Za sekogo po nesto za nekogo nisto

7/21/2019 Za sekogo po nesto za nekogo nisto

1/64


2/64

Urednik na edicijata: Nikola Gelevski

Grafi~ko ureduvawe i dizajn: To~kaTM

Pe~atnica:Alma

Korica i ilustracii: Branko Prqa

Templum, adresa:

Ilindenska 38, 1000 Skopje

www.templum.com.mk

[email protected]

CIP - Katalogizacija vo publikacija; Narodna i

univerzitetska biblioteka Kliment Ohridski, Skopje

821.163.3-32

PRQA, Branko

Za sekogo po ne{to za nekogo ni{to / Branko Prqa.

- Skopje : Templum, 2003. - 70 str.; 18 sm

ISBN 9989-902-18-6

COBISS.MK - ID 51989514


3/64

Branko Prqa

Za sekogo po ne{to,za nekogo ni{to

TEMPLUM

Skopje, 2003


4/64

Sodrìna

Mina to, ne mina...................................................... 7Balot mal, golem alal...........................................8

Napoleon mal, a uspeal.........................................9

Bezbojno obojuvawe...............................................10

Ako saka{ da si car, a ne govedar........................11

Star drugar...........................................................12

Prostor-vreme, ~ove~ko breme..............................13

êkor i ne stoj......................................................14Vreme {to dreme...................................................15

Misterija, kruèwe i materija..........................16

Strujno oro............................................................17

Izmiga min...........................................................18

Kako od eden nastana nula...................................19

24 sekundi.............................................................20

Basni, od koi nekoi pou~ni...................................21

Petel~eto {to pelte~elo...................................22

Raspravija me|u izle~eniot petel i edno ku~e..23

Edna slika vo neprilika....................................24

Kap! I pak.............................................................25

Koj na drug dupka kopa, dupka stanuva...............26

To~ka {to talka...................................................28

Pacifisti~ka pu{ka..........................................29

Mav?.....................................................................31

Poema na tema..........................................................33

Vreme: godi{no:..................................................34

Esen.......................................................................34

Edna~ewe po zvu~nost.........................................34

Tancot na vetrot..................................................34Zima......................................................................35


5/64

Poema vo zima.......................................................35

Makata na gluv~eto..............................................35Prolet.................................................................36

Vasil nad kniga, a sonce go vika........................36

Slu~ka so eden par vo park..................................36

Leto.....................................................................37

Slu~ka vo no}ta....................................................37

Gad od grad.............................................................37

Mesto: grad...........................................................38Park......................................................................38

Ulica....................................................................40

Nekoi lu|e, izmisleni ili ne?.............................41

Prim-pra-ta-pram-tam-ta-tam... Prrrr... ...42

Tri.gi.tam.pi.go..................................................43

Pa?!.......................................................................44

Kako eden ~ovek se prokocka.................................45

Antipod................................................................46

^ovek so neodlu~na boja......................................47

Antiprikazna......................................................48

Neprikazna..........................................................49

Sudbini sli~ni, a li~nosti razli~ni................51

Kako na Danil `ivotot mu se zamrsil..............52

Koj ~ij nos nosi....................................................53

Vo son nema bonton..............................................54

Jadi, pij, ubavo spij.............................................55

Gorostasniot Goran.............................................56

Vlado, {to sakal ~okolado.................................57

Kako Svetko stana Mirko....................................58

Eden Jan................................................................59

Najdo beljata go snajde........................................60


6/64


7/64


8/64

Balot mal, golem alal

Si bil eden bal, golem, a mal. Do{ol tamu eden

golem kral i si sednal. Drugiot kral, doma}in na

toj bal, go poglednal. Mu pri{ol i go pra{al: -

Vie ste golem kral, a jas mal, {to ve nosi na ovoj

bal?

Golemiot kral odgovoril: - Moeto kralstvogolemo e, no, za mene malo e. Taèn sum jas, iako

golem kako bedem, beden se ~uvstvuvam epten.

- Zo{to kralu mil, tolku si se nataìl? - go

pra{al kralot mal.

- Sinot go izgubiv, bez naslednik ostanav. Sega

sum sam, kako drvo bez granki patam. Taka dojdovtuka, za da se raspoloàm. I gledam, o~i plak-

nam, no nikako ne razbiram kako site veseli, a

takov bal mal? - odgovoril golemiot kral.

Kralot mal se nasmevnal i rekol: - Sre}ni sme

nie, za{to mali sme i idninata ne ja znaeme,

moèbi utre nema da postoime, no za nea nemislime. Korewata ni gi isekoa, steblata izbu-

{ija, grankite ni isu{ija, a listovite odamna

padnaa. Znaeme deka pove}e od toa ne moème da

izgubime. Zatoa se veselime i igrame, namesto

da pla~eme i àlime. Utre, moèbi nema da

postoime i toa go prifa}ame. Zatoa na{iot bal

e mal, a golem alal.

8


9/64

Napoleon mal, a uspeal

Si bil eden drug kral, golem, a mal, Napoleon

{to se vikal. Nikogo ne sakal, @ozefina sal

i po nekoj od nego pomal. Vikaat deka ne spal,

edvaj tri saati dal. Pet raboti naedna{ pravel

i ne se zamoruval. Ako te poglednel, vedna{ te

vko~anuval, toj Napoleon mal. Se naoru`uval,

vojuval i postojano dumal kako strav vo koskite

da im vnese na drugite. I uspeal!

