Abdulkarim Kreativiti

7/31/2019 Abdulkarim Kreativiti

1/19

Kreativiti dan cabaran pelaksanaannya dalam bilik darjah

PENGENALAN

Matlamat wawasan 2020 menekankan kepentingan melahirkan warga Malaysiayang kreatif dan inovatif. Begitu juga dengan Falsafah Pendidikan Negara yang

memberikan penekanan kepada usaha melahirkan lebih ramai lagi individu yang kreatif dan

inovatif bagi membangunkan negara. Usaha yang disarankan ini dilihat sangat relevan

dengan aspirasi pendidikan seni visual kerana subjek ini dilihat sebagai satu cabang disiplin

yang membolehkan fikiran kreatif berkembang kerana sifatnya yang tidak konservatif dan

tidak jumud.

Hoffa (1964) menjelaskan bahawa program dan aktiviti seni visual seharusnya

dijadikan landasan terbaik bagi proses pembelajaran di sekolah untuk mengembangkan

kreativiti di kalangan murid. Selain menggalakkan penjanaan idea, mata pelajaran ini

banyak memberi peluang dan kebebasan kepada murid untuk melakukan eksplorasi dan

percubaan bagi menghasilkan sesuatu karya yang baik. Justeru itu, pemupukan pemikiran

kreatif perlu disemai semenjak daripada zaman kanak-kanak lagi. Guru-guru pendidikan

seni visual perlu menguasai kaedah merangsang minda ke arah pembentukan individu

kreatif.

PENGERTIAN KREATIVITI

Perkataan kreativiti berasal daripada perkataan Barat iaitu creativity yang bererti

keupayaan mencipta atau daya cipta (Hassan, 1997). Perkataan creativity pula berasal

daripada perkataan Latin iaitu creare yang bermaksud membuat. Perkataan Greek pula

menterjemahkan krainein sebagai memenuhi(Young,1999). Namun begitu menurut

Torrance (1988), adalah amat sukar atau mustahil untuk memberikan satu definisi yang

benar-benar tepat mengenai maksud kreativiti ini. Ini adalah kerana ciri ciri kreativiti itu

sendiri yang infinitif serta melibatkan setiap deria yang dimiliki oleh manusia termasuklah

penglihatan, pendengaran, bau, rasa, dan perasaan ( Torrance, 1998).

Menurut Kamus Dewan,(2002), kreativiti ditakrifkan sebagai suatu kemampuan

(kebolehan) mencipta daya kreatif. Kebolehan mencipta, menghasil dan mengembangkan


2/19

idea baru dan asli dimaksudkan sebagai kreatif. Selain itu, ada juga pendapat mentakrifkan

kreatif dan kreativiti ini sebagai satu penghasilan sesuatu yang tidak ada sebelum ini.

Secara ringkasnya kreativiti melibatkan daya berfikir, dan kemahiran berfikir. Justeru,

kreativiti sebenarnya boleh dibentuk dan dilatih. Ramai pengkaji mengklasifikasikan

kemahiran berfikir secara kreatif sebagai kemahiran menggunakan otak kanan. Individu

yang mempunyai kebolehan kreatif biasanya mempunyai perasaan istimewa dan eksklusif

kerana individu ini dianggap mempunyai kualiti sejati yang jarang ditemui (Md Nasir

Iberahim & Iberahim Hassan, 2003).

Menurut Cropley (2001), secara keseluruhannya, pakar-pakar dalam bidang

kreativiti bersepakat bahawa kreativiti memiliki tiga unsur teras iaitu:

1. Keaslian (sesuatu produk, tindakan atau idea yang kreatif semestinya menyimpang

daripada kebiasaan).

2. Keberkesanan (mencapai tujuan mengapa ianya dihasilkan).

3. Beretika (istilah kreatif biasanya tidak digunakan untuk mejelaskan tindakan-tindakan

yang mementingkan diri sendiri seperti jenayah,tingkah laku distruktif dan sebagainya).

Kesimpulannya, memahami konsep kreativiti yang sebenarnya sangat penting

terutamanya bagi para pendidik yang berperanan memupuk kreativiti pelajar dalam bilik

darjah. Walaupun pelbagai pendekatan telah digunakan untuk mentakrif kreativiti tetapi

pakar-pakar bersetuju bahawa tiga teras utama kreativiti ialah keaslian, keberkesanan dan

beretika.

