Kanak-kanak dan Seni

Pn. Nor Azizah Atan

Jabatan Pendidikan Seni Visual

PENGENALAN

Seni dalam konteks seni visual,muzik dan pergerakan merupakan asas kepada perkembangan individu dan pembelajaran berhalatuju artistik bagi kanak-kanak. Jika diajar dengan baik, maka dapat merangsang kepekaan deria kerana semua deria merupakan ruang bagi pembelajaran.

Kanak-kanak mesti diberi peluang untuk menyatakan pendapat dan pengetahuan yang mereka temui. Suara keriangan kanak-kanak yang jelas kedengaran dalam bilik darjah patut digalakkan semasa pembelajaran. Justeru itu seni membolehkan kanak-kanak menyertai proses pendidikan sepenuhnya tanpa merasa sebarang perbezaan,juga mampu membangunkan potensi mereka untuk menjadi insan yang kreatif dan imaginatif.

Melalui aktiviti seni, daya estetik kanak-kanak dapat dipertingkatkan. Contohnya, menggunakan lagu untuk memperkenalkan tajuk “Lebah”. Semasa kanak-kanak menyanyikan lagu, mereka akan bergerak mengikut irama seperti lebah sedang terbang. Seterusnya kanak-kanak menghasilkan gambar lebah. Ini membantu pembelajaran terhadap tajuk tersebut (hubungkait). Semasa belajar bersama-sama, mereka membina konsep kendiri dalam kumpulan rakan sebaya dan masyarakat umum.

TEORI PEMBELAJARAN MASLOW

-

2.1 Keperluan dan keinginan asas

kanak-kanak

KESEMPURNAAN

KENDIRI

PENGHARGAAN

KASIH SAYANG

KESELAMATAN

FISIOLOGI

Keperluan dan keinginan asas

kanak-kanak

1. Keinginan untuk bergerak (Jasmani).- Kanak-kanak suka mengambil peluang

untuk bermain dan melibatkan diri

dalam sebarang kegiatan fizikal

JASMANI:

•SEMAKIN KANAK-KANAK MENINGKAT USIANYA KOORDINASI OTOT KASAR

DAN HALUS & PERKEMBANGAN FIZIKAL TURUT MENINGKAT MENGIKUT

USIANYA.

•KANAK-KANAK 6-12 THN ADALAH KANAK-KANAK AKTIF

•PERKEMBANGAN MOTOR DIBAHAGIAN TANGAN LEBIH PENTING.

•MATANGKAN PERGERAKAN OTOT DGN LATIHTUBI YANG KERAP SPT

MEMEGANG PENSIL DGN BAIK SUPAYA TULISAN LEBIH CANTIK.

2. Keinginan untuk berjaya dan diiktiraf

(emosi)- Kanak-kanak bukan sekadar ingin berjaya tetapi inginkan kejayaan itu dihargai

EMOSI:

Pada peringkat kanak-kanak,perkembangan emosi agak cepat dan

sekata berbanding peringkat prasekolah. Emosi peringkat kanak-

kanak lebih terkawal.

Dalam Pend. Seni, jika emosinya stabil, lukisannya akan lebih

cantik dan kreativiti menyerlah. Dalam Pend. Muzik, cara kanak-

kanak bermain alat perkusi dapat dipantau. Jika kuat pukulan alat

muzik, mungkin terdapat gangguan emosi.

3. Keinginan untuk diterima oleh kumpulan

sebaya dan sebagai ahli dalam masyarakat (sosial)

- Kanak-kanak inginkan diri mereka diterima,

disanjung, dihargai dan dihormati oleh orang

lain.

SOSIAL:

•Peranan guru sangat penting membantu kanak-

kanak menguasai berbagai ilmu pengetahuan dan

kemahiran yang difikirkan sesuai.

4. Keinginan untuk bersaing (sosial)

- Kanak-kanak suka bersaing untuk

memperlihatkan kemahiran dan

kekuatan fizikal dan setara dengan

rakan-rakan sebaya.

5. Keinginan ketangkasan fizikal dan

sebagai sumber daya penarik.

(jasmani,sosial).

- Kanak-kanak gemar kepada aktiviti fizikal

dan membentuk penampilan diri atau

harga diri untuk menyesuaikan dirinya

dalam masyarakat.

6. Keinginan untuk meneroka (estetik)

- Kanak-kanak gemar melibatkan diri

dalam sesuatu kegiatan yang luar

biasa tetapi menyeronokkan.

ESTETIK:

Mereka telah mula cuba memahami konsep estetik,

boleh menilai konsep keindahan dan kecantikan.

Latihan perlu diperbanyakkan supaya kanak-kanak

dapat mempelajari konsep penghargaan terhadap

sesuatu yang dilihat atau dilakukan.

7. Keinginan untuk pencapaian kreatif

(estetik,intelek).

- Kanak-kanak gemar mengalami

perkara baru melalui aktiviti kreatif

INTELEK:

Dapat berfikir tepat sebelum menghasilkan

sesuatu.

Bersemagat ingin tahu dan keinginan untuk

terus belajar

Beri peluang kepada mereka menerangkan

pemikiran mereka.

8. Keinginan untuk meluahkan perasaan

melalui pergerakan (jasmani).

- Kanak-kanak gemar aktiviti yang

memberi peluang untuk meluahkan idea

mengenai diri dan persekitaran mereka.

