan dan sokongan mencukupi 9 20.0 13 28.9 23 51.1

9 Mendapat galakan pihak atasan. 5 11.1 6 13.3 34 75.5

10 Makmal komputer yang khusus

dan selesa

5 11.1 11 24.4 29 64.4

11 Penyediaan infra struktur

mencukupi oleh kerajaan.

4 8.8 7 15.6 34 75.6

12 Banyak peraturan yang perlu

dipatuhi

12 26.7 6 13.3 27 60.0

Min keseluruhan 4.09

57

menyatakan bahawa semua pengguna yang terlibat dengan pengurusan

kewangan perlu berkemahiran menggunakan eSPKB.

Responden juga yakin dapat melakukan tugas dengan baik apabila

menggunakan eSPKB dengan hasil dapatan kajian iaitu 45 orang (100 peratus)

berpendapat bahawa pelaksanaan penggunaan eSPKB akan dapat memastikan

tugas-tugas pengurusan dijalankan dengan lebih mudah dan sistematik. Item

ke 7 menunjukkan sebanyak 45 orang (100 peratus) responden mahu dan

sentiasa bersedia menggunakan eSPKB dalam tugas-tugas pengurusan.

Masalah berurusan dengan kontraktor atau pembekal dapat dikurangkan

disebabkan mereka telah menerima bayaran secara automatik (EFT) dan dalam

masa yang lebih cepat, melalui kemudahan eSPKB secara tidak langsung akan

dapat meningkatkan minat dan sikap yang positif ketika melaksanakan tugas-

tugas pengurusan kewangan.

Majoriti responden iaitu 42 orang (93.3 peratus) menyatakan bahawa

mereka amat berminat untuk mengikuti kursus eSPKB bagi memastikan

mereka mempunyai pengetahuan dan berkemahiran menggunakan eSPKB.

Merujuk kepada item ke 5, terdapat 37 orang (82.2 peratus) responden yang

masih memerlukan lebih banyak pendedahan tentang penggunaan eSPKB jika

mempunyai masa lapang dan 8 orang (17.8 peratus) didapati yang kurang

perlukan pendedahan ini.

Lebih kurang separuh dari bilangan responden 23 orang (51.1 peratus)

menyatakan telah diberikan latihan dan sokongan yang mencukupi dalam

eSPKB ini. Seramai 13 responden (28.8 peratus) kurang bersetuju dengan

pernyataan ini malah 9 orang (20.0 peratus) langsung tidak bersetuju

terhadapnya. Separuh dari responden ini adalah sebahagian mereka yang

mungkin telah mahir melalui usaha sendiri dan tidak dinafikan mereka tidak

pernah berpeluang mengikuti kursus eSPKB.

58

Dari item ke 9 didapati 11 responden (24.4 peratus) kurang setuju

menyatakan bahawa mereka mendapat galakan dari pihak atasan dalam

penggunaan eSPKB ini. Namun majoriti 34 orang (75.5 peratus) dari mereka

mengakui menerima galakan dari pihak atasan. Sikap keterbukaan ini adalah

satu aspek penting bagi setiap individu khususnya golongan yang terlibat

dalam bidang yang berstruktur dan perlu sentiasa mengikuti prosedur seperti

pengurusan kewangan. Ini kerana mereka perlu sentiasa menambahkan

pengetahuan yang sedia ada dari masa ke semasa kerana proses perubahan

dalam pengurusan kewangan sentiasa berlaku. Galakan dan sokongan pihak

atasan akan mengelakkan kesilapan atau ketidakpatuhan terhadap prosedur

kewangan yang boleh mengakibatkan seseorang penjawat awam

membahayakan perkhidmatannya juga dirinya sendiri. Pengguna akan begitu

mudah terdorong kepada salah guna kuasa dalam pengurusan kewangan ini.

Selari dengan dapatan di atas, kesemua 29 orang (64.4 peratus)

responden menyatakan bahawa lokasi tempat kerjanya menyediakan makmal

komputer yang selesa khusus untuk tujuan pengurusan kewangan ini. Ini

menunjukkan tahap infra struktur atau kemudahan asas eSPKB ini perlu

dipertingkatkan lagi. Hal ini disokong pula dengan 11 orang (24.4 peratus)

yang kurang menyokong tentang persediaan makmal komputer ini dan terus

dinafikan kewujudan kemudahan ini oleh 5 orang (11.1 peratus).

Namun majoriti seramai 34 orang (85.6 peratus) responden

menyatakan bahawa e-kerajaan telah menyediakan infra struktur eSPKB yang

secukupnya di pejabat mereka. Pernyataan ini disangkal oleh 7 responden

(15.6 peratus) yang kurang bersetuju dengan kenyataan ini malah 4 orang (8.8

peratus) yang tidak bersetuju dalam hal ini.

Sistem eSPKB menyediakan peraturan tertentu yang mewajibkan

pengguna mesti memiliki Kad Pintar yang terhad bilangannya di sesebuah

pejabat. Pengguna juga perlu memiliki komputer yang telah dikonfigurasi

59

sehingga ke peringkat pencetak. Perisian Internet Explorer Version 6.0 dan

Acrobat Adobe Reader Version 4.0 adalah kadar minimum perlu dimiliki oleh

pengguna.

