PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
Transcript of PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 1/18
PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARAPENDIDIKAN AGAMA ISLAM DAN BUDI PEKERTI
DENNY RIZKY ZULPAS10 / IX.2
PRAYA |
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 2/18
KATA PENGANTAR
Puji dan syukur kami haturkan kehadirat Allah SWT yang telah memberikan
rahmat dan hidayah-Nya, sehingga kami dapat menyelesaikan pembuatan tugas ini
!alam pembuatan tugas ini, banyak kesulitan yang kami alami terutama
disebabkan "leh kurangnya pengetahuan dan sumber-sumber in#" yang masih terbilang
terbatas Namun berkat bimbingan dan bantuan dari semua pihak akhirnya tugas ini dapat
terselesaikan tepat pada $aktunya %leh karena itu, saya mengu&apkan terima kasih
kepada semua pihak yang telah membantu dalam penyusunan tugas ini, khususnya para
rekan-rekanTerimakasih juga tak lupa saya haturkan kepada 'bu Guru (ata Pelajaran
Pendidikan Agama 'slam yang telah memberikan saya tugas ini Sem"ga tugas ini dapat berman#aat bagi kita semua
Tak ada gading yang tak retak )egitu pula dengan tugas yang kami buat ini yang
masih jauh dari kesempurnaan %leh karena itu kami mem"h"n maa# apabila ada
kekurangan ataupun kesalahan Kritik dan saran sangat diharapkan agar tugas ini menjadi
lebih baik serta berdaya guna dimasa yang akan datang
Praya, !esember *+
Penyusun
PAGE 1
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 3/18
!A.TAR 'S'
KATA PENGANTAR
!A.TAR 'S' ii
)A) ' PEN!A/010AN
A 1atar )elakang (asalah
) Perumusan (asalah
2 Tujuan Penulisan
)A) '' 'S'
A Sejarah Perkembangan 'slam di Nusantara *
) Kerajaan-Kerajaan 'slam di Nusantara *2 Pr"ses penyebaran 'slam di Nusantara
! Penyebaran (enurut Wilayah 3
)A) ''' PEN0T0P
A Kesimpulan 4
!A.TAR P0STAKA
PAGE 2
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 4/18
BAB I
PENDAHULUAN
1.1 Latar Belakang Makalah
Sejak zaa! "#a $eja#a%& "e!'('(k ke"()a(a! I!'*!e$+a '+ke!a)
$e,a-a+ "e)aa#"e)aa# a!- $a!--(" e!-a#(!-+ )a(a! )e"a$. Sejak aa)
a$e%+ $('a% a'a #(e#(e "e)aa#a! 'a! "e#'a-a!-a! a!a#a ke"()a(a!
I!'*!e$+a 'e!-a! ,e#,a-a+ 'ae#a% '+ 'a#aa! A$+a Te!--a#a. +)aa% Ba#a
N($a!a#a 'a! $ek+a# Ma)aka $ejak a$a k(!* e#("aka! +)aa% a!-
e!ja'+ ++k "e#%a+a!& e#(aa ka#e!a %a$+) ,(+ a!- '+j(a) '+$a!ae!a#+k ,a-+ "a#a "e'a-a!-& 'a! e!ja'+ 'ae#a% )+!a$a! "e!+!- a!a#a
3+!a 'a! I!'+a. See!a#a +(& "a)a 'a! 4e!-ke% a!- ,e#a$a) 'a#+ Ma)(k(
'+"a$a#ka! '+ 5aa 'a! S(ae#a& (!(k ke('+a! '+j(a) ke"a'a "a#a
"e'a-a!- a$+!-. Pe)a,(%a!"e)a,(%a! "e!+!- '+ S(a#a 'a! 5aa a!a#a
a,a' ke1 'a! 6 M $e#+!- '+$+!--a%+ "e'a-a!- a$+!- $e"e#+ La(#+ 7A4e%8&
Ba#($& 'a! Pa)e,a!- '+ S(a#a9 S(!'a Ke)a"a 'a! G#e$+k '+ 5aa.
Be#$aaa! 'e!-a! +(& 'aa!- "()a "a#a "e'a-a!- a!- ,e#a$a) 'a#+
T+(# Te!-a%. Me#eka +'ak %a!a e,e)+ 'a! e!jajaka! ,a#a!-
'a-a!-a!& ea"+ a'a j(-a a!- ,e#("aa e!e,a#ka! a-aa I$)a.
De!-a! 'e+k+a!& a-aa I$)a e)a% a'a '+ I!'*!e$+a +!+ ,e#$aaa! 'e!-a!
ke%a'+#a! "a#a "e'a-a!- A#a, e#$e,(. Me$k+"(! ,e)( e#$e,a# $e4a#a
+!e!$+: ke $e)(#(% +)aa% I!'*!e$+a.
PAGE ;
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 5/18
1.2 Perumusan Masalah
a. Seja#a% Pe#ke,a!-a! I$)a '+ N($a!a#a<
,. A"a $aja Ke#ajaa!Ke#ajaa! I$)a '+ N($a!a#a<
4. Ba-a+a!a P#*$e$ Pe!e,a#a! I$)a '+ N($a!a#a<
'. P#*$e$ Pe!e,a#a! I$)a '+ +)aa%<
1.3 Tujuan Penulisan
a. U!(k e!-ea%(+ Seja#a% Pe#ke,a!-a! I$)a '+ N($a!a#a.
,. Me!-ea%(+ 'a! e!-e!a) Ke#ajaa!Ke#ajaa! I$)a '+ N($a!a#a.
4. U!(k e!-ea%(+ P#*$e$ Pe!e,a#a! I$)a '+ N($a!a#a.
'. Me!-ea%(+ P*$e$ Pe!e,a#a! I$)a '+ N($a!a#a
PAGE =
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 6/18
BAB II
ISI
A. SEJARAH PERKEMBA!A "SLAM #" $SATARA
I$)a 'aa!- ke N($a!a#a e)a)(+ "e#'a-a!-a!& "e#ka+!a!& "e!'+'+ka!& "*)++k&
a$a(: 'a! ke$e!+a!. Be#'a$a#ka! ,e#+a 3+!a 'a#+ zaa! D+!a$+ Ta!-& I$)a a$(k
ke I!'*!e$+a $ek+a# a,a' ke6. Be#+a +( e!e,(ka! a'a!a $e#a!-a! *#a!-
*#a!- Ta $%+$% e#%a'a" Ke#ajaa! H*L+!- a!- "a'a ak( +( '+"e#+!a% *)e% Ra(
S+a. Ta $%+% +!+ '+a:$+#ka! $e,a-a+ *#a!-*#a!- A#a,. Ha) +( '+"e#k(a *)e% ,e#+a
5e"a!- 76>= M8 a!- e!e,(ka! e!a!-a'a!a "e#ja)a!a! "e!'ea
Ka!$%+%.Pe!'a"a a!- e!aaka! I$)a a$(k ke N($a!a#a $ek+a# a,a' ke1;
'+'a$a#ka! "a'a ,e#+a Ma#4*"*)* 712?2 M8 'a! ,e#+a I,!( Ba(a% 7a,a' ke1=8.
