8/10/2019 Unit 2 Prinsip Sukan Berpasukan

1/8

1

UNIT 2

PRINSIP SUKAN BERPASUKAN

2.1. OBJEKTIF PEMBELAJARAN

2.1.1. Menyatakan maksud sukan berpasukan dan jenis-jenis sukan berpasukan.2.1.2. Menghuraikan prinsip, etika dan amalan dalam sukan berpasukan.

2.2. PENGENALAN

Unit ini akan membincangkan definasi sukan berpasukan dan jenis-jenis sukanberpasukan. Teori dan amalan serta prinsip pasukan dalam sukan adalah suatu yang perludifahami bagi membezakan antara antara kumpulan dan pasukan. Pemahaman konsep ini

akan memudahkan penerapan nilai dan etika yang perlu ada bagi setiap individu yangmelibatkan diri dalam sukan berpasukan agar matlamat dan objektif pasukan dapatdipersetujui dan dicapai secara kolektif.

2.3. Konsep Sukan Berpasukan

Sukan berpasukan secara umumnya ditafsirkan sebagai sukan yang melibatkanpertandingan atau persaingan antara pasukan pemain. Sukan berpasukan merupakan sukanyang melibatkan pemain bekerjasama untuk mencapai objektif bersama. Merupakan pelbagaiaktiviti sekumpulan individu dalam satu pasukan bekerjasama untuk mencapai matlamatuntuk menang atau menewaskan sekumpulan individu dalam pasukan lain dalam permainan

tertentu samada menjaringkan gol, mengutip mata atau apa saja cara yang dilakukan bagimengatasi pasukan lain dalam permainan atau sukan.

Ahli dalam pasukan menetapkan matlamat, membuat keputusan, menangani konflikdan menyelesaikan masalah bagi mencapai objektif bersama. Antara sukan berpasukanadalah seperti bola sepak, hoki, bola keranjang, bola baling, ragbi dan sebagainya. Setiapsukan berpasukan adalah berbeza antara satu sama lain samada dari aspek bilangan pemain,peraturan dan undang-undang, peralatan, kemahiran, cara bermain dan lain-lain.

Kebanyakkan sukan berpasukan adalah untuk mengatasi atau menewaskan pasukanlain yang mana ahli pasukan berintraksi secara terus dan berterusan antara mereka untuk

mencapai objektif permainan. Objektif atau matlamat umum pasukan adalah untuk menguasaipermainan untuk mendapatkan gol atau memungut mata berdasarkan peraturan dan undang-undang permainan yang telah ditetapkan. Untuk mencapai matlamat atau obektif permainanumumnya akan melibatkan perancangan strategi permainan, persediaan pasukan yangmantap samada dari aspek fizikal dan mental bagi setiap individu dalam pasukan.

Walaubagaimanapun tidak semua jenis sukan berpasukan melibatkan penguasaanuntuk mendapatkan gol atau mata bagi mengatasi pasukan lain. Ada sukan berpasukan yangtidak berhadapan secara terus dengan satu pasukan lain tetapi melibatkan banyak pasukandalam sesuatu masa dan kemenangan sesebuah pasukan berdasarkan pencapaian lain seperti

8/10/2019 Unit 2 Prinsip Sukan Berpasukan

2/8

2

catatan masa, ketinggian dan sebagainya. Contoh bagi sukan berpasukan kategori ini adalahseperti orientering, perahu naga, kapal layar, mendayung, olahraga trek dan balapan dan lain-lain yang seumpamanya.

2.4 . Definasi Pasukan

Carron dan Hausenblas (1998) menjelaskan definisi ini untuk menentukan pasukan :

koleksi daripada dua atau lebih individu yang mempunyai identiti biasa, mempunyai matlamatdan objektif yang sama, berkongsi nasib yang sama, mempamerkan corak interaksi dankaedah komunikasi yang berstruktur, memegang persepsi umum tentang struktur kumpulan,bahawa peribadi dan instrumental adalah saling bergantung, membalas tarikan interpersonal,dan menganggap diri mereka sebagai satu kumpulan.