Sehubungan itu 27 responden (60.0 peratus) bersetuju menyatakan

terlalu banyak peraturan yang perlu dipatuhi sekiranya hendak menggunakan

perkakasan komputer. 6 orang (13.3 peratus) kurang bersetuju dengan

pernyataan di atas. Manakala 12 orang (26.7 peratus) tidak bersetuju

menyatakan bahawa terlalu banyak peraturan perlu dipatuhi dalam

penggunaan perkakasan eSPKB ini.

Pelaksanaan penggunaan eSPKB dalam pengurusan kewangan secara

keseluruhannya adalah Amat Positif apabila keseluruhannya memiliki Min

4.06 dengan Sisihan Piawai 0.47. Hasil daripada tindakbalas yang diberikan

mendapati responden ingin membuat pembaharuan dalam melaksanakan tugas

di tempat kerja.

Justeru, responden berasa gembira untuk menggunakan eSPKB

memandangkan tugas-tugas mereka dapat dilaksanakan dengan baik.

Kebanyakan responden juga berminat untuk mengikuti kursus eSPKB dan

belajar dengan lebih lanjut bagi meningkatkan kemahiran sedia ada serta

sebagai persediaan terhadap pelaksanaan tugas pada masa hadapan yang

sentiasa mengalami perubahan. Kesediaan responden ini memerlukan

sokongan daripada pihak atasan dengan memberikan latihan, sokongan dan

galakan serta menyediakan kemudahan makmal komputer yang khusus untuk

kegunaan pengurusan kewangan. Persepsi pengguna dalam Pelaksanaan

eSPKB adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 4.12.

60

4.4 Analisis berdasarkan hipotesis kajian.

Analisis ini dilakukan bagi mengenalpasti perbezaan tahap penggunaan

eSPKB dan tahap kepuasan pengguna di antara lokasi dan jawatan.

4.4.1 Perbezaan tahap penggunaan berdasarkan lokasi

Ujian t digunakan untuk menganalisis perbezaan tahap penggunaan

eSPKB dalam tiga aktiviti pengurusan kewangan antara PPD dan JPN bagi

Hipotesis Nul (a, b dan c).

a. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam Penggunaan eSPKB

Penyenggaraan Bangunan antara PPD dan JPN.

b. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam Penggunaan eSPKB

Tuntutan Perjalanan antara PPD dan JPN.

c. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam Penggunaan eSPKB

Kewangan Keseluruhan antara PPD dan JPN.

61

Jadual 4.19 : Analisis Ujian t Perbezaan penggunaan eSPKB dalam

Penyenggaraan Bangunan, Tuntutan Perjalanan dan Keseluruhan mengikut

lokasi.

Aktiviti

Lokasi

Min

Aras

signifikan

Ujian t

Nilai P

Keputusan

Penyenggaraan

Bangunan

PPD

(n=18)

JPN

(n=27)

3.40

2.27

0.802 .375 Ho ditolak

Tuntutan

Perjalanan

PPD

(n=18)

JPN

(n=27)

3.37

3.56

0.030 0.863 Ho

diterima

Keseluruhan PPD

(n=18)

JPN

(n=27)

3.11

2.57

0.007 0.932 Ho

diterima

Jadual 4.19 menunjukkan keputusan analisis. Nilai signifikan yang

diperolehi bagi tahap penggunaan eSPKB Penyenggaraan Bangunan adalah

0.375 manakala penggunaan eSPKB dalam Tuntutan Perjalanan ialah 0.863

dan Keseluruhan ialah 0.932. Nilai signifikan dalam penggunaan eSPKB

Tuntutan Perjalanan dan Keseluruhan melebihi 0.05 (5%) dari aras signifikan

yang telah ditetapkan. Nilai signifikan yang tinggi menunjukkan

kecenderungan ke arah signifikan.

Sehubungan itu, Ho diterima bagi kedua-dua hipotesis tersebut iaitu

tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam penggunaan eSPKB di antara

PPD dan JPN dalam Tuntutan Perjalanan dan secara keseluruhan. Namun

terdapat perbezaan yang signifikan iaitu Ho ditolak dalam penggunaan eSPKB

62

Penyenggaraan Bangunan. antara JPN dan PPD. Ini ditunjukkan dengan Nilai

signifikan yang lebih rendah berbanding dengan aras signifikan yang

ditetapkan.

4.4.2 Perbezaan Tahap Penggunaan dan Tahap Kepuasan

Pengguna berdasarkan jawatan.

ANNOVA digunakan untuk menganalisis perbezaan tahap

penggunaan eSPKB dan tahap kepuasan pengguna eSPKB antara jawatan.

Cohen dan Holliday (1979) menyatakan bahawa ANNOVA Satu Arah

(Oneway ANNOVA) digunakan untuk membandingkan atau membezakan dua

atau lebih min. Kajian ini berkaitan dengan empat perjawatan yang

mempunyai min yang berbeza. Analisis ini berkaitan dengan Hipotesis d dan

Hipotesis e.

Hipotesis d: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam Tahap

Penggunaan eSPKB di antara pelbagai jawatan.

Hipotesis e: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam Tahap

kepuasan pengguna eSPKB di antara pelbagai jawatan.

63

Jadual 4.20 : Maklumbalas responden dalam perbezaan penggunaan

sistem eSPKB antara jawatan.

Jawatan Bilangan Min Aras

signifikan

ANNOVA

Nilai F Keputusan

Pegawai Tinggi 14 3.05

.007

4.62

Ho ditolak Pegawai Rendah 12 3.19

Ketua PT 4 3.14

PT 15 2.17

Jumlah 45 2.80

Dari Jadual 4.20, dapatan kajian menunjukkan bahawa wujud

perbezaan yang signifikan di antara pelbagai jawatan dalam tahap penggunaan

eSPKB di dalam organisasi pendidikan. Ini dibuktikan apabila Nilai F yang

diperolehi 4.62 melebihi aras signifikan 0.07 maka Ho ditolak.