PANDANGAN TOKOH-TOKOH SENI VISUAL MENGENAI KREATIVITI

a. Paul Torrance

Ellis Paul Torrance telah mendapat gelaran Bapa Kreativiti kerana kerja-kerja

penyelidikannya mendalami bidang kreativiti. Kemuncak kerjaya Profesor Paul

Torrance ini ialah apabila beliau berjaya mencipta kaedah penanda aras dalam

mengukur kreativiti seseorang individu, dan beliau mengusulkan bahawa ujian IQ

(intelligent quotion) bukanlah satu-satunya cara untuk mengukur daya intelektual


3/19

seseorang melalui instrument ciptaannya Torrance Test of Creative Thinking.

Sepanjang hidupnya, Profesor Dr. Ellis Paul Torrance telah menghasilkan lebih

daripada 2,000 penulisan ilmiah dalam bentuk buku,

monografi,artikel,ujian,manual dan material pengajaran.

b. June King Mc Fee

Jun Macfee menjelaskan bahawa kreativiti seseorang boleh dilihat melalui

keupayaan menyumbangkan idea dan berupaya pula untuk mengubah idea

tersebut kepada idea yang baru lalu melahirkan satu idea lain yang lebih

bermakna. Mcfee melihat bahawa idea boleh dimanipulasikan menjadi sesuatu

yang baru dan mampu diolah. Antara sumbangan June King McFee dalam

bidang pendidikan seni ialah pengiktirafan yang berjaya diperolehi daripada

perjuangannya yang melihat bahawa seni tidak seharusnya terhad kepada hasil

karya seni sahaja, malah terdapat pengalaman estetika di dalam semua objek di

persekitaran. Menurut McFee, seni ialah satu bentuk komunikasi yang

dipengaruhi oleh konteks budaya.

c. Victor Lowenfeld

Teori Lowenfeld Stages of Artistic Development yang banyak digunakan oleh

para pendidik khususnya dalam bidang pendidikan seni visual sebagai rujukan

dan penerangan adalah dibangunkan oleh beliau. Teori ini menerangkan

peringkat-peringkat perkembangan kanak-kanak mengikut perspektif lukisan.

Galakan mengembangkan pemikiran kreatif di kalangan kanak-kanak perlu


4/19

dilakukan secara berterusan. Lowenfeld menyatakan bahwa kreativiti kanak-

kanak boleh diukur melalui empat komponen utama iaitu :

i. kelancaran ( secara spontan serta pantas )

ii. fleksibel ( mampu menyesuaikan diri dengan pelbagai keadaan )

iii. situasi keaslian ( mencari idea baru dan asli )

iv. kepekaan ( penggunaan deria pancaindera seperti melihat, merasa, mendengar,

menghidu dan sentuhan )

CABARAN PELAKSANAANNYA DALAM BILIK DARJAH

Terdapat pelbagai cabaran yang akan dihadapi dalam usaha kita untuk memupuk kreativiti

dalam bilik darjah. Cabaran dan halangan itu dapat kita lihat melalui tiga keadaan iaitu

persekitaran sekolah, guru dan rakan sebaya. Ketiga-tiga aspek ini merupakan perkara

penting dalam membantutkan usaha kea rah memupuk kreativiti dalam bilik darjah.

Yong (1989) berpendapat walaupun pelbagai usaha telah dijalankan untuk

memajukan proses pengajaran guru, sekolah masih lagi cenderung untuk menghasilkan

para pelajar yang berorientasikan peperiksaan. Walaupun dalam KBSR dan KBSM telah

dinyatakan bahawa fungsi peperiksaan dan penilaian bukan sahaja untuk menentukan taraf

pencapaian pelajar tetapi juga untuk membantu memperbaiki lagi proses pengajaran-

pembelajaran di bilik darjah tetapi hakikat sebenarnya ialah penekanan pembelajaran di

sekolah masih lagi tertumpu kepada fakta-fakta untuk dihafal dan seterusnya digunakan

dalam peperiksaan, lantaran itu aspek pemikiran sama ada kreatif atau kritis dipinggirkan

serta diabaikan.