Bagi menggambarkan definisi diatas, pasukan bola keranjang universiti boleh dijadikancontoh. Pasukan biasanya terdiri aripada 12 orang pemain atau atlet dan kesemua mereka

beranggapan bahawa diri mereka merupakan pemain yang terpilih untuk mewakili universitidalam pertandingan antara universiti. Setiap pasukan mempunyai matlamat jangka pendekdan jangka panjang. Contohnya, memenangi permainan pada masa akan datang. Untukmeningkatkan peluang kejayaan, peranan jurulatih adalah penting dalam mengatur formasipasukan semasa menyerang dan semasa bertahan sama ada dalam bentuk komunikasi bukanlisan ataupun komunikasi lisan berkod. Hubungan atlet perlu berterusan bagimengembangkan nilai persahabatan dalam pasukan.

2.5. Sukan Berpasukan Sebagai Kumpulan Yang Berkesan

2.5.1. Definisi

Menurut Carron dan Hausenblas 1998, setiap kumpulan adalah seperti semua kumpulan lain,seperti sesetengah kumpulan lain dan seperti tiada kumpulan yang lain.

2.5.2 Ciri-ciri sifat kumpulan

Keunikan atau kepelbagaian dalam sesebuah kumpulan akan mendorong "teori dinamik"kumpulan untuk lebih maju dalam pelbagai tafsiran bagi melambangkan sesebuahkumpulan.Carron dan Housenbles mengkategorikan definisi ini kepada lima kategoriumum.Kategori pertama, kebiasaannya takdir atau nasib seseorang ahli kumpulan itu

bertindak untuk menyerlahkan lagi sifat sesebuah kumpulan..kategori kedua adalah definisilebih fokus kepada fakta kumpulan adalah sumber saling mendapat manfaat untuk ahli-ahli.kategori ketiga kumpulan dicirikan oleh struktur sosial,iaitu ahli kumpulan berkelakuanbaik dengan menonjolkan peranan masing-masing.,norma,perbezaan status dan perbezaankedudukan.kategori keempat,menonjolkan fakta kumpulan dicirikan oleh pelbagai proseskumpulan seperti komunikasi,berkerjasama,ucapan,interaksi sosial dan sebagainya.Bagikategori kelima pula,deifinisi ini berdasarkan pada fakta bahawa ahli kumpulan melibatkan diridalam pengkategorian diri iaitu mereka menganggap diri mereka untuk menjadi sebahagiandari kita yang membezakan mereka daripada mereka. Carron and Hausenblas menulis

pelbagai tafsiran mengenai definisi sesebuah kumpulan untuk menentukan sesebuah pasukansukan : Gabungan dua atau lebih individu yang biasanya dikenal pasti mempunyai matlamat

dan objektif yang sama, berkongsi nasib yang sama, mempamerkan struktur corak interaksidan kaedah komunikasi, berpegang kepada persepsi umum tentang struktur kumpulan, secara

8/10/2019 Unit 2 Prinsip Sukan Berpasukan

3/8

3

peribadi dan saling bergantung, membalas tarikan interpersonal dan menganggap diri merekasebagai satu kumpulan.

2.5.3 Kumpulan Berbanding Gabungan Individu

Zander. A. (1982)sebuah kumpulan merupakan sekumpulan/gabungan/pengumpulan atau setindividu yang berinteraksi dan saling bergantungan antara satu sama lain. Bilangan orangyang terlibat bersama dalam aktiviti lawatan, memetik epal di dusun, menghadiri seminar,tidak semestinya berkumpulan tetapi ia boleh menjadi sebagai berkumpulan. Zanderseterusnya berkata bahawa 10 ciri-ciri yang membezakan kumpulan dari gabungan individuadalah orang dalam kumpulan bercakap dengan bebas

i. berminat dalam kebajikan kolektif secara keseluruhannyaii. merasakan mereka bersekutu membantuiii. cuba untuk membantu mereka yang bersekutuiv. rujuk kepada gabungan individu seperti kita dan kepada gabungan lain seperti

merekav. dengan setia mengambil bahagian dalam aktiviti kumpulanvi. tidak berminat dalam pencapaian individuvii. prihatin dengan aktiviti ahli-ahli lainviii. tidak melihat yang lain sebagai sainganix. biasanya jarang untuk tidak hadir.