9


10/64


11/64

Ako saka{ da si car, a ne govedar

Se slu~i toa vaka. Edna ve~er nekoj na vrata mi

zayvoni i re~e, bez da se pretstavi:

- Izberi zname, gospod i lik, sega e vistinski

mig.

Izberi strana, izberi tolpa i mo} bez maana.

Izberi jazik, usta, o~i, u{i i lik na voshitu-

vawe.

Izberi pedigre, krv, gen, {ifra na prepozna-

vawe.

Izberi zemja, grad, ulica, ku}a i soba tvoja.

Izberi, da se izbere mora, za{to bez izbor si

kako bez skapa kola.

- Jas izbiram vrata da ti zatvoram! - Mu ka`av

i taka napraviv. [to }e mi e skapa kola daimam, pa za popravki skapo da pla}am?

11


12/64

Star drugar

Go sretnav eden den Adno, drugar od osnovno.Mnogu raboti se smenija, a sepak isti ostanaa.

Toj e seu{te Adno, a jas... samo jas.

- Ne, smeneto e mnogu! Konotacija, religija,

kultura i navika! Ne zaboravaj koj si, od kade

si! Distinkcijata eve ti ja: ima pravoslavnii krivoslavni, muslimani i muslifobi - bi

ka`al nekoj, kako da se raboti za mikrobi ili

mehani~ki tvorbi, rastitelni rodovi i kodo-

vi!

- Po |avolite so toj nekoj!

12


13/64

13


14/64

êkor i ne stoj

Si be{e dvièwe, no ne be{e bez postoewe, a

koe od niv prvo nastana, ne n$ zasega. Bitno

be{e i ednoto i drugoto, pa nastana vremeto,

koe vsu{nost pred dvete be{e, no od dvete

zavise{e.

Kako i da e, trite trgnaa na pat, pa koga se zamo-rija, da se odmorat re{ija. Prvo dvièweto

zastana, koga vremeto od bolka vikna: - Ne{to

vnatre me stega, kako da me nema!

- I mene! Dvièwe, ìti s$, pomrdni se! Taka

i napravi toa, a postoeweto, prevrtlivo po

priroda, iskoristi, pa sedna, no koga drugitedve od bolka se previtkaa, vedna{ stana. Vre-

meto ne ni pomisli da eksperimentira, pa

predloì da prodolàt, dodeka moàt.

I taka prodolìja. Neka odat. Samo da ne se

zamorat!

14


15/64


16/64

Misterija, kruèwe i materija

Rabotata stoi vaka: Se {etav eden den niz

parkot i stignav taka do kejot. Koga se zamoriv,

do Vardar si sednav, tuku mi zasmrde ne{to,

koga gledam, gomno pliva ve{to.

- Ebate priroda, doma }e si odam, da! Tamu ako

takvo pliva, lesno se izmiva, pu{ti voda, itoa. Ama, kade potoa? - Duma te{ka me opsedna,

no odgovor nema. - Toa da se ispita treba! - Vo-

dovod i kanalizacija svrtev, pa si pra{av.

Ovie se ~udat, me napravija ludak. Klik! Mi

spu{tija vo mig. - Ni tie ne znaat, samo se pra-

vat! - zaklu~iv, no misterijata ne ja razre{iv.

- Moèbi perspektiva da smenam i namesto

{oljata kako kraj na crevo da ja gledam, crevo-

to kako izdolèna dupka da go vidam i taka

belkim krajot }e go zdogledam!? i taman da se

setam, koga edno drugo crevo me stegna, pa na

{olja me sedna.

I taka sedam i mi se ~ini cevka s$, pa i sekoebitie, a i za vselenata vikaat deka od nekoi

ìci e sozdadena, {to se creva, sepak, a jas vo

zbunetost, pak.

No, edno e jasno: Koga }e te stegne kakawe, ne

te pra{uva pra{awe. Jasno si kaùva i glasno

dokaùva!

16


17/64

Strujno oro

Eden ~ovek si kaàl: - ]e smislam ne{to {tonikoj pred mene ne go smislil! - Mislel itopka izmislil, no mu kaàle deka ve}e pronaj-dena bila. Smislil i sto drugi raboti, noispadnalo isto. Taka ~ovekot se razo~aral ipadnal vo koma.

Dolgo vreme minalo, no za ~ovekot kako s$ dastoelo, za{to toj nitu spiel, nitu bil buden,tuku vo ~uden svet ìveel. Vo toj svet bilo istos$, osven ~asovnicite, koi vremeto ne go mer-ele, tuku go delele, pa go mnoèle i sobirale ina kraj nula dobivale.

Koga od koma se razbudil na lu|eto im kaàl:- Svetot mora da doznae! Vremeto ne postoi,ne! âsovnikot vo prazno ~uka, vremeto e samodupka! - Tie ne mu poveruvale, tuku go osudilena elektri~na stolica, no za sre}a, toga{ stru-jata u{te ne bila izmislena.