5/19

Selain daripada itu, penekanan kepada peperiksaan terutamanya peperiksaan piawai

bagi keseluruhan pelajar di akhir tahun KBSR dan KBSM juga telah menyebabkan guru

lebih cenderung untuk melaksanakan proses pengajaran yang berpusatkan guru kerana

kaedah pengajaran yang berpusatkan guru terbukti lebih berkesan untuk menghasilkan

pelajar yang akan mendapat markah yang tinggi dalam peperiksaan (Toh, 2003).

Seterusnya, guru yang berjaya menghasilkan bilangan pelajar

yang ramai mendapat keputusan yang cemerlang dalam peperiksaan biasanya akan

dilihat sebagai guru yang berkesan (Toh, 2003). Disebabkan itu guru mendapati sukar

untuk mengadaptasikan diri dengan KBSR dan KBSM yang berpusatkan pelajar kerana

mereka begitu menghayati kaedah pengajaran lama yang lebih berpusatkan guru. Kesan

negatif penekanan terhadap peperiksaan kepada pembangunan kreativiti pelajar begitu

mendalam sekali, sehinggakan Yong (1989) tanpa ragu-ragu telah menyatakan this

emphases have taken a heavy toll on the creativity of Malaysia students(m.s. 20).

Gardner (1991) menyatakan bahawa tempoh umur antara dua hingga tujuh tahun

merupakan tempoh yang kritikal untuk kreativiti diluahkan. Walau bagaimanapun sebaik

sahaja pelajar memasuki alam persekolahan mereka menjadi kurang inovatif dan lebih

berhati-hati. Keadaan menjadi bertambah buruk apabila mereka kemudiannya berubah

daripada menjadi pemain kepada penonton dalam bilik darjah (Dacey & Lennon, 1998).

Perkara ini berlaku kerana proses pengajaran dan pembelajaran yang sehala dan dikawal

oleh guru ini menjadikan para pelajar pasif menerima sahaja maklumat yang diberikan oleh

guru.

Adalah amat malang sekali apabila kajian-kajian oleh para penyelidik menunjukkan

bahawa para guru, rakan sebaya dan sistem pendidikan secara keseluruhannya merupakan


6/19

penghalang utama kepada kecenderungan para pelajar untuk meluahkan daya kreativiti

mereka.

Sternberg & Lubart (1995) pula berpendapat bahawa persekolahan juga

menghalang kreativiti dengan menanamkan ke dalam diri para pelajar sifat toleransi yang

rendah terhadap kegagalan. Ini menjadikan para pelajar takut mengambil risiko. Sikap takut

mengambil risiko ini mula berkembang dalam bilik darjah apabila kegagalan sering dibalas

dengan celaan atau dendaan manakala kejayaan dalam bentuk hasil kerja yang baik sering

dibalas dengan pujian atau ganjaran (Dacey & Lennon, 1998). Tambah Dacey & Lennon

(1998) lagi, kegagalan mungkin menyebabkan pelajar perlu melakukan tugas pembaikan

atau mungkin merasa malu kerana dilihat sebagai seorang yang bodoh. Ini menyebabkan

mereka selalu mengambil jalan yang selamat dan tidak melakukan sesuatu yang mencabar

diri mereka. Sebagai contohnya, apabila mereka berjaya memasuki ke Institut Pengajian

Tinggi, mereka akan cenderung memilih mata pelajaran yang mudah dan bukannya mata

pelajaran yang mencabar mereka. Hakikat ini kemungkinan besar boleh melumpuhkan

kreativiti mereka kerana untuk menjadi seorang yang benar-benar kreatif, individu perlu

mengambil risiko yang berpadanan dengan kemampuan sebenar mereka (Sternberg &

Lubart, 1995).