Dalam sukan berkumpulan, jurulatih atau pemimpin mesti mempermudahkan perkembanganerti kata 'kita' dan mengurangkan kepentingan'' saya'. Ini dikaitkan dengan perkembangan"kita" adalah lebih kuat bagi peningkatan dalam jangka kohensif. Istilah kesepaduan dankumpulana adalah "tautological" jika sesebuah kumpulan itu wujud dan istilah kesepaduanjuga hadir.

2.6 Kesepaduan Pasukan

2.6.1 Definisi

Pada awalnya, definisi klasik dimulakan oleh Festinger, Schachter, dan Black (1950),kesepaduan telah dilihat sebagai jumlah tenaga yang menyebabkan ahli-ahli masih kekaldalam sesebuah pasukan. Seterusnya, definisi klasik kedua telah dicadangkan oleh Gross danMartin (1951), yang dianggap ia menjadi rintangan kumpulan untuk mengganggutenaga/daya. Selain itu, Carron, Brawley, dan widmeyer (1998) mencadangkan bahawa

kesepaduan adalah satu proses yang dinamik yang dicerminkan dalam kecenderungan untuk

8/10/2019 Unit 2 Prinsip Sukan Berpasukan

4/8

4

kumpulan bersama-sama dan kekal bersatu dalam mengejar objektif instrumental dan untukkepuasan keperluan afektif ahli.

2.6.2. Ciri-ciri Kesepaduan Pasukan

Pertama, perpaduan adalah kumpulan multidimensi yang sentiasa bersama-sama dankekal bersatu sebagai hasil daripada pelbagai faktor.Kedua, penggunaan perkataan "dinamik"merupakan satu perakuan bahawa kesepaduan adalah tidak bersifat sementara sebagaisebuah negara, tetapi ia juga tidak stabil sebagai suatu sifat/ciri.Ketiga, titik yang mengelilingi bentuk intrumental perpaduan tanpa mengira sama adakumpulan yang terbentuk atas sebab tugas atau sosial, kesemua kumpulan sebenarnyamempunyai tujuan. keempat ialah kesepaduan mempunyai dimensi afektif. Hubungan sosialdi kalangan ahli kumpulan boleh hadir dalam kumpulan pada permulaannya atau merekamungkin berubah dari semasa ke semasa.

Akhirnya, matlamat dan objektif semua kumpulan adalah kompleks dan pelbagai.

Akibatnya, kesepaduan mempunyai banyak dimensi atau aspek, ia dilihat dalam pelbagai caraoleh kumpulan yang berbeza dan ahli-ahlinya. Ia telah dicadangkan (Brawley, Carron &widmeyer 1987: Carron, widmeyer & brawleys.1985: widmeyer, brawleys & Carron, 1985)bahawa persepsil multidimensi kumpulan ini dianjurkan dan bersepadu oleh ahli-ahli individukepada dua kategori umum (angka 8 -1). kategori pertama, integrasi kumpulan, mewakilipersepsi setiap individu kumpulan seperti jumlah unit, set, atau pengumpulan dan yang kedua,tarikan individu kepada kumpulan, mewakili tarikan peribadi setiap individu kepada kumpulan.

2.6.3 Hubung Kait Kesepaduan

Carron dan Hausenblas (1998) telah menyediakan rangka kerja untuk membincangkanhubung kait terutama berkaitan kepaduan dalam suka berpasukan. Seperti rajah 8-2, satukategori umum adalah dirujuk sebagai faktor alam sekitar, yang situasi. Kesepaduan dalamsukan berpasukan adalah berkaitan dengan aspek persekitaran sosial,persekitaran fizikal, danpelbagai ciri-ciri struktur kumpulan. Ciri-ciri ahli pasukan individu juga dikaitkan dengan sifatdan jumlah kesepaduan yang wujud, faktor kategori peribadi ini mewakili faktor yangdihubung kait.

Faktor kepimpinan, kategori umum ketiga, adalah satu perakuan bahawa keputusangaya, tingkah laku pemimpin, dan hubungan ahli pemimpin juga berkaitan dengan

kesepaduan dalam pasukan. kategori keempat, faktor berpasukan, mewakili aspek kumpulanyang dikaitkan dengan ikatan yang lebih kukuh, semangat kekitaan dan komitmen secarabersama.

2.7. PEMBINAAN PASUKAN

2.7.1 Definisi

Seperti kata Carron dan Hausenblas (1998), membina semangat berpasukan bolehditakrifkan sebagai peningkatan atau penambahbaikan pasukan untuk kedua-dua tugasandan tujuan sosial.

2.7.2. Ciri-ciri pembinaan pasukan

8/10/2019 Unit 2 Prinsip Sukan Berpasukan

5/8

5

Walau bagaimanapun, sukan bukanlah satu-satunya aktiviti fizikal utama dalammembina pasukan yang perlu ditunjukkan untuk menjadi lebih berkesan. Penyelidikan olehCarron dan Spink (1993) dan Spink dan Carron (1993) telah menunjukkan bahawa programcampur tangan dalam membina pasukan boleh mempunyai impak yang besar kepada persepsi

kesepaduan serta ke atas tingkah laku kepatuhan/ kesetiaan individu.Jurulatih / Pemimpinsecara umumnya merupakan penimbangtara utama bagi matlamat kumpulan, perananindividu, dan gaya kepimpinan.

Satu pendekatan bagi campur tangan dalam membina semangat berpasukan yangdiguna pakai oleh Carron, Spink, dan Prapavessis (Carron & Spink, 1993, prapavessis, Carron,& Spink, 1996, Spink & Carron, 1996) melibatkan proses empat peringkat yang terdiri daripadaperingkat pengenalan iaitu untuk menyediakan jurulatih / pemimpin dengan gambaran ringkastentang faedah umum kesepaduan kumpulan.Peringkat konseptual telah digunakan untuk mencapai tiga tujuan:

i.

untuk memudahkan komunikasi dengan jurulatih / pemimpin tentang konsepyang kompleks (contohnya, kumpulan, kesepaduan)ii. untuk menyerlahkan pelbagai komponen protokol yang saling berkaitan

dengan pembinaan pasukaniii. untuk memberi fokus dalam campur tangan/ pembetulan yang mungkin wujud

(Carron & Spink, 1993).

Tujuan bagi peringkat praktikal adalah untuk mempunyai jurulatih / pemimpin, dalamsesi percambahan fikiran yang interaktif, menjana seberapa banyak strategi khusus yangboleh digunakan untuk membina pasukan dalam kumpulan. Ini dianggap wajar bagi tigasebab berikut.

i. jurulatih / pemimpin berbeza dalam personaliti dan citarasa, oleh itu satu strategiyang mungkin dapat dilaksanakan dengan berkesan adalah dengan hanya seorangjurulatih / pemimpin sahaja dan tidak mungkin dengan yang lain.

ii. kumpulan yang berbeza, dan jurulatih / pemimpin adalah individu yang paling akrab

dengan kumpulan.

iii. De Charms's (1976) telah menunjukkan bahawa motivasi dipertingkatkan apabilaindividu diberi kawalan yang lebih besar ke atas tingkah laku peribadi. Oleh itu,jurulatih dan pemimpin sukan , mungkin akan terdorong untuk menggunakan pelbagaistrategi dalam membina pasukan kerana a) mereka diberi peluang untuk mengambilbahagian dalam sesi percambahan fikiran, dan b) mereka mempunyai kawalan ke atasmana-mana strategi yang mereka gunakan dengan pasukan atau kelas mereka .

Selain itu, kemasukan ahli berstatus tinggi yang terpilih dalam pasukan (kapten,penolong kapten, atlet yang sangat mahir) dalam melaksanakan program pembinaan

pasukan, boleh dipilih melalui maklum balas. Dalam hal ini, Yukelson (1984) membentangkan

8/10/2019 Unit 2 Prinsip Sukan Berpasukan

6/8

6

cara yang berkesan untuk meningkatkan sistem komunikasi jurulatih atlet dan keharmonianpasukan dalam pasukan sukan:

i. Membuka saluran komunikasi dengan menyediakan peluang untuk maklumat atlet.Komunikasi adalah proses kumpulan, serta kepercayaan dan hormat adalah penting

untuk memastikan saluran terbukaii. Membentuk rasa kebanggaan dan semangat kolektif yang dikenal pasti dalam

kumpulan dengan menetapkan sebagai pasukan realistik, individu dan matlamatsubunit. Perasaan kebanggaan dan kepuasan terbentuk apabila individu dan kumpulanmencapai matlamat yang mencabar tetapi realistik.

