syababmusafir92.weebly.com · Web viewProses penilaian dan pemilihan bahan-bahan yang diperlukan...

PIM3109 PENGURUSAN SUMBER DAN PENGAJARAN MIKRO, MAKRO PENDIDIKAN ISLAM

TAJUK 1 PEMILIHAN BAHAN SUMBER PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN PENDIDIKAN ISLAM MENGIKUT BIDANG.

SINOPSIS

Bahagian ini memberi penekanan kepada dua tajuk utama. Dalam tajuk pertama

mendedahkan Kategori Bahan Sumber Pengajaran dan Pembelajaran

Pendidikan Islam . Tajuk kedua memberi fokus kepada Keberkesanan Bahan

Sumber Pendidikan Islam Dalam Pengajaran dan Pembelajaran.

HASIL PEMBELAJARAN ( UNTUK TAJUK INI)

1. memahami dan menghuraikan kategori bahan sumber.

2. mengolah keberkesanan bahan sumber.

KERANGKA TAJUK

1

Sumber Pengajaran Pendidikan Islam

Kategori Bahan

Bahan Teknoligi Maklumat Bahan Bercetak

Bahan Maujud

Keberkesanan Bahan


1.1 KATEGORI BAHAN SUMBER

1.1.1: PENGENALAN

Pelajar-pelajar yang dirahmati Allah sekalian !

Sumber bahan pengajaran dan pembelajaran ialah apa-apa sahaja alat atau

bahan yang berperanan dan bertugas untuk membantu guru-guru supaya dapat

menyampaikan isi pelajaran supaya pelajar dapat memperolehi pengetahuan,

kemahiran, sikap dan nilai berdasarkan objektif kurikulum. Alat-alat atau bahan-bahan

ini dapat membantu guru dengan menyokong penyampaian pelajaran. Terdapat

beberapa jenis sumber atau alat yang boleh membantu dalam pengajaran guru. Jenis-

jenis alat tersebut ialah bahan bercetak,bahan teknologi maklumat dan bahan maujud.

Semua sumber P&P yang digunakan ini mempunyai beberapa tujuan selain

daripada menyampaikan isi pelajaran sahaja. Antara tujuan tersebut ialah untuk

merangsang deria rangsangan murid-murid, kefahaman dan interpretasi maklumat

kepada murid-murid, pengekalan minat dan tumpuan melalui pelbagai media,

peningkatan daya ingatan, kemahiran berfikir, peningkatan motivasi, peningkatan

kreativiti, keseronokan dalam pembelajaran, kemahiran interpersonal dan intrapersonal

dan akhir sekali kemahiran psikomotor.

Guru-guru perlu tahu menggunakan sumber ini mengikut kesesuian murid-

murid dari segi tajuk,objektif, dan isi pelajaran. Selain itu aspek tahap kebolehan dan

perkembangan kognitif pelajar juga harus diambil perhatian oleh guru. Sumber

pengajaran yang digunakan juga harus menepati keperluan murid iaitu dari segi

mutunya iaitu sesuai dengan mesej, tahan lasak serta tidak mudah rosak. Penghasilan

sumber ini harus dapat menarik minat dan perhatian pelajar. Ini adalah bertujuan

supaya dapat merangsang dan memotivasikan pelajar untuk memberi lebih perhatian

2


kepada proses pengajaran tersebut sekaligus menjadikan proses pembelajaran menjadi

lebih efektif serta berkesan. Bahan-bahan sumber pengajaran dan pembelajaran kadangkala dianggap

sebagai media pengajaran atau ‘ media’ yang boleh membantu guru dan membolehkan

para pelajar mendapatkan ilmu pengetahuan dan kemahiran serta membentuk sikap

yang baik. Proses penilaian dan pemilihan bahan-bahan yang diperlukan untuk

memenuhi hasrat ini bukanlah satu kerja yang mudah. Kerja ini melibatkan kerja-kerja

penyuntingan bahan supaya ianya sesuai dengan objektif pengajaran yang seharusnya

selaras dengan kehendak dan matlamat Sukatan Pelajaran dan Objektif Pendidikan

Negara secara keseluruhannya.

Dale (1974) telah mengemukakan pendapatnya dalam teori pembelajaran

manusia yang mana disebut sebagai ‘Cone of Experience’, Dale memperjelaskan kesan

media yang berbeza dalam proses pengajaran dan pembelajaran dapat mengubah

kefahaman pelajar daripada sukar kepada yang lebih mudah. Konsep ini disokong oleh

Heinich, Molenda dan Russel, 1989. Teori Dale ini telah mengubah persepsi ahli

pendidikan seluruh dunia tentang pentingnya penggunaan media dalam pengajaran dan

pembelajaran.