- Ete {to }e izmislam! ~ovekot si kaàli vedna{ za rabota se fatil, pa strujata jaizmislil. I taka sam si presudil.

17


18/64

Izmiga min

Se slu~i toa vaka, da, toa be{e taka, za{to ne

be{e onaka, a be{e tokmu vaka:

- Brojka na se}avawe. Koli~estvo memorija.

Kvantitet pretstavi. Intenzitet do`ivuvawe.

Formi soni{ta. Boja mirizbi. Glas slu{a.

Bi-bip. Sli-slik. Ci-civ. Kako zdiv, eden mig,pa izmina - a posle ne be{e taka, za{to be{e

inaku.

18


19/64

Kako od eden nastana nula

Nula ne be{e vo po~etokot, tuku be{e eden, a

potoa nastana nula.

1 Nastana Eden i taka bi eden.

11 I nastana eden drug i taka bi dva, no

kako eden i eden.

111 I nastana eden i drug, tri taka bi, no

kako eden i eden {to e dva.

1111 I nastana eden i eden drug i eden i

drug i {est taka bi, no kako eden, eden {to

e, i dva {to e, i tri {to e.

10 I se naredija site eden do drug vo krug,

i taka bi eden i bi nula.

19


20/64


21/64


22/64

Petel~eto {to pelte~elo

Vo edno selo eden mal petel vikal, no glasot mu

ripal. Sonceto se zbunilo, izgrealo, pa za{lo

i taka nekolku pati, dodeka ne mu se slo{ilo i

ve}e ne izgrealo. Lu|eto od seloto se zagriì-

le, na logoped petelot go pratile, no koga toj

ni{to ne napravil, na psihijatar go upatil.

Tamu petel~eto doznalo deka dovolno samodo-

verba nemalo i zatoa se sramelo.

Mnogu vreme minalo, dodeka eden den petel~eto

ne si kaàlo: - Jas moàm! - i zapealo bez sram,

kako nikoga{ dotoga{.

A, dali se doznalo zo{to toa se sramelo? [to e

bitno, koga sonceto povtorno izgrealo!

22


23/64

Raspravija me|u izle~eniot

petel i edno ku~e

Petelot: Kukurikuuu!

Ku~eto(gledaj}i go petelot odozdola, ka~en na

ograda): [to vreska{ be, petel~e!

Petelot (odozgora-nadolu): Denot go najavu-vam, Sonceto go pre~ekuvam. Ne vreskam, nitu

vikam na sekoj, kako nekoj!

Ku~eto (zbuneto, potoa odlu~no): Jas ku}a

~uvam, od merak ili dosada ne lajam!

Petelot (cini~no): Ne li~i na kradec sekoj

~ovek, a site gi prati tvojot ek.Ku~eto:Li~i, mo`ebi ne, no, potencijalno e!

Petelot: Kaj mene nema mo`nost, tuku

sigurnost! Sonceto }e izgree znam, pa zatoa

kreskam.

Ku~eto:A, {to ako ne izgree?

Koga toa go ~u, petelot se zamisli, pa se

ispla{i i cela no} ne zatvori o~i, a nasabajle

zapelte~i. Sonceto, koga toa go ~u, si napravi

lak i zad rid se skri. Odime pak!

23


24/64

Edna slika vo neprilika

Slika Prilika:[to ima novo?

Slika Neprilika:Vo neprilika sum.

Slika Prilika: Kako taka?

Slika Neprilika: Taka, se gledav i gledav,

pa se zaqubiv vo svojata slika.Slika Prilika:[to ima tuka neprili~no?

Slika Neprilika: Ima, kako nema, s$ tuka

ne prili~i.

Slika Prilika: Eve i mene toa mi se slu~i,

pa ne mi pre~i.

Slika Neprilika: Kako taka?

Slika Prilika:Taka, ba{ mi prili~i.

Slika Neprilika:Mene pa ba{ ne mi li~i.

24


25/64


26/64

Koj na drug dupka kopa,

dupka stanuva

Si bila edna brojka porazli~na od drugite.

Site napred-nazad odele i imale forma inte-

resna, samo taa vo mesto stoela i bila sosema

obi~na.

- Ti si prazna kako dupka, nema{ duri nikuka za da se fati{, tuku samo se klati{! - &

kaàla devetkata, a osmicata dodala: - Nema{

ni polovina, tvoeto telo e kako maana! pa se

nasmeala, na {to sedmicata doviknala: - Ni

ostar agol ima nejzinata glava, ne samo bez

stava, tuku i bez stav e taa. - a petkata od smea

puknala: - Ni krivina {to nekade zavr{uva,

tuku samo kruì, bez po~etok il' pri~ina! -

[estkata mol~ela, za{to devetkata ve}e s$

kaàla, ~etvorkata se sloìla so sedmicata, a

i trojkata premol~ela, osmicata da ne ja pro-

glasi za svoja polovina.

Dvojkata cvrsto na zemja stoela i si mislela: -I krivina i agol imam, {to }e se raspravam!?

- no zatoa edinicata za site kaàla: - Jas sum

prva, za{to od mene s$ po~nuva, a taa odvaj

stoi, pa moè i da ne postoi!

26


27/64

I taka site se mno`ele, delele, odzemale, sobi-

rale, pa se smeele, a nea nikoj ne ja gu{ka, sekoj

od sebe samo ja butka.

