ALTERNATIF PENGGUNAAN KENDERAAN REKREASI AIR DI WATERFRONT KUCHING

Mohin AB Wahid

Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Teknologi Seni Reka)

2011

usat lOIidmal MakJlIwaf AkademiJo VNIVERSm MALAYSIA SAaAWAK

ALTERNATIF PENGGUNAAN KENDERAAN REKREASI AIR DI

WATERFRONT KUCHING

MOHIN AS WAHlD

Projek ini merupakan salah satu keperluan untuk Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan

dengan Kepujian ( Teknologi Seni Reka )

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif

UNIVERSITI MALA YSIA SARAWAK

20 II

-------------------

ooq

PENGAKUAN

Projek bertajuk Alternatif Penggunaan Kenderaan Rekreasi Air Oi Waterfront

Kuching telah disediakan oleh Mohin Ab Wahid dan telah diserahkan kepada

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah Sarjana

Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Teknologi Seni Reka Perindustrian)

Oiterima untuk diperiksa oleh

( Dr Saiful Bahari Mohd Yusoff)

Teknologi Seni Reka

( Seni Reka Perindustrian)

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif

Universiti Malaysia Sarawak

Tarikh

II

UNIVERSITI MALAYSIA SARA W AK

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS I LAPORAN

JUDUL AL TERNA TIF PENGGUNAAN KENDERAAN REKREASI AIR DI WATERFRONT KUCHING

SESI PENGAJIAN 2010 I 2011

Saya MOHfN AB WAHID Mengaku membenarkan tesis I Laporan ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut

I TesisLaporan adalah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak 2 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak

dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak

Dibenarkan membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan

4 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan Membuatsalinan tesis I laporan ini sebagai pertukaran bahan antara institusi pengajian tinggi

5 Sila tandakan [IJ

D SULIT (mengandungi maklumat yang berdarjah

D keselamatan atau kepentingan seperti

termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMII972)

D

TERHAD (mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh organisasi I badan

di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD

Disahkan

1rJlh Tandatangan Penulis Tandatangan Penyelia Tarikh )0 05 zoq Tarikh

Alamat tetap WDT No 99 Kg Randagong Lama 89309 Ranau Sabah

Catatan middotTesisiLaporan dimaksudkan sebagai tesis bagi ljazah Doktor Falsafah Sarjana dan Sarjana Muda

Jika TesisLaporan ini SULIT at au TERHAD sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis laporan ini perlu dikelaskan sebagai

SULIT atau TERHAD

IU

PENGHARGAAN

Bismill ahir RahmanirRahim

Syukur Alhamdulillah kehadrat Ilahi dengan izinNya dapatlah saya

menyiapkan tesis ini bagi memenuhi syarat untuk penganugerahan Ijazah Sarjana

Muda Seni Gunaan dan Kreatif dengan kepujian Teknologi Senireka Universiti

Malaysia Sarawak Setinggi-tinggi penghargaan saya tujukan khas kepada Dr Saiful

Bahari Mohd Yusoff yang telah banyak memberi tunjuk ajar bimbingan dan

dorongan sepanjang kajian ini dijalankan

Sekalung penghargaan juga ditujukan kepada Prof Madya Dr Hj Khairul

Aidil Azlin Abd Rahman dan Pn Faridah bt Sahari yang banyak memberi sokongan

dan pandangan sepanjang saya menjalankan kajian ini Tidak dilupakan juga kepada

semua rakan-rakan seperjuangan di atas kritikan dan pertolongan yang diberikan

Akhir sekali ucapan terima kasih buat ahli keluarga say a yang banyak

membantu serta memberi sokongan kepada saya untuk menyiapkan kajian ini dan

juga kepada individu yang terlibat samaada secara langsung dan tidak langsung

Segala kerjasama dan jasa baik kalian akan dikenang selamanya

Wassalam

IV

Abstrak

Sarawak merupakan negeri yang terbesar di Malaysia serta mempunyai

banyak cabang sungai berbanding di negeri lain Sarawak juga adalah salah satu

destinasi eko pelancongan yang utama di Malaysia Waterfront Kuching menjadi

tumpuan bagi aktivit eko pelancongan di negeri ini dengan adanya pelbagai

kemudahan perkhidmatan kenderaan air Penyelidikan serta alternatif kenderaan

rekreasi air dibuat bagi merancakkan lagi aktiviti eko pelancongan terutamanya di

Sarawak Selari dengan cadangan yang telah disarankan oleh YB Datuk Abang

Johari Tun Abang Hj Openg melalui sidang media keperluan dalam

mempelbagaikan lagi rekabentuk dan fungsi perkhidmatan kenderaan air di

Waterfront untuk kemudahan kepada pengunjung perlu dibuat Kenderaan air yang

dicadangkan berkonsep moden tetapi beridentitikan Sarawak la mesra pengguna

I

serta dapat memuatkan seramai 7 orang penumpang

v

t

Abstract

Sarawak is the largest state in Malaysia and has many branches ofthe river

than in other states Sarawak is as well one ofthe major eco-tourism destination

in Malaysian Kuching Waterfront is home to eco-tourism in the state ofthe

activity with the various facilities of water transport services Researches as well

as alternative water recreation vehicles are made to enhance eco-tourism activities

particularly in Sarawak Consistent with the proposal that was suggested by YB

Datuk A bang lohari TunA bang Hj Openg the press conference the need to diversify

further in the design and function of water transport services on the Waterfront for

the convenience ofthe visitors have made The proposed water vehicles but the

modern concept is identity ofSarawak It is user friendly and can published

seven passengers

VI

tusat Khidmat Makumat AKadtlnik UNMlSm MALAVSIA SARAWAK

ISIKANDUNGAN

HALAMAN TAJUK

PENGAKUAN

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGHARGAAN

ABSTRAK

BABI

PENDAHULUAN

10 Pengenalan

11 Sejarah Awal Bot I

12 Persoalan Kajian

13 Kajian Permasalahan

14 Hipotesis Kajian

15 Objektif Kajian

16 Kepentingan Kajian

17 Limitasi Kajian

18 Skop Kajian

DAD 2

SOROTAN KAJIAN

20 Pengenalan

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

VII

MUKASURAT

ii

iii

iv

v

I

2

4

4

5

5

5

5

6

7

7

7

7

Aspek Keselamatan 9

Penggunaan Enjin Bot 10

22 Dalam Negara I I

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya 11

Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya 13

Bot Cruise di Sungai Melaka 14

Teksi Air di Sungai Melaka 15

23 Luar Negara 17

Teksi Air di New York Amerika 17

Teksi Air di Sydney Australia 18

24 Bot di Waterfront 21

Bot Penambang 24

Bot CPH Travel Tacker 25

Bot Persendirian 26

Bot River Cruise 27

BAB3

METODOLOGI PENYELIDIKAN 29

30 Metodologi 29

31 Kaedah Penyelidikan 31

BAB4

ANALISA DATA 32

40 Analisa Data 32

41 Pemerhatian 33

viii

I

42 Fotografi 34

43 Borang Kaji Selidik 35

BABS

CADANGAN REKAAN 48

50 Pengenalan 48

51 Proses Rekabentuk 48

52 Idea Akhir 51

53 Spesifikasi Rekabentuk 52

54 Model Rekabentuk Bot 56

55 Kesimpulan 59

HARTA INTELEK 60

Definisi Harta Intelek 60

Kepentingan Perlindungan Harta Intelek 61

Diskripsi 62

TuntutanClaim 63

RUJUKAN 64

LAMPIRAN 66

ix

I

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

usat lOIidmal MakJlIwaf AkademiJo VNIVERSm MALAYSIA SAaAWAK

ALTERNATIF PENGGUNAAN KENDERAAN REKREASI AIR DI

WATERFRONT KUCHING

MOHIN AS WAHlD

Projek ini merupakan salah satu keperluan untuk Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan

dengan Kepujian ( Teknologi Seni Reka )

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif

UNIVERSITI MALA YSIA SARAWAK

20 II

-------------------

ooq

PENGAKUAN

Projek bertajuk Alternatif Penggunaan Kenderaan Rekreasi Air Oi Waterfront

Kuching telah disediakan oleh Mohin Ab Wahid dan telah diserahkan kepada

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah Sarjana

Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Teknologi Seni Reka Perindustrian)