A'a!a ,a( !+$a! aka S()a! Ma)+k A$ Sa)e% 712?68& "e!e,a#a! aja#a! a$a(:
7a,a' ke1;8& 'a! ke#(!(%a! D+!a$+ A,,a$+a% 712@> M8. Da#+ ,(k+,(k+ +( ,a%a
I$)a $('a% a$(k ke I!'*!e$+a $ek+a# a,a' ke6 Ma$e%+ a!- e!4a"a+
"e#ke,a!-a!!a "a'a a,a' ke1;. Ha) +( '+a!'a+ 'e!-a! a'a!a ke#ajaa!
ke#ajaa! ,e#4*#ak I$)a '+ I!'*!e$+a.
B. KERAJAA%KERAJAA "SLAM #" "#&ES"A
1. Ke#ajaa! Sa('#a Pa$a+
Ke#ajaa! Sa('#a Pa$a+ e#("aka! ke#ajaa! I$)a "e#aa& '+'+#+ka! *)e%
Ma)+k A$Sa)e%. Ke#ajaa! +!+ e#)eak '+ L%*k Se(ae A4e% Ua#a '+ 'ae#a% Se)a
Ma)aka a!- e#("aka! ja)(# "e#'a-a!-a! 'a! "e)aa#a! +!e#!a$+*!a). Pa'a a$a
"ee#+!a%a! Ma)+k A$Sa)e%& Ke#ajaa! Sa('#a Pa$a+ ,e#ke,a!- e!ja'+ ,a!'a#
"e)a,(%a! ,e$a# a!- ,a!ak '+'aa!-+ *)e% "e'a-a!- 'a#+ ,e#,a-a+ 'ae#a%& $e"e#+
I!'+a& G(ja#a& A#a,& 'a! 3+!a. Da)a "e#ke,a!-a!!a $ee)a% Ma)+k A$Sa)e% a:a
"a'a 1?26& ke-+aa! "ee#+!a%a! '+)a!j(ka! *)e% "(#a!a& a+( S()a! M(%aa'
Ma)+k A)Ta%e# 71?26 1;28& S()a! A%a'& 'a! S()a! Za+!() A,+'+!.
2. Ke#ajaa! Ma)aka
PAGE @
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 7/18
Pe!'+#+ Ke#ajaa! Ma)aka a'a)a% I$ka!'a# Sa%. Ke#ajaa! +!+ )eak!a
,e#%a'a"a! 'e!-a! Se)a Ma)aka $e%+!--a $a!-a $#ae-+$ ka#e!a )eak!a
e#$e,(& ke#ajaa! +!+ $e#+!- ka)+ e!ja'+ e"a "e#$+!--a%a! "a#a "e'a-a!- I$)a
a!- ,e#a$a) 'a#+ ,e#,a-a+ !e-a#a. Se)a+! I$ka!'a# Sa%& e#'a"a ,e,e#a"a #aja
a!- $e"a e+"+! Ke#ajaa! Ma)aka& '+ a!a#a!a $e,a-a+ ,e#+k(.
a. M(%aa' I$ka!'a# Sa% 71=1=1=2=8.
,. S()a! M('za:a Sa% 'a! S()a! Ma!$(# Sa% 71=@>1=668.
4. S()a! A)a('+! Sa% a!- 71=661=>>8.
'. S()a! Ma%(' Sa% 71=>>1@18.
Ke#ajaa! Ma)aka ,a!ak '+k(!j(!-+ *)e% "a#a "e'a-a!- 'a#+ G(ja#a& 3+!a&
A#a,& Pe#$+a& 'a! !e-a#a )a+!!a $e%+!--a ke#ajaa! +!+ ea!:aaka!!a (!(k
e!+!-kaka! ke-+aa! ek*!*+!a. Ka#e!a keaj(a!!a 'a)a "e#'a-a!-a!&
Ke#ajaa! Ma)aka a"( e!-a)a%ka! keaj(a! Ke#ajaa! Sa('#a Pa$a+.
;. Ke#ajaa! Deak
Ke#ajaa! Deak e#("aka! ke#ajaa! I$)a "e#aa '+ 5aa a!- '+'+#+ka!
*)e% Ra'e! Paa% 71=6>8. Ra'e! Paa% a'a)a% "(#a Raja Maja"a%+ B#a+jaa&
'e!-a! +,( ke(#(!a! 3%a"a 7"e#,aa$a! 'e!-a! Ka,*ja 'a! C+e!a8.
Ke,('aaa! a$a#aka Deak ,e#4*#ak I$)a a!- e#)+%a 'a#+ ,a!ak!a a$j+'&
akaaka& k+a, $(4+ A)(#a!& (k+#(k+#a! ,e#)a!--a 7,e#4*#ak8 I$)a& 'a!
$e,a-a+!a. Sa"a+$a"a+ $eka#a!- Deak '+ke!a) $e,a-a+ "($a "e!'+'+ka! 'a!
"e!e,a#a! a-aa I$)a '+ 5aa Te!-a%. Ba%ka!& 'a)a $eja#a% I!'*!e$+a& Deak
'+ke!a) $e,a-a+ "($a 'ae#a% ,('aa I$)a '+ P()a( 5aa.
=. Ke#ajaa! Maa#a I$)a
Ke#ajaa! Maa#a I$)a ,e#'+#+ ,e#ka "e#j(a!-a! 'a#+ K+ A-e!- Pea!a%a!
a!- e!+!--a) "a'a 1@6@. See)a% e!+!--a)& '+-a!+ka! *)e% a!ak!a S(a+jaa
7Se!*"a+ I!- A)a-a Sa+'+! Pa!aa-aa K%a)+:a())a%8. Pa'a a$a!a& Ke#ajaa!
Maa#a e#($ ,e#ke,a!- 'a! e!ja'+ ke#ajaa! e#,e$a# '+ 5aa. +)aa%!a
,e#ke,a!- $e"(a# 5aa Te!-a%& 5aa T+(#& 3+#e,*!& 'a! $e,a-+a! P#+a!-a!.
PAGE
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 8/18
See)a% e!+!--a) "a'a a%(! 101& S(a+jaa '+-a!+ka! *)e% Ma$ 5*)a!-
aa( Pa!e,a%a! Se'a I!- K#a"ak 710111;8. Se)a!j(!a& '+e#($ka! *)e% a!ak
Ma$ 5*)a!- a+( Ra'e! Ma$ Ma#a"(#a ka#e!a $e#+!- $ak+$ak+a!& Ra'e! Ma$
Ma#a"(#a '+-a!+ka! *)e% a!ak Ma$ 5*)a!- a!- )a+!& a+( Ra'e! Ma$ Ra!-$a!-
a!- '+ke!a) 'e!-a! !aa S()a! A-(!- 711;1=@8. Pa'a a$a S()a! A-(!-
+!+)a% Maa#a e!-a)a+ "(!4ak kejaaa!.
Da)a "e#ke,a!-a! $e)a!j(!a& Ke#ajaa! Maa#a e#"e4a% ,e)a%
$e%+!--a ,e#(,a% e!ja'+ ke#ajaa! ke4+). Pe#"e4a%a! '+$e,a,ka! a'a!a -ej*)ak
"*)++k '+ 'ae#a%'ae#a% kek(a$aa! Maa#a 'a! "e#a! $e#a CF3 'a! "e!-(a$a
Be)a!'a a!- e!-+!-+!ka! e!-(a$a+ a!a% 5aa.
Da)a Pe#ja!j+a! G+a!+ 716@@8 '+$e,(ka! ,a%a +)aa% Maa#a '+,a-+
e!ja'+ '(a +)aa% ke#ajaa! $e,a-a+ ,e#+k(.
a. Dae#a% Ke$()a!a! Y*-aka#a a!- '+$e,( N-a*-aka#a Ha'+!+!-#a 'e!-a!
Ma!-k(,(+ $e,a-a+ #aja!a 'a! ,e#-e)a# Hae!-k(,(*!*.
,. Dae#a% Ka$(%(!a! S(#aka#a a!- '+"e#+!a% *)e% Pak(,(*!*.
Ak+,a Pe#ja!j+a! Sa)a+-a "e#a!a! Be)a!'a 'a)a "ee#+!a%a! Maa#a
$eak+! ja(% $e%+!--a "a'a 1?1; Maa#a ak%+#!a e#"e4a% e!ja'+ e"a
ke)(a#-a #aja a!- a$+!-a$+!- e+)+k+ kek(a$aa!& a+( Ke$()a!a! Y*-aka#a&
Ka$(%(!a! S(#aka#a& Pak(a)aa! 'a! Ma!-k(!e-a#a!.
@. Ke#ajaa! 3+#e,*!
Ke#ajaa! +!+ )a%+# "a'a a,a' ke1. Pa'a a,a' e#$e,(& 'ae#a% 3+#e,*!
,e#ke,a!- e!ja'+ "e)a,(%a! #aa+ 'a! e!ja'+ "($a "e#'a-a!-a! '+ "a!a+
(a#a 5aa Ba#a. Maj(!a ke-+aa! "e#'a-a!-a! j(-a e!'*#*!- "#*$e$ +$)a+$a$+
$eak+! ,e#ke,a!- $e%+!--a S(!a! G(!(!- 5a+ e,e!(k ke#ajaa! I$)a
3+#e,*!. De!-a! e#,e!(k!a ke#ajaa! I$)a 3+#e,*!& aka 3+#e,*! e!ja'+ "($a
"e#'a-a!-a! 'a! "($a "e!e,a#a! I$)a '+ 5aa Ba#a.
. Ke#ajaa! Ba!e!
Pe!'+#+ Ke#ajaa! Ba!e! a'a)a% S(!a! G(!(!- 5a+ 'a! #aja "e#aa!a
a'a)a% Ha$a!(''+! a!- e#("aka! a!ak 'a#+ S(!a! G(!(!- 5a+. Se()a +)aa% +!+
e#a$(k ,a-+a! 'a#+ Ke#ajaa! Pajaja#a!. Ke#ajaa! Ba!e! e+)+k+ %(,(!-a!
PAGE 6
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 9/18
'e!-a! ke#ajaa! Deak. Ha$a!(''+! e!+ka% 'e!-a! "(#+ S()a! T#e!--*!* 'a!
e)a%+#ka! '(a *#a!- a!ak& a+( Ma()a!a Y($(: 'a! Pa!-e#a! 5e"a#a.
Da)a "e#ke,a!-a! $e)a!j(!a& Ma()a!a Y($(: 71@608 e!--a!+ka!
aa%!a (!(k e!ja'+ #aja Ke#ajaa! Ba!e! a!- ke'(a $a"a+ 'e!-a! a%(!
1@>0. See)a% +(& '+)a!j(ka! *)e% a!ak Ma()a!a Y($(: 71@>010@8& ke('+a! A,'()
M(:ak%+#& A,( Ma)+ A%a' Ra%a())a% 71=01@18 'a! A,( aa% A,'():aa% a!-
)e,+% '+ke!a) 'e!-a! S()a! A-e!- T+#aa$a 71@11@>28. Pa'a a$a S()a! A-e!-
T+#aa$a +!+)a% Ke#ajaa! Ba!e! e!-a)a+ "(!4ak kejaaa!.
6. Ke#ajaa! A4e%
Ke#ajaa! A4e% (!4() $ee)a% Ma)aka ja(% ke a!-a! P*#(-+$. Ma$a
kejaaa! Ke#ajaa! A4e% e#4a"a+ 'a)a "ee#+!a%a! S()a! I$ka!'a# M('a. Se!+
$a$#a!a 'a)a ke,('aaa! a$a#aka A4e% '+"e!-a#(%+ *)e% ,('aa a-aa
I$)a. Raka A4e% e#(aa ka( ()aa!a -ea# e!()+$ ,(k( ke$($a$#aa!.
M+$a)!a& N(#(''+! a#Ra!+#+ e!()+$ ,(k( B($a!($ Sa)a+! 'a! Haza% a!$(#+
e!()+$ Sa+# Pe#a%(& Sa+# B(#(!- P+!-a+& 'a! A$#a# a) A#+!. Se)a+! +(& %a$+)%a$+)
ke,('aaa! a$a#aka A4e% '+"e!-a#(%+ *)e% )+!-k(!-a! a)a!a& a+( $(!-a+
'a! )a(a!.Raka A4e% "a!'a+ e,(a "e#a%( 'a! ka"a)ka"a) )aa#. De!-a!
'e+k+a!& a"ak)a% ,a%a a$a#aka ke#ajaa! A4e% '+"e!-a#(%+ *)e% ,('aa
I$)a
>. Ke#ajaa! G*aTa))*
Ha$+) ke,('aaa! a$a#aka Maka$a# '+"e!-a#(%+ *)e% )+!-k(!-a!!a a!-
'+ke)+)+!-+ )a(a!. Ha$+) ,('aa #aka Maka$a# a!- "a)+!- e#ke!a) a'a)a% "e#a%(
,e#4a'+k& a!- '+$e,( K*#ak*#a. 3+#+ "e#a%a!a! 'a#+ ke#ajaa! Maka$a# a'a)a%
a'a!a ,e!e!-,e!e!- "e#a%a!a!. Sa"a+ $eka#a!- '+ Maka$a# a$+% e#'a"a
,e!e!-,e!e!- "e#a%a!a!& a+( ,e!e!- S*,a*"( 'a! C+e R*e#'a. 5a'+&
a$"ek ke%+'("a! ,('aa #aka Makka$a# )e,+% ,e#$+:a a#a#+$ 'a! ,a%a#+.
?. Ke#ajaa! Te#!ae 'a! T+'*#e
Pe!-a#(% a-aa 'a! ,('aa I$)a '+ Ma)(k( 7Te#!ae 'a! T+'*#e8 ,e)(
e)(a$ ke $e)(#(% 'ae#a%. Se,a,!a& a$+% ,a!ak >? #aka Ma)(k( a!-
e"e#a%a!ka! ke"e#4aaa! !e!ek *a!-!a. Ha) e#$e,( e#,(k+ 'a#+ ,eka$
"e!+!--a)a!"e!+!--a)a!!a& ak!+ a$j+'& ,(k(,(k( e!a!- I$)a& akaaka
PAGE >
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 10/18
a!- ,e#"*)aka! I$)a a!- a'a '+ Ma)(k( +'ak ,e-+( ,a!ak j()a% !a. De!-a!
kaa )a+! %a$+)%a$+) ke,('aaa! #aka Ma)(k( e#("aka! 4a"(#a! a!a#a ,('aa
I$)a 'a! "#a +$)a
3. PRFSES PENYEBARAN ISLAM DI NUSANTARA
P#*$e$ "e!e,a#a! I$)a '+ I!'*!e$+a ,e#ja)a! $e4a#a 'aa+. Ha) +!+ e#ja'+
ka#e!a "e!e,a#a! I$)a '+ N($a!a#a '+)ak$a!aka! e)a)(+ "e!e$(a+a! '+#+ 'e!-a!
a'a +$+a'a "e!'+'+ka a!"a "ak$aa! 'a! keke#a$a!. I()a% "e!e,a, (aa a-aa
I$)a ('a% '+e#+a *)e% a$a#aka I!'*!e$+a. ak*# )a+!!a a'a)a% ka#e!a
a-aa I$)a e!-aja#ka! "e#$aaa! 'e#aja 'a! a#a,a a!($+a& +'ak
e,e'a,e'aka! ,a+k je!+$ ke)a+! a("(! ke'('(ka!. Uka Tja!'#a Sa$+a&
e!aaka! ,a%a "#*$e$ a$(k!a I$)a '+ I!'*!e$+a '+)ak(ka! e)a)(+ ,e,e#a"a
4a#a $e,a-a+ ,e#+k(J
1. PER#A!A!A
Pe#'a-a!-a! e#("aka! "#*$e$ "e#aa I$)a+$a$+ '+ I!'*!e$+a. Pa'a A,a' ke6
M& ,a!-$a I!'*!e$+a ke'aa!-a! "a#a "e'a-a!- 'a#+ A#a,& Pe#$+a 'a! I!'+a. Me#eka
e)a% e!-a,+) ,a-+a! 'a#+ ke-+aa! "e#'a-a!-a! '+ I!'*!e$+a. Ha) +(&
e!-ak+,aka! a'a!a ja)+!a! %(,(!-a! 'a-a!- a!a#a "e'a-a!- I!'*!e$+a 'e!-a!
"e'a-a!- I$)a a!- 'aa!- 'a#+ A#a,& Pe#$+a 'a! I!'+a.
Ke-+aa! ,e#'a-a!- '+)ak$a!aka! *)e% $e)(#(% (a I$)a. Se)aa e)ak(ka!ke-+aa! 'a-a!-& "a#a "e'a-a!- M($)+ j(-a e)ak(ka! ke-+aa! 'aka%. Daka%
+!+ $a!-a e:ek+:& ka#e!a 'aka% +( ke('+a! '+e#($ka! *)e% "e'a-a!- I!'*!e$+a
a!- e)a% a$(k I$)a& ke+ka e#eka ,e#'a-a!- ke e"a )a+!. Sa$+a
e!aaka! ,a!ak '+ a!a#a "a#a "e'a-a!- I$)a a!- ke('+a! +!--a) e!ea"
'+ 'ae#a% "e$+$+# '+ "()a( 5aa 'a! S(ae#a.
2. PERKA'"A
Pe'a-a!- "a'a $aa +( e#("aka! *#a!- a!- '+%*#a+ 'a! e+)+k+
ke'('(ka! a!- +!--+ '+ e!-a% a$a#aka. K*!'+$+ +!+ e!-ak+,aka! "e!'('(k
"#+,(+ e!-+!-+!ka! (!(k e!+ka%ka! "(#+"(#+!a 'e!-a! "a#a "e'a-a!-
e#$e,(& 'e!-a! e#)e,+% 'a%()( e#eka '++$)aka!. 3a#a +!+ e#("aka! )a!-ka%
e:ek+:& ka#e!a 'e!-a! "e#!+ka%a! +!+ aka! e#)a%+# $e*#a!- a!ak a!- ($)+ j(-a.
Ha#a"a! )a+!!a& 'e!-a! "e#!+ka%a! aka! e#,e!(k a$a#aka $e%+!--a $(a( $aa
'a"a e#,e!(k ke#ajaa! 'a! "ee#+!a%a! I$)a.
PAGE ?
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 11/18
3*!*% "e#+$+a "e#!+ka%a! a!a#a "e'a-a!- I$)a 'e!-a! "e!'('(k
"#+,(+ a'a)a% "e#ka+!a! Ra'e! Rak%a aa( S(!a! A"e) 'e!-a! Na Ma!+)a&
"e#ka+!a! S(!a! G(!(!- Dja+ 'e!-a! "(#+ Ka(!-ae!& "e#ka+!a! a!a#a Raja
B#a+jaa 'e!-a! "(#+ 5e("a a!- ,e#-aa I$)a a!- ke('+a! ,e#"(#a Ra'e!
Paa% a!- e!ja'+ Raja Deak.
3. P&L"T"K
I$)a+$a$+ ja)(# "*)++k '+)ak(ka! $e4a#a ,e#ke$+!a,(!-a! a!a#a "e!-(a$a
'a! "ee#+!a%a!. See)a% "e!-(a$a aa( #aja a$(k I$)a& %a"+# 'a"a '+"a$+ka!
,a%a #aka!a j(-a a$(k I$)a. M+$a)!a a!- e#ja'+ '+ Ma)(k( 'a! S()ae$+.
Ha) +( e#ja'+ ka#e!a a$a#aka e+)+k+ ke"a(%a! a!- +!--+ e#%a'a"
"ee#+!a%& 'a! $e*#a!- #aja aka! e!ja'+ "a!(a! ,a%ka! e!ja'+ 4*!*% ,a-+
#aka!a.
D+ 5aa "#*$e$ "e#ka!+!a! "a#a a)+ 'a! j(#( 'aka% 'e!-a! "(#+"(#+
ke(#(!a! ke#ajaa!& e,(a $a($ 'aka% 'a! "e!e,a#a! I$)a e!'a"aka!
"e#)+!'(!-a! 'a! ,e#ke,a!- )e,+% 4e"a. See)a% #aja 'a! #aka ee)(k I$)a&
ke"e!+!-a! "*)++k '+)ak(ka! 'e!-a! 4a#a "e#)(a$a! +)aa% ke#ajaa!& a!- '++k(+
'e!-a! "e!e,a#a! a-aa I$)a. M+$a)!a S()a! Deak a!- e!-+#+ka!
"a$(ka! '+ ,aa% k*a!'+ aa%+))a% (!(k e!-(a$a+ +)aa% 5aa Ba#a 'a!
e!e,a#ka! I$)a '+ +)aa% e#$e,(.
(. PE#"#"KA
I$)a+$a$+ ja)(# "e!'+'+ka! '+)ak(ka! e)a)(+ "e!'+'+ka! "e$a!#e! *)e% "a#a
-(#( a-aa& k+a+ 'a! ()aa. Ba%ka! ,a!ak '+a!a#a "a#a $a!#+ +( a!-
e!'+#+ka! 'a! e+)+k+ "*!'*k "e$a!#e! $e!'+#+.
T(j(a! "e!'+'+ka! '+ "*!'*k "e$a!#e! a'a)a% (!(k e"e#('a%
"e!e,a#a! 'a! "ea%aa! a-aa I$)a. 3*!*% "e$a!#e! "e#+!+$ "e!e,a#a!
I$)a $e"e#+ "e$a!#e! a!- '+'+#+ka! *)e% Ra'e! Rak%a '+ A")e De!a
S(#a,aa& Pe$a!#e! S(!a! G++ '+ G+#+. Sa!#+ a!- ,e)aja# '+ "e$a!#e! e#$e,(,(ka! %a!a ,e#a$a) 'a#+ )+!-k(!-a! $ek+a#& aka! ea"+ ,a!ak a!- 'aa!- 'a#+
ja(% ,a%ka! 'a#+ )(a# "()a( jaa $e+$a) Ka)+a!a!& Ma)(k(& Maka$a# 'a!
S(ae#a.
). TASA'$*
PAGE 10
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 12/18
Pa#a $( e!-aja#ka! a$a(: a!- '+#a( 'e!-a! aja#a! a!- $('a %
'+ke!a) *)e% a$a#aka I!'*!e$+a. Se*#a!- $( ,+a$a '+ke!a) 'e!-a! -aa %+'("
a!- "e!(% ke$e'e#%a!aa!. Se*#a!- $( ,+a$a e!-%aa+ ke%+'("a!
a$a#aka!a 'a! %+'(" ,e#$aa '+ e!-a%e!-a% a$a#aka. Pa#a $( e#,+a$a
e,a!( a$a#aka& '+a!a#a e#eka a'a a!- a%)+ 'a)a e!e,(%ka!
"e!ak+. Se)a+! +( j(-a ak+: e!+a#ka! 'a! e!-aja#ka! aja#a! I$)a. D+a!a#a
"a#a $( +( a!- e)ak(ka! +$)a+$a$+ 'e!-a! "e!'ekaa! a$a(: a'a)a% Haza%
a!$(#+ 'a#+ A4e% 'a! K+ A-e!- Pe!--+!- '+ 5aa.
+. KESE"A
I$)a+$a$+ ja)(# ke$e!+a! a!- "a)+!- e#ke!a) a'a)a% 'e!-a! 4a#a
e!-a'aka! "e#(!j(ka! $e!+ -ae)a! 'a! aa!-. 3a#a +!+ ,a!ak '+e(ka! '+
kaa$a! Y*-aka#a& S*)*& 3+#e,*!. Se!+ aa!-& a'a)a% ke$e!+a! a!- e+)+k+,a!ak "e!--ea# "a'a $aa +(. De!-a! e!-ea$ 4e#+a aa!-& "a#a ()aa
e!+$+"ka! aja#a! I$)a ke 'a)a!a $e%+!--a a$a#aka 'a"a 'e!-a! ('a%
e!a!-ka" 'a! ea%a+ aja#a! I$)a. 3*!*% "e#(!j(ka! aa!- a!-
'+)a$ka!aka! *)e% S(!a! Ka)+ja-a& '+a!a 'a)a "e#(!j(ka!!a a$a#aka 'a"a
e!*!*! 'e!-a! ka#4+$ e,a4a '(a ka)+a $a%a'a.
Ke$e!+a! )a+!!a a!- j(-a ,e#ke,a!- 'a! e!ja'+ ja)(# 'a)a "e!e,a#a! I$)a
a'a)a% $e!+ ,a!-(!a!& $e!+ #("a 7ka)+-#a8& $e!+ a#+k $(a#a& "e#a+!a! a!aka!ak.
Se)a+! ,e,e#a"a 4a#a '+ aa$& a'a ,e,e#a"a :ak*# a!- e!ja'+ $e,a, ke!a"a I$)a('a% ,e#ke,a!- '+ a!a% a+#& a+(J
• A-aa I$)a ,e#$+:a e#,(ka $e%+!--a "e!+a#a! 'a! "e!-aja#a! a-aa
I$)a 'a"a '+)ak(ka! *)e% $e+a" *#a!- I$)a9
• Pe!e,a#a! a-aa I$)a '+)ak(ka! 'e!-a! 4a#a 'aa+9
• I$)a +'ak e!-e!a) '+$k#++!a$+ 'a! +'ak e,e'aka! ke'('(ka!
$e$e*#a!- 'a)a a$a#aka9
• Pe#aaa!"e#aaa! 'a)a a-aa I$)a '+)ak(ka! 'e!-a! $e'e#%a!a9
• Da)a I$)a '+ke!a) a'a!a keaj+,a! ,a-+ *#a!- a!- a"( (!(k
e!-e)(a#ka! zaka. Zaka +!+ ,e#(j(a! (!(k e!4+"aka! ke$ea#aa! 'a!
ke"e'()+a! %+'(" '+ a$a#aka
PAGE 11
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 13/18
#. PE,EBARA ME$R$T '"LA,AH
Pa'a aa)!a $eja#aa! eak+!+ ,a%a I$)a e!e,a# '+ a$a#aka
N($a!a#a 'e!-a! 4a#a a!- ((!a ,e#)a!-$(!- 'aa+& 'a! 'a#+ a,a' ke1=
$a"a+ ak%+# a,a' ke1? N($a!a#a e)+%a %a"+# +'ak a'a ak++a$ +$+*!a#+$M($)+ e#*#-a!+$+#. Na(! k)a+ +!+ ke('+a! '+,a!a% *)e% e(a! $eja#aa!
,a%a ,e,e#a"a ,a-+a! 'a#+ 5aa& $e"e#+ S(k( S(!'a '+ 5aa Ba#a 'a! ke#ajaa!
Maja"a%+ '+ 5aa T+(# '+ak)(kka! *)e% M($)+ 5aa. Ke#ajaa! H+!'(B(''%a S(!'a
Pajaja#a! '+ak)(kka! *)e% ka( M($)+ '+ a,a' ke1& $e'a!-ka! ,a-+a! "e$+$+#
M($)+ 'a! "e'a)aa! 5aa T+(# a!- H+!'(B(''%a $e#+!- ,e#"e#a!-.
Pe!e,a#a! e#*#-a!+$+# I$)a j(-a e#,(k+ 'e!-a! a'a!a Wali Sanga 7$e,+)a!
*#a!- $(4+8 a!- '+ak(+ e"(!a+ a!'+) ,e$a# 'a)a I$)a+$a$+ N($a!a#a $e4a#a
$+$ea+$ $e)aa "e#+*'e +!+.
PAGE 12
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 14/18
1. Ma)aka
D+'+#+ka! $ek+a# aa) a,a' ke1@ & !e-a#a "e#'a-a!-a! Me)a(
Ke$()a!a! Ma)aka 7$eka#a!- ,a-+a! Ma)a$+a8 '+'+#+ka! *)e% S()a!
Pa#ae$a#a& a'a)a%& $e,a-a+ "($a "e#'a-a!-a! "a)+!- "e!+!- '+
ke"()a(a! A$+a Te!--a#a& "($a ke'aa!-a! M($)+ a$+!-& 'a! 'e!-a!
'e+k+a! (!4() $e,a-a+ "e!'(k(!- "e!e,a#a! I$)a '+ N($a!a#a.
Pa#ae$a#a $e!'++#+ '+kea%(+ e)a% '+k*!e#$+ ke I$)a& 'a! e!-a,+)
!aa I$ka!'a# S%a% $ee)a% ke'aa!-a! Lak$aa!a 3%e!- H* a!-
e#("aka! S(k( H(+ ($)+ 'a#+ !e-e#+ 3%+!a. D+ Ma)aka 'a! '+ e"a )a+!
,a(,a( !+$a! ,e#a%a! 'a! e!(!j(kka! +'ak %a!a "e!e,a#a! I$)a '+
ke"()a(a! Me)a(& ea"+ j(-a $e,a-a+ a-aa 'a#+ $ej()a% ,('aa 'a!
"e!-(a$a e#eka "a'a ak%+# a,a' ke1@.
2. S(ae#a Ua#a
B(k+ a!- )e,+% k(a e!'*k(e!a$+ka! #a!$+$+ ,('aa a!- ,e#)a!j(
,e#a$a) 'a#+ '(a ,a( !+$a! ak%+# a,a' ke1= 'a#+ M+!e T(j*% '+ S(ae#a
Ua#a& a$+!-a$+!- 'e!-a! ()+$a! I$)a ea"+ 'e!-a! je!+$ ka#ake# I!'+a
'a! )a+!!a A#a,. Be#a$a) 'a#+ a,a' ke1=& ,a( !+$a! '+ B#(!e+& T#e!--a!(
7+(# )a( Ma)a$+a8 'a! 5aa T+(# a'a)a% ,(k+ "e!e,a#a! I$)a. Ba( T#e!--a!( e+)+k+ '*+!a$+ ,a%a$a Sa!$eke#a aa$ kaakaa A#a,&
e!(!j(kka! #e"#e$e!a$+ "e!-e!a)a! %(k( I$)a. Me!(#( Ying-yai
Sheng-lan: survei umum pantai samudra 71=;;8 a!- '+()+$ *)e% Ma H(a!&
"e!4aa $eja#a% 'a! "e!e#jea% 3%e!- H*J !e-a#a!e-a#a (aa '+ ,a-+a!
(a#a S(a#a $('a% e#("aka! Ke$()a!a! I$)a. Pa'a a%(! 1=1=& +a
73%e!- H*8 e!-(!j(!-+ Ke$()a!a! Ma)aka& "e!-(a$a!a I$ka!'a# S%a%
a'a)a% M($)+ 'a! j(-a a#-a!a& 'a! e#eka "e#4aa 'e!-a! $a!-a aa.
Pe,e!(ka! ke#ajaa!ke#ajaa! I$)a )e,+% )a!j( '+ Ua#a "()a( S(ae#a
'+'*k(e!a$+ka! *)e% k(,(#a!k(,(#a! ak%+# a,a' ke1@ 'a! ke1 e#a$(k $()a!
"e#aa 'a! ke'(a Ke$()a!a! Pe'+# 7$eka#a!- P+'+e8& M(zaa# Sa%& '+akaka!
?02 H 71=?6 M8 'a! Ma#(: Sa%& '+akaka! ?16 H 71@11 M8. Ke$()a!a! A4e%
'+'+#+ka! "a'a aa) a,a' ke1 'a! ke('+a! aka! e!ja'+ !e-a#a a!- "a)+!- k(a
'+ (a#a P()a( S(a#a 'a! $a)a% $a( a!- "a)+!- k(a '+ $e)(#(% ke"()a(a! Me)a(.
PAGE 1;
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 15/18
S()a! "e#aa Ke$()a!a! A4e% a'a)a% A)+ M(-%aa Sa% a!- !+$a!!a ,e#a!--a)
a%(! ?; H 71@;0 M8.
B(k( a%)+ "e!-*,aa! P*#(-+$ T*e P+#e$ a!- e!'*k(e!a$+ka!
"e!-aaa!!a aa$ 5aa 'a! S(ae#a 'a#+ k(!j(!-a!!a a%(! 1@121@1@&
'+a!--a" $a)a% $a( $(,e# a!- "a)+!- "e!+!- e!a!- "e!e,a#a! I$)a '+
N($a!a#a. Pa'a $aa e#$e,(& e!(#( P+e#$& ke,a!aka! #aja '+ S(ae#a a'a)a%
M($)+& 'a#+ A4e% 'a! ke $e)aa! $e"a!ja!- "a!a+ +(# ke Pa)e,a!-& "a#a
"e!-(a$a!a a'a)a% M($)+& $ee!a#a $+$+ $e)aa! Pa)e,a!- 'a! '+ $ek+a# (j(!-
$e)aa! S(ae#a 'a! ke "a!a+ ,a#a& $e,a-+a! ,e$a# ,(ka!. D+ ke#ajaa! )a+!
S(ae#a& $e"e#+ Pa$a+ 'a! M+!a!-ka,a( "e!-(a$a!a a'a)a% M($)+ e$k+"(!
"a'a a%a" +( a#-a e#eka 'a! *#a!-*#a!- '+ 'ae#a% ea!--a ,(ka!.
Ba-a+a!a"(!& '+)a"*#ka! *)e% P+#e$ ,a%a a-aa I$)a e#($ e"e#*)e%
"e!-a!( ,a#(.
See)a% ke'aa!-a! #*,*!-a! k*)*!+a) P*#(-+$ 'a! kee-a!-a! a!- e!-+k(+
e!a!- kek(a$aa! aa$ "e#'a-a!-a! #e"a%#e"a%& S()a! A4e% A)a(''+! a)Ka%a#
71@;?1@618 e!-+#+ka! '(a!a ke S()a! Ke$()a!a! U$a!+a%& S()e+a! I
a%(! 1@=& e+!a '(k(!-a! U$a!+a% e)aa! Keka+$a#a! P*#(-+$. D+!a$+
U$a!+ ke('+a! '+k+#+ )ak$aa!a e#eka& K(#*O)( Hz# Re+$. D+a ke('+a!
,e#)aa# 'e!-a! kek(aa! 22 ka"a) e,aa e!a#a& "e#a)aa! +)+e# 'a!
"e#)e!-ka"a! )a+!!a. Me!(#( )a"*#a! a!- '+()+$ *)e% Lak$aa!a P*#(-+$ e#!Q*
Me!'e$ P+!*& a#a'a U$a!+a% a!- "e#aa ka)+ +,a '+ A4e% e#'+#+ 'a#+
,e,e#a"a *#a!- T(#k+ 'a! ke,a!aka! M($)+ 'a#+ "e)a,(%a! Sa('e#a H+!'+a.
;. 5aa Te!-a% 'a! 5aa T+(#
P#a$a$+"#a$a$+ 'a)a ak$a#a 5aa K(!*& ,(ka! ,a%a$a A#a,& '+e(ka! "a'a
,a!ak $e#a!-ka+a! ,a( !+$a! ,e#a!--a) $a"a+ 1;? M '+ 5aa T+(#&
e!(!j(kka! ,a%a e#eka %a"+# "a$+ a'a)a% 5aa "#+,(+& ,(ka! M($)+ a$+!-.
Ka#e!a 'ek*#a$+ #(+ 'a! ke'ekaa! 'e!-a! )*ka$+ ,eka$ +,(k*a ke#ajaa! H+!'(
B(''%a Maja"a%+& L*(+$3%a#)e$ Daa+$ 7"e!e)++ 'a! $eja#aa!8 e!+"()ka!
,a%a aka +!+ a'a)a% aka *#a!-*#a!- 5aa "#+,(+ a!- $a!-a e#%*#a&
,a%ka! (!-k+! ke)(a#-a ke#ajaa!.> Ha) +!+ e!(!j(kka! ,a%a ,e,e#a"a e)+
Ke#ajaa! Maja"a%+ '+ 5aa e)a% ee)(k I$)a "a'a $aa Maja"a%+ a!-
e#("aka! Ke#ajaa! H+!'(B(''%a ,e#a'a '+ "(!4ak kejaaa!!a.
PAGE 1=
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 16/18
R+4k)e:$ 71??18 ,e#"e!'a"a ,a%a ,a(,a( !+$a! 5aa +(# +!+& ,e#)*ka$+ 'a!
,e#a!--a) '+ +)aa% !*!"e$+$+# Maja"a%+& e#a-(ka! "a!'a!-a! )aa ,a%a
I$)a '+ 5aa ,e#a$a) 'a#+ "a!a+ 'a! eak+)+ *"*$+$+ "*)++k 'a! a-aa (!(k
ke#ajaa! Maja"a%+. Se,a-a+ $e,(a% ke#ajaa! 'e!-a! k*!ak "*)++k 'a! "e#'a-a!-a!
a!- )(a$& Maja"a%+ %a"+# "a$+ e)a% e)ak(ka! k*!ak 'e!-a! "a#a "e'a-a!-
M($)+& !a(! ke(!-k+!a! a'a!a a,'+ 'a)e ke#a*! a!- ,e#"e!-a)aa! (!(k
e#a#+k "a'a a-aa ka$a "e'a-a!- a$+% $e,aa$ '(-aa!. Se,a)+k!a& -(#( S(
I$)a a!- '+"e!-a#(%+ +$+$+$e 'a! (!-k+! e!-k)a+ e"(!a+ kek(aa!
-a+,& )e,+% (!-k+! (!(k '+'(-a $e,a-a+ a-e! k*!e#$+ a-aa "a#a e)+ +$a!a 5aa
a!- $('a% )aa ak#a, 'e!-a! a$"ek +$+$+$e H+!'( 'a! B(''%a.
Pa'a aa) a,a' ke1& 5aa Te!-a% 'a! 5aa T+(#& 'ae#a% '+ a!a $(k( 5aa
%+'("& a$+% '+k(a$a+ *)e% #aja H+!'(B(''%a a!- +!--a) '+ "e'a)aa! 5aa T+(#
'+ Da%a 7$eka#a!- Ke'+#+8. Na(! 'ae#a% "e$+$+# $e"e#+ S(#a,aa& e)a% e#
I$)a+$a$+ 'a! $e#+!- ,e#"e#a!- 'e!-a! 'ae#a% "e'a)aa!& ke4(a)+ T(,a!& a!-
ea" $e+a ke"a'a #aja H+!'(B(''%a. Be,e#a"a +)aa% '+ "e$+$+# e#$e,( a'a)a%
+)aa% "e!-(a$a 5aa a!- e)a% ,e#k*!e#$+ ke I$)a& aa( +)aa% T+*!-%*a
M($)+& I!'+a& A#a, 'a! Me)a( a!- e!ea" 'a! e!'+#+ka! !e-a#a "e#'a-a!-a!
e#eka '+ "a!a+. Me!(#( P+#e$& "a#a "e(k+ a$+!- 'a! ke(#(!a! e#eka e#$e,(
,e-+( e!-a-(+ ,('aa H+!'(B(''%a 5aa $e%+!--a e#eka e!+#( -aa
e#$e,( 'a! 'e!-a! 'e+k+a! e#eka e!ja'+ 5aa. Pe#a!- a!a#a M($)+"a!a+
'a! H+!'(B(''%a"e'a)aa! +!+ j(-a e#($ ,e#)a!j( )aa $ee)a% ja(%!a
Maja"a%+ *)e% Ke$()a!a! Deak& ,a%ka! "e#($(%a! +!+ j(-a e#($ ,e#)a!j( )aa
$ee)a% ke'(a +)aa% e#$e,( e!-a'*"$+ I$)a.
Ka"a! *#a!-*#a!- '+ "a!a+ (a#a 5aa ee)(k I$)a +'ak)a% je)a$. M($)+
T+*!-%*a& Ma H(a!& (($a! Ka+$a# Y*!-)e&= e!-(!j(!-+ "a!a+ 5aa "a'a 1=1 'a!
e)a"*#ka! 'a)a ,(k(!a& Ying-yai Sheng-lan: survei umum pantai samudra
71=;;8& ,a%a %a!a a'a +-a je!+$ *#a!- '+ 5aaJ M($)+ 'a#+ +)aa% ,a#a
N($a!a#a& T+*!-%*a 7,e,e#a"a a'a)a% M($)+8 'a! 5aa a!- ,(ka! M($)+.?
Ka#e!a ,a(,a( !+$a! 5aa T+(# a'a)a% 'a#+ M($)+ 5aa )+a "()(% a%(!
$e,e)(!a& )a"*#a! Ma H(a! e!(!j(kka! ,a%a I$)a (!-k+! ea!- e)a%
'+a'*"$+ *)e% $e,a-+a! a,'+ 'a)e +$a!a 5aa $e,e)( *#a!- 5aa "e$+$+#.
Se,(a% !+$a! M($)+ ,e#a!--a) >22 H 71=1? M8 '+e(ka! '+ G#e$+k&
"e)a,(%a! '+ 5aa T+(# 'a! e!a!'a+ aka Ma()a!a Ma)+k I,#a%+. Na(!
,a-a+a!a"(!& '+a a'a)a% *#a!- a$+!- !*!5aa& 'a! ,a( !+$a!!a +'ak
PAGE 1@
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 17/18
e,e#+ka! ,(k+ k*!e#$+ "e$+$+# 5aa. Na(! Ma)+k I,#a%+& e!(#( #a'+$+ 5aa
a'a)a% $a)a% $a( 'a#+ $e,+)a! #a$() I$)a '+ 5aa 7'+$e,( Wali Sanga8 e$k+"(!
+'ak a'a ,(k+ e#()+$ '+e(ka! e!a!- #a'+$+ +!+. Pa'a a,a' ke1@a!& Ke#ajaa!
Maja"a%+ a!- k(a '+ 5aa ,e#a'a '+ "e!(#(!a!. See)a% '+ka)a%ka! 'a)a
,e,e#a"a "e#e"(#a!& ke#ajaa! H+!'( e#ak%+# '+ 5aa ja(% '+ ,aa%
e!+!-ka!a kek(aa! Ke$()a!a! Deak "a'a a%(! 1@20.
=. 5aa Ba#a
Suma Oriental 7D(!+a T+(#8 a!- '+()+$ T*e P+#e$ e)a"*#ka! j(-a ,a%a
S(k( S(!'a '+ 5aa Ba#a ,(ka!)a% M($)+ '+ zaa!!a& 'a! ea!- e($(%+
I$)a.
1
Se,(a% "e!ak)(ka! *)e% M($)+ '+ 'ae#a% +!+ e#ja'+ "a'a a,a' ke1. Da)a$('+!a e!a!- Ke$()a!a! Ba!e!& Ma#+! a! B#(+!e$$e! ,e#:*k($ "a'a %(,(!-a!
a!a#a +$+k 'a! ke)(a#-a ke#ajaa!& e!-k*!#a$ka! ,a%a "#*$e$ I$)a+$a$+
'e!-a! a!- a!- ,e#)ak( '+ e"a )a+! '+ P()a( 5aaJ Da)a ka$($ Ba!e!&
$(,e#$(,e# "#+,(+ e!-a$*$+a$+ka! a#eka +'ak 'e!-a! "e#'a-a!-a! 'a!
"e'a-a!-& ea"+ 'e!-a! #aja& kek(aa! a-+$ 'a! )e-++a$+ "*)++k.10 Ia
e!aj+ka! ,(k+ ,a%a S(!a! G(!(!-ja+ '++!+$+a$+ ke 'a)a a)+#a! K(,#a&
S%aa#+& 'a! Na$a,a!'+a% 'a#+ $($e.
@. Dae#a% )a+!
T+'ak a'a ,(k+ 'a#+ "e!e#a"a! I$)a *)e% *#a!- N($a!a#a $e,e)( a,a' ke1
'+ 'ae#a% )(a# P()a( 5aa& P()a( S(ae#a& Ke$()a!a! Te#!ae 'a! T+'*#e '+ Ma)(k(&
'a! Ke$()a!a! B#(!e+ 'a! See!a!j(!- Me)a(.
PAGE 1
7/23/2019 PERKEMBANGAN ISLAM DI NUSANTARA.docx
http://slidepdf.com/reader/full/perkembangan-islam-di-nusantaradocx 18/18
DATAR PUSTAKA
Ua#. 720128. Seja#a% Pe#ke,a!-a! I$)a '+ N($a!a#a. FNLINE. Te#$e'+a '+J
%"J//(a#*%$++>0.,)*-$"*.4*/2012/12/$eja#a%"e#ke,a!-a!+$)a'+
!($a!a#a.%) 70; Fk*,e# 201;8
7T!8. 201;. Pe!'+'+ka! A-aa I$)a. FNLINE. Te#$e'+a '+J
%"J//$+a",e)aja#.4*/"4*!e!/(")*a'$/201;/0;/;P.A-aaI$)aKe)a$
?."': 70; Fk*,e# 201;8
7T!8. 201;. Ke#ajaa! I$)a '+ N($a!a#a. FNLINE. Te#$e'+a '+J
%"J//.$+,a#a$*k.+!:*/201;/0=/ke#ajaa!+$)a'++!'*!e$+a'a!.%) 70;
Fk*,e# 201;8
7T!8. 7T8. Pe!e,a#a! I$)a '+ N($a!a#a. FNLINE. Te#$e'+aJ
%"J//+'.+k+"e'+a.*#-/+k+/Pe!e,a#a!I$)a'+N($a!a#a 70; Fk*,e#
201;8
7T!8. 201;. Seja#a% Pe#ke,a!-a! I$)a. FNLINE. Te#$e'+a '+J
%"J//(k%(a%+$)a%.,)*-$"*.4*/201;/0/aka)a%$eja#a%"e#ke,a!-a!
+$)a'+6=;.%) 70; Fk*,e# 201;8
PAGE 16