Di samping itu kajian-kajian di beberapa negara Asia menunjukkan bahawa para

guru cenderung untuk tidak menyukai ciri-ciri personaliti pelajar yang berkaitan dengan

kreativiti (Ng & Smith, 2004). Menurut MacKinnon (1963), antara ciri-ciri personaliti

individu kreatif termasuklah berazam, bebas, suka mengambil risiko, impulsif dan

individualistik. Kajian oleh Westby & Dawson (1995) menunjukkan bahawa ciri-ciri yang

dipaparkan tadi tidak digemari oleh para guru. Sebaliknya kajian menunjukkan bahawa


7/19

para guru lebih menyukai ciri-ciri personaliti pelajar seperti bertanggungjawab, boleh

diharapkan, ikhlas, suka bertoleransi dan boleh dipercayai. Menurut kajian yang dijalankan

oleh MacKinnon (1963), ciri-ciri personaliti tersebut mempunyai kaitan dengan tahap

kreativiti yang rendah. Oleh itu, guru kebiasaannya tidak menyukai bilik darjah yang

pelajarnya terdiri daripada individu yang kreatif. Ini adalah kerana guru berpendapat bilik

darjah tersebut sukar dikawal dan diurus. Sebaliknya guru lebih suka kepada bilik darjah

yang para pelajarnya terdiri daripada individu yang pengakur dan baik kerana mereka

senang dikawal dan diurus. Disebabkan ciri-ciri personaliti kreatif dipandang negatif oleh

para guru, mereka cenderung untuk melatih pelajar-pelajar tersebut untuk menjadi taat dan

pengakur. Perkara ini sekaligus boleh melumpuhkan daya kreativiti pelajar kerana aspek

personaliti merupakan salah satu aspek kreativiti yang penting.

Satu lagi elemen penting yang boleh memberikan kesan negatif kepada daya kreatif

pelajar ialah rakan sebaya. Torrance (1968) melalui kajiannya mendapati markah kreativiti

bagi pelajar menjadi rendah secara konsisten selepas tahun empat. Beliau turut mendapati

bahawa punca kepada penurunan aras kreativiti ini adalah kerana tekanan agar mereka akur

kepada rakan sebaya meningkat. Selain daripada itu, Amabile (1996) seorang penyelidik

dalam bidang psikologi sosial dan kreativiti turut berpendapat bahawa rakan sebaya

merupakan penghalang utama yang menyebabkan para pelajar enggan mengambil risiko

serta meluahkan idea kreatif.

Kesimpulan

Pada mulanya kreativiti dianggap memainkan peranan penting hanya dalam bidang

seni dan sastera sahaja. Namun kini para penyelidik mendapati kreativiti turut memainkan


8/19

peranan penting dalam bidang-bidang pentadbiran, perniagaan, keusahawanan, sains,

metamatik, seni bina, kejuruteraan dan sukan. Perkembangan ini menyebabkan usaha untuk

memupuk kreativiti di peringkat sekolah dianggap sebagai sangat mendesak dan penting.

Dalam dunia penuh persaingan global ketika ini, memiliki pengetahuan dan kepintaran

yang tinggi tidak memadai. Pengetahuan dan kepintaran tersebut mesti disertai dengan

kreativiti agar pelajar kita dapat bersaing di peringkat global apbila mereka dewasa nanti.

Akan tetapi usaha ke arah pemupukan kreativiti pelajar ini akan terbantut seandainya

halangan-halangan terhadap pemupukan kreativiti tidak diatasi terlebih dahulu.

b) Pengujian dan penilaian dalam seni. Bincangkan kaedah-kaedah pengujian di

dalam pembelajaran seni, pengujian kemajuan dan pengujian hasil kreativiti

kanak-kanak dalam bilik darjah dan cadangkan bagaimana pengujian dan

penilaian dilaksanakan.

Proses pengujian dan penilaian merupakan satu cara untuk kita mendapat

maklumat tentang tahap kebolehan atau prestasi seseorang atau pelajar. Dalam

erti kata lain pengujian dan penilaian merupakan satu proses positif untuk


9/19

mempamerkan kebolehan dan kemampuan seseorang pelajar. Bagi pelajar,

fokus pengujian adalah untuk mempersembahkan pencapaian dan penguasaan

daripada perspektif kemampuan dan keupayaan mereka di dalam sesuatu mata

pelajaran. Sementara daripada pengujian dan penilaian yang dijalankan akan

membolehkan guru menjana semula pengajaran untuk meningkatkan tahap

penguasaan pelajar dalam sesuatu bidang di samping dapat membantu guru

merangka program yang berkesan.