Oiterima untuk diperiksa oleh

( Dr Saiful Bahari Mohd Yusoff)

Teknologi Seni Reka

( Seni Reka Perindustrian)

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif

Universiti Malaysia Sarawak

Tarikh

II

UNIVERSITI MALAYSIA SARA W AK

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS I LAPORAN

JUDUL AL TERNA TIF PENGGUNAAN KENDERAAN REKREASI AIR DI WATERFRONT KUCHING

SESI PENGAJIAN 2010 I 2011

Saya MOHfN AB WAHID Mengaku membenarkan tesis I Laporan ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut

I TesisLaporan adalah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak 2 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak

dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak

Dibenarkan membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan

4 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan Membuatsalinan tesis I laporan ini sebagai pertukaran bahan antara institusi pengajian tinggi

5 Sila tandakan [IJ

D SULIT (mengandungi maklumat yang berdarjah

D keselamatan atau kepentingan seperti

termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMII972)

D

TERHAD (mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh organisasi I badan

di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD

Disahkan

1rJlh Tandatangan Penulis Tandatangan Penyelia Tarikh )0 05 zoq Tarikh

Alamat tetap WDT No 99 Kg Randagong Lama 89309 Ranau Sabah

Catatan middotTesisiLaporan dimaksudkan sebagai tesis bagi ljazah Doktor Falsafah Sarjana dan Sarjana Muda

Jika TesisLaporan ini SULIT at au TERHAD sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis laporan ini perlu dikelaskan sebagai

SULIT atau TERHAD

IU

PENGHARGAAN

Bismill ahir RahmanirRahim

Syukur Alhamdulillah kehadrat Ilahi dengan izinNya dapatlah saya

menyiapkan tesis ini bagi memenuhi syarat untuk penganugerahan Ijazah Sarjana

Muda Seni Gunaan dan Kreatif dengan kepujian Teknologi Senireka Universiti

Malaysia Sarawak Setinggi-tinggi penghargaan saya tujukan khas kepada Dr Saiful

Bahari Mohd Yusoff yang telah banyak memberi tunjuk ajar bimbingan dan

dorongan sepanjang kajian ini dijalankan

Sekalung penghargaan juga ditujukan kepada Prof Madya Dr Hj Khairul

Aidil Azlin Abd Rahman dan Pn Faridah bt Sahari yang banyak memberi sokongan

dan pandangan sepanjang saya menjalankan kajian ini Tidak dilupakan juga kepada

semua rakan-rakan seperjuangan di atas kritikan dan pertolongan yang diberikan

Akhir sekali ucapan terima kasih buat ahli keluarga say a yang banyak

membantu serta memberi sokongan kepada saya untuk menyiapkan kajian ini dan

juga kepada individu yang terlibat samaada secara langsung dan tidak langsung

Segala kerjasama dan jasa baik kalian akan dikenang selamanya

Wassalam

IV

Abstrak

Sarawak merupakan negeri yang terbesar di Malaysia serta mempunyai

banyak cabang sungai berbanding di negeri lain Sarawak juga adalah salah satu

destinasi eko pelancongan yang utama di Malaysia Waterfront Kuching menjadi

tumpuan bagi aktivit eko pelancongan di negeri ini dengan adanya pelbagai

kemudahan perkhidmatan kenderaan air Penyelidikan serta alternatif kenderaan

rekreasi air dibuat bagi merancakkan lagi aktiviti eko pelancongan terutamanya di

Sarawak Selari dengan cadangan yang telah disarankan oleh YB Datuk Abang

Johari Tun Abang Hj Openg melalui sidang media keperluan dalam

mempelbagaikan lagi rekabentuk dan fungsi perkhidmatan kenderaan air di

Waterfront untuk kemudahan kepada pengunjung perlu dibuat Kenderaan air yang

dicadangkan berkonsep moden tetapi beridentitikan Sarawak la mesra pengguna

I

serta dapat memuatkan seramai 7 orang penumpang

v

t

Abstract

Sarawak is the largest state in Malaysia and has many branches ofthe river

than in other states Sarawak is as well one ofthe major eco-tourism destination

in Malaysian Kuching Waterfront is home to eco-tourism in the state ofthe

activity with the various facilities of water transport services Researches as well

as alternative water recreation vehicles are made to enhance eco-tourism activities

particularly in Sarawak Consistent with the proposal that was suggested by YB

Datuk A bang lohari TunA bang Hj Openg the press conference the need to diversify

further in the design and function of water transport services on the Waterfront for

the convenience ofthe visitors have made The proposed water vehicles but the

modern concept is identity ofSarawak It is user friendly and can published

seven passengers

VI

tusat Khidmat Makumat AKadtlnik UNMlSm MALAVSIA SARAWAK

ISIKANDUNGAN

HALAMAN TAJUK

PENGAKUAN

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGHARGAAN

ABSTRAK

BABI

PENDAHULUAN

10 Pengenalan

11 Sejarah Awal Bot I

12 Persoalan Kajian

13 Kajian Permasalahan

14 Hipotesis Kajian

15 Objektif Kajian

16 Kepentingan Kajian

17 Limitasi Kajian

18 Skop Kajian

DAD 2

SOROTAN KAJIAN

20 Pengenalan

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

VII

MUKASURAT

ii

iii

iv

v

I

2

4

4

5

5

5

5

6

7

7

7

7

Aspek Keselamatan 9

Penggunaan Enjin Bot 10

22 Dalam Negara I I

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya 11

Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya 13

Bot Cruise di Sungai Melaka 14

Teksi Air di Sungai Melaka 15

23 Luar Negara 17

Teksi Air di New York Amerika 17

Teksi Air di Sydney Australia 18

24 Bot di Waterfront 21

Bot Penambang 24

Bot CPH Travel Tacker 25

Bot Persendirian 26

Bot River Cruise 27

BAB3

METODOLOGI PENYELIDIKAN 29

30 Metodologi 29

31 Kaedah Penyelidikan 31

BAB4

ANALISA DATA 32

40 Analisa Data 32

41 Pemerhatian 33

viii

I

42 Fotografi 34

43 Borang Kaji Selidik 35

BABS

CADANGAN REKAAN 48

50 Pengenalan 48

51 Proses Rekabentuk 48

52 Idea Akhir 51

53 Spesifikasi Rekabentuk 52

54 Model Rekabentuk Bot 56

55 Kesimpulan 59

HARTA INTELEK 60

Definisi Harta Intelek 60

Kepentingan Perlindungan Harta Intelek 61

Diskripsi 62

TuntutanClaim 63

RUJUKAN 64

LAMPIRAN 66

ix

I

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

-------------------

ooq

PENGAKUAN

Projek bertajuk Alternatif Penggunaan Kenderaan Rekreasi Air Oi Waterfront

Kuching telah disediakan oleh Mohin Ab Wahid dan telah diserahkan kepada

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah Sarjana

Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Teknologi Seni Reka Perindustrian)

Oiterima untuk diperiksa oleh

( Dr Saiful Bahari Mohd Yusoff)

Teknologi Seni Reka

( Seni Reka Perindustrian)

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif

Universiti Malaysia Sarawak

Tarikh

II

UNIVERSITI MALAYSIA SARA W AK

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS I LAPORAN

JUDUL AL TERNA TIF PENGGUNAAN KENDERAAN REKREASI AIR DI WATERFRONT KUCHING

SESI PENGAJIAN 2010 I 2011

Saya MOHfN AB WAHID Mengaku membenarkan tesis I Laporan ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut

I TesisLaporan adalah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak 2 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak

dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak

Dibenarkan membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan

4 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan Membuatsalinan tesis I laporan ini sebagai pertukaran bahan antara institusi pengajian tinggi

5 Sila tandakan [IJ

D SULIT (mengandungi maklumat yang berdarjah

D keselamatan atau kepentingan seperti

termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMII972)

