buku sejarah pendidikan di malaysia

PENDIDIKANDI MALAYSIASejarah, Sistemdan Falsafah

PENDIDIKANDI MALAYSIASejarah, Siste mdan Falsafah

SUFEAN HUSSIN

Dewan BahasadanPustakaKuala Lumpur

1996

CetakanPertama1993CetakanKedua1996© SufeanHussin 1993

Hak CiptaTerpelihara.Tidak dibenarkanmengeluarulangmana-manabaha-gian artikel, ilustrasi,danisi kandunganbuku mi dalamapajuga bentukdandengancaraapajua samaadasecaraelektronik, fotokdpi, mekanik, rakaman,ataucaralain sebelummendapatizin bertulisdaripadaKetuaPengarah,DewanBahasadanPustaka,PetiSurat10803,50926 KualaLumpur,Malaysia.Pemn-dingantertakiukkepadaperkiraanroyalti atauhonorarium.

PerpustakaanNegaraMalaysia

SufeanHussinPendidikandi Malaysia:sejarah,sistemdanfalsafah/ SufeanHussinISBN 983-62-3047-5I. Education--Malaysia. 2. EducationandState--Malaysia. 3. Education--Malaysia--Malaysia. 4. Education--Malaysia--PhilisophyI. Judul.370.9595

DicetakolehPercetakanDewanBahasadanPustakaLot 1037, Mukim PerindustrianPKNSAmpang/HuluKelangSelangorDarul Ehsan

DataPengkatalogan-dalam-Penerbitan

KANDUNGAN

Prakata xiPenghargaan xiii

BAB 1 SEJARAH PERKEMBANGAN PENDIDIKANDI MALAYSIA (1600-1990) 1

1.1 SejarahAwal Pendidikandi TanahMelayu 21.2 PendidikandalamZamanPemerintahanInggeris

(1800—1956) 41 .3 PerkembanganPendidikandanTahun1957hingga

1970 ~ 341.4 PerkembanganPendidikandan Tahun1970hingga

1990 47

Ringkasan 63Latihan 64Nota 70Rujukan 71

BAB 2 DASAR PENDIDIKAN MALAYSIA 74

2.1 Perigertian dan Latar Belakang 752.2 Dasar PendidikanSemasaPemerintahanInggeris 782.3 Dasar Pendidikan Selepas Kemerdekaan

(1957—1990) 872.4 DasarInvotif dalamPendidikan 1002.5 Kualiti Penyertaandan Pendidikan 104

V

PENDIDIKAN DI MALAYSIA

Ringkasan 112Latihan 112Nota 116

BAB 3 FALSAFAH DAN MATLAMATPENDIDIKAN MALAYSIA I 18

3.1 ApakahFalsafahPendidikan I 193.2 FalsafahPendidikan 1293.3 FalsafahPendidikanMalaysia 140


BAB 4 SISTEM DAN ORGANISASI PENTADBIRANPENDIDIKAN DI MALAYSIA . 156

4.1 Sistem,Organisasidan PentadbiranPendidikan 1574.2 OrganisasiPentadbiranPendidikanPeringkatPusat 1634.3 Organisasi Pentadbiran Pendidikan Peringkat

Negeri,Daerahdan Sekolah 1794.4 OrganisasiPentadbiranInstitusiPengajianTinggi 185

Ringkasan 196Latihan 197Nota ~ 200

BAB 5 PENDIDIKAN RENDAH DALAM KONTEKSSOSIALISASI DAN PEMBUDAYAAN 202

5.1 PendidikanRendahSebagaiBibit Polarisasi 2035.2 PendidikanRendahpadaPeringkatAwal 2055.3W PendidikanRendahdi ZamanKemerdekaan 2115.4 Kurikulum Baru SekolahRendah(KBSR) 2205.5 MatlamatPendidikanSekolahRendah 223


Vi

KANDUNGAN

BAB 6 PENDIDIKAN SEKOLAH MENENGAH 244

6.1 SejarahRingkas ~ 2456.2 PendidikanMenengahRendah 2536.3 PendidikanMenengahAtas 2576.4 PendidikanMenengahTinggi 262


BAB 7 PENDIDIKAN GURU DALAM PERUBAHANMASYARAKAT 268

7.1 PerkembanganPendidikanGuru 2697.2 Falsafah,Matlamat danKurikulum Pendidikan

Guru 2887.3 BeberapaIsu 296


BAB 8 PERANAN PENDIDIKAN BUKAN FORMALDAN PENDIDIKAN TAK FORMAL 307

8.1 KonsepPendidikanBukanFormaldanPendidikanTak Formal ~ 308

8.2 PendidikanBukan FormaldanTak Formal bagiPembangunanMasyarakat 318


BAB 9 PENDIDIKAN KHAS UNTUK KANAK-KANAKYANG TIDAK NORMAL 333

9.1 OrangCacatdanPendidikanKhas:SatuPerspektifSejarahdanSosial 334

9.2 PendidikanKhas 3479.1 Falsafah,MatlamatdanProgramPendidikanKhas 353

Vi’


Ringkasan ~ 363Latihan 363Nota 366

BAB 10 PENDIDKAN TINGGI DANPEMBANGUNAN NEGARA 368

10.1 ApakahPendidikanTinggi? 36910.2 FalsafahPendidikanTinggi 37110.3 MatlamatPendidikanTinggi 37710.4 PerkembanganPendidikanTinggi 38110.5 Institusi PendidikanTinggi 394

Ringkasan 402Latihan . 403Nota 406

BAB 11 PENDIDIKAN AWAL KANAK-KANAK 407

1 1.1 PerkembanganPendidikanAwal Kanak-kanak 40811.2 PerkembanganPendidikanPrasekolahdi Malaysia 415I 1.3 BeberapaProgramPrasekolah . 428

Ringkasan 436Latihan 437Nota , ~ 438Rujukan 439

BAB 12 PROFESIONALISME GURU 440

12.1 SenarioPerguruandi Malaysia 44112.2 Profesionalisme:KonsepdanKeperluan 44412.3 Etika danTanggungjawabGuru 45312.4 MotiVasi, KepuasandanPrestasiGuru 458


BAB 13 PENDIDIKAN BAGI PEMBANGUNANNEGARA 471

13.1 KesepadananPendidikandanPembangunan 472

Vu’

KANDUNGAN

13.2 PendidikanSebagaiPelaburan , 488


BAB 14 BEBERAPA ISU PENDIDIKAN MASA KIN! ~ 504

14.1 SistemPendidikanMalaysia: 505PerspektifMatlamatdanCabaran

14.2 DimensiIntegrasiNasional 51414.3 MembinaBudayaIlmu Melalui Pendidikan

SeumurHidup 51914.4 Nilai di DalamKurikulum 527


Indeks 539

ix

PRAKATA

Buku “Pendidikandi Malaysia: Sejarah,Sistemdan Falsafah”mitelahditulisdengantujuanuntukmemenuhikeperluansebagaibukurujukanbagibakal-bakalguruya,ngmengambilkursusyangberkait-an di semuamaktabperguruandan universitidi negarami. Selaindanpadaitu, tujuandihasilkanbukumi ialah untuk memberipen-dedahandanliputankomprehensif,setakatyangmungkin,mengenaihal-ehwalperkembanganmasalalu dankini tentangsistempendidik-an Malaysiaagar bakalguru mempunyaipemikiran yangkntikaluntuk melihat pelbagaiaspekyangmempengaruhipembangunan,kemajuandanmutusistempendidikansecarámenyeluruh.Denganpengetahuandan kesedaranitu, diharapkanbakal guru menjadilebih pekaterhadappencapaianmatlamat,hasratfalsafah,objektifdandasarpendidikansertaisudanmasalahdalamsistempendidikannegarapadamasakini danmasa-masaakandatang.

Penerbitanbukumi merupakansatuusahabagimelengkapkanlagi bahanrujukanyang seumpamanya,iaitu tentangsistempen-didikan di Malaysia.Bukumi memberiliputan tentangkandunganpengetahuandanisu-isupendidikanbukansecararetorikdaninsitu,tetapi menggabungkanperbahasandan sudutsosiologi,ekonomi,pentadbiran,politik danorganisasiagarperspektifyang lebih me-nyeluruhdapatdilihat terhadaphaluandanpenujuansistempen-didikan, samaadapadaperingkatmakroataupunmikro.

Buku mi mempunyaiempatbelasbab yangsecaraumumnyaberteraskantiga bahagianutama,iaitu: Pertama,bahagianperkem-bangan,dasardanfalsafahpendidikan.Bahagianmi termuatdalamBab 1 hinggaBab3. Kedua,bahagiansistem,organisasidanpering-kat pendidikanformal. Bahagianmi terdapatdalamBab 4 hingga

xi


Bab 10. Ketiga, bahagianaliran perkembanganpendidikan ter-masukpendidikanbukanformaldantak formalsertaisu-isupendi-dikan masakini. Bahagianmi termuatdalamBab 1 1 hingga14.

Bukumi bersifatunik danbukankonservatifkeranasetiapbab. bukan sahajamemuatkankandunganyang deskriptif tetapi juga

menganjurkanaktiviti pengayaandalampelbagaikaedahsertasoal-an-soalanlatihanbagimengujikéfahamandankematanganberfikirparapelajar.Denganitu pelajarakanlebih mudahmelihatperspek-tif dankontekssesuatuperkarayangberlaku.

Akhir sekali,perlu dinyatakanbahawabukumi bukansahajaditulis bagi mengisi keperluanakademiktetapijuga bagi mengisikeperluanpembacaumum,khususnyaparapendidiksertagolonganyang terlibat dalam organisasipendidikan.Diharapkanbuku mimenjadi bahanrujukan dan bacaanyang bergunabagi kalanganyangberusahamembangunkandanmempertingkatkanmutu pen-didikan negara.

SufeanHussinJabatanPembangunanPendidikanFakulti PendidikanUniVersiti Malaya1992

xli

PENGHARGAAN

Penghasilansesebuahkaryasudahsemestinyamemerlukansokong-andanbantuankerjasamadaripadapelbagaipihak.Demikianjugadenganpenghasilanbuku mi yang tidak terkecualidaripadahalsedemikian.Pengarangbuku mi denganpenuhikhlasmerakamkansetinggi-tinggipenghargaankepada:* Allah S.W.T. yangmemeliharakesejahteraankami semua;* Profesor Isahak Haron dan Fakulti Pendidikan Universiti

Malaya di atas sumbanganpenulisan beliau yang bertajukPendidikanSekolahRendahsertanasihatdanbimbinganbeliausemasabukumi hendakdihasilkan;

* PuaRAsiahAhmad,pengurusdaneditorprojek,jurutaip,juru-. gambar,pembacapruf, perekabentuk danpekerjapenerbitan

DewanBahasadanPustaka;* Rakan-rakanpensyarahdanPustakawandi Fakulti Pendidikan

UniVersiti MalayadanpelatihJabatanPenulisanU.M. di DBPSdr. JayaSingam.

Kepada mereka sekalian diucapkan nbuan terima kasih dan semogadilimpahi rahmat danhidayahAllah S.W.T.

xl”

YangBerhormatMenteri-menteriPendidikan(1957—1992)

TunAbdul Razakbin Haji TanSri Mobd. Khir JohariHussein(1955-1957) (1957-1960)(1965-1969)

En. Absiul RahmanTalib(1960-1962)(1964-1965)

Hj. Abelul Hamid Khan Hj. Abdul RahmanYaakob(1962-1964) (1969-1970)

Dr. MahathirMohamad . Dab MusaHitam(1974-1978) (1978-1981)

DatukAbdullahHj. Ahmad(1984-1986)

Dab’ Scsi Anwar Ibrahim(1986—1991)

DatukAmar SulaimanDaud(1981-1984)(1991 -

BAB 1SEJARAH PERKEMJ3ANGAN PENDIDIKAN

DI MALAYSIA (1600-1990)

Objektif babmi antaralainnyaialah untuk:* Mengemukakansatugambaranpersejarahanringkas ten-

tangperkembanganpendidikandi negarami bagimemben-tuk kesedaranbahawaurusanmembangundanmemantap-kan sistempendidikanadalahsatuurusanyangkompleksdanrumit.

* Mengemukakansatu gambaran bahawa pembangunan

bidang pendidikandi negarami memberipertimbangankepadafaktorpolitik, sosial,ekonomi,geografidanagama.

* Membentangkankepadamasyarakatdan generasimasa

kini bahawadasardanamalanpendidikandi zamankolo-nial Inggerisberkait denganmotif kapitalismedanmem-punyaiciri-ciri elitjsme,vernakularisme,diskriminatif ber-sengaja,menggalakkanpolarisasidan tidak mempunyaimatlamatkhusus.

* Memaparkanbahawausahapihakpenjajahtidak bersung-

guh-sungguh,iaitu pembangunansistem pendidikan dinegarami telah diperkukuhkanoleh usaha-usahaorang

persendirian,masyarakattempatandananpendakwahKristian.

* Menyedarkangenerasi masa kini bahawa usaha-usaha

kerajaannegarami dalambidangpendidikanadalahuntukmencapai matlamat integrasi nasional, pembentukan

budayanasionaldanuntukmembangunkansumbertenagamanusiauntuk kemajuansosioekonomi.


1.1 SEJARAH AWAL PENDIDIKAN DI TANAH MELAYU

Pendidikan,khususnyayangberbentukbukan formal, dipercayaltelahberkembangbersama-samadenganpenyebaranagamaIslamdi negeri-negeriSemenanjungTanah Melayu serta KepulauanMelayu padaabadkeempatbelas. Pedagang-pedagangArab danIndiayangberagamaIslamyangdatangke kawasanAsia TenggaratelahmenyebarkanagamaIslamdanmerupakanpeloporyangtelahmemulakanusaha-usahapendidikan bukan formal dengancaramembinasekolah-sekolahpondokdi Perlis,Kedah,Melaka,Tereng-ganu,KelantandanBrunei.PerluasanempayarkesultananMelayuMelaka, Riau dan Brunei pada kurun kelima belas telah turutmengembangkanagama Islam dan institusi-institusi pendidikanbukanformalpengajianIslamdi negeri-negerijajahantakiuk kesul-tanantersebut.

PengajianagamaIslambiasanyadiadakandi surau-suraudandi masjid-masjidpadawaktumalamdengandihadiri oleh golongandewasalelaki danperempuan.Pengajarandiadakanpadasebelahmalamkeranagurudanjemaahkelasbekerjapadawaktusiangnya.Guru-guruterdiri daripadaimam danhaji yangkadangkalaberke-turunanSayiddanSheikh.Perkarayang‘liajar, antaralainnyamem-bacaal-QurandanTajwid, Tafsiral-Quran,Hadis,FiqahdanTau-hid.1

Pengajianagamayang lebih sistematikberlakudi institusi-institusikecil yangbergelar‘sekolahpondok’.Sekolahmi didirikanatas usahaalim ulama dan masyarakatsetempat. Berhampiransekolahterdapatrumah tuanguru dan asramapelajar-pelajar.

Sekolah-sekolahpondokmi seringditemuidi kawasanbetham-piranpantaidansungaikeranamodpengangkutanutamadi zamanberkenaanadalahsampandanperahulayar.Sekolah-sekolahdibinadaripadapapandanberatapkandaunnipah ataudaunrumbiadankemudahankelasialah hanyapapanbatu (slate)danqalam.Mejadanbangkududuk dibuat sendiri oleh pelajar-pelajar.

Buku-buku rujukan terdiri daripada kitab-kitab al-Quran,Hadis,Fiqah,TauhiddanTasawufyangdidatangkandan Mesirdannegara-negaraArab yang lain. Pelajarandiadakanselepaswaktusubuh,petangdanmalam.Padasebelahpagipelajar-pelajarmen-jalankankerja sepertibertani,menangkapikan, mencarikayu apidan mengangkatair bagi membantutuan guru menyarai hidupmerekasemua.Yuranpengajiantidak ditetapkantetapimerekayang

2

SEJARAH PERKEMBANGAN PENDIDIKAN DI MALAYSIA (1600-1990)

beradadigalakkanmenghulurkanbantuandandermabagimemaju-kan keadaansekolah.Keluargapelajaryangkurangmampubiasa-nyamembawabuahtanganberupaberasdanpakaiansekali-sekalauntuk tuanguru sebagaitandapenghargaan.

Keadaanpembelajaranyangutamadi sekolah-sekolahpondokialah hafalan (rote-learning),khususnyabagi mata pelajaranal-Quran,FiqahdanTauhid.Bagi matapelajaranal-Quranmisalnya,pelajar-pelajarmengejadan membacaberulang-ulangsehinggamereka dapat menghafazsurah-surahdalam al-Quran denganlancar.BagimatapelajaranFiqahpula,pelajar-pelajarsentiasacubamengingatkanhukum-hukumyangbersabitdengansyariatIslam.Biasanya,seseorangpelajaritu menamatkanpengajiannyadi sese-buah sekolahpondok apabilamencapaiempatatau lima kali kha-tam.

Di antaraabadkelapanbelashingga lewatabadkesembilanbelas.negeriTerengganu,KelantandanKedahmerupakannegeri-negeriyangmempunyairamaitokoh ulamaIslam yangtelah ber-usahamendirikansekolah-sekolahpondok.Di antaratokoh-tokohulamadi Terengganuialah SheikhAbdul Malik bin Abdullah (Tuk

Asrama sekolahpondok

3


PulauManis), SheikhDaud bin Abdullah Al-Fatani (Tuk SheikhDuyung), Sheikh Abdul Kadir dan Sayid Muhamad bin ZainalAbidin. Di Kelantan tokoh-tokoh utama yang terkenal adalahsepertiTuk Selehor,-TukPadangJelapang,Tuk Kemuning,TukBacokdanTuk Kenali. Di Kedahpula, tokoh-tokohagamayangtelah mendirikansekolah-sekolahpondok ialah Haji MuhammadTaib Mufti, Haji MuhammadNoor, Haji MuhammadAji, HajiMuhammadSalleh Penaga,Haji Sahar,Sheikh Waksadan HajiMuhammadTamin.2

Penubuhanpersekolahanpondok telah merebak ke semuanegeridi TanahMelayutermasukSingapura.Walaubagaimanapun,organisasi dan rekabentuk sekolah-sekolahpondok mungkinberbeza-bezadi antarasatunegeridengannegeri-negeriyang lain.

Secaraumumnya,bolehdikatakanbahawasebelumabadkeduapuluhtelahwujud kesedarandi kalanganorangMelayu tentangpenmustahaknyapendidikan,sungguhpunpenekanandanonientasinyaadalah kepada pengajianagama Islam. Juga, boleh dikatakanbahawasebelumabadkeduapuluhmasihtiadasistemdanorganisasipendidikanbenbentukformal dansistematikdi negeri-negeriTanahMelayu.

Boleh dikatakanbahawasistem pendidikanpadamasasekarangmerupakanwarisandaripadasistempendidikanzamanpemenintah-an Inggenis.Amalan dan dasarpendidikan Inggenis yang telahmengongkongselama lebih danipada satu abad didapati sukardiubahcorak danstruktunnya,iaitu seakan-akansudahsebatiatautelah menjadi norma masyarakatneganami. Ataupun kesukaran

1.2 PENDIDIKAN DALAM ZAMAN PEMERINTAHANINGGERIS (1800—1956)

4


dalamprosesperubahanmungkindisebabkanbahawamasihadanyaciri-cini ‘the oldmaster’pada‘the newmaster’,iaitu keengganansese-tengahkalanganmasyarakatkita untuk membentuksatu identitimasyarakatbarumelalui sistempendidikanyangberautonomi.

Dasar laissez-faireInggeris dalam bidang pendidikan telahmewujudkanlimajenispersekolahandalam zamanpemenintahan-nya.Jenis-jenispersekolahanitu ialah SekolahVernakularMelayu,SekolahVernakularCina, SekolahVernakularTamil, SekolahIng-genis dan SekolahAgamaMadrasah.

Pewujudanlimajenispersekolahanmi dalamsistempendidikandalamzamanpemerintahanInggenistelahmenimbulkansituasiyangrumit dalamsistempendidikansekarang,khususnyadan segi kese-ragaman dan pencapaianhasratintegrasi nasional.Walau bagai-manapun,selepas30 tahunnegarami merdeka,kita tidak seharus-nyasentiasamenyatakanbahawakerumitanmasalahdankelemah-ansistempendidikanyangadakini adalahdisebabkanoleh wanisandasarpenjajahInggenis. Ini tentunyamenggambarkankita tidakberautonomidansentiasabersifatsesalkendini.

Kewujudan vernakularismedalamsistempendidikandi zamanpemenintahanInggenisadalahdipengaruhioleh faktor politik, eko-nomi, sosiobudayadanagama.

* Faktor Politik

CampurtanganInggenisdi TanahMelayubermuladenganpengam-bilan PulauPinang(1786), Singapura(1819) dan Melaka (1824).SeterusnyaInggenismeluaskandasarcampurtanganpentadbiranTanahMelayubermuladan negeriPerak(1874),keseluruhanSeme-nanjungTanahMelayu(1914)dankeseluruhansebahagiankepulau-an BorneoUtara danSarawak(1888).

DasarcampurtanganInggerisdalampentadbirannegeri-negeridi SernenanjungTanahMelayu,Sabah,SarawakdanBruneiadalahuntuk memperolehiautoriti memonopoliperniagaantimah, emas,rempah,penerokaankawasanladangkopi dangetah,danmemono-poli laluanpendaganganTimur-Barat.

PihakInggenistidak mahumembazirkanwangmerekauntuktujuanpenkembangansistempendidikan,samaadadi Semenanjungmahupundi Borneo.Sekolah-sekolahyangberkualiti dibina untukanak-anakbangsawanMelayusahaja.Dasarlaissez-fairedan‘mele-paskanbatuk di tangga’ menyebabkanusaha-usahapenubuhan

5


Rajah1.1 PentadbiranInggerisdi SemenanjungTanahMelayusebelumPerangDunia Kedua.

6


sekolah-sekolahInggenis persendirianoleh pendakwahKnistian,penubuhansekolah-sekolahCinaolehmasyarakatCina,penubuhansekolah-sekolahTamiloleh tuan-tuanpunyaladangdanpenubuhansekolah-sekolahAgamamadrasaholehmasyarakatMelayu. Setiapjenissekolahmimempunyaiorientasikunikulum,kaedahpengajarandanpembelajaransertaorganisasiyangberbeza-beza.

* Faktor Ekonomi

SebelumkedatanganInggerispadaabadkesembilanbelas,memangsudahadapenghijrahanorangCinake SemenanjungTanahMelayu,Sarawak,Bnunei dan Sabah.Penghijrahanmi adalahsecarakecil-kecilan. PenghijrahanorangCinadan daerahHokkien danKwan-tungdan negaraChinake Semenanjung,khususnyadi Negeri Sem-bilan.PerakdanSelangoradalahuntukberniagadanbekerjadi lom-bong-lombongbijih timah milik pembesarMelayu.

PenghijrahanorangCinasecaraberamai-ramaibermulapadapertengahanabad kesembilanbelas untuk bekerjadi lombong-lombong bijih milik saudagarInggerisdan Cina. Pihak Inggerismembenankankemasukanberamai-ramaiorangCinabagi memper-tingkatkanpengeluaranbijih timahuntukkegunaanindustni-indus-

Perlombongan bijih timah

7


Jadual 1.1 BilanganorangCina, 1871—1941~

Tahun JumlahPenduduk

BilanganOrang Cina

PeratusOrang Cina

1871* 308097 104615 34

1891* 910 123 391 418 41

1901 1 227 195 583 396 48

1911 2644489 914143 35

1921 3 338 545 1 179 551 36

1931 4 345 503 1 703 529 39

1941 5545173 2418615 44

*Bagi Negeri-negeriSelatsahaja.

tn di Eropah.Akibat dan dasarimigresenmi makapenatuskaumCinatelahmeningkatdan 41 peratuspada1891 kepada48 penatusdanipadajumlah pendudukdi TanahMelayu padatahun 1901.

Di kawasan-kawasan kependudukan mereka, sama ada dikawasan-kawasanlombong ataupundi bandar-bandardi Negeni-negeniSelat,masyarakatCinadibenikelonggaranolehpihakInggenismenubuhkansendinisekolah-sekolahrendahdanmenengah.

SelaindanipadamembenarkankemasukanorangCina, pihakInggenistelahmembenankankemasukanpeniaga-peniagadanburuhIndiadan neganaIndia. TenagaburuhkaurnIndiadipenlukanuntukbekerjadi ladang-ladangkopi, gambirdan getah.PeratuskaumIndiadi TanahMelayu padatahun 1891 ialah 8 peratusdanpadatahun 1901 ialah 9 penatusdan jumlahpenduduk.

Jadual 1.2: Bilangan orang India, 187l—1934~

Tahun JumlahPenduduk

BilanganOrang India

PeratusOrang India

1871 308097 33390 111891 910123 74081 8.1901 1 227 195 115 536 919 1 1 2 644 489 267 1 59 101921 3 338 545 471 536 151931 4 345 503 621 774 141934 5 545 173 767 693 14

8


Tidak sepertimasyarakatCina, masyanakatIndia di ladang-ladangkunangberminatmenubuhkansendinisekolah-sekolahren-dah Tamil. Usahapenubuhansekolah-sekolahrendahTamil dija-lankanolehpemilik-pemilik ladangberbangsaInggerissebagaicara‘memujuk’ kaum India untuk tinggal lamadi ladang-ladang.

Seterusnyabagi menjamin keperluan tenaga kenja separuhmahirsepentikenanidanpegawai-pegawaipentadbirrendah,pihakInggeristelahmendinikanbeberapasekolah‘free’ (FreeSchools)diNegeni-negeriSelatdanMelayuBersekutu.Sekolah‘free’ mimenge-nakanyuran tetapi membenarkanmunid-munid daripadasemuabangsamemasukinya.Di antarasekolah ‘free’ ialah PenangFreeSchool (1816), Malacca Free School (1826), Victoria Institution(1894) di KualaLumpur danKing EdwardVII (1906)di Taiping.

Kapitalisme dalam bidang ekonomi penjajah Inggeris yangingin mempercepatkanperaihan sumber-sumberekonomi padatahun-tahun1900-anmenyebabkankepenluantenagajuruteknik,jurukira dankerani akaunyang amatmendesakyangtidak dapatditampungpenmintaannyaoleh sekolah-sekolahInggenis.Oleh ituhasil cadanganJawatankuasaWinstedt padatahun 1916, kursus-kursusbarutelahditambahdi sekolah-sekolahteknik,pertaniandanpertukangan.Kelas-kelasvokasionaldanperdaganganyangdijalan-kandi waktumalamjugatelahdiadakandi MalayadanSingapura.Padatahun 1918,JawatankuasaLemmontelahditubuhkanuntukmengemukakansyor-syorkepadapihakkerajaantentangpendidik-antekni~danpenindustnian.Hasildanipadacadanganjawatankuasami sebuahsekolahteknik dansebuahsekolahpertanianyangmeng-gunakanbahasapengantarbahasaInggenis telahdibina di KualaLumpur.Juga,beberapabuahsekolahpertukanganyangmengguna-kan bahasapengantarMelayu telahdibina.5

* Faktor Sosiobudaya

Sepanjangtempohpenjajahan,pihakInggerissentiasamenegaskanbahawakependudukandanbudayahidup orangMelayu tidak Se-harusnyadiganggU. Inggenisberpendapatbahawaorang Melayusemestinyadikekalkan di kampung-kampungdan mengamalkancarahidup bertani, bertukangataunelayan.OrangMelayu tidakdigalakkanberhijrahke kawasan-kawasanlombong,ladangatau-pun ke bandar-bandanuntuk bekerjadenganInggenis.

Untuk memastikanperkarami berlakudansebagaicana‘ben-

9

PENDIDIKAN Dl MALAYSIA

terima kasih’, pihak Inggeris telah menubuhkansekolah-sekolahrendahvernakulanMelayu. Sekolah-sekolahmi mempunyaikuniku-lum untuk memenuhi asas sosialisasi anak-anak Melayu dikampung-kampung.

* Faktor Agama

Penubuhansekolahpondokadalahuntuk menyebarkandanmem-perkukuhkanpegangandannilai-nilai Islamsertanilai-nilai konser-vatifbudayamasyarakatMelayupadazamanberkenaan.Kedatang-anInggerisyangbermulapadatahun1786diPulauPinangdanpem-bukaanSingapurapadatahun1819,telahmembenikansatukejutanbudayapadamasyarakatMelayu yang beragamaIslam danyangbersikapkonservatif.Ini adalahkeranakedatangandanseterusnyacampurtanganInggenis di TanahMelayu telah membukapintuuntuk kemasukanpendakwahKnistian dan kemasukanyang ben-duyun-duyunkaum-kaumpendatangCinadan India. PendakwahKristian, yang secaralangsungnyamendapatsokongandanipadakerajaanInggenis tel~hmenubuhkansekolah-sekolahnendahdanmenengahdi Negeni-negeriSelat(Melaka,PulauPinangdanSinga-

Sebuahsekolah agamadi Selangor

10

SEJARAH PERKEMBANGAN PENDIIYIKAN DI MALAYSIA (1600-1990)

pura) dan di Negeri Melayu Bersekutu(Perak, Selangor,NegeriSembilandan Pahang).

Penubuhansekolah-sekolahpendakwahKristian yangmem-punyai onientasikunikulum kebaratandansekulartelahditanggapolehorangMelayusebagaisatuancamankepadaagamadanbudayahidupmereka.Olehkeranaitu, tokoh-tokohulamaIslamyangber-sikap radikal dan progresif, iaitu Kaum Muda, telah melakukanrefonmasidâlambidangpendidikandengancaramenubuhkanSeko-lahAgamaMadrasahbagibersaingdengansekolah-sekolahpendak-wahKristian dansekolah-sekolahvernakularMelayu bantuankera-jaanInggenis.

Kaum MudayangdipeloponiSheikhTahirJalaludindanSayidSheikh Ahmad Al-Hadi pada tahun 1906 benpendapatbahawakemajuanumat Melayu Islam, khususnyadalamaspeksosioeko-nomidanpolitik bergantungkepadakeupayaanorangMelayuIslammengübahonientasipemikirandan corakyanghanyamementingkanakhirat(fundamentalisme)kepadayangmodendanprogresif(rasio-nalisme).6

1.2.1 Vernakularisme dalam Pendidikan Rendah

KerajaanInggenispadaawalnyaboleh dikatakantidak berhasratmemajukanbidangpendidikansemasaia memenintahTanahMela-yu. Ram4ipegawaiInggenisberpendapatbahawapendidikan,khu-susnyauiituk kaum Melayu,. tidak mendatangkanfaedahtetapisebaliknyaakanmenimbulkankesedaranpadagolonganyangten-didik untukmenentangkerajaan.Walaubagaimanapun,atasdesak-anpembesar-pembesarMelayu, iaitu sultan-sultandi Negeri-negeriMelayu bersekutu,pihak pemenintahInggerismerasakanadabaik-nyamembenikanpendidikansetakatpendidikannendahuntukorangMelayu.OlehyangdemikiankerajaanInggenistelahmembinasecaraberansursekolah-sekolahrendahvennakulanMelayudan sejakper-tengahanabadkesembilanbelashinggalahzamanPerangDuniaKedua. Vernakularbermaksud‘bahasapengantarbahasaibunda’.

DasarInggenisyangmembenikankelonggarandalamhal penu-buhan sekolah-sekolahtelah menyebabkanpenubuhansekolah-sekolahInggenisolehpendakwahKnistian,sekolahvernakularCinaolëh masyanakatCinadansekolahvernakularTamil oleh pemilik-pemilik ladangkopi dangetah.Justenuitu, sudahsememangnyacmiutamapendidikandi zamanpemenintahanInggenisialah ketiadaan

11


matlamatdanobjektifdalambidangpendidikan.Seterusnyapenkanami menenbitkanketiadaankeseragamandalamonientasidankuni-kulum pendidikan yangmanamenimbulkanmasalahyang numitkhususnyadan segipenpaduankaum,apabilaneganami ingin men-capaikemerdekaan.

SekolahRendahMelayu

Keputusanoleli kerajaanNegeri-negeriSelat untuk menubuhkansekolahMelayuberlakuselepasia mendapatarahandan mahkamahPenganah-pengarahdan India pada tahun 1855.~Oleh itu, padatahun 1856duabuahsekolahhanianMelayutelahdibina,iaitu satudi BayanLepas,PulauPinangdansatulagi di Teluk Belanga,Singa-pura.Sekolahdi Teluk Belangakemudiannyaditukarmenjadiseko-lahtinggi Inggenisdanseterusnyamenjadisebuahmaktabbagimela-tih gunu-gurusekolahMelayu.Padatahun1863 tiga buahlagi seko-lah rendahdi SeberangPrai (ProvinceWellesley)ditubuhkan,tetapimalangnyasekolah-sekolahmi ditutup kemudiannya.

Penutupansekolah-sekolahMelayu yangdibina oleh kerajaanInggenisadalahdisebabkanoleh kurangnyakesedaranmasyarakatMelayu ketika itu penihalkepentingancelik hurufdanpendidikan;dadasistempengangkutanyang baik, dankesempitanpemikiranorangMelayuketika itu yangmenyatakanbahawasekolah-sekolahkerajaanmenyebarkanideologi sekularyangbententangandenganajaranIslam.Lagipunanak-anakperempuantidak digalakkanlang-sunguntuk pergi ke sekolah.Penutupansekolah-sekolahMelayu

benlaku keranatidak ekonomik disebabkanbilanganmunid yangterlalu kecil.

Pembesar-pembesarMelayumerasaamatmalutentangpenkanami lalumemintajasabalkA.M. Skinner,seorangTimbalanMajistretProvinceWellesleymemikirkansaturancangansesuaiuntuk mena-nikminatdankepercayaanorangMelayuterhadappendidikan.Padatahun1872,A.M. Skinnertelahmengemukakanrancanganpenseko-lahanduasesi,iaitu pagi danpetang.Di sebelahpagi munid-munidmengikutipelajaranBahasaMelayu (dalamtulisanJawi). Matema-tik, Sejarah,Ilmu Alam danbeberapamata pelajananvokasionalsepentipertaniandan bertukang.Di sebelahpetang,munid-munidmengikutipelajananbahasaArab danal-Quran.8

RancanganSkinner mi telah mendapatsambutandaripadamasyarakatMelayu,bukansahajadi Negeni-negeniSelat tetapijuga

12


Jadual 1.3 PertambahanbilangansekolahrendahMelayu(1872—1892)~

Tahun Bilangan Sekolah Daftaran Murid

1872 16 5961882 85 22301892 189 7218

di Negeri-negeniMelayu Bersekutudan Johor (lihat Jadual 1.3).MalahanNegeriSembilan(1 900),Pahang(1 908),Perak(19 1 6) danSelangor(1923)telahmengadakanundang-undangbagimemastikanibubapamenghantaranak-anakmerekayangtelahwajibbensekolahpergike sekolah.Sekolahuntukmunid-munidperempuanjuga telahdibina,iaitusatudiTeluk Belangadi Singapurapadatahun1884dansatulagi diPulauPinangpadatahun1889.Jadual1 .3 benikutmenun-jukkan pertambahanbilangan sekolah-sekolahvennakulan dantahun 1872—1892.

Sekolah vennakulan Melayu menyediakanpendidikan asasselamaempattahun dan mendapatbantuanpenuhdanipadake-rajaan. Walau bagaimanapun,bantuan tidak disediakanbagikelas-kelasagamapadasesi petang.Oleh itu, yurandikenakankeatasmunid-munidbagimembayargaji guru-guruagama.Pendidikanuntukanak-anakMelayudi sekolahMelayuterhentisetakatdarjahempatsahajakeranatiadasekolahmenengahMelayu.

Padatahun1903,R.J.WilkinsontelahmemperkenalkantulisandanejaanRumi untuksekolah-sekolahvennakularMelayu.Tujuanutamanyaialah untuk membakukanejaandan sebutanBahasaMelayu bagi memudahkanpenerbitansurat-suratnasmikerajaandanseterusnyabahan-bahanpenulisandansastera.Seterusnya,padatab~in1916 R.O. Winstedt,TimbalanPengarahPendidikanketikaitu telahberusahamemperbaikikunikulumsekolah-sekolahMelayudenganmenjadikankunikulum lebih relevandengancarahidupmasyarakatsetempat.Beliau telah memperkenalkankunikulumvokasional seperti pertanian, membuat bakul, membuat tikar,membüatjaning danilmu masakan.

Kekunanganguru untuk mengajardi sekolah-sekolahMelayutelah mendorongpihak kerajaanInggenismenubuhkandua buahmaktabperguruan.Maktab-maktabitu ialah Maktab PenguruanSultan Idnis di Tanjung Malim, Perak pada tahun 1922 bagimenyediakanpendidikanmenengahdankunsusperguruanbagigunu

13


lelaki dan MaktabPerguruanPerempuanMelayudi Melaka padatahun1935.Kedua-duamaktabmi menyediakankursuspenguruantiga tahun.

Dan awalabadkeduapuluh,orangMelayumulasedanbahawapendidikan di sekolah Inggenis adalah lebih ‘prestigeous’ sertamudahdapatbekerjadengankerajaanInggenis.Pendidikandi seko-lah Melayu tidak dapatmenjamin mobiliti sosialdanmasadepanyangbaik. Dengankesedaranmi, sesetengahmasyarakatMelayu,apatahlagi kaumpend-atang,memandangrendahterhadapsekolahvernakularMelayu.OrangMelayu,khususnyadi Negeni-negeniSelatdanNegeni-negeniMelayu Bersekutulebih gemarmenghantaranak-anakmerekake sekolah-sekolahInggenisdibandar-bandar.Penkanami sedikit sebanyakmengurangkanpendaftarandi sekolah-sekolahvernakulanMelayu.

Padaawalabadkesembilanbelas,kemasukanorangCinakeTanahMelayuadalahsecanakecil-kecilansebagaipeniagadansaudag~rdiNegeni-negeniSelat. Olehyangdemikian,sekolahvennakularCinayangterawaltendapatdi Negeni-negeniSelat.SekolahCinayangper-tamatelahdibinapadatahun1816di Melakaolehsekumpulanpen-dakwah danipadaPersatuanPendakwahLondon. Kemudiannyakelas-kelasdalambahasaCinadiadakandi semua‘free school’ diMelaka,PulauPinangdanSingapura.