9. Keinginan untuk kefahaman (rohani).

- Kanak-kanak mempunyai keperluan dan ingin mengembangkan kefahaman dan ingin mempelajari perkara baru. Justeru itu mereka dapat meneroka dan merasai pemikiran serta interaksi mereka dengan persekitaran.

ROHANI:

Banyakkan aktiviti yang melibatkan kerohanian dan

moral seperti:

•Penggunaan senikata lagu yang mengandungi nilai-

nilai tersebut.

•Ucapan ‘terima kasih’,’tahniah’ disampaikan seberapa

kerap yang boleh.

•Membantu kanak-kanak menghargai sesuatu, bukan

mengeji.

Semasa sekumpulan kanak-kanak sedang bermain

„Sembunyi Sembunyi (Hide and Seek), cuba

perhatikan perkara-perkara berikut :

Bagaimana mereka menguruskan

permainan ini

Bagaimana menyembunyikan diri mereka

Tindakan-tindakan yang boleh diambil

oleh orang yang mencari

Ekspresi mereka apabila mereka ditemui.

2.2 Perkembangan dan

Pertumbuhan Kanak-kanak

Kebolehan kanak-kanak adalah selari dengan

perkembangan diri mereka. Untuk mencipta

sesuatu yang baru, kanak-kanak akan

bergantung kepada pengalaman dan kreativiti

dalam memanipulasikan alatan dan bahan yang

mereka gunakan.

Kefahaman yang baik tentang perkembangan

kanak-kanak dapat membantu kita mengatur

bahan-bahan pembelajaran secara berperingkat

dan juga bersepadu supaya kanak-kanak boleh

belajar mengikut pengalaman lama

Teori Perkembangan Piaget

Fasa Umur kanak-Kanak

Deria motor 0 hingga 2 tahun

Praoperasi 2 hingga 7 tahun

Operasi konkrit 7 hingga 12 tahun

Operasi formal 12 tahun ke atas

Tahap Deria Motor0 hingga 2 tahun

Sifat kanak-kanak pada peringkat ini lebih

berdasarkan interaksi mereka dengan alam

sekeliling melalui pancaindera masing-

masing.

Kanak-kanak sedar akan kewujudan

sesuatu benda hanya jika benda itu boleh

dikesan oleh salah satu deria pancaindera.

Fasa Praoperasi

2 hingga 7 tahun

Kanak-kanak mula memperoleh

kebolehan pengekalan iaitu kebolehan

untuk menyimpan imej-imej mental

tentang sesuatu konsep abstrak atau

objek fizikal. Ini dapat dibuktikan melalui

kebolehan mereka berbahasa pada

peringkat ini.

Fasa Operasi Konkrit

7 hingga 12 tahun

Kebolehan pengekalan sepenuhnya diperoleh pada peringkat ini. Contoh : kefahaman tentang seketul tanah liat dalam bentuk bola tidak akan berubah beratnya walau pun diubah bentuknya.

Kanak-kanak boleh mengcam melodi sesebuah lagu walau pun dimainkan dengan tempo atau alat muzik yang berbeza.

Fasa Operasi Formal

12 tahun ke atas

Kanak-kanak dalam fasa ini dapat menyelesaikan masalah dengan lebih baik, iaitu mereka berkebolehan menggunakan pelbagai strategi untuk menyelesaikan masalah.

Cara kanak-kanak berinteraksi dan berfikir adalah lebih rumit kerana faktor-faktor emosi, intelek dan alam fizikal dilibatkan sekarang.

2.2.3 Perkembangan dan Pertumbuhan Kanak-

kanak mengikut Viktor Lowenfeld(Perkembangan menyeluruh melalui aktiviti seni)

Viktor Lowenfeld dan Brittain(1986) telah meneliti

lukisan kanak-kanak mengikut peringkat-peringkat

perkembangan kanak-kanak dan menerangkan

bagaimana bahan kamdungan subjek dan

environmen belajar dapat disesuaikan mengikut

peringkat perkembangan untuk meransangkan

pengutaraan tampak kanak-kanak, perkembangan

kreatif dan mental dan seterusnya perkembangan

menyeluruh kanak-kanak.

Perkembangan dan Pertumbuhan Kanak-kanak

mengikut Viktor Lowenfeld (2.2.3 Perkembangan menyeluruh melalui aktiviti seni

MS 34 )

Menurut Lowenfeld dan Brittain lagi, pengetahuan

sedia ada boleh dikaitkan melalui cara-cara yang

sesuai kepada tahap perkembangan kanak-

kanak. Antaranya ialah menggunakan aksi

kanak-kanak, objek yang konkrit dan isi

kandungan yang ada kaitan dengan kehidupan

seharian di peringkat itu. Apabila pengetahuan

pasif diaktifkan, persepsi, kognisi dan

pembelajaran berlaku secara semulajadinya.

PERINGKAT PERKEMBANGAN KANAK-KANAK MELALUI

AKTIVITI SENI OLEH VIKTOR LOWENFELD

PERKEMBANGAN DIRI KANAK-KANAK MELALUI SENI:

2.2.4 KREATIVITI

2.2.5 PEMAHAMAN

2.2.6 KESEDARAN KENDIRI

SILA BUAT RUMUSAN