D

TERHAD (mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh organisasi I badan

di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD

Disahkan

1rJlh Tandatangan Penulis Tandatangan Penyelia Tarikh )0 05 zoq Tarikh

Alamat tetap WDT No 99 Kg Randagong Lama 89309 Ranau Sabah

Catatan middotTesisiLaporan dimaksudkan sebagai tesis bagi ljazah Doktor Falsafah Sarjana dan Sarjana Muda

Jika TesisLaporan ini SULIT at au TERHAD sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis laporan ini perlu dikelaskan sebagai

SULIT atau TERHAD

IU

PENGHARGAAN

Bismill ahir RahmanirRahim

Syukur Alhamdulillah kehadrat Ilahi dengan izinNya dapatlah saya

menyiapkan tesis ini bagi memenuhi syarat untuk penganugerahan Ijazah Sarjana

Muda Seni Gunaan dan Kreatif dengan kepujian Teknologi Senireka Universiti

Malaysia Sarawak Setinggi-tinggi penghargaan saya tujukan khas kepada Dr Saiful

Bahari Mohd Yusoff yang telah banyak memberi tunjuk ajar bimbingan dan

dorongan sepanjang kajian ini dijalankan

Sekalung penghargaan juga ditujukan kepada Prof Madya Dr Hj Khairul

Aidil Azlin Abd Rahman dan Pn Faridah bt Sahari yang banyak memberi sokongan

dan pandangan sepanjang saya menjalankan kajian ini Tidak dilupakan juga kepada

semua rakan-rakan seperjuangan di atas kritikan dan pertolongan yang diberikan

Akhir sekali ucapan terima kasih buat ahli keluarga say a yang banyak

membantu serta memberi sokongan kepada saya untuk menyiapkan kajian ini dan

juga kepada individu yang terlibat samaada secara langsung dan tidak langsung

Segala kerjasama dan jasa baik kalian akan dikenang selamanya

Wassalam

IV

Abstrak

Sarawak merupakan negeri yang terbesar di Malaysia serta mempunyai

banyak cabang sungai berbanding di negeri lain Sarawak juga adalah salah satu

destinasi eko pelancongan yang utama di Malaysia Waterfront Kuching menjadi

tumpuan bagi aktivit eko pelancongan di negeri ini dengan adanya pelbagai

kemudahan perkhidmatan kenderaan air Penyelidikan serta alternatif kenderaan

rekreasi air dibuat bagi merancakkan lagi aktiviti eko pelancongan terutamanya di

Sarawak Selari dengan cadangan yang telah disarankan oleh YB Datuk Abang

Johari Tun Abang Hj Openg melalui sidang media keperluan dalam

mempelbagaikan lagi rekabentuk dan fungsi perkhidmatan kenderaan air di

Waterfront untuk kemudahan kepada pengunjung perlu dibuat Kenderaan air yang

dicadangkan berkonsep moden tetapi beridentitikan Sarawak la mesra pengguna

I

serta dapat memuatkan seramai 7 orang penumpang

v

t

Abstract

Sarawak is the largest state in Malaysia and has many branches ofthe river

than in other states Sarawak is as well one ofthe major eco-tourism destination

in Malaysian Kuching Waterfront is home to eco-tourism in the state ofthe

activity with the various facilities of water transport services Researches as well

as alternative water recreation vehicles are made to enhance eco-tourism activities

particularly in Sarawak Consistent with the proposal that was suggested by YB

Datuk A bang lohari TunA bang Hj Openg the press conference the need to diversify

further in the design and function of water transport services on the Waterfront for

the convenience ofthe visitors have made The proposed water vehicles but the

modern concept is identity ofSarawak It is user friendly and can published

seven passengers

VI

tusat Khidmat Makumat AKadtlnik UNMlSm MALAVSIA SARAWAK

ISIKANDUNGAN

HALAMAN TAJUK

PENGAKUAN

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGHARGAAN

ABSTRAK

BABI

PENDAHULUAN

10 Pengenalan

11 Sejarah Awal Bot I

12 Persoalan Kajian

13 Kajian Permasalahan

14 Hipotesis Kajian

15 Objektif Kajian

16 Kepentingan Kajian

17 Limitasi Kajian

18 Skop Kajian

DAD 2

SOROTAN KAJIAN

20 Pengenalan

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

VII

MUKASURAT

ii

iii

iv

v

I

2

4

4

5

5

5

5

6

7

7

7

7

Aspek Keselamatan 9

Penggunaan Enjin Bot 10

22 Dalam Negara I I

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya 11

Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya 13

Bot Cruise di Sungai Melaka 14

Teksi Air di Sungai Melaka 15

23 Luar Negara 17

Teksi Air di New York Amerika 17

Teksi Air di Sydney Australia 18

24 Bot di Waterfront 21

Bot Penambang 24

Bot CPH Travel Tacker 25

Bot Persendirian 26

Bot River Cruise 27

BAB3

METODOLOGI PENYELIDIKAN 29

30 Metodologi 29

31 Kaedah Penyelidikan 31

BAB4

ANALISA DATA 32

40 Analisa Data 32

41 Pemerhatian 33

viii

I

42 Fotografi 34

43 Borang Kaji Selidik 35

BABS

CADANGAN REKAAN 48

50 Pengenalan 48

51 Proses Rekabentuk 48

52 Idea Akhir 51

53 Spesifikasi Rekabentuk 52

54 Model Rekabentuk Bot 56

55 Kesimpulan 59

HARTA INTELEK 60

Definisi Harta Intelek 60

Kepentingan Perlindungan Harta Intelek 61

Diskripsi 62

TuntutanClaim 63

RUJUKAN 64

LAMPIRAN 66

ix

I

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

UNIVERSITI MALAYSIA SARA W AK

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS I LAPORAN

JUDUL AL TERNA TIF PENGGUNAAN KENDERAAN REKREASI AIR DI WATERFRONT KUCHING

SESI PENGAJIAN 2010 I 2011

Saya MOHfN AB WAHID Mengaku membenarkan tesis I Laporan ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut

I TesisLaporan adalah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak 2 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak

dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak

Dibenarkan membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan

4 Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan Membuatsalinan tesis I laporan ini sebagai pertukaran bahan antara institusi pengajian tinggi

5 Sila tandakan [IJ

D SULIT (mengandungi maklumat yang berdarjah

D keselamatan atau kepentingan seperti

termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMII972)

D

TERHAD (mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh organisasi I badan

di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD

Disahkan

1rJlh Tandatangan Penulis Tandatangan Penyelia Tarikh )0 05 zoq Tarikh

Alamat tetap WDT No 99 Kg Randagong Lama 89309 Ranau Sabah

Catatan middotTesisiLaporan dimaksudkan sebagai tesis bagi ljazah Doktor Falsafah Sarjana dan Sarjana Muda

Jika TesisLaporan ini SULIT at au TERHAD sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis laporan ini perlu dikelaskan sebagai

SULIT atau TERHAD

IU

PENGHARGAAN

Bismill ahir RahmanirRahim

Syukur Alhamdulillah kehadrat Ilahi dengan izinNya dapatlah saya

menyiapkan tesis ini bagi memenuhi syarat untuk penganugerahan Ijazah Sarjana

Muda Seni Gunaan dan Kreatif dengan kepujian Teknologi Senireka Universiti

Malaysia Sarawak Setinggi-tinggi penghargaan saya tujukan khas kepada Dr Saiful

Bahari Mohd Yusoff yang telah banyak memberi tunjuk ajar bimbingan dan

dorongan sepanjang kajian ini dijalankan

Sekalung penghargaan juga ditujukan kepada Prof Madya Dr Hj Khairul

Aidil Azlin Abd Rahman dan Pn Faridah bt Sahari yang banyak memberi sokongan

dan pandangan sepanjang saya menjalankan kajian ini Tidak dilupakan juga kepada

semua rakan-rakan seperjuangan di atas kritikan dan pertolongan yang diberikan

Akhir sekali ucapan terima kasih buat ahli keluarga say a yang banyak

membantu serta memberi sokongan kepada saya untuk menyiapkan kajian ini dan

juga kepada individu yang terlibat samaada secara langsung dan tidak langsung

Segala kerjasama dan jasa baik kalian akan dikenang selamanya

Wassalam

IV

Abstrak

Sarawak merupakan negeri yang terbesar di Malaysia serta mempunyai

banyak cabang sungai berbanding di negeri lain Sarawak juga adalah salah satu

destinasi eko pelancongan yang utama di Malaysia Waterfront Kuching menjadi

tumpuan bagi aktivit eko pelancongan di negeri ini dengan adanya pelbagai

kemudahan perkhidmatan kenderaan air Penyelidikan serta alternatif kenderaan

rekreasi air dibuat bagi merancakkan lagi aktiviti eko pelancongan terutamanya di