KedatanganonangCina dan negaraChina ke SemenanjungTanahMelayudanSanawaksecaraberamai-ramaibenlakupadaper-tengahanabadkesembilanbelassehinggalahmenjelangtahun1940.DianggarkanseramailimajutaonangCinamemasukiTanahMelayu

SekolahVernakularCina

14


dalamabadkesembilanbelasdanduabelasjuta dalamtempoh1900hingga 1940. Walau bagain~ianapunhanya lebih kurang2.5 jutamenetapdi TanahMelayu dalamtahun 1941.

Di manaadakependudukanmereka,samaadadi SemenanjungTanahMelayu ataupundi Sabahdan Sarawak,masyarakatCinamelalui usahaonangperseoranganyangkayadanpersatuan-persa-tuan telah menubuhkansekolah-sekolahvennakular Cina bagimemastikanpengekalanwanisanbudayadanbahasamerekadi tern-pat asing. UsahamasyarakatCina menubuhkansekolah-sekolahmerekasentaorganisasisekolah-sekolahitu~tidak dicampuri ataudihalangi oleh pihak Inggenis.Kurikulum sekolahsebelumabadkeduapuluhadalahberonientasikanpemikirandiTanahBesanCina.Buku-buku teks dan malahanguru-gurudidatangkandan negaraChina.Murid-muniddi sekolahCinadiajarkanbahan-bahanklasik,secarahafalan,rnengiradengancepuadantulisan ‘°

Reformasibenlakudi sekolah-sekolahCinapadaawal abadkeduapuluh disebabkanpengaruhdaripadaPengerakanRefonma-Si di negaraChina yang mengakibatkanpernbentukanRepublikChinapadatahun 191 1 . KangYu-Wei, seorangsarjanaCinatelahrnernperkenalkankunikulurn rnodenyang lebih sisternatikdi seko-lah-sekolahCinadi TanahMelayu danSingapura.Di bawahkuni-

SRJK (C) Chiao Nan, Kuala Lumpur

15


kulurnmi murid-muridmengikutimatapelajaranSejanah,Geografi,Sains,Matematik,Etika,Lukisan,PendidikanJasrnanidanNyanyi-an.Persekolahanterbahagikepadatiga peningkat,iaitu: enamtahunsekolahnendah;tiga tahunJunior Middle dantiga tahunlagi SeniorMiddle.

OIehkeranasekolah-sekolahCinadi TanahMelayuamatten-pengaruhdenganperkembanganyangberlakudi negaraChinasertamenjadi media penyebaranpropagandaantikenajaanInggenisdanpolitik Kuomintang rnaka pihak Inggeris telah menguatkuasakanOrdinan PendaftaranSe/çolahpadatahun 1920. Ordinanmi mem-ben kuasakepadapemerintahInggenisuntukmengawalperjalanandan penubuhansekolah-sekolahCina. Malah jawatanTimbalanPenganahPendidikanmengenaiunusansekolahCinatelahdiadakanpadatahun 1924 di Negeri-negeniSelatdan padatahun 1931 bagiNegeri-negeniMelayu Bersekutu.Satucaralain bagirnengetatkanpengawalankeatassekolah-sekolahCinaialahdengancararnernberibantuankewanganagarpihak kerajaanboleh rnencarnpuniurusanpentadbiransekolah.Justeruitu, keadaanpengajanan,pembelajarandandisiplin disekolah.-sekolahCinarnenjadibertambahbaik. Lang-kahmengetatkanpengawalankeatassekolah-sekolahCinadilaku-kansehinggaPenangDuniaKeduaolehJabatanPendidikanKenaja-an Inggenis.1’

SekolahVernakularTamil

Seperti sekolahCina, penubuhanawal sekolahTamil berlakudiNegëni-negeniSelat, iaitu ditumpangkandi ‘free schools’ sepertiPenangFreeSchoolpada.tahun 1816 dan Anglo-Tamil SchooldiMelakapadatahun 1850.12

Penubuhanyang pesatbagi sekolah-sekolahTamil benlakusemasakemasulcanburuh-buruh India secaraberamai-ramaidiantanapentengahanabad kesembilanbelashingga PerangDuniaKedua.Oleh kenanaburuh-buruhIndia diambil bekerjadi ladang-ladangkopi, gula, kelapa dan getah, makasudahsememangnyasekolah-sekolahTamil ditubuhkan di kawasan-kawasanladangkhususnyadi NegeriSembilan,Melaka,SebenangPeraidanUtaraJohon.

Bilangandaftananmunid-muniddi sekolah-sekolahTamil ada-lah arnatrendahsekali.Hal mi disebabkanoleh: (i) keadaansekolah-sekolahTamil yangs~nbakekurangandan segiinfrastruktur,buku

16


teks dan tenagapengajar;(ii) sikap masyarakatIndiayangrendahterhadappendidikan;(iii) kesantanikansekolah-sekolahInggenisdibandar-bandar;dan(iv) sikapkerajaanInggerisyangtidak mempe-dulikansoalmempertingkatkanbantuandanmutu sekolah-sekolahTamil.

Hasil danipadaKonferensiResiden-residen,makaKod Buruhtelah diusulkanpadatahun 1902 bagi memastikanpihak pemilikladang-ladangmengadakansekolahTamil sekiranyaterdapatlebihdanipadasepuluh kanak-kanakIndia dalam umur persekolahan(7—14 tahun) dalam sesebuahladang. Di sampingitu, kerajaanInggenis membenikan sedikit bantuan kewanganbagi sekolah-sekolahyang menunjukkanprestasiyang memuaskan.KerajaansendinitelahmembukabeberapabuahsekolahTamil percumabagipekerja-pekerjaJabatanKerja Rayadan ~

Menjelangtahun1930terdapatempatjenissekolahvernukularTamil, iaitu : (i) sekolahkerajaan;(ii) sekolahestet;(iii) sekolahper-sendinianoleh masyarakatIndia; dan(iv) sekolahpersendinianolehpendakwahKnistian.

SekolahInggeris

SekolahInggenismenggunakanbahasapengantarsepenuhnyabaha-saInggenis.Sekolah-sekolahmi biasanyatendapatdi bandar-bandarutamadi Negeni-negeriSelatdanNegeni-negeniMelayu Bersekutu.Di zamanpemerintahanInggeristerdapattigajenissekolahInggerisiaitu (i) sekolahInggenisyangditubuhkanolehpersatuan-persatuanpendakwahKristian sepentiKatholik, Methodist,La SalledanPro-testant;(ii) sekolahkenajaansepertiMaktabMelayuKualaKangsar,dan (iii) sekolahInggenispersendirian.Lazimnyasekolah-sekolahInggenismempunyaikemudahanyang lebih benmutu berbandingdengansekolah-sekolahvennakularkeranamenerimasokongandanbantuankewangandanipadapihak gereja Knistian, orangpense-orangandanbantuanpemenintahInggenis.

Boleh dikatakan bahawa pihak pendakwahKnistian telahmemainkanperanandansumbanganyangbesardalarnmemajukantarafpendidikandan persekolahanInggenisdi TanahMelayu. InikenanakerajaanInggenis tidak inginkan pendidikanInggerisyangbenlebihandibenikankepadagolonganbumiputenaataukaum-kaumpendatangkenanabimbangakantindakbalasburukakibatdanipadakesedaranpolitik menentangpenjajaholeh golonganyangberpen-

17


didikan Inggeris. PihakInggerisbenpendapatbahawapendidikanInggenis hanyalahuntuk melatih tenagakenja sepenti kerani danjuruteknik bagi bekerjadi jabatan-jabatankenajaan.Hanya men-jelang 1930 pihak Inggeris mengamalkandasantenbukadenganmembenankananak-anakMelayu memasuki sekolah-sekolahIng-genis kerajaan.

Pendidikan Inggeris untuk anak-anak bangsawanMelayudimulakanpadatahun 1905 apabilatertubuhnyaMaktab MelayuKuala Kangsarberdasankanrundingandi antarapembesar-pem-besarMelayu di PenakdenganR.J.Wilkinson. Maktab mi digelan‘Malay Eton’ keranamempunyaikurikulum pendidikan Inggenisbercoraksekolah‘Grammar’ di England.Matlamat utamasekolahmi ialahuntukmengekalkanelitismedi kalanganbangsawanMelàyudan untuk melatih anak-anakbangsawanMelayu bekerjadenganperkhidrnatankenajaanInggenis. PenubuhanMaktab mi mempu-nyai implikasi yangbesarpadamasyarakatMelayu keranamenye-darkanorangMelayu golonganbawahanuntuk turutsamamenda-patkanpendidikanInggeris.

SekolahInggenisyangpertamadibinadi neganami ialahPenangFreeSchoolpadatahun 1816oleh Rev. R.S. Hutchings.Seterusnyami mendorongpihak gereja Knistian menubuhkanMalacca FreeSchoolpadatahun1 826, Victoria Institutiondi KualaLumpunpada

MaktabMelayuKuala Kangsar,Perak

18

SEJARAHPERKEMBANGAN PENDIDIKAN DI MALAYSIA (1600-1990)

tahun 1894 dan sekolahKing Edward VII di Taiping pada 1906.Padaasalnya, sekolah-sekolahmi adalah sekolah persendinian,tetapitelahdiambil alih oleh pihak kerajaanapabilamerekameng-hadapikesukarandan segi kewangan.dan pentadbinan.’4

Jadual 1 .4 di bawah menunjukkansukatanpelajaranbagi. sekolah‘free’.

S~kolah-sekolahInggeris yang ditubuhkan oleh pendakwahKristian memangsentiasamendapatbantuankewangantahunanberdasarkanpencapaiankeputusanpepeniksaan.Pihakpendakwah

Jadual 1.4 SukatanpelajaranSingaporeInstitution FreeSchool danTheMalaccaFreeSchool’5

SingaporeInstitution FreeSchool(1838—39)

Malacca Free School(1848)

Kelaskelapan—kelimaPengajaran-pembelajaranbahasaibunda

Kelaskeempat:Bacaan,EjaanMudah.PelajaranObjek,Tulisan, Kira-kira

Kelas ketiga: Nahu Inggenis,Ilmu Alam, EjaanBacaan,Tulisan, Kira-kira.

Kelaskedua:RangkadasarSejarah,Ilmu Alam, LatihanNahu,TulisandanKira-kira

Kelas pertama:SejarahRoman,Ilmu Falak.KaranganInggenis,PenggunaanKamus,MasalahPenggunaanGlob,TulisandanKira-kira

*Kelas kelapan:Abjad.

Kelas keenamdanketujuh:Ejaandanbacaandi papanbatu

Kelas kelima: Ejaan(Disyllabes)Membacadanmenulisdi papanbatu.

Kelas keempat:Ejaan,Bacaan,Tulisan danKira-kira

Kelas ketiga: EjaanBacaan,Tulisan danKira-kira.

Kelas kedua:Nahu Inggeris,Latihan PenganalisaanNahu, Tulisan, Rencana,Ejaan(Carpenter’sSpelling),BacaandanKira-kira.

Kelas atas:Nahu InggerisLatihanPenganalisaanNahu,Tulisan, Rencana,MasalahGlob Bumi,Ejaan(Carpenter’sSpelling),BacaandanKira-kira.

*Menurut tertibnaik dan darjahsatuke darjah lapan

19


berkuasapenuhdalamsoal pentadbiransekolahtetapiyuran-yurandipungut oleh pihak kerajaanuntuk memberibantuankewangandanrnembayargaji guru-guru.Guru-guruterdiri daripadapaderi-paderimendapatpendidikandan maktabdanuniversitidi Eropah.

SekolahInggerismempunyaiciri pendidikan sepertisekolah-sekolahdi England.Peringkatpersekolahanterbahagikepadatigaiaitu: Kelas Bawah I , 2 danDarjah 1 , RendahPertengahandanDarjah 2 hinggaDarjah 5 danMenengahdan DarjahEnamhinggaKelasSijil Sekolah(SchoolCertificate).Sekolah-sekolahpendakwahKristian menyediakantempohpersekolahanselamasebelastahundan peringkatsekolahrendahhinggamenengah.

Kurikulum di sekolah-sekolahInggerismementingkanakade-mik danpersediaanuntuk peperiksaanCambridgeOverseasSchoolCert~flcate.Mata pelajaranyang diikuti oleh murid-murid ialahBahasaInggeris, Matematik,SejarahEropah,Ilmu Alam, Sains,SasteraInggenis,PendidikanJasmanidanLukisan. Pelajar-pelajaryanglulusSchoolCertificatedenganbaikbolehmelanjutkanpelajar-an ke peringkatdiploma di Maktab PerubatanKing EdwardVII(1912)di Singapura,MaktabRaffles(1919)atauke peringkatijazahdi universiti-universitidi England.

Padaperingkatawal,kerajaanInggenistidak mengadakanins-titusi khas bagi melatih guru-guruuntuk sekolah-sekolahInggeriskerajaan.Hanyapadatahun1905kerajaanmulamenubuhkanKelasNormal di KualaLumpurdanseterusnyapadatahun1907di PulauPinangbagimelatih ~6 Sebelump~nubuhanrasmi Uni-versiti Malayadi Singapurapadatahun 1949,guru-guruberijazahuntuk mengajardi sekolah-sekolahmenengahInggeris mendapatlatihan di Maktab RafflesdanUniversiti Hong Kong.

SekolahAgarna Madrasah

KedatanganInggerisdanpendakwahKristian dalam abadkesem-bilan belastelahmemberikansatukejutanbudayakepadamasyara-kat Melayu yangberagamaIslam.Penubuhansekolah-sekolahIng-gerissecarameluastelahditanggapolehorangMelayu sebagaisatuancamankepadabudayadanagamaIslam.Sekolah-sekolahInggerisdan malahansekolah-sekolahvernakularMelayu telah dianggapsebagaipenyebarideologi sekularismeyang bertentangandengannilai-nilai konservatismefundamentalisme.

Sekumpulantokoh agamaIslamyangberpandanganprogresif

20


dan modentelah menyuarakanbahawauntuk umat Islam maju,makaumatIslamperlumengukuhkankedudukanpolitik dansosio-ekonomi mereka.Golongantokoh agamami yangdigelar KaumMuda telah berusahamembinasekolah-sekolahAgamaMadrasahyangbersifatmodendimerata-ratatempatdiTanahMelayu.TujuanpenubuhansekolahAgamaMadrasahadalahuntukbersaingdengansekolah-sekolahInggerisdanvernakularMelayu. Dua orangtokohkaumMuda ialahSheikhTahirJalaludindanSayidSheikhAhmad

17

SekolahAgamaMadrasahmempunyaipenyusunandanorga-nisasiyanglebih sistematikdaripadasekolahpondok,iaitu ia mern-punyai ciri-ciri seperti:adakemudahankerusimejayang lengkap;waktubelajaryangtetap;kurikulumpembelajaranyangberstrukturdanterdapatpembahagianbilik-bilik darjah.Mata-matapelajarandalamkurikulumpengajiandi madrasahadalahsepertijadualben-kut:

Jadual 1.5 Mata Pelajarandi Madrasahal-MashhorPulauPinang(tidakmengikutperingkat)

SebelumPerang Tambahan SelepasPerang

Ilmu TauhidIlmu TajuidIlmu FeqahIlmu InsyakIlmu AadabIlmu NahwiIlmu Sarf/Al-IstiqaqIlmu HisabIlmu TafsirIlniu MuthalaahIlmu FununKhatIlmu Akhiak WataqwimuhaIlmu ImlakQasidah-HarnasiahIlmu TarikhIlmu TerjemahIlmu Alhadith

Ilmu MaklumatAmmahIlmu GeografiaIlmu TabaqatulArdhIlmu SihhahIlmu MantiqIlmunnafsIlmu FalsafahIlmu HayawanIlmu UlumuthabiiyatIlmu RasmMahfuzathIlmu BaiaghahIlmul-FaraidhIlmul-ArabiahIlmu MusthalahulHadith

21


Madrasahyang mula ditubuhkan oleh Kaum Muda ialahMadrasahAl-Iqbal padatahun1907di Singapura,SekolahAl-Hadidi Melaka pada tahun 1917 dan MadrasahAl-Mashordi PulauPinangpadatahun 1919.

Penubuhansekolah-sekolahagamaMadrasahberlakudenganbegitupesatdalamtahun-tahun1920-anhingga 1940-an.Di antarayangtermasyhurialah:

1. A1-Ma’hadil Mahmuddi Kedah(1933)2. Al-MadrasahAl-Khairiah di Kedah(1933)3. AI-MadrasahAlwiyiah A1-Dinniah di Perlis (1937)4. MadrasahAl-Mashordi PulauPinang(1939)5. MadrasahAl-Sultan ZainalAbidin di Terengganu(1933)6. MadrasahDairatul Maarifil Wataniahdi Kedah(1925)7. MadrasahIslamiahdi Melaka(1937)8. MadrasahNuriah di Melaka(1940)9. MadrasahMuhammadiahdi Kota BharuKelantan(1915)

10. MadrasahTarbiatulDinniah di Melaka(1939)1 1 . MadrasahAl-Haji Taib di MuarJohor (1920)12. MadrasahA1-Islahdi TemerlohPahang(1936)13. MadrasahAl-Ittifaqiyah di TemerlohPahang(1947)14. MadrasahAl-Wusthadi TemerlohPahang(1949).18

Perkembanganpenubuhanyang pesat madrasah-madrasahtelahmemberikankeyakinankepadamasyarakatMelayu bahawakedudukanagamaIslammasihmantapwalaupunmenghadapiper-saingandaripadasekolah-sekolahInggerisdanvernakularMelayu.Walau bagaimanapunhasratKaumMuda untuk membinamasya-rakatIslamyangmoden,rasionaldanprogresiftidaktercapaikeranakurikulumdi madrasah-madrasahkurangmemberitumpuankepadamatapelajaranMatematik,Sainsdan BahasaInggerisyangmanamatapelajaranmi pentingbagi mobiliti sosialmasyarakatMelayuIslam di zamanmoden.

GambaranKeseluruhan

Gambarankeseluruhancorakdanstrukturpendidikandalamtahun-tahun 1930-anadalahseperti Rajah 1.2 berikut. Sementaraitu,jumlahdaftarmurid-muridbagiempatjenissekolahbagitahun1938adalahsepertipadaJadual 1.6.

22

Raj

ah1.

2S

iste

mp

ers

eko

lah

and

ala

mta

hu

n19

30-a

n

SIS

TE

MP

ER

SE

KO

LA

HA

ND

IM

AL

AY

AD

AL

AM

TA

HU

N19

30-A

N

Pe

tun

juk

MP

SM

akt

ab

Pe

rta

nia

nSe

rda

ng

MS

PI

Ma

kta

bP

erg

uru

anS

ulta

nId

ris

MP

PM

Mak

tab

Perg

urua

nPe

rem

puan

Me

layu

Un

ive

rsiti

Uni

vers

iti~l

aut

diN

eg

enC

hin

aK

elas

No

rma

l

Su

mb

er:W

on

gH

oy

Ke

e,F

ran

cis;

EeT

ian

gH

ong:

Ed

uca

tioni

nM

ala

ysia

,He

ine

ma

nn

Ed

uca

tion

alB

oo

ks(A

sia

)Ltd

.,K

ua

laL

um

pu

r,19

75,F

igu

reI.


Jadual 1.6 Jumlah murid di sekolahdasardi Malaya padatahun 1938.mengikut jantinadan aliran

26

Aliran Lelaki Perempuan Jumlah

Melayu 68905 21 531 90436Cina 63338 22951 86289Tamil 14 866 7 775 22 641lnggeris 40577 17038 57615

PadamasapemerintahanJepun(1941— 1946),sekolah-sekolahver-nakularMelayudanTamil tetapditeruskanolehpihakpeinerintahapabilabahasaJepundijadikan sebagaimatapelajarantambahan.PentadbirtenteraJepunñmnubuhkansekolah-sekolahNippon-gountukmenggantikansekolahvernakulardansekolahInggeris.Peng-ajaranNippon-go, lagu-laguklasik Jepundan kebudayaanJepundibenikanpenekanankhususdalam kurikulum sekolahrendah.

Pendidikanperingkatmenengahaliran biasadibubarkandansebagaigantinyapelajaranvokasionaldanteknik dalambidangper-ikanan, perhubungan,sains samudera,pertaniandan pembinaandianjurkanoleh pihakJepun.Kelas-kelasbahasaJepuntelahdiada-kan untuk orang-orangdewasadi beberapabuahtempat.

SelepastamatPerangDuniaKeduapadatahun1946,kolonialInggeniskembali semulake TanahMelayu. Perkembanganpolitikserantau seperti di negaraChina, India, Indonesiadan FilipinaselepastamatPerangDunia Keduatelahmengubahpandangandansikap kaumpendatangdi Malaya.Kependudukanorang-orangGinadanIndiasertakeinginanmerekauntukbermastãutindi Malayadankemunculan semangat nasionalisme orang-orang Melayu meng-

akibatkankerumitan rnasalahdalam sistem pendidikan.Orang-

1.2.2 Pendidikan Sebelum Merdeka (1941—1956)

24


orangMelayutelahmulasedarpen mustahaknyapendidikanmodendansekularbagi mempertingkatkankedudukanekonomidansosialmereka.KaumMelayu sedarbahawauntuk terusmenjadigolongandominan dalam bidang politik, ekonomi dan sosial, makakunciutamanyaialah maju dalambidangpendidikan.

Kaum Melayu mula meminta dan pihak kerajaan Inggerismemperbaiki keadaanpendidikan di sekolah-sekolahMelayudan memperluaskanpeluang-peluangpendidikan untuk kanak-kanakMelayu. Padatahun 1950 sebuahJawatankuasayang di-pengerusikanoleh L.J. Barnestelahditugaskanuntuk menyemakdan memperbaiki keadaanpendidikan untuk kaum ~LaporanJawatankuasaMengenaiPendidikanMelayuatauLaporanBarnes(1951)menyatakanbahawauntuk memajukanpendidikanMelayu, seluruh sistempendidikanperlu dirombaksemula.

Jawatankuasa Barnes mengesyorkan:

1 . Matlamat pendidikandasarhendaklahmembentuksatu rupabangsayangberasaskanpelbagaikaum.

2. Sekolah-sekolahvernakularMelayu, GinadanTamil hendaklahdibubarkandandigantikandengansatujenissekolahsajaiaituSekolahKebangsaan.

3. SekolahKebangsaanhanyamenggunakanbahasaInggerisatau, bahasaMelayusebagaibahasapengantar,dansalahsatubahasa

mi akandigunakansecarameluassebagaibahasakedua.

4, SekolahKebangsaanhendaklahmenyediakanpendidikandasarpercumakepadakanak-kanakyang berumurenamtahun keatasselamaenamtahun.

5. Setelahtamatpendidikandasarmurid-muridakanmeneruskanpelajaranmerekake peringkatmenengahdenganmenggunakanbahasaInggerissebagaibahâsapengantarnya.

6. SekolahKebangsaanharusditadbir dan biayai bersamaolehPenguasaPelajaranSetempat(Local EducationAuthority) danKerajaan.

LaporanBarnesdan syor-syornyatelah mendapattentanganhebatdan beberapagolonganmasyarakat,khususnyakaum Ginayang berpendapatbahawalaporan itu merupakanusahauntukmembekukandanmenghapuskanbahasadankebudayaanmereka.

25


Untuk mengkajimasalahpendidikanGina,Sir HenryGurneytelahmelantiksebuahjawatankuasajemputanpadatahun1951 . Jawatan-kuasami diketuai oleh dua orangpenasihatdan Bangsa-BangsaBersatu iaitu Dr. W.O. Fenn dan Dr. Wu Teh Yau.22 Laporanjawatankuasami atau lebih dikenali sebagaiLaporan Fenn-Wuberpendapat:

1 ~ WalaupunbahasaMelayu hendakdijadikanbahasarasmidan~bahasaInggerissebagaibahasaantarabangsa,namunorang-

orang Cinaperludiberi peluanguntukmembentukkebudayaannegara.

2. Galakanhendaklahdiberikankepadaorang-orangGina untukmenguasaibahasaMelayu danInggeris.

3. -DasarpendidikanMalaya hendaklahdisalurkankepadamat-lamat membentukkewarganegaraanMalaya.

4. Sekolah-sekolahhendaklahmenyediakankanak-kanakuntukmenempuhsegalabidangkehidupanberdasarkanlatarbelakangkehidupanmasyarakatMalaya.

SebuahJawatankuasaKhas telahditubuhkanuntuk mengkajicadangan-cadangandan LaporanBarnesdanLaporanFenn-Wu.Diantaracadangan-cadanganbarujawatankuasami ialah:

1 . Matlamat pendidikan akan tercapai melalui pembentukansekolahberbagai-bagaikaum yang bercorakkebangsaan.

2. Fungsi Sekolah Kebangsaanmi ialah menyediakankursüspendidikandasarpercumaselamaenamtahunberorientasikankehidupandi Malayauntuk kanak-kanaksemuakaum.

3. Bahasapengantardi sekolah-sekolahkebangsaanhendaklahbahasa-bahasarasmi PersekutuanTanah Melayu (Bahasa

. InggerisdanMelayu)dansegalakemudahanhendaklahdisedia-kanuntukmengajarbahasa-bahasaGinadanTamiljikadiperlu-kan oleh ibu bapa murid-murid dan kedua-duakaum terse-but.23

JawatankuasaKhastelahmenetapkantiga objektif bagimelak-sanakansistempendidikancorak kebangsaan.

1 . Penggunaandua bahasasecaraberansur-ansurdi SekolahVernakularMelayudanpenggunaantiga bahasabagi Sekolah-sekolahVernakularGinadanTamil supayasekolah-sekolahmi

26


dapatdiserapkanke dalamsistempersekolahankebangsaan.

2. Mengehadkankadarkehiasukanmurid-muridkealiranSekolahJenis KebangsaanInggeris.

3 . Penubuhanpendidikanvokasional.

Sebagaihasillaporanjawatankuasámi, makadiluluskanOrdi-nanPelajaran1952 yangmenetapkanSekolahKebangsaansebagaicorak sistempersekolahan.BahasaTamil danGina diajarkanseba-gai bahasaketiga tetapi SekolahVernakularTamil danGinatidakditerima sebagaisebahagiandan sistempersekolahankebangsaan.Selaindaripadaitu sekolahJenis KebangsaanInggeris tetapterusdikekalkandansekolahmenengahvokasionalperludimajukandanditambahbilangannya.

Pendidikan tinggi di Malaya bermula denganusaha-usahaStamford Raffles dan orang-orangperseoranganyang inginkanSingapuramengadakanpusatuntuk pengajiaritinggi. Usaha-usahaRafflesmenjadikenyataanyangselepas100 tahunberikutnyaapa-bila padatahun1918sebuahjawatankuasaditubuhkan,dipengerusi-kan oleh Sir GeorgeMaxwell, bagi mengkaji cadangan-cadanganyangdikemukakanoleh beberapaorangawam.

Pada1929 Maktab Rafflesdibuka denganrasminyaoleh SirHughClifford, GabenorNegeri-negeriSelat.Maktabmiditubuhkanuntukmenjadipusatpengajiantinggi atauuniversiti.

SebelumpenubuhanMaktabRaffles,di SingapurasudahadasebuahmaktabperubatanyangbernamaMaktabPerubatanKingEdwardVII yangtelahdiasaskanpadatahun1905.Memandangkanmaktabmi memberitumpuankhususuntukmelatihdoktorperubat-an,makamasyarakatMalayamahukansebuahmaktabpengajiantinggi atauuniversiti bagi melatih kakitanganprofesionaldalambidang-bidanglain.

SuruhanjayaMcLean(1939) telahmengusulkanpercantumanMaktabRafflesdenganMaktabPerubatanuntuk menjadimaktabuniversiti sebagailangkahpertamauntuk mencapaitaraf univer-sjtj.24Walaubagaimanapun,usul suruhanjayami tidak dapatdilak-sanakankeranagangguanPerangDunia Kedua.

SelepasPerangDunia Kedua tamat,sebuahsuruhanjayapen-didikan tinggi yangbernamaSuruhanjayaCarr-Saunderstelahdi-bentuk.25 LaporanCarr-Saundersdikemukakankepadakerajaanpadatahun1948yangusulpentingnyaialahmelaksanakanusul-usulyang terdapatdalamSuruhanjayaMcLean(1939).Usul lain ialah uni-

27


versiti yang hendakdibina mestimempunyaikuasauntuk meng-anugerahkanijazahsertamempunyaifakulti sastera,sainsdanper-ubatanyang lengkap.

Padatahun1949,Universiti Malayatelahditubuhkandi Singa-pura dan Malcolm MacdonaldP.C. telah dilantik menjadi Can-selornya yang pertama. Universiti mi memberi perkhidmatankepadaseluruhrakyatMalayadanSingapura.Olehkeranauniversitimi kurang berupayamencapai beberapamatlamat pendidikantinggi, maka,pada1957sebuahSuruhanjayaPenyelidiktelahdiben-tuk untukmengkajisemulaperlembagaan,pentadbirandankemaju-an universitiitu. Cada.ngan-cadangansuruhanjayami telahdiguna-kan untuk memajukan universiti mi serta membina cawanganUniversiti Malayadi Kuala Lumpur.

SelepasMalayamerdekapadatahun1957,atasdesakanpolitikdan pencapaianmatlamat-matlamatpendidikan, maka kerajaanmerasakanperlu untuk membina sebuahcawanganUniversitiMalayadi KualaLumpur.Padatahun1959 cawanganuniversitiitudi Kuala Lumpur telah ditubuhkan.Cawangandi Kuala Lumpurmenawarkankursus-kursusKejuruteraan,Kesusasteraan,Sains,PengajianMelayu, PengajianIndia danIlmu Alam.

Matlamat-matlamat pendidikan yang komprehensif bagiMalaya yang akanmerdekatelah dirangkakanapabilaParti Per-ikatanmenerajuipemerintahansetelahmemenangipilihanrayapadatahun1955.SebuahJawatankuasaPendidikanyangdipengerusikanoleh Dato’ Abdul Razakbin Hj. Husseintelahditubuhkanuntukmengkaji danmenggubaldasar-dasarpendidikan.26Tujuanpenu-buhanjawatankuasami ialah:I . MenyemakdasarpendidikanPersekutuanTanahMelayuyang

adadanuntukmengusulkansebarangpindaanataumenyesuai-kan yangperlu untukmembinasistempendidikankebangsaan

,‘ yangdapatditerimaoleh rakyatpersekutuanpadakeseluruhan-nya, sertadapatmemuaskankeperluan-keperluanmerekadanmemperkembangkanpenyuburankebudayaan,kemasyarakat-an,ekonomidanpolitik merekasebagaisatubangsa;sertauntukmenjadikanbahasaMelayu sebagaiBahasaKebangsaansambilmenjaminperkembanganbahasadankebudayaankaum-kaumlain.

2. Untuk mengkaji struktur pendidikan negaratermasukper-untukanOrdinanPelajaran1952 yangdifikirkan perludipindaataudisesuaikan,dan langkah-langkahpelaksanaanyang ter-

28


kandungdalamKertas Majlis No. 67, 1954 tentangdasarpen-didikan.

LaporanJawatankuasaPendidikan 1956 atau lebih dikenalisebagaiLaporan Razak menyatakanbahawa‘tujuan dasarpendi-dikan di dalam negarami adalahuntuk menyatukanbudak-budakdaripadasemuabangsadalamnegarami denganmenggunakansatuperaturanpendidikanyang meliputi semuabangsadenganmeng-gunakanBahasaKebangsaansebagaibahasapengantaryangutamadengancaraberansur-ansur’. Kenyataanmi merupakankenyataandasardanterasmengenaimatlamatsistempendidikandankuriku-lum yangmemberipenekanankepadapewujudanmasyarakatyangbersatupadu. LapoanRazakjuga adamenyatakanbahawadasar

pendidikanyangdapatditerimaoleh semuaharusmemenuhiduakehendak,iaitu: (i) ia dapatmemenuhiaspirasisetiapkaumutamadi negarami; dan(ii) iadapatmenjaminbahawasetiapkanak-kanakyang lahir di negarami berhakmendapatpendidikandalammana-manasekolahmengikutkehendakibu bapamereka.

Cadangan-cadangandasarLaporanRazak(1956)pula dijadi-kan asasuntukpenggubalanDasarPendidikanKebangsaansepertiyang termaktubdalamAkta Pelajaran1961.

Rajah1 .3 menunjukkansistempersekolahanmengikutcadang-an LaporanRazak(1956).

Pelaksanaancadangan-cadangandasardalamLaporanRazak,khususn~.iaberkenaansekolahrendahdan menengahteiahmenye-babkanpertambahanbilangan murid antara tiga ke empatkaligandabagi peringkat rendah dan menengahdalam semuajenissekolah.Olehitu Pusat-pusatLatihanHarian telahditubuhkandiseluruhnegaradanbeberapabuah maktabperguruantelahdibinabagi menambahpengeluaranguru.Maktab-maktabitu ialah Mak-tab PerguruanSri Pinang,MaktabPerguruanIlmu Khas, MaktabPerguruanSen Kota,MaktabPerguruanBahasa,MaktabPerguru-an RajaMelawardanMaktabPerguruanMohd. Khalid.

1.2.3 Pendidikan di Sabah dan Sarawak (1940—1960)

Dan segi sejarahnyaSarawakpernahditadbir olehkeluargaJamesBrooke(RajaBrooke) dan tahun 1839 sehingga1946. Sabahpulapernahditadbir oleh North BorneoCharteredCompanydan tahun1888 sehinggalahtahun 1963, iaitu apabila bergabung dalam

29


Malaysia. Justeruitu, SabahdanSarawakagakterpisahdaripadaperkembanganpolitik, ekonomi dan pentadbiranyang berlakudiSemenanjungTanahMelayu. Peraturanundang-undangdandasar-dasardalambidangpendidikanyangdikuatkuasakandi Semenan-jung tidak meliputi SabahdanSarawaksehinggaláhkedua-duanyamemasukiMalaysia.Walaubagaimanapun,ciri-ciri vernakularismedan dasarpolarisasiInggerisdalam sistempersekolahanMalaya,khususnyapadapeningkatrendah,adalah~amabagiMalaya,Sabahdan Sarawak.

Di SabahdanSarawak,penubuhansekolah-sekolahvernakularuntuk kanak-kanakbumiputeratidak diberi perhatianolehkerajaanInggenis. Usaha-usahamenubuhkansekolah-sekolahdi kawasan-kawasanpedalamandijalankanoleh pendakwahKristian.

Di Sabah, sebelumabad kedua puluh, sekolah-sekolahQuranditubuhkanolehpenduduk-pendudukIslamdan sukukaumBajau,Sulu, Ilanun, Kedayan Brunei, Tidong dan Bisaya. Penubuhansekolah-sekolahvernakularMelayu olehpihak kerajaandilakukanselepasJabatanPendidikandibentuk padatahun 1909.28 SekolahMelayu yang pertamadibina ialah SekolahJesseltonpada tahun1915bagi anak-anakketuakaumbumiputera.Sekolah-sekolahGinadiusahakansendiri oleh masyarakatGina. Sehinggatahun 1951,bilangansekolahdanmurid-muridbagi negeriSabahadalahsepertiJadual 1 .7 berikut:

Jadual 1.7 Bilangan sekolahdan munddi Sabahbagi tahun19l0~195129

Kerajaan Mubaligh Lain-lain JwnlahKesemua

BilanganiMurid Bilangan Murid Bilangai Murid BilanganiMurid

1910

1922

1930

1939

1951

Tiada

5

1!

28

70

Tiada

±200

420

1 663

3836

8 :

35

40

52

59

408

1 372

2369

3 922

7870

9

30

55

62

78

242

1 001

1 894

4 959

8720

17

70

106

142

207

650

+2933

44683

10 544

20426

31

Latih

anG

uru

f

Ingg

eris

(2ta

hu

n)

T

[K

urs

usK

ha

s(1

Ta

hu

n)

I LC

ina

(2ta

hu

n)

r-

-1IP

en

did

ika

nII

Le

pa

san

~Tin

ggi

‘I

Me

ne

ng

ah

Se

be

ran

g~

I

La

ut

~

Me

ne

ng

ah

l~ ~T

ingg

iI

ISe

be

ran

gL

au

tI

IV

ern

aku

lar(

2T

ah

un

)

Ren

dah

Cin

aIn

gger

isV

en

aku

lar

Raj

ah1.

4S

iste

mP

erse

kola

hand

iSab

ah,1

95

5


Organisasidan Sistem persekolahandiSuSun semula selepasLaporanWoodheaddikemukakankepadaKerajaan Koloni/Jajahanpadatahun 1955.Rajah1 .4 di atasmenunjukkansiStempersekolahansepertiyangdianjurkanoleh LaporanWoodhead.Jenispepeniksaan

- di bawahSiStem perSekOlahanmi ialãh:

SekolahMenengah: PepeniksaanDanjahLima dan Enam

SekolahInggenis: PepeniksaanDarjah Enam dan NorthBorneoGertificateof Education

SekolahGina: PepeniksaanDarjah Enam dan JuniorMiddle Examination

Perkembangansekolah-sekolahdi Sabahmemerlukantenagapengajarya~igmencukupibagi mengajardi sekolah-sekolahrendahdanmenengah.SebelumpembukaanMaktabPerguruanKent padatahun 1952,guru-gurudidatangkandan SemenanjungdanSarawakuntuk mengajardi sekolah-sekolahkerajaandi Sabah.

Sistem perSekolahandanorganisasipentadbiranpendidikandiSarawaksebelumtahun 1 960-an adalah hampir samadengandiSabah.Tetapibagi Sarawak,LaporanMcLellan (1960)adamenye-butkan bahawakaum Gina adalahsangatdominan dalam bidangekonomidanpendidikan.Kaum Ginamenubuhkansekolah-sekolahrendah dan menengahGina di merata-ratatempatdi Sarawak.Untuk mengelakkankebencianmasyarakatbumiputeraterhadapkaum Gina dan bagi memeliharaperpaduankaum di negeni itu,kerajaanInggenistelahmengambillangkahyangberanimendorongSekolah-SekolahmenengahGina menukarkanstatusnyamenjadisekolah-sekolahmenengahInggenis agar anak-anakkaum bumi-puteraSarawakdapatmengikuti pendidikanmenengah.Selaindan-padaitu, pihakkenajaantelahmengadakansukatanpelajananyangsamauntuk semuajenis sekolah,padapeningkatrendahdanmene-ngah.