3


1.1.2: KATEGORI BAHAN SUMBER

Terdapat beberapa kategori sumber atau alat bantu pengajaran dan

pembelajaran yang boleh digunakan untuk membantu guru dalam proses

pembelajaran. Dalam tugasan ini jenis-jenis sumber pengajaran dan pembelajaran yang

terlibat ialah bahan bercetak, bahan teknologi maklumat dan bahan maujud. Semua

jenis-jenis bahan ini mempunyai ciri-ciri yang berbeza tetapi akan mencapai hasil yang

sama iaitu untuk memastikan murid-murid memahami isi-isi pelajaran serta mencapai

objektif pembelajaran.

Melalui sumber-sumber yang sedia ada mahupun yang direkacipta mengikut

kreativiti sendiri, guru perlu peka dalam memilih sumber P&P yang hendak digunakan

dalam proses pembelajaran. Terdapat banyak sumber- sumber yang boleh digunakan

oleh guru-guru yang mengajar. Antara bahan- bahan yang boleh digunakan ialah buku

teks, buku rujukan, buku latihan dan lampiran nota. Kebanyakan sumber ini biasa

digunakan oleh guru-guru di sekolah. Untuk memberi kelainan atau penambahan yang

lebih menarik kepada proses P&P, guru boleh menggunakan alat audio visual

contohnya LCD, peta, komputer, gambar rajah dan televisyen.

Menerusi penggunaan bahan-bahan ini, murid-murid akan lebih tertarik untuk

melihat serta mendengar apa yang hendak disampaikan oleh guru dan secara tidak

langsung murid dapat memberikan tumpuan dengan sepenuhnya kepada guru. Dengan

cara ini juga, objektif yang hendak dicapai akan menjadi lebih mudah untuk

dilaksanakan dan hasilnya akan lebih memuaskan serta memberi manfaat kepada

kedua belah pihak iaitu murid-murid dan guru itu sendiri.

1.1.2.1: BAHAN BERCETAK

4


Bahan bercetak boleh didefinisikan sebagai bahan yangmempunyai tulisan dan

wujud secara fizikal. Bahan ini boleh disentuh dan boleh dibaca secara terus. Ciri

penting pada bahan bercetak ialah ianya mestilah dihasilkan melalui cetakan dan bukan

hasil daripada tulisan tangan mana-mana individu.

Bahan bercetak meliputi buku, majalah, jurnal, ensiklopedia, surat khabar, kad katalog,

kamus, buku teks dan sebagainya yang dihasilkan secara bercetak. Bahan bercetak

seperti ini banyak disimpan di pusat sumber atau di perpustakaan ataupun di arkib.

Semuanya dihasilkan oleh penulis-penulis atau pereka-pereka yang mahir dan terkenal

di bidang masing-masing.

Sumber pengajaran dan pembelajaran ini telah digunakan secara meluas oleh

guru-guru di sekolah sejak beberapa lama kerana kelebihan yang terdapat pada bahan

ini. Bahan ini murah dan senang didapati di mana-mana. Selain itu ia adalah bahan

yang kekal dan mudah dirujuk pada bila-bila masa.

Kelebihannya yang lain ialah ia mudah alih dan mudah diakses yang menyebabkan ia

menjadi sumber pengajaran dan pembelajaran yang terkenal dan selalu digunakan.

Namun begitu terdapat beberapa kelemahan yang ada pada bahan bercetak ini.

Kebiasaaannya bahan bercetak selalu didapati dalam bentuk buku yang tebal

contohnya buku teks. Jadi ia sukar untuk dibawa kerana berat. Ia juga tidak boleh

disunting dan akan menjadi masalah apabila berlakunya peredaran zaman di mana isi

kandungan buku tersebut menjadi ketinggalan dan tidak terkini. Ini kerana buku-buku

selalunya perlu disunting terlebih dahulu kemudian dicetak seterusnya diedar di mana

ia mengambil masa yang agak lama untuk mengikut peredaran zaman.

Kelebihannya yang lain ialah ia mudah alih dan mudah diakses yang menyebabkan ia

menjadi sumber pengajaran dan pembelajaran yang terkenal dan selalu digunakan.

5


Namun begitu terdapat beberapa kelemahan yang ada pada bahan bercetak ini.

Kebiasaaannya bahan bercetak selalu didapati dalam bentuk buku yang tebal

contohnya buku teks. Jadi ia sukar untuk dibawa kerana berat. Ia juga tidak boleh

disunting dan akan menjadi masalah apabila berlakunya peredaran zaman di mana isi

kandungan buku tersebut menjadi ketinggalan dan tidak terkini. Ini kerana buku-buku

selalunya perlu disunting terlebih dahulu kemudian dicetak seterusnya diedar di mana

ia mengambil masa yang agak lama untuk mengikut peredaran zaman.