Sarawak Selari dengan cadangan yang telah disarankan oleh YB Datuk Abang

Johari Tun Abang Hj Openg melalui sidang media keperluan dalam

mempelbagaikan lagi rekabentuk dan fungsi perkhidmatan kenderaan air di

Waterfront untuk kemudahan kepada pengunjung perlu dibuat Kenderaan air yang

dicadangkan berkonsep moden tetapi beridentitikan Sarawak la mesra pengguna

I

serta dapat memuatkan seramai 7 orang penumpang

v

t

Abstract

Sarawak is the largest state in Malaysia and has many branches ofthe river

than in other states Sarawak is as well one ofthe major eco-tourism destination

in Malaysian Kuching Waterfront is home to eco-tourism in the state ofthe

activity with the various facilities of water transport services Researches as well

as alternative water recreation vehicles are made to enhance eco-tourism activities

particularly in Sarawak Consistent with the proposal that was suggested by YB

Datuk A bang lohari TunA bang Hj Openg the press conference the need to diversify

further in the design and function of water transport services on the Waterfront for

the convenience ofthe visitors have made The proposed water vehicles but the

modern concept is identity ofSarawak It is user friendly and can published

seven passengers

VI

tusat Khidmat Makumat AKadtlnik UNMlSm MALAVSIA SARAWAK

ISIKANDUNGAN

HALAMAN TAJUK

PENGAKUAN

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGHARGAAN

ABSTRAK

BABI

PENDAHULUAN

10 Pengenalan

11 Sejarah Awal Bot I

12 Persoalan Kajian

13 Kajian Permasalahan

14 Hipotesis Kajian

15 Objektif Kajian

16 Kepentingan Kajian

17 Limitasi Kajian

18 Skop Kajian

DAD 2

SOROTAN KAJIAN

20 Pengenalan

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

VII

MUKASURAT

ii

iii

iv

v

I

2

4

4

5

5

5

5

6

7

7

7

7

Aspek Keselamatan 9

Penggunaan Enjin Bot 10

22 Dalam Negara I I

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya 11

Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya 13

Bot Cruise di Sungai Melaka 14

Teksi Air di Sungai Melaka 15

23 Luar Negara 17

Teksi Air di New York Amerika 17

Teksi Air di Sydney Australia 18

24 Bot di Waterfront 21

Bot Penambang 24

Bot CPH Travel Tacker 25

Bot Persendirian 26

Bot River Cruise 27

BAB3

METODOLOGI PENYELIDIKAN 29

30 Metodologi 29

31 Kaedah Penyelidikan 31

BAB4

ANALISA DATA 32

40 Analisa Data 32

41 Pemerhatian 33

viii

I

42 Fotografi 34

43 Borang Kaji Selidik 35

BABS

CADANGAN REKAAN 48

50 Pengenalan 48

51 Proses Rekabentuk 48

52 Idea Akhir 51

53 Spesifikasi Rekabentuk 52

54 Model Rekabentuk Bot 56

55 Kesimpulan 59

HARTA INTELEK 60

Definisi Harta Intelek 60

Kepentingan Perlindungan Harta Intelek 61

Diskripsi 62

TuntutanClaim 63

RUJUKAN 64

LAMPIRAN 66

ix

I

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

PENGHARGAAN

Bismill ahir RahmanirRahim

Syukur Alhamdulillah kehadrat Ilahi dengan izinNya dapatlah saya

menyiapkan tesis ini bagi memenuhi syarat untuk penganugerahan Ijazah Sarjana

Muda Seni Gunaan dan Kreatif dengan kepujian Teknologi Senireka Universiti

Malaysia Sarawak Setinggi-tinggi penghargaan saya tujukan khas kepada Dr Saiful

Bahari Mohd Yusoff yang telah banyak memberi tunjuk ajar bimbingan dan

dorongan sepanjang kajian ini dijalankan

Sekalung penghargaan juga ditujukan kepada Prof Madya Dr Hj Khairul

Aidil Azlin Abd Rahman dan Pn Faridah bt Sahari yang banyak memberi sokongan

dan pandangan sepanjang saya menjalankan kajian ini Tidak dilupakan juga kepada

semua rakan-rakan seperjuangan di atas kritikan dan pertolongan yang diberikan

Akhir sekali ucapan terima kasih buat ahli keluarga say a yang banyak

membantu serta memberi sokongan kepada saya untuk menyiapkan kajian ini dan

juga kepada individu yang terlibat samaada secara langsung dan tidak langsung

Segala kerjasama dan jasa baik kalian akan dikenang selamanya

Wassalam

IV

Abstrak

Sarawak merupakan negeri yang terbesar di Malaysia serta mempunyai

banyak cabang sungai berbanding di negeri lain Sarawak juga adalah salah satu

destinasi eko pelancongan yang utama di Malaysia Waterfront Kuching menjadi

tumpuan bagi aktivit eko pelancongan di negeri ini dengan adanya pelbagai

kemudahan perkhidmatan kenderaan air Penyelidikan serta alternatif kenderaan

rekreasi air dibuat bagi merancakkan lagi aktiviti eko pelancongan terutamanya di

Sarawak Selari dengan cadangan yang telah disarankan oleh YB Datuk Abang

Johari Tun Abang Hj Openg melalui sidang media keperluan dalam

mempelbagaikan lagi rekabentuk dan fungsi perkhidmatan kenderaan air di

Waterfront untuk kemudahan kepada pengunjung perlu dibuat Kenderaan air yang

dicadangkan berkonsep moden tetapi beridentitikan Sarawak la mesra pengguna

I

serta dapat memuatkan seramai 7 orang penumpang

v

t

Abstract

Sarawak is the largest state in Malaysia and has many branches ofthe river

than in other states Sarawak is as well one ofthe major eco-tourism destination

in Malaysian Kuching Waterfront is home to eco-tourism in the state ofthe

activity with the various facilities of water transport services Researches as well

as alternative water recreation vehicles are made to enhance eco-tourism activities

particularly in Sarawak Consistent with the proposal that was suggested by YB

Datuk A bang lohari TunA bang Hj Openg the press conference the need to diversify

further in the design and function of water transport services on the Waterfront for