33


Sebelummemenhalkanbahagianmi denganlebih lanjut, elok dijelas-kanknonologipenistiwaperkembanganyangutamayangberlakudidalamsistempendidikanagansatugambananjelasdipenolehi.Krono-logi penistiwaitu adalahsepëntibenikut:

* Malayamendekapada3 1 Ogos 1957.

* Sabah,SanawakdanSingapunamempenolehikemendekaan

dengancaramenyentaigagasanMalaysiapada1 6 September1963. (Singapurakeluar danpadagagasanMalaysiapadatahun1965).Justenuitu, conakdanstruktur pendidikanfor-mal di SabahdanSarawakadalahbenbezadanipadadi Seme-nanjungantaratahun-tahuri1957—1963.PenyelarasansistempendidikanantaraSabah,Sarawakdan Semenanjungben-laku selepastahun-tahun1970-an. Walau bagaimanapun,Sabahlebih cepatmengikuti.sistempendidikankebangsaanberbandingdenganSarawak.

* LaporanJawatankuasaPenyemakPelajaranatauLaporan

Abdul RahmanTalib dikemukakanpadatahun1960.* Akta Pelajaran 1961 dikuatkuasakandi Semenanjung

Malaysia.* Pendidikanrendahpencumadipenkenalkandi Semenanjung

dan Sabahpadatahun 1962.* Peperiksaanmasuk sekolah menengahdimansuhkan di

SemenanjungdanSabahpadatahuii 1964.* Pendidikanmenengahkomprehensifataupendidikananeka

jurusan diperkenalkanpada tahun 1.965 bagi peringkatmenengahrendah.

* PeperiksaanPenilaian Darjah Lima diperkenalkan di

Semenanjungpada tahun 1967. Dalam tahun mi jugaPenyataJawatankuasaPenancangPelajaran Tinggi atau

1.3 PERKEMBANGAN PENDIDIKAN DARI TAHUN 1957HINGGA 1970

34


Laporan Khir Johani dikemukakan, dan akta BahasaKebangsaandiluluskan.

* Penistiwa rusuhanantanakaumpada 13 Mei 1969 berlaku.

Lanjutandanipadapenistiwami diusulkanRukunegaradanDasarEkonomi Banu sebagaipanduanpenumusandasardanmatlamatpendidikandanekonomi.

* Rancanganalih bahasapengantandan bahasaInggenis ke

bahasaMalaysia untuk sekolah-sekolahnendah Inggenisbenmulapadatahun1970.Rancanganmi meliputi pendidik-andi univensitipadatahun1983.

* LaponanJawatankuasayang dilantik oleh Majlis Operasi

KebangsaanmengkajikehidupankampUspelajar-pelajardiUniversiti MalayaatauLaporanMajid dikemukakanpadatahun1971. Jawatankuasami dilantik untukmengkaji keti-dakimbanganetnik pelajan-pelajardi Universiti Malaya.Urutan danipadaLaponanMajid ialah pengenalankuotakemasukanpelajar-pelajarke universiti-universiti tempat-an.

* LaporanJawatankuasadi Atas Kajian PendapatMengenai

Pelajanandan ~Masyarakatatau Laponan Murad atauLaporanKecicirandikemukakanpadatahun 1973.Jawat-ankuasami ditugaskanuntukmengkajimasalahdanfaktor-faktor yang menyebabkankeciciran pelajar-pelajan disekolahrendahdanmenengah.

* Laporan JawatankuasaKabinet Mengkaji Pelaksanaan

DasarPelajaranatauLaponanKabinetyangdipengerusiolehDatuk Sen Dr. Mahathir Mohamaddikemukakanpadatahun1979.

* AtascadanganLaporanKabinet,Kunikulum Baru Sekolah

Rendah(KBSR) dilaksanakanpadatahun 1983 danKuri-kulum BersepaduSekolah Menengah(KBSM) dilaksana-kan padatahun1989.

Dan sejakmendekapa~1atahun1957 hinggatahun 1960,corakdan struktur sistem pendidikandi SemenanjungMalaysia adalahmengikutrangkadasaryangditetapkanoleh LaporanRazak(1956)dan OndinanPelajaran1957. Bagi Sabahdan Sarawakpula corakdanstruktur sistempendidikanadalahmengikutnangkadasaryangditetapkanoleh LaporanWoodhead(1955) sehinggalahkedua-dua

35


negenibengabungdalamMalaysiapadatahun1963.Selepasgabung-an tersebut,sistempendidikanSabahdan Sarawakmengalamipen-ubahandandionientasikanke anahcorak pendidikankebangsaan.

Conak dan struktun pendidikan di SemenanjungmengalamipenubahanbesanselepasLaporan RahmanTalib (1960) diusulkandan Akta Pelajaran1961 dikuatkuasakankhususnyadi~Semenan-jung. Usul dasanyang besardalam LaporanRahmanTalib yangtelah menyebabkanreformasi dalam stnuktun pensekolahandiSemenanjungdankemudiannyaSabahdanSarawakialah:

1 . Pendidikansejagatpercumauntuk semuajenissekolahrendahkerajaandanbantuankerajaan.

2. Hadumurberhentisekolahdinaikkandan umurmunid 12 tahun(DanjahEnam)kepadaumunmunid 1 5 tahun(selepastingkatantiga di sekolahmenengah).

3. Memajukanpendidikan pendagangan,vokasional, teknik danSekolahLanjutanKampung.

4. PendidikanAgamaIslam dimajukanmengikutpenkanadalamSeksyen49 OrdinanPelajaran1957. Selaindanipadaitu penhati-an dibenikanuntuk PendidikanMoral.

Pelaksanaanusul 1 , 2,dan3 di atastelahmeneformasikanconakpendidikandi SemenanjungsepertipadaRajah1.5.

DanipadaRajah 1 .5, dapatlahdilihat bahawastruktur pen-didikan formaldi Semenanjungpadatahun-tahun1960-anterbahagikepadalima peringkat, iaitu: peningkatnendah,menengahrendah,menengahatas,menengahtinggi ataupnauniversitidanpendidikantinggi (diploma dan ijazah). Conak pendidikan formal ialah6—3—2--2—(3—6) iaitu: 6 tahunpendidikanrendah,3 tahunmene-ngahrendah(tingkatanSatuhinggaTiga), 2 tahunmenengahatas(tingkatanEmpatdan Lima), 2 tahunmenengahtinggi (tingkatanEnamRendahdanEnamAtas) dan3 hingga6 tahununtuk pendi-dikan tinggi.

KemasukanSabahdanSarawakke dalamMalaysiapadatahun1963 dan pengenalanpendidikan percuma telah menyebabkanpertambahanmunid-munid di sekolah rendah,iaitu kira-kina 44peratusdalam tempoh 1957 hingga 1967 (lihat Jadual 1 .8). Untukmengatasimasalahkekunanganguru makabeberapabuah PusatLatihanHaniandanmaktab-maktabbarutelahditubuhkan.Mak-tab-maktabitu ialah Maktab Teknik di Kuala Lumpun, Maktab

36

1314

1516

1617

1718

1819

190

2021

__

__

__

__

Te

knik

Pe

rta

nia

nT

amil

Pe

rda

ga

ng

an

Sai

nsR

um

ah

tan

gg

a

Uni

vers

iti(3

Ta

hu

nd

an

Le

bih

)M

ala

ya,S

ains

,Ke

ba

ng

saa

n,

Lu

ar

Ne

ga

raK

urs

usI

jaza

hL

ua

rMA

RA

(3T

ah

un

da

nL

eb

ih)

Ko

lej

Tu

nku

Ab

du

lRa

hm

an

(Ku

rsu

sP

rofe

sio

na

l3T

ah

un

da

nL

eb

ih)

Ma

kia

bT

ekn

ik(K

urs

usP

rofe

sio

na

l4T

ah

un

)M

akt

ab

Per

guru

an(2

Ta

hu

n)

Ma

kta

b-m

akt

ab

Pe

rgu

rua

n(2

Ta

hu

n)

isla

m(2

Ta

hu

n)

Po

lite

knik

(2T

ah

un

)T

un

kuA

bdul

Ra

hm

an(

2T

ah

un

)P

ert

an

ian

(2T

ah

un

)D

iplo

ma

MA

RA

(2T

ah

un

)D

iplo

ma

Te

knik

(2T

ah

un

)

Pe

tun

juk

0L

CE

/SR

Pe

MC

E/O

SC

/ST

Me

HS

C/S

TP

0S

ijil

Pe

laja

ranV

oka

sio

na

lMa

lays

ia

Raj

ah1

3C

ora

kp

en

did

ika

nd

iS

em

en

an

jun

gMa

laysia

,19

68

~°


PerguruanTemenggongIbrahimdi Johor,MaktabPerguruanGayadi Sabahdan MaktabPerguruanRajangdj Sarawak.

BagiSabahdanSarawak,corakdanstrukturpendidikanformalmereka mengalamisedikit perubahanselepastahun-tahun1963.Rajah 1 .6 berikut menunjukkancorak pendidikan di SabahdanSarawakselepaskedua-duanyamemasukiMalaysiahinggatahun-tahun 1970-an.

DaripadaRajah 1 .6 di atasdapatdiperhatikanbahawaper-sekolahanrendahdi SabahdanSarawakadalahsama,iaitu terdapattigajenissekolahrendahdi kedua-duanegeriberkenaan.Tigajenissekolahitu ialah SekolahRendahInggeris,CinadanMelayu.Walaubagaimanapun,corak persekolahanmenengahdi kedua-duanegeriitu berbeza.Di SarawakterdapatKelas Peralihanuntuk murid-murid dan sekolahrendahMelayu danCinayang ingin belajardisekolahmenengahInggerisataupunKelasPeralihanuntuk murid-muriddan sekolahrendahCinayangingin belajardi sekolahmene-ngahMelayu.Di SabahterdapatKelasTitian bagimurid-muriddansekolahnendahMelayudanCinakeranatendapattigajenissekolahmenengah,iaitu menengahInggeris, Cina dan Melayu. TerdapatKelasPeralihanbagimurid-muriddan menengahrendahCinayangingin belajardi sekolahmenengahatasInggerisdanMelayu.

PenguatkuasaanAkta PelajaranI 96 1 , khususnyaberkenaanpembentukansatujenis pendidikanmenengahyang bercorakke-bangsaandenganmenggunakanbahasapengantarsamaadabahasaMalaysiaatauInggeris,danpemansuhanPeperiksaanMasukSeko-lah Menengahpada tahun 1964 telah menyebabkanperubahanstruktur dan daftaran(enrolment) dalam pendidikan menengah.PenguatkuasaanAkta Pelajanan1961 telahmengakibatkanbantuanuntuk sekolah menengahCina dihentikan. DanipadaJadual 1.8dapatlahdilihat bahawadaftaranuntuksekolahmenengahInggerisdanMelayu telahbertambahdenganbesarsekalibagi tempoh 1957hingga 1967, iaitu 493 peratusuntuk sekolah Inggeris bantuankerajaandan5 432 peratusbagi sekolahMelayu.Sebaliknya,mulaitahun 1962sekolahmenengahCinabantuankerajaantelahdiman-suh. Oleh itu sebahagianbesarmurid-muridCina telah memasukisekolah-sekolahmenengahpersendirianCina. Hal mi dapatdilihatpadapertambahandaftaranbagi tempoh 1957 hingga 1967, iaitu5 426 onangmunid pada 1957 dan 22 221 orangmunid pada 1967.Sebahagianbesanmunid-munidCinayang lainnya telahmemasukisekolahmenengahInggenisbantuankerajaanataupersendinian.

38


Jadual 1.8 Bilanganmunid di sekolahmenengah,1975—l975~’

Tahun Sekolah Sekolah SekolahInggeris Melayu Cina

Jumlah

BahagianI: SekolahBantuanKerajaan1957 48235 2315 30052 . 806021960 72499 4953 38828 1162801961 84 347 8 158 37 793 130 2981962 119217 13224 — 1321431963 135 233 19 910 -~ 155 1431964 151 386 28 067 — 179 4531967 286254 128069 — 4143231970 3,39 961 128 143 — 468 1041972 370289 177941 — 5482301975 420054 294832 — 714886

1957BahagianII: SekolahPersendirian

19411 na. 5426 248371960 26303 na. 14124 404271961 30723 na. 17948 486711962 33275 115 34410 678001963 39465 225 35789 754791964 45045 314 35507 808661967 25 809 556 22 221 48 5861970 20 170 1 050 15 890 37 1101972 18 426 1 854 18 520 38 8001975 27613 5315 25047 57973

SeterusnyapenguatkuasaanAkta BahasaKebangsaanpadatahun 1967 telah memperkukuhkan lagi kedudukan bahasaMalaysia di dalam kunikulum sekolah. Munid-murid diwajibkanlulus mata pelajanan bahasaMalaysia untuk lulus peperiksaanLowerCertificateof Education(LCE). Lanjutandaripadaperistiwa13 Mei 1969 danperisytiharanpenukaransekolah-sekolahInggeriskepada sekolah-sekolahkebangsaanyang hanya menggunakanbahasapengantarBahasaKebangsaanpadatahun 1970 telahturutmenjejaskandaftaranmunid-muniddi sekolahpersendinianInggerisdanCina.

Kurikulum sekolah menengah,samaadamenengahrendahmahupunmenengahatas,mengutamakanpenyediaanmurid-muriduntuk pepeniksaan(exam-oriented).mi disebabkanbahawamasya-rakat berpendapatbahawakelayakanakademikyang baik dapat

40


menjamin pekerjaanyang baik. Pandanganmi diperkuatkanolehprosesMalayanisasi,apabiladalam tahun-tahun1960 dan 1970-an,rakyatyangberkelayakantinggidiperlukanuntukmengisijawatan-jawatanpentingdalamperkhidmatankerajaan.

Di antarapeperiksaanpersekolahandalamtahun-tahun1960-an ialah:

1. PeperiksaanMa~ukSekolahMenengah(1957—1963).

2. Lower Certificateof Education(LCE), atauSijil RendahPela-jaran(SRP,sejak 1960) padaakhir TingkatanTiga.

3. PeperiksaanSijil PersekutuanTanah Melayu dan BahasaInggeris.

4, PeperiksaanKerajaanJuniorMiddle III bagisekolahmenengahCina(1947—1960).

5. PeperiksaanKerajaanSenior Middle III untuk tamatperseko-lahanmenengahCina (1951—1962).

6. PeperiksaanSijil Cambridge SeberangLaut atau MalaysianCertificate of Education(MCE) atauSijil PelajaranMalaysia(5PM) atauSijil PersekolahanVokasionalMalaysia (SPVM)padaakhir TingkatanLima.

7. Higher SchoolCertificate(HSC) atauSijil Tinggi Persekolahan(STP)padaakhir TingkatanEnam,

Bagimerancangperkembangandanmenyelaraskanpelaksana-ankurikulumuntuksekolah-sekolah,KementerianPendidikantelahmenubuhkanJawatankuasaPusatKurikulum padatahun 1967.Jawatankuasami bertanggungjawabdanmenentukandasar-dasarpelaksanaannya.PusatPerkembanganKurikulum adalahurusetiakepadajawatankuasami.

Pengurusansekolah-sekolahpada zaman sesudahmerdekadijalankandenganduacara.Carapertama,bagi sekolahrendahdanpertukanganLaporanRazak(1956)mengesyorkansupayaLembagaPelajaran Negeri dijadikan PenguasaPelajaran Setempatbagimenggalakkanmasyarakatsetempatmengambil inisiatif dalammemajukantarafpendidikanrendahdi tempat-tempatberkenaan.Menjelangtahun 1960, sistemPenguasaPelajaranSetempatdida-pati berjalankurangmemuaskandan harapansupayamasyarakatsetempatmenyumbangkantenagamerekabagi mengatasimasalahpendidikantelah tidak tercapai. PembubaranPenguasaPelajaran

41


Setempatjuga disebabkanpertambahanperbelanjaanbagi pendi-dikanrendahuntuk membayarelaunkakitangan,perbelanjaanken-deraandanlain-lan elaunahli-ali penguasa.PembubaransistemmimenyebabkanurusanpersekolahanpendidikanrendahberpindahkepadatanggungjawabMenteri 32

Carayang keduaialah melalui sistemJemaahPengurusdanLembagaPengelolasebagaimanayang diusulkan oleh LaporanRazak. Sistem mi diperkenalkanpada 1957 untuk semuajenissekolahrendahdanmenengahkerajaan.Mengikut sistemmi, GuruBesarbertanggungjawabkepadaJemaahPengurusatau LembagaPengelolatentangdisiplin sekolahsertapentadbirannya,danbeliaujugamenjadisetiausahabagiJemaahdanLembagatersebut.JemaahPengurusatauLembagaPengelolaselakumajikanberkuasamelan-tik Guru Besardan guru-gurusertaberkuasamenggantungataumemecatguru-gurudengansyaratdisahkanolehMenteri Pendidik-an.(Padamasami,JemaahPengurusatauLembagaPengelolaseko-lah tidak lagi mempunyaikuasamelantikataumemecatguru-guru).

Bagi pentadbiranpendidikan di peringkat negeri, LaporanRahmanTalib (1960)mengesyorkanLembagaPenasihatPelajaranNegeri ditubuhkan.Lembagami bertanggungjawabmemberinasi-hatdanpandangankepadaMenteriPendidikanmengenaimasalah-masalahberkaitanpendidikanrendah.Lembagami tidak mempu-nyai kuasaeksekutif.bagi menentukanataumembuatdasar-dasarpendidikanuntuk negerimasing-masing.Bagi mengkajidanmem-buat dasar-dasartentang hal-ehwal pendidikan dalam negaraLaporanRahmanTalib mengesyorkanLembagaPenasihatPendi-dikan Persekutuanditubuhkanoleh Menteri Pendidikan.33

I3alam tahun-tahun1960-anusaha-usahayang bersungguhtelahdijalankanolehpihak kerajaanbagi memajukanmutu pendi-dikandi negarami. Usaha-usahami dapatdilihatdalamRancanganMalaysia Pertama(1966—1970) yangmempunyaiobjektif-objektifsepertiberikut:

i. Memperkukuhkansistem pendidikan kebangsaanbagimenggalakkanperpaduanmelaluibidangsosial,kebudaya-an danpolitik.

ii. Mengadakankemudahanpendidikan,khususnyabagi pen-didikan peringkat menengahbagi memenuhipermintaanyangkian bertambahuntuk pendidikanjenis mi.

iii. Memperbaikitarafpendidikandanmemperluaskanpeluang

42

SEJARAH PERKEMBANGAN PENDID,IKAN DI MALAYSIA (1600-1990)

pendidikan dengancara yang lebih menyeluruhsupayadapat mengurangkanketidakimbanganantara kawasanbandardenganluar bandar.

iv. Memperluaskan kemudahanpendidikan‘ dan latihan bagibidang-bidangpenting sepertibidang pertanian.perindus-trian danteknologi.

V. Memajukanpendidikandan latihanguru bagi memperce-patkanpengeluaranguru-guruterlatih yangmencukupi.34

Untuk memajukanpendidikan teknik dan vokasional bagipembangunansosialdanekonomi,makapada1964 bahagianPen-didikanTeknik KementerianPendidikantelahdibentukbagimeran-cangdan melaksanakanprogram-programpendidikanteknik danvokasional.Mata-matapelajaranvokasionaldan perdagangandi-perkenalkandenganmeluasdi peringkatsekolahmenengahrendah.Pada1967Institut TeknologiMaraditubuhkan,Kolej TunkuAbdulRahmanpada 1969danPoliteknik Ungku Omarpada1969. Penu-buháninstitusi-institusi mi adalahhasil cadanganJawatankuasaPerancanganPelajaranTinggi pada1967.

LaporanJawatankuasaPerancangPelajaranTinggi (1967)atauLaporanKhir Joharimenggariskanbeberapamatlamatpendidikanteknik dan vokasionalperingkatsekolah,antaranyaialah:

1 . Untuk menimbulkan minat dan membinakemahiranmuriddala~bidangpendidikanteknik.

2. Untuk mengadakanpendidikan vokasional pada peringkatmenengahatasbagimenyediakanpelajar-pelajardengankema-hiran-kemahiranuntuk memasukipasaranpekerjaan.

3. Untuk mengadakanpendidikanumum denganunsur teknikbagi murid-muridyangberminatuntuk meneruskanpelajaranke maktab-maktabdan universiti dalambidangkejuruteraan,pertaniandan perdagangan.33

Kesedaranmasyarak~attentangkepentinganpendidikanmenye-babkanpertambahanbilangansekolahrendahdanmenengahsertapertambahanbilanganmurid-murid yang bersekolah.Denganituprogram-programlatihanguru telahdiadakandenganintensifbagimenampungpermintaantenagapengajardi sekolah-sekolah.

Di Semenanjung,latihangurubagisekolah-sekolahrendahdanmenengahdijalankansecaraberasingan.Kursus-kursusperguruan

43


sepenuhmasabagimelatihguru-guruuntuk sekolahrendahdijalan-kan di MaktabPerguruanKota Bharu,MaktabPerguruanSultanIdris dan Maktab PerguruanPerempuanMelayu Melaka. Bagimenambahkeupayaanpengeluaranguru-guruterlatih,makadiada-kan Maktab-maktabLatihanHarian di Alor Star,Taiping, Ipoh,Teluk Anson,Seremban,Melaka,JohorBahru,KuantandanKualaTerengganu.Kelayakanminimumuntukmemasukimaktab-maktabataumengikut kursusperguruanialah MCE/SPM.

Dalamusahamemajukandanmeningkatkanmutupendidikanguru, sebuahJawatankuasaKecil bagi JawatankuasaMengkajiLatihanPerguruantelahditubuhkanpadatahun 1969.36Jawatan-kuasakecil mi ditugaskanuntuk:

1 . Menentukanmatlamatprogramlatihanperguruandi maktab-maktabagarmatlamatitu selarasdenganperkembangankuri-kulum sekolah.

2. Menyemaksemulakursus-kursuspengajiandan sukatanpela-jaran peguruan agar sejajar dengan matlamat pendidikanguru dan keupayaanmaktab-maktabmengendalikankursus-kursus.

3. Mempertimbangkankemungkinandankesesuaianmenyatukanprogramlatihanguru untuksekolah-sekolahrendahdanmene-ngah, yangselamami dijalankansecaraberasingan,danjugamengambilkira dasaryangditetapkanolehKementerianPendi-dikan yang inginkan guru-gurufasih dalamduabahasa,iaitubahasaMalaysiadan Inggeris.

Sebagaisebuahnegarayang sedangmembangun,Malaysiadalamtahun-tahun1960-anmemerlukanramaitenagakerjaterlatihdalamberbagai-bagaibidang,khususnyadalambidangperkhidmat-an sosialdanekonomisepertisektorpertaniandanperindustrian.Jadual I .9 menunjukkankeperluantenagakerja dalam berbagai-bagaisektor.

Dalam usahamemajukansumbertenagamanusia,Jawatan-kuasaPerancanganPelajaranTinggi (1967)telahditubuhkanbagimengenalpastikeperluantenagakerjaikhtisasdanseparaikhtisassertabidang-bidangkursus latihanyang perlu diberi perhatian.37DinyatakanbahawatugasJawatankuasami ialah untuk:

1. Mengkaji kemudahan-kemudahanpendidikan tinggi danmengemukakansyor-syoruntuk perkembangandankemajuan

44


pendidikantinggidan segikehendakmasahadapandansumber-sumberkewangannegaia,dan

2. Melanjutkanlagi kerja-kerjaJawatankuasaPelajaran1956 danJawatankuasaPenyemakSemula Pelajaran 1960 yang tidakmenyentuhpendidikantinggi danmencadangkancara-caradanusaha-usahabagi menjaminbekalantenagakerjayangterlatihyangmencukupiuntuk kemajuanekonomi,sosialdankebuda-yaannegara.

JawatankuasaPerancangPelajaranTinggi (1967)menegaskanbahawadi antarabidang-bidangkursusyang perlu dimajukandiperingkat pendidikan tinggm ialah perakaunan, pengurusan,ekonomi,perangkaan,perlombongan,ukur bahandankejurutera-an. Agensi-agensikerajaanperlu mengadakanskim latihan dalamperkhidmatanuntuk kakitanganikhtisasdan separaikhtisasbagimempertingkatkanproduktiviti merekaagar prosespembangunannegaradapatberjalandengaiilancar.Selaindaripadaitu, Jawatan-kuasami mencadangkanbahawaUniversiti Malaya perlu diper-besarkanuntukmenampungpermintaanpendidikanuniversitiyangsemakinbertambah.Juga,tumpuan perkembanganuniversiti ituperlu memberikeutamaankepadabidangkejuruteraan,sains,per-ubatan,ekonomi,pentadbirandanpendidikan.

Sebagai melaksanakancadanganJawatankuasami sebuahmajlis yangdmamakanMajlis PelajaranTinggi ditubuhkanpadatahun 1968. Jugabeberapabuahinstitusi pendidikantinggi barutelahdibuka,antaranyaialahInstitut TeknologiMara(1967),KolejTunkuAbdul Rahman(1969),PoliteknikUngkuOmar(1969),Uni-versiti Sains Malaysia (1969), Universiti KebangsaanMalaysia(1970),Universiti PertanianMalaysia(1971)danInstitut TeknologiKebangsaan(1972).

PenubuhanUniversiti SainsMalaysia,Universiti KebangsaanMalaysia dan Universiti PertanianMalaysia bukan sahajauntukmenambahpengeluarantenagakerjasiswazahtetapi ia mempunyaimatlamat yang lebih besar, iaitu mencapaimatlamatmenyusunsemulamasyarakatdanekonomisepertiyangditegaskanolehDasarEkonomiBaru (1970). DasarEkonomiBarudigubal lanjutan danpercetusankonflik antara kaum pada 13 Mei 1969. Penubuhanunversiti-universitiberkenaanmerupakancarauntukmengimbangipenyertaanetnikdalampendidikantinggi bagi mencapaiekuiti dandemokrasidalampendidikandan secaralangsungnyajuga mobiliti

45

Jad

ua

l1.

9P

eker

jaan

koso

ngm

engi

kuts

ekto

rdan

perin

gkat

jaw

atan

*38

Sek

tor

Ker

ajaa

nS

iste

mP

elaj

aran

Sek

tor

Per

send

irian

Jum

lah

Bes

ar

Per

atus

Per

atus

Per

atus

Per

atus

Kek

oson

gan

Jum

lah

Jaw

atan

Kek

oson

gan

Jum

lah

Jaw

atan

Kek

oson

gan

Jum

lah

Kek

oson

gan

Jum

lah

Jaw

atan

12

3.4

56

78

9

SE

MU

AJA

WA

TA

N10

742

6.3

560

37.

71

823

0.4

1816

82.5

PE

RIN

GK

AT

IKH

TIS

AS

:P

en

gu

rus-

pe

ng

uru

s23

817

.165

27.1

330.

933

66.

1P

aka

r-p

aka

rTe

kno

log

i42

820

.7—

—62

4.2

490

12.9

Gu

ru-g

uru

——

953

24.3

——

953

24.3

La

in-la

inJa

wa

tan

211

16.1

333

.326

4.4

240

12.0

PE

RIN

GK

AT

SE

PA

RU

HIK

HT

ISA

S:

Pe

ng

uru

sMu

da

da

nJu

ruki

ra41

511

.717

9.0

421.

347

45.

8G

uru

-gu

ru—

—1

474

13.4

t—

—1

474

13.4

Pa

kar-

pa

karT

ekn

olo

gid

an

Pa

kar-

pa

karL

ain

155

818

.333

12.3

623.2

165

315

.2

PE

RIN

GK

AT

MA

HIR

:P

eke

rja

-pe

kerjaK

ilan

g1

425

6.2

101

15.2

453

0.8

197

92.

3G

uru-

guru

——

983

2.21t

——

983

2.2L

ain

-la

inK

erja

Pe

jab

at

286

86.

765

14.7

460.

52

979

5.4

PE

RIN

GK

AT

SE

PA

RU

HM

AH

IRD

AN

TID

AK

MA

HIR

:P

eke

rja

-pe

kerjaK

ilan

g1

691

2.8

101

313

.71

017

0.3

372

10.

9P

eke

rja

-pe

kerjaP

eja

ba

t1

908

7.0

895

18.2

820.

272

885

4.4

*M

ala

ng

nya

ked

ud

uka

nke

koso

ng

anp

eke

rja

-pe

kerjad

id

ala

mp

eru

sah

aa

npe

mb

ina

anti

da

kd

ap

atd

ike

tah

ui.T

ida

ka

das

eb

ab

-se

ba

byan

gn

yata

me

ng

ap

amia

kan

me

mp

en

ga

ruh

ikad

ark

eko

son

ga

nse

kto

rpe

rse

nd

iria

nsep

ertiy

an

gd

ilap

ork

an

disi

ni.

tM

ele

takk

ank

eko

son

ga

njaw

ata

n-ja

wa

tang

uru

-gu

rudi

da

lam

pe

rin

gka

tse

pa

ruhik

htis

asd

an

pe

rin

gka

tma

hir

ad

ala

hde

~ig

ans

eb

ara

ng

sah

ajat

eta

pip

erlu

.


sosialkaum bumiputera.Ketidakimbanganpenyertaanetnik dalampendidikantinggi, khususny.adi Universiti MalayadisedariapabilaReportoftheCommitteeAppointedby theNationalOperationsCoun-cii to StudytheCampusLife ofStudentsin the UniversityofMalayaatauLaporanMajid (1971)dikemukakankepadapihakkerajaan.39Beberapalangkahtelahdiambil oleh KementenianPendidikanlan-jutan danipadaLaporanMajid, antaranyaialah amalankuota ke-masukandanpenyertaandalampendidikanuniversitidankeutama-an yang lebih untuk pelajar-pelajardan luar bandardalamhal ke-layakankemasukandanpembenianbiasiswa.Langkah-langkahmitelahmenunjukkanpulanganyangpositifke arahmencapaipenyu-sunansemulastruktur masyarakat,khususnyadi antarakaumdandi antaramasyarakatbandardenganluar bandar.

1.4 PERKEMBANGAN PENDIDIKAN DARI TAHUN 1970HINGGA 1990

Tahun-tahundiantana1 957 hingga1970merupakanerapenyusunansemulasistempendidikandi Malaysia. Ia dikatakanbegitu keranausaha-usahaoleh pihak kenajaan,khususnyaKementerianPendi-dikan,ditumpukankepadareformasiyangmenyeluruhdalamsistempendidikanbagi mencapaimatlamatmembinasebuahmasyarakatyang bensatupadu yang mempunyai identiti tersendiri sebagaibangsaMalaysia.Reformasiyangdilakukandalamsistempendidik-an meliputi:

* Dasar-dasarpendidikanbagi membentuksekolah-sekolah

yangdapatmendukungsemangatkebangsaan.mi adalahkeranasistempersekolahandizamanpemerintahanIriggenistidak mempunyaisatuonientasiyangjelasdanbersepadu.

Perbincangan Kelas* Adakahpendidikansebelumnegarami merdekamem-

punyai falsafah,matlamatdan objektif? Bandingkanfalsafah,matlamatdanobjektif itu denganyangadasekarang.

* Nyatakanlangkah-langkahyangtelahdijalankanolehpihakkerajaandalammenyusunsemulasistempendi-dikan selepasmerdeka.Apakah pertimbangan-per-timbanganyangdibeniperhatiandalamprosespenyu-sunanitu?

47

PENDJDIKANDI MALAYSIA

* Organisasipentadbiranpendidikanyangterselarasmeliputi

peringkatsekolah,negeridanpusat.* Struktur dan penjenisansekolah-sekolahpada peningkat

rendahdan menengahagarsemuajenissekolah,samaadadi Semenanjung,SabahataupunSarawak,mengikutidasar-dasaryangditetapkanoleh kerajaan.

* Struktur kurikulum untuk sekolah,pendidikanguru dan

pendidikantinggi supayawujud kesinambungandankere-levanan di antara peningkat-peningkatpendidikan bagitujuan konsolidasi dalam proses pembangunantenagarakyatdalam berbagai-bagaibidang.

* Memperbaikikeadaandemokrasidanekuiti dalampendi-

dikan agarwujud keseimbanganpenyertaanmengikutetnikdan kedudukangeografi,samaadabandarataupunluarbandar,danjuga antarawilayah-wilayah.

FerkembanganKualitat~f

Jikatahun-tahun1957—1970dikira sebagaierapenyusunansemula,makatahun-tahun1970— 1 990 merupakanera pembangunandankemajuanbagi sistem pendidikan.mi adalahkeranarancangan-rancanganyang dijalankan, dan RancanganMalaysia Kedua(1971—1975)hinggaRancanganMalaysiaKelima (1986—1990)ben-tujuan untuk mempertingkatkanmutu dan kuantiti dalam sistempendidikanbagi memenuhikehendakpembangunansosial, ekono-mi, politik dan perkembanganindividu.

Konflik antarakaum ataulebih seningdisebutsebagaiTragedi13 Mei 1969 telah menyedarkansemua golongan masyarakatbahawausahapembangunansosialdanekonomioleh pihakkeraja-an harusseningmenegaskanpninsip keadilan,kemstimewaankedu-dukankaum bumiputeradan perluasanpeluangmobiliti ekonomidansosialkhususnyadi kawasanluarbandar.Penistiwa1 3 Mei 1969telah mendorongkepadapenggubalanDasarEkonomi Baru danpancasilakebangsaanyangdikenali sebagaiRukunegara.Matlamatutama Dasar Ekonomi Baru ialah: (1) Pembasmiankemiskinantanpamengirakaum; dan(2) Penyusunansemulamasyarakatbagimenghapuskanpengenalankaum mengikutfungsi-fungsiekonomi.

Matlamat pendidikandan segi pelaksanaanDasarEkonomiBaru dalam tempoh 1971— 1980 ialah untuk mendidik rakyat

48


Malaysiaagarmerekamenjadiwarganeganayangberpengetahuan,bertanggungjawabdan berkebolehanmencapaitaraf hidup yanglebih baik,sediamemenuhikehendak-kehendakneganayangsedangmembangunsesuaidenganDasarEkonomiBarudi sampingmewu-judkan taat setia, berdisiplin dan bersatupadu selanasdenganprinsip-pninsipRukunegara.

Dengan membawa semangat Dasar Ekonomi Baru danRukunegara,maka objektif-objektif RancanganMalaysia Kedua(1971—1975)dalam bidangpendidikantelah difokuskankepada:

I . Memperkukuhkan sistem pendidikan bagi menggalakkanS integrasinasional.

2. Mengubahsuaidanmemajukanprogram-programpendidikandan latihan bagi memenuhipermintaanpengeluarantenagakerjaterlatih dalam berbagai-bagaibidang.

3. Mempertingkatkanmutupendidikanbagimembinamasyarakatyangprogresifberasaskansainsdan teknologi.

4. Memperbaikiorganisasipendidikan,iaitujenterapelaksanaanperancangandanpenyelidikanbagi mencapaiobjektif-objektifdi atas.

Berbagai-bagaiusahatelahdijalankandalambidangpendidik-anuntukmencapaiobjektifintegrasinasional.Langkahutamaialahmemulakanrancanganalih bahasapengantarbagi sekolah-sekolahrendahInggenis(danselanjutnyadi sekolahmenengahInggerisdanuniversiti),iaitu danipadapengantarbahasaInggeniskepadabahasakebangsaan,bagi SemenanjungMalaysia dan Sabah.Rancanganalih bahasami bermulapadatahun 1970 danmeliputi pendidikanmenengahtinggi keseluruhannyapada tahun 1982. Bagi negeriSarawak,rancanganmi bermulapadatahun 1977 dalam DarjahSatu. Selaindaripadamelaksanakanusul LaporanRahmanTalib(1960),rancanganalihbahasabertujuanuntukmenaikkankeduduk-an bahasaMalaysia sebagaibahasailmu yang setandingdenganbahasa-bahasalain. Langkahpenting yang lain ke arahintegrasinasionalialah ‘mendemokrasikan’pendidikandengancarameng-adakankemudahan-kemudahanpembelajaranyanglebih baik danpenyediaanpeluang-peluangpendidikanyang lebih meluassupayakanak-kanakdaripadasemuabangsa,wilayahdanlapisanmasyara-kat berpeluangmendapatkanpendidikandanberjayadalarr(pelajar-an mereka.

49


Usahamenyeragamkansistempendidikanformal di Semenan-jung,SabahdanSarawakterusdijalankandalamtahun-tahun1970-an.Dasarsatusukatanpelajarandankunikulum yangsamasepertiyangdicadangkanolehLaporanRazak(1956)telahdiperkukuhdandipenluaskandi semuasekolahdi Semenanjung,SabahdanSarawak.Kunikulum sekolahtelahdiubahsuaiaganianyamenurutiperkem-bangansemasasertadapatmemastikanmurid-munidyangrnelaluisistem persekolahandapatmenghayatiaspirasiRukunegaradanmempunyaimoral dandisiplin din yangbaik.

Rajah1 .7 menunjukkanstrukturpendidikanformal, sementaraRajah I .8 menunjukkancorak pendidikan formal Malaysiabagitahun-tahunselepas1980-an. Dan Rajah 1.8 dapat diperhatikanbahawabagi peningkatsekolahnendahcmi vernakulanismemasihdikekalkansementarabagiperingkatsekolahmenengahhanya~atujenis sekolahsahajadiadakan~i manabahasaMalaysia menjadibahasaataumediumpengantaryangutama.

Selaindanipadaprosespenyeragamanbagi mendapatkankon-formiti dalam sistem pendidikan,pihak KementerianPendidikanjuga telahmembenikantumpuanutamadalammempertingkatkanmutupendidikan.Khususbagikunikulumpersekolahan,PusatPer-kembanganKunikulum telah ditubuhkanpadatahun 1973 untukmengkaji,merancangdanmenggubalkunikulum sekolahagarkuni-kulum sekolah relevan denganproses pembangunanindividu,masyarakat,negaradanperkembanganilmu pengetahuansemasa.PusatPerkembanganKunikulum telah menghadapicabaranberatdalamhal menggubalsemulakunikulumpersekolahandanstrategi-strategipelaksanaankunikulum itu apabilaLaporanJawatankuasaKabinetMengkajiPelaksanaanDasarPelajarandikemukakankepa-dakerajaanpadaNovember1979.Jawatankuasamm yangdipengeru-sikan oleh Datuk Sen Dr. Mahathirbin Mohamad,Menteni Pen-didikan ketika itu telah mendapati berbagai-bagaikelemahandalam sistempendidikan dalam tahun-tafiun 1970-an. Kelemah-an-kelemahansepertiyangdipenmncikandalam LaporanJawatan-kuasaKthinet itu merupakanpenghalangkepadapencapaianmat-lamat pendidikanyang bermutu.Kelemahankhususdalam kun-kulum sekolahrendahialah ia terlalu menekankanpenguasaanisikandunganpelajaran(subject-centredcurriculum),iaitu kunikulumyangbercorakumumyangkurangmenekankanpenguasaankema-hiran á~as3M (Membaca,Menulisdan Mengmra)sehinggalahtet-dapatmurid-munidyangtidakmempunyaikemahiran3M mi walau-

50

ISCED (PENGKELASAN PENDIDIKAN MENGIKUT TARAF ANTARA-BANGSA)

Sumber:KementerianPendidikan,1987, him. 17.