1.1.2.2: BAHAN TEKNOLOGI MAKLUMAT

Bahan teknologi maklumat merupakan sumber pengajaran dan pembelajaran

yang semestinya mendapat perhatian daripada murid-murid. Teknologi Maklumat

(Information Technology) ataupun IT adalah teknologi dunia yang terkini dan dapat

memberi banyak manfaat jika digunakan secara betul. Penggunaan sumber ini perlulah

dikendalikan oleh guru yang berkemahiran kerana pengguanaan IT secara terancang

dan bersesuaian dapat meningkatkan kecekapan proses dan keberkesanan P&P itu.

Bagi guru yang menggunakan sumber P&P ini, mereka boleh menggunakan

portal pendidikan, internet dan intranet, rangkaian LAN dan akhir sekali ialah

multimedia. Komputer adalah alat atau bahan utama yang perlu digunakan oleh guru

untuk menyampaikan isi pelajaran dalam proses P&P. Pada masa kini guru-guru sudah

mempunyai kemudahan kerana terdapat perisian- perisian yang percuma disediakan

oleh kerajaan di mana isi perisian tersebut bertepatan dengan sukatan pelajaran yang

sedia ada. Banyak kelebihan bahan ini di mana jika ia digunakan secara betul jadi guru

perlu selalu memantau pergerakan murid-murid semasa proses P&P sedang

berlangsung.

6


Kelebihan bahan ini ialah murid-murid cepat mudah faham kerana mereka akan

tertarik dengan grafik yang ada pada bahan ini di mana secara tidak langsung telah

menarik perhatian mereka. Selain itu murid-murid mudah untuk mengulangkaji apa

yang telah dipelajari dan guru juga mudah untuk membuat suntingan sekiranya guru

mendapati terdapat perubahan yang perlu dibuat. Secara keseluruhannya penggunaan

bahan teknologi maklumat ini adalah banyak kelebihannya berbanding kelemahan yang

ada dan dengan bimbingan daripada guru. Walaubagaimanapun tidak dinafikan

kelemahan yang mungkin timbul tetapi ia akan dapat diatasi dengan mudah sekiranya

pengisian yang menarik daripada guru dihasilkan.

1.1.2.3: BAHAN MAUJUD

Sumber pengajaran dan pembelajaran bahan maujud adalah merupakan

bahan konkrit atau bahan sebenar yang boleh disentuh dan dipegang. Bahan

maujud ini juga adalah nyata yang ada di lingkungan alam, baik digunakan dalam

keadaan hidup ataupun yang sudah diawetkan. Contoh bahan maujud bukan sahaja

tergolong dalam sumber P&P sahaja malah kota atau bangunan yang kekal serta alam

persekitaran juga boleh dikatakan sebagai bahan maujud. Manakala dari segi sumber

P&P pula bahan-bahan yang mungkin terlibat ialah alat komputer, OHP, alat tulis dan

perkakas sains.

Bahan maujud terbahagi pula kepada 3 jenis iaitu realia asli, realia awet dan spesimen.

Realia asli terbahagi kepada dua iaitu bahan yang hidup dan bahan bukan hidup.

Bahan yang pertama ialah bahan hidup yang sebenar dalam dunia realiti dan masih

hidup contohnya cacing tanah. Manakala bahan bukan hidup pula ialah seperti jentera

ataupun bangunan. Realia awet pula mestilah berasal daripada benda hidup yang

kemudiannya diawet dan disimpan di dalam bendalir kimia. Jenis bahan maujud yang

ketiga ialah spesimen.

7


Spesimen ialah sample atau contoh hidupan yang dapat mewakili kumpulan

hidup-hidupan tertentu yang mempunyai sifat-sifat atau ciri-ciri yang lazimnya terdapat

pada kumpulan hidup tersebut. Kebiasaanya spesimen selalu didapati dalam bentuk

bahan awetan. Contoh bahan hidup yang boleh dijadikan spesimen ialah daun-daun.

Aplikasi penggunaan bahan maujud boleh menggunakan situasi, gambaran atau

kenyataan sebenar. Murid akan didedahkan dengan pengalaman sebenar di mana

melibatkan pengalaman sedia ada mereka dan juga merangsang penggunaan deria

penglihatan, pendengaran, rasa, sentuhan dan bauan murid-murid

1.1.3: BAHAN MEDIA

Bahan media juga termasuk sebahagian daripada kategori bahan sumber dan ianya

boleh dirumuskan seperti gambar rajah di bawah :

Bil Jenis Media/ Bahan Contoh

1. Media/ bahan tayang kaku Transparensi, slaid,

mikrofilem

2. Media / bahantayang bergerak Pita video, CD dan filem

3. Bahan grafik Lukisan, poster, kartun,

carta dan graf

4. Gambar Kaku Gambar foto, kad imbasan

dan poskad

5 Bahan pameran 3 dimensi Model, boneka, diorama

dan pupet

6. Papan pameran Papan kapur, papan putih,

papan flanel dan papan

8


buletin

7. Media audio Pita kaset, CD dan

komputer

8. Media cetak Modul, buku teks, surat

khabar, majalah dan

risalah.