Jadual 4.21 : Maklumbalas responden dalam perbezaan tahap kepuasan

pengguna sistem eSPKB antara pelbagai jawatan.

Jawatan Bilangan Min Aras

signifikan

ANNOVA

Nilai F Keputusan

Pegawai Tinggi 14 4.52

.004

5.28

Ho ditolak

Pegawai Rendah 12 4.15

Ketua PT 4 4.08

PT 15 3.90

Jumlah 45 4.18

64

Dari keputusan analisis Jadual 4.21 menunjukkan tahap kepuasan

pengguna eSPKB di antara pelbagai jawatan ialah 5.28. Dalam ujian ini, Ho

ditolak dan ini membuktikan terdapat perbezaan yang signifikan dalam tahap

kepuasan pengguna eSPKB di antara pelbagai jawatan di dalam pengurusan

kewangan di Jabatan ini.

4.7 Penutup

Secara keseluruhan bab ini telah menerangkan secara terperinci

dapatan-dapatan kajian yang telah diperolehi melalui analisis yang

menggunakan perisian ‘Statistical Package For Social Science’ – (SPSS)

Version 13.0. Kaedah Statistik berbentuk deskriptif merangkumi pengiraan

min, sisihan piawai, kekerapan dan peratusan telah ditunjukkan satu persatu

mengikut tajuk dan objektif kajian. Dapatan ini diperkukuhkan lagi dengan

kesimpulan dari hipotesis kajian yang telah dianalisis menggunakan Ujian t

dan ANNOVA. Perbincangan dan rumusan dapatan kajian diterangkan

dengan jelas di dalam bab ini berdasarkan analisis deskriptif dan analisis

hipotesis dari keputusan kajian yang diperolehi.

BAB 5

PERBINCANGAN, KESIMPULAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan

Kajian ini telah dijalankan di JPNJ dan juga 10 PPD di Negeri Johor.

Seramai 45 orang responden yang terdiri dari kalangan pegawai dan staf

bukan pegawai telah memberi maklumbalas menerusi borang soal selidik yang

diedarkan. Penentuan objektif kajian yang ditetapkan adalah untuk

mengenalpasti tahap penggunaan eSPKB, tahap kepuasan pengguna dan

persepsi pengguna eSPKB dalam pengurus kewangan di JPNJ dan PPD.

Selain itu kajian ini juga untuk melihat perbezaan penggunaan eSPKB

mengikut Objek Sebagai di antara JPNJ dan PPD. Di samping itu juga kajian

adalah untuk melihat perbezaan tahap penggunaan dan tahap kepuasan

pengguna eSPKB di antara pegawai dan staf bukan pegawai.

Cadangan-cadangan yang dikemukakan mungkin boleh digunakan oleh

pengkaji yang berminat untuk membuat kajian lanjutan terhadap perkara yang

sama pada masa akan datang atau untuk kegunaan pihak pentadbiran Pejabat

Pelajaran Daerah, Jabatan Pelajaran Negeri mahupun Kementerian Pelajaran

Malaysia dalam usaha untuk mempertingkatkan kemahiran mengurus

kewangan kerajaan di kalangan pegawai-pegawai dan staf di pejabat pelajaran.

66

5.2 Perbincangan Hasil Dapatan Kajian

Perbincangan dan dapatan kajian adalah berdasarkan kepada objektif

kajian. Setiap huraian akan dikaitkan dengan dapatan kajian terdahulu.

Namun oleh kerana kajian ini adalah ‘pioneer’ dalam pengurusan

kewangan yang menggunakan sistem eSPKB maka pengkaji akan cuba

mengaitkan dengan beberapa dapatan atau rujukan yang hampir

menyamai subtopik yang dibincangkan.

5.2.1 Penggunaan eSPKB

Salah satu objektif kajian seperti yang dinyatakan dalam Bab 1 adalah

untuk mengenalpasti tahap penggunaan eSPKB dalam pengurusan kewangan.

Terdapat 34 item yang telah dikemukakan dalam soal selidik bagi melihat

tahap penggunaannya. Item-item ini telah dibahagikan kepada 4 bahagian

mengikut Objek Sebagai iaitu OS32000/28000 Penyenggaraan Bangunan,

OS35000 Perolehan dan Aset, OS21000 Tuntutan Perjalanan dan

Keseluruhan.

Hasil dapatan kajian ini menunjukkan tahap penggunaan eSPKB di

Jabatan Pelajaran Johor dan Pejabat Pelajaran Daerah berada di tahap

sederhana. Item soal selidik yang bertujuan untuk mengenalpasti tahap

penggunaan eSPKB telah diadaptasikan daripada kajian yang dibuat oleh

Azhar (1997) yang mencatatkan aras Alpha yang boleh diterima iaitu 0.94.

Manakala aspek penggunaan eSPKB telah menggabungkan item soal selidik

yang pernah digunakan oleh Zahri (1992) dan Muriatun (1997). Item di dalam

bahagian ini juga mencatatkan aras Alpha yang boleh diterima iaitu 0.97.