Penilaian dan pengujian juga merupkan faktor penggerak untuk mendorong

murid lebih berusaha dalam pembelajaran. Selain itu, penilaian dan pengujian

yang dijalankan juga dapat dijadikan motivasi kepada murid untuk membuat

ulangkaji. Penilaian dan pengujian juga merupakan suatu latihan formal untuk

membantu murid memperkukuhkan konsep atau kemahiran dalam sesuatu

bidang yang dipelajari oleh mereka. Di samping itu, pengujian dan penilaian juga

berperanan untuk menentukkan tahap kebolehan dan pencapaian murid dalam

kemahiran-kemahiran tertentu di samping merekod prestasi murid dan dapat

mengetahuai tahap P & P guru. Menurut Eisner(1985), hasil daripada suatu

penilaian, boleh dijadikan sebagai :

petunjuk untuk membuat diagnosis

panduan memperbaiki kurikulum

berfungsi untuk menilai keseluruhan kandungan program

untuk mengukur pencapaian pelajar

mengukur tahap-tahap perkembangan


10/19

kemahiran psikomotor, afektif dan kognitif

Matlamat penilaian adalah untuk membuat keputusan (pengadilan) tentang

sesuatu. Persoalan. Antara perkara yang perlu dipertimbangkan untuk membuat

keputusan itu ialah sejauh mana berkualitinya pencapaian itu, adakah

pencapaian itu sudah mencukupi, adakah kerja yang dilakukan itu sudah cukup

berkualiti dan sebagainya. Dalam proses membuat pengujian dan penilaian ini,

setiap guru sepatutnya memahami konsep pengujian (assessment) dan penilaian

(evaluation) dan dua perkataan ini sering digunakan untuk merujuk perkara yang

sama.

Pengujian merujuk kepada keseluruhan proses yang terlibat di dalam

mendapatkan bukti (evidence) keupayaan pelajar; daripada menentukan objektif

pengujian, merangka soalan atau tugas, menjalankan ujian, memeriksa atau

memberi markah termasuk melaporkan keputusan ujian kepada pihak-pihak

yang terbabit (pelajar, pihak sekolah, pihak kementerian, ibu bapa dan lain-lain).

Antara bentukbentuk pengujian termasuklah ujian bulanan, peperiksaan,

pemerhatian, temuduga, portfolio serta tugasan-tugasan kelas yang diberi

markah.

Manakala penilaian merujuk kepada proses menghakimi sesuatu dengan

tujuan untuk memberi nilai. Dengan maksud yang lebih mudah, seseorang akan

menjalankan penilaian untuk melihat salah satu atau semua daripada perkara

berikut: keberkesanan, kelancaran, fungsi dan operasi.


11/19

Konsep-konsep Penting Dalam Penilaian

Pengujian Formal dan Tidak Formal

Antara bentuk pengujian tidak formal ialah bertanya sama ada pelajar

faham apa yang diajar, membaca isyarat tidak verbal pelajar untuk mengagak

tahap pemahaman mereka, mengadakan sesi soal jawab dalam melihat

penguasaan pelajar ataupun memeriksa latihan dan kerja rumah pelajar.

Sementara itu, pengujian formal pula melibatkan pengujian rasmi yang

dijalankan oleh guru atau pihak jawatankuasa pengujian di sekolah. Ianya formal

kerana sejumlah masa khusus diperuntukkan untuk menjalankan ujian

berkenaan, semua pelajar akan diuji mengikut prosedur yang telah ditetapkan,

harus mempunyai matlamat dan objektif pengujian, melibatkan pemberian

markah dan keputusan sesuatu pengujian perlu dilaporkan kepada pihak-pihak

yang relevan.

Pengujian Formatif dan Pengujian Sumatif

Pengujian formatif merujuk kepada sebarang bentuk pengujian yang

dijalankan pada bila-bila masa semasa tahun pembelajaran. Contoh pengujian

formatif ialah ujian dan kuiz bulanan, pembentangan pelajar pengujian tidak

formal atau sebarang bentuk pengujian yang dijalankan dalam tahun

pembelajaran. Manakala pengujian sumatif pula merujuk kepada sebarang

bentuk pengujian yang dijalankan pada akhir tahun pembelajaran. Contoh

pengujian sumatif ialah peperiksaan akhir tahun.