the convenience ofthe visitors have made The proposed water vehicles but the

modern concept is identity ofSarawak It is user friendly and can published

seven passengers

VI

tusat Khidmat Makumat AKadtlnik UNMlSm MALAVSIA SARAWAK

ISIKANDUNGAN

HALAMAN TAJUK

PENGAKUAN

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGHARGAAN

ABSTRAK

BABI

PENDAHULUAN

10 Pengenalan

11 Sejarah Awal Bot I

12 Persoalan Kajian

13 Kajian Permasalahan

14 Hipotesis Kajian

15 Objektif Kajian

16 Kepentingan Kajian

17 Limitasi Kajian

18 Skop Kajian

DAD 2

SOROTAN KAJIAN

20 Pengenalan

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

VII

MUKASURAT

ii

iii

iv

v

I

2

4

4

5

5

5

5

6

7

7

7

7

Aspek Keselamatan 9

Penggunaan Enjin Bot 10

22 Dalam Negara I I

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya 11

Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya 13

Bot Cruise di Sungai Melaka 14

Teksi Air di Sungai Melaka 15

23 Luar Negara 17

Teksi Air di New York Amerika 17

Teksi Air di Sydney Australia 18

24 Bot di Waterfront 21

Bot Penambang 24

Bot CPH Travel Tacker 25

Bot Persendirian 26

Bot River Cruise 27

BAB3

METODOLOGI PENYELIDIKAN 29

30 Metodologi 29

31 Kaedah Penyelidikan 31

BAB4

ANALISA DATA 32

40 Analisa Data 32

41 Pemerhatian 33

viii

I

42 Fotografi 34

43 Borang Kaji Selidik 35

BABS

CADANGAN REKAAN 48

50 Pengenalan 48

51 Proses Rekabentuk 48

52 Idea Akhir 51

53 Spesifikasi Rekabentuk 52

54 Model Rekabentuk Bot 56

55 Kesimpulan 59

HARTA INTELEK 60

Definisi Harta Intelek 60

Kepentingan Perlindungan Harta Intelek 61

Diskripsi 62

TuntutanClaim 63

RUJUKAN 64

LAMPIRAN 66

ix

I

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

Abstrak

Sarawak merupakan negeri yang terbesar di Malaysia serta mempunyai

banyak cabang sungai berbanding di negeri lain Sarawak juga adalah salah satu

destinasi eko pelancongan yang utama di Malaysia Waterfront Kuching menjadi

tumpuan bagi aktivit eko pelancongan di negeri ini dengan adanya pelbagai

kemudahan perkhidmatan kenderaan air Penyelidikan serta alternatif kenderaan

rekreasi air dibuat bagi merancakkan lagi aktiviti eko pelancongan terutamanya di

Sarawak Selari dengan cadangan yang telah disarankan oleh YB Datuk Abang

Johari Tun Abang Hj Openg melalui sidang media keperluan dalam

mempelbagaikan lagi rekabentuk dan fungsi perkhidmatan kenderaan air di

Waterfront untuk kemudahan kepada pengunjung perlu dibuat Kenderaan air yang

dicadangkan berkonsep moden tetapi beridentitikan Sarawak la mesra pengguna

I

serta dapat memuatkan seramai 7 orang penumpang

v

t

Abstract

Sarawak is the largest state in Malaysia and has many branches ofthe river

than in other states Sarawak is as well one ofthe major eco-tourism destination

in Malaysian Kuching Waterfront is home to eco-tourism in the state ofthe

activity with the various facilities of water transport services Researches as well

as alternative water recreation vehicles are made to enhance eco-tourism activities

particularly in Sarawak Consistent with the proposal that was suggested by YB

Datuk A bang lohari TunA bang Hj Openg the press conference the need to diversify

further in the design and function of water transport services on the Waterfront for

the convenience ofthe visitors have made The proposed water vehicles but the

modern concept is identity ofSarawak It is user friendly and can published

seven passengers

VI

tusat Khidmat Makumat AKadtlnik UNMlSm MALAVSIA SARAWAK

ISIKANDUNGAN

HALAMAN TAJUK

PENGAKUAN

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGHARGAAN

ABSTRAK

BABI

PENDAHULUAN

10 Pengenalan

11 Sejarah Awal Bot I

12 Persoalan Kajian

13 Kajian Permasalahan

14 Hipotesis Kajian

15 Objektif Kajian

16 Kepentingan Kajian

17 Limitasi Kajian

18 Skop Kajian

DAD 2

SOROTAN KAJIAN

20 Pengenalan

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

VII

MUKASURAT

ii

iii

iv

v

I

2

4

4

5

5

5

5

6

7

7

7

7

Aspek Keselamatan 9

Penggunaan Enjin Bot 10

22 Dalam Negara I I

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya 11

Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya 13

Bot Cruise di Sungai Melaka 14

Teksi Air di Sungai Melaka 15

23 Luar Negara 17

Teksi Air di New York Amerika 17

Teksi Air di Sydney Australia 18

24 Bot di Waterfront 21

Bot Penambang 24

Bot CPH Travel Tacker 25

Bot Persendirian 26

Bot River Cruise 27

BAB3

METODOLOGI PENYELIDIKAN 29

30 Metodologi 29

31 Kaedah Penyelidikan 31

BAB4

ANALISA DATA 32

40 Analisa Data 32

41 Pemerhatian 33

viii

I

42 Fotografi 34

43 Borang Kaji Selidik 35

BABS

CADANGAN REKAAN 48

50 Pengenalan 48

51 Proses Rekabentuk 48

52 Idea Akhir 51

53 Spesifikasi Rekabentuk 52

54 Model Rekabentuk Bot 56

55 Kesimpulan 59

HARTA INTELEK 60

Definisi Harta Intelek 60

Kepentingan Perlindungan Harta Intelek 61

Diskripsi 62

TuntutanClaim 63

RUJUKAN 64

LAMPIRAN 66

ix

I

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

t

Abstract

Sarawak is the largest state in Malaysia and has many branches ofthe river

than in other states Sarawak is as well one ofthe major eco-tourism destination

in Malaysian Kuching Waterfront is home to eco-tourism in the state ofthe

activity with the various facilities of water transport services Researches as well

as alternative water recreation vehicles are made to enhance eco-tourism activities

particularly in Sarawak Consistent with the proposal that was suggested by YB

Datuk A bang lohari TunA bang Hj Openg the press conference the need to diversify

further in the design and function of water transport services on the Waterfront for