Butkaj, butkaj! ka`ala taa, gi poglednala

i naedna{: ripna, skokna i site pod noga gi

stavi, pa dru{tvo pravo si dobi. - Ete vi na!

27


28/64

To~ka {to talka

Eden den vo svetot na topkite nastana edna

to~ka. Si `ivee{e taa vo svojata top~esta ku}

i~ka i nikade ne izleguva{e, za{to od svoite

dimenzii se srame{e.

Be{e son~ev den, koga taa preku prozorec

gledaj}i vo svetlata topka na neboto, pomisli:Svetot e topka, a jas to~ka. Me smetaat za ne{to

nebitno, nebare zarazno il' valkano, kako da sum

virus il' mo~ka! No, ne e taka! Od {to nastanal

svetot? Od to~ka! Tokmu taka! Dosta mi e ve}e

da bidam nema. Od sega }e bidam glasna fonema!

Taka }e bide, i to~ka!

Toa to~kata go pomisli, pa od doma izleze i

vo svetot se upati, da doka`e deka vredi. I

od toga{ talka. I ako dobro pogledne{ }e ja

vidi{ nasekade. Pogledni! Ete ja, sega.

28


29/64

Pacifisti~ka pu{ka

Si bila edna pu{ka {to prezirala barut. Nesakala da puka, za da ne se valka.

Vojnikot v raka ja zema, a taa se proyeva, demekja fati dremka. Toj se nervira, taa prokletapu{ka go iritira. Kaj vodnikot toj se upati,

pa mu se poàli. Ovoj pu{kata ja pogledna, pazaklu~i: - Slu~aj ve}e viden, ama lek tuka nemanieden, zdrava i prava, no da puka nema pu{ka-ta ovaa. Frli ja na otpad, de, za{to nema drugo~are!

Ete ja sega pu{kata na{a, na voen otpad dreme.- Barem ne seam zlo seme! Barem ne stavam krajna ne~ie vreme! - Toa M40 vika, pred nasobranaod oru`je publika, pa i na{ata pu{ka se smes-ti i o~i v nego vperi.

- Ne moè ve}e taka, ne, sredstvo na zloto nemada bideme! ]e se borime, |avolot da go uni{-time. No, kako!? Poslu{nost da se otkaè

dovolno ne e. Treba ogan da se pluka, za kauzatada se prekine molk, da se puka! Dodeka ~ovekima, mir }e nema. A, koga nego }e go snema, zanas raj }e ima! - na{ata pu{ka slu{a, pa sezamisli. Vo pravo e glasot, zaklu~i. No, ne{tone {tima, nekade me|u kauza i delo kako da segubi rima.

29


30/64

- Kako taka, zar ne sme tuka zaradi mol~ewe?

Kako sega naedna{, vo glas da se smenime!? -

dovikna zbuneto taa.

Voda~ot ja pogledna, pa na drugite im vikna: -

Ete koj ne se gri`i za na{iot raj, slabak koj v

~ove~ka raka bi pukal. Ete vi za ve`bawe meta,

nevernik na kogo ne mo`e da se smeta. Sega, site

zaedno, pukaj, za da ima raj!

30


31/64

Mav?

Ova e prikazna za eden slon. Toj slon bil debel

kako balon i tromav kako mav. Taka si odel i po

pat vikal: - Jas sum mav!

Go presretnal glu{ecot i go pra{al: - [to e

mav? - Slonot zastanal, pa se zamislil. Mis-

lel, mislel, no ne mu teknuvalo, pa ka`al: - Dago pra{ame pisatelot, toj mora da znae, za{to

ovaa prikazna negova e.

Taka zaedno trgnale i pisatelot pod edno drvo

go na{le, kako sedi i vo ladovinata si mezi. -

[to e mav? - go pra{ale vo eden glas, a pisate-

lot se nasmevnal, pa ka`al: - E, ajde de! Od kaj

da znam pak jas!? Taka mi dojde, pa niz rakav na

hartija otide!

Slonot se nalutil, pa viknal: - Kako taka!?

Koga ve}e moram da zboruvam, zarem gluposti da

tropam! - I, tras! Go sma~kal pisatelot so noga

i zaedno so glu{ecot si zaminale doma.

31


32/64


33/64


34/64

Vreme: godi{no:

Esen

Edna~ewe po zvu~nost

Kapki po olucite: tub-tup. ^asovnikot: tig-

tik. Misli vo glavata: kry, krc. Penkalo pohartijata: {krd, {krt!

Tancot na vetrot

Na prozor zastanuvam i gledam vetrot kako

tenki drvja vitka. Kakva bitka! @olti lisja

nasekade fr~at, granki krckaat, a tie tancu-

vaat, ne se davaat lesno. Neka duva besno!

34


35/64

Zima

Poema vo zima

Poetot ~ekori, no tragi vo snegot ne ostava.

Tolpa se sobira i se ~udi. I tie sakaat nozeteda ne im mrznat. No, }e mrznat!

Makata na gluv~eto

Veter~e duvna. Grmu{kata {u{na i snegot

od nea na zemja tresna. Gluv~eto se {trekna,

a potoa zdivna. Si pomisli ma~ka bila, a toavetre duvkalo, so gluv~eto si poigruvalo.