67

Secara keseluruhannya, tahap penggunaan eSPKB dalam pengurusan

kewangan berada pada tahap yang sederhana. Hasil kajian juga mendapati

tahap penggunaan eSPKB dalam bidang pengurusan penyenggaraan bangunan

(OS32000 dan OS 28000) adalah paling tinggi. Manakala penggunaan

eSPKB masih berada pada tahap yang rendah dalam kategori pengurusan Aset

dan Perolehan (OS35000). Keadaan ini wujud kerana bidang perolehan ini

seperti pembelian perabot kerusi meja serta peralatan pengajaran

pembelajaran, masih di kawal sepenuhnya oleh pihak Jabatan Pelajaran dan

hanya permohonan dari pihak sekolah perlu melalui Pejabat Pelajaran Daerah

masing-masing. Ini adalah prosedur seperti yang tertulis di dalam Arahan

Perbendaharaan.

Hasil kajian mendapati Ketua Pembantu Tadbir dan Pembantu Tadbir

mencatatkan tahap penggunaan eSPKB yang paling tinggi iaitu 43.2 peratus di

dalam bidang pengurusan tersebut diikuti oleh Ketua Sektor dan Penyelia

Kanan. Ini adalah disebabkan Pembantu Tadbir adalah pelaksana utama

dalam penggunaan eSPKB ini dalam menyediakan ‘Nota Minta’ . Penyelia

Kanan sebagai Pelulus Pertama dan Penolong Pengarah serta Ketua Sektor

pula bertindak sebagai Pelulus Kedua. Kegagalan salah satu pihak ini

bertindak melalui “ Kad Pintar’ khas yang hanya dimilikinya dalam tempoh

masa tertentu akan menyebabkan Pesanan Tempatan (LO) gagal dikeluarkan.

Sebanyak 19 item telah dikemukakan untuk mengenalpasti tahap

kepuasan pengguna eSPKB dalam pengurusan kewangan di Jabatan Pelajaran

Johor dan Pejabat Pelajaran Daerah. Item soal selidik untuk mengenalpasti

tahap kepuasan penggunaan eSPKB pula telah diadaptasi dan diubahsuai

daripada kajian yang pernah dilaksanakan oleh Zahri (1992)dan Noor Ashikin

(2006). Aras Alpha yang dicatatkan ialah .98.

Bagi tahap kepuasan penggunaan eSPKB dalam pengurusan kewangan,

secara keseluruhannya berada pada tahap kepuasan yang tinggi iaiu melebihi

68

nilai tahap 4.00 . Kategori kesan positif eSPKB mencatatkan tahap yang

paling tinggi iaitu 4.25. Hasil daripada penggunaan eSPKB, responden dapat

melaksanakan tugas-tugas pengurusan kewangan seharian dengan lebih

mudah, cekap, selamat dan berkesan.

Dapatan kajian ini menggambarkan penggunaan eSPKB dalam

pengurusan kewangan pendidikan dapat memberi impak yang positif.

Golongan yang terlibat dalam bidang pendidikan juga tidak mahu ketinggalan

dalam penggunaan eSPKB ketika melaksanakan tugas dan tanggungjawab

mereka. Di samping itu tahap kepuasan yang tinggi ini juga menunjukkan

tahap kesedaran yang tinggi terhadap kepentingan penggunaan eSPKB.

Melalui penggunaan eSPKB beban tugas kewangan yang semakin bertambah

disebabkan program dan projek pendidikan yang banyak dapat diatasi oleh

pengurus kewangan di JPNJ dengan sebaiknya.

Dengan menggunakan eSPKB , segala tugas-tugas pengurusan

kewangan dapat dilakukan dengan sistematik dan lebih mudah dengan hasil

yang memuaskan serta meyakinkan. Sebagaimana menurut Bennet (1996),

komputer mampu mengendalikan kerja-kerja manusia dengan lebih baik dan

efektif serta boleh menyampaikan maklumat dengan lebih berkesan.

Secara umumnya penggunaan eSPKB dalam pengurusan kewangan

adalah positif. Kesemua responden menyatakan keyakinan mereka terhadap

penggunaan eSPKB. Melalui eSPKB mereka dapat melaksanakan tugas-tugas

pengurusan kewangan dengan lebih baik. Selain daripada itu responden

menyatakan bahawa mereka amat memerlukan lebih banyak pendedahan

tentang penggunaan eSPKB (rujuk item ke 5) dan ingin mempelajari eSPKB

dengan lebih lanjut (rujuk item ke 6).

Maklum balas ini secara tidak langsung menunjukkan responden

berminat untuk mengikuti kursus yang berkaitan dengan eSPKB. Para

69

pengguna juga ingin meningkatkan kemahiran yang sedia ada serta tidak

mahu ketinggalan dalam apa jua bentuk pembaharuan dalam eSPKB itu

sendiri. Latihan dan pendedahan yang lebih banyak dalam penggunaan

eSPKB adalah sebagai usaha untuk terus meningkatkan pengetahuan dan

kemahiran mereka dalam applikasi eSPKB yang sentiasa berkembang.

5.2.2 Perbezaan Penggunaan eSPKB dan kepuasan pengguna

antara lokasi dan jawatan.

Hasil dapatan melalui Ujian t menunjukkan terdapat perbezaan yang

signifikan dalam penggunaan eSPKB bagi OS32000/OS28000 Penyenggaraan

bangunan antara JPN dan PPD. Ini menunjukkan bahawa JPN dan PPD

mempunyai tahap penggunaan eSPKB yang berbeza dalam penyenggaraan

bangunan. Namun tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam

penggunaan eSPKB OS2100 Tuntutan Perjalanan dan Keseluruhan antara JPN

dan PPD. Ini bermakna kedua-duanya mempunyai tahap penggunaan yang

hampir sama.