6. Papan pameran Papan kapur, papan putih,

papan flanel dan papan

buletin

1.1.4: PROSES PEMBINAAN DAN PENGGUNAAN BAHAN SUMBER

Bahan-bahan pengajaran dan pembelajaran kadangkala dianggap sebagai media

pengajaran atau ‘ media’ yang boleh membantu guru dan membolehkan para pelajar

mendapatkan ilmu pengetahuan dan kemahiran serta membentuk sikap yang baik.

Proses penilaian dan pemilihan bahan-bahan yang diperlukan untuk memenuhi hasrat

ini bukanlah satu kerja yang mudah. Kerja ini melibatkan kerja-kerja penyuntingan

bahan supaya ianya sesuai dengan objektif pengajaran yang seharusnya selaras

dengan kehendak dan matlamat Sukatan Pelajaran dan Objektif Pendidikan Negara

secara keseluruhannya.

Untuk menyediakan bahan-bahan yang sesuai dalam sesuatu situasi

pengajaran dan pembelajaran itu, guru hendaklah memproses bahan-bahan tersebut

sebelum ianya digunakan. Beberapa langkah boleh digunakan, umpamanya proses

memilih, mengolah, membina, menggunakan dan menilai. Proses ini merupakan satu

proses yang berterusan dan ianya harus dilakukan berdasarkan kriteria pemilihan

bahan yang telah ditetapkan. Proses penyedian bahan-bahan pengajaran dan

pembelajaran itu, secara ringkas Seperti gambarajah berikut:

9


1.1.5: PRINSIP-PRINSIP PEMILIHAN BAHAN

1.1.5.1: Bahan mestilah berkaitan dengan matlamat dan objektif pengajaran dan pembelajaran.

Pemilihan bahan-bahan pengajaran harus menitikberatkan objektif pembelajaran para

pelajar. Objektif harus ditentukan dahulu, selaras dengan tujuan keseluruhan program

pengajaran, dan kemudian bahan-bahan diolah dan dipilih supaya ianya sesuai dan

berhubung dengan objektif tersebut. Tujuan program pengajaran haruslah menentukan

bahan-bahan yang akan digunakan dan bukan sebaliknya.

1.1.5.2 Bahan haruslah mengandungi unsur-unsur yang berkaitan dengan Falsafah Pendidikan.

Falsafah Pendidikan Kebangsaan adalah bertujuan untuk memperkembangkan potensi

individu secara menyeluruh dan bersepadu bagi mewujudkan insan yang harmonis dan

seimbang dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan

kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah untuk melahirkan rakyat Malaysia yang

berilmu pengetahuan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai

kesejahteraan diri serta dapat memberi sumbangan terhadap keharmonian dan

kemakmuran masyarakat dan Negara.

Bahan-bahan pengajaran dan pembelajaran yang dipilih sepatutnya mestilah boleh

membantu pelajar untuk memperkembangkan potensi mereka. Ini bermakna, bahan-

bahan itu haruslah mengandungi unsur-unsur intelek(pengetahuan) dan nilai-nilai murni

yang dipercayai Dapat mewujudkan insan yang boleh bertindak dan berfikir secara

dewasa. Pemilihan bahan-bahan haruslah bermatlamatkan kepada pendidikan dan

pembentukan individu yang menyeluruh dan bersepadu.

10


1.1.5.3: Guru harus sedar akan kegunaan bahasa dan pilih bahan-bahan pengajaran yang boleh melengkapkan pelajar untuk menggunakan bahasa itu secara efektif.

Pengajaran guru mestilah mengambil kira apa yang hendak dipelajari oleh setiap orang

pelajar, iaitu apa yang mereka akan lakukan dengan ilmu yang telah diperolehi setelah

tamat belajar. Pelajar-pelajar perlu dibimbing untuk menyedari bahawa pembelajaran

dan aktiviti-aktiviti di sekolah adalah sebahagian daripada kehidupan mereka.

Sesungguhnya amat merugikan jikalau pelajaran yang dipelajari itu hanya tinggal

dibangku sekolah sahaja dan tidak ada pertaliannya dengan kehidupan seharian.

Dalam pengajaran dan pembelajaran bahasa, apa yang perlu diperhatikan ialah

perbezaan di antara pengelibatan dalam latih tubi bahasa, berdialog atau main peranan

di satu bahagian dan satu bahagian lagi kebolehan menggunakan dalam situasi yang

sebenar Seperti kebolehan melahirkan pendapat dan perasaan tentang keadaan dan

kejadian sebenar kepada seseorang apabila berhubung. Pelajar yang melibatkan diri

dalam teknik simulasi di bilik darjah dan boleh pula mengaitkannya dengan proses

interaksi dan mengeluarkan pendapat adalah contoh yang sebenar aktiviti komunikasi.