35


36/64

Prolet

Vasil nad kniga, a sonce go vika

Voda toj pivna i sve`o izdivna. Cigara

vdi{a i izdi{a. Se zagleda nadvor i vozdi-

vna. - Nauka u~am, nevroni gr~am, namesto da

tr~am i obrazi da pe~am. - si pomisli Vasil

i se rasta`i.

Slu~ka so eden par vo park

Den. Park. Klupa. Zaquben par. Starec skit-

nik pominuva i pari im bara. - [to }e ti

se pari kleti, pokraj sonceto {to sveti!? -

Starecot gore poglednuva i oblaci zdogledu-

va.

36


37/64

Leto

Slu~ka vo no}ta

@e{ka no}. Tap molk. ^ini{, spie s$, koga

nekoj vika: Lu|e, pomagajte! Nekoj drug od

tuka minuva i u{i zatnuva. - Ni{to ne se

slu{a - pomisluva i ulica pominuva, kade

kola go pregazuva. - Svirev, neli!?- voza~otvika i zaslepen od zabite beli na asfaltot

rastureni, o~ite gi zatvora i prodol`uva.

Gad od grad

Reka. Sonce pe~e. Cigan~iwata - {lap! Vo

rekata - plas! Vikaat i se smeat na cel glas.

- Lesno vi e vam! - minuva~ pomisluva. A

Sonceto: Bum! Tras! Po negovata glava mava.

37


38/64

Mesto: grad

Park

Park. Koli~ki fr~at. Roditeli po niv tr~aat.

Vo niv detski lica zaneseni. Pola metro nad

zemjata, a kakov motor vo du{ata!

1. Levo-desno. Levo-desno. Vozam besno! Vrtam

kru`no i polukru`no. Ne ko~am i - tras! Kakov

as!

2. Vozam kako da nema kraj, no zastanuva

koli~kata, lele, aj! Stiskaj na gasta, stiskaj!

3. Edno malo, plavo, ispla{eno. Sednuva i

vika: Ne znam! Edno ne`no.

4. Edno malku pogolemo, palavo, stanuva i vozi

od visina.

5. Tras! Vo prvoto drvo. Tr~a majkata, sin~eto

go baknuva.

- Zarem tuka!? Prodol`uvam!

- Ama, kako taka?

- Eve vaka!

38


39/64

6. Kakov manevar pravam! Me|u dete i

~ovek, rastam!

7. Dar-mar-sudar! I nema karawe, ne.

8. Krug. Elipsa. Cik-cak. I pak!

39


40/64

Ulica

1. Edna ravenka:

- Avtomobilska {irina + apsolutna brzina

vrz gustina uli~na + lenta tesna = ako mo`e{

re{i ja!

2. i ponekoja slu~ka:

- Eden brza, drug vo mrza, za tret polza.

- Eden grub site gi stava na kup.

- Eden star vozi kako da e na kej. Pozadi nego

nervozna tolpa vika: - Pobrzo! Ej!

3. ili slika:

- Zabavni parkovi za vozrasni; lica namurtenivo koli~ki {areni.

- Kako buba{vabi, brzaat, no ne begaat od svet-

loto, tuku da go fatat sakaat.

- Pe{ak i Kola, kako muva i pajak. Pajakot ~eka

nekoja slepa da progolta.

4. i ma~na buka, maka bu~na:- Bip-bip! Mrdni! Gubam mig!

- Svir, svir!! Vo stomakot ~ir.

- Vruum! Silen sum! Vruum! Bum!

40


41/64


42/64

Prim-pra-ta-pram-tam-ta-tam...

Prrrr...

Glasot (ponizno): Primete n$ vo vozrasnite,

jas i mojot glas ve molime!

Drugite: (zaedno): Pravo pred sebe dal' gleda{,

politika il' pari saka{, svoj stav da namet-

ne{?

Glasot(odlu~no): Taka }e bide!

Eden od drugite:Pramen kosa ise~ete mu, pa

nad usta zalepete mu.

Glasot (buntovno): Taman! Nad usna zarem,

aman!?Drugite(zaedno): Ta, ne na ~elo, zar!?

Glasot (vika): Tam' sakam!

Eden od drugite: Prrrr... avo da ti ka`am,

aj u{te nekoja godina da pomine, pa ako pri-

fati{ musta} nad usna da nosi{ i s$ drugo po

red kako {to odi, kako {to treba i kako {to

pravime site nie, toga{ }e te primime.

42


43/64

Tri.gi.tam.pi.go

Raskaùva~ot: Vidi nebo, gore nebo. Vidi

dolu, zemja dolu. Vidi me|u, ne{to me|u. I tamu

i tuka ima s$ i se{to. Smisli ne{to, bilo {to,

}e go najdeme vedna{, makar i vo najskriena

dupka da se krielo.

ôvekot: Sakam trigitampigo!Raskaùva~ot: Ete ti go.

43


44/64

Pa?!

Si bil eden A, koj brzaj}i na rabota se sud-

ril so eden P. Prviot iznenadeno vik-

nal: P!, a vtoriot za~udeno: A?