Dapatan kajian melalui Ujian t memunjukkan Ho adalah ditolak dan

Ha diterima. Ini bermakna pegawai dengan kakitangan bukan pegawai

mempunyai tahap penggunaan eSPKB yang berbeza. Hal ini memang benar

disebabkan bebanan tugas yang ditanggung oleh para pegawai yang terpaksa

banyak menghadiri mesyuarat luar dan sebagainya. Ini adalah selari dengan

pendapat Jaafar, 1999 di mana elemen seperti sifat-sifat pengguna, pengusaha

dan pelaksana boleh memberi kesan ke atas suasana kerja sesebuah organisasi.

Dapatan membuktikan terdapat perbezaan yang signifikan dalam

kepuasan penggunaan eSPKB di antara para pegawai dengan bukan pegawai.

Ini menunjukkan Kedua-dua penjawat ini mempunyai tahap kepuasan

70

penggunaan eSPKB yang berbeza. Hal ini selari dengan hipotesis terdahulu di

mana ianya dipengaruhi oleh golongan bukan pegawai menjadi pengguna

majoriti berbanding dengan pegawai. Hal ini disokong oleh pendapat Moran

(1981) dan Choe (1996) yang turut mendapati wujud hubungan yang

signifikan antara latihan dan pendidikan kakitangan dengan kepuasan

pengguna.

5.3 Kesimpulan

Keseluruhan kajian ini banyak membei impak kepada pengurusan

kewangan eSPKB di dalam seluruh organisasi pendidikan di Negeri Johor.

Meskipun tahap penggunaan eSPKB berada di tahap sederhana, ini

menunjukkan perlu adanya pendekatan yang kolaboratif untuk memberi

pendedahan kepada warga pendidikan yang terlibat dengan pengurusan

eSPKB.

eSPKB merupakan gabungan kemajuan dalam komunikasi teknologi

elektronik mikro dan telekomunikasi untuk menyalur maklumat supaya dapat

membuat keputusan yang tepat dan cepat. eSPKB boleh digunakan untuk

mengumpul, menyimpan, memproses dan menyalurkan serta menyebarkan

maklumat secara pantas di antara beberapa pihak atau agensi kerajaan dan

swasta yang berkaitan dengan perolehan dan perkhidmatan

Hasil daripada penggunaan teknologi ini telah dapat mempertingkatkan

perkhidmatan kerajaan sekaligus meningkatkan keupayaan kerja masyarakat

Malaysia dengan lebih pantas dan mudah. Hasil daripada perkembangan ini,

masyarakat kita kini dikenali sebagai ‘Post Industrial Advanced Industrial

Society’. Ini bermakna masyarakat hari ini bukan sekadar bergantung kepada

71

buruh, tanah, modal, usahawan, maklumat dan R & D, malah lebih kepada

teknologi dan ilmu (Muhammad Shafie, 1997).

Hasil kajian menunjukkan bahawa teknologi dan ilmu adalah penting

untuk menguasai kemahiran penggunaan eSPKB. Ini dibuktikan dengan min

kepuasan pada soal selidik Bahagian C yang tinggi, min persepsi Bahagian D,

eSPKB dapat memudahkan kerja rutin seharian yang tinggi dan min

keperluan berkursus yang tinggi. Justeru itu kursus dan latihan perlu diberikan

kepada pengguna-penguna eSPKB yang memiliki kad pintar untuk

memastikan peningkatan ilmu dan kemahiran. Ini penting kerana mereka

menjadi tonggak dalam menguruskan kewangan kerajaan. Tidak dinafikan

bahawa imej sesebuah jabatan bergantung kepada pengurusan kewangannya.

Menurut Wan Mohd Zahid (1993), sistem pengurusan kewangan

pendidikan yang berwibawa dan responsif mestilah bersifat dinamis sebagai

penggerak dan membolehkan keseluruhan sistem pendidikan berada dalam

keadaan yang segar dan hidup. Dalam konteks ini, sistem pengurusan

kewangan pendidikan sentiasa berkembang selaras dengan peredaran masa

dan keperluan zaman.

5.4 Cadangan

Daripada kajian yang telah dijalankan oleh penyelidik, penyelidik

menyarankan beberapa cadangan tindakan dan cadangan kajian lanjutan.

72

5.4..1 Cadanganan Tindakan

Berdasarkan dapatan kajian yang diperolehi, beberapa cadangan

diutarakan bertujuan untuk meningkatkan tahap penggunaan eSPKB dalam

pengurusan kewangan. Perlu dilakukan beberapa tindakan yang terancang

oleh para pengguna eSPKB perlu juga mendapat sokongan dari pihak atasan

seperti Pejabat Pelajaran Daerah, Jabatan Pelajaran Negeri dan Kementerian

Pelajaran Malaysia. Perancangan dan pelaksanaan program secara berterusan

perlu dilakukan dalam usaha untuk memantapkan pengurusan kewangan

eSPKB ini. Antara cadangan-cadangan yang perlu diberi perhatian adalah

seperti berikut :

a) Cadangan kepada pemilik Kad Pintar eSPKB.

i) Pengguna eSPKB ini perlu didedahkan ilmu eSPKB ini

secara teoritikal dan praktikal pada peringkat awal mereka

dilantik sebagai pengurus kewangan yang memiliki kad

pintar eSPKB. Dari maklumbalas responden Bahagian D

Persepsi pengguna, soalan D2 dan D5 menyatakan bahawa

mereka perlu diberi banyak pendedahan dan berkemahiran

dari peringkat awal lagi.

ii) Mengikuti kursus-kursus yang dianjurkan sama ada oleh

pihak Pejabat Pelajaran Daerah, Jabatan Pelajaran Negeri

atau Jabatan Akauntan Negara. Dapatan kajian dalam

Bahagian D Persepsi pengguna, soalan D4 dan D6

menunjukkan kesediaan pengguna untuk berkursus dan

menambah ilmu dalam eSPKB ini.