Pada akhir pembelajaran nanti, pelajar-pelajar akan tahu bagaimana Bahasa Malaysia

boleh berfungsi sebagai bahasa ilmu, bahasa perpaduan, dan bahasa untuk

berkomunikasi. Oleh itu, pelajar-pelajar harus diperkenalkan dengan aspek sintaksis

dan semantik dalam situasi untuk membolehkan mereka faham akan penggunaannya.

Semasa penyampaian bahan pengajaran dilakukan, aktiviti yang dipelbagaikan harus

diwujudkan supaya pelajar-pelajar mendapat latihan yang cukup untuk menggunakan

satu-satu struktur itu dalam situasi yang sebenar. Dalam latihan ini, pelajar-pelajar

digalakkan mengeluarkan pendapat sendiri.

1.1.5.4: Guru hendaklah memikirkan tentang keperluan belajar para pelajar.

11


Keperluan belajar pelajar-pelajar di sini bukanlah bermaksud bahasa itu dipelajari

sebagaimana ia dipilih, digred dan dipersembahkan serta diamalkan, tetapi ianya

disampaikan dalam bentuk supaya para pelajar dapat menambah pengetahuannya dari

semasa ke semasa. Untuk mewujudkan satu pembelajaran yang berkesan dan licin,

para pelajar mestilah diperkenalkan dengan unit-unit pembelajaran. Unit-unit

pembelajaran ini walaupun sedikit, tetapi harus mengandungi benda-benda baru. Selain

daripada itu, unit-unit pembelajaran tadi mestilah berkaitan antara satu sama lain.

Pelajar-pelajar boleh mengembangkan pengetahuan mereka dengan mengaitkan apa

yang dipelajari itu dengan pengalaman atau pengetahuan yang diperolehi daripada

pelajaran-pelajaran yang lalu.

Keperluan belajar sebenarnya tidak terhad kepada pertimbangan-pertimbangan

terhadap bahasa tetapi para pelajar memerlukan juga keperluan-keperluan intelek dan

emosi. Pembelajaran bahasa bukanlah mudah. Pelajar-pelajar memerlukan galakan,

motivasi dan pelbagai rangsangan yang lain. Ini sebahagian besarnya adalah tugas

guru, tetapi bahan-bahan pengajaran boleh membantu dengan menggunakan perkara-

perkara yang dirangsang secara intelektual. Satu lagi perkara yang perlu diingat oleh

guru-guru ialah bahan-bahan mestilah boleh digunakan untuk sesi pengajaran secara

kelas, berkumpulan dan individu. Ini adalah kerana, pelajar-pelajar juga harus dilayan

secara individu dan sebagai ahli kumpulan bergantung kepada beberapa faktor,

termasuklah jenis latihan yang mereka jalankan, kemahiran yang sedang dilakukan

atau strategi pembelajaran yang diperuntukkan kepadanya.

1.1.5.5: Guru hendaklah memikirkan tentang perkaitan antara aspek bahasa, proses pembelajaran dan pelajar.

Ketiga-tiga aspek ini adalah penting dalam pengajaran dan pembelajaran bahasa.

Ketiga-tiganya mestilah ditekankan sama rata. Bahan-bahan pengajaran tidak

sepatutnya hanya menekankan kepada aspek-aspek bahasa dan penggunaannya

tetapi harus juga mengambil kira tentang perkembangan pelajar. Namun begitu patutlah

12


diketahui, tiada satupun cara belajar yang terbaik dan biasanya para pelajar

menggunakan strategi pembelajaran yang berlainan, kerap menukar strategi dari

semasa ke semasa.

Pendekatan yang baru dalam proses pembelajaran sekarang lebih cenderung

berpusatkan individu, iaitu yang berkaitan dengan kehendak dan emosi seseorang dan

tidak menumpukan perhatian kepada gejala-gejala yang menghalang pembelajaran.

Namun begitu, proses pembelajaran, walaupun menarik tidak dapat membantu pelajar

melainkan jika diamalkan dengan cara yang sistematik dan komprehensif. Aktiviti-aktiviti

jika diwujudkan janganlah hanya sekadar untuk mewujudkan suasana gembira, tetapi

harus mengambil kira nilainya sebagai latihan-latihan pembelajaran bahasa.

Memanglah perkara-perkara yang dilakukan oleh pelajar-pelajar kita di dalam kelas itu

menarik dan menyeronokkan(enjoyable) tetapi mereka seharusnya dirawat dari segi

potensi pengajaran bahasa mereka.