12/19

Rujukan Norma dan Rujukan Kriteria

Rujukan Norma ialah satu cara melapor keputusan pengujian dengan

menyusun pencapaian para pelajar di dalam sesuatu kelas mengikut norma.

Dalam erti kata lain, para pelajar disusun mengikut pencapaian markah mereka.

Rujukan Kriteria pula merujuk kepada pencapaian atau penguasaan seseorang

pelajar berdasarkan kriteria-kriteria pengujian yang telah ditetapkan. Sekiranya

ada kriteria yang pelajar masih lemah, guru boleh memfokuskan pengajaran

untuk kriteria tersebut kemudiannya.

Rubrik Analitikal dan Rubrik Holistik

Rubrik analitikal merujuk kepada panduan pemarkahan yang selalunya

digunakan untuk pengujian formatif. guru dapat melihat bidang (kriteria) yang

dapat dikuasai oleh pelajar dengan baik dan bidang (kriteria) yang memerlukan

pembaikan. Rubrik holistik selalunya digunakan di dalam pengujian sumatif untuk

melihat kepada pencapaian pelajar secara menyeluruh.

Pengujian Tradisional dan Pengujian Alternatif

Pengujian tradisional merujuk kepada sebarang bentuk pengujian

bertulis yang melibatkan penggunaan pen dan kertas. kebanyakan pengujian

yang dijalankan adalah berbentuk alternatif. Contoh-contoh pengujian alternatif di

dalam

bidang seni visual ialah portfolio, buku kerja kajian (research workbook) dan juga


13/19

pengujian berasaskan prestasi (performancebased assessment) seperti kerja

kumpulan, demonstrasi dan pembentangan pelajar.

Kaedah-Kaedah Pengujian dan Penilaian Di Dalam Pembelajaran Seni

Visual

Terdapat pelbagai kaedah yang boleh digunakan oleh guru untuk membuat

pengujian dan penilaian terhadap murid di dalam Pendidikan Seni Visual. Antara

kaedah yang boleh digunapakai oleh guru ialah pemerhatian, temuramah,

perbincangan, pengujian berasaskan persembahan, maklum balas dan portfolio.

Pemerhatian boleh dilakukan oleh guru untuk pengujian formal

(bermarkah) ataupun pengujian tidak formal (untuk meningkatkan proses

pembelajaran). Temuramah pula dapat membantu guru dalam memahami

masalah yang mungkin dialami oleh pelajar di dalam kelas, melihat tahap

pemahaman pelajar terhadap sesuatu dan boleh digunakan sebagai satu cara

untuk mendekati diri pelajar. Guru juga boleh menggunakan kaedah

perbincangan yang melibatkan sekumpulan pelajar dan ini mengelakkan pelajar

daripada merasa gemuruh ketika diuji. Sementara itu, Pengujian Berasaskan

Persembahan (Performance-based Assessment) membolehkan pelajar

melakukan sesuatu sama ada demonstrasi, pembentangan dan lain-lain. Bagi

kaedah maklum balas pula, borang maklum balas atau questionnaire boleh

diaplikasikan untuk menggantikan ujian bertulis, dan bentuk soalan yang ditanya

adalah soalan tertutup . Melalui kaedah portfolio pula, kesemua hasil kerja


14/19

pelajar termasuklah karya seni, latihan, tugasan bertulis, nota, dan sebagainya

dikumpul dan disusun dengan sistematik di dalam folder yang berupa fail.

Pengujian dan Penilaian Di Dalam pembelajaran Seni Visual

Penilaian dalam Pendidikan Seni Visual bukan hanya melibatkan

pengujian dan pengukuran tetapi penilaian secara keseluruhan. Penilaian secara

keseluruhan membolehkan murid menggabungkan kefahaman kognitif,

psikomotor dan afektif mereka.

Aspek kognitif meliputi kefahaman tentang unsur seni, prinsip rekaan,

pengetahuan tentang alat serta teknologi bahan, bentuk gubahan serta kemasan

dan pemahaman dan penghargaan. Aspek psikomotor pula melibatkan penilaian

proses dalam penghasilan bahan. Penilaian aspek afektif pula dijalankan melalui

pemerhatian, sikap dan perlakuan murid yang direkod. Terdapat tiga kaedah

penilaian dalam Pendidikan Seni Visual iaitu pemerhatian, lisan dan interaksi

serta penulisan.