44


45/64

Kako eden ~ovek se prokocka

Nasmeano dete: Kakva topka! Igra, ripka,

cup-tup, tupka!

Namurten ~ovek: Kakva topka!? Nedovolno

top~esta!

Vo toj mig od neboto doleta kocka i go odnese

~ovekot.

Vo svetot na kockite:

Ispora~atelot na kockite: Nova pratka,

kralu na kockite.

Kralot na kockite: Nosi go na kockamatski

so drugite.

Ispora~atelot na kockite: Da, kralu golemna{, kako kockaveda{!

Na kockamatski:

Kockastiot lekar: Gledaj pravo

Kockastiot ~ovek: (gleda)

Kockastiot lekar: Zboruvaj!

Kockastiot ~ovek: Koc... Kocka!Kockastiot lekar: Smej se!

Kockastiot ~ovek: (ne mrda)

Kockastiot: Misli!

Kockastiot ~ovek: (ne misli)

Kockastiot lekar: (na ispora~atelot) Dobar

e.

I bi taka dobra kocka.

45


46/64

Antipod

- Baram zna~ewe! - re~e poetot, me|u zalak leb i

meso se~ewe. No`ot i vilu{kata se namurtija,

la`icata se proyevna, ~inijata krcna i se

rasprsna.

- Vkusna misla, ako ne zanesna! - Masata se

zatrese, stolicata pukna i poetot na podottresna.

- Na pod! Po pod! Pod pod!? Podno dno? Misla

antipodna! - poetot vikna, a vo nego bezdna.

46


47/64

ôvek so neodlu~na boja

]e vi raskaàm prikazna za eden ~ovek. Tojbe{e crnec prav, iako vsu{nost be{e kafeav.No, koga }e pomislam sega, nekako òltenikavmi se gleda. Ne, toj definitivno be{e zelen,iako ima{e nekakov crvenikav ten. Najverojat-no za{to cel be{e crven, osven {to u{ite, pai liceto mu bea sini, a i teloto celo, potpolnobelo. E, toj portokalov ~ovek izleze eden dennadvor i s$ mu se vide violetovo i zatoa re{idoma da se vrati. I se vrati. Tolku.

47


48/64

Antiprikazna

Ogan voda gasi. Treva krava pase. Noga ~ovek

odi. Misla se misli. - pomisli eden Denko

den. Toj Denko ubav be{e i posaka da se ison~a

Sonce. Izleze taka Sonce nadvor na Denko i

se son~a da se soble~e. Mu kasna osa raka, pa go

doleta, a toj doma odleta. Ogledalo se gleda vo

Denko, a toj vo nego i naedna{ se razbudi, pa za

raka se fati:

- Bolkata ne opstoi, za{to samo mislata pos-

toi, a jas postojam za{to mislam, zatoa od lu~u-

vam bolkata da ja negiram! - re~e Denko i taka

bi, za{to taka pomisli.

48


49/64

Neprikazna

Pisatelot re{i prikazna da napi{e, no ni

hartija ni penkalo ne najde. Bara po sobata toj,

no vo nea nema ni{to, osven nego i drug nikoj.

Taka odlu~uva so noktite vena da si ise~e, pa

so krv po yidovi prikazna da napi{e. Toj se~e,

ama krv ne te~e, nitu rakata go pe~e, za{to

ja snema, a ni yid nikade nema, naokolu samo

praznina. Go fati pisatelot dilema i taman

glava da go zaboli, koga sfati deka ni{to na

ramena ne mu te`i. Saka da vika, ama ne trep-

eri ni glasna `ica. Pomisli da bega, ama kako,

koga nozete mu gi nema. Taka ostana i prikazna

stana.

49


50/64


51/64


52/64

Kako na Danil ìvotot

mu se zamrsil

Eden den Danil izlegol da se pro{eta i go

sretnal Danil.

- Toa sum jas! - zaklu~il prviot.

- Ne, toa sum jas! - odgovoril drugiot.

Tuka rasprava i tepa~ka nastanala, tolpa se

sobrala, pa duri i policija na kraj gi razdeli-

la, tolpata ja rasterala, a niv doma gi pratila.

Ottoga{ Danil u{te nekolku pati go sretnal

Danil, a i Danil, Danil, nikoj ne zastanal,

tuku po patot si prodolìl, no vo sebe epten se

rastrevoìl.

Taka ìvotot na ~etvoricata im se zamrsil.

52


53/64

Koj ~ij nos nosi

Eden Bos izgubil nos. Go baral nasekade, no

ne go na{ol nikade. Se ispani~il, pa sednal

i zaplakal. Ottuka Rob pominuval, pa {to go

ma~i go pra{al. Koga doznal deka Bos izgu-

bil nos, svojot mu go podaril, samo ovoj da ne

ta`el.

Utredenta, koga na rabota Bos stignal kako po

obi~aj nosot si go dignal. Koga - ~udo! Nikoj

ne go fermal, tuku samo se potsmevnuval. [to

ne ~ini? Bos se zapra{al, pa vo ogledalo se

poglednal. Dignal glava gore, koga nosot mu se

spu{til dole.