1.1.5.6: Guru hendaklah menggunakan penggerak pelajar-pelajar untuk memudahkan pembelajaran mereka.

Pelajar yang mempunyai enggerak untuk mempelajarai sesuatu akan dapat

mempelajarinya dengan lebih mudah jika dibandingkan dengan mempelajari sesuatu

yang tidak diminatinya. Penggerak yang berkesan timbul daripada keperluan yang

ditunjukkan oleh minat murid. Walaupun manusia belajar untuk tujuan memenuhi

keperluan hidup tetapi minat terhadap perkara-perkara yang belum diketahuinya dapat

ditimbulkan dengan mengaitkan perkara itu dengan perkara-perkara yang diminatinya.

Oleh sebab itu, guru hendaklah memulakan pengajarannya dengan perkara-perkara

yang telah diketahui oleh para pelajar dan dari situ membawa kepada perkara-perkara

yang lebih mendalam yang menguatkan minat dan keperluan sedia ada.

Bincang dengan rakan anda tentang kategori bahan .

Buat catatan isi secara grafik peta minda

13

Syabas anda boleh rehat! Masa untuk minum … Selepas ini bolehlah anda meneruskan pembacaan untuk tajuk berikutnya


1.2 : KEBERKESANAN BAHAN

1.2.1: PENDAHULUAN

Bahan sumber

merupakan salah

satu komponen

pengajaran dan

pembelajaran. Ia

bukan sahaja dapat

memberi suatu pengalaman yang konkrit malahan dapat membantu murid menyatukan

pengalaman yang ada pada mereka. Bahan sumber yang baik akan membantu proses

pengajaran dan pembelajaran berjalan lancar dan berkesan. Justeru bahan sumber

menjadi elimen perantaraan dan pemindah maklumat kepada pelajar dan pengguna,

seseorang pengajar perlu peka kepada faktor objektif, faktor pelajar faktor kaedah dan

faktor praktikal semasa membuat, menyediakan bahan dan mengaplikasi bahan.

14

Dapatkan maklumat tambahan ulasan tentang Media Tayang Kaku, Media Tayang Bergerak, Bahan Grafik, Gambar Kaku, Bahan Pameran 3 Dimensi, Papan Pameran, Media Audio dan Media Cetak


1.2.2: KERANGKA TAJUK

1.2.3: KEBERKESANAN BAHAN

Penggunaan bahan akan menjadi lebih berkesan apabila aplikasi penggunaannya

terlebih dahulu mengambil kira beberapa elimen berikut :

1.2.3.1: KRITERIA PEMILIHAN BAHAN SUMBER

- selaras dengan falsafah pendidikan negara

- tidak bercanggah dengan nilai masyarakat

15

KRITERIA PEMILIHAN BAHAN SUMBER

PEMBINAAN BAHAN-BAHAN PEMBELAJARAN

CIRI-CIRI BAHAN SUMBER

KEUPAYAAN PEMILIHAN BAHAN SUMBER


- releven dengan kurikulum

- selaras dengan prinsip pedagogi

- memberi maklumat terkini

- cost effective

- mudah diperolehi

- mudah digunakan

- mudah alih

- mudah senggara

- pelbagai rangsangan

- dapat digunakan berulang kali dan dalam situasi yang berlainan

- fleksibel

1.2.3.2: PEMBINAAN BAHAN-BAHAN PEMBELAJARAN

a) Ketahanan

Alat dan bahan yang dibina atau dipilih itu haruslah sesuai dengan pelajar

atau kelompok pelajar yang akan dijalankan supaya alat atau bahan

tersebut boleh dipakai dalam jangka masa yang panjang ataupun boleh

digunakan untuk murid-murid belajar sendiri.

b) Kos

Bahan yang dibina atau dibeli hendaklah sesuai dengan kedudukan

kewangan sekolah.

Walau bagaimanapun guru-guru perlu ingat bahawa keberkesanan

pengajaran bukan terletak kepada mahal atau murahnya bahan yang

16


digunakan, malahan penggunaannya akan lebih bererti jika bahan

tersebut dibina oleh pelajar-pelajar sendiri.

Cara ini bukan sahaja memupuk daya cipta pelajar tetapi juga boleh

menjimatkan bahan-bahan terpakai.

c) Aspek-aspek Teknikal

Alat yang dipilih biarlah sesuai dengan kemudahan bilik darjah sama ada

boleh digantung atau dilekatkan pada dinding atau boleh diancarkan

ataupun boleh didirikan di atas meja atau sebagainya

d) Ketepatan Maklumat

Bahan yang dipilih hendaklah boleh memberi atau menyamaikan

maklumat yang tepat kepada pelajar, misalnya akhbar, poster, rakaman,

rancangan radio/tv dan sebagainya. Ketepatan maklumat juga diambil kira

dari segi penggunaan warna dan ukuran saiz. Misalnya warna hijau untuk

daun, biru untuk langit dan lain-lain.

e) Mudah Alih

Guru juga harus memastikan sama ada alat yang diipilih itu digunakan di

bilik lain atau tidak, ataupun adakah alat tersebut akan diedarkan dari satu

kumpulan kepada kumpulan yang lain.