Kaedah pemerhatian adalah proses penilaian yang melibatkan guru

secara aktif di dalam bilik darjah. Pemerhatian boleh dilakukan oleh guru

sepanjang proses pembelajaran. Guru memerhati, membuat interpretasi dan

menilai aspek-aspek yang diperhatikan. Melalui kaedah ini, penilaian dapat

dijalankan ke atas proses dan hasil kerja murid. Pemerhatian proses adalah

penilaian yang menitikberatkan proses penghasilan bahan. Guru perlu

memerhati cara murid mentafsir, mengelola idea, pewujudan idea dan cara

mereka menggunakan alat. Sekiranya proses tidak dilakukan dengan betul, guru


15/19

perlu memberi bimbingan yang sewajarnya. Perkara-perkara yang perlu

dititikberatkan adalah pewujudan idea di mana proses murid menentukan tema

dan peningkatan idea mereka perlu diambil kira. Selain daripada itu, pemilihan

dan penyediaan alat dan bahan, proses dan teknik yang dipilih dan kemasan

adalah beberapa elemen yang perlu diperhatikan.

Pemerhatian hasil kerja adalah penilaian pencapaian kebolehan dan

kemahiran murid yang diperlihatkan pada hasil kerja. Kriteria-kriteria yang

relevan dalam penilaian adalah gubahan, interpretasi, kemahiran, fungsi,

keaslian, kreativiti dan kemasan. Aspek afektif juga boleh dinilai oleh guru

semasa menggunakan kaedah pemerhatian. Semasa proses pengajaran dan

pembelajaran Pendidikan Seni Visual di dalam bilik darjah, nilai-nilai yang sesuai

diperhatikan adalah kebersihan dan keteraturan, keselamatan, ketekunan,

bekerjasama, ketelitian dan kesempurnaan.

Penilaian secara lisan dan interaksi ialah satu kaedah penilaian di mana

guru berinteraksi dengan murid untuk mengetahui tahap penguasan murid

terhadap aspek seni, kemahiran berkomunikasi dalam bahasa seni dan menilai

potensi murid dalam kemahiran berfikir. Aktiviti-aktiviti lisan yang boleh

dijalankan ialah soal jawab, peta minda, kuiz, temubual, teka teki, forum,

seminar, lakonan dan sumbangsaran. Perkara-perkara yang boleh dinilai secara

lisan adalah penguasan pengetahuan, pemahaman konsep, penguasan

kemahiran berfikir dan belajar, kemahiran berbahasa seni dan sosial,

perkembangan daya kreatif dan mengenalpasti perlakuan emosi, perasaan dan

perubahan sikap murid.


16/19

Penilaian secara penulisan pula dapat mengesan dan mengukur

perkembangan dan pemahaman murid dalam pelbagai aspek pengetahuan serta

merekod proses dalam bentuk folio. Penilaian menggunakan kaedah penulisan

dapat merangsang pemikiran murid secara logikal, kritikal dan analitikal. Murid

juga digalakkan membuat kajian, eksperimentasi serta membuat perancangan.

Melalui penilaian ini, guru dapat menilai tahap penguasan pengetahuan,

pemahaman konsep, proses dan teknik serta kemahiran bahasa seni dan

kemahiran berfikir. Pembinaan soalan-soalan obejktif dan subjektif harus

menggambarkan pembelajaran secara keseluruhan yang menitikberatkan aras

kesukaran berasaskan taksonomi Bloom seperti ingatan, kefahaman, aplikasi,

analisis, sintesis dan penilaian.

Selain daripada ujian berbentuk objektif dan subjektif, penyediaan folio

murid juga boleh dinilai menggunakan kaedah penilaian secara penulisan.

Melalui penyediaan folio, murid dapat meningkatkan pengetahuan dan

pemahaman seni mereka. Murid juga berpeluang memperlihatkan tahap

pengetahuan, penguasan kemahiran, perkembangan minat dan daya kreatif

serta sikap mereka dalam penghasilan folio. Folio-folio dinilai mengikut kriteria

seprti kajian yang dijalankan oleh murid, perkembangan idea melalui lakaran,

rangka sebenar yang dihasilkan dan persembahan. Murid di sekolah menengah

berupaya membuat penilaian kendiri. Guru boleh menggalakkan murid menilai

kekuatan dan kelemahan masing-masing dalam pembelajaran serta menilai

amalan dan sikap masing-masing bagi mempertingkatkan pembelajaran masing-

masing. Murid boleh menjalankan penilaian kendiri dengan menilai hasil kerja


17/19

sendiri, mengadakan perbincangan dengan guru atau rakan sebaya, dengan

membuat perbandingan hasil kerja dan dengan mengisi borang penilaian kendiri.

Penilaian kendiri lebih bermakna sekiranya murid berupaya memperbaiki

kelemahan yang dikenalpasti.

Pengujian Kemajuan Kanak-kanak Dalam Pendidikan Seni

Penilaian jenis ini boleh dilakukan oleh guru setelah pelajar melalui satu-satu unit

pembelajaran, kemahiran atau tajuk yang diajar. Penilaian ini juga bertujuan

untuk mengesan penguasaan pelajar terhadap kemahiran-kemahiran yang telah

didedahkan. Proses penilaian dilakukan secara formal iaitu secara terancang,

bertulis dan didokumentasikan mengikut format tertentu, atau secara tidak formal

iaitu tiada kaedah khusus. Walau bagaimanapun, maklum balas pencapaian

akan dicatat untuk dianalisis bagi tujuan penyimpanan rekod.


18/19

Rujukan

Abdullah Sani. Y. (2003).Perkembangan Pendidikan di Malaysia. Pahang: PTS

Publications & Distributor Sdn. Bhd.

Hasan Langgulung. (1997).Kreativiti & Pendidikan : Suatu Kajian Psikologi

& Falsafah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa & Pustaka.

Ikhsan, O., & Norila, M. S. (2005).Kurikulum dan Pengajaran Sekolah Rendah,Aspek-aspek

yang Berkaitan. Tanjong Malim: Quantum Books.

Mok Soon Sang & Lee Shok Mee. (1986).Kurikulum Baru Sekolah Rendah Tahap 1. Kuala

Lumpur. Heinemann (Malaysia) Sdn. Bhd.

Omar Mohd Hashim. (1991).Pengisian Misi Pendidikan. Kuala Lumpur: Dewan

Bahasa & Pustaka.

Prof. Dr. Haji Abdul Shukor Hashim. et. al. (2010).HBAE1203 Perkembangan SeniKanak-kanak.

Selangor Darul Ehsan. Meteor Doc. Sdn. Bhd.

Pusat Perkembangan Kurikulum Kementerian Pendidikan Malaysia . (2000). Sukatan

Pelajaran Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah Pendidikan Seni Visual. Kementerian

Pendidikan Malaysia.

Rosnani Hashim, & Suhailah Hussein. (2003). The Teaching Of Thinking In Malaysia. Kuala

Lumpur: Research Centre, International Islamic University Malaysia.


19/19

Strom, R. D., & Storm, P. S. (2002). Changing the Rules: Education For CreativeThinking.

Journal of Creative Behavior, 36 (3), 183-199.

Torrance, E. P. (1971).Encouraging Creativity In The Classroom. Iowa: WM. C. Brown Company

Publishers.

Diakses daripada laman web pada 20 Mei 2012

http://www.ppk.kpm.my/html/about%20cdc/about_per.htm (2003).

Diakses daripada laman web pada 25 Mei 2012

http://zul9990.blogspot.com/

Diakses daripada laman web pada 13 Jun 2012

http://itukamibudakseni.blogspot.com/2009/11/pengujian-dan-penilaian-dalam.html
http://zul9990.blogspot.com/http://itukamibudakseni.blogspot.com/2009/11/pengujian-dan-penilaian-dalam.htmlhttp://zul9990.blogspot.com/http://itukamibudakseni.blogspot.com/2009/11/pengujian-dan-penilaian-dalam.html

Abdulkarim Kreativiti

Documents

Transcript of Abdulkarim Kreativiti