- Kakov nos, {to gleda vo patos, kako da sum

Los, a ne Bos! - kriknal Los. Vo me|uvreme Rob

go na{ol nosot na Bos, pa si go stavil i stanal

Snob. Koj i drugar da presretnuval, vedna{

pomisluval: Ne se tie vo mojata liga, vidi

kako nosot mi se diga!

Taka bilo i taka ostanalo, s$ dodeka Los nego sretnal Snob, pa se stepale i nosevite si

gi otkornale, koga naedna{ sfatile deka ve}

e ne gi razlikuvale. Taka zbuneto nekoe vreme

stoele, sekoj v raka dr`ej}i go svojot (ili tu|)

nos, pa na mesto si gi vratile i se razoti{le.

No, ete i den denes seu{te ne se znae koj ~ij nos

nosi.

53


54/64

Vo son nema bonton

Tom se pretna od son. Izleze od svojot dom i

pogledna ubavo on. Naokolu s$ ne{to vrvi,

letka i {u{ka. Koga, naedna{, odzadi nekoj go

fa}a, pa go gu{ka. Tom ripa, gleda, misli, ne ja

poznava taa slika.

- Jas sum, Ron! - vika on.- Ti ne si Ron, ti si kow! - Tom vika i od ner-

voza puka.

- Ne sme se videle dolgo, znam, no ti si istiot

Tom, od mojot son, a jas sum Ron od tvojot son. -

odgovara Ron.

- Ne, ti si glupson, ti si kow {to kaska, ti

fali vo glavata daska, ti si tralalajka! - serazvika Tom, na {to se {trekna Ron, pa doma

trgna i da spie legna.

Spie taka Ron i go sonuva Tom. - Ti si balon,

glupav slon eden, degen! - mu vika na Tom, a ovoj

se namurti, pa doma se upati, legna i zaspa.

Sega }e go sonuvam Ron, pa }e vidi on, si

vika Tom. Koga vo son, namesto Ron, ete ti go

Tom, li~no on, pa ubavo go tresna Tom, koj pak

od bolka se svitka i od son se pretna. V panika

nadvor istr~a Tom i pogledna ubavo on, koga

tamu s$ ne{ to kucka, pecka i vo uvo go yvrcka.

54


55/64

Jadi, pij, ubavo spij

- [to e son? - me pra{a pred nekoj den eden

moron. Vsu{nost i ne be{e moron, za{to se

interesira za son, a jas ispadnav toa {to mis-

lev deka e on. Mislev i mislev {to da mu odgov-

oram, no ni{to ne smisliv, pa taka prikazna da

mu raskaàm re{iv, za{to taa podobro od mene

znae son {to e.

- Poznavav edna devojka {to od nekoja pri~ina

misle{e deka e debela. Zatoa re{i taa na dieta

da se stavi, da se isposti i da oslabi. Pomina

den-dva, te{ka maka ja spopadna. I se jade s$,

duri i toa {to porano ne bi go jadela, ne. Ama,

ubavinata od gladta pobitna & e, na jave... no{to sonila?

Sonila taa kako doma sedi pred trpeza polna,

stomakot & krkori, a vo glavata dilema: Da se

jade ili ne? mislela, pa si kaàla: I taka son

sonuvam, pa barem da se najadam. Taka sednala,

pa od s$ si zamezila. Koga se najala, se razbu-dila i so dietata bez problemi prodolìla.

Toa mu go raskaàv na ~ovekot toj, a dal raz-

bral ili ne, problem ne e moj.

55


56/64

Gorostasniot Goran

Poznavav eden bik, stra{en lik. Vsu{nost toj

~ovek be{e, i Goran se vika{e. Niz nego ne

mo`e{e so zbor da pomine{, a ni so tupanica

da probie{. Kako silna reka s$ pred sebe

ru{e{e i niz nos kako vistinski bik fr~e{e.

Golem kako neproodna gora, stra{en kako no}

na mora.

No, ete, eden den snagata mu sekna, ~ini{ vo

pol`av ili crv se stori, se svitka kako vekna.

Sila nema da zboruva, a kamoli da prigovara. A

drugite, od smea se kinat, so zborovi go ma~at i

ismevaat. - Kone~no dojde me|u nas! - likuvaat

tie gadovi, u{te na cel glas!

56


57/64

Vlado, {to sakal ~okolado

Si bil eden Vlado {to sakal ~okolado. Sakal

cel den da leì i zamisleno da mezi. Eden den

~okolado mu snemalo, pa do prodavnica vedna{

da se trknelo. Vnatre vlegol i do ~okoladite

oti{ol, koga tamu ~udo: na nivno mesto ne{to

drugo. Panika go fatila, do solzi go dovela.

Edna prodava~ka za rakav fatil i za ~okola-

dite ja pra{al. - ôkolado, {to e toa!? - pra-

{ala taa, a Vlado kriknal i od tamu vo panika

istr~al.

- [to se slu~uva!? Svetot poluduva! - viknal

Vlado i vo pot se razbudil siot. - Kakva no}

na mora! ôkolado da si kupam mora! - rekol ido prodavnica izlegol. Na pol pat nekoe dete

go soprelo, i toa do prodavnica trknalo, pa se

izgubilo. No, za toa drug pat, za{to na Vlado

ve}e ne mu se raskaùvalo, tuku ne{to drugo

mu se pravelo. Koj pogodi {to (sakal da pravi

Vlado) }e dobie...