Mudah alih juga bermaksud sama ada bahan tersebut boleh digunakan

bagi keseluruhan pelajaran, atau bahagian tertentu sahaja, atau dalam

keadaan tertentu.

f) Saiz/Pengelolaan Kelas

Saiz kelas atau besar atau kecilnya kelompok pelajar yang terlibat juga

perlu difikirkan semasa guru memilih alat pengajaran pembelajaran.

17


Bahan yang boleh dilihat dari jarak jauh sesuai kelompok yang lebih

besar.

Di sini guru harus memikirkan di mana dan bagaimana bahan bahan

tersebut akan digunakan, sama ada untuk kuliah umum di dewan, atau

pengajaran biasa di bilik darjah, atau untuk pengajaran berkumpulan,

atauun pengajaran individu

g) Penyerapan Nilai dan Pengetahuan

Satu unsur penting yang cuba diterapkan dalam pendidikan hari ini ialah

penerapan nilai (moral) di dalam semua mata pelajaran.

Melalui strategi ini, para pelajar bukan sahaja sekadar daat menambah

pengetahuan baru tetapi juga mereka sentisa menyedari dan memahami

tanggungjawab dan sumbangan pengetahuan yang dipelajari terhadap

diri, masyarakat dan negara.

Sebagai sebuah negara yang berbilang kaum yang mendokong semangat

perpaduan dan kesejahteraan rakyat, maka unsur-unsur yang

bertentangan dengan cita-cita dan semangat tidak sepatutnya wujud

dalam sebarangan pengajaran yang digunakan.

1.2.3.3: CIRI-CIRI BAHAN SUMBER

Tidak ada satu bahan sumber yang unggul dan sesuai untuk digunakan dalam

semua keadaan dan semua bidang mata pelajaran. Untuk mempastikan

keberkesanan bahan sumber yang digunakan seseorang guru perlu mengetahui

cirinya seperti berikut :

a) Menjelaskan idea yang kabur

Adanya bahan sumber, fakta atau idea yang kabur dapat disampaikan dan

dijelaskan dengan lebih efisyen dan terperinci. Di samping itu bahan sumber juga

dapat menerangkan hubungan antara idea dengan isi pelajaran.

18


b) Menjelaskan bahagian yang sukar difahami

Dalam setiap pelajaran, tedapat bahagian yang senang dan sukar difahami oleh

pelajar (Wifa’ al-Tajl dan Rana al-Fau’ri, 2006). Pengunaan bahan sumber dapat

membantu proses pembelajaran dan kelas dengan tumpuan diberikan kepada

bahagian yang sukar difahami. Contohnya penggunaan grafik banding beza.

c) Besar dan jelas

Bahan sumber yang digunakan dalam proses P&P mestilah besar dan jelas

mengikut keadaan kelas jumlah pelajar. Sekurang-kurang kadar bahan sumber

mestilah boleh dilihat dengan jelas oleh pelajar yang berada dalam pandangan

yang paling jauh daripada bahan sumber.

d) Warna yang menarik dan saiz yang tepat

Pelajar lebih suka kepada bahan (objek, teks dan lain-lain) berwarna berbanding

dengan hitam putih. Bagi kalangan pelajar sekolah rendah warna menarik minat

mereka dan sekaligus menggalakan pembelajaran. Selain itu, warna juga dapat

menonjolkan fakta penting. Manakala saiz sesuatu bahan sumber juga penting

semasa proses pembelajaran. Sebagai contohnya saiz tajuk hendaklah lebih

besar daripada isi kandungan, dihitamkan (gelap) dan kedudukannya hendaklah

di tengah-tengah.

e) Tahan lama

Bahan sumber yang hendak dipilih juga hendaklah jenis yang tidak

membebankan guru, tahan lama dan mudah dibawa ke mana-mana saja sama

ada dari bilik guru ke dalam kelas, dari kelas ke perpustakaan dan sebagainya

(Ahmad, 1997). Contohnya slaid.

f) Paling memberi kesan

Pelajar biasanya suka kepada permainan. Oleh itu, kalau boleh pilih bahan

sumber yang berbentuk permainan tetapi pada masa yang sama pelajar

19


mendapat input yang berfaedah hasil daripada permainan tersebut. Contohnya

permainan berbentuk teka silang kata, kuiz dan sebagainya.