Rajah 1.7 Struktur pendidikan formal4°

3

23

2

ISCEDPERINGKAT 7

IJAZAHLANJUTAN

Ph.D., MA., M.Sc..Dip. Ed.

1-3 TAHUN3

3

2

3

2

2

4

3

2

5

4

3

2

6

5

4

3

2

ISCEDPERINGKAT 6

IJAZAH PRTAMAM.B.B.S., BA.,

B.Sc.3 - 5 TAHUN

JANGKAANUMUR PADAI JANUARI

27

26

25

24—

21

20

19

18

17

16 n—

15z—

‘4.

13

12

II

10

9— z8 LL~

6

ISCEDPERINGKAT 4

(TINGKATAN 6)

-—2

—

1

SEKOLAHSASTERA~ SAINS

I ISCEDI PERINGKAT 5~SIJIL LATIHAN~ GURU

I 2H~

1~~~~~~PERINGKAT 5

DIPLOMA(DARIPADA 2POLITEKNIK

MAKTAB,DAN UNIVERSITI) I

I - 3 TAHUN

ISCED 2 SEKOLAHPERINGKAT 3 — SASTERA

(MENENGAH ATAS) I & SAINS

ISCEDPERINGKAT 2(MENENGAH

RENDAH)

SEKOLAHKOMPRE-HENSIF

3

2

ISCEDPERINGKAT I

6

5

4

3

2

mA

KE

~~

L~JL

~!J

~jA

TA

ST

ING

KA

TA

NP

ELA

JAR

AN

ME

NE

NG

AH

ATA

SE

NA

MT

ING

GI

MA

TR

IKU

LAS

I/UN

IVE

RS

ITI

~1~

LUA

RN

EG

ER

I

IBAWAH

ATAS

PE

KE

RJA

AN

AK

AD

EM

IK

VOKA

SIO

NAL

KELA

SP

ER

ALI

HA

N

SIJI

LR

EN

DA

HP

ELA

JAR

AN

SIJI

LP

ELA

JAR

AN

MAL

AYSI

A

SIJI

LP

ELA

JAR

AN

VO

KA

SIO

NA

LM

ALAY

SIA

SIJI

LTI

NG

GI

PE

RS

EK

OLA

HA

NM

ALA

YS

IA

Sum

ber:K

em

en

teria

nPe

nd

idik

an

,198

7,hI

m.

18.

UM

UR

~L

~JL

~J

J~~

iL!~

JR

EN

DA

HM

EN

EN

GA

HR

EN

DA

H.

PE

TUN

JUK

:

SEKO

LAH

JEN

ISK

EB

AN

GS

AA

N(T

AMIL

)e

SM

AK

TAB

/PO

LITE

KN

IKP

EK

ER

JAA

N

Raj

ah1.

8C

orak

pend

idik

anfo

rmal

diM

alay

sia,

1984


puntelahmengikutienamtahunpengajiandi sekolahrendah.Faktorlain yang menyebabkanmutu pembelajaranyang rendah ialahkaedahpengajaranyang berpusatkepada guru (teacher-centredlearning), iaitu kaedahpengajaranyang tidak memberi tumpuankepadamengatasikelemahan-kelemahanpembelajarandan per-kembanganpsikologi pembelajaranmunid-murid. Bagi kunikulumsekolahmenengah,JawatankuasaKabinetmendapatibahawakele-mahanutamakunikulumitu ialahia tidakmemberitumpuankepadabakatdanminat munid-munidkeranawujudpengaliran(streaming)yang membelakangkankecenderungandan minat munid-mund.Pengalirankepadasasteradansainssecaratertutupdanketattelahmenyekatmobiliti pembelajaranapabilawujud apayangdikatakanpelajarmestimenyesuaikandin kepadakandunganpelajarandanbukan’

Hasil daripada cadangan-cadanganLaporan JawatankuasaKabinet, maka Kurikulum Baru Sekolah Rendah(KBSR) telahdilaksanakansecaramenyeluruhmulai tahun1983 danKunikulumBersepaduSekolahMenengahmulai tahun 1989.

Masalah pendidikan yang bermutu rendah ada kaitannyadenganmutu infrastruktur sekolah-sekolahdan taraf kesihatanmunid-muridsekolah yang rendah.Hasil danipadacadangan-ca-danganLaporanKajian Keciciran (1973) atau LaporanMurad,beberapaskim telahdiadakanoleh KementenianPendidikandalamusaha mengurangkankadar keciciran, khususnyamunid-munidmiskin di kawasanluar bandar.Di antaraskim-skim berkenaanialah: Skim PinjamanBukuTeksyangdimulakanpadatahun 1975;projek Amalan Makanandan Pemakananyangdimulakanpadatahun 1976; pemberianbiasiswadan dermasiswakepadamurid-murid miskhi, dan RancanganSekolahBercantumbagi mengga-bungkanbeberapabuahsekolahkecil di. kawasanpedalamanbagimenjamin penggunaansumber-sumberdan tenagapengajaryangberkualiti dengancarayang lebih berkeSan.

Seterusnya,bagi membantu guru-guru mempertingkatkanmutu pengajarandi sekolah-sekolah,Bahagian PerkhidmatanSebaranPendidikantelah memulakanRancanganTV Pendidikanpadatahun 1972. Perkhidrnatanmi telah diperluaskanmeliputinegeniSabahdanSarawakdankini hampirsemuasekolahdinegarami telah dilengkapkandengankemudahanradio, televisyen dansumber-sumberpembelajaranyanglain. Selaindanipadaitu, empatbuahPusatSumbertelahdibina iaitu di negeriKelantan,Tereng-

53


ganu,PahangdanKedahsemasaawalRancanganMalaysiaKeem-pat. Tujuan utamapenubuhanpusat-pusatsumbertersebutialahuntuk mempertingkatkanmutu pengajaran~guru dengan caramembeni pendedahankepada guru-guru tentang teknologi dankaedah-kaedahpenyediaanbahanpengajaranyangbaru.

Sebagaisatudanipadacanamendekolonialisasikansistempen-didikan, Majlis PepeniksaanMalaysiatelahditubuhkanpadatahun1970 bagi memperolehiautonomidalamurusanpentadbiranpepe-niksaan Higher School Certificate (HSC) atau Sijil TinggiPersekolahan(STP) yang sebelummi ditadbir bersamadenganLembagaPepeniksaanUniversiti Cambridgedi England. Denganlangkahmi, semuaurusanpepeniksaansekolah,sukatanpelajaran,peraturan-peratunanpepeniksaandan JawatankuasaPemeniksaditadbir di dalam negerI oleh LembagaPepeniksaan.LembagaPepeniksaanbertindaksebagaibadanpenilai dan pengawalmutupengeluaranpelajarandansistem pendidikannegarami. DenganterlaksananyaKunikulum Baru SekolahRendahdan KunikulumBersepaduSekolahMenengah,LembagaPepeniksaangiat menjalan-kanpenyelidikanterhadapformatdanjenispenilaianyangberkesandanbensesuaiañdengankehendak-kehendakkurikulumberkenaan.

Tahun-tahun1970-andan 1980-anmerupakanera di manakerajaangiatmembangunkandanmemajukansektorekonomidansosialdalamusahamemulakanlangkahuntukmencapaimatlamat-matlamatDasarEkonomiBaru (DEB), iaitu matlamatmembasmikemiskinandanmenyusunsemulamasyarakat.Denganitu, tenagakerja ikhtisasdan lebih-lebih lagi tenagakerjaseparaikhtisas di-perlukanuntuk melaksanakanberbagai-bagaiprojek yangdiran-cangkan oleh kerajaan. Bagi memenuhi keperluan tenagakerjateknikal separaikhtisas, kerajaantelah membina lebih banyaksekolah-sekolahteknik dan vokasional.Bilangan pelajar-pelajaryang memäsukisekolah-sekolahteknik dan vokasionaltelah ben-tambah,iaitu dan seramai4 510 orangpada tahun 1970 kepadaseramai23 360 orangpadatahun1985.Bilanganpelajar-pelajaryangmengikuti kursus teknikal di maktab-maktab(politeknik, InstitutTeknologi MaradanKolej TunkuAbdul Rahman)padapeningkatsijil bertambahdan 369 orangpadatah’un 1970kepada6 51 1 orangpadatahun1985,sementarapadapeningkatdiplomapulaialah3 318orangpadatahun1970kepada23 737orangpadatahun1985.(LihatJadual1 .10). BahagianPendidikanTeknik danVokasional,Kemen-tenian Pendidikan bertanggungjawabmerancang,memaju dan

54


menilai kurikulum pendidikanteknik dan vokasionaldi sekolah-sekolahteknik danvokasional,maktab-maktabteknik danMaktabPerguruanTeknik.

DasarPandangke Timur (Look EastPolicy) yangdianjurkanolehkerajaanpadatahunI 983 merupakansaUl langkahbaruuntukmempercepatkanpembentukanbudayakerjayangbaik danuntukmempercepatkanprosespemindahanteknologi. RamaikakitangankerajaandanswastatelahdihantarkeJepundanKoreabagi meng-ikuti kursusjangkapendekdalambidangpengurusan,perindustniandan teknikal.

Dalamusahamembangunkansumbertenagamanusia,pendi-dikan dan latihan guru memainkanperananpenting. Pendidikanguru yangbermutudapatmenjamin pengeluaranpendidikanyangbertanggungjawabdan berdedikasibagi melaksanakanprogram-programpendidikanuntukmencapaimatlamatpembangunanmdi-vidu danmasyarakat.Selarasdenganpertambahanbilanganmunid-munid sekolahrendahdan menengahyangpesatdi antaratahun-tahun1970hingga1980,bilanganguru-guruyangdilatih di maktab-maktabperguruanjugatelahbertambah,iaitudan 2 558 orangpadatahun1970kepada13 247 orangpadatahun1980.Pelaksanaankuni-kulumbarupersekolahanrendahdan tahun1983 merupakanfaktorutamayangmendorongpertambahanbilanganpengambilanguru-guru pelatih di maktab-maktab.Padaakhir tahun 1985 seramai18 672 oranggurudilatih di 28 buahmaktabperguruan.Guru-gurubermjazahuntuk mengajardi sekolah menengahrendahdan atasdilatih di lima buahuniversiti iaitu Universiti Malaya, UniversitiKebangsaanMalaysia, Universiti PertanianMalaysia, UniversitiSainsMalaysiadanUniversiti Teknologi Malaysia. Dalamtempoh1981—1985seramai17 350 guru benijazahdikeluarkandan kelima-lima buah universiti tersebut. Dalam tempoh itu juga seramai165 600 orangguruyangsedangberkhidmattelahmengikutikursusdalam latihan samaada di maktab-maktabperguruanataupununiversiti-universiti.

Kemajuan yang peSat juga telah berlaku pada peringkatpendidikan universiti di antara tahun-tahun1970 hingga 1980.Perkembanganmenegak (vertical development)berlaku denganpesatantaratahun 1970 hingga 1975 apabilabeberapabuahuni-versiti telah ditubuhkan iaitu Universiti KebangsaanMalaysia,Universiti PertanianMalaysia dan Universiti Teknologi Malaysiamenjadikanbilanganuniversitikepadalima buaFi termasukUniver-

55

Jadu

al1.

10M

alay

sia:

Bila

ngan

pela

jarm

engi

kutp

erin

gkat

pela

jara

n197

0—85

42

Ren

dah

Se

ko

lah

-se

ko

lahK

era

jaa

n*d

an

se

ko

lah

-se

ko

lah

ba

ntu

anK

era

jaa

n*

Pe

ratu

sd

an

se

mu

ap

erin

gka

t

Me

ne

ng

ahre

nd

ah

Se

ko

lah

-se

ko

lahK

era

jaa

nd

an

se

ko

lah

-se

ko

lahb

an

tua

nK

era

jaa

n

Mak

tab-

mak

tabR

enda

hSai

nsM

AR

A

Jum

lah

Bila

ngan

pela

jar

1970

1980

1985

432

703

809

663

955

149

—2

44

262

25

432

703

812

105

961

374

(Pe

ratu

sd

an

se

mu

ap

erin

gka

t)

Men

enga

hata

sS

aste

rada

nsa

ins

Se

ko

lah

-se

ko

lahK

era

jaa

nd

an

se

ko

lah

-se

ko

lah

ba

ntu

an

Ke

raja

an

Ma

kta

b-m

akta

bR

en

da

hSa

ins

MA

RA

Kol

ejT

unku

Abd

ulR

ahm

anT

ekni

kda

nvo

kasi

onal

Sek

olah

-sek

olah

Ker

ajaa

ndan

seko

lah

-se

ko

lah

ba

ntu

an

Ke

raja

an

Jum

lah

Perta

mba

han

(%)

I67

979

82

0067

602

260

366

75.0

63.7

60.2

1971

—80

1981

—85

19

.51

2.6

87.1

87.7

18

.0

154.

9

18.4

19.3

25.7

25.6

9499

623

092

438

333

914

3.2

66.0

—79

42

40

0—

20

2.3

161

4016

0—

75.1

300.

0

45

10

16

78

52

33

60

272.

239

.2

9963

724

8543

4095

2914

9.4

64.7

Sam

bung

anJa

dual

1.10

(Pe

ratu

sdan

sem

uap

erin

gka

t)

Me

ne

ng

aht

ingg

iS

eko

lah

-se

koia

hKe

raja

and

an

se

ko

lah

-se

kola

hba

ntu

anK

era

jaa

n

Koi

ejT

unku

Abd

ulR

ahm

an

Jum

lah

(Pe

ratu

sdan

sem

uap

en

ing

kat)

La

tiha

np

erg

uru

an

Pen

ingk

atre

nd

ahd

an

me

ne

ng

ah

(Pe

ratu

sdan

sem

uap

erin

gka

t)K

urs

usp

erm

ula

and

an

pe

nd

ah

ulu

an

**(P

era

tusd

anse

mu

ape

rin

gka

t)

Pe

rin

gka

tsi

jil(P

era

tusd

anse

mu

ape

nin

gka

tP

erin

gka

tdip

lom

a(P

era

tusd

anse

mu

ape

nin

gka

t)

Pen

ingk

atija

zah

***

(Pe

ratu

sdan

sem

uap

erin

gka

t)

Jum

lah

Bes

ar

II56

427

000

3708

613

3.5

37.4

1034

379

74

020

26

7.2

5.9

1298

930

797

4110

613

7.1

33.5

0.6

1.01.1

2927 0.

113

311 0.4

2133

00

.535

4.8

60.2

646

0.]

24

48

0.1

30

50

0.1

27

8.9

24

.6

369

0.1

2585 0.

165

1! 0.2

600.

515

1.9

33

18

0.1

14

77

60

.52

37

37

0.6

35

4.3

60

.6

767

70

.320

764

0.6

2954

00

.817

0.5

42

.3

315

208

93

756

273

40

.719

.3

*Te

rma

suks

eko

lahb

an

tua

npe

nu

hb

an

tua

ntid

ak

pe

nu

hdiS

emen

anju

ngM

alay

sia.

**K

urs

usk

urs

usp

ers

ed

iaa

nya

ng

dija

lan

kan

diIn

stitu

tTe

kno

iog

iMA

RA

da

nU

niv

ers

iti-u

niv

ers

iti,ti

da

kte

rma

sukU

nive

rsiti

Te

kno

log

iM

ala

ysia

.**

*Te

rma

suk

bila

ng

an

pe

laja

rbag

iku

rsu

sija

zah

lan

juta

ndi

univ

ersi

ti-un

iver

siti

be

rke

na

and

an

Inst

itutT

ekno

!ogi

MA

RA

.


siti Malaya dan Universiti SainsMalaysia. Penubuhanuniversiti-universiti berkenaanadalah akibat daripada pemintaan untukpendidikanuniversiti yangmendesakkeranapertambahanpelajar-pelajar dan sekolah-sekolahmenengahaliran Melayu yang luluspeperiksaanSijil Tinggi Persekolahandankeranadasarmeluaskanpeluangdengancara amalankuota untuk pelajar-pelajarbumi-putera.Padaperingkatijazah bilanganpelajar-pelajarpadatahun1970 ialah 7 677 orangdanbertambahkepada29 540 orangpadatahun1985.Konsepmendekatkanpendidikantinggi kepadagolong-an rakyat luar bandar telah mewujudkanpenubuhankampus-kampuscawanganInstitut Teknologi Mara,Universiti KebangsaanMalaysiadanUniversiti PertanianMalaysia. Sehinggatahun 1986hampirsemuauniversititempatan,kecualiUniversiti Malaya,telahmenubuhkankampuscawanganmasing-masing.SelaindaripadaituInstitut Teknologi MARA dan Universiti SainsMalaysiaterkenaldenganprogramPengajianLuarKampusmereka.Duabuahuniver-siti baru yang ditubuhkandalam tahun 1980-an ialah UniversitiIslam Antarabangsa(1983)dan Universiti Utara Malaysia (1984).Universiti IslamAntarabangsaditubuhkanhasilkerjasamakerajaanMalaysiadengankerajaannegara-negaraIslam di duniami.

Dan segi~perkembanganmendatarnya(horizontal develop-ment), universiti-universititempatantelahmenámbahkanbilangankursuspadaperingkatDiploma, Ijazah SarjanaMudadan Sarjanakhususnyadalamtahun-tahunselepas1975.Penekananutamapen-didikan universiti peringkat ijazah pertamadan diploma ialahkepadabidangsains sasteragunaan,kejuruteraandan perubatan.Usaha-usahamemajukanpendidikanijazahtinggi danpenyelidikan(Researchand DevelopmentatauR & D) dalam berbagai-bagaibidangdankursusgiatdijalankanolehuniversiti-universititempatanselepastahun1 980. Usaha-usahami bertujuanmemanfaatkankepa-karandan universiti-universitiuntuk memajukansektorsosialdanekonomi khususnya,dan untuk mempercepatkanprosespemba-ngunannegaraamnya.

Usahalain bagi mencapaimatlamatsistempendidikanformalyangbermutuialah dengancaramengemaskinikanjenterapentad-biran organisasipendidikandaripadaperingkatpusatsehinggalahkepadaperingkatdaerahdansekolah.Di antarafaktorutamayangmenyebabkanketidakberkesananorganisasipendidikanialah ke-lembapandan segialiranmaklumatsamaadadaripadasuperordinatkepadasubordinatdan sebaliknya.Faktor lain ialah kurangnya

58


kecekapandan keberkesanansistempengurusanataupentadbirandalamorganisasipendidikan.Dengandemikian,pihakKementerianPendidikantelahmengadakanusaha-usahamemperbaiki‘strukturdanfungsi’ organisasipendidikandi negarami dan peringkatpusatkepadaperingkatdaerahdan sekolahsecaraberansur-ansur.Di-sarankanbahawapenggunaantelekomunikasimoden dan peng-gunaankomputeryangmeluasakandapatmenambahkecekapandan keberkesanandalam jentera pentadbirandan perancanganpendidikan.

Di peringkatpusat,hampir semuabahagiandi KementerianPendidikanmengalamiprosesperubahandanpembaharuanselarasdenganpembangunandalamsistem pendidikan.Di antarabaha-gian-bahagianyangditubuhkandalamtahun-tahun1970-an~ialahBiroBukuTeks(1972),BahagianPerkhidmatanSebaranPendidikan(1972), BahagianPendidikan Tinggi (1972), PusatPerkembanganKurikulum (1973),BahagianHal EhwalLuarNegeri(1974),Bahagi-anBiasiswadanLatihan(1979)danInstitut PengurusanPendidikanNegara(1979).Bahagian-bahagianyangmengalamiproseskemas-kini dan segifungsinyapadalewat1970-anialahBahagianPendidik-an Tinggi, LembagaPeperiksaanMalaysia,JemaahNazir Sekolahdan BahagianPentadbiran.

Institut AminuddinBaki

59


Penggunaankomputerdi semuabahagiandi Kementeriantelahmenyumbangkankepadaaliran danpemprosesanmakiumatyanglebih cekapdansecaralangsungnyatelahmempertingkatkanmutuorganisasidan pentadbiranpendidikandi negarami. Selanjutnya,mutupentadbirandankepimpinanahli-ahli tadbirdalamorganisasipendidikantelahdipertingkatkanmelalui kursus-kursusdalamper-khidmatan yang diadakan oleh Institut PengurusanPendidikanNegara,Institut TadbiranAwam Negara(INTAN) dan universiti-universiti tempatandan luar negeri.

PerkembanganKuantitat~f

Dalam pendidikan,perkembangankuantitatif khususnyadan segiinfrastruktur dan kos pembiayaannyaamatberkait rapatdengan

faktor demografi. Demografi meliputi kadar kelahiran, kadarkematiandan perpindahanatau emigrasipenduduk.Jika kadarkelahiran atau pertumbuhanpendudukmeningkat maka sudahtentulah lebih banyakinfrastruktur pendidikan perlu disediakanuntukmenampungpermintaandaripadapertumbuhanitu. Hal mi

memang sediadimakiumi oleh ahli-ahli perancangdalam bidangpendidikandan ia dapatdilihat denganjelas padapertambahanjumlahperuntukankewangandalamRancanganMalaysiaPertamahingga Kelima, pertambahanbilangansekolahdan pertambahanbilanganbilik darjah.

Bilangan pelajar-pelajardalam sistem pendidikan formal,khususnya pada peringkat sekolah rendah, memang sentiasameningkatdan tahunke tahun.Padatahun1970bilanganpelajardisekolahrendahialah 1 676 083 orangsementarapadatahun 1985ialah 2 191 676 orang. Bagi peringkat sekolah menengahpulabilanganpelajar padatahun 1970 ialah 539 090 orangdan padatahun 1985 ialah 1 240 1 17 orang.43(Lihat Graf 1).

Selaras denganperkembanganyang pesatdálam penyertaanpada semuaperingkat pendidikan,maka peruntukankewangankerajaanuntuk pendidikanjuga telah turut bertambah.Graf 2memberikangambarantentang perkarami. Dan graf tersebutdapatlahdilihat bahawaperuntukankewanganuntuk pendidikanpadatahun1975ialahRM1 462juta,padatahun1980ialahRM2575juta danpadatahun1985 ialah RM4 493juta — iaitu hampirsekaligandadalamsetiaptempohlima tahun.

Peruntukan kewanganyang bertambahitu adalah untuk

60


menampungkosberulangdankospembangunan.Kos berulangialahkosuntukmenyediakanperkhidmatandaninfrastrukturpengajarandan pembelajaransementarakos pembangunanmerupakankosuntukmembinasekolah-sekolahbaru,maktab-maktabatauuniver-siti barudanprojek-projekpenyelidikandalambidangpendidikan.Jadual 1.11 menunjukkanperangkaanbagi perbelanjaanbidangpendidikanbagitahun 1982 hinggatahun 1985.

Juta

22%

21

20

19

18

17

16

15

14

13

12

11

10

9

8

7

6

‘73 ‘74 ‘75 ‘76 ‘77 ‘78 ‘79 ‘80 ‘81 ‘82 ‘83 ‘84 ‘85

Sumber:Ministry of Education, 1986,hIm. 61

Graf 1 Jumlah dan peratus peruntukan kewangan bagi pendidikan dantahun 1971 — 198O~~

5

$

21.7

4 500

41

Jumlah Peruntukan4 493

19.0

3 500

345

I

500 5%

1971 ‘72

,~ ~- 6.2 PurataPeratusKDNK

\.,,, ~ 5 2 ~ 5.8~5.7 5.7~ . . . ~ - %% ..:_~ ~. — ‘~ 6.1 ~

61

Jad

ua

l1.1

1K

os

be

rula

ngd

an

pe

mb

an

gu

na

nbag

iKe

me

nte

ria

nPe

nd

idik

anb

ag

ita

hu

n-t

ah

un1

982

—1

98

5~

~

1982

(RM

)19

83(R

M)

1984

(RM

)19

85(R

M)

Pend

idik

anR

enda

hda

nM

enen

gah

213

622

030

02

216

090

900

234

308

470

02

557

811

800

Pen

didi

kanT

ekni

kda

nV

okas

iona

l57

765

200

5707

580

060

020

300

7263

520

0

Pent

adbi

ran

131

603

590

107

441

490

130

199

870

148

098

570

Keb

ajik

anPe

laja

r23

874

210

019

755

980

021

997

370

023

057

310

0

Ran

cang

anda

nP

enye

lidik

an23

232

200

2100

560

022

600

900

2501

780

0Pe

ndid

ikan

Ting

gi48

833

900

031

823

460

043

965

960

057

018

180

0

Pend

idik

anG

uru

143

801

000

139

109

800

146

460

900

164

137

300

Pepe

riksa

an32

801

000

500

000

2020

Pen

cen

1010

1010

Sum

ber:

Min

istr

yo

fEd

uct

ion

,198

6,hi

m.

60.

Jum

iah

325

250

440

03

057

000

000

336

200

000

03

768

455

600

Kos

Pem

bang

unan

842

654

040

869

896

000

•74

492

986

072

475

015

0

~EJARAH PERKEMBANGAN PENDIDIKAN DI MALAYSIA (1600-1990)

RINGKASAN

* Pendidikandalam zamansebelumpemerintahanInggeris,

iaitu sebelumabadkesembilanbelas,adalahbercoraknon-formal. Pendidikan nonformal berupa PengajianAgamaIslam di sekolah-sekolahpondok,masjiddan surauuntukmasyarakatIslam.

* Kedatangandan~seterusnyacampurtanganInggerisdan

abadkesembilanbelassehinggapertengahanabadkeduapuluhdalampemenintahanTanahMelayu telahmembawaperubahanyangbesardalambidangpolitik, ekonomidansosialpadamasyarakatperibumidan masyarakatkosmo-politan yangterbentukkemudiannya.Fenomenami telahmenimbulkan kerencamanmasalahdan mempengaruhiperkembangansistempendidikansehinggahan mi.

* Usaha-usahaawal mengadakansistempendidikanformal

yangsistematikdanmodenbukannyadijalankanoleh pe-menintahInggenistetapi oleh pensatuan-persatuanpendak-wah Knistian yang menggagaskanpenubuhansekolah-sekolah ‘free’. Dasar ‘laissez-faire’ pemerintah Inggerisdalam urusanpendidikandi TanahMelayuberakai umbipadadasardan trendpendidikandi Englandapabilakera-jaanpusattidak bertanggungjawabmemajukanpendidikancIA sesuatudaerah(county).

* PenubuhanSekolah Agama Islam yang moden, iaitu

Madrasah,telahdipeloporidandikeinbangkanoleh KaumMuda.

* LaporanBarnes(1951) adalahsatulaporanyangkontro-

versial tetapi telahmemulakanusulpembentukansatusis-tempersekolahanyangbercorakkebangsaandanbersepadu(unified).

* LaporanRazak(1956)danLaporanRahmanTalib (1960)

telah dijadikan asaspenggubalanDasarPendidikanKe-bangsaan.Dasar-dasarpenting yang dikemukakanolehkedua-dualaporantersebuttelahdimaktubkedalamAktaPelajaran1961.

* Tahun-tahunselepaskemerdekaanMalayasehinggatahun

1970 bolehdianggapsebagaierapenyusunansemulasistem

63


pendidikanbukan sahajadi Sernenanjungtetapi juga diSabahdanSarawak.

* Tahun-tahun1970 sehingga1990 boleh dianggapsebagai

erapembangunandan pengukuhansistempendidikanbagimencapaihasratpendidikanyangberkualitidankemajuandalambidangekonomidansosial.

LATIHAN

Bahagian 1

Bagi setiapsoalanpilih satujawapanyangbetul.

1 . Satuciii sistempersekolahansekarangyangmasihdiwansidan-padazamanpemerintahanInggens,khususnyapadapeningkatsekolahrendahialah:

A. demokrasi dalam pendidikanB. vernakularismeC. pendidikansejagatdanpercumaD. elitismeE. dasan‘laissez-faire’

2. Kesulitanutamadalammenyenagamkansistempersekolahansertakunkulumpersekolahandansejakmerdekahinggakiniialah kewujudan kemajmukanmasyarakat.Apakah faktorutamayangmenimbulkanperkanami?A. Faktor politikB. Faktor agamaC. Faktor ekonomiD. FaktonsosialE. Faktor geognafi

3. Yang manakahdi antaraberikut merupakansanananutamaLaponan Barnes(1951)

A. Penubuhancuma satuconak sekolah rendah saja.B. MenjadikanbahasaMelayu dan Inggerissebagaibahasa

pengantan sekolah-sekolah kebangsaan.

C. Penggunaansukatanpelajananyang serupabagi semua

sekolah.

64


D. Penggunaankonseptiga bahasapengantar— Melayu, CinadanTamil bagi tiga jenissekolah.

E. PenubuhanhanyasekolahmenengahInggerissaja.

4. Taburankependudukantiga kaum utama(iaitu Melayu, CinadanIndia)padazamanpemerintahanInggerisdiTanahMelayumenunjukkansatupolatertentu.Motifbagi keadaanberpolaituadalahberkait dengan:

A. Motif politikB. Kegiatan ekonomiC. Dasarimigrasi InggenisD. Dasar ‘pecah-perintah’InggerisE. Motif perubahansosial

5. KeinginanpemerintahInggerismemajukanpendickkanuntukkaum Melayu bermulapadaawal abad keduapuluh. Walaubagaimanapunia tidak bersungguh-sungguhkenanaia bensifat:

A. Elitis dan konservatifB. KredentialismeC. PolarisasiD. SekulardanvernakularE. Vokasionaldanradikal

6. FenomenadeprivasidalampendidikanamatmeuonjolsemasapemerintahanInggeris,khususnyatenhadappendidikanuntukanak-anakMelayu dan India. Depnivasi yang paling ketanasekali ialah:

A. Sekolah-sekolahMelayu dan Tamil tiada mempunyaiinfrastnukturyangbaik.

B. Murid-munidMelayudanIndia tidak berpeluangberseko-lah di sekolahInggeris.

C. Murid-murid dan sekolahvernakularMelayu dan Tamiltidak berpeluang melanjutkan pelajaran kerana tiadasekolahmenengahvernakulan.

D. Tiada pendidikan vokasional dan teknik untuk murid-murid Melayu danTamil.

E. Anak-anakperempuanMelayudanIndiatidak dibenankanbersekolah.

65


7. Bagi Sarawak,LaporanMcLellan (1960)mengesyorkansatuusahauntuk memeliharahubunganbaik di antaramasyarakatbumiputeradengankaum Gina melalui pendidikan. Syor ituialah:

A. Menubuhkansatualiran sekolahmenengahsahaja.B. Membenaranak-anakbumiputenabensekolahdi sekolah-

sekolahGina.C. Membukasekolah-sekolahvokasionalbukansahajauntuk

kaum Ginatetapi juga untuk bumiputena.D. Pengunaan.bahasapengantarbahasaInggerissahaja.E. Sekolah-sekolahmenengahGinamenukarkanstatusmere-~ ka kepadasekolahmenengahInggënis.

8. ‘Tujuandasarpendidikannegarami adalahuntukmenyatukan. . . semuabangsa:. . denganmenggunakansatuperaturanpendi-dikan . ..‘ Kenyatanmi terkandungdalam:

A. LaporanBernes(1951)B. LaporanFenn:Wu(1951)C. LaporanRazak(1956)D. LaporanRahmanTalib (1960)E. LaporanKhir Johari(1967)

9. Yangmanakahdi antarabenikut BUKAN satudaripadasyorLaporanRahmanTalib?

A. Pendidikansejagat percumauntuk semuajenis sekolahrendáh.

B. Hadumur berhentisekolahdinaikkandanumur 12 tahunkepada15 tahun.

C. Memajukanpendidikan.vokasionaldanteknik.D. Penggunaansukatanpelajananyang samauntuk semua

sekolah.E. Mamajukan Pendidikan Agama Islam dan Pendidikan

Moral.

10. Peristiwa13 Mei 1969telahmenjadititik tolak reformasibidangpendidikan,ekonomidan sosial.Dua dokumensarananyangterlibat daripadaperistiwaitu ialah ....

A. RukunegaradanDasarEkonomiBaru.B. RukunegaradanDasarPendidikaft Kebangsaan.

66


G. DasarPertanianNegaradan DasarEkonomiBaru.D. LaporanMajid (1971)dan LaporanMurad (1973).E. DasarEkonomiBaru dan RancanganBuku Hijau.

11. LaporanRazak(1956) menyatakanbahawadasarpendidikanyang dapat diterima oleh semuaharus mematuhi beberapakehendakiaitu:

(i) Ta dapat menyediakankemudahandan peluang untuksemuajenisdanaliran sekolah.

(ii) Ia dapat menjaminbahawasetiap ~anak-kanak warga-negarami berhakmendapatpendidikan.

(iii) Ia dapatmemenuhiaspirasisetiapkaumdi negaramni.(iv) Ia dapatmemastikanperkembanganbudayadan agama

setmapkaumtanpaadabatasan.

A. ~i, ii daniii.B. i danii.C. ii daniii.D. iv sahaja.E. Semuadi atas.

12. JawatankuasaPelajaran1956atauLaporanRazaktelahmenge-mukakanbeberapacadanganpenting,antaranyaialah:

m. Memansuhkanpepeniksaanmasukke sekolahmenengah.

mm. MenjadmkanBahasaMelayu sebagaibahasakebangsaandanmatapelajaranwajib untuksemuajenissekolah.

iii. Mengadakan kurikulum pendmdmkan komprehensif diperingkatmenengahrendahdi manapelajaranvokasionaldititikberatkan.

iv. Mengadakankurikulum sekolahyangsamauntuk semuajenis sekolah.

A. i, ii daniii.B. ii daniii.C. ii, mmm daniv.D. ii dan iv.E. Semuadi atas.

67


1 3. Dasar PelajaranKebangsaanseperti yang termaktub dalamAkta PelajaranI 96 1 menyentuhbeberapaperkara,antaranyaialah:

m. Sistempendidikanharusmengutamakankesamaanpeluangdanhakuntukmendapatkanpendidikanbagi semuakanak-

~kanak.ii. Untuk menubuhkansatu smstem pendidikan yang dapat

memenuhikeperluannegaradan menggalakkanperkem-bangankebudayaan,sosial, ekonomidanpolitik.

iii. Pendidikanuntukkanak-kanakharusmenurutkemahuanibu bapamereka,memberipertimbangankepadapengajar-an yangcekapdanmenjimatkanperbelanjaanawam.

iv. Peruntukanperlu diberi supayadasarpelajarandilaksana-kan denganberkesandansistempendidikandapatberkem-bang secaraprogresif dalam mana BahasaKebangsaanmenjadibahasapengantarutama.

A. i, ii daniii.

B. ii dan iii.C. ii, iii, dan iv.D. ii dan iv.E. Semuadi atas.

14. Bidang tugas JawatankuasaKabinet yang ditubuhkan olehkerajaanMalaysiapadatahun1974ialahuntukmengkajisemu-lamatlamatdankesansistempelajaranyangadapadaketikaitudengantujuan:

m. Untuk mewujudkanpeluangmendapatkankerjayadalampendidikansecanaadil dan saksamauntuk kanak-kanakdan semuakaum.

ii. Untuk memastikanbahawakeperluantenagarakyatnegaradapat dipenuhi samaada dan segi jangka pendekataujangkapanjang.

iii. Untuk memastikanbahawasistempelajaranmtu dapatme-S menuhimatlamatpembentukanmasyarakatbersatupadu,

berdisiplindanterlatih.iv. Untuk memastikanbahawakunikulum sekolahdapatmen-

capaihasratperkembanganindividu yangmenyeluruh.

A. i, ii daniii.B. ii daniii.

68


C. ii, iii dan iv.D. ii dan iv.E. Semuadi atas.

1 5. Yang manakahdi antanabenikut berkaitandenganusahame-ningkatkanmutu pendidikan?

i. Penyediaaninfrastruktur pengajarandan pembelajaranyanglebih baik.

ii. menggubalsemulakurikulum persekolahan.iii. Menyusunsemulaorganisasidanpentadbiransistempendi-

dikan.iv. Meningkatmutu latihandan pendidikanguru.

A. i, ii daniii.B. ii dan iii.C. ii, iii dan iv.D. ii dan iv.E. Semuadi atas.

Bahagian II

Jawabsemuasoalan.

1 . Jelaskankonsep-konsepberikut:(i) Pendidikanformal.(ii) Pendidikanbukanformal

(iii) Dasan‘laissez-faire’.(iv) Demokrasidalampendidikan.(v) Vernakularisme.

2. Dikatakanbahawasistempendidikanformaldi zamanpemerin-tahanInggenistidak mempunyaimatlamatyangjelasdanjugatiadakonformiti. Jelaskanmengapaia dikatakanbegitu.

3. SiapakahgolonganKaum Muda?Apakah sumbanganmenekadalamsistempendidikandi zamanpemenintahanInggeris.

4. Nyatakan usaha-usahayang telah dijalankan oleh kerajaandalamprosespenyusunansemulasistempendidikandan sejakmerdekasehinggatahun 1970.

69


5. Bincangkan: ‘Pendidikan yang bermutu bergantungkepadafaktor-faktorsepertiinfrastruktur,kurikulum danguru’.

NOTA

1 AwangHad Salleh1980. PendidikankeArah Perpaduan:SebuahPer-spekt~fSejarah. Kuaia Lumpur: FajarBakti. Lihat Khoo Kay Kim,“PerkembanganPelajaranAgamaIslam”, hlm. 7.

2 Ibid., hlm. 3-4. Juga rujuk Philip Loh Fook Seng 1975. SeedsofSeparatism:EducationalPolicy in Malaya1874—1940,Kuala Lumpur:OxfordUniversityPress,him. I 1 — 1 3, untuk perbincanganpermintaanterhadapsekolahAgama.