73

iii) Meningkatkan ilmu dan pengetahuan kendiri melalui

peningkatan kelulusan akademik atau secara ‘online’ melalui

internet di hujung jari.

b) Cadangan kepada Pejabat Pelajaran Daerah / Jabatan Pelajaran

Negeri.

i) Mengadakan latihan dan kursus secara berterusan dan

menyeluruh bukan sahaja kepada para pegawai pelajaran

malah merangkumi semua sekolah PTJ terutamanya sebagai

persediaan pelaksanaan eSPKB ini kelak .

ii) Perlu menubuhkan satu kumpulan untuk membuat

penyelidikan dan pembangunan (R&D) di Negeri Johor

dalam usaha meningkatkan kualiti pengurusan kewangan

melalui eSPKB daripada peringkat pengurusan hinggalah ke

peringkat bawahan. Inisiatif ini adalah satu usaha persediaan

terhadap perubahan yang tidak dijangkakan akan berlaku

dalam pengurusan kewangan pada masa akan datang.

iii) Memantau, membantu dan membimbing para pengguna

eSPKB yang telah dilantik agar mereka menjadi pemimpin

pelapis pengurusan kewangan yang cekap di masa akan

datang. Mereka ini yang akan membimbing kumpulan

seterusnya untuk terus mantap dan mengurangkan kesilapan

teknikal dari masa ke semasa.

iv) Menyediakan Anugerah Kualiti dan Kecemerlangan kepada

Unit atau Pejabat Pelajaran Daerah yang berjaya membentuk

74

kumpulan pengurusan kewangan yang cekap dan sentiasa

menunjukkan prestasi kewangan tanpa teguran samada dari

pengurusan jabatan atau juruaudit yang dilantik.

c) Cadangan kepada Kementerian Pelajaran Malaysia

i) Menyediakan kemudahan infra struktur intranet jalur lebar

atau ‘wireless’ amat diperlukan bagi mengurangkan

gangguan laluan sistem operasi eSPKB. Ini akan

meningkatkan kualiti pengurusan kewangan sekaligus imej

organisasi pendidikan.

ii) Meluluskan peruntukan penyenggaraan sistem komputer

eSPKB sediada dari masa ke semasa. Gangguan sistem yang

berlaku akan memberi implikasi dan kesan kelewatan pada

kemajuan perbelanjaan jabatan. Oleh itu peratus perbelanjaan

yang telah disasarkan sebanyak 10 peratus sebulan akan

terjejas.

5.4.2 Cadangan Kajian Lanjutan

Kemahiran penggunaan eSPKB merupakan salah satu dari beberapa

agenda untuk Melonjakkan Kecemerlangan Institusi Pendidikan selaras

dengan hasrat kerajaan seperti yang termaktub di dalam teras ke tujuh Pelan

Induk Pembangunan Pendidikan (PIPP) 2006-2010.

Kecemerlangan ini boleh dijana melalui beberapa cadangan yang berikut:

75

i) Mengkaji tahap penggunaan dan kemahiran eSPKB di kalangan

pengurus dan pelaksana kewangan dari peringkat atasan dalam

pengurusan seperti di kalangan pentadbir JPN dan PPD termasuklah

semua lapisan pegawai dan staf sokongan sebagai pelaksana.

Kajian ini adalah perlu bagi memastikan pihak pentadbir atasan

bukan sahaja berperanan sebagai pemberi arahan sahaja tetapi turut

melaksanakan apa yang diarahkan. Selain itu, pihak pentadbir

atasan juga perlu berkemahiran kerana mereka merupakan

penggerak dan pendorong utama dalam proses ini. Oleh itu, mereka

perlu bersedia terlebih dahulu sebelum melaksanakannya di

peringkat bawahan agar keberkesanan proses pelaksanaan

penggunaan eSPKB dalam bidang pengurusan kewangan dapat

diimplementasikan secara menyeluruh dari peringkat atas sehingga

ke peringkat bawahan.

ii) Kajian seterusnya juga boleh difokuskan kepada aspek tahap

penggunaan eSPKB dalam pengurusa kewangan di sekolah. Ini

kerana KPM berhasrat ingin melaksanakan pembestarian ke seluruh

sekolah menengah dan rendah menjelang 2010 serta pelaksanaan

Sekolah Kluster yang akan menggunakan autonomi dalam

pengawalan kewangannya sendiri. Sekolah-sekolah PTJ seperti

SBP dan SMT serta beberapa buah SMK dan SK yang terpilih di

Negeri Johor, yang telah diberi kuasa pengawalan kewangannya

akan diberi keutamaan untuk mendahului yang lainnya

iii) Masalah yang menghalang proses pelaksanaan penggunaan eSPKB

dalam pengurusan kewangan juga perlu diberi perhatian. Kajian ini

dapat mengenalpasti kelemahan dan kekurangan yang menghalang

proses perkembangan pada masa hadapan. Penyenggaraan

berjadual terhadap kemudahan infra asas seperti internet dan

76

intranet serta perisian eSPKB perlu dilaksanakan. Oleh itu

perancangan pelan strategik untuk mengatasi masalah yang dikenal

pasti tersebut dapat dirangka sebagai panduan proses pelaksanaan

yang seterusnya.