57


58/64

Kako Svetko stana Mirko

Eden den do prodavnica trgnal Svetko, za{to

majka mu go pratila da kupi mleko. Izlegol

Svetko, no na pola pat zastanal. Parite mu gi

snemalo. Baral po xebovite, drebulii nao|al,

no pari nikade nemalo. Se svrtel Svetko doma

da si odi. ^ekorel taka dolgo vreme, koga mu

svetnalo deka pomalku inaku do doma mu treba-

lo. Dumal, pustel, pra{uval, no domot nikade

ne go na{ol. Taka se izmoril i na klupa vo

parkot si zaspal.

Naedna{ ripnal, od ku~e{ki lae` se pretnal.

Ve}e no} stanalo i nemu mu svetnalo. Na patot

se setil i doma trgnal. Koga stignal na majkamu se izvinil i rekol deka se izgubil, a patem

i parite gi ispu{til. Majka mu se nasmeala i

rekla: - Pusti Svetko, pusto imeto ti bilo. A so

kolkav merak ti go dadov! Si rekov svet }e vidi,

}e mu se osvetli vidot. Ti li vo svet }e odi{,

a ni ku}ata ne mo`e{ da si ja najde{. Smotko

da te nare~ev, podobro }e storev! - Koga toa go

slu{nal Svetko se nalutil i imeto vo Mirko

da si go smeni odlu~il. I taka napravil.

58


59/64

Eden Jan

Si bil eden Jan, mnogu obrazovan. I na~itanbil Jan. Inteligenten, no glupavo voobrazen.Zatoa nikoj ne go sakal, kolku u~tiv i da bil.Se razbudil eden den i se po~uvstvuval beden,pa si ka`al:

- Delam pamet na kilo, a toa nikomu bitno nemu bilo. Namesto toa, me preziraat i vo sebepcujat. A bi laele na mene! ]e se smenam, toa }e napravam! - Drugite toj gi slu{al, so glavaklimal i ako ne se slo`uval, samo mol~el.Taka ostanalo, s$ dodeka Jan nenadejno ne gosnemalo.

Godini pominale i site go zaboravile, i jas zanego ne }e pi{uvav, ova da ne go slu{nev: Jango videle, tamu nekade vo parkot bil. Ku~iwago brkale, a toj kako bez glava vo nepoznatpravec se upatil.

59


60/64

Najdo beljata go snajde

Si bil eden Najdo {to dobar bil, no ni{to

nemal. Taka vo dilema se na{ol: - [to vredi

dobar da bide{, koga samo }e kolne{! Onoj

lo{ bil, a s$ imal. Ovoj laèl, onoj kradel, a

nikoj ne gi kudel. Drugarite od {kolo u~eweto

{to ne go sakaa, sega niv parata gi saka.

[to biva{e da u~am, {koli, fakulteti da

zavr{uvam. Treba{e lo{ da bidam, da laàm

i kradam. Ne moàm vaka ve}e, i jas lo{ }e

bidam, }e laàm, }e kradam i s$ }e imam!

I taka bi. No, ne be{e ba{ taka, a be{e vaka:

Si bil eden Najdo {to mislel deka e dobari smetal deka ni{to nemal. Taka odlu~il da

ima pove}e, a da bide dobar pomalku. I taka bi

pribli`no, a to~no vaka be{e:

Si bil eden Najdo {to sretnal eden Sre}ko, pa

mu ja zemal sre}ata, a mu ja natovaril beljata.

Taka bi, ama i~ ne be{e taka, tuku vaka:

Si bil eden slon, a do nego eden balon. Slonot

pomislil deka se raboti za negov klon, pa od

sre}a puknal. E, taka be{e i dosta ve}e!

60


61/64

61


62/64

62


63/64

63

Ako si od tie {to prvo bele{kata za pisatelot ja

~itaat, a potoa na po~etok vrtat, toga{ ova po dolu

ne }e ti pomogne mnogu.

Koj e Branko ne e ni bitno, tuku napred svrti, pa

od toa {to napravil za nego sudi.Ako si od tie, prvo knigata {to ja ~itaat, a potoa

za pisatelot se interesiraat, toga{, seedno, ova

{to sledi ne }e ti vredi.

Kako i da e, neka vi e!

Eden avgustovski den vo Saraevo, se rodi Branko.

Denot be{e trinaesetti, za nego baksuzen ne,za{to istata brojka, po godini tolku, vo Skopje go

odvede. Potoa ni{to posebno ne se slu~i, {koli

toj si izu~i, zemji razni poseti, no kaj i da ode{e,

pak vo svojata soba zavr{uva{e.

Eden den Branko, sedej}i vo svojata soba, od ni{to,

tuku-taka, se zapra{a vaka: - Sedam vo ovaa soba i

pi{uvam, a godinite minuvaat, ne me {tedat. Pet

knigi napi{av, a nikoj za toa ne izvestiv. Zatoa,

ve}e ne mol~am, tuku izvestuvam!

I taka knigata izleze i eve ja pred tebe, a

ponatamu, koj znae!


64/64

Za sekogo po nesto za nekogo nisto

Documents

Transcript of Za sekogo po nesto za nekogo nisto