g) Murah

Bahan yang digunakan hendaklah tidak memerlukan kos perbelanjaan yang

tinggi dan seelok-eloknya boleh dibuat sendirisupaya tidak membebankan guru

dan juga pihak sekolah

1.2.3.4: KEUPAYAAN PEMILIHAN BAHAN SUMBER

Tujuan pemilihan bahan sumber adalah agar objektif P&P dalam satu-satu sesi

dapat dicapai dengan maksimum. Oleh itu, guru perlu mengikut prinsip asas

pemilihan bahan sumber dalam pengajaran mereka (Wifa’ al-Tajl dan Rana al-

Fau’ri, 2006). Antara asas pemilihan ialah :

a) Besesuaian dengan tajuk

Guru perlu menentukan tajuk dan isi kandungan yang akan diajar. Langkah

seterusnya ialah menentukan objektif pembelajaran yang hendak dicapai

pada akhir proses P&P menggunakan bahan sumber. Ini bermaksud, alat dan

bahan yang hendak digunakan mestilah sesuai dengan tajuk, isi kandungan

dan objektif pembelajaran pelajar.

b) Bersesuaian dengan latar belakan pelajar

20


Guru perlu membuat analisis mengenai sifat pelajar seperti umur murid, gaya

pembelajaran murid, tahap pencapaian murid dan pengalaman murid belajar

berbantukan bahan sumber. Bahan yang dipilih itu mestilah sesuai dengan tahap

kebolehan dan perkembangan murid dalam penguasaan bahasa, tahap

kefahaman serta pendengaran. Contohnya sumber visual seharusnya tidak

digunakan apabila pelajar mempunyai latar belakang pengalaman yang cukup

untuk menginterpretasikan dan mengimaginasikan sesuatu yang berkaitan

dengan pembelajaran (Kamarudin, 2003).

c) Bersesuaian dengan tempat digunakan.

Guru perlu memastikan keadaan fizikal di mana bahan sumber yang akan

digunakan boleh memberi kesan sampingan kepada matlamat yang hendak

dicapai. Oleh sebab itu, guru juga patut memberi perhatian mengenai tempat

bahan yang bakal digunakan.

d) Berteknologi rendah dan sederhana

Bahan yang dipili h mestilah mudah dan tidak melibatkan kemahiran teknikal

yang terlalu tinggi. Sebaik-baiknya guru perlu belajar untuk menggunakan alat

dan bahan serta membuat latihan yang sewajarnya sebelum sesi pengajaran

yang sebenar. Bagi seseorang guru, mereka tidak boleh mengambil sikap ambil

mudah dengan mengangap pelajar akan memahami apa yang dipaparkan pada

kali pertama (Kamarudin, 2003). Ini sekaligus bertujuan untuk mengelakkan

kesilapan atau kelamahan semasa persembahan.

e) Tidak berbahaya

Sesuatu bahan yang digunakan hendaklah tidak berbahaya dan menggunakan

kuasa tenaga elektrik yang tidak terlalu tinggi. Bahan tersebut seelok-eloknya

mudah disimpan dan tidak mudah rosak, terutama jika alat itu melibatkan

21


penggunaan oleh murid. Bahan tidak memerlukan kelengkapan tambahan yang

banyal apabila hendak digunakan dan tidak mudah ketinggalan zaman.

f) Bersesuaian dengan jumlah pelajar

Pemilihan bahan hanya akan lengkap sekiranya jumlah murid yang diajar dapat

diaturkan dengan jenis bahan yang sesuai.

g) Sesuai dengan tahap IQ

Apabila sesuatu bahan itu hendak digunakan dalam sesuatu pengajaran,

peluang harus diberi kepada pelajar bagi menentukan sendiri kadar kelajuan

peembelajarannya. Mereka yang kurang berkebolehan mempunyai peluang

merujuk kembali kepada bahan yang digunakan dengan mengikut kadar

keupayaannya sendiri tanpa melibatkan kemajuan murid lain yang lebih cekap.

Sila rujuk ; Kamarudin Azmi Jasmi dan Ab. Halim Tamuri, “ “Pendidikan Islam Kaedah Pengajaran dan Pembelajaran” ,Penerbit Universiti Teknologi Malaysia, 2007.

Layari internet ........

http://www.sumber pengajaran an pembelajaran

22


LATIHAN

i. Berpandukan kepada modul yang diberi dan tambahan bacaan dan setelah

melayari laman web, lengkapkan grafik di bawah.

23


ii. Janakan idea anda, apakah elimen-elimen yang perlu diambil kira bagi

mempastikan satu-satu bahan itu cukup berkesan apabila ia di guna pakai

dalam orientasi pengajaran dan pembelajaran.

24

Kategori Bahan Sumber

syababmusafir92.weebly.com · Web viewProses penilaian dan pemilihan bahan-bahan yang diperlukan...

Documents

Transcript of syababmusafir92.weebly.com · Web viewProses penilaian dan pemilihan bahan-bahan yang diperlukan...