iv) Kajian tentang penilaian terhadap perisian yang berkaitan dengan

pengurusan kewangan boleh juga dilaksanakan untuk mengenalpasti

adakah perisian eSPKB yang dibina ini benar-benar memberikan

kepuasan dan dapat membantu dalam melaksanakan tugas dan

tanggungjawab pentadbir di sekolah mengikut bidang tugas yang

ditetapkan.

v) Alat kajian seperti soal selidik yang sesuai dengan proses perubahan

penggunaan teknologi dalam pengurusan perlu sentiasa dikemaskini

dan diperbaharui dan disesuaikan dengan perkembangan teknologi

dalam bidang pendidikan. Ini akan dapat membantu Bahagian

Dasar dan Perancangan (EPRD), Kementerian Pelajaran Malaysia

serta Jabatan Aakauntan Negara Malaysia untuk mengemaskinikan

modul-modul latihan dan kursus yang sesuai untuk meningkatkan

tahap kemahiran penggunaan eSPKB kepada pihak yang berkait

rapat dengan pengurusan kewangan.

5.5 Penutup

Pada keseluruhannya, dapatan kajian ini menunjukkan satu perubahan

yang positif dalam pengurusan kewangan di Jabatan Pelajaran Johor. Pemilik

Kad Pintar sahaja yang boleh melaksanakan tugasan tersebut. Penyelewengan

yang berlaku di mana-mana peringkat akan dikesan lebih awal dan koreksi

dapat dilakukan segera. Pihak swasta seperti kontraktor dan pembekal yang

77

bertindak sebagai pelanggan di Jabatan Pelajaran Johor juga semakin

berpuashati memandangkan kurangnya bilangan komplen dalam pengurusan

kewangan. Ini disebabkan eSPKB mewajibkan jabatan yang menjadi tetuan

projek melakukan pembayaran dalam masa 14 hari selepas tuntutan lengkap

dibuat. Kegagalan ini akan mengakibatkan pegawai dikenakan ‘surcharge’.

Selain daripada itu, menurut Mohamad Sani Ibrahim (1998) latihan

dalam perkhidmatan mampu menggalakkan perkembangan, peningkatan dan

kecekapan pengurusan. Ilmu dan kemahiran yang dimiliki oleh para pebffuna

eSPKB sudah tentunya mendorong mereka melaksanakan tugas yang

diamanahkan dengan penuh integriti dan sebaik mungkin.

Para pengguna eSPKB harus bersedia melengkapkan diri masing-

masing dan mengenal pasti cabaran-cabaran yang bakal dilalui dalam

manghadapi Wawasan 2020. Salah satu cabaran tersebut ialah membentuk

sebuah masyarakat yang bersifat sains serta progresif, berdaya cipta dan

berpandangan jauh iaitu bukan sahaja dapat memanfaatkan teknologi kini

tetapi turut menjadi penyumbang terhadap pembentukan peradaban sains dan

teknologi pada masa hadapan (Wan Mohd Zahid, 1993). Ini akan dapat

membantu para pengurus kewangan mewujudkan ciri-ciri integriti, dan jatidiri

sedagai penjawat awam yang amanah dan meningkatkan imej perkhidmatan

awam Malaysia.

78

RUJUKAN

Aini Aman, Azmi Harun, dan Kamarulbaini Keliwon (2001). Sistem

Perakaunan dan Kawalan. Petaling Jaya: Prentice Hall.

Ayob Jantan (2004). Pengetua Sekolah Yang Efektif. Shah Alam: PTS

Profesional Publishing Sdn. Bhd.

Azhar Ahmad. (1997). Penggunaan komputer di kalangan guru-guru

sekolah menengah di bandaraya Kuching Utara. Universiti Malaysia Sabah:

Tesis Sarjana

Benson, Pati, Peltier, Gary, Matranga dan Myrna. (1999). Moving

school administrators into the computer age. Journal of Educational

Computing Research. 120(2): 272-284

Bozeman,W.C. and Rranchev, S.M. (1991). Application of Computer

Technology to Educational Administration in the United States. Journal of

Research on Computing in Education.102(24): 62-78.

Cheng, Y.C dan Townsend, T. (2000). Educational change and development in the

asia pacific region: challenges for the future.The Netherlands: Swets and

Zeitlinger Publisher.

Choe, J. (1996). The Relationship Among Performance of Accounting

Information systems, Influence Factors, and Evolution Level of Information

Systems. Journal of Management Information Systems. 74(16): 124-148.

79

Cohen, Louis and Holliday, Michael. (1979). Statistics For Education and

Physical Education. New York: Harper and Rows Publisher

Eason, Ken. (1998). Information Technology And Organizational Change.

3rd.ed. Victoria : Taylor and Francis Inc.

Jaafar Muhammad. (1999). Kelakuan Organisasi, Edisi Ketiga. Petaling

Jaya: Aniza Publishing Sdn. Bhd.

Jabatan Akauntan Negara Malaysia. (2002). Panduan Sistem eSPKB. Kuala

Lumpur: Edisi Terhad.

Jacobson,C and Armstrong,R. (1991). Computer Applications in

Management: How Do We Compare?. Journal of Education for Business.