3 FrancisWongHoy KeedanPaulChangMm Phang1975. TheChangingPatterno/~TeacherEducationin Malaysia.KualaLumpur: Heinemann,him. 5.

4 Ibid., hlm. 6.5 ReportoftheLemmonCommitteeon TechnicalandIndustrialEducation

in the FederatedMalayStates,1918.6 AwangHad Saileh 1980, op. cit., hlm. 8—9.7 FrancisWong& Paul Ghang15, op. cit., hlm. 25.8 Ibid., hlm. 1 1 . Jugarujuk Philip Loh, op. cit., hlm. 52—53.9 AwangHad Salleh 1974. Pelajaran danPerguruanMelayudi Malaya

ZamanBritish. Kuaia Lumpur: Dewan BahasadanPustaka,hlm. 4.Buku mi menghuraikandenganterperinci tentang perkembangankuaiitatif dankuantitatifsekolahMeiayu di awal abadke-20.

10 Philip Loh Fook Seng1975, op. cit., hlm. 36.11 Ibid., hlm. 41.12 FrancisWong& Paul Chang1975. op. cit., him. 17.13 Ibid., hlm. 18.14 Ibid., him. 20.1 5 Awang Had Saileh 1980, op. cit., him. 154. Lihat Bab 6 oleh Ibrahim

AhmadBajunid,“PerubahandanPerkembanganKurikuium Ke ArahPembinaanNegara”.

16 FrancisWong& PaulChang,op. cit., him. 26. Jugarujuk Halim Man1980. “MadrasahKhairiahAi-IsiamiahPokok Sena”.DalamPersatu-an SejarahMaiaysia,Pendidikandi Malaysia: Dahulu dan SekarangKuaia Lumpur: PersatuanSejarahMaiaysia.

17 AwangHad Saiieh 1980, op. cit., him. 9.18 Ibid., him. 8—25.19 Abu Zahari Abu Bakar1980. PerkembanganPendidikandi Semenan-

jung Malaysia.PetaiingJaya:FajarBakti, him. 107.20 FrancisWong& PaulChang,op. cit., him. 22.21 Reportof the Committeeon Malay EducationFederationof Malaya,

1951. KuaiaLumpur: GovernmentPress.22 ReportoftheMissionInvitedbytheFederationGovernmnetto Studythe

ProblemsoftheEducationofChinesein Malaya, 1951.Kuaia Lumpur:GovernmentPress.

70


23 Reportof the SpecialCommitteeAppointedon 20th Day of September1951 to RecommendLegislation to CoverAll Aspectsof EducationalPolicyfortheFederationofMalayaCardNo. 70of1952.KuaiaLumpur.

24 Philip Loh FookSeng 1975,op. cit., him. 114.25 Ibid., hlm. 119.26 PenyataJawatankuasaPelajaran 1956. Kuaia Lumpur: Percetakan

Kerajaan.27 Ibid., him. 35.28 Mohd. Nor Long 1978. PerkembanganPelajaran di Sabah. Kuaia

Lumpur: Dewan BahasadanPustaka,him. 4.29 Ibid., him. 114.30 Ministry of EducationMaiaysia 1970. Educationin Malaysia,Kuala

Lumpur: DewanBahasadanPustaka,him. 18.31 GhaiHon-Ghan1977.EducationandNation-buildingin Plural Societies:

The WestMalaysianExperience.Gamberra:The AustralianNationalUniversity, Monograph6, him. 42.

32 Report of the Education Review Committee1960. Kuala Lumpur:JabatanCetakKerajaan,him. 41.

33 Ibid., him. 37.34 Malaysia 1966. First Malaysia Plan 1966—1970. Kuala Lumpur:

GovernmentPrintingDept., him. 166.35 Penyata JawatankuasaPerancang P&ajaran Tinggi,~1967. Kuala

Lumpur: PercetakanKerajaan,him. 18—19, 51—52.36 Ibid., him. 107.37 PenyataJawatankuasaPerancangPelajaranTinggi,op. cit., him. 1 , 31.38 Ibid., him. 31.39 Reportof theCommitteeAppointedby theNational OperationsCouncil

to StudyCampusL~feof Studentsin the University of Malaya, 1971.Kuaia Lumpur.

40 Kementerian Pendidikan Malaysia 1987. Pendidikan di Malaysia.Kuaia Lumpur: KementerianPendidikan,him. 18.

41 LaporanJawatankuasaKabinetMengkajiPelaksanaanDasarPelajaran.Kuala Lumpur: KementerianPeiajaranMalaysia.

42 Malaysia 1981. RancanganMalaysia Keempat1980—1985. KualaLumpur: National PrintingDept., him. 391—392.

43 Ministry of EducationMalaysia 1986. Educationin Malaysia.KualaLumpur: The Ministry, him. 20.

44 Ibid., him. 61.45 Ibid., him. 60.

RUJUKAN

Abu Zahari Abu Bakar 1980. Perkembanganpendidikandi SemenanjungMalaysia.Kuaia Lumpur: PenerbitFajarBakti.

AwangHad Saiieh 1980. Pendidikanke arah perpaduansebuahperspekt~[sejarah. Kuala Lumpur: PenerbitFajarBakti.

Chai Hon~Chan1977. Educationandnation-buildingin plural societies:The

71


‘ West Malaysianexperience.Canberra:The AustralianNationaiUniver-sity.

DewanBahasadan PustakaSepuluhTahun 1 967. Kuala Lumpur: DewanBahasadanPustaka.

EducationAct, 1961. Incorporating All Amendmentsas at 5th June 1987.KuaiaLumpur: InternationalLaw Book Series.

First MalaysiaPlan 1966—1970.Kuala Lumpur: The GovernmentPress.Ho SengOng 1952. Educationforunity in Malaya. Penang:GaneshPress.InformationMalaysia 1988 Yearbook,KuaiaLumpur: Berita Publishing.Institut TadbiranAwam Negara1980. NegaraKita. Kuala Lumpur: Insti-

tut TadbiranAwam Negara.JawatankuasaMengkaji Matlamat-matiamat Latihan Perguruan KP

9099/15/Jil. 2/(14).KementerianPendidikanMalaysia, 1987. PendidikanDi Malaysia.Kuala

Lumpur: PelangiSdn. Bhd.LaporanJawatankuasadi Atas Kajian PendapatMengenaiPelajarandan

Masyarakat(Kajian Keciciran), 1973. Kuala Lumpur: KementerianPelajaranMalaysia.

LaporanJawatankuasaKabinet Mengkaji PeiaksanaanDasarPeiajaran,1979. Kuaia Lumpur: KementenianPelajaranMalaysia.

Loh Fook Seng,Philip, 1975. Seedsof separatism:Educationalpolicy inMalaya 1874—1940.Kuala.Lumpur:Oxford University Press.

Ministry of Educationof Malaysia 1968. Educationin Malaysia. KuaiaLumpur; DewanBahasadanPustaka.

Ministry of EducationofMaiaysia 1970. EducationalstatisticofMalaysia.Kuala Lumpur. DewanBahasadanPustaka.

Ministry of Educationof Malaysia 1972. EducationalStatisticof Malaysia.Kuala Lumpur: DewanBahasadanPustaka.

Ministry of Educationof Malaysia 1975. Educational in Malaysia 1974.Kuala Lumpur: DewanBahasadanPustaka.

Ministry of Educationof Malaysia1968. EducationStatisticsof Malaysia1938—1967.Kuaia Lumpur: Ministry of Education.

Ministry of Educationof Malaysia 1985. Educationin Malaysia. KuaiaLumpur: Ministry of Education.

Mohd. Nor bin Long, 1978. Perkembanganpelajaran di Sabah.KualaLumpur: DewanBahasadanPustaka.

Ooi Jin Bee, 1963. Land, peopleand the economyof Malaysia. London:Longman,Green& Go.

PenyataJawatankuasaPelajaran1956.KualaLumpur:PercetakanKerajaan— (dikenali sebaga~LaporanRazak).

PenyataJawatankuasaPenyemakPelajaran,1960.KualaLumpur: Percetak-an Kerajaan— (dikenali sebagaiLaporanRahmanTalib).

PenyataJawatankuasaPerancangPelajaran Tinggi, 1967. Kuala Lumpur:PercetakanKerajaan.— (dikenali sebagaiLaporanKhir Johari).

PerlembagaanPersekutuan.Kuala Lumpur.JabatanGetakKerajaan,1970(Terjemahan).

RancanganMalaysia Ketiga 1976—1980.Kuala Lumpur: JabatanGetakKerajaan.

72

SEJARAHPERKEMBANGANPENDIDIKAN DI MALAYSIA (1600-1990)

RancanganMalaysiaKeempat1981—1985.KualaLumpur: JabatanGetakKerajaan.

RancanganMalaysia Kelima 1981—1990.Kuaia Lumpur: JabatanGetakKerajaan.

Reportof the LemmonCommitteeon TechnicalandIndustrial EducationintheFederatedMalays States,1918.

ReportoftheCarr-SaundersCommissionon UniversityEducationFederationof Malaya, 1950.Kuala LumpurGovernmentOffice Press.

Reportof the Committeeon MalayEdz)cation,Federationof Malaya, 1951,KualaLumpur: GovernmentPress— (dikenalisebagaiLaporanBarnes).

Report of the Mission invitedby the FederationGovernmentto study theproblemsof theEducationof Chinesein Malaya, 1951. Kuala Lumpu.r:GovernmentPress.— (dikenalisebagaiLaporanFenn-Wu).

Report of the National Seminar on Curriculum Developmentin TeacherEducation,Ministry of Education,KualaLumpur, 3—6 December1970.

R~portof the Committeeappointedby the National OperationsCouncil tostudyCampusL~feofStudentsin the UniversityofMalaya, 1971. KualaLumpur,— (dikenaii sebagaiLaporanMajid).

Rukunegara1970. KualaLumpur: KementenanPeneranganMalaysia.SecondMalaysiaPlan1971—1975.KualaLumpur: KementerianPenerangan

Malaysia.Wong, FrancisandChang,Paul, 1975. The changingpattern of teacher

educationin Malaysia,KualaLumpur: Heinemann.Wong,FrancisandEe Tiang Hong, 1975. Educationin Malaysia,2d ed.,

Kuala Lumpur: Heinemann.Wong,FrancisandGweeYee Hean, 1972.Perspectives:the developmentof

educationin MalaysiaandSingapore,Kuala Lumpur: Heinemann.Wong Franciset al., 1977, ed. Ri~adingin Malaysian education,Kuala

Lumpur: University of MalayaPress.Woodhead,E.W., 1955. Reporton Education.Colonyof Sarawak.Woodhead,E.W., 1955. Educational Surveyof North Borneo.C~nyof

North Borneo.

73

BAB2DASAR PENDIDIKAN MALAYSIA

Babmi akanmembincangkansecarakhususdasar-dasarpendidikanyangmenjadi terasdan amalansistempendidikannegarami. Diantaraobjektif utamababmi ialah untuk:

* Memperlihatkanbahawadasar-dasarpendidikan negara

padaumumnya digubal pada peringkat pusat iaitu olehkabinet kerajaan dan Kementerian Pendidikan melaluisistemjawatankuasa.Penggubalandasar(policy-making)yangberpusatadalahuntuk menjaminagar sistempendi-dikanitu berjalansecaraserentak,menyeluruhdanseragam.

* Memperlihatkanbahawapenggubalandasaradalahsatu

prosesyangrumit danbersandarkepadapenelitian,pemer-hatian,kajiandanhasratdanbudayamasyarakat.Maksud-

—, nya,dasaryangtergubaladalahsatubentuk‘pengetahuan’yang terhasil daripadapelbagaikaedahperumusanyangmanakadangkalamenggunakankaedahyangemperikal.

* Menjelaskanbahawasesuatudasaryangdigubal merupa-

kan kod perlakuanyangmenyusurgalurkansertamemberiketentuanbagi sesuatuamalandalam pendidikan. Olehyangdemikian,penyelewengandikira berlakujika sesuatuinstitusiatauorangperseoranganitu tidak menepatihasratsesuatudasarpendidikankebangsaanyangditetapkan,samaadadasaritu termaktubsecaraperundanganataupunformal.

* Menunjukkanbahawadasar-dasarpendidikanmerupakan

pengantaratau media yang khusus bagi menjelmakanidealisme, falsafah, matlamat dan objektif pendidikannegara.

74

DASAR PENDIDIKAN MALAYSIA

* Menjelaskanbahawapendidikan adalah satu komponen

pentingkehidupandan budayamasyarakat.Oleh itu, fal-safahhidup danorientasibudayakehidupanmasyarakatditampilkandalamrupabentukfalsafah, ‘matlamat,dasardan amalandalam sistempendidikan’. Dengankatalain,dasar-dasarpendidikan meliputi ruang lingkup pelbagaiaspekdanelemendalammasyarakat,iaitu sosial,politik,ekonomi,adatresam,agama,hak,ketatasusilaan,kewarga-negaraan,bahasadan sebagainya.

* Menjelaskanbahawadasarpendidikan utamanegaramimengambilkira kepelbagaianatauvariasi budaya,etnik,dan kedudukangeografi.Hal mi disebabkanoleh aspirasibahawa segalausaha dalam pendidikan adalah untukmencapaiintegraSinasional.

* Menjelaskanbahawadasarpendidikannegarami dinyata-

kan denganjelasataueksplisit, samaadayangtermaktub•dalamundang-undangataupundinyatakandalamlaporan-laporanjawatankuasayangditubuholeh kerajaan.Penya-taandasar-dasaryangjelasadal~thuntukmemastikanke-berkesananpelaksanaandasar-dasarberkenaan.

* Memperlihatkanbahawadasarpendidikan yang digubal

memberitumpuankepadaberbagaiaspekdan komponendalamsistempendidikan,iaitumeliputiperingkatpendidik-~tn formal, jenis pendidikan, kurikulum, pentadbiran,penyertaandanagihaninfrastrukturdan sumber-sumber.Perinciandasar-dasarsedemikianrupaadalahuntuk me-mastikanpengukuhanprinsip demokrasi, kesamarataandankesejagatandalampendidikan.

2.1 PENGERTIAN DAN LATAR BELAKANG

Dan segibahasadankontekspemakaiandalambidangsainssosial,dasarsamaertinyadenganasas,iaitu sesuatuketetapanyangmen-jadi pegangandantonggaktindakandanurusan.PerkataanInggerisyangseertidengandasarialahpolicy. Dan segietimologinya,policyberasaldan perkataanGreekiaitu ‘polis’ yangbermakna‘city-state’.Dalam bahasaLatin kemudiannyamenjadi ‘politia’ yangmerujukkepada negara. Seterusnyaperkataanpolicie digunakan dalamMiddle Englishuntukmerujukkepadapengendalianurusanawamataupentadbirankerajaan.1

75


Dalamapajua institusi organisasidankerajaandasardigubaloleh golonganpemimpin,pemerintahataupentadbir.Golonganmidiberi kuasadanmempunyaiautoritimenetapkandasar-dasaryangmenjadikod, normadanpanduanamalantindakandanpengendali-an urusan(stateof affairs) pemerintahandanpentadbiran.Dasar-dasaryang digubal bertujuanmelindungi hak, status,prestij danfaedahbagi keseluruhanahli sesebuahorganisasidanmasyarakat.Walau bagaimanapun,kadangkalasesuatudasaritu mempunyaiunsur diskriminatif ataudeprivatif yang bersengajauntuk melin-dungi kepentingankeistimewaansesuatupihak atau golongan’.Kadangkalajuga sesuatudasaritu mempunyaiunsurtekanandandesakanuntuk memastikankepatuhandan kejayaanpelaksanaandasaritu.

Dasar kerajaandalam pelbagaibidang, iaitu sosial, politik,ekonomidanlain-lainlagi, biasanyadinyatakansecaraformaldalamdokumen-dokumenurusanpentadbiranbidang-bidangberkenaan.Dasarpemerintahannegaradapatdilihatpadaundang-undangdanperlembagaanyang telah didaulatkan. Walau bagaimanapun,kadangkaladasarpemerintahanataupengendalianurusankerajaantidak dinyatakantetapidapatdilihat padatindakanpemimpinataugolonganpemerintah.

Bagi kebanyakannegaradi dunia mi, perumusandanpenggu-balandasarbagibidangpendidikanmengambilkiraberbagai-bagaiaspekkehidupanmasyarakat.mi memandangkanbahawabidangpendidikan adalah sebahagianpenting kehidupan dan budayamasyarakat.Bidang dansistempendidikan,samaadaformal ataütidak formal, merupakanagen ataumedia yang dipertanggung-jawabkan untuk proses sosialisasi dan pembudayaanahli-ahlimasyarakat,khususnyagenerasibaru. mi bermaknaperubahanmasyarakatmenyebabkanperubahanpada dasar pendidikan.Walau bagaimanapun,perubahandasaryang menuruti perkem-banganmasyarakattidak semestinyamerombakseluruhsistemdanbidang pendidikan tetapi biasanyaberbentukpengukuhanataupemantapankepadadasar-dasaryangsediawujud.

Di antaraaspek-aspekmasyarakatyangkuat mempengaruhiperumusandasarpendidikanialah ideologi negara,iaitu samaadaideblogi demokrasi, sosialis, kapitalis, totalitarian, autoritarian,marxist,komunisatauIslam. Ideologimi merupakanteraspenggu-balandasarpendidikandan merupakanfaktoryang kuatmempe-ngaruhisusurgalurataupunprosesdanamalandalampendidikan,

76


khususnyasistempendidikanformal. Lain-lain aspekmasyarakatyangmempengaruhipenggubalandasarpendidikanialah orientasisosial, orientasiekonomi,orientasipolitik, orientasipembangunan,fahamanagama,kepelbagaiankaum,teknologidanpengaruhper-kembanganantarabangsa.Misalnya,orientasisosialyangbermat-lamatkanintegrasinasionalsepertiyangwujud di Malaysiamenjadigagasanpemikiranperumusandasarpendidikandan sejakmerdekasehinggakini. Rajah2.1 berikutmemberigambarantentangaspek-aspekyangmempengaruhipenggubalandasarpendidikannegarami. Aspek-aspekmi akan disentuhsecaratidak langsungdalamperbincanganselanjutnya.

Kini penggubalandasardankeputusanmengenaiurusanpen-didiKan negarami dilakukanpadaperingkatpusattertinggi, iaitu diKementerianPendidikanmelaluiSistemJawatankuasayangdiang-gotaioleh tujuhbuahjawatankuasa(lihatRajah4.5).JawatankuasaUtama ialah JawatankuasaPerancanganPendidikan yang ahli-ahlinyaterdiri daripadaMenteriPendidikan(Pengerusi)Timbalan-timbalanMenteri Pendidikan,KetuaPengarahdanduaorangtim-

KerajaanHak Manusia OrientasiPembangunandan Kaum Sosial

Fahaman\ I OrientasiPembangunanAgama Ekonomi

Perlembagaan Orientasidan Undang- PolitikUndang

Ideologi PengaruhNegara Teknologi

Falsafah PengaruhPendidikan~ Antarabangsa

Komponen KomponenKeras— Lembut —

Pentadbirandan KunkulumPembangunanFizikal

Rajab 2.1 Aspek yang berkaitan dengan dasarpendidikan

77


‘ balannya,KetuaSetiausahadanduaorangtimbalannya,PengarahBahagian Perancangandan Penyelidikan Pendidikan. UrusetiakepadaJawatankuasaPerancanganPendidikan yangbekerjasamadan berhubungdenganUnit PerancanganEkonomi NegaradiJabatanPerdanaMenteri dan denganJawatankuasaPerancanganPembangunanNegara.Enambuahjawatankuasalain yangbertang-gungjawabkepadaJawatankuasaPerancanganPendidikanialahJawatankuasaPusatKurikulum, JawatankuasaBahagianPendidik-anTinggi, JawatankuasaPembangunan,JawatankuasaBuku Teks,JawatankuasaKewangandanJawatankuasaBiasiswadanLatihan.Berdasarkancadangandan hasil-hasilpenyelidikan,JawatankuasaPerancanganPendidikanmerumuskankeputusandandasar-dasaryangbersabitdenganpelaksanaanprojekdanprogrampendidikan.Dasar-dasarbaru yang ingin dilaksanakan diumumkan secaralangsungolehMenteri Pendidikanataumelaluipekeliling-pekelilingrasmi ke Bahagian-bahagian,JabatanPendidikan Negeri danSekolah-sekolah.

2.2 DASAR PENDIDIKAN SEMASA PEMERINTAHANINGGERIS

Bahagianmi akanmembincangkandasar-dasarpendidikansemasapemerintahanInggerisdi Semenanjung,Sabahdan Sarawak,iaitudan akhirabadkelapanbelashinggapertengahanabadkeduapuluh.Perbincanganmengenaidasarpendidikanadalahsecaraumumdanmenyentuhurusanpentadbirandan kurikulum pendidikanformal:Tujuanutamabahagianmi diusulkanialah untuk melihat perkem-

Aktiviti Kelas

Aktiviti MainPeranan:Bayangkankamudanlimaorangrakankamu mendudukiJawatankuasaPusatKurikulum. Jawatan-kuasami dikehendakimengemukakancadanganmengenaikurikulum latihan guru kepadaJawatankuasaPerancanganPendidikan. Nyatakan lima cadangandasarjawatankuasakamu itu. Juga,nyatakankaedah,kriteria danproseduryangjawatankuasakamugunakanuntuk menggubalusuldasarber-kenaan.

78


StamfordRaffles JamesBrooke

SekolahPenangFree

79


banganatauubahansurdasar-dasarpendidikandi negarami, danuntuk tujuan perbandingandi antaradasar pendidikan sebelummerdekadengandasarpendidikanselepasnegarami merdeka;

KeadaanPemerintahanInggeris

KedatanganInggeris ke TanahMelayu padaakhir abadkelapanbelasbermuladengankedatanganbeberapaorangtokohpelayarandan kaptensyarikat perdaganganInggeris yang terkenalsepertiFrancisLight danStamfordRaffleskeSemenanjungTanahMelayudanBaronvon Overbeckdi Borneo Utara(SabahdanBrunei). DiSarawak,seorangpelarianbernamaJamesBrookedan pertengahan

‘ abadkesembilanbelashinggaawalabadkeduapuluh.Kedatangantokoh-tokohInggeris mi ke kepulauanMelayu

pada awalnya berdasarkanmotif memperluaskanempayarper-dagangankapitalis Inggeris yang berpusatdi India. Kata putusurusanperdagarigandanperluasanempayarBritish di Timur Jauhdatangnyadan PejabatKoloni di India yang berhubungdengankerajaanBagindaRajadi England.

PengambilanPulauPinang(1786), Melaka(1824)danSinga-pura(1819) bertujuanuntuk menyediakanpangkalanbagi kapal-kapaldagangInggerisyangbelayarsehinggakenegeriChina,Jepun,AustraliadanNew Zealand.•

Campur tanganInggerisdalam pentadbirankerajaannegen-negeriMelayuberlakuapabilamerekadimintaolehRaja-rajaMela-yuuntukberbuatdemikianbagimenyelesaikanperbalahandiantarapuak-puakpembesarMelayudi negeriberkenaan,iaitu bermuladiPerakpadatahun1 874 danseterusnyadi Selangor,NegeriSembilandanPahang.Negeri-negerimi menjadiNegeri-negeriMelayu Berse-kutupadatahun1896.KesanggupanInggerisuntukmenenteramkankeadaanpolitik di negeri-negeriMelayu ialah untuk memeliharaagarurusaneksploitasiekonominyatidak terancamdanterganggu.Seterusnya,untukmemeliharaketenteramankeseluruhanSemenan-jung TanahMelayu, pihak Inggeris telah mengambilalih kuasapemerintahannegeriKedah,Perlis,TerengganudanKelantandan-padapemenntahanSiampadatahun 1909melaluiPerjanjianBang-kok.

GanjaranlangsungekonomiyangdiperolehiolehInggerishasildanipadacampur tanganpolitik dan pentadbirandalam negeri-negeni Tanah Melayu ialah kebebasandan autoniti memonopoli

80


perdagangantimahdanpenerokaanladang-ladanggetah.Sungguh-pun hal mi berlaku,kedatangandancampurtanganInggeriSsamaadadi Semenanjung,SabahdanSarawaktelahmemberisumbanganyanghesardalamhal mempercepatkanprosespembangunanpemi-kirandannilaimasyarakatperibumi danprosesreformasidansyste-matizationurusanpolitik danpentadbirandi negeri-negeriMelayu.PemerintahanInggeris telah menguatkankedudukandan kuasaraja-rajaMelayudantelahmeletakkanasaspenyatuannegeri-negeriMelayu dalamsatu Persekutuanyanglehih SiStematikdan mudahditadbir.

TumpuandanperhatianInggerisyangberlebihandalamurusanpolitik daneksploitasiekonomimenyebabkankurangnyaperhatianterhadapusaha-usahapembangunanbidangsosialapatahlagi khu-susnyapembangunansistempendidikanyangtentunyamemerlukanpelaburankewanganyangbesar.

Dasar PendidikanKolonial Inggeris

Orientasidanmotif politik pihakInggerisyangingin bertapaklamadi TanahMelayu, SabahdanSarawakmenyebabkanmerekatidakmahumencampuriurusanmeningkatkantarafhidupdanpemikiranmasyarakatperibumi.Pengalamandi India telahmenyedarkanIng-geris bahawadenganmemberikanpendidikankepadamasyarakatperibumi akanmenyedarkanmasyarakatperibumi untuk bangunmenentangpihakpenjajah.Dasarpenyekatan(deprivation)Inggerisdalammembangunkansistempendidikandi TanahMelayudisuara-kandenganjelasoleh Arthur Kenion, seorangpegawaitinggi Ing-gerisyangberbunyi:

‘Awak boleh mengajarorang-orangMelayu awak itu supayamerekatinggal terusdi sawah-sawahpadi dansupayamerekatidak hilangkemahirandankeseniandalamkerja-kerjamenang-kapikan dankerja-kerjahutan.Ajarkanmerekasupayamerekamemuliakankerjaburuh, supayatidak semuamerekamenjadikerani,dansayayakinawaktidak akanmenghadapikekacauansepertiyangterjadi di India akibatpelajaranberlebihan.’3

Dasarpenyekatanmi yangbertujuanuntukmengongkongdanmem-bendungmoboliti danpemikiran tradisionaldanprimitif atauke-kampunganorang-orangMelayudisebarluas olehpemerintahIng-gerismelaluipegawai-pegawaitingginya.Dasarmi seringditegaskandalamlaporan-laporantahunan.F.M.S. (FederatedMalay States)

81


danPejabatPendidikanNegeri.4O.T. Dussek,PengetuaMaktabPerguruanSultanidris pada1935berulangkalimenegaskanbahawaadalahmerbahayakepadapemerintahInggeris di Malaya untukmemajukanpendidikanuntuk orangMelayu. Beliauadamenyebut:

‘Sekolah-sekolahMelayurnestiiahdijalankanuntukorang-orangMelayu yang akan dan mesti menetapdi kampung-kampung.Merekajanganmempunyaiperhubungandan titik pertembungandenganbahasaInggeris:bahasaInggerisdanvernakulartidaklahserasi.SebenarnyaadaduabuahMalaya,satuMalayabandardansatuMalayaluar bandarberbahasatempatan:yangsatumerupa-kan kawasanyangtak dikenali oleh yangsatu ~

KenyataanO.T. Dussekmi adalahuntuk menawarkanminat dansikap orang Melayu terhadapmendapatkanpendidikan keranaorangMelayu danmalahanbeberapaorangraja Melayu telah me-nunjukkanminatdansikapyangtinggi terhadappendidikansekularyangdiperkenalkanolehparapendakwahKristian di sekolah-seko-lah ‘free’. Tidak menghairankankenyataanmi dibuat oleh Dussekkerana dan 1885 tempoh pendidikanrendah di sekolah-sekolahvernakular Melayu di Negeri-negeriSelat telah dikurangkandanenamtahunmenjadi empattahun. Selaindanipadaitu, kurikulumpembelajarandi sekolahvennakularMelayu adalahsekadarmem-basmibuta hunufpadatahapminimum.6

Dasarpenyekatanataudasarmenganaktinikanpembangunanpéndidikanuntuk anak-anakMelayu danpenibumiyanglain bukansahajaoleh pemerintahInggeris untuk Negeri-negeriSelat tetapilebih teruk lagi di Negeri-negeniMelayu Bersekutu(Perak,NegeniSembilan,SelangordanPahang)dandi Negeni-negeniMelayu TakBerSekutu(Johor, Perlis, Kedah, Kelantan danTerengganu).Ke-adaantarafpendidikandi negeri-negeniMelayu berkenaanamatlahdaif sekali.

Sungguhpundasarpenyekatanmi dilakukanoleh pemerintahInggerisnamunsemangat,sikapdanminatorang-orangMelayu ter-hadappendidikandan awal1900-ansemakinbertambahbaik, khu-susnyadi negeriPerak,JohordanKelantan.PenyatatahunanJohor1931 adamenyatakanbahawa:Satuha/yangistirnewabagitahunmiialah minat yangsungguh-sungguhyang ditunjukkan oleh thu bapaMelayuterhadap . . . sekolah-sekolah.Limabuah kampungmenawar-kanbangunan-bangunandan lebmhbanyaklagi pu/amenawarkangajiuntukguru-gurujuga.7Perkarami rnenunjukkanbahawakamajuan

82


pendidikan Inggenis dan Cina di Negeni-negeniSelat (termasukSabahdanSarawak)telahmembenikandoronganyangkuat kepadaorangMelayukhususnyadi negeni-negeniMelayuuntukmamajukantarafpendidikanMelayu kepadayanglebih sistematikdanbersifatmoden. Natijahnya, onang Melayu telah benusahamengadakantapak danmembinabangunansekolahSertameminta pemenintahInggerismenyediakanguru-gurusahaja.Canalain yangdilakukanoleh orangMelayuuntuk mengatasihelahpemenintahInggenisialahdengancaramembinaSekolahAgama.Madrasahyangmodenyangmempunyaikurikulum yangmenggabungkanajaranIslamdanke-perluanmodenisasi.

Memangboleh dikatakanbahawausahamembangunkanpen-didikan Melayu yangformal dan SiStematikbukannyadilakukanoleh pemerintahInggeris tetapi oleh masyarakatMelayu sendiri.HanyasetelahSiStempendidikanitu benjalan,banulahpihakInggenismenunjukkanminatnya untuk memperbaiki sistem pendidikanMelayu dengan:

1 . Menyusunsemulasistemlatihanperguruanbagi menampungpermintaanbekalan guru untuk sekolah-sekolahvernakularMelayu yanggiat dibina dan tahun-tahun1900-an. LanjutandaripadaLaporanWinstedt(1916),maktabperguruantersebutmenjadiMaktabPerguruanSultanIdris,TanjungMalim, Perakpadatahun 1922.Maktabmi mempunyaikurikulum akademikasas dan pra-vokasional.Kemudiannya,Maktab PerguruanPerempuanMelayu Melakadibukapadatahun 1935.

2. Mengadakancorakpersekolahanduasesi,iaitu pagidanpetangdi sekolah-sekolahMelayu. Sesipagi adalahuntukpembelajan-anakademiksementarasesipetangadalahuntuk pembelajaranagama.

Sungguhpunusaha-usahareformasimi dijalankannamunsis-tempersekolahanMelayutidak diubahpadadasarnya.Jangkamasapersekolahanrendahtetappadaempattahundantiadakemudahanuntukpendidikanmenengahbagianak-anakMelayu.Secaraamnya,kualiti pendidikanMelayu masih tetap padakeadaanyang amatrendahdandaif sekali.

DasarpenyekatandandiskriminasipemenintahInggenisterha-dappembangunanpendidikansekolah-sekolahMelayuadalahlebihkuatjika dibandingkandengansekolah-sekolahInggeris,CinadanTamil. Sebaliknyauntuk sekolah-sekolahbukanMelayupihakIng-

83


geris mengamalkandasarterbuka (laissez-faire)walaupunmerekatidak memberigalakandanbantuan,kecualibagi sekolah-sekolahInggerisyangditubuhkanoleh pendakwahKristian dankerajaan.

Dasarterbukami untukmasyarakatCina,IndiadanpersatuanpendakwahKristian dikira tidak akanmengancamkedudukanpoli-tik dan pentadbiranInggeris. Hal mi berdasarkananggapandanpengalamanInggerisdi India bahawa‘pendidikanuntuk peribumiakanmembangkitkansemangatnasionalisme’yang boleh meng-gangguurusanpemerintahan.

AdalahdalamjangkaanpemenintahInggerisbahawadasarter-bukami bolehmenerbitkanfenomenaseparatismedanpo/arisasidiantarakaumimigrandengankaumperibumidisebabkanolehketia-daanpertembunganbudayadanpemikiranapabilaorangMelayutelah dipropagandauntuk terus menetapdi kampung-kampung.KebebasandiberikankepadapendakwahKristian danmasyarakatimigran untuk menubuhkansistempersekolahandanmengadakankurikulum persekolahanmerekasendiri.Malahanautonomidiberi-kan kepadagolonganmi untuk menentukansistem pentadbiranpendidikanmerekasendiri.Dasarterbukami diadakansebagaicarauntukmemujukorangCinadanIndiaberpuashati denganlayananpemerintahInggeris, iaitu ‘containment-policy’ agar buruh Cinabertempatandi lombong-lombongbijih danbandar-bandarsemen-taraburuh India bertempatandi ladang-ladang.

Selaindaripadamewujudkanseparatismedanpolarisasi,dasarterbukapihak Inggeris telahmewujudkansatu gejalabesardalamsistempersekolahanyangmasihkekalsehinggahan mi iaituvernaku-/arisme yangmenanamkanbibit sikap dan pemikiran etnosentrik,iaitu ‘mengekalkanbudayadanidentiti etnik’ tanpakesedaranasi-milasi kepadabudayabumi tempatberpijak.8

TamparanhebatterhadapdasarterbukaInggeris ialah penu-buhgn sekolah-sekolahCinayang arnatcepatantaratahun 1910hingga1940,iaitu kira-kira 56 buahsekolahpada1919menjadi684buah pada tahun 1938.~Sekolah-sekolahCina mi telah menjadimedia penyebaranideologi KuomintangnegeriChina bagi orangCinadi Malaya.Gejalapenyebaranfahamankomunisdanperseng-ketaankongsi-kongsigelapdalammasyarakatCina telahmenjadisatuancarnankepadakestabilandalampemerintahanInggeris.Olehitu pihakInggeristelahbertindakmelalui penguatkuasaanOrdinanPendaftaranSekolah-sekolahtahun1920danSistemBantuanuntuksekolah-sekolahCinapadatahun1923,bagimengawalaktiviti, kuri-

84


kulum dan pentadbiransekolah-sekolahCina. Sungguhpundemi-kianbilangansekolahCinabertambahmenjadikina-kira 1 100 buahpadatahun 1947.~

TidakSepertiorangCina, masyarakatIndia~agakpasifterhadapurusanmenubuhkansistem pensekolahanvernakularTamil sung-guhpundaSanterbukapihakInggerisbersabitdenganmereka.UsahamemajukansekolahvernakularTamil hanya giat dilaksanakanselepaspihakInggerismenguatkuasakanKanunBuruh padatahun1923yangmemaksapemilik-pemilik ladangmembinasekolahTamiluntukanak-anakburuh 1 Sepentinasibanak-anakMelayu disekolahrendahMelayu,anak-anakIndiadisekolahTamilmenerimaempattahunpendidikanasasyangtidak membawamerekakemana-manakecualidi kampungdanladangsahaja.Bilangansekolahren-dahTamil padatahun 1938 adalahkira-kira 100 buah.12

DasarpenyekatandandiskniminasiterhadappendidikanbagiorangMelayu dandasarterbukapendidikanuntuk kaumimigranmenyebabkanpenyertaanyangtidak seimbangyangketarasekali disekolah-sekolahInggeris(lihat Jadual2.1 di bawah),apabilaperatuspenyertaananakMelayuadalahpaling nendahberbandingdengananakkaum imigran.

Jadual 2.1 Penyertaandi sekolahInggerisdi NegeriMelayu Bersekutu’3

Tahun Jumlah Melayu Cina India Eurasian Lain-lain

1919 8446 9 48 30 10 31920 9 208 10 48 30 ~10 21921 10 105 13 47 29 9 21922 10450 15 46 29 9 21923 11 594 18 46 26 8 21924 12 806 18 48 24 7 ~ 31925 13 768 19 46 25 6 21926 14 509 19 49 23 7 21927 16283 18 49 25 6 21928 16 185 17 49 26 6 21929 17113 16 50 23 6 21930 17997 16 49 27 6 21932 17477 15 50 27 6 21933 16417 17 49 27 6 11935 16395 16 50 27 6 11937 17 161 15 50 28 6 1

85


Penyertaananak Melayu di sekolah-sekolahInggeris terbukakepadaorangMelayu bandardangolonganelit, sementarapeluangmemang terbuka untuk anak-anak kaum imigran bersekolahInggeris(walaupunadakuotanya).Dasarmi mempunyaiimplikasibesarterhadapmobiliti sosialyangtidak seimbangdi antarakaum-kaum. mi adalahkenanasijil persekolahandan sekolahInggenismerupakanpasportuntuk mendapatkanjawatankerani, pegawaitadbirrendahdanjuruteknikdalamperkhidmatankerajaan.Dengankatalain, sebilangankecil sahajaorangMelayuberpeluangmening-katkantarafsosioekonomimeneka,iaitumerekayangberpendidikanInggeris sahaja.Dasar pendidikan mi dikatakan sebagaitidakdemokratik dan tidak berteraskanprinsip kesamarataanpeluanguntuk mendapatkanpendidikan dan selanjutnyaberjaya dalampendidikan.

Dasaryangtidak demokratikmi bukansahajawujud dalamhalpenyertaanmendapatkanpendidikanyang lébih baik, tetapi jugawujud dalam hal pemberianbantuankewanganoleh pemerintahInggerisdandalamhal meningkatkanmutukurikulum sekolahyanglebih baik dan seragam.PemerintahInggeris membeni bantuan

kewangan (grant-in-aid) yang lebih banyakuntuk sekolah-sekolahInggeris kerajaandanpendakwahberbandingdengansekolah-sekolahvernakular.14Dasarpilih kasihinijugadilakukandalamhal kuriku-lum di manakunikulumdi sekolahInggenisbercorakakademikdanvokasional bagi mempertingkatkanlagi nilai komersial sijil-sijilsekolahInggeris,khususnyadi peningkatsekolahmenengahnendahdan atas.Pengadaanberbagaimata pelajaranvokasional sepertiperakaunan,simpankira-kira, trengkas,menaip,perkeraniandanilmu niagadi sekolah-sekolahmenengahInggerisadalahselarasdengandasarperluasanekonomiInggenis.Dasarmi menguntungkanmasyarakatbandarkeranakebanyakansekolahInggeristerletakdibandar-bandar.

Dasaryangtidak kurangpentingnyauntuk dibincangkanialahdasarmemeliharastatusquoataüelitismepemerintahInggerisdalammemberikanpendidikan.Menurutdasarmi, keutamaandiberikankepadagolongan yang mampu untuk mendapatkanpendidikan,iaitu golonganmasyarakatbawahanterustetap sebagaigolonganproletariatkeranaketidakmampuanmerekasementaramasyarakatgolonganatasanterus kekal dengantarafelit mereka.PenubuhanMaktab Melayu Kuala Kangsarsebagai‘The Malay Eton’ padatahun 1905 menupakancontoh terbaik dasarelitisme bagi meng-

86


asingkangolongan Melayu elit danipadagolonganMelayu pnoleta-nat, di manaMaktab mi dikhususkanuntuk anak-anakdaripadagolonganbangsawanMelayu sahaja.

Akhir sekali dasar pendidikan yang dianjunkan oleh sistempersekolahandi zaman pemenintahanInggenissejak dan 1920-anialahpenekanankepadakredentialismedanmenitokrasidengancaramengadakanberjenis-jenispepeniksaansepentiPepeniksaanMasukSekolah Menengah,Junior Middle Certificate, OverseasSchoolCertificate dan PeperiksaanQueen’s Scholarship; sungguhpunkurikulum sekolahtidak relevanuntuk masyarakatMalaya.Dasarmi adalahuntuk menguatkandasarelitismeapabilapelajar-pelajardan golongantidak beruntung(disadvantage)akanmudahtercicirdaripadasistempersekolahan.Pelajar-pelajardan golongantidakberuntungdatangdaripadakeluargayangmempunyaitarafsosio-ekonomi yangrendahdandatangdaripadaluar bandar.

Sebagaikesimpulan,bolehdikatakanbahawadalamzamanpe-menintahanmcreka,pihak Inggeris tidaklah bersungguh-sungguhdan adil untiá memajukansistempendidikansecarakeseluruhan-nya.Dasarpendidikanyangmenonjolsekalimenjadiamalanmerekaialah dasar penyekatandan diskriminasi, khususnya terhadapsekolah-sekolahvernakulardanmasyarakatperibumi.

~ t~r*:~ ~ _ ~ ~ ~ ~t ~

z;~j*,sso th#*~aI1~iebskftr ~ ~ ~r

2.3 DASAR PENDIDIKAN SELEPAS KEMERDEKAAN(1957—1990)

‘Pendidikanitu politik. Ia sensitif.Ta menggambarkanhasratdanpilihan masyarakatyang pelbagai yang sering berkonflik. —

Kogan(1978)’~

Dalam Bahagian2.2 lalu telah dibincangkanbahawadisar-dasardanamalandalampendidikanamatdipengaruhioleh motif politik

87


pemerintahInggeris.Dasarpenyekatan,diskriminasidan‘non-egali-tarian’ telahdigunakanoleh pihak Inggerisuntuk menekanbudayapemikirandan kesedaranpolitik masyarakatperibumi, khususnyaorangMelayuuntukbersikapantipenjajahan.PihakInggerisdikata-kanamatberjayadalammenggunakandasarpendidikanberkenaansehinggadapatbertahandi Tanah Melayu lebih dan satuabad.Jika tidak keranakedatanganJepunke Malaya semasaPerangDunia Kedua (1942—1945), yang telah memberi kesedarandandorongannasionalismekepadaorangMelayu mungkinpihak Ing-gerismasihkekalsebagaikuasaimperialissehinggahan mi disebab-kan oleh dasar-dasarpendidikanyangdilaksanakan.Dasar-dasarpendidikanInggerisseolah-olahberjaya ‘mengunci’ saluranpemi-kiran, aspirasidanmobiliti sosioekonorniorangMelayudanmasya-rakatperibumi yanglain. Olehitu, memangtepatkenyataanKoganpadaawalkata(preamble)di atasyangmenyebut:‘Pendidikanitupolitik’. Maksudkatami ialah pendidikandapatmemenuhihasratpolitik danpolitik pula menentukanhaluanpendidikan.

Sungguhpunfaktor politik merupakanfaktor dominan yangmenentukandasardan haluanpendidikan,namunfaktor pemba-ngunansumbertenagamanusiauntukpembangunanekonomi,fak-torpembangunansosialdanfaktor pengaruhantarabangsamerupa-kanfaktor-faktorlain yangmempengaruhidasar,haluandanama!-andalampendidikan.

Bahagian2.3 mi akan membincangkantentangdasar-dasarpendidikanyangtelahdiimplementasikansejakMalaysiamerdekasehinggamasakini dan perspektifumum ataumakro. RujukankhususdibuatpadaLaporanRazak(1956),LaporanRahmanTalib(1960-),Akta Pelajaran1961, LaporanKhir Johari(1967),LaporanMurad (1973) dan LaporanJawatankuasaKabinet (1979) untukmemperlihatkanusahamemantapkandasardanmatlamatpendidik-an bagi pembangunanpendidikanselarasdengankepenluandanpembangunansemasa.Selaindan itu, ulang rujuk laporan-laporanberkenaanbertujuanuntuk memperlihatkantahap-tahapreformasidalamsistempendidikandi Malaysia,khususnyasistempendidikanformal.

DasarPendidikanKebangsaan

Langkah utamayang dilakukan oleh kerajaanPerikatanselepasnegarami merdekapada 31 Ogos 1957 ialah membetulkandan

88


menyusunsemulasistempendidikanyangdiwarisi danipadapenjajahInggenis dengancaramengadakandasar-dasarpendidikan yangdiperkukuhkanoleh perlembagaandanundang-undang.Persandar-an dasar-dasarkepada perakuanundang-undangadalah untukmemastikanpelaksanaandasar-dasarberkenaandenganberkesandisebabkaneksplisitataujelas, supayahal mi dapatmengelakkansalah faham dan krisis mengenaihak dan keistimewaansetiapgolongandalammasyarakat.Cadangan-cadangandasaryangdike-mukakanoleh LaporanRazak(1956) telah dimaktubkandalamOrdinanPelajaran1 957 sementaracadangan-cadangandasardankedua-duaLaporan Razak (1956) dan Laporan RahmanTalib(1960)telahdimaktubkandalamAkta Pelajaran1961.

Prok/amasiDasar PendidikanKebangsaan

BahawasanyadasarpelajaransepertiyangdiisytiharkandalamOrdinan Pelajaran,1957 ialah untuk menubuhkansatusistempelajaranyang akandapatmemenuhikepenluannegaradanmenggalakkanp~rkembangankebudayaan,sosial,ekonomidanpolitiknya.

Bahawasanyaadalahdifikirkan perlu bahawasetakatyangsejajardengandasaritu, denganmengadakanpengajaranyangcekapdandenganmengelakkanperbelanjaanawamyangtidakberpatutan,perhatian hendaklahdiberi kepada prinsip ambahawamurid-murid hendaklahdididik mengikut kemahuan-kemahuanibu bapamereka.

Dan bahawasanyaperuntukanselanjutnyaadalahdikehen-daki untukmenentukanagardasartersebutdilaksanakansecaraberkesan,termasuk,khususnyaperuntukanbagi perkembanganyangprogresifbagi suatusistempelajarandalammanaBahasaKebangsaanadalahmenjadihahasapengantarutama.

— Awal kataAkta Pelajaran1961 ~6

Jika prokiamasiDasarPendidikanKebangsaandianalisade-nganterpeninci,makadapatlahdilihat bahawakeperluandanmatla-mat utamapelaksanaandasarmi ialah:

1 . Penubuhanhanyasatusisternpendidikankebangsaan.2. Satusistem pendidikanitu perlu dapatmemenuhikeperluan

negara dan segi sosial, ekonomi, politik dan kebudayaanmasyarakatnegarami. ~

3. satusistempendidikanitu perludapatmengembangdanmem-

89


bangunkanmasyarakatnegarami dan sëgisosial,ekonomidankebudayaan.

4. Satusistempendidikanitu sepatutnyamengadakanpengajaranyang cekapdanberkesan.

5. Satu sistem pendidikan itu tidak sepatutnyamenimbulkanbebankewangankepadanegara.

6. Satu sistem pendidikan itu semestinyaberlandaskankepadaprinsip bahawapendidikanuntuk murid-munidsekolahperlusejajardengankehendakibu bapamereka.

7. Peruntukanundang-undangyang lebih lanjut tentang dasarpendidikanhendaklahdiadakandan masake semasaagardasaryang sediaadadapatdilaksanakandenganberkesan.

8. Peruntukanundang-undangyang lebih lanjut mengenaidasarpendidikanhendaklahdiadakanbagimenjaminsatusistempen-didikan itu dapatberkembangdenganprogresifkepadatarafyanglebih baik.

9. Peruntukanundang-undangyang lebih lanjut tentang dasarpendidikanhendaklahdiadakanbagi menjamin bahawasatusistem pendidikanitu menggunakanBahasaKèbangsaanSe-bagaibahasapengantarutama.

PenegasanyangterpentingdalamproklamasiDasarPendidikanKebangsaanialahsawsistempendidikanyangmengutamakanBaha-saKebangsaanataubahasaMelayu sebagaimediapengajarandanpembelajaranbagi semuaperingkatpendidikandandalam semuainstitusipendidikanyangtertaklukdi bawahbidangkuasakerajaan.Perkataansatusistemmempunyaiimplikasi menjadikansamabagisemuaaspekpendidikandalamsistempendidikanformal. Olehyangdemikian,pelaksanaandasarsatusistemmi mendorongkepada:

1 . Penggunaansatukurikulum sekolahyangsama.2. Penggunaansatuperaturanjadualwaktu yangsama.3. Penggunaansatubahasapengantarutamayangsama.4. Penggunaansatusistempepeniksaanyangsama.5. Penggunaansatubahasadalamsistempepeniksaanyangsama.

- 6. Penggunaansatuperaturanpenggalpersekolahanyangsama.7. Penggunaansatuperaturandisiplin yangsama.8. Penggunaansatuperaturanpentadbiransekolahyangsama.

DaripadaanalisaproklamasiDasarPendidikanKebangsaanitujelaslahkepadakita bahawapenggubalandasar-dasaryangmenen-

90


tukan haluan,matlamatdanamalanbagisistempendidikanadalahsatuprosesyangrumit danmemerlukanpenelitianyangmendalam.Ketelitian dalammenggubaldasaradalahperlukeranaia membeniimplikasi yangbesarbagitempohjangkapanjang.Dasar-dasaryangdiusulkanoleh JawatankuasaPelajaran1956 misalnyaadalahhasildanipadapengetahuanapriori danidea-ideayangterkandungdalamLaporanBarnes(1950)dan LaporanFenn-Wu(1950). IdeauntukmenggagaskansatusistempendidikankebangsaantelahdianjurkanolehLaporanBarnessementaraideadasarjus-so/iyangmengambilkira kehendakbeberapagolonganmasyarakattelahdianjurkanolehLaporan Fenn-Wu.Selain daripadapengetahuana priori, dasar-dasarjugadigubalberlandaskanhasilkajiandantinjauanyangbolehmembenigambarantentangperkembangandankehendaksemasa.Misalnya, usul-usul dasar yang dianjurkan oleh JawatankuasaPenyemakPelajaran1 960 adalah berteraskanusul-usulJawatan-kuasaPelajaran1956 di sampingtinjauanterbadapkelemahandanmasalahdalamsistempendidikanketikaitu bagitujuanmemantap-kandasar-dasarpendidikanyangsediaadadantanpamenimbulkanbebankewanganbagimelaksanakandasar-dasaritu.

Dasar-dasarpendidikanyangunggulyangdikemukakanolehJawatankuasaPelajaran1956 ialah dasarkesejagatan,dasartolakansur,dasarpenyeragaman,dasarperpaduandandasardemokrasidalampendidikan.

Dasar kesejagatanditegaskansebagai‘dasar pelajaranyangboleh ditenima oleh semuapendudukTanahMelayu.’17 DasarSe-perti mi mengambilkira beberapaaspek,antaralainnyaialahkepel-bagaianetnik, bahasa,budaya,agamadanlatarbelakanggeografi.Pengambilkiraanaspek-aspekinilah yangmenjadikandasarpendi-dikan kebangsaanitu dapatditerima oleh masyarakatnegarami.Dasarkesejagatanmi diperkukuhkanolehdasartolak ansurapabila‘BahasaMelayu menjadi BahasaKebangsaantanpamerosakkanataumenyekatbahasadankebudayaanbangsa 1 8 Matlamatdanvisionutamakedua-düadasarmi ialahuntukmembinamasyarakatMalaysiayangbersatupadusertamempunyaiidentiti ke-Malaysia-an ~tau yangberjiwaTanahMelayu.’19

DasarpenyeragamanyangdianjurkanolehJawatankuasaPela-jaran 1956 membawakepadaaspekpelaksanaanDasarPendidikanKebangsaandengancaramenggunakanBahasaKebangsaansebagaibahasapengantarutamadalam semuaperingkatpendidikandanjenis sekolahdengancaraberansur-ansur,2°menggunakansatu

91


sukatanpelajaranyangsamadansatupeperiksaanyangsama.Dasarpenyeragamanmi juga thembawaimplikasi bahawaurusanpentad-birandanorganisasipendidikandi semuanegenidiselaraskanmeng-ikut ketetapanperingkat pusat, iaitu KementenianPendidikan.Misalanketetapanitu ialahpenubuhanJemaahPengelola,PenguasaPelajaranTempatan,JemaahNazir Persekutuanuntuk menyeliaperjalanansekolahdan pembenianbantuankewanganmengikutstatusjenis sekolah.21

Dasarpenyeragamanmasihbelum dilaksanakansepenuhnya,khususnyapadaperingkatsekolahrendahdi manamasih terdapatlagi hinggakinipenggunaanbahasapengantaryangberlainan,iaitubahasaMalaysia bagi SekolahRendahKebangsaan,bahasaCinabagi SekolahRendahJenisKebangsaanCinadanbahasaTamilbagiSekblahRendahJenisKebangsaanTamil. Dasarperbezaanpengan-tarmi menunjukkansaturealiti kehidupanpolitik negaradanjugatuntutan-tuntutandan sejak merdeka.22Walau bagaimanapunundang-undangmembekalkanMenteni Pendidikandengankuasauntuk mengubahsemuasekolahrendahjenis kebangsaankepadasekolahrendahkebangsaan.PerbekalanAkta Pelajaran1961 me-nyebut:

‘Di manapadasebarangketikamentenimerasakanperluuntukmengubahsekolah rendahjenis kebangsaankepada sekolahrendahkebangsaanmakabeiiausecaraterusbolehmengarahkanperubahanitu.’ — Akta Pelajaran1961.’23

Dasardemokrasidalampendidikanditegaskanoleh JawatankuasaPelajaran1956sebagai‘memberipeluangkepadasetiaporangmuridrnencapaikemajuan mengikut kebolehan masing-masingtanpamengiraapajenissekolah.’24Implikasiyangbesardasardemokrasimi ialah pendidikanitu tidak sepatutnyaberbentukdiskniminatifdimanaprestasiakademiksahaja‘yang diberi tumpuan.Prosespen-didikan itu ~adalahuntukmengembangkanpotensiindividu muriddanuntuk itu penekanandan segi pemulihan,imbuhandanpeng-kayaanharusdiberikankepadasetiapmunidagarmencapaikemaju-anpadasemuadomainperkembangannya.Dasardemokrasidalampendidikanyangdianjurkanoleh Jawatankuasatersebutmenegas-kan prinsip keadilandalammemberipeluangyangsamakepadasemuakanak-kanakwarganegaraMalaysiamendapatkanpendidik-andandalammempertingkatkankebolehanmasing-masing.Malah-an hak kanak-kanakdi negarami mendapatkanpendidikanasas

92

D~ASARPENDIDIKAN MALAYSIA

* diperkukuhkanoleh undang-undangyangmenggariskan:

(a) Pengenalandan penguatkuasaanpendidikan rendahper-cuma.

(b) Menjaditanggungjawabibu bapamemastikanpendaftarandankehadirananak-anakmerekadi sekolahrendah.25

Dasardemokrasidankesamarataanpeluangdalampendidikanmerupakansatu dasarpenting yang dikemukakanoleh Jawatan-kuasaPelajaran 1956. Dasarmi menjadi nadi bagi peruntukankenaikandarjahsecaraautomatik,dan DarjahSatuhinggaDarjahEnam, agar semua murid-munid di sekolah rendah mendapatpeluangyangsamabagi pendidikanrendahpercumaselamaenamtahun.Implikasi langsungdasarmi ialahbukansahajadapatmengu-rangkanmasalahbutahuruf di kalanganlepasansekolahrendahmalahania dapatmengurangkanpembazirandalam pendidikanakibat kecicirandan ulangan.

Dasar-dasarpendidikanyangdianjurkanJawatankuasaPela-jaran 1956 telah menjadi tiang asasdalam membinasatu sistempendidikanyangjauh berbezadaripadasistempendidikandi masapemerintahanInggeris.Dasar-dasarpendidikanyangdianjurkanitumembawasemangatpembentukansebuahnegarayangamansejah-teraberasaskanperpaduanmasyarakatmelalui satusistempendi-dikan yangmempunyaiunsurpenyeragaman.

Seterusnya,JawatankuasaPenyemakPelajaran 1960 telahmengenlukakanusul-usulbaru bagi memperkukuhkandasarpen-didikan yangdilaksanakanberasaskanlaporanJawatankuasaPela-jarañ1956atauLaporanRazak.Di antarausulmengenaidasarpen-didikan yangdicadangkanoleh JawatankuasaPenyemakialah:26

1 . Segala urusanmengenaidasar, pentadbirandan peraturandalampendidikanadalahdi bawahkuasakerajaanPersekutuandan Menteri Pendidikan.

2. Hadumurberhentisekolahdinaikkandanipadaumur12 tahunkepada15 tahun,iaitu tempohpersekolahandan enamtahunkepadasembilantahun. SungguhpunadaPeperiksaanMasukSekolahMenengahdi akhirDarjahEnam,namunmurid-munidyanggagalpeperiksaanbolehmeneruskanpelajaranmerekadisekolah-sekolahlanjutan kampung (Post Primary Schools).Sekolah lanjutan kampung ditambahbilangannyadan matapelajaranvokasionaldiadakandisekolahmi. Rajah2.2menun-jukkan corakpersekolahanyangdicadangkan.

93

Rajah 2.2 Sistem pendidikan formal yang dianjurkan oleh LaporanRahmanTalib (1960)

UNIVERSITI

IAND SOCIETY

Nota:Garisan— — _ menunjukkan kepada tempoh kursus dalam tahun

Sumber: Reportof theEducationReviewCommittee1960. Kuala Lumpur:GovernmentPress.(RahmanTalib Report)p. 26.


3. Bantuan separuh(partial assistance)kepadasekolah-sekolahmenengahtidak akur (non-conforming) diberhentikanbagimenggalakkanmereka menukarkan status kepada sekolab.bantuankerajaansepenuhnya.

4. PenguasaPelajaran Tempatan dibubarkan memandangkankesukaranyangtimbul di sampingiamembebankankosoperasi.

5. Semuapeperiksaandi sekolahmenengahdijalankandalamsatubahasarasmi sahaja(iaitu BahasaMalaysia).

6. Mata pelajaranAgamaIslam danPendidikanMoral perlu di-titikberatkandi dalamkuriku!um sekolah.

Dasar-dasarkhususyangdinyatakandi atasmempunyaibebe-rapa ciri peneguhan.Dasarpemusatantelah memberikuasadanautoriti yang lebih kepadaMenteri Pendidikandan KementerianPendidikandalammenguruskanurusanpendidikannegara.Dasarmi bertujuanmengelakkanvaniasidanpercanggahandalamurusanpentadbinanpendidikanyangmungkinwujudantaradaerah-daerahdannegeri-negeri.Dasarmi telahmenyebabkankuasadanautoritiPenguasaPelajaranTempatandilucutkan dan seterusnyaurusanpengendaliansekolah-sekolahrendahdiletakkan di bawah kuasaMenteri.

Dasarmenaikkanhadumurberhentisekolahdan enamtahunkepadasembilantahunpersekolahanmendokongprinsipkesejagat-andank~samarataanpeluangdalamrnendapatkanpendidikanasasdan menengah.Natijahnya, dapatmengurangkankeciciran awaldan sekolahdi sampingitu juga memanjangkanprosessosialisasime!alui pendidikandanmengurangkanpembaziranpendidikan.

Dasarmemberhentikanbantuankewangandanlain-lain sum-ber fizikal kepadasekolah-sekolahyangtidak akurdengansistempersekolahanformaldanpembubaranPenguasaPelajaranTempat-anmerupakandasarjimatcermatdalamhal kosoperasi.Denganitu,wangsepatutnyadapatdisalurkanuntuk tujuan lain sepertimem-perbaikisistem!atihanguru ataumembinaSekolah-sekolahLanjut-an Kampung.

DasarmenjadikanbahasaMalaysiasebagaibahasayangtung-galdalam semuapeperiksaanseko!ahmenengahmerupakandasaryangmendapatanjuranyang kuat oleh JawatankuasaPenyemak.Dasarmi teJahmengakibatkansecaratidak langsungsemuasekolahmencngahbercorakkebangsaandan mediapengantaratau peng-

95


ajarandan sekolahmenengahke universiti dalamsemuamatapela-jaranbukanbahasadijalankandalamBahasaMalaysia.Ringkasandi bawah menggariskanpenggunaanBahasa Malaysia dalamsekolahdan peperiksaandan sejak merdekahinggatahun 1983.

BAHASA MALAYSIA DALAM SEKOLAH

Tahun Pelaksanastn

1957 Ba1~rasaKebangsaandijadikan mata pelajaranwajib disemua peringkat dalam sekolah rendah kerajaan dansekolahmenengahyangmenenimabantuankerajaan.

1958 Penubuhankelas-kelasmenengahMelayu yangkemudian-nyamenjadisekolahmenengahkebangsaan.

1963 (i) PenubuhansekolahmenengahMelayu yangpertamadiMalaysiaiaitu SekolahAlam Shah,Cheras,KualaLumpur.(ii) TingkatanVI Melayutelahdimulakandi SekolahAlarnShahdi Kuala Lumpurbuat pertamakalinya.

1965 Kumpulan kecil yang pertama daripadaaliran MelayumemasukiUniversiti Malayamelalui satupemilihan khasLembagaPeperiksaanBersama.

1968 (i) Satu kumpulan pertamasiswazahdanipadapengantarMelayu tamatpengajiandi Universiti Malaya.(ii) Darjah-darjahpengantarMelayu telah dimulakandisekolahvokasional.

(iii) LimamatapelajarandalambahasaMalaysiatelahdiajardi sekolahrendahInggeris.(iv) SekolahMenengahMelayu dimula di Sabah.

1969 TatarakyattelahdiajardalambahasaMalaysiadi DarjahIVdi semula sekolahrendahInggeris.

1970 (i) SemuamatapelajarandiajardalambahasaMalaysiadisekolahrendahInggeris.(ii) GeografidanSejarahdiajardalambahasaMalaysiadiDarjah IV sekolah rendah Inggeris. Kelas-kelas yangmenggunakanpengantarbahasaMalaysia dimulakan disemuasekolahmenengahteknik.(iii) SabahmenerimadasarbahasaMelayu sebagaibahasapengantardanmula melaksanakandi peringkatDarjah IsekolahInggeris.

96

DASAR PENDIDIKAN MELAYSIA

Tahun Pelaksanaan

1973 Semuamatapelajaransasteradi TingkatanI diajardalambahasaMalaysiadi sekolah-sekolahmenengahInggeris.

1975 (i) Kelas peralihanpengantarInggerisdihapuskan.(ii) SemuasekolahrendahInggerisselesaiditukarmenjadisekolahrendahkebangsaan.

1976 (i) Semuamata pelajaranSastera,Sainsdan Teknik diTingkatan I diajar dalam bahasaMalaysia di sekolah-sekolahmenengahInggeris.(ii) Semuamata pelajaransasteradi Tingkatan IV diajardalambahasaMalaysia.

1979 BermulaaliransasteraTingkatanVI dalambahasaMalaysiadi semuasekolahmenengahInggenis.

1980 TahunpertamaJurusanSasteradanmata-matapelajaranyang berkenaandiajar dalambahasaMalaysia sahajadiuniversiti-universitj.

1981 SemuamatapelajaranSastera,SainsdanTeknikdiTingkat-an VI rendahdiajar dalam bahasaMalaysia di sekolahmenengahInggeris.

1982 PerubahansepenuhnyasekolahmenengahInggerismenjadiSekolahMenengahKebangsaanmenggunakanpengantarbahasaMalaysiadaripadaTingkatanI sehinggaTingkatanVI.

1983 Tahun pertamadalam semuakursus di universiti diajardalambahasaMalaysiasahajaiaitu Sastera,Sains,Kejuru-teraan,Perubatandanlain-lain.

BAHASA MALAYSIA DI DALAM PEPERIKSAAN

Tahun Pelaksanaan

1957 FMC atau Federalof Malaya Certificate of Education(pengantar Inggeris) dimulakan dalam mana bahasaKebangsaaniaitu bahasaMelayu menjadimatapelajaranwajib.

1960 PepeniksaanLower Certificate of Education dimulakanuntukpertamakali dalampengantarMelayudikenalsebagaiSijil RendahPelajaran.

1962 (i) KelulusandalamBahasaKebangsaandiwajibkandalamLower Certificateof Education(LCE).

97


Tahun Pelaksanaan

(ii) Buat pertamakali Federationof MalayaCertificateofEducation(MCE) diadakandalampengantarMelayu.

1967 (i) Mata-matapelajaransasteradiadakandalamPeperiksa-an Higher SchoolCertificate (HSC).(ii) MalaysianCertificateofVocationalEducationdiadakanbuatpertamakalinyadalambahasaMalaysia.

1968 (i) PeperiksaanOversea Cambridge School Certificatedihapuskandi Semenanjung.Semuamurid-muridTingkat-an V di sekolahInggerisdiwajibkanmengambilpeperiksaanMalaysiaCertificateof EducationdalammanakelulusandalambahasaMalaysiaadalahwajib.(ii) KertasBahasaKebangsaandalamPeperiksaanLowerCertificateof Educationdigantikandengankertasbahasayanglebih tinggi iaitu bahasaMalaysia.

(iii) Pelajar-pelajarSabahmengambilSRP (bahasaMalay-

sia) untuk pertamakalinya.

1971 Geografi dan Sejarahdalam peperiksaanpenilaian bagiDarjah V di sekolah-sekolahInggeris diadakan dalambahâsaMalaysiasahaja.

1972 SatukertasbahasaMalaysiayanglebih tinggi iaitu bahasaMalaysiaII menggantikankertasbahasaMalaysiaI dalampeperiksaanMCE.

1974 (i) LukisandanPertukanganTangansertaMuzik diperiksadalambahasaMalaysiauntukLCE pengantarInggeris.

(ii) PeperiksaanPenilaian Darjah V bagi sekolah-sekolah

InggerisdiadakandalambahasaMalaysiasahaja.

1975 Geografi, Sejarah,Lukisan, PertukanganTangan,MuzikdiperiksadalambahasaMalaysiadalamPeperiksaanMCEpengantarInggeris.

1976 Lukisan, PertukanganTangan, Muzik diperiksa dalambahasaMalaysiasahajauntukpepeniksaanMCE pengantarInggeris.

1977 Geografi, Sejarah, Lukisan, PertukanganTangan danMuzik diperiksadalambahasaMalaysiasahajauntukpepe-riksaanMCE pengantarInggeris.

1978 (i) PeperiksaanLCE pengantarInggerisdihapuskanmelain-kanuntuknegeriSarawak.Semuamurid-muridTingkatanIII mengambilSRPdalampengantarMelayu.

98


Dasar mengadakanmata pelajaranAgama Islam di dalamkunikulum sekolahadalahselarasdengankedudukanAgamaIslamsebagaiagamarasminegara.Matapelajaranmi dikhususkanuntukmurid-muridberagamaIslam,samaadadi sekolahrendabmahupundi sekolahmenengah.MatapelajaranPendidikanMoralpuladiada-kan untuk murid-murid bukan Islam bagi menyediakanmurid-mundbukanIslamdenganpendidikanyangmenekankanaspekroha-niah, tatasusiladanperadabandalambudayamasyarakatmajmuk.

Dua penistiwabesarlain yangterjadi sebagairentetandanlan-jutan daripadausul Jawatankuasa-PenyemakPelajaran1960 ialahpemansuhanPeperiksaanMasuk SekolahMenengahpada tahun1964 dan pengenalankurikulum anekajurusan atau kurikulumkomprehensifbagiperingkatsekolahmenengahrendahpadatahun

1965. PemansuhanPeperiksaanMasuk SekolahMenengahbolehdilihat sebagaicarauntukmeneguhkandasarkenaikandarjahsecaraautomatikdandasarmembenikanpendidikansejagatselamasembi-lan tahununtuksemuamunidbagisemuajenissekolah.Pemansuhanpeperiksaanberkenaanbolehjugadilihat sebagaicarauntukmem-basmiciri kredentialismepadapeningkatawalpersekolahan.

Pengenalankurikulum anekajurusan pula merupakancara

Tahun Pelaksanaan

(ii) S.C. Cambridgedihapus di Sabahdan calon-calonmengambilpeperiksaanMCE sahaja.

1979 (i) Mata-matapelajaransasteradiadakandalambahasaMalaysia untuk PeperiksaanHigher School Certificate.Cuma mata pelajaranSasteradiadakandalam pengantarMelayu sahajauntukpeperiksaan.

(ii) SarawakmenghapuspeperiksaanS.C. CambridgedanmengambilSPM danMCE sahaja.

1980 PeperiksaanMCE pengantarInggerisdihapuskanmelain-kanuntuk negeriSarawak.Semuamurid-muridTingkatanV diwajibkan mengambil pepeniksaanSPM pengantarMelayu.

1982 PcperiksaanHSC dalarn pengantarInggeris dihapuskanmelainkan diuntukkan untuk negeri Sarawak. SemuaTingkatan VI Atas dikehendakimengambilpeperiksaanHSCpengantarMelayu yangpadaketikaitu dikendalikanolehMajlis PepeniksaanMalaysiayangtelahmengambilalihtugaspengendalianpeperiksaandaripadapihakCambridge.

99


untuk mempersepadukanakademikdanvokasional.Tujuanmepg-adakankomponenvokasional ialah untuk menyediakanmurid-munid denganpengetahuandankemahiranpermulaandalamduniapekerjaan.Ini bermaknabahawamurid yang lulus peperiksaanLower Certificateof EducationatauSijil RendahPelajaranbolehmeneruskanp~lajaranmerekadi sekolah-sekolahvokasionalataumencari kerja yang sesuaidengankebolehanvokasionalmerekamasing-masing.Dengankatalain, kurikulumanekajurusanmi mem-pertimbangkanaspekkerelevanandengandunia pekerjaanteknikal.

Dasar-dasarpendidikandanamalan-amalandalampendidikandi Semenanjungtelahdikuatkuasakandan diseragamkanmeliputiSabahdanSarawakapabilakedua-duanegenimi memasukigagasanMalaysiapadatahun 1963. Walau bagaimanapunbeberapadasarsepertirancanganalih bahasabagisekolahInggenisdanpemansuhanpeperiksaanmasuk sekolahmenengahdilaksanakanlewat sedikitdaripadaSemenanjungataspermintaankerajaankedua-duanegenidalamPerjanjianAntara Kerajaan.

JawatankuasaPelajaran1956danJawatankuasaPenyemakPelajar-an 1960 telah menubuhkandasar-dasarasasyang menjadi nadiuntuk membinadanmenyusunsemulasistempendidikanyangter-arah kepadapembentukanmasyarakatdan generasiakandatangyangmempunyaiidentiti ke-Malaysiaandanbersatupadu.Dasar-dasaryangdikemukakanoleh kedua-duajawatankuasami dikata-kan sebagaidasar reformasimemandangkania mengadakansatubentukbarubagikeseluruhansistempendidikan,yangamatberbezadaripadasistempendidikanpadazamansebelumnya.Dasarrefor-masidikira sebagaicarauntukmemulihdanmengimbuhkankele-mahan-kelemahanpadasistempendidikandalamzamanpemerin-

100

2.4 DASAR INVOTIF DALAM PENDIDIKAN


tahanInggerisyangtelahberjalanlebih dan satuabadlamanya.Bahagianmi akan men~ntuhtentang dasar-dasarinovatif

dalampendidikanbagitahun-tahun1960-anhingga1980-an.Dasarinovatif ialah dasaryang tidak mengubahdasar-dasarasastetapimemperteguhkandanmembaikkini dasar-dasarasasyangsediaadaagarsistempendidikanmenjadi lebih mantap,samaadadan segikomponenmahupunkomponenlembutnya.Dasarinovatif diada-kan dengantujuan untuk memperkemaskansistem pendidikandalammenghadapimasalah,cabarandankeperluanperkembangansemasadanperkembanganjangkapanjangdalambidangsosialdanekonomikhususnya.Denganitu dasar-dasarinovatif terpengaruhdanberkaitrapatdenganpembangunandalampelbagaibidangter-masuksosialdanekonomi.

Era Malayanisasidan PenekananSainsdan Teknologi

Tahun-tahun1960-anhingga1970-anmerupakaneraMalayanisasibaginegaraMalaysiayangbarumerdeka.Malayanisasiialahprosesmenggantikantenagakerjaperingkatikhtisasdalamsektorkerajaandanswastadaripadaexpatriate,khususnyaberbangsaInggerisdanEropah,kepadatenagakerjadan kalangananakwatandannegeri.SatudaripadacarayangunggulbagimengisiprosesMalayanisasimimenjadikenyataanialahdengancaramelatihanak-anakwatansamaadadi institusi-institusipendidikandalamnegerimahupundi luarnegeridalamberbagai-bagaibidangkhususnyapentadbiran,kejuru-teraan,kesihatan,pengangkutandanpendidikan.

Selaindaripadamenghantarpelajar-pelajarmelanjutkanpela-jaran ke luar negeri, pihak kerajaanjuga telahberusahamemba-ngunkanpendidikanperingkattinggi terutamanyaperingkatdiplo-ma danijazahdi maktab-maktabdan universititempatan.

Dasarmembangunkanpendidikantinggi bagi mengisiprosesMalayanisasitelah dikemukakanoleh JawatankuasaPerancangPelajaranTinggi (1967)— laporannyadikenalisebagaiLaporanKhirJohari.Jawatankuasami mendapatibahawa‘kekurangantenagamanusiayangberkelayakanadalahsangatmeruncingpadapering-kat ikhtisasdanseparuhikhtisasterutamanyadalamperkhidmatankerajaan’. 29 Jawatankuasami seterusnyamenyatakan.

‘Seyogiadiingatkanbahawauntukmemperkembangkanpelajar-anmenengahmestiadacukupguruyangberkelayakan. . . Keraja-an jugatelahmenerimadasardanmatlamatperkembanganpela-

101


jaranmenengah,maktabdanuniversiti.Denganmi makaadalahperlu dinyatakanmatlamatmi b~ehdicapai, bagaimanadansejauhmanaiaharusditnajukandalambidangkemajuanekono-mi dankemasyarakatannegarami seluruhnya.’3°

Jawatankuasami berkali-kali menegaskanbahawa pemba-ngunandalampendidikan,khususnyapadaperingkatmenengahdantinggi, seharusnyamempunyai relevandan pertalian yang rapatdenganpembangunansosialdanekonominegara.Dasarsepertimidigelar dasaryang mengikuti prinsip utilitarian, iaitu dasaryangmenekankanpendidikanbagimemenuhifungsi pembangunannega-ra dan pekerjaan.Di antaradasar-dasaryang dicadangkanolehJawatankuasami hasildan kajianterhadapkeperluantenagamanu-sia dalamsemuaagensikerajaanialah:

1 . Rancanganlatihan tenagakerjamanusmarnengikut golonganikhtisas, separuhikhtisas dan teknik rendahadalahmengikut1 :4:20.Persediaankemudahanpelajaranbagisainsdanteknolo-gi dengansasteraadalahpadanisbah3:2.~1

2. Keutamaankhas hendaklahdiberikan kepadaperkembangandanlatihan dalam bidangsains,teknik dan pertanian.32

3. Pengambilanpenuntutuntuk peringkatpendidikanuniversitihendaklahmengikutnisbah2:3antarasasteradengansains.33

4. Peratuspenyertaandalam pendidikan peringkat menengahharusditambahdan 1 3 peratusdanmenjelangtahun1985men-jadi 25 peratusdan merekayang berumur1 5 tahun.Peratuspenyertaanbagi peringkatmaktabditambahdan 3.5 peratus

~menjadi 12 peratusdan merekayangberumur17 tahun.Bagipendidikan universiti peratuspenyertaanditambah dan 0.7peratusmenjadi4 peratusdan merekayangberumur1 9 tahunmenjelangtahun 1985.~~

5. Semuamaktab(kecuali maktabperguruan).danuniversiti due-takkandi bawahpengawasanMajlis PelajaranTinggi.35

6. Universiti,jika benar-benarhendakdisesuaikandengannama-nyamestulahdiberi autonomisepenuhnyadalamhal pentadbir-andan semuahal akademik.bo

Pelaksanaandasar-dasaryang diusulkanoleh JawatankuasaPerancangPelajaranTinggi mi telahmenyebabkanpenekananpem-bangunanyanglebih ‘meluasdanmendalam’bagipendidikanmene-

102


ngah,maktab,politeknik danuniversiti. Kurikulum matapelajaranvokasionaldi sekolahmenengahrendahtelahdiperbaharui.Begitujuga kurikulum di maktab-maktabteknik dan pertaniantelah di-rombaksemulasupayadapatmencapaiobjektifmenghasilkantena-ga kerjaterlatih bagi keperluanMalayanisasidanpembangunan.

Selaindaripadaaspekkedalamanitu, aspekkeluasanjugadiberiperhatian.Beberapabuahsekolahmenengahsainsberasramapenuh,sekolahmenengahteknik dan sekolahmenengahvokasionaltelahdibina dalamRancanganMalaysiaPertama.Penubuhanbeberapabuahinstitusipendidikantinggi yanglain juga mencerminkanusahamelaksanakandasar-dasaryangdicadangkan.Di antarainstitusipendidikantinggi yangdibina padaakhir tahun1960-anialah Poli-teknik Ungku Omar (1969), Kolej Tunku Abdul Rahman(1969),Institut Teknologi Mara (1967), Universiti SainsMalaysia (1969)danUniversiti KebangsaanMalaysia(1970).

Konflik 13 Mei 1969danpengusulanDasarEkonomiBarutelahmemberinafasbarukepadapembangunanluar bandar.Untuk men-capaitujuan mi Universiti Pertaniantelahdibina padatahun 1971danUniversiti Teknologipadatahun 1972bagimengeluarkantena-ga kerjaikhtisasuntuk mengendalikanprojek-projekpembangunanluar bandar.Amalan kuota telah digunakanuntuk mengimbangipenyertaanpelajar-pelajardaripadaberbagai-bagaikaum di insti-tusi-institusipendidikantinggi, khususnyakemasukandi universiti-universititempatan.Dasar KementerianPendidikan memberikanautonomi ‘ter-kawal’ dalam urusanpentadbirandanakademikkepadauniversiti-universiti tempatanbertujuanuntuk menggalakkanperkembanganuniversitidanilmu. Autonomidiberikankepadauniversitidalamha!memilih sendirikakitanganakademikprofesionaldanlain-lainkate-gori kakitanganke da!amjawatantetap,sementaraataupunkon-trak; penawarankursusdalamfakulti danjabatan;kerja-kerjape-nye!idikan;penganugérahanijazah;aktiviti seminardanpersidanganakademik;urusanpentadbirankewangan;kanaikanpangkatkaki-tangan;danlain-lain peraturanoperasidanpembangunanuniversiti.Walau bagaimanapun,oleh keranauniversiti-universiti tempatandikira sebagaibadanberkanunatauagensiseparuhkerajaansertamenerimabantuankewangankerajaan,makauniversiti-universititertakluk di bawah ketetapandan kanun kerajaan, khususnya

KementerianPendidikandanJabatanPerkhidmatanAwam.Sungguhpununiversiti-universiti diberi autonomi dan mem-

103


punyaiidentiti masing-masing,namunorientasidandasarpendidik-anuniversiti secaraumumnyaadalahmengikutifalsafahdanmatla-mat pendidikan negara. Hal mi sememangnyadiberi perhatianmemandangkanuniversiti dan lain-lain institusi pengajiantinggimelahirkanpemimpin, tenagakerja ikhtisas dan separuhikhtisasbagi mengendalikanurusanpentadbirandanpembangunannegara.

Individu manusiaada!ahpesertadalamsega!aacarakehidupanke-luargadanmasyarakat.Individuitu turutsertada!ampelbagaiakti-viti da!ambidangsosial,ekonomi,politik, kebudayaandanagamabagimemenuhipe!bagaikeperluanfizikal, mentaldanrohaniahnyasebagaiseoranginsan,sebagaiah!i masyarakatdansebagaiwarga-negara.Penglibatanindividuitu sepanjanghayatnyadalampelbagaiaktiviti menyebabkanmemperolehinilai-ni!ai yangmembinaperwa-takan dan budi pekertinya.Oleh itu pendidikanmemungkinkanpenyertaanyangberkesanjuga bagi membinapesertayangdapatmemainkanperanannyadenganberkesandi sampingmempunyainilai-ni!ai yangmematuhinormakehidupanmasyarakat.

Pendidikanmerupakanagenutama yang dapatmembentukpesertaatauindividu yangpekadancekapmemainkanperanannyadalamprosespembangunandin sendiri danprosespembangunanmasyarakatdannegara.Dalamkonteksmi, pendudikanitu dikata-kansebagaiagenbagipembangunandin manusiadanpembangunansumbertenagamanusia.Rajah2.3menganjurkansatumodelkitaranyangmenghubungkaitkanpendidikan,penyertaandanpembangunan.

Pendidikan sememangnyadiakui sebagai pelaburan yangmenguntungkan,bukan hanyakepadaindividu sahaja-tetapijugauntuk negara. Perkarami berdasarkankepadahakikat bahawasemuanegaradi duniami sanggupmelaburkanberjuta-jutaringgituntuk membangunkandan memajukansistempendidikanformal

2.5 KUALITI PENYERTAAN DAN PENDIDIKAN

104


masing-masingkhususnya.Sungguhpunkadar pulangan (rate ofreturn)pe1aburan~daripendidikansukarditentukansecaraobjektif,namunmi tidak menafikanhakikatbahawapendidikani’tu seme-mangnyapentingdaniamemberikanpulanganeksplisitdanimplisityang besar faedahnya.Selain daripadaboleh dianggapsebagaipelaburanekonomi,pelaburandalampendidikanbolehjugadiang-gapsebagaipelaburansosialwalaupunpadaketika yangsamaiaberbentukpengunaan(consumption).Pulanganpelaburansosialmidapatdilihat padaperubahansikapdannilaimasyarakatdan bentukkonservatifkepadabentukyangmodendanprogresif. Perubahansikap dan nilai mi secaratidak !angsungnyamempertingkatkanproduktiviti kerja dankualiti kehudupanmasyarakat.

Berdasarkanrasmonaldalamperbincangansebelummi, makaadalahlogik jika kerajaannegarami sentiasamemperuntukkanSe-carapurata 17 peratusdaripadaperbelanjaanawamnegarauntukpendidikandan sejakduapuluhtahunlalu. Peruntukankewanganyangbesaruntukpendidikanadalahbertujuanuntuk memperting-katkan kualiti pendidikan dan kualiti serta kuantiti penyertaan

Peluangbagimeninggikan

kualiti pendidikan

Dalam pelbagaibidang

Rajah 2.3 Model kitaranpendidianbagi pembangunan

105


muridataupelajarda!amsistem.pendidikanformal.Peningkatankualiti pendidikandicapaimelalui:

1 . Memperkemaskanjenteraperkhidmataninfrastruktur.2. Memperkemaskanjenterapentadbirandanorganisasipendidik-

an.3. Mengkaji danmenyusunsemulakurikulum sekolahdaninsti-

tusi pengajiantinggi.4. Menyusunsemulakurikulum dan sistemlatihanperguruandi

maktabdanuniversiti.5. Memperbaikiteknik dan sistempenilaianataupeperiksaan.

Kua!iti dankuantitipenyertaanda!ampendidikanpu!adicapaidengancaramengamalkanprinsip demokrasidalam pendidikansertamewujudkanskim-skim bantuansepertibantuanbuku teks,subsidimakanan,dermasiswadankediamandi asrama.Selaindan-

pada itu rancanganpengajaranpengayaan(enrichment)danpemu-lihan (remedial)diadakanuntuk membeniperhatiankepadaaspekperbezaanindividu munid di dalampembelajanan.

Penyertaanyangtidak seimbangdalammana-manapeningkatpendidikanformaladalahdisebabkanoleh faktorketidakberuntung-an (disadvantage)dan segiperkembangandin individu,persekitaranfizikal dansosial,latarbelakangsosioekonomikeluargadan infna-struktur pendidikan.Ketidakbenuntunganmi mempunyaikesanpenyekatanyang bersifatnegatifterhadapindividu untuk berjayadalampendidikandankehidupannya.

Kesedarantentangfenomenapenyertaantidak seimbangsertagerakan memperbaiki gejala mi telah mendapatperhatianduabuahjawatankuasa,iaituJawatankuasaMengkaji KehidupanPela-jan di Univensiti Malaya(1971 — laporandikenali sebagaiLaponanMajid) danJawatankuasaKajianKeciciran(1973— laporandikenalisebagaiLaporanKeciciranatauLaporanMurad).Kedua-duabuahjawatankuasami telah menjalankanpenyelidikanyang tenpenincibagi mengenalpastisecaraempinikalmasalah-masalahdanfaktor-faktoryangmempunyaikaitandenganfenomenapenyertaanyangtidak seimbang,khususnyadi antarakaumdanantaralatarbelakangbandardenganluar bandar.

~LaporanMajid(1971)menyatakanbahawapenyertaanpelajar-pelajarMelayudi Universiti Malayaantaratahun1964hingga1970amatnendahsekalidani~imenimbulkantuduhanbahawauniversitibenkenaanmengamalkandasardiskniminasiyangtidak mempertim-

106


bangkanfaktor-faktonketidakbenuntunganpelajar-pelajarMelayuyangsebahagianbesannyadan aliransekolahMelayu dandan luarbandan(lihat Jadual2.2). Bagialinansains,dan jumlah2 337 siswa-zah yang dikeluankanantanatahun 1964—1970, cuma 119 orangsahajasiswazahMelayu.37

Hasil daripadacadanganLaponanMajid, makabebenapadasardijalankanoleh Universiti Malaya (dan setenusnyabagi lain-lainuniversiti kemudiannya) untuk meluaskankuantiti penyentaanpelajar-pelajarMelayu dan bumiputerayang lainnya. Di antaradasartensebutialah: (1) Pihak universiti hanusmemastikanadapenyertaanyangseimbangpelajar-pelajandan pelbagaikaumbukansahajadalamunivensititetapimeliputi fakulti-fakulti; (2) Keutama-an kemasukandiberikan kepadapelajar-pelajandan luar bandar;dan (3) Pembenianbiasiswadiutamakanuntuk pelajar-pelajardanbumiputeradan luar bandaryangmempunyaikebolehanakademikyangbaik.38Pelaksanaandasar-dasarberkenaante!ahmendatang-kan pulanganyang amat memuaskanapabilapadahan mi lebihdanipadasepanuhjumlahpelajardi semuauniversititerdiri danipadapelajarMelayudanbumiputerayanglain. Perkarami menampilkansatu hakikat bahawainfrastrukturdan bantuanfizikal yang lainamatpenlubagimengatasiketidakimbanganpenyentaandisehabkanoleh faktor ketidakberuntungan.

JawatankuasaKajian Keciciran(1973)melalui kajiannyatelahmengukqhkanlagi hipotesisbahawawujud pertalianyangrapatdiantaraketidakberuntungankeluargamurid, infrastruktur sekolah,jangkaanguru,dansikapmuniddenganprestasiakademikdankadankeciciran munid-murid sekolah rendah menengah.Kuantiti dankualiti penyertaanmunid bersabitdenganfaktor-faktonpsikologi,sosioekonomikeluargasertakualiti infrastruktursekolah‘dankualitiguru. Lanjutan daripadapenemuanmi, makaKementenianPen-didikan telahmengadakanbeberapalangkahuntuk memperbaikiketidakimbanganpenyertaanmunid-murid dan mengurangkankesanketidakberuntungandalampendidikan.Di antaralangkah-langkahberkenaanialah mengadakanSkim PinjamanBuku Teks,RancanganSeko!ahBercantumbagi sekolah-seko!ahkecil di luanbandar,RancanganAmalan Makanandan Pemakanan,BantuanPerpustakaan,BiasiswaKeci! danBantuanWangSakuSekolah,danmembinaasramadi sekolah-sekolahbesardi luaruntukmenempat-kan munid-munidmiskin yangtinggaljauhdan sekolah.Pemberiankemudahanpembelajarandan peningkatankualiti perkhidmatan

107

Jadu

al2.

2Pe

ratu

ran

dafta

nan

pela

jar

men

giku

tka

umdi

Uni

vers

itiM

alay

a39

Tahu

nKa

umS

aste

raS

ains

Keju

rute

raan

Perta

nian

Pend

idik

anPe

ruba

tan

Eko

nom

i&Pe

ntad

bira

n

1966

—67

Mel

ayu

42.5

7.5

1.6

30.3

28.3

15.9

36.8

Cin

a39

.781

.590

.061

.646

.673

.654

.2La

in-la

in17

.811

.08.

48.

125

.110

.59.

0Ju

mla

h10

0.0

100.

010

0.0

100.

010

0.0

100.

010

0.0

1968

—69

Mel

ayu

47.8

12.8

1.826

.233

.018

.639

.0C

ina

37.2

81.2

92.6

67.1

49.7

70.6

50.7

Lain

-lain

15.0

6.0

5.6

6.7

17.3

10.8

10.3

Jum

lah

100.

010

0.0

100.

010

0.0

100.

010

0.0

100.

0

1968

—71

Mel

ayu

61.1

11.5

1.3

28.1

53.4

20.3

37.5

Cin

a26

.682

.093

.164

.233

.366

.148

.8La

in-la

in12

.36.

55.

67.

713

.313

.613

.7Ju

mla

h10

0.0

100.

010

0.0

100.

010

0.0

100.

010

0.0

Sum

ber:

Ma

lays

ia,R

epor

toft

he

Co

mm

itte

eapp

oint

edby

the

Na

tion

alO

pera

tions

Cou

ncil

toS

tud

yCa

mp

usL

jfeo

fStu

de

nts

oft

he

Uni

vers

ityo

fMa

lava

,K

ua

laL

um

pu

r,G

ove

rnm

en

tPrin

ter,

1971

,hIm

.35—

6.


pendidikansepertiyangdinyatakantadi telahberjayamengunang-kankadarkeciciranmuriddj sekolahrendahdanmenengahrendah,terutamanyadi luar bandar.Misalnya, padatahun 1970 peratuskeciciranmunid di sekolahrendahialah 16 peratusdandi sekolahmenengahrendahialah 57 peratus.Padatahun 1980pula keciciranmurid di sekolahrendahialah 6 peratusdandi sekolahmenengahrendahialah 20peratus.4°Olehitu, dapatlahdilihat bahawapening-katankualiti perkhidmatanpendidikanmendatangkankesanpositifyanglebih besanpadapeningkatmenengahrendah.

Dasarmempertingkatkankualiti infrastrukturdankunkulumdalamsistempendidikanformalnegarami terusdijalankan.Penu-buhanduabuahjawatankuasa,iaitu JawatankuasaKabinetMeng-kaji PelaksanaanDasarPelajaran(1979)danJawatankuasaMeng-k,aji Taraf Pelajarandi Sekolah-sekolah(1982), merupakanbukti

* utama usaha kerajaanyang bersungguh-sungguhmeningkatkankualiti pendidikanformal di negarami.

Usahameningkatkankualiti dalamandanluaransistempendi-dikan oleh JawatankuasaKabinet boleh dilihat pada kenyataanmengenaibidangtugasnyayangmenyebut:

‘Méngkajisemulamatlamatdankesannyasistempelajaranseka-rang,termasukkunikulumnya,dengantujuanuntukmemastikanbahawakeperluantenagarakyatnegaradapatdipenuhisamaadadan segijangkapendekmahupunjangkapanjang,danlebih-lebihlagi untukmemastikanbahawasistempelajaranitu dapatmeme-nuhimatlamatnegarakearahmelahirkanmasyarakatyangber-satupadu,berdisiplindanterlatih. ‘~‘

Hasil danipadapenyelidikanyang menyeluruhke atassistemdanjenterapendidikanformal negaraselamaempattahun,makaJawat-ankuasahii telahmengusulkansebanyak173 usuldasaryangkom-prehensif,yang meliputi setiapkomponendan peringkatdalamsistempendidikan.Pelaksanaandasar-dasaryangdicadangkandi-jalankansecaraberperingkat-peningkatmemandangkanfaktorhadkemampuankewanganyang diperuntukkanoleh kerajaan. Diantaradasar-dasarutamayangdijalankanialah rombakansemulakurikulum latihan guru di maktabperguruandan kurikulum disekolah rendah, menengahdan vokasional; fleksibiliti sistempengaliranmunddi sekolahmenengahatas;danformat penilaiandanpeperiksaanyanglebih mencerminkankebolehanmuriddalamaspekkognitif, efektif, psikomotordanbakat.

109


Jadual 2A Pembahagian masa (minit seminggu) bagi mata pelajaranmengikut tahapdantahundi sekolahkebangsaandansekolahrendahke-bangsaan

Mata Pelajaran Tahap I Tahap II

T.1 T.1 T.2 T.3 TA T.5 T.6

BahasaMalaysia 690 450 450 450 300 300 300

BahasaCina/BahasaTamil — . — — — — — —

Bahasa Inggeris — 240 240 210 210 210 210

Matematik 210 210 210 210 210 210 210

Alam & Manusia — — — — 240 240 240

Pen.Agama/Moral 180 180 180 180 180 180 180

Muzik 60 60 60 60 60 60 60Pen.Jasmani 60 60 80 80 60 60 60Pen. Seni 60 60 60 60 60 60 60

KemahiranManipulatif~~* — — — — 30 30 30Kokurikulum 60 60 60 60 60 60 60Perhimpunan 30 30 30 30 30 30 30

Jumlah 1350 1350 1350 1350 1440 1440 1440

JawatankuasaMengkaji Tanaf Pelajarandi Sekolah-sekolah(1982) telahmembenitumpuankhususkepadaaspekmemperting-katkan kualiti pendidikan di sekolah-sekolah.Jawatankuasamitelahmengenalpastienamaspekutamayangberkaitrapatdenganpeningkatankualiti pendidikan,iaitu:

1 . Kemahiranprofesionaldandedikasiguru dalampengajaran.2. Kemahiran~profesional Pengetuadan Guru Besar sebagai

pemimpin,pentadbir,perancangdanpenyelia.3. Programdan aktiviti perbelanjaanyang bersesuaiandengan

perbezaanindividu mund.4. Kerjasamamasyarakatbagi pernbangunansekolah.5. Infrastrukturpengajarandanpembelajarandi sekolah.6. Persekitaranperkembanganpsikososialmurid-muriddansistem

peperiksaan yang mewujudkan tekanan terhadap murid-munid.42

110


Jadual 2B Pembahagianmasa (minit seminggu) bagi mata pelajaranmengikuttahapdantahundi SRJK Cina danSRJKTamil

Mata Pelajaran Tahap I Tahap II

T.1 T.1 T.2 T.3 T.4 T.5 T.61_6* 7_17**

BahasaMalaysia — 270 270 210 150 250 150

BahasaCina/BahasaTamil — — — 60 90 50 90

Bahasa Inggeris 210 210 210 210 210 210 210

Alam & Manusia — — — 240 240 240

Pen. Agama/Moral 150 150 150 150 150 150 150

Muzik 60 60 60 60 60 60 60

Pen.Jasmani 60 60 60 60 60 60 60

Pen.Seni 60 60 60 60 60 . 60 60

KemahiranManjpulatif~~* — — — — 30 30 30Kokurikulum 60 60 60 60 60 60 60Perhimpunan 30 30 30 30 30 30 30

Jumlah 1350 1350 1350 1350 1400 1400 1400

* Pengajaran dan pembelajaran bahasapengantarditekankan di peringkatawalTahun1,denganitu BahasaInggerisdi SK/SRKdanBahasaMalaysiadi SRJKCina dan SRJK Tamil hanya diajar mulai bulan Julai.

** Pengajaran dan pembelajaran Kemahiran Manipulatif hanya dijalankan disekolah-sekolahperubahan sahaja.

Jawatankuasami telah mengemukakan37 cadangandasarmeliputikeenam-enamaspekdiatasbagimeningka.tkankuantitidankualiti penyertaankhususnya,dankualiti pendidikanformalamnya.

Sebagaikesimpulan,dasar-dasarpendidikanyangdigubalolehbeberapabuahjawatankuasayangtelah ditubuhkanoleh kerajaandan sejak merdekasehinggamasami bertujuanuntuk mencapaibeberapamatlamat,antarayangutamanyaialah: membinasebuahmasyarakatMalaysiayangbersatupadu;menyusunsemulastrukturmasyarakat;membangunkansumbertenagamanusiabagikeperluan

pembangunannegara;dan mengadakansebuahsistempendidikanformalyangbermutudanberkesan.

111


RINGKASAN

1 . Dasar ataupoli~ibermaknaketetapantindakan rasmi yangdigubal oleh pihakpemerintahatauautoriti teriinggisesebuahorganisasi.Dasarmenjadipanduantindakandanamalanyangmerupakanmedia untuk menjelmakanfalsafah, ideologi danmatlamat.

2. DasarPendidikanKebangsaanbagi Malaysiamemberiperim-bangankepadaaspekfalsafahpendidikan,Rukunegara,moral,pembangunansumbertenagamanusia,pembangunandanper-paduansosialdanpembangunannegara.

3. Dasar-dasarpendidikanbagi negarami digubalmelalui sistemjawatankuasa.

4. DasarpendidikansemasapemerintahanInggerisbercorakdis-kriminatif, menyekatmobiliti sosialdan ekonomi kaum pen-bumi, tidak demokratikdantidak mengutamakankesamarata-anlayanan.

5. DasarPendidikanKebangsaanmerupakangagasandasar-dasaryangterkandungdalamLaponanRazak (1956),OndinanPela-jaran 1957,LaponanRahmanTalib (1960)danAkta Pelajaran1961.

6. Dasan-dasanyangmendorongkepadainovasidalamsistempen-didikan formal neganami dianjunkan melalui LaponanKhinJohani (1967), LaporanMajid (1971), LaporanMurad(1973),LaporanJawatankuasaKabinet(1979)danLaporanJawatan-kuasaMengkaji TarafPelajarandi sekolah-sekolah(1982).

7. Dasarmnovasm pendidikan dalam tahun-tahun1980-anmem-benikan tumpuan kepada peningkatankuantiti dan kualitipenyertaanmunid danpeningkatankualiti pendidikan.

LATIHAN

Bahagian I

Untuksoalan1 hingga3 padankansesuatukenyataanpadaI dengansesuatujawapanpadaII.

I

1 . Agen sosialisasidan- pembudayaanmasyarakat.

112


2. Aspekyang kuat mempengaruhidasar-dasarkerajaandalamapajua bidang.

3. Kaedahdasar-dasarpendidikanMalaysiadigubal.

II

4. Yang manakahdaripadabenikut TIDAK adakaitan denganpenggagasanDasanPendidikanKebangsaan?

A. Laporan Razak (1956);B. Ordinan Pelajaran (1957).C. LaponanRahmanTalib (1960).D. Akta Pelajaran (1961).E. LaporanMajid (1971).

5. Dasar pendidikan yang menegaskanbahawa semuakanak-kanakberhakmendapatkanpendidikan,tanpamengirakaumdantaraf.

A. Elitisme.B. Demokrasi.C. Dmskrmminasi.D. Penyeragaman.E. Pembangunan.

6. Yang manadi antaraberikut TIDAK tenlibat denganpeng-gubalandasardi KementerianPendidikan

A. JawatankuasaPusat Kurikulum.B. JawatankuasaPanduan Unit Pusat Universiti.C. LembagaBiasiswa.D. Bahagian Sekolah-sekolah.E. JawatankuasaPerancanganPelajaran.

113


7. DasaryangunggulyangdianjurkanolehLaporanRazak(1956)dan LaporanRahmanTalib (1960) yangmengukuhkanpelak-sanaandasarBahasaMalaysiasebagaimediapengantarutamadi sekolahmenengahdanuniversiti ialah

A. BahasaMalaysiasebagaimatapelajaranwajib.B. BahasaMalaysiasebagaimatapelajaranwajib untuklulus

bagi mendapatsijil penuhdalampeperiksaan.C. BahasaMalaysiasebagaibahasatunggaluntuk semuamata

pelajaranbukanbahasadalamsistempeperiksaan.D. PenguatkuasaanAkta Pelajaran1961.E. KelulusanmatapelajaranBahasaMalaysiadalampepenik-

. saanuntuk mendapatjawatandi sektorkerajaan.

8. Aspek pendidikandalam dasarpenyeragamanbagi mencapaiobjektif mutakhir pembentukanmasyarakatbensatupaduse-perti yangdigariskanoleh DasarPendidikanKebangsaanialah:

m. SukatanPelajaranyangsama.ii. Satusistempepeniksaan.

iii. BahasaMalaysia sebagaibahasapengantarutama.iv. Kenaikandarjahsecaraautomatik bagi semuajenis dan

penmngkatpersekolahan.

A. i, ii dan iii.B. ii daniii.C. iii dan iv.D. iv sahaja.E. Semuadi atas.

9. Dasarinovasidalamusahamempertingkatkankualiti pendidik-andisarankano!eh Laporan ...

i. Khir Johari (1967).ii. Murad (1973).iii. JawatankuasaKabinet(1979).iv. JawatankuasaMengkaji Taraf Pelajaran di~Sekolah-

sekolah(1982).

A. i, ii dan iii.B. ii dan iii.C. iii dan iv.D. iv sahaja.E. Semuadi atas.

114


10. Canabagimempertingkatkankuantiti penyertaanmurid-muniddalampendidikansertamengurangkantekananketidakberun-tunganmeliputi ...

m. Pemansuhanpenga!irankepadasasteradansainsdi pering-kat sekolahmenengahatas.

ii. Skim PinjamanBuku Teks.iii. RancanganAmalan Makanandan Pemakanan.iv. Sistempepeniksaanterbuka.

A. i, ii daniii.B. ii daniii.C. iii dan iv.D. iv sahaja.E. Semuadi atas.

BahagianII

Jawabsernuasoalan.

1 . Jelaskanmaksudsetiapdasarpendidikanbenikut:

(a) Laissez-faire(b) Penyekatan

(c) Penyeragaman(d) Demokrasi(e) Inovasi

2. Jelaskandasar-dasarpendidikan pada zaman pemerintahanInggeris. Nyatakan beberapa implikasi negatif dasar-dasarberkenaan.

3. Apakah DasarPendidikanKebangsaan?Nyatakansekurang-kurañgnyasepuluhperkaradasaryang menggagaskanDasarPendidikanKebangsaan.

4. Jelaskanbagaimanapendidikandapatmeningkatkanpenyerta-anrakyatbagi pembangunansosialdanekonominegara.

5. Perkara-perkaraberikut dikatakanmempunyaipertalianyangrapatdengankualiti pendidikan.Jelaskan.

(a) Infrastruktursekolah.(b) KepimpinanPengetuaatauGuru Besarsekolah.

115


NOTA

I Dunn,W.N. 1981. Publicpolicyanalysis;An introduction.EnglewoodCliffs: PrenticeHall, him. 7. ~

2 KementerianPelajaranMalaysia1986. Pendidikandi Malaysia,KualaLumpur, him. 44.

3 Dalam AwangHad Salieh 1974. Pelajaran dan PerguruanMelayudiMalaya ZamanBritish. KuaiaLumpur: DewanBahasadanPustaka,him. 12.

4 Ibid., him. 11—13.5 Ibid., him. 164.6 Ibid., him. 10—11.7 Ibid., him. 19.

8 Chai Hon Chan 1977.Educationandnation-buildingin plural societies;The WestMalaysianexperience.Canberra:AustralianNation Univer-sity, Monograph No. 6, him. 2.

9 Ministry of EducationMalaysia 1970. Educationin Malaysia.KuaiaLumpur: Dewan BahasadanPustaka,him. 10.

10 Ibid.I I FrancisWong Hoy Kee & Ee Tiang Hong. Educationin Malaysia.

Kuaia Lumpur:Heinemann,him. 12.12 Ministry of Education,1970, op.cit.,him. 10.13 Philip Loh FookSeng1975. Seedsodseparatism:EducationalPolicy in

Malaya1874—1940.KualaLumpur:OxfordUniersityPress,him. 106.14 FrancisWong Hoy Kee & Ee TiangHong, op. cit., him. 3 1—32.15 ~Kogan, M. 1978. Thepolitics ofeducationalchange.London:Fontana

1978,hIm. 20.16 Terjemahansepertidi dalamLaporanJawatankuasaKabinet, 1979.17 PenyataJawatankuasaPelajaran1956, hIm. 1—2.18 Ibid., him. 3.19 Ibid.20 Ibid.21 Ibid.22 Institut Tadbir Awam Negara 1980. Negara Kita. Kuala Lumpur:

INTAN, him. 136.23 EducationAct 1961, 1987. Kuaia Lumpur: InternationalLaw Book

Series,him. 12.24 PenyataJawatankuasaPeiajaran1958, him. 4.

25 EducationAct 1961. op. cit., him. 12—13.

26 ReportoftheEducationReviewCommittee1960.KualaLumpur: Jabat-anCetakKerajaan,1964.

27 Ibid., him. 79.

28 Institut TadbiranAwamNegara.NegaraKita. op. cit., him. i40—i42.29 Laporan JawatankuasaPerancangPelajaran Tinggi. Kuala Lumpur:

JabatanCetakKerajaan,1979, him. 26.

116


30 Ibid., him. 27.

31 Ibid., him. 106.

32 Ibid.33 Ibid., him. 107.

34 Ibid., him. 108.

~35 Ibid., him. 113.

36 Ibid.

37 Reportof theCommitteeappointedby the NationalOperationsCouncilto study campuslife of studentsin the University of Malaya. KualaLumpur; 1971, hlm. 44. (LaporanMajid).

38 Ibid., him. 35—36.

39 Ibid., him. 44—45.40 Statistik berdasarkanLaporan Kajian Keciciran, 1973, hlm. 18 dan

EducationalStatisticsof Malaysia (1980—1985),him. 9.41 LaporanJawatankuasaKabinetMengkajiPelaksanaanDasarPelajar-

an,.Kuala Lumpur: DewanBahasadanPustaka,1980, him. 1.42 Laporan Jawatankuasa Mengkaji Taraf Pelajaran di Sekolah-Sekolah.

KuaiaLumpur: DewanBahasadanPustaka,1982, him. 4—10.

117

BAB3FALSAFAH DAN MATLAMAT

, PENDIDIKAN MALAYSIA

“Katakanlah: Kalau sekiranya lautan menjadi tinta untukmenulis kalimat-kalimat Tuhan nescayahabislah lautan itusebelumhabisditulis kalimat-kalimatTuhanku,walaupunkamimendatangkantambahansebanyakitu lagi”~‘

‘.. A1-Kahfi Ayat 109

Babmi akanmembicarakantentangfalsafahdanmatlamatpendi-dikan menurutperspektifyangmenyeluruhdan universal,amnya,dan bagi Malaysia, khususnya.Pembicaraantentangfalsafahdanmatlamatdalambabmi tidak hanyabercorakdeskriptiftetapijugajbercorakanalitissecarainduktif dandeduktifbagimemperlihatka~jrasional usahamanusiamemahamipengertianpendidikan ser~ausaha-usahalain yangmerangkumibidangpendidikan.Pembic~ti~a-antentangfalsafahdanmatlamatsemestinyalahbertujuanmei~Iberikefahamansecaratotal ataumenyeluruhtentangorientasi~stempendidikandan secaralangsungjuga untukmelihat hubungandankeselarasandi antarakomponen-komponendi dalamsistempendi-dikan.Olehyangdemikian,objektif bab mi ialah:

* Memberigambarantentangpendidikanbagimemberiperspek-

tif pengertiandan skopbidangpendidikan.mi adalahkeranakepelbagaiantakrifan tentang pendidikan berhubungrapatdengankepelbagaiancabangdisiplin dalam pendidikan itusendiri.

* Memperkenalkankategori, fungsi dan jenis falsafah serta

cakupanperbahasandalamfalsafahdanmatlamatpendidikan.* Membincangkansecaraanalitis tentang falsafah pendidikan

118

FALSAFAH DAN MATLAMAT PENDIDIKAN MALAYSIA

negarabagi melihatpremisidea-ideaterassertahubunganidea-ideaitu dalammenyusurgalurkanmatlamat,dasardanamalandalamsistempendidikan.

* Membentangkanbeberapaisu yangberkaitandengankuriku-

lum untukmelihat penujuannyake arahmencapaihasratfalsa-fah pendidikan.

3.1 APAKAH FALSAFAH PENDIDIKAN

FalsafahataudalambahasaInggerisnyaphilosophybermakna‘cintaakankebijaksanaandankebenaran’— loveofwisdomand truth.Bagikebanyakanpengarang,falsafahdikatakansebagai‘cinta akankebi-jaksanaan’atau ‘love of wisdom’ danmi tidak memberigambaranyangtepatkeranakebijaksanaantidak semestinyamemberiimpli-kasitentangkebenaran,walhalfalsafahberusahamencarikebenaranmelalui tinjauan tentang pertaliansegalapengalamanhidup danfenornena.Falsafahbukannyasainskeranatidak menambahilmufakta baru tetapi falsafahberusahamenggabungkanfakta-faktakhususkepadasatukeseluruhan(from partsto whole).

Pendekatanfalsafahbagimemahamiapasahajacabangdisiplinilmu adatiga,iaitu pendekatàndeskriptif,pendekatannormatifdanpendekatananalitik. Pendekatandeskriptif memberi perhatiankepadaperkembanganpemikiran tokoh-tokoh filasuf dan sejakdahulu kala hingga masakini untuk memahamiapa yang telahdiperkatakandanapayang telahdilakukan oleh ahli filasuf yangmuncul dalammasyarakatBaratdanTimur. Pendekatannormatifmemberi perhatianterhadapnilai atauaksiologi, samaada nilaiestetikaataunilai etika,denganberpandukanpencapaiansesuatumatlamatyangdifikirkan perlusambilmenjelaskansebab-musababkeperluan(desirability) itu. Pendekatanmi tidak mengutamakan‘untuk apa?’ tetapi ‘apa yang sepatutnya?’.Pendekatananalitikadalahpendekatanyang sering digunakanuntuk berhujahuntukmencaripertalianbagimendapatkangambaranmenyeluruhmelaluianalisisbahasa(etimologi),konsep,prinsipdanteori.Pendekatanmitidak berbentukspekulatifatauandaian.2

Di antaratiga pendekatantadi, pendekatananalitik digunakanuntuk memahamipendidikandenganlebih dekatlagi. mi keranapendidikanmerupakankonsepyangamatrumit sekali dijelaskan.Pendidikantidak bolehditakrifkanhanyapadasatudimensi,aspekatausegi.Seringkaliditemuipelbagaitakrifanmengenaipendidikan.

119


Kepelbagaiantakrifansejajardengankepelbagaiankonteksdanper-spektif pendidikanitu ditinjau — sosial, ekonomi, agama,politik,peringkat, jenis, pembelajaran,pengajaran,kurikulum, instituSi,bahan,organisasi,matlamat,objektif, nilai dan disiplin pengajian.Rajah3.1 menjelaskanpremisidea-ideatentangkonseppendidikan.Tinjauanspesifikdan sesuatupremistelahmewujudkankepelbagai-an takrifan tentangpendidikan.

Pelajar dan Pembelajaran

Denganmelihat Rajah3.1 apakahitu pendidikan?Tentulahamatsukaruntuk mengemukakansesuatutakrifan yangtepatmengenaipendidikan.Walau bagaimanapununtuk mencarijalan keluarkitaperlu mencarihakikat tentangpendidikan.Apakah hakikat bagisegalausahadalam bidang pendidikan?Hakikatnya berfokuske-padapelajar(learner)dan pembelajaran(learning).

Pelajarialahindividu manusiayangmenjangkauibatasanusia,iaitu dan saatkelahiransehinggasaatkematian,danmenjangkauisegalakategori, peringkat, jenis, matlamat,bidang, konteksdansituasi. Selagi hayat dikandungbadanselagi itulah manusiaitubelajar,iaitu manusiamenerimapengalaman,nilai dankepercayaanbarutentangsegalaapayangdialamimelaluipancainderadanpertim-banganakal fikiran dan hati. Pelajaritu mempunyaikeupayaanuntukmenskemakansegalapengalamanuntuk memahamikeadaandan kewujudandirinya dan alam semestadan seterusnyadapatmembezakandi antara yang hak (benar)daripadayang bathil(palsu).

Pembelajaranadalahmelalui penerimaanpancaiñderasepertimata,telinga,hidung, lidah danderiarasakulit. Pengalamanderiaitudisalurkankepad~otakyangmenerima,menterjemah,menyusunmakiumat pengala~nandan seterusnyamembuatpertimbanganuntuk tindakansegeraataujangkapanjang.Sesetengahmakiumatitu disimpandansesetengahyanglainnyadihilangkan.Pertimbang-anyangberlakudiotakdisebutakalatauintelek.Walaubagaimana-pun, kemampuanakal itu amatlahterbatassebagaimanaterbatas-nya deriapancainderamanusia.Justeruitu, ilmu yangterkumpulpadamanusiajugaadalahterbataspadaalamnyatayangtermampudijangkauolehkudratakaliahdanjasmaniahmanusia.Maka,tidakhairanlahilmu yangdikira fakta padamasami menjadi ilmu tidakfaktapadamasaakandatang.Namunpembelajaranoleh manusia

120


Peringkat

PrasekolahRendahMenengahMaktabUniversiti

Jenis

Rajah 3.1 Premisidea tentangkonseppendidikan

IndividuSosialPolitikEkonomiAgama/EtikaEstetikaVokasional

BidangPengajian

PsikologiPedagogiSosiologiFalsafahTeknologiBahasaSainsPentadbiranPolitikEkonomi

PrasekolahAkademikVokasionalPendidikanKhasPendidikanLartjutanPendidikanDewasaPendidikanBerterusan

121


tidak pernah padambagi mencari hakikat sebenarnya(absolutetruth) mengenaimatlamat kewujudandirinya, makhluk-makhluklain danalamsemestauntuktundukkepadakeagungandankeilmu-

. an YangMahaPencipta.Terdapatduajenis ilmu pengetahuan,iaitu ilmu yangditemui

danilmu wahyu.Ilmu yangditemui ialahilmu yangterbongkarhasildan usahakajian ataupenyelidikan.mi tidaklahbermaknabahawailmu wujud ketika ditemui tetapi telahsediaadadanmenjadirah-sia yangbelum terbongkar.Ilmu itu sediaadabersamakewujud-analamdanmakhluk-makhluk.Minat manusiadalamusahamem-bongkarSesuatuilmu kadangkaladimanifestasikansecaraintuisidanmimpi. Ilmu wahyupulaialah ilmu yangditurunkanolehAllahs.w.t. (bagi orangIslam) dan Holy Ghost(bagi orangKristian danYahudi) melalui perantaraanNabi danRasul(orangyangterpilih).Ilmu wahyumi terbukudi dalam kitab Taurat (bagiYahudi), Injil

atau Bible (bagi Kristian) danal-Quran(bagi Islam). Ilmu wahyuditurunkanuntukmenjelaskankepadaumat manusiatentanghaki-kat sebenar(absolutetruth) bagi memandukehidupanmanusiadimukabumi mi.

Ahli-ahli filasufdanahli-ahli sainskhususnyadi negara-negaraBaratmengutamakanempiricismdannaturalism.Mereka‘percayajika nyataada’(beliefifit exists)danmenyatakanalammi terbentuksecarasemulajadi. Fahamanmi disebutsebagaifahamansekularkeranamenolakilmu wahyu dan sebaliknyamengutamakanke-upayaanakaldanlogik. Dan sejakzamanSocrates,Aristotle,PlatodanThales(S.M. 500) hinggake zamanLocke,Dewey,Rousseau,Kant,Scheffler,Hirst,Petersdanlain-lain dizamanmodenrata-ratamengutamakankuasaintelek untuk mencaripertaliandanrasionalilmu dan pelbagaicabàngdisiplin pengajian.

Adakahpendidikanitu bererti mengilmukanmanusia?Secaraumum ataukhusus,jawapannyaialah ‘ya’. Pengilmuanmanusiabertujuanuntuk mendapatrahmatpenyuluh(enlightenment)bukansahajauntuksurvivaltetapijugauntuksedar-kendiribagimembeza-kanyanghakataubenardaripadayangbathilatausalahataupalsu

~yangmenutuphijab rohaniah.Pengilmuanitu meliputi peringkatsensasi,mengenalhuruf sehinggaperingkattaakulanberautonomi.Pengilmuanjuga meliputi semuasuasana,konteks,matlamatdanjenis ilmu; samaadateori atauamali dan samaadatentangalamfizik ataualam roh ataughaib.Alam fizik adalahalamyangbolehdikesanoleh pancainderamanusiasementaraalamroh ataughaib

122


adalahalam yangtidak boleh dikesanoleh pancainderamanusia,tetapidipercayaiadasepertimanaadanyaangin,elektron,nombor,infiniti dansebagainya.

Didikan dan Latihan

Dan segisemantiknya,pendidikanmerangkumididikandanlatihan.Didikan adalah tentang kotnponenakaliah atau intelek semen-tara latihanadalahtentanggerak laku perbuatan.Matlamatbagididikan bolehdikatakanbertumpukepadapembinaanfikiran yangbijaksanadan rasional danpembinaanjiwa (nafsi) manusiayangmurni. Matlamátbagi latihanpula boleh dikatakanbertumpuke-padapembentukankemahiranmotorataugerakansepertikemahir-anmelakukankerjadan aktiviti. Dan segi etimologinya,education(pendidikan) berasaldan perkataanLatin educeredan educare3educere,bermakna‘to leadout’ ataumenzahirkankeupayaandin,iaitu pembelajaranuntuk membinamanusiayangmencapaitahapsedar-kendiritentangkewujudandin dalam hubungankewujudanmakhluk-makhluklain, alamdanMahaPencipta.Educarepulaben-makna ‘to train’ mengikut sesuatukeperluan seperti keperluan.hidup, kepenluan sosial, keperluan pembangunanekonomi dansebagainya.EducaremenepatifalsafahCinayangmenyebut‘meng-

ajar seseonangitu menangkapikan adalahlebih baik danipadasen-tiasamembeniseseonangitu ikan’. Educareberakhirapabilakema-hiran yang diharapkantercapai. Benlainanpula denganeducere,pembelajananitu tiada akhirnya,iaitu pembelajaranadalahuntukpembelajananataupembelajananuntuk menambahilmu~dankebi-jaksanaan(learning for the sakeof learning).

Perbezaandi antaradidikandanlatihanataudi antaraeduceredan educaremenerbitkanbeberapaimplikasi yang berpolarjuga.Pertamanya,ialah dan segi pendekatankunikulum iaitu didikanmengutamakanpendekatanpemusatanindividu (child-centred)sementaralatihan menegaskanpendekatankandungan(content)ataupenguasaansubjectmatter.Didikan berpegangkepadapengu-kuhankemanusiaandi manapembelajaranadalahuntukmembinamanusiayangberakalnasional,sedar-kendinidanberpenibadisejajar~dengantarafmanusia,melebihi tarafhaiwan,tumbuhandanmakh-luk lain. Latihanyangberteraskankandunganberanggapanbahawamanusia sebagai‘tin kosong’ yang perlu diisi denganberanekabahan,tidak kira samaadabahanitu nelevanatautidak relevan.

I 23

Belajarmembaikienjin (educare)

Kanak-kanaksedangmeneliti bahanbacaan(educere)

124


Pembelajaranberbagai-bagaiperkaraitu pentingatasalasandirasa-kan pentinguntukdipelajari.

Keduanya, implikasi perbezaandi antara didikan denganlatihan ialah pengkonsepantentangpendidikan dan segi bukaninstrumental dan instrumental. Fahaman bukan instrumentalmenegaskanbahawadidikanataupendidikanmempunyaimatlamatimplisit padapendidikanmanusiaitu sendiri (educationis not to bebut is being), iaitu pendidikanialah menjadi terdidik. Pendidikansebagaisatukehidupandanbukannyauntukkehidupan.4Fahamaninstrumentalpulamenegaskanbahawapendidikanmerupakancarauntukmencapaimatlamat(ameanstoanend).Pendidikandiadakanuntukmencapaisesuatukeperluansepertikeperluanekonomi,sosialdanpolitik. Pendidikanitu semestinyarelevendanpragmatikdengankemandirian(survival) manusiadi dalam masyarakat,ataupunpendidikanuntuk sesuatufungsi danuntuk manusiaberfungsi.

Ketiganya,perbezaandi antaradidikar danlatihanmelibatkandimensimasapembelajaran.Bagididikan yangmanahasilnyatidakdapatdilihat secaraeksplisit,masapembelajaranindividu tidak adabatasan,iaituindividupadasetiapketikamelaluiprosespembelajar-an.Dalamhal mi didikanataupendidikanmerupakanprosesyang

berpanjangan. Bagi latihanyangmanahasilnyadapatdilihat dandiberi nilai, makatertaklukkepadabatasanmasadantempatpem-belajaranitu berlaku. Pembelajarandianggapberlaku di seko-lah, maktab,universiti atau institusi pendidikanyang lain dalamtempoh~.vaktutertentu.Dalamhal mi latihandanpendidikanyangdiberikankepadapelajarmerupakanhasil (product)yangtelahdi-jangkakandanditetapkan.

Satulagi perbezaandi antaradidikan dan latihan ialah sifatnormatifdan bukannormatifbagi kedua-duakonsep.Didikan di-katakanbersifatnormatifkeranakonsepnyalebih idealdanmenye-luruh tentangmanusiaterdidik. Latihan bersifatbukan normatifkerana terpengaruhdenganaspek sosialisasi, iaitu penyedaranmanusiauntukmemainkanperanansebagaipesertadalammasyara-kat.Walau bagaimanapundidikan itu menjaditidak normatifseki-ranyaia membawakepadapenyelewengandaripadakebenaranataupenyelewengandaripadatatasusiladan norma kemanusiaandanmasyarakat.Latihanpulabolehbersifatnormatifsekiranyaamalanmenuruti landasankebenarandanmemperkukuhkanakidah(faith)dankesejahteraanrohaniah.Kebanyakanahli falsafahBaratmele-takkan latihan kepadamartabatunintelligible apabila latihanku-

125


rang menggunakan.akal. fikiran. Sebenarnyalatihan merupakanibadah jika dilihat di segi agamanyadan pembuatanlatihan itudatangdan desakank~inginandalamdin.

Pengajargndan Pembelajaran

Dan segibahasaataulinguistiknyapendidikanmerupakangabungandi antarapendidik bersertapenambahan-an. Pendidikialah katanamadanoleh itu pendidikanboleh berertikegiatanpendidikmen-didik danmelatih orangyanghendakdididik, iaitu pendidik ataugurumendidikdanmelatihpelajar.Konsepnyabolehdigambarkanseperti:

- *. bukan pemindahanberkesan sepenuhn.ya

Rajab 3.2 Hubungkait di antara pendidikan denganpelajar

Rajah 3.2model mudah tentang pendidikan yang mempunyaidua unsur asasdan terasyangberkaitan, iaitu Pengajarandan Pem-belajaran. Pengajarandilakukan olehpendidik, samaadaguru ataubukan guru seperti komputer dan televisyen. Pembelajaran iálahakti!viti mental,fizikal ataurohanipadadin pelajaryangtentunyamanusia.Kepastian berlakunya pembelajaran tertakiuk kepadaduafaktor utama, iaitu keberkesanancara pemindahanmakiumat ber-laku dan keberkesananoperasi deria dan mental individu pelajarsemasaprosesyangdisebut pembelajaran. Persekitaran yangmem-bendungi duaunsur asasdan teras,iaitu PengajarandanPembelajar-an menunjukkan bahawapendidikan itu tidak berlaku dalam ruangsifar atau vakum, iaitu pendidikan ialah satu realiti.

Berbalik kepada unsur pembelajaran, terdapat berbagai-bagaiteon pembelajaran dikemukakan bagi memahami konsep,proses,

PERSEKITARAN

126

FALSAFAH DAN MATLXMAT PENDIDIKAN MALAYSIA

kaedahdanhasil pembelájaran.Di antarateori-teoniyangterkenalialah Teori Rangsang-Gerakbalasoleh I. Pavlov,Teoni PelazimanOperan oleh B.F. Skinner, Teoni Perkemba~ganOperasi MentalPiagetdanTeoniKelasTingkahLakuPembelajaranBloom.Pembe-lajarandalamsituasibilik darjahadabeberapajenisiaitu: pembela-jaranisyarat, pembelajaranrangsang-gerakbalas,perantian,per-talianberbahasa,pembelajarandiskniminasi,pembelajarankonsep,pembelajaranhukum dan penyelesaianmasalah.5 Teoni Piagetmenggariskanbahawaperkembangankebolehanintelek manusiaterbahagikepadabeberapapeningkatkematanganiaitu pra-operasi,operasikonkrit danoperasiformal. Pengajaranbagi membolehkanpembelajaranberlakuseharusnyasejajardenganperingkatkema-tangan intelek individu. Teoni Bloom pula menyatakanbahawakemahiranpembelajaranterbahagikepadaenam peningkatiaitu:pengetahuan,kefahaman,penggunaan,analisis,sintesisdanpenilai-an.

Teori-teoriyangdinyatakantidakharusdilihat sebagaiterpisahantarasatusamalain tetapimerekamengukuhkanantarasatusamalain dalam mencaridan menjelaskanhakikat kaedahdan prosespembelajaran.Setiap teoni meninjauperspektifpembelajarandansudutyangberbeza,umpama‘tujuh orangbuta dengangajah’ dimanagambarandan setiaporangboleh digabungkanuntuk men-dapatkangambarankeseluruhanmengenairupabentukgajah.

Pen3belajaranialah pertambahanilmu pengetahuanatau

pengalamanbaruyangdialamiolehseseorangindividu.Pertambah-an pengetahuanataupengalamanyang positif mengangkatdarjatsifat kemanusiaan sementarapertambahanpengetahuanataupengalamanyang negatif menurunkandarjat sifat kemanusiaan.Perpsektifaksiologibegini mempersoalkannilai pembelajarandanpendidikan.Nilai terbahagikepadaduaiaitu nilai instrumentaldannilai hakiki (intrinsic values).Nilai instrumentalmenyentuhsegalanilai tentangfungsi danperananpembelajaran,pengajaran,pen-didikan, institusi dan lain-lain perkaratentangpendidikan.Nilaihakiki pula merupakannilai mutakhirmengenaimatlamatsebenarpendidikandiadakan.Contohnilai instrumentalialah mutu buku,mutu guru, mutu sekolah, keberkesananguru,. keberkesanansekolah,prestasiakademikdankejayaansistempendidikan.Contohnilai mutakhir ialah yangbersifatsejagatiaitu ketenteramandin,keharmonianmasyarakat,keluhuran pekerti dan kasih sayang

~antaraumat manusia.Ketinggianmartabatpendidikan,iaitu

127


logi pendidikan,kurikulum pendidikan dan usaha-usahadalambidang pendidikan bersandarkepada keupayaan pendidikanmencapainilai hakiki. Adakah ideologi dan falsafahpendidikanmampumencapainih~ihakiki tersebut?Jawapannyabolehditelahdeng~nmelihat budayadanmoral masyarakat.

Pembelajaranataupertambahanpengetahuandanpengalamanberlaku melalui pengajarandan pendedahan.Pengajaranmem-punyai elemen ‘sentuhanmanusia’ sementarapendedahantidakdemikianhalnya.Jika pendidikandiinstitusikanmakatugaspeng-ajarandilaksanakanoleh guru danjika tidak makapembelajaranbenlakusecanapembelajarankendini (self-learning)ataupengajanankendiri(self-instnuction).Pembelajaranataupengajarankendinada-lah melalui cuba-jaya(trial and error), sepertiyang berlakupadamanusiadalam tamadunterawal sekali. Apabila bahasadiciptadan dikembangkanmaka bahasamenjadi media terulung untukmembantumempercepatkanpembelajaran.Denganitu padamasakini keberkesananpengajaranbergantungkepadakeberkesanangurumenyampaikanmaklumatmenggunakansesuatubahasa,samaadasecaralisan ataupunisyarat. Penguasaanbahasaoleh gurumerupakankeutamaanbagi pengajaranberkesan,jika tidak gurumenghadapigejalayang amat menyedihkanseumpamamengajarpokokdanbatu.Sebaiknyapembentukankemahiranbahasa(mem-baca,menulis dan melisan)pada pelajarmerupakanaktiviti asasuntukmembolehkanmerekamemahamiapayangdiajarolehgurudanmenambahpengetahuanataupengalamanmelaluipembelajarankendini.

Secaraamnya,pengajaranmemerlukanguru.Jika dialihbahasa-kan pengajarankepadabahasaInggerisakanmenjadi instructiondanbukannya~teaching. Instruction dilakukan oleh pengajar ataujurulatihsementarateachingolehpendidik.Olehyangdemikianadaduajenisguru,iaitupengajardanpendidik.Pengajarhanyaberminatmembina kemahirantanpamengetahuirasional ‘mengapa?’dan‘untuk apa?’ Contohnyapengajan keneta, junulatih bola sepak

dan~ jurulatih tentera. Lain hanya denganpendidik, bukan sa-haja mengajar kemahiran tetapi mempunyai pengetahuandanrasional‘mengapa?’dan ‘untuk apa?’. Dengankata lain pendidiktahudanfahamtujuan,matlamatdanobjektif pembentukankema-hiran-kemahirandanjuga mempunyaipengetahuanteori danasaspendidikan.Pendidiktidak menganggappelajarsebagai‘insert’ yanghanya patuh kepadaarahan-arahandan orangyang berautoriti.

128


Implikasi secaratidak langsungdan penbincanganterminologitadiialah pengajaran(instruction) merupakansatu danipadateknikmendidik.Walaubagaimanapundan seginonmatifdanliteral, peng-ajaranboleh disamaertikansebagaimendidik.

Sebagaikesimpulan,konsep pendidikanmenupakankonsepyanglicin, yangsukarditaknifkandengantentu.Konseppendidikanhanyadifahamidenganmenelitipremis-premisyangmenggagaskanpendidikanitu. Dalamkonteksyangterbatasdanhakikatnyaber-fokus kepadapelajardanpembelajaran.

Falsafahbermaknacintaakankeanifandankebenanan.Olehitu, ahlifilasuf adalahmanusiaobjektif yang benusahamenganalisisdanmenilai selunuhpengalamanmanusia.6Walaubagaimanapun,ahlifalafahbukanlahsaintis keranatidak berkecimpungsecaralang-sung dalam penyelidikansains, lagipun falsafah bukanlah bi-dang sainstulen keranatidak menambahfakta-faktabaru seper-timana yang dilakukan oleh bidang lain. Aspek falsafah yangmenyamakanseperti sains ialah dan segi pemikiran analitik dansaintifik dalammenghunaipengalaman-pengalamanatauilmu-ilmuyang ada bagi mendapatkanpenspektif yang jelas dan benarmengenai sesuatupengalamanatau ilmu dalam hubungannyadenganpengalamanatauilmu yanglain. Falsafahmembuattinjau-an,analisis,sintesisdan penilaiansecanamenyeluruhberdasarkanfakta-faktadan ilmu yang ditemui dan pelbagaibidang secanasistematikdanlogis. Penemuan-penemuanahli filasuf membenikan

3.2 FALSAFAH PENDIDIKAN

129


interpretasikomprehensiftentangilmu dankebenaran;sifat manusiadanhubungannyadenganalamsemesta;nilai mutakhirse~a1akeja-dianolehMahaPencipta;enti kehidupan,kesedaranmanusia;kebe-basanmanusia;danpengentiannilai-nilai etika danestetika.7Ahlifilasuf benkecimpungdalam dunia nealiti, tentang manusia dankemanusiaansepentikeadilan,keamanan,kesejahteraan,keamananmasyarakat,kebebasandanjenayah.Ahli filasufjuga menganalisaideologikehidupanmasyanakatsepertidemoknasi,komunis,sosialis,kapitalisdan onientalis.Oleh itu, ahli filasuf adalahmanusiayangmementingkanpenjelasansegalafenomenadan aspekteonetisdanpraktis.

Penemuan-penemuandalambidangfalsafahtidak terpisahdanbidangpendidikan.Penemuan-penemuanitu yangtentunyatentangmanusia, kemanusiaandan masyarakatboleh digunakan untukmengubahataumempengaruhionientasidanmatlamatsistempendi-dikan.Secaralebih spesifiklagi, penemuan-penemuandalambidangfalsafahbolehmenjadititik rujukandalampenggubalankunikulumsekolah,penggubalankurikulum pendidikanguru,mutu profesio-nalisme guru,kaedahpenilaianpembelajaran,usaha-usahapenye-lidikan pendidikandansistemorganisasiataujenterapentadbinanpendidikan.Contohnya,jika falsafahpendidikanbersifat liberal,makakunikulum sekolahpun tunutbersifatliberal, kunikulum pen-didikan tinggi dangurupun turutbersifatliberal, gurumempunyaipelbagaikemahiransebagaipendidik,penyelidikanuntukkemajuankemanusiaan,kaedahpenilaianpembelajaranmencerminkanstatuspenkembangantotalmengikutpotenSimunid,danorganisasipentad-birantidak bersifattotalitarian.Falsafahwalaubagaimanapuntidakmengusulkancaraspesifik untuk melakukansesuatutetapi mem-persoalkanrasional setiapkomponenutama; iaitu falsafahtidakmenggariskan‘cara mana?’ tetapi mempensoalkan‘untuk apa?’Dengankatalain yangbenibarat,falsafahtidak menunjukkancanamanamembuatmakmal sekolahtetapi mempersoalkanuntuk apasekolahdibina.

KategoriFalsafah

Terdapatlima kategonifalsafahiaitu:

1 . Metafizik — membeni tumpuanterhadapsifat-sifat kewujudanhakiki (ultimate reality of being).8Metafizik bensandankepadafenomenanyatadan objektif dalam mencaripertaliansebab-

130


akibatdanpertalianhukum-hukumyangmengawalpenjalananalam danmakhluk. Pnioniti utama dalam mencari kebenananialahkefahamanyangdibinamelaluipemikiransistematik,sam-tifik dan lojik. Metafizik menupakanpenenokaanakal dalammencanidanmengenalsifat,zatdankeagunganMahaPencipta.

2. Epistemologi — seningkali dikenali sebagai‘teoni ilmu’ danmembenipenhatiankepadasifatdanbatasanilmu pengetahuanmanusia.Persoalanyangdifikirkan ialah: (i) sifat prosesmentalataukognitif; (ii) punca-puncailmu; dan(iii) kaedahmengesah-kan idea-idea.

3. Aksiologi — perhatiantenhadappersoalannilai puncadan sifatsemulajadi standardataunormaapabilastandardataunormadigunakandalampentimbangannilai (valuejudgements).

4. Etika — membenipenhatiantenhadapisu danpensoalanmonaliti.Oleh yang demikian,etika mempensoalkanisu-isupenadabanyangmengawalintegniti manusiadankemanusiaan.

5. Estetika— membenipenhatiankepadasenidankeindahansegalaperkaradankejadian.Olehitu, alinanestetikaterpengaruhke-padaelemenpersepsiatautanggapandeniadalammembuatpen-timbangannilai.

Kelima-limaaliranataukategonifalsafahbenkenaanmencorak-kan pendidikandalamberbagai-bagaihal sepentinesolusistandardpendidikan,kandunganmatapelajarandankunikulum,pendidikanguru, autonomi universiti, kebebasanakademik,undang-undangdan penaturanmengenaipentadbinanpendidikan,penglibatandandisiplin pelajar,pengajaran,pembelajarandan sebagainya.Misal-nya,metafizikmembenipanduankepadamatlamatdanobjektif pen-didikan; epistemologi membeni dorongan kepada usaha-usahapenyelidikanbagi mengembangkanilmu dan menyelesaikanmas-alahpendidikan;aksiologimempersoalkankerelevananmatapela-janandalamkunikulum;etikamembenipanduankepadausaha-usahapendidikansebagaiagensosialisasi;danestetikamembenipanduanpadakandungankunikulum bagi melahinkanmanusiayang halussifatkemanusiaannyadancintakepadaketentenamandankeharmo-nianalam.Olehyangdemikian,kelima-limaalinanfalsafahbenkena-an mempunyaikepentinganmasing-masingdalam bidang pendi-dikan.

Di antanalima kategoniitu hanyatiga sahajadihunaikan,iaitu

131


epistemologi,metafizik dan aksiologimemandangkanketiga-tiga-nya relevendenganpembelajarandanpelajan.Epistemologimembeni

fokus kepadakandunganpembelajarandan prosespembelajaransementarametafizik adalahtentangsifat pelajarsebagaimanusia.Estetikadanetika boleh digolongkanke dalam aksiologi keranakedua-duanyamenyentuhnilai pendidikan.

EPISTEMOLOGI

Epistemologiadalahfalsafahbensifatinkuini tentangkebenanandanjenis ilmu pengetahuanyang dipelajani, samaadadalam situasipendidikan formal ataupun yang bukan dan tidak formalnya.Pelajan-pelajardi sekolahmempelajaniberbagai-bagaiilmu. Tetapidani manasumbenilmu itu danadakahilmu itu benar?

;;: Terdapatlima pünca atau sumbenilmu pengetahuan,iaitu:autoniti, pemikiran mudah(commonsense),intuisi,. taakulandanpengalamanterkawal.

Ilmu pengetahuanyangberpuncadanipadaautoniti benmaknailmu yangdipenturunkanoleh yang pakar dalamsesuatubidang.Onangyang pakanitu mempunyaipengetahuanyang luas tentangsubject-matterdengan-mendalamsehinggakebenaranilmu yangdipertununkankepadaonanglain tidaknagui.Ilmu mi tenmasuklahilmu wahyu yangdiperturunkandan ‘langit’ oleh Tuhanmelaluiperantanaanorangyangterpilih. Ilmuwahyuyangmembinasesuatuagamatidak diragui sekali kebenarannya.Ilmu-ilmu yangditemuimanusiapulaseningkaliditokoktambahdandiperkukuhkandenganpenemuan-penemuantenbaru.

Ilmu pemikiran mudahditemui denganmemerhatifenomenadanperkanayangberlaku.Misalnya: getahbersifatkenyal, penseluntukmenulis,cawansebagaialat untukminum,motosikalmeng-gunakanpetroldansebagainya.Walau bagaimanapunkepercayaankanut-manutyangberlakusecaracoincidencetermasukdalamjenisilmu mi dankebenarannyaseningdiragui.

Intuisi ataucelik akalsepantaskilatadalahilmu yangdiperolehsecarasedanapabilaseseorangterlaluasyikbenusahamenyelesaikansesuatumasalah.Kadangkalailmu mi datangdan mimpi. Terdapatbanyakkes ilmu yangditemuicarabegini.

Taakulan(reasoning)menggunakanakalnasionaldanlojik ben-usahamencanipertaliandi antanaidea-ideadan fenomena.Ilmudikira sah dan benanjika ilmu itu boleh ditenimaakal. Fahaman

132


rasionalisbenpendapatbahawapuncailmu tendapatpadaakalyangrasionalyangboleh membuktikankebenarandaripadakepalsuan.Fahamannasionalismenyatakanadalahpentingakal pelajandiman-tapkanuntuk mempunyaifakulti taakulanyangtajam. Fahamanempinikalpulamenyatakanbahawailmu tidakwujud padataakulantetapi wujud pada pengalamandenia (sensoryexperience).Ilmubeginiditemuidalamkebanyakanmatapelajaransepertimatematikdangeografi.

Pengalamantenkawalmenupakansumbenilmu yangdiperolehmelalui kajian saintifik. Ilmu dan sumbenmi janangsekali dinaguikesahandanketepatannya.Walau bagaimanapun,ilmu itu seringdipenbahanuiatau diperkukuhkanoleh penemuan-penemuanten-banu.

Penkembanganilmu dalampelbagaibidangpadamasami amat-lah pesatsekali,sehinggakanmenjadimustahiluntukseseonangyangbijaksanauntukmengikutipenkembanganilmu tersebut.Kemudah-an teknologipadamasakini menjadifaktor yangmembantumem-pencepatkanpnosespenkembangantensebut.Justenuitu, ilmu penge-tahuanpadamasami mungkinmenjadiusangselangbebenapatahunsahaja.Penkanami mempunyaiimplikasi yangbesantenhadapkuni-kulum sekolahataukunikulum pengajaran’di institusi pendidikantinggi, iaitu kunikulum penlu diubahsuai(update) dan masakesemasa.

Sungguhpunpenkembanganilmu adalahpesatnamuntidaksemuailmu itu adalahbenansentamembantukeupayaanmaknifatmanusiamengenaldan memahamipenkaradan fenomenaalam.Kebenanansesuatuilmu boleh ditinjau dan empatsudut, iaitu:ketekalan,keselanjaran,pragmatikdan skeptik.9

Sesuatuideaatauilmu itudianggapbenansekinanyaia tekaldanlogisdengansesuatubadanataugagasanideaatauilmu. Ideaatauilmu menjadisebahagiankecildanipadagagasan.Gagasanitu diang-gapsebagaiselunuhsistemakal danoleh itu ia bensifatbukanfizik.Fahamanidealismemenggunakanjustifikasi kebenananilmu secanamenganalisaketekalanilmu-ilmu yangditemuidengangagasanilmuyangada. Idealismeialah cabangfalsafahyangmenghunaisegalafenomenadan kejadian dalam alam untuk mencani kebenananhakiki. Asastanggapanahli filasufidealisialahkewujudanfenomenadanmakhluk-makhlukdalamalammerupakanpenzahinan(express-ion) yangunik, kebijaksanaandan kekuatankeinginanMahaPen-cipta.

133


Kebenananilmu dan segi keselanjananbenmaknabahawakebenananilmu itu adasekinanyaideadi dalamfikiran selanjandanbersepadanandenganobjekyangdifujuk. Fahamanrealismememe-gang falafahpemikiran begini apabilaseorangrealismenganggapbahawapengalamandenaialahpengalamanyangbenar,yangdapatdikesanolehpancainderatentangfenomenadanobjekdalamalam.Denganitu kebenaranbolehditemuidanpengalamandenaitu ada-lah fakta.

Kebenananilmu menunuthujah pragmatikialah kebenananituwujud padaakibatkejadianatauperbuatan,iaitu sesuatuideaitubenarsekinanyaia menepatifakta-fakta fizik atau pemerhatiankejadian.Fakta-faktadanpemenhatiandiwujudkandanbukannyaditemui. Oleh itu kebenaranadalahrelatif dan benubahkeranaiabengantungkepadatanggapanindividu-individudalampensekitaranmasing-masing.Aliran falsafahpragmatismedan instrumentalismemenggunakankaedahanalisiskebenananitu benasaskanpemikinanbegini.

Kebenananilmu menurut hujah skeptik ialah kebenaranituamatsukardicapaimemandangkanbahawadeniadanpancaindenamanusiamempunyaibatasatauhadkepekaannya.Mata, telinga,hidung, lidah dan kulit manusiamasing-iflasingmempunyaihadkepekaanmenekasendini. Apa yangdilihat, didengar,dirasadandihidu tidak semestinyabenan,apatahlagi huraianbahasamenge-nainya.

Implikasi Epistemologiterhadap Pendidikan

Kategonifalsafahepistemologimempunyaiduapandanganterhadappendidikan,iaitu pendidikansebagaikuasadanpendidikansebagaihasil (product).Perbezaanaliran pemikiranbolehdibezakansepertibenikut:

METAFIZIK

Metafizik ialah aliran falsafahyang meneliti hakikat kewujudanmanusia,makhluk-makhluklain, alamsemestadanTuhan.Aliranfalsafahmenganalisissecarasisiematisdanlogis tentangpersoalan.

sifat semulajadi alamsemestadanmakhluk-makhlukdalamalam,kewujudandan kekuasaanTuhan,dan keupayaanakal dan hasilfikinan manusia.mi bermaknaahli-ahli filasuf metafizik memper-

134


Jadual 3.1 Perbezaanpendapatepistemologi

Pendidikan SebagaiKuasa Pendidikan SebagaiHasil

1 . Matlamatutamapendidikanialahuntuk mendapatkanilmu pengetahuan.

2. Guru seharusnyamemberiilmu pengetahuanbagimembolehkanmuridmenemuifaktadanke-benaran.Pelajaranber-pusatkanguru.

3. Kandunganpelajaran(sub-ject-matter)pentingbagimenemuipengetahuanfaktadankebenaran.

4. Nilai pendidikanterletakpadakandunganpelajaran.

5. Aliran falsafahpendidikanPerenialismedanEssentia-lisme. Perenialismeberpen-dapatbahawakebenarandannilai-nilai sejagatwujud danpendidikanharusmeliputi usahamencaridanmenyebarkankebenarandannilai-nilai berkenaan.Essential-ismepula berpendapatbahawailmu pengetahuanharusbolehdiamalkanagar individu bijakmemainkanperananproduktifdalam ‘°

I . Ilmu pengetahuanialahhasilpemikiran.Pendidikanadalahuntukmembinakemahiranberfikir.

2. Murid seharusnyamemikirkanlangkah-langkahpenyelesaiansesuatumasalahyangditemui.Pelajaranberpusatpadamunid.

3. Kandunganpelajaranharusdigubal untukmembolehkanmurid menyelesaikanmasalah.

4. Pendidikanitu tiadanilainyasendiri.

5. Aliran falsafahpendidikanialahprogresivisme.Progrësivismeber-pendapatbahawailmu pengetahu-anseringberubahdankaedahten-baik bagi pendidikanialahmelaluieksperimensaintifik danpenyele-saianmasalah.

soalkansoalan-soalanasasseperti: ‘Untuk apamanusiadiwujud-kan?’, ‘Untuk apaalamdiwujudkan’ dan‘Apakah sifat-sifatkebe-saranTuhan?’Oleh itu, falsafahpendidikandalamkategonimeta-fizik mempersoalkanduaperkarautamaiaitu: (i) Manusiamem-punyai sifat materialdanfizikal yangmerupakansatuunsuralam,(ii) Manusiamempunyaisifat kerohanian(spiritual).

Jika menurutpandanganbahawamanusiasebagaisatu dan-pada entiti fizik dan materialalam,makamanusiaitu tidak ada

135


mempunyaientiti kenohanian.Entiti fizik danmaterialbolehdibuk-tikan adakewujudannyasementanaentitikerohaniantidak bolehdi-buktikan.Oleh yangdemikian,pendidikanharusbertumpukepadausahamengenaldin fizik manusiadan alam materialdan nyata.Kunikulum pendidikan harus menekankanpembelajananilmupengetahuantentangalam dankehidupanfizik mariusiadanalammaterialdannyata.Kunikulumpendidikanhanusmenekankanpem-belajaranilmu pengetahuantentangalamdankehidupanfizik danmaterial, apabilaindividu manusiadibentuk dengankemahiran-kemahiranuntuk kehidupandalam alam dan masyarakat.Alinanpemikinan mi menupakancmi utarna fahamanpragmatismedaneksperimentalisme.Pragmatismemementingkanpendidikan yangdapatmembentukmanusiayangautonomi-kendini,yangdapatben-fikir secararasionaldanyangsihat mentalnya.Ekspenimentalismemengutamakanpemikiran saintifik dan penemuanidea dan ilmumelalui ekspenimenmengikutkaedahsaintifik.

Jikamenurutpandanganbahawamanusiaitu mempunyaientitirohaniah,makaakaldanhati manusiamempunyaihubunganyangnapatdi antanakedua-duanyakenanaakaldanhati adalahentitiyangtidak nyata. Walau bagaimanapun,akal dapatdibezakandanipadahati dan segi kedudukanmenekapadatubuhbadanmanusia.Akalbersentahati yangbensihdankuatmembentuknohaniahyangbensihdankuatjuga.

Akal, hati danrohaniahyangbensihdankuatpula mendonongtingkah laku ataupekertianggotazahiryangtenpelihanadanipadakejahatandankedayusan.Aliran pemikinantersebutmenupakanciriutamafalsafahliberalismedaneksistensialisme.Falsafahpendidikan

.yang bertenaskanpemikiran mi berpendapatbahawapendidikanadalahpenyuluhjalankepadaalammurniyangkekalabadi(eterni-ty). Falsafahliberalismeberpendapatbahawamanusiaperludibenipeluangseluas-luasnyabelajanpelbagaidisiplin ilmu dalambidangkemanusiaan,keseniandansains,agarakaldanseterusnyahati dannohaniahmenjadi kuat. Pendidikanadalahuntuk meluaskandanmembebaskanakal(liberatesthemind)danmenyediakanseseoranguntukjalan mutakhir (ultimateend), iaitu pendidikanuntuk men-capaisedankendini,jayakendini,pembangunankendinidankeanifan.Falsafaheksistensialismeberpendapatbahawamanusiamenentukannasibdankewujudandin sendiri.Falsafahmi adabahayanyakenanaboleh mengakibatkan pembentukanmasyarakat ‘hippie’ danmasyarakatateis yang tidak pencayadengankuasadan nikmat

136


Tuhan keranamanusiaberkuasapenuhterhadapdin sendiri danalam.

AKSIOLOGI

Aksiologi ialah cabangfalsafah yang menalisissifat, punca dankepentingannilai-nilai. Ia termasuketika,iaitu tentangperadabanmoral,danestetika,iaitutentangkeseniandankehaiusanpekertidankejadianalamdanmanusia.

Terdapatduakategorinilai, iaitu nilai caraatauluaran(instru-mentalvalues)dannilai hakiki (intrinsic values).Nilai instrumentaladalahnilai-nilai mengenalifaedah,yangseringberubahdankadang-kala bukanfakta. Nilai hakiki ialah yangmutakhir (absolute)dankekal. Kedua-duanilai mi mempunyaiimplikasi yangberbeza-bezaterhadapsistempendidikansepertiyangdiringkaskanpadaJadual3.2 berikut.

Daripadahuraiansebelummi dapatiahdifahamibahawaaliranpemikirandalamfalsafahpendidikanbolehmemberikesanterhadapmatlamat,organisasi,kurikulum sekolah,pendekatanpengajarandansegaiausahadalambidangpendidikan.Walau bagaimanapunfalsafahpendidikanbukanlahbidangyangmewujudkanfakta-faktabaruatauilmu-ilmu barutentangpendidikan,sungguhpunkaedahanalisisnya menyerupa analisis saintifik. Falsafah pendidikanadalahI~ungapadasebuahpokok keranadihidupkan atas asasilmu-ilmu yangditemuidalamsemuabidangdandisiplin ilmu, samaadayangadakaitan langsungatautidak langsungdenganbidangpendidikan.Bunga itu merupakanpuncapenghasilanbuah, iaitubagi bidangpendidikanfalsafahitu m.erupakansumberhasil bagiusahaproduktif dan relevandalam kontekspenujuandan hasratmasyarakatpadaaspekinstrumental,jasmaniahdanrohaniah.Fal-safah adalahbunga yang mempunyaiwarna,bentuk dan coraksusunannyayangtersendiri yangmenjadi identiti sesuatupokok.Dengandemikian,peminjamantentangberbagai-bagaialiranpemi-kiran tentang falsafahpendidikanmembolehkankita menjangkaorientasiatauhaluanperkembangandanpembangunanbidangpen-didikan. Walau bagaimanapunfalsafahtidak menggariskansecaraspesifik langkah-langkahbagi mencapaihasratfalsafahyangdipe-gangi.Falsafahtidak memberitahusecaraterperincicaramentadbirsesehuahsekolahataucaramanaseseorangharusbertingkahlaku.Falsafahbukannyacara (means) tetapi adaiah hasil akhir (end

137

Jadual 3.2 Impiikasi aksioiogi terhadap’

PendidikanNilai Cara (Instrumental)

Pendidikan MenurutNilai Hakiki

1 . Pendidik dalamaliranmi di- I.gelarkendidikprogresif.Merekamemandangpendi-dikan dan segi matlamatsosiai. Niiai-nilai berubahmengikut perubahanetikadannormamasyarakat.

2. Pendidikandi sekolahada-lah untuk mendidik pelajaruntuk berfikir bagimem-boiehkanmerekamembuatkeputusanyangbaik dalamkehidupan.

3. Kurikulum pembeiajaranme- 3.nekankanpengayaanpenga-lamanmelalui penyelesaianmasalah.Penyelesaianmas-alahmerupakanprosesbagimenggaiakkanpertumbuhanpemikiranrasionai. Kuriku-lum juga berpusatkanpenga-lamanapabilamurid-muriddigalakkanturut sertadalampeibagaiaktiviti, atassema-ngat kerjasama.

4. Pengajaran-pembelajaranber- 4.fokuskepadaaktiviti penyele-

saian masalahapabiiaguruberperanansebagaipenasihat

dan pemandudaiamkegiatanpembelajaran.Gurutidak

. digalakkancampurtanganataumengenakannilai-niiaipegangannyakepadamurid.

5. Sekoiahmerupakansatuunit 5.dalammasyarakat.Olehitupembelajarandi sekolahperlumemainkan~perananaktifdalampembangunanmasyara-kat. Begitujuga institusipendi-dikanyang lainperlubermat-iamatkanpembangunansum-ber tenagamanusiauntuk ke-majuanmasyarakat.

Pendidikanbertujuanuntukmembinapotensiintelekdanazam(will) individu manusia.limupengetahuandiberikankepadapelajaruntