Tahap Bacaan Kanak-kanak Dan Faktor yang Mempengaruhinya

7/31/2019 Tahap Bacaan Kanak-kanak Dan Faktor yang Mempengaruhinya

1/9

KAU 1013

PERSEKITRAN PEMBELAJARAN AWAL KANAK-KANAK

ULASAN JURNAL

TAHAP BACAAN

DAN

FAKTOR-FAKTOR MEMPENGARUHINYA

NAMA : NORYUSMANIA BT JUNAIDI (E 20101000826)

NO MATRIK : E20101000826

PROGRAM : DIPLOMA PENDIDIKAN AWAL KANAK KANAK.

SEMESTER : SEMESTER 3 2011/2012

KUMPULAN KULIAH : KUMPULAN B

NAMA PENSYARAH :


2/9

TAHAP BACAAN DAN FAKTOR-FAKTOR YANG

MEMPENGARUHINYA

Jurnal ini telah ditulis oleh Zainiah binti Mohames Isa daripada Jabatan Pendidikan AwalKanak-kanak, Fakulti Pendidikan dan Pembangunan Manusia, Universiti Pendidikan Sultan

Idris. Kajian yang dilakukan memperlihatkan perkaitan antara latarbelakang ibu bapa, bahan

bacaan dirumah dan di sekolah, peranan ibu bapa dan guru dalam membacakan buku kepada

kanak-kanak dengan tahap pembacaan kanak-kanak prasekolah. Kajian yang beliau lakukan

merupakan kajian tinjauan dengan cara menemubual kanak-kanak bagi mengisi boring soal

selidik. Sampel kajian ini pula melibatkan 112 orang kanak-kanak prasekolah, berusia di

antara enam tahun yang sedang belajar di lima buah sekolah yang terpilih bagi kajian ini.

PENGENALAN

Menurut Kamus Dewan Edisi Empat, membaca atau baca adalah satu proses

memerhatikan isi sesuatu yang bertulis atau bercetak dengan teliti dan memahami maksud

kandungannya dan merupakan satu proses pengucapan apa yang ditulis atau dicetak pada

buku, papan tanda dan sebagainya secara lisan dengan kuat.

Harris dan Sipay (1980:8) pula membaca dianggap sebagai suatu kegiatan yang

memberikan respon secara tepat terhadap lambang verbal yang tercetak atau bertulis. Lain

pula dengan Gibbon (1993:70-71) yang mendefinisikan membaca sebagai proses

pemerolehan makna daripada cetakan. Dalam aktiviti membaca terjadi proses pengelolaaninformasi yang terdiri daripada informasi visual dan informasi non-visual (Smith, 1985:12).

Informasi visual dapat diperolah melalui panca indera penglihatan manakala informasi non-

visual pula diperoleh hasil daripada pengetahuan sedia ada pembaca.

Burns, Griffin dan Snow (1999) dalam Starting Out Right pula melihat membaca

sebagai keupayaan mengenal cetakan dalam perkataan dengan menyambung bunyi-bunyi

huruf dan juga perkataan-perkataan yang biasa mereka lihat. Pembaca boleh menggunakan

pengetahuan lalu, perbendaharaan kata, dan kefahaman untuk membaca bagi mendapatkan

permaknaan. Pembaca membaca dengan lancar seperti mereka boleh mengenal perkataansepintas lalu supaya apa yang dibaca di fahami dan membaca menjadi pengalaman yang

menyeronokkan.

Daripada tiga definisi yang telah dikemukakan ini, dapat disimpulkan bahawa membaca

adalah satu proses interaksi antara pembaca dengan teks bacaan. Pembaca berusaha

memahami isi bacaan berdasarkan latar belakang pengetahuan dan kompetensi

kebahasaannya. Dalam proses pemahaman bacaan tersebut, pembaca pada umumnya

membuat ramalan-ramalan berdasarkan system semantik, sintaksis, grafologi, dan konteks

situasi yang kemudiannya diperkuat atau diubah suai dengan isi bacaan yang diperoleh.


3/9

Membaca merupakan satu tumpuan utama dalam komponen kurikulum prasekolah.

Oleh kerana membaca merupakan aspek yang terpenting dalam pendidikan awal kanak-kanak

kini terdapat banyak kajian dilakukan berkaitan dengan membaca dan perkaedahan membaca

tetapi kajian mengenai faktor-faktor lain yang turut mempengaruhi tahap bacaan kanak-kanak

masih kurang. Oleh yang demikian pengkaji atau penulis jurnal ini telah menjalankan kajian

untuk melihat perhubungan di antara peranan ibu bapa dan guru dengan tahap bacaan kanak-kanak prasekolah. Antara factor-faktor yang dianalisis adalah latar belakang ibu bapa, bahan

bacaan di rumah dan juga di sekolah, peranan ibu bapa membacakan buku di rumah serta

peranan guru dalam aktiviti bercerita di bilik darjah.

ULASAN

Setelah saya membaca jurnal ini, saya mendapati bahawa jurnal ini berkisar tentang

peranan ibu bapa dan guru sebagai faktor yang mempengaruhi tahap pembacaan awal yang

memfokuskan kepada proses membaca bagi peringkat usia lima dan enam tahun iaitu

peringkat kanak-kanak prasekolah. Namun ulasan saya hanya akan menyetuh mengenaiperanan dan latar belakang ibu bapa sebagai faktor yang mempengaruhi tahap pembacaan

awal kanak-kanak prasekolah.

Menurut penulis jurnal, sesebuah program pendidikan prasekolah kini menjadikan

pengajaran bacaan sebagai fokus utama mereka. Ini adalah kerana sejak dari dulu lagi

masyarakat telah meletakkan kebolehan membaca sebagai petanda bagi kecerdikan kanak-

kanak dan kualiti sesebuah prasekolah. Kenyataan penulis jurnal ini turut disokong oleh

statistic yang telah dipetik daripada Syarahan Perdana Universiti Kebangsaan Malaysia oleh

Prof. Rohaty Mohd Majzub yang bertajuk Pendidikan Prasekolah: Cabaran dan Kualiti.Menurut statistic tersebut, pencapaian prasekolah swasta 507, 282 melebihi pencapaian

pendidikan prasekolah agensi kerajaan yang berjumlah 296, 729. Hal ini adalah disebabkan

lebih ramai kanak-kanak di tadika swasta yang menerima perkhidmatan prasekolah yang

bersifat komersial, memberi penekanan kepada 3M (membaca, menulis dan mengira) dan

kesediaan akedemik (Wahid Hashim, 2004).

Penulis jurnal juga turut menyentuh tentang tahap-tahap bacaan kanak-kanak. Kajian

yang dilakukan oleh penulis tentang tahap bacaan kanak-kanak mengunakan konsep

penampilan literasi Marie Clay dalam Sulzby (1985) yang menyatakan Perlakuan menulisdan membaca kanak-kanak mula timbul dan berkembang kepada kebolehan membaca dan

menulis yang biasa sebagai kayu pengukur. Dengan berpegangkan fakta ini, penulis jurnal

ini menolak pendapat yang menyatakan bahawa tidak boleh mengajar membaca terlalu awal

kerana kanak-kanak belum bersedia. Teori penampilan literasi yang dinyatakan ini

mejelaskan bahawa kanak-kanak melalui tiga peringkat pembacaan semasa di peringkat awal

persekolahan iaitu :

Penampilan pembaca (Emergent reader)Pada tahap ini kanak-kanak mula melakukan perlakuan-perlakuan membaca.

Mereka membacakan berulangulang buku yang sama atau meneliti buku yang

baru. Mereka mengingati erita dan menggunakan gambar sebagai tanda danisyarat untuk membantu pembacaan. Kanak-kanak sedar tentang peranan tulisan


4/9

sebagai pencerita dan bukannya gambar. Mereka mula menuding kepda perkataan

yang biasa mereka lihat dan mencari perkataan yang mereka kenali seterusnya.

Apabila kanak-kanak mula memadankan cerita di dalam ingatannya dengan

perkataan-perkataan di setiap muka surat, mereka telah mula masuk ke peringkat

kedua iaitu peringkat pembaca awal.

Pembaca awal (Early reader)Pada peringkat keda ini pula kanak-kanak membaca dengan kuat, tetapi bacaan

lambat dan berhati-hati memadankan apa yang dikatakan dengan perkataan di

mika surat. Selalunya mereka akan menuding perkataan tersebut sambil menyebut

dengan kuat. Mereka masih bergantung kepada daya ingatan mereka terhadap teks

tersebut dan gambar masih memainkan peranan penting tetapi mereka sudah

menggunakan fonem, makna perkataan, susunan kata dalam ayat dan mengenal

tanda dalam teks. Mereka merasa berjaya menjadi pembaca dan mereka sering

membuat pembetulan diri semasa membaca. Akhirnya kanak-kanak akan tiba di

peringkat pembaca mahir.

Pembaca Mahir (Fluent reader)Di peringkat ke tiga ini pula adalah peringkat dimana kanak-kanak telah boleh

membaca. Mereka biasanya membaca dengan senyap dan bacaan mereka adalah

spontan kecuali apabila mereka terjumpa perkataan yang sukar. Mereka akan

menggunakan fonem, makna perkataan, susunan kata dalam ayat untuk meneka

perkataan tersebut dan meneruskan pembacaan. Mereka banyak membaca dan jika

mereka seronok membaca, tabiat ini aka menjadi minat mereka sepanjang hayat.

Terdapat tiga perkara asas yang mempengaruhi kebolehan membaca iaitu kanak-kanakdan proses dalamannya, suasana sekolah serta rumah tempat kediaman dan persekitaran

masyarakat (Sofiah, 1983). Kanak-kanak pada usia ini perlu belajar dalam persekitaran yang

baik dan memerlukan sokongan orang dewasa dalam membentuk sifat kendiri yang positif.

Oleh itu, peranan orang dewasa amat penting dalam menyediakan persekitaran yang kondusif

terhadap pembelajaran dan juga membantu perkembangan bahasa kanak-kanak melalui

interaksi yang positif.

Menurut kajian yang telah dibuat oleh Vukelish et all (1977), ibu bapa yang

berpengetahuan luas dan cukup serta menunjukkan minat terhadap pembacaan dapatmenolong mengembangkan kemahiran-kemahiran prabacaan yang sangat penting dalam

proses pembelajaran seterusnya. Mereka mendapati bahawa faktor-faktor seperti tingkat

pendidikan ibu bapa turut mempengaruhi perkembangan kemahiran pembacaan kanak-kanak.

Menurut hasil dapatan kajian yang dilakukan oleh penulis, kebanyakan kanak-kanak

yang terlibat dalam kajian beliau terdiri daripada keluarga yang berkelulusan sekolah

menengah. Diikuti dengan ibu bapa berkelulusan diploma atau ijazah. Hanya sedikit sahaja

ibu bapa yang berkelulusan sekolah rendah. Hasil kajian mendapati terdapat hubungan

signifikan antara tahap bacaan dengan pendidikan ibu bapa. Jadual yang dilampirkan dalamjurnal iaitu Jadual 2 menunjukkan 83.3% daripada golongan emergent reader adalah daripada


5/9

ibu bapa bersekolah rendah berbanding hanya 37% daripada ibu bapa yang berkelulusan kolej

atau universiti. Bagi golongan pembaca mahir pula didapati tiada yang daripada ibu bapa

yang bersekolah rendah tetapi kesemuanya dari ibu bapa sekolah menengah (39.3%) dan kolej

atau universiti (20.7%). Ini menunjukkan lebih tingi pendidikan ibu bapa lebih baik

pencapaian tahap bacaan kanak-kanak. Statistik hasil dari kajian penulis ini bertepatan dengan

kajian yang telah dilakukan oleh Vukelish (1977), Criscuolo (1974) dan Woods (1974) dalamKhadijah Rohani (1989, menyarankan ibu bapa yang berpengetahuan cukup dan menunjukan

minat terhadap pembacaan dapat mengembangkan kemahiran-kemahiran prabacaan yang

sangat penting dalam proses pembelajaran seterusnya. Oleh itu jelaslah pendidikan ibu bapa

turut memberi kesan terhadap tahap pembacaan kanak-kanak kerana lebih tinggi pendidikan

ibu bapa lebih tinggilah kesedaran mereka tentang nilai membaca dan akan lebih berminat

terhadap buku-buku untuk anak mereka.

Pendapatan ibu bapa juga turut memberi kesan terhadap perkembangan kemahiran

pembacaan kanak-kanak. Analisis kajian yang dilakukan oleh penulis juga menunjukkanterdapat perhubungan signifikan antara tahap bacaan kanak-kanak dan jumlah pendapatan ibu

bapa. Dalam jadual 3 yang dilampirkan dalam jurnal menunjukkan daripada golongan

emergent readersebanyak 72.7% adalah daripada ibu bapa berpendapatan kurang daripada

RM 500 berbanding dengan hanya 33.3% daripada ibu bapa berpendapatan lebih daripada

RM 1,500. Bagi golongan pembaca fluentpula didapati kebanyakannya datang daripada ibu

bapa berpendapatan RM 1,000 RM 1,500 (10.3%) dan RM 1, 500 ke atas (16.7%), hanya

3.4% daripada ibu bapa berpendapatan RM 500 RM 1,000. Ini menunjukkan tahap bacaan

kanak-kanak lebih tinggi pada ibu bapa yang berpendapatan tinggi berbanding dengan ibu

bapa yang berpendapatan rendah. Hasil dapatan kajian penulis adalah sama dengan hasil

kajian yang dijalankan oleh Vukelish (197), Criscuolo (1974) dan Woods (1974) dalam

Khadijah Rohani (1989) yang menyarankan bahawa pendapatan ibu bapa dapat menolongmengembangkan kemahiran-kemahiran prabacaan yang sangat penting dalam proses

pembelajaran seterusnya. Maka berdasarkan kajian yang dilakukan olehtokoh-tokoh yang

dinyatakan diatas serta kajian yang dilakukan oleh penulis sendiri, jelaslah bahawa

pendapatan ibu bapa boleh mempengaruhi tahap pembacaan kanak-kanak. Ini mungkin

disebabkan apabila pendapatan ibu bapa lebih tinggi , mereka mempunyai lebihan wang untuk

membeli bahan bacaan untuk anak-anak mereka. Ibu bapa memainkan peranan yang penting

menyemaikan minat membaca di kalangan kanak-kanak sejak mereka lahir lagi. Dengan

kemampuan wang yang ada akan memberikan mereka lebih peluang untuk mengadakan

bahan bacaan yang menarik untuk anak-anak di rumah. Anak-anak yang datang dari rumah

yang mempunyai banyak bahan bacaan akan lebih bersedia menerima instruksi literasi apabila

mereka melangkah ke sekolah kelak.

Dapatan oleh Schaefer (1991) juga menyatakan terdapat hubungan positif yang tinggi

antara pengetahuan, keyakinan dan gaya interaksi ibu bapa terhadap pencapaian akademik

kanak-kanak. Kajian oleh Rutter et. all (1970) melihat peningkatan hubungan antara factor-

faktor yang berkaitan dengan keluarga terhadap pencapaian literasi kanak-kanak. Ini

menunjukkan penglibatan ibu bapa dan keluarga amat penting dalam menentukan pencapaian

kanak-kanak di sekolah.


6/9

Menurut kenyataan oleh IRA dan NAEYC (1998) pula, mereka mencadangkan agar

buku yang bermutu pelbagai pilihan, software computer dan bahan multimedia perlulah

mencukupi. Bahan-bahan ini diperlukan untuk mengelak masalah kurang pendedahan

terhadap bahan tersebut berdasarkan kepelbagaian latar belakang keluarga dan budaya dari

mana kanak-kanak itu datang. Bilangan bahan bacaan di rumah turut mempengaruhi

pembacaan kanak-kanak. Peranan ibu bapa dalam menyediakan rangsangan fizikal di rumahseperti menyediakan buku, dan ransangan psikologi seperti membaca bersama adalah faktor

pengalak membaca yang dicadangkan oleh Miller (1972) dan Worthy (1999) dan lain-lain

mencadangkan bahawa persekitaran tertentu boleh menimbulkan minat yang seterusnya

membawa kepada aktiviti membaca sukarela. Beliau menyatakan bahawa persekitaran boleh

membentuk situasi yang mendatangkan minat yang akan mendorong kea rah motivasi

seseorang individu yang seterusnya akan lebih melibatkan diri dalam aktiviti tersebut.

Penulis telah melakukan kajian sendiri untuk membuktikan sama ada faktor bilangan

buku di rumah mempengaruhi tahap bacaan kanak-kanak atau tidak. Berdasarkan kajian yangdilakukan, analisis menunjukkan terdapat perhubungan yang wujud di antara tahap

pembacaan dengan bilangan buku. Kebanyakan kanak-kanak iaitu merangkumi 90 hingga 112

orang kanak-kanak memiliki satu hingga sepuluh buku. Ini menunjukkan kanak-kanak ini

telah mempunyai buku yang boleh dianggap sebaigai milik peribadi mereka sendiri yang

memainkan peranan penting dalam proses pembacaan. Jika dilihat daripada hasil dapatan

kajian, kanak-kanak telah pun ada sekurang-kurangnya 1 hingga 10 buku milik peribadinya

menepati kajian yang dibuat oleh Morrow & Weinstein (1986) dalam Newman & Roskos

(1997) dalam IRI (1998) kajian mendapati bilangan lima buah buku bagi setiap kanak-kanak

adalah bilanganpaling minimum bagi mewujudkan persekitaran yang kaya dengan cetakan.

Kajian ini juga bersamaan dengan dapatan kajian oleh Halle, Wurzt-Costes dan Mahoney

(1997) dalam McQuillan dan Au (2001) terhadap kanak-kanak darjah tiga dari kawasanpinggir Bandar mendapati bilangan buku di rumah menentukan kemajuan dalam pembacaan,

walaupun taraf pendidikan ibu bapa dan tahap pembacaan kanak-kanak sebelumnya dikawal

bagi tujuan kajian. Jelas ini menunjukkan akses pada buku di rumah adalah factor

penyumbang kepada tahap bacaan kanak-kanak.

Jesteru itu penyediaan bahan bacaan bukan sahaja terhad di sekolah malah penyediaan

bahan bacaan di rumah juga adalah perlu. Ini di tegaskan lagi melalui analisis kajian yang

dibuat oleh McQuillan dan AU (2001) mendapati terdapat tiga factor yang secara tidak

langsung mempengaruhi pembacaan iaitu akses bahan di rumah, di dalam komuniti dan jugadi sekolah. Dapat disimpulkan berdasarkan kesemua kajian yang dinyatakan oleh penulis

jurnal bahawa bilangan bahan bacaan meningkatkan tahap pembacaan serta menambah minat

membaca di kalangan kanak-kanak.

Selain itu dalam jurna penulis turut menyatakan bahawa menurut Newman, Caperalli &

Kee (1998), program membaca bersama keluarga melibatkan aktiviti yang dilakukan

bersama-sama di antara ibu bapa dan anak-anak. Dalam kebanyakan program, aktiviti yang

dlakukan bersama-sama keluarga ialah aktiviti membaca dan membincangkan buku bersama-

sama. Dalam Kajian Gregory & Morrison (1998) menyatakan ibu bapa melaporkan kanak-

kanak amat menyukai buku yang mereka baca bersama-sama ibu bapa dan ibu bapa menyukai

masa yang diluangkan membaca bersama kanak-kanak. Ini menunjukkan membaca


7/9

memberikan kesan yang positif terhadap kanak-kanak dan juga ibu bapa mereka yang

melibatkan diri. Oleh itu jika kanak-kanak kerap dibacakan buku, mereka akan menyukai

buku dan pembacaan.

Namun penulis jurnal menolak penyataan tersebut. Analisis yang penulis jurnal lakukan

mendapati tidak terdapat perhubungan yang signifikan antara tahap pembacaan dengan masa

membaca bersama dirumah. Dapatan kajian yang beliau lakukan menolak pandangan Gregory

& Morrison (1998) yang mendapati kesan yang positif terhadap kanak-kanak yang dibacakan

buku di mana kanak-kanak ini akn lebih suka membaca buku pilihannay berbanding dengan

televisyen dan meminta dibacakan buku sebelum waktu tidur dan akhirnya menjadi rutin.

Kajian mendapati kebanyakan kanak-kanak menyatakan mereka ada masa membaca bersama

di rumah namun tidak menyatakankekerapan aktiviti tersebut untuk dianggap sebagai rutin.

Selain daripada itu dapatan kajian Gregory & Morrison (1998) yang lainnya mendapatipembacaan juga boleh mempertingkatkan bahasa pertuturan kanak-kanak. Ini di sokong oleh

kajian yang dilakukan oleh Whitehurst & Fishel (1991) yang melaporkan kanak-kanak

berusia dua ke tiga tahun yang dibacakan buku mempunyai perkembangan bahasa 8 bulan

lebih tinggi dari kanak-kanak perkembanagn bahasa yang sebaya dengannya. Melalui kajian-

kajian yang lepas serta kajian yang dilakukan oleh penulis jurnal ini sendiri, tidak dapat

dibuktikan secara sahih bahawa aktiviti membaca bersama ibu bapa ini merupakan salah satu

factor penyumbang dalam meningkatkan tahap pembacaan kanak-kanak.

KESIMPULAN

Kesimpulannya, ibu bapa merupakan pendidik pertama bagi kanak-kanak semenjak

mereka dilahirkan ke dunia. Mereka mempunyai pengaruh yang cukup besar terhadap

pembentukan masa depan kanak-kanak iaitu dari segi perkembangan kanak-kanak. Sudah

dapat dibuktikan menerusi beberapa kajian lepas yang dikemukan oleh penukis melalui jurnal

yang kanak-kanak yang didedahkan dengan pembacaan sejak dari rumah akan lebih bersedia

untuk menerima instruksi pengajaran di sekolah kelak dan mereka mempunyai minat yang

tinggi terhadap pembacaan. Oleh itu amat penting bagi ibu bapa membacakan buku kepada

kanak-kanak sebagai rutin harian, sebelum tidur semenjak kanak-kanak lahir.

Ibu bapa juga harus peka terhadap minat kanak-kanak dan menggunakan minat kanak-

kanak sebagai satu panduan memilih bahan bacaan untuk kanak-kanak. Selain itu semasa

memilih bahan bacaan haruslah berpengetahuan dan bersesuaian dengan peringkat umur

kanak-kanak. Di samping itu, ibu bapa harus menyediakan sudut mini bacaan di rumah yang

selesa dan lengkap agar menjadi tumpuan kanak-kanak. Rak buku dan segala bahan yang

melengkapi sudut bacaan tersebut haruslah mudah untuk di akses oleh kanak-kanak dimana

bersesuaian dengan saiz bagi memudahkan kanak-kanak mencapai buku dan membaca buku

dengan selesa dan dalam suasana yang menyeronokkan. Jika ibu bapa memainkan peranan

mereka seperti yang telah saya nyatakan dalam kesimpulan ini dan seperti yang telah

dinyatakan oleh penulis, sudah pasti anak-anak mereka akan mendapat pendedahan awal

terhadap bacaan dan bahan bacaan sebagai bekalan melangkah ke sekolah.


8/9

RUJUKAN

Adam (1990) dalam (pnytn) Gregory, L. P. & Morrison, T.G. (1998). Lap reading of young

at-risk children : Introduction families to book. Early childhood education, 26 (2). 67-77

Frank Small and Associated, penterjemah Rahimah Ahmad (1998). Profil membaca rakyat

Malaysia, 1996 : Laporan kajian yang dijalankan bagi pihak perpustakaan negara

Malaysia. Kuala Lumpur : Perpustakaan Negara Malaysia.

Halle et all (1997) dalam (pnytn) Mcquillan, J. & Au, J. (2001). The effect of print acces on

reading frequency. Reading psychology, 22. 225-248.

International Reading Association & National Association of Young Children (1998),

Overview of Learning to Read and Write: Developmentally Appropriate Practices for

Young Children. Diperolehi pada 1 Ogos 2011 daripada

http://www.naeyc.org/about/position/PSREAD0.asp.

Newman, Caperalli & Kee (1998), Literacy Learning a Family Matter. The Reading Teacher.

Vol. 52. No. 3Rohani Rustam dan Jamiah A. Bakar (1995). Bacalah Sayang! : Panduan untuk ibu bapa ke

arahpembacaan awal. Singapura : Times Books Intl.

Sofiah (1983) dalam (pnytn) Koh Boh Boon (1989). Perspektif-perspektif dalam Pengajaran

Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Vukelish (1977), dalam (pnytn) Koh Boh Boon (1989). Perspektif-perspektif dalam

Pengajaran Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
http://www.naeyc.org/about/position/PSREAD0.asphttp://www.naeyc.org/about/position/PSREAD0.asphttp://www.naeyc.org/about/position/PSREAD0.asp


9/9

LAMPIRAN

Tahap Bacaan Kanak-kanak Dan Faktor yang Mempengaruhinya

Documents

Transcript of Tahap Bacaan Kanak-kanak Dan Faktor yang Mempengaruhinya