127(66): 208-213.

Johnson, D.W. (1987). Human relations and your carrier, 2nd Edition.

New Jersey: Prentice Hall Inc.

Johnson, D. and Eisenberg, M. (1996). Computer Literacy and Information Literacy:

A Natural Combination. Emergency Librarian.14(23): 2-17.

Kamus Dewan (2003). Kamus Dewan Edisi Keempat. Ampang:

Percetakan Dewan Bahasa dan Pustaka.

Kementerian Pelajaran Malaysia (2006). Pelan Induk Perbangunan

Pendidikan (2006-2010):RMK-9. Edisi Terhad.

Lalli, W.R. (2003). Handbook of Budgeting. Fifth Edition. Hoboken: John

Wiley & Sons.

Melati Hj Ahmad Anuar et al. (1999). Pengurusan Kewangan. Skudai: Universiti

Teknologi Malaysia.

80

M. Ghazie Shafie. (2005). How e-Government Project Can Be

Integrated Into Broader Technology Roadmap. Kuala Lumpur: Tidak

diterbitkan.

Mohammed Sani Ibrahim. (1998). Perancangan dan strategi

pelaksanaan latihan guru-guru sekolah bestari. Prosiding Seminar

Kebangsaan Isu-isu Pendidikan Negara. Kuala Lumpur: UPM, Hlm 132-

155.

Mohd Majid Konting. (2000). Kaedah Penyelidikan Pendidikan. Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa Dan Pustaka.

Mohd Najib Ghafar. (1998). Penyelidikan Pendidikan. Skudai: Penerbitan

Universiti Teknologi Malaysia.

Moran, T.P. (1981). An Applied Psychology of the User. Computing

Surveys. 13(1): 1-11.

Muhammad Shafie Abd Latiff ( 1997 ). Cyber Campus dan Multimedia

Super Corridor. DATA, Fakulti Sains Komputer dan Sistem Maklumat:

Bil 9 Feb, halaman 4.

Muriatun Mohd Said. (1997). Penggunaan komputer di kalangan Guru –

guru kanan- Sekolah Menengah Daerah Segamat. satu tinjauan.

Universiti Malaysia Serawak: Tesis Sarjana.

Nolan and Patrick. (1990). The development of computer assisted school

administration in New Zealand. Palmerston North, New Zealand:

ERDC Massey University.

Noor Ashikin Abdul Aziz. (2005). Persepsi Pentadbir terhadap

penggunaan ICT dalam Pengurusan Sekolah di Sekolah Menengah Daerah

Pontian, Johor. Universiti Teknologi Malaysia: Tesis Sarjana.

81

Ohashi, T.(1993). Improving Productivity in Civil Service: A Symposium

Report. Tokyo: Asian Productivity Organization. 11-19.

Pallant, J. (2001). SPSS Survival Manual, A step by step guide to data

analysis using SPSS for windows (version 10). Australia: Allen and Unwin.

Picciano, A.G (1998). Educational Leadership and Planning for Technology. 2nd

ed, New Jersey: Prentice Hall Inc.

Rushami Zien Yusof. (2001). Manual TQM Dalam Pendidikan: Kualiti

Pendidikan Bertaraf Dunia. UUM Sintok: Tidak diterbitkan.

Shahrulbanun A. Ghani. (2005). Hubungan Pengetahuan dan Kemahiran

Pengurusan dengan prestasi kerja guru kanan mata pelajaran di Sekolah

Menengah di Daerah Johor Bahru. Universiti Teknologi Malaysia: Tesis

Sarjana .

Sidek Mohd Noah. (2000). Rekabentuk Penyelidikan: Falsafah, Teori Dan Praktis.

Serdang: Universiti Putra Malaysia.

Stoner, James. A. F dan Wankel, Charles (1989). Management.

(Terjemahan Yaacob Ibrahim, Jabatan Pengajian Pengurusan (UPM). Petaling

Jaya: Amiza Publising. Sdn. Bhd.

Taylor, P. (1999). Managing Budgets & Cash Flows. Hong Kong: Grolier

International.

Telem, M. (1995). The potential impact of information technology on the

high school principal: a preliminary exploration. Journal of Research on

Computing in Education. 27(3): 121-144

82

Vachon, P. (1992). Impacts of informatics on the organization of

school boards and provincial projects in Canada. A case study: the

province of Quebec. Proceedings of the IFIP TC3/ WG 3.1 working conference

on impact of informatics on the organization of education. 5-9 August 1991.

Santa Barbara: ELSEVIER,260-265.

Visscher, A.J. (1991). School administrative computing: A framework

for analysis. Journal of Research on Computing in Education. 24(1):18-24

Visscher, A.J dan Spuck, D.W. (1991). Computer assisted school

administration and management: The state of the art in seven nations.

Journal of Research on Computing in Education. 24(1): 122-131

Visscher, A.J. (1996). Information technology in educational

management as an emerging discipline. Journal of Research on

Computing in Education. 25(4): 214-233

Wan Mohd Zahid Mohd Noordin. (1993). Wawasan Pendidikan Agenda

Pengisian. Kuala Lumpur: Nurin Enterprise.

Webster’s Dictionary of the English Language. (1988). New York: Lexicon

Publisher.

Zahri Aziz. (1992). Persepsi Pegawai Pendidikan Di Jabatan Pendidikan

Daerah Terhadap Penggunaan Komputer Dalam Pentadbiran Pendidikan.

Universiti Malaya: Tesis Sarjana.