iii. Nilai sumbangan peribadi yang unik dengan menekankan kepentingan setiap perananyang diperlukan untuk prestasi kumpulan

iv. Menggunakan mesyuarat pasukan berkala untuk menyelesaikan konflik. banyakkeadaan yang tercetus boleh diselesaikan dengan menggalakkan komunikasi terbukadalam pasukan.

v. Sentiasa berhubung dengan pemimpin secara formal ataupun tidak formal dalam

kumpulan. ahli pasukan yang berstatus dan berprestij tinggi bukan sahaja menjadipengukur untuk menilai sikap kumpulan dan perasaan, mereka juga adalah agen yangafektif untuk melaksanakan perubahan yang diperlukan

vi. Memberi tumpuan kepada kejayaan sebelum membincangkan sebarang kegagalan.Satu kumpulan yang positif ditubuhkan jika aspek-aspek positif prestasi kumpulan danindividu diketengahkan sebelum kesilapan dibincangkan.

2.8. Pembentukan Pasukan

Mark Messier menyatakan bahawa kepentingan perpaduan dalam pasukan sukan perluada walaupun orang-orang yang terbaik dikenali kerana kehebatan masing-masing, kerana iapenting untuk meningkatkan hubungan kumpulan, penyelengaraan kumpulan, dan mengejarkolektif kumpulan itu dalam matlamat dan objektif. Perpaduan telah dikenalpasti sebagaipembolehubah yang penting dalam kumpulan kecil (Golembiewski, Hilles, & Kagno, 1974).Oleh itu, campur tangan dalam mana-mana teras program berkaitan dengan pembinaanpasukan akan menghasilkan kumpulan yang lebih bersatu padu. Sama ada jurulatih secarabersendirian ataupun dibantu oleh pakar psikologi sukan, selalunya akan mencari cara untukmembina pasukan yang berkesan.

Menurut Carron dan Hauseblas (1998), pembinaan kumpulan boleh didefinesikansebagai peningkatan pasukan atau penambahbaikan sukan untuk kedua-dua tugas atautujuan sosial . Oleh itu, ianya merupakan satu bantuan berhemat untuk jurulatih dan pakar

psikologi sukan untuk melaksanakan strategi tertentu untuk memupuk pembinaan pasukansupaya atlet mempunyai pengalaman bermakna yang akhirnya boleh membawa kepada rasalebih perpaduan dan kesepaduan.

Salah satu pendekatan yang diambil oleh Carron, Spink, dan Prapavessis (Carron &Spink, 1993; Prapavessis, Carron, & Spink, 1996 ; Spink & Carron, 1993) melibatkanpenggunaan proses empat peringkat yang terdiri daripada peringkat pengenalan, peringkatkonsep, peringkat pratical dan peringkat campur tangan.

Tujuan utama peringkat pengenalan adalah untuk memberikan gambaran tentangkebaikan perpaduan kumpulan.Sebagai contoh, dalam pembinaan pasukan melalui pasukan

sukan, hubungan antara persepsi dan perpaduan dan meningkatkan pasukan yang dinamiktelah dibincangkan (Prapavessis, Carron, & Spink, 1996). Dalam pembinaan pasukan dengan

8/10/2019 Unit 2 Prinsip Sukan Berpasukan

7/8

7

kumpulan senaman, peringkat pengenalan terdiri daripada perbincangan hubungan antarapersepsi perpaduan dan meningkatkan pematuhan kepada program senaman (Carron &Spink, 1993).

Peringkat konsep digunakan untuk melaksanakan tiga tujuan: pertama adalah untuk

memudahkan komunikasi jurulatih/ketua mengenai konsep yang kompleks contohnyakumpulan, perpaduan. Yang kedua ialah untuk memaparkan saling berkaitan pelbagaikomponen protokol pembinaan pasukan dan yang ketiga ialah untuk mengenal pasti fokuskemungkinan campur tangan (Carron & Spink, 1993).

Tujuan peringkat praktikal pula ialah untuk mempunyai jurulatih, dalam sesi interaktifbrain-storming, mengutarakan banyak strategi untuk digunakan dalam aktiviti pembinaanpasukan dalam kumpulan mereka. Ini dianggap wajar kerana tiga sebab. Pertama,jurulatih/ketua berbeza dari segi personaliti dan pilihan, kedua ialah perbezaan kumpulan,dimana jurulatih/pemimpin merupakan orang yang biasa dengan kumpulan mereka. Strategicampur tangan yang mungkin berkesan kepada satu kumpulan mungkin tidak memberi kesan

kepada kumpulan yang lain dan yang ketiga pula ialah, de Charmss (1976) origin-pawntelahmenunjukkan bahawa motivasi dipertingkatkan apabila individu diberi kawalan yang lebihbesar ke atas tingkah laku peribadi.

Di peringkat campur tangan, protokol pembinaan pasukan telah diperkenalkan dandiselenggarakan oleh jurulatih atau pemimpin senaman dalam usaha untuk meningkatkantahap kesepaduan kumpulan dalam tugas yang diberi. Dalam peringkat ini, system komunikasiyang digunakan oleh jurulatih amat penting. Terdapat 9 cara yang berkesan untukmeningkatkan sistem komunikasi jurulatih dengan atlet dan keharmonian pasukan dalampasukan sukan.

i. membuka saluran komunikasi dengan menyediakan peluang untuk input atlet.Komunikasi adalah satu proses kumpulan, kepercayaan dan hormat adalah pentinguntuk memastikan saluran sentiasa terbuka.

ii. Membangunkan rasa kebanggaan dan rasa identiti kolektif dalam kumpulan denganmenyatakan pasukan realistik, individu, dan matlamat sub unit. Perasaan kebanggaandan kepuasan membangun apabila individu dan kumpulan mencapai matlamat yangmencabar dan realistik.

iii. Berusaha untuk jangkaan biasa pada apa sahaja jenis tingkah laku yang sesuai."Satufalsafah organisasi harus menentukan bukan sahaja untuk mencapai objektif yang

diingini kumpulan itu dicapai tetapi,juga prosedur strategi operasi, serta cara untukmencapai matlamat.

iv. nilai sumbangan peribadi yang unik dengan menekankan kepentingan setiap perananyang diperlukan untuk prestasi kumpulan.

v. mengiktiraf kecemerlangan melalui prestasi ganjaran individu yang luar biasa.Jikaobjektif Realistik dibentangkan dan setiap individu jelas memahami peranan beliau,pelaksanaan peranan yang tertunggak perlu diiktiraf untuk meningkatkan perasaankebanggaan dan komitmen dalam kumpulan dan ahli-ahlinya.

vi. berusaha untuk mencapai kesepakatan dan komitmen yang melibatkan kesemua

pasukan dalam aktiviti penetapan matlamat.

8/10/2019 Unit 2 Prinsip Sukan Berpasukan

8/8

8

vii. gunakan mesyuarat pasukan secara berkala untuk menyelesaikan konflik. Banyakperkara yang boleh diselesaikan melalui galakan komunikasi terbuka dalam kalanganahli.

viii. terus berhubung dengan pemimpin formal dan tidak formal dalam pasukan. Ahli

pasukan dengan prestij yang tinggi dan status bukan sahaja barometer untuk menilaisikap dan perasaan kumpulan; mereka juga adalah agen yang berkesan untukmelaksanakan perubahan yang perlu.

ix. tumpukan kepada kemenangan sebelum membincangkan tentang kekalahan.Kumpulan iklim yang positif dibangunkan jika aspek-aspek positif kumpulan danpersembahan individu diketengahkan sebelum kesilapan dan ketinggalandibincangkan.

2.9. AKTIVITI

2.9.1. Bincangkan langkah-langkah untuk membentuk sebuah pasukan permainan yang dipilihberdasarkan nota-nota kuliah yang telah dibincangkan dengan mengaplikasikan konsepkesepaduan dan pembinaan sebuah pasukan yang mantap dari segala aspek yang diperlukan.

2.10. Latihan

2.10.1. Jelaskan maksud terminologi berikut dengan memberi contoh yang sesuai dan sumberrujukan yang diperolehi.

i. Sukan Berpasukanii. Kesepaduan Pasukaniii. Kumpulaniv. Komunikasi Pasukanv. Matlamat Pasukan.

2.11. KATA KUNCI

i. Kesepaduan

ii.

Kumpulaniii. Pasukaniv. Pembinaan pasukanv. Ciri-ciri pasukanvi. Sifat kumpulan

Rujukan

William, J.M. (2010). Applied Sport Psychology. Personal Growth to Peak Performance. McGraw Hill. New York.