the convenience ofthe visitors have made The proposed water vehicles but the

modern concept is identity ofSarawak It is user friendly and can published

seven passengers

VI

tusat Khidmat Makumat AKadtlnik UNMlSm MALAVSIA SARAWAK

ISIKANDUNGAN

HALAMAN TAJUK

PENGAKUAN

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGHARGAAN

ABSTRAK

BABI

PENDAHULUAN

10 Pengenalan

11 Sejarah Awal Bot I

12 Persoalan Kajian

13 Kajian Permasalahan

14 Hipotesis Kajian

15 Objektif Kajian

16 Kepentingan Kajian

17 Limitasi Kajian

18 Skop Kajian

DAD 2

SOROTAN KAJIAN

20 Pengenalan

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

VII

MUKASURAT

ii

iii

iv

v

I

2

4

4

5

5

5

5

6

7

7

7

7

Aspek Keselamatan 9

Penggunaan Enjin Bot 10

22 Dalam Negara I I

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya 11

Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya 13

Bot Cruise di Sungai Melaka 14

Teksi Air di Sungai Melaka 15

23 Luar Negara 17

Teksi Air di New York Amerika 17

Teksi Air di Sydney Australia 18

24 Bot di Waterfront 21

Bot Penambang 24

Bot CPH Travel Tacker 25

Bot Persendirian 26

Bot River Cruise 27

BAB3

METODOLOGI PENYELIDIKAN 29

30 Metodologi 29

31 Kaedah Penyelidikan 31

BAB4

ANALISA DATA 32

40 Analisa Data 32

41 Pemerhatian 33

viii

I

42 Fotografi 34

43 Borang Kaji Selidik 35

BABS

CADANGAN REKAAN 48

50 Pengenalan 48

51 Proses Rekabentuk 48

52 Idea Akhir 51

53 Spesifikasi Rekabentuk 52

54 Model Rekabentuk Bot 56

55 Kesimpulan 59

HARTA INTELEK 60

Definisi Harta Intelek 60

Kepentingan Perlindungan Harta Intelek 61

Diskripsi 62

TuntutanClaim 63

RUJUKAN 64

LAMPIRAN 66

ix

I

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

tusat Khidmat Makumat AKadtlnik UNMlSm MALAVSIA SARAWAK

ISIKANDUNGAN

HALAMAN TAJUK

PENGAKUAN

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGHARGAAN

ABSTRAK

BABI

PENDAHULUAN

10 Pengenalan

11 Sejarah Awal Bot I

12 Persoalan Kajian

13 Kajian Permasalahan

14 Hipotesis Kajian

15 Objektif Kajian

16 Kepentingan Kajian

17 Limitasi Kajian

18 Skop Kajian

DAD 2

SOROTAN KAJIAN

20 Pengenalan

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

VII

MUKASURAT

ii

iii

iv

v

I

2

4

4

5

5

5

5

6

7

7

7

7

Aspek Keselamatan 9

Penggunaan Enjin Bot 10

22 Dalam Negara I I

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya 11

Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya 13

Bot Cruise di Sungai Melaka 14

Teksi Air di Sungai Melaka 15

23 Luar Negara 17

Teksi Air di New York Amerika 17

Teksi Air di Sydney Australia 18

24 Bot di Waterfront 21

Bot Penambang 24

Bot CPH Travel Tacker 25

Bot Persendirian 26

Bot River Cruise 27

BAB3

METODOLOGI PENYELIDIKAN 29

30 Metodologi 29

31 Kaedah Penyelidikan 31

BAB4

ANALISA DATA 32

40 Analisa Data 32

41 Pemerhatian 33

viii

I

42 Fotografi 34

43 Borang Kaji Selidik 35

BABS

CADANGAN REKAAN 48

50 Pengenalan 48

51 Proses Rekabentuk 48

52 Idea Akhir 51

53 Spesifikasi Rekabentuk 52

54 Model Rekabentuk Bot 56

55 Kesimpulan 59

HARTA INTELEK 60

Definisi Harta Intelek 60

Kepentingan Perlindungan Harta Intelek 61

Diskripsi 62

TuntutanClaim 63

RUJUKAN 64

LAMPIRAN 66

ix

I

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

Aspek Keselamatan 9

Penggunaan Enjin Bot 10

22 Dalam Negara I I

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya 11

Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya 13

Bot Cruise di Sungai Melaka 14

Teksi Air di Sungai Melaka 15

23 Luar Negara 17

Teksi Air di New York Amerika 17

Teksi Air di Sydney Australia 18

24 Bot di Waterfront 21

Bot Penambang 24

Bot CPH Travel Tacker 25

Bot Persendirian 26

Bot River Cruise 27

BAB3

METODOLOGI PENYELIDIKAN 29

30 Metodologi 29

31 Kaedah Penyelidikan 31

BAB4

ANALISA DATA 32

40 Analisa Data 32

41 Pemerhatian 33

viii

I

42 Fotografi 34

43 Borang Kaji Selidik 35

BABS

CADANGAN REKAAN 48

50 Pengenalan 48

51 Proses Rekabentuk 48

52 Idea Akhir 51

53 Spesifikasi Rekabentuk 52

54 Model Rekabentuk Bot 56

55 Kesimpulan 59

HARTA INTELEK 60

Definisi Harta Intelek 60

Kepentingan Perlindungan Harta Intelek 61

Diskripsi 62

TuntutanClaim 63

RUJUKAN 64

LAMPIRAN 66

ix

I

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

42 Fotografi 34

43 Borang Kaji Selidik 35

BABS

CADANGAN REKAAN 48

50 Pengenalan 48

51 Proses Rekabentuk 48

52 Idea Akhir 51

53 Spesifikasi Rekabentuk 52

54 Model Rekabentuk Bot 56

55 Kesimpulan 59

HARTA INTELEK 60

Definisi Harta Intelek 60

Kepentingan Perlindungan Harta Intelek 61

Diskripsi 62

TuntutanClaim 63

RUJUKAN 64

LAMPIRAN 66

ix

I

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

BABt

Pendahuluan

10 Pengenalan

Pengangkutan merujuk kepada kenderaan yang membawa seseorang atau

e uatu dari satu tempat ke satll tempat yang lain Biasanya pada jarak yang jauh

berbanding jika berjalan kaki Sistem pengangkutan biasanya boleh dibahagi kepada

beberapa pembahagian bergantung kepada cara ia bergerak kuasa dan lain-lain

Jika difokuskan pula kepada sistem pengangkutan air di Malaysia la

merupakan salah satu dari sistem perhubungan penting pada zaman dahulu dan masih

dikekalkan di sesetengah negeri di Malaysia seperti di Johor Melaka Sarawak

Terengganu dan Kedah Sistem pengangkutan air ini pada kebiasaannya dijalankan

bagi menghubungkan lokasi melalui laluan sungai ataupun melalui laluan lalltan

yang menghubungkan tanah besar dan sesebuah pulau Diantara pengangkutan air

yang digunakan adalah seperti kapal persiaran (cruise) feri pengangkutan harian feri

penumpang perahu serta bot ekspress pelancong (Fahimdin Bin Mohd Yusof

Kamal (2008))

Secara purata bot boleh diklasifikasikan sebagai perahu bersaiz sederhana

yang direkabentuk untuk terapung dan meluncur di atas permukaan air serta menjadi

1

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

kemudahan pengangkutan untuk merentasi air Lazimnya bot digunakan di kawasan

sungai tasik dan persisiran pantai

11 Sejarah Awal Bot

Sejak zaman dahulu bot memainkan peranan yang penting dalam

menyed iakan kemudahan pengangkutan untuk jarak dekat Bukti secara tidak

langsung misalnya penempatan awal di Australia pada 40000 tahun lampau

menunjukkan bahawa bot telah lama digunakan sejak zaman purba Bot tertua yang

diketahui adalah bot yang menggunakan kayu bundar berusia 7000 hingga 9000

tahun lampau yang ditemui dalam satu kerja carigali oleh ahli arkeologi Pada masa

yang ama bot yang biasanya digunakan di persisiran diperbuat daripada bllluh dan

getah tembakall telah ditemui di Kuwait

Selain mempunyai kapasiti muatan yang lebih besar berbanding kenderaan

damt bot juga sesuai digunakan di kawasan perairan laut dalam dan cetek Oleh

sebab kelebihan ini bot te lah digunakan di Sumeria Mesir Purba dan Lautan India

antam tahun 3000 SM hingga 4000 SM

Bot boleh diklasifikasikan kepada tiga kategori iaitu bot tanpa kemudi atau

bot berkemudikan tenaga man usia Bot tanpa kemudi mencakupi rakit dan

pengapung yang digunakan dalam haluan sehala menuju hilir Bot berkemudikan

tenaga manusia pula termasuklah sampan kayak gondola dan bot yang didorong

oleh pendayung Bot layar iaitu didorong secara tunggal oleh layarnya sendiri

Manakala bot bermotor dikemudi berasaskan kaedah mekanik seperti enjin

2

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

Beberapa komponen penting diperlukan untuk melengkapi struktur utama

kebanyakan bot Lambung merupakan komponen struktur utama bot yang berfungsi

untuk menyediakan daya apungan sesebuah bot Ruangan panjang merentasi

lambung kapal yang berbentuk mendatar dikenali sebagai dek Sebuah kapal

lazimnya mempunyai lebih daripada satu dek berbanding bot iaitu bilangan deknya

adalah terhad dan tidak melebihi satu dek dalam kebanyakan kes Bahagian di atas

dek dikenali sebagai struktur gergasi manakala permllkaan bawah dek diistilahkan

sebagai kepala dek

Ruangan tertutup di atas bot dipanggil sebagai kabin Beberapa struktur

wujud untuk melengkapi kabin tersebut Struktur yang agak serupa tetapi berjisim

ringan serta merentasi kabin yang terentang dikenali sebagai bumbung utama Secara

formal lantai kabin pula dikenali sebagai tapak yang lebih kerap disebut sebagai

lantai Dalam penggunaan istilah yang lebih tepat lantai bot merujuk kepada

komponen struktur yang menghubungkan rangka dengan kayu struktur dan kaYli

dasar Permukaan menegak yang membahagikan ruangan dalam diistilahkan sebagai

sekat Kayu dasar merupakan komponen struktur memanjang yang bersambung

dengan rangka dikenali sebagai tulang belakang

Bahagian depan bot dipanggil sebagai rabung Pada zaman lampau ukiran

kepala ditonjolkan pada bahagian rabung yang menonjol keluar dari bahagian depan

bot Bahagian belakang atau hujung bot dikenali sebagai buritan kapal Selain itu bot

juga mempunyai sisi kanan menghadap ke hadapan dan sisi kiri masing-masing pada

bahagian permukaan tepi bot

3

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

Sebuah bot mampu terapung disebabkan oleh jisimnya yang sama dengan

jisim air yang disesarkan Bahan binaan bot mempunyai jisim yang lebih besar

daripada air iaitu per isipadu tetapi jisim bot hanya mencakupi lapisan luar

Bahagian dalam bot tersebut adalah udara yang mempunyai jisim yang boleh

diabaikan tetapi bahagian ini memberikan tambahan kepada isipadu Istilah penting

dalam hal ini adalah ketumpatan iaitu jisim per isipadu Ji sim bot dengan muatannya

secara keseluruhan perlu dibahagi dengan isipadu di bawah paras air Sekiranya bot

terapung ketumpatan bot adalah setara dengan ketumpatan air iaitu I kilogram per

liter Sekiranya beban ditambah ke atas bot isipadu di bawah paras air juga akan

bertam bah untuk memastikan jisim per beban adalah seimbang dan bot akan masuk

sedikit ke dalam air sebagai ganti

12 Persoalan Kajian

I Bagaimanakah rekabentuk kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

2 Berapakah jumlah huff bagi sebuah bot

3 Bagaimanakah kestab ilan dan keseimbangan sebuah bot apabila berada di

atas permukaan air

13 Kajian Permasalahan

I Melalui penyelidikan yang dijalankan di lokasi kajian tidak ada rekabentuk

bot tempatan yang dihasilkan

2 Berdasarkan daripada pemerhatian penyelidik pengusaha bot terpaksa

membeli bot yang sedia ada dan dibeli daripada luar serta dimodifikasi

berdasarkan kepada kehendak semasa

4

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

bull4 Hipotesis Kajian

fusal Kbiumraquot Makiumat AKadfmilo UNlVERSm MALAYSIA SAAWAK

Kajian terhadap penggunaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

dapat merancakkan lagi sektor eko pelancongan di Sarawak Berdasarkan

penyelidikan semasa aktiviti eko pelancongan mendapat tempat di hati pelancong

luar negara

bull5 Objektif Kajian

I Mengenalpasti penggunaan serta fungsi kenderaan rekreasi air di Waterfront

2 Menganalisis rekabentuk bot yang sedia ada di Waterfront

3 Mencadangkan rekabentuk bot alternatif di kawasan kaj ian

16 Kepentingan kajian

Hasil daripada kajian ini akan membantu untuk menarik lebih ramai

pengunjung datang ke Waterfront Kuching la akan menjadi salah satu daripada

daya tarikan pengunjung selain daripada sumber yang sedia ada di sekitar kawasan

Waterfront

bull7 Limitasi Kajian

Di sam ping tujuan kajian yang dijalankan untuk mencapai objektif kajian ini

juga mempunyai limitasi tertentu yang dikenalpasti dalam kajian ini iaitu bot untuk

kend raan rekreasi air yang terdapat di Waterfront Kuching masih kurang

5

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

Kepakaran tentang perkara yang berkaitan dengan bot adalah kurang di

Malaysia Negara Malaysia masih kekurangan tenaga yang betul-betul mahir dalam

pembuatan bot dan bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya dibeli daripada

negara luar

Bot-bot yang terdapat di Malaysia kebanyakannya berada dalam keadaan

yang lama dan telah lama digunakan Penggunaan bot-bot yang baru dengan rekaan

yang lebih moden atau lebih efisien masih kurang

18 Skop Kajian

Menghasilkan suatu rekaan kenderaan rekreasi air di Waterfront Kuching

mengikut kepada tradisi dan budaya tempatan yang terdapat di kawasan sekitar

lapangan kajian Kajian akan merangkumi aspek-aspek yang berkaitan dengan

kenderaan air di sam ping fungsi-fungsi yang terdapat padanya

Membuat penilaian mengenai potensi sungai Sarawak iaitu di Waterfront

dalam penghasilan rekabentuk kenderaan rekreasi air yang akan memberi kemudahan

kepada penduduk tempatan dan pelancong asing samada dalam dan luar

Melakukan analisis kajian dalam bentuk borang soal selidik dan diedarkan

kepada responden yang berkaitan dan terlibat dengan kajian yang dijalankan Hasil

daripada analisis yang dibuat akan diterjemahkan dalam bentuk jadual rajah dan

graf

6

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

BAB2

Sorotan Kajian

20 Pengenalan

OJ bahagian bab ini penyelidik membahagikan so rotan kajian kepada tiga

bahagian utama iaitu kajian lepas bot dalam negara bot di luar negara dan bot yang

terdapat di Waterfront Bagi kajian lepas termasuklah sejarah pengangkutan di

Sarawak aspek keselamatan dan penggunaan enj in bot Pada bahagian bot dalam

negara termasuklah bot persiaran dan Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

serta bot Cruise dan teksi air di Sungai Melaka Bot luar negara tennasuklah teksi air

di New York Amerika dan teksi air di Sydney Australia Manakala bot yang

terdapat di Waterfront termasuklah bot Penambang bot CPH Travel Tacker bot

persendirian dan bot River Cruise

21 Kajian Lepas

Sejarah Pengangkutan di Sarawak

Sejarah pengangkutan d i Sarawak bermula sejak 1200 tahun dahulu yang

mana bukti telah diperolehi melalui penemuan daripada pakar arkeologi yang

menemui lukisan-lukisan dinding gua yang terkenal di Gua Niah Sarawak Lukisanshy

lukisan tersebut menunjukkan bahawa kenderaan air merupakan alat pengangkutan

yang telah digunakan sejak awal dulu (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Ini

7

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

menunjukkan sejarah pengangkutan air di Sarawak telah lama berlaku melalui

penemuan bukti ini Saiful Bahari juga menyatakan pengangkutan air terdiri daripada

pel baga i rekabentuk perahu bot dan kapal serta kepelbagaian saiznya Melalui

konteks rekabentuk keupayaan menghasi Ikkan sesebuah bot terutamanya yang

diperbuat daripada kayu memerlukan pembuatnya berkemahiran tinggi (Saiful

Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan pengangkutan yang

digunakan oleh manusia sebagai pengangkutan untuk merentasi permukaan air

terdapat pelbagai jenis serta bentuk dan seorang pembuat yang berkemahiran tinggi

sahaja akan dapat menghasilkan sebuah rekabentuk bot yang berkualiti

Sai ful Bahari menyatakan pengangkutan air merupakan cara pengangkutan

utama walaupun sebelum ketibaan Dinasti Brooke Disebabkan faktor geografi

seperti sungai -sungai kelimpahan sayur-sayuran bukit-bukit dan gunung

membuatkan pengangkutan darat kurang digunakan Lantarannya orang Sarawak

memilih sungai-sungai sebagai sumber mereka untuk makanan dan untuk ulang-alik

dari tempat lain Dengan ciptaan bot-bot orang-orang kampung bukan sahaja

berupaya rnencari makanan dan berulang-alik tetapi juga mereka gunakan sebagai

gerabak setiap hari (Saiful Bahari Mohd Yusoff (2008)) Kenyataan ini menunjukkan

orang Sarawak telah lama menggunakan pengangkutan air sebagai alat utama

pengangkutan mereka dalam menjalankan aktiviti kehidupan harian Ini kerana

pada zaman dahulu pengangkutan darat seperti kereta belum wujud di negeri

Sarawak dan jalan raya sebagai laluan kenderaan juga belum dibuat Fahimdin

menyatakan bahawa Sarawak mempunyai bentuk muka buminya yang di kelilingi

oleh sungai-sungai besar merupakan faktor utama menyebabkan kaedah

8

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

pengangkutan air khususnya melalui jalan sungai dan pesisir pantai amat penting dan

terus digunakan (Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008))

Aspek Keselamatan

Fahimdin menyatakan di dalam Ordinan Perkapalan Malaysia tahun 1952

(Bahagian IV) amat menekan aspek-aspek keselamatan terhadap sesebuah kapal

yang membawa penumpang termasuklah bagi sesebuah feri ataupun bot pelancong

Menurut ord inan ini setiap kapal penumpang perJu menitikberatkan ciri-ciri

keselamatan yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa seperti Jabatan Laut dan

badan-badan penilaian yang telah dilantik oleh kerajaan Malaysia sebelum boleh

beroperasi untuk membawa para penumpang ke satu-satu destinasi Bagi rekabentuk

sesebuah kapal penumpang rekebentuk binaan badan sesebuah kapal penumpang

tersebutjuga perlu diambil kira seperti kapal mestilah mempunyai bumbung sebagai

satu perlindungan keselamatan kepada para penumpang Selain itu yang paling

utama adalah keperluan penyediaan peralatan keselamatan yang sentiasa

diselenggara yang ada di dalam sesebuah kapal itu disediakan dengan mencukupi

bagi kegunaan penumpang semasa sesebuah kapal itu beroperasi Jika pihak

pengusaha perkhidmatan kapal atau feri tersebut tidak menyediakan peralatan

keselamatan dengan sempurna mereka akan ditahan perjalanan dan dikenakan denda

tidak melebihi $500000 (Ordinan Keselamatan Kapal Malaysia A79291)

(Fahimdin Bin Mohd Yusof Kamal (2008)) Rekabentuk bot yang dihasilkan

perlulah menepati dan mengikuti undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak

berkuasa Melalui piawaian yang telah ditetapkan ini menunjukkan tahap

9

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

keselamatan penumpang amat dititikberatkan sebelum memberikan kelulusan dan

bot penumpang itu boleh beroperasi Dalam menghasilkan rekabentuk sebuah bot

pereka mestilah memikirkan aspek keselamatan yang merangkumi luar dan dalam

seperti rekabentuk bum bung susun atur perabot laluan penumpang ketika berada

dalam bot cara keluar masuk kedudukan pintu dan kedudukan penumpang ketika

berada dalam bot Ini kerana sesuatu rekaan yang akhimya membawa masalah

kepada pengguna akan dikenakan tindakan melailli bayaran denda

Penggunaan Enjin Bot

Ahmad Fuaad menyatakan bahawa jumlah bahan api yang digunakan oleh

enjin disel bagi menghasilkan setiap kuasa kllda akan mengalami sedikit perubahan

apabila pusingan per minit (rpm) enjin berubah Sebuah enjin disel yang

berkonsepkan pengudaraan secara tabii yakni tidak mempunyai turbocharger

selalunya mempunyai perlakuan penggunaan bahan api yang tinggi bagi setiap kuasa

kuda yang terhasil pada kelajuan enjin yang rendah Enjin disel yang mempunyai

sebuah pemampat kecil bagi memaksa udara ke dalam enjin mempunyai ciri yang

sedikit berbeza Enjin jenis ini dapat beroperasi dengan kecekapan yang baik

walaupun pada kelajuan enjin yang rendah Tetapi jika kelajuan enjin dikurangkan

terlalu banyak kecekapan enjin akan berkurangan secara mendadak (Ahmad Fuaad

Ahmad Sabki ( 1998)) Kenyataan ini menunjukkan kesesuaian penggunaan kuasa

atau enjin pada sebuah bot adalah penting bagi mempengaruhi kecekapan bot

Pemilihan enjin yang sesuai bagi sesebuah bot adalah penting bagi mengurangkan

penggunaan serta kos pembelian bahan api Selain itu kelajuan semasa bergerak juga

10

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

mempengaruhi jumlah pengunaan bahan api bagi sebuah bot Kenyataan ini

menunjukkan semakin tinggi kelajuan bot maka semakin kurang bahan api yang

cligunakan Manakala semakin kurang kelajuan bot maka akan lebih banyak bahan

api yang digunakan untuk menggerakkannya

22 Dalam Negara

Bot Persiaran di Tasik Putrajaya

Rajah 21 Bol persiaran penumpang di Tasik Pulrajaya (sumbershy

hllpwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 21 menunjukkan bot persiaran yang digunapakai di Tasik Putrajaya

la rasmi dilancarkan pada 30 Ogos 2003 oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahatir

bin Mohamad Cruise Tasik Putrajaya (CTP) merupakan sebuah inisiatif oleh

Pemadanan Putrajaya melalui pihak berkuasa Bandar dan pentadbiran CTP

ditubuhkan untuk memanfaatkan potensi rekreasi tasik 650 hektar unik buatan

11

manusia dan seterusnya menjadi daya tarikan pelancong di bandar ini bagi

membolehkan pengunjung melihat dan mengagumi pemandangan di sekitar kawasan

tasik seperti Masjid Putra lstana Darul Ehsan labatan Kewangan dan Putrajaya

International Convention Centre Bot ini beroperasi daripada 1000 pagi hingga 645

petang pada setiap hari isnin hingga khamis 1000 pagi hingga 945 malam pada

setiap hari jumaat dan sabtu dan 1000 pagi hingga 800 malam pada setiap hari ahad

Rajah 22 Pandangan dalam bot persiaran di tasik PutrCfjaya (sumbershy

httpwwwcruisetasikputrajayacom)

Gambar 22 menunjukkan suasana keadaan dalam bot persiaran yang terdapat

di tasik Putrajaya Melalui perabot dalam bot ini ia kelihatan agak mewah dan moden

yang dapat memberikan keselesaan kepada pengguna yang menaikinya Bagi bot ini

bayaran biasa yang dikenakan kepada orang dewasa adalah rm 50 kanak-kanak rm

35 pelajar rm 35 dan golongan istimewa (orang tua) serta orang kurang upaya rm 25

Bot ini juga boleh disewa dan harga yang dikenakan mengikut masa penggunaan

Terdapat beberapa nama yang diberikan kepada bot persiaran yang terdapat

di sini iaitu Daun Kelah Sebarau dan Belimbing serta kem pat-em pat bot ini

diketegorikan sebagai bot jenis catamaran Pengguna dapat menaiki bot Daun Kelah

dan sebarau selama satu hingga dua jam manakala bagi bot Belimbing selama 45

minit sahaja Bahagian penimbal (hull) bagi bot Daun dan Belimbing diperbuat

12

MeJayu yang melambangkan identiti Malaysia dan dihasilkan sendiri oleh orang

tempatan iaitu di negeri Terengganu Sebahagian besar daripada perahu ini diperbuat

13

daripada fiber glass manakala bagi Kelah dan Sebarau diperbuat daripada

Aluminium Jumlah penumpang bot Daun dan Belimbing seramai 40 orang dengan

panjang bot 1745 meter lebar 530 meter dan tingg 162 meter serta menggunakan

enjin disel dengan kelajuan 18 knots Manakala bot Ke lah dan Sebarau jumlah

penumpang seramai 60 orang dengan panjang 2438 meter lebar 67 meter dan tinggi

16 meter serta menggunakan enjin Suzuki dengan kekutan 250hp 6 cylinders iaitu

1839kw dengan kelajuan 10 knots

Perahu Dondang Sayang di Tasik Putrajaya

Rajah 23 Perahu Dondang Sayang (sumbershy

hl1pwwwcruiselasikpulrajayacom)

Gambar 23 menunjukkan perahu Dondang Sayang yang digunakan di Tasik

Putrajaya Perahu ini berkonsepkan tradisional dengan penerapan kepada motif orang

daripada kayu Cengal dan terdapat ukiran-ukiran motif yang diukir pada tepi

bumbung dan penimbal (hull)

Pengguna yang menaiki perahu ini akan dapat menggunakannya selama 20

hingga 25 minit dengan kadar bayaran bagi orang dewasa rm 60 kanak-kanak nn 26

pelajar rm 26 dan golongan istimewa (orang tua) serta orang kurang upaya rm 20

Perahu ini dapat memuatkan maksimum penumpang seramai 7 orang dan terdapat

nama diberikan kepada perahu iaitu perahu Payang dan Kolek Saiz panjang perahu

854 meter lebar 183 meter dan tinggi 035 meter Menggunakan enjin jenis Honda

OBM 15 hp dengan kelajuan 16 knots

Bot Cruise di Sungai Melaka

Rajah 24 Cruise iaitu bot penumpang di sungai Melaka (Sumber-httputusanshy

malaysia-onlinecomlsungai-jana-pendapatan-baru-untuk-melaka)

Gambar 24 menunjukkan bot Cruise yang juga terdapat di sungai Melaka

Bot ini menggunakan dua penimbal dan pemandu bot ini berada pada bahagian

belakang bot Menggunakan satu enjin sangkut sebagai kuasa untuk

menggerakkannya Mohamad Bakri menyatakan Melaka River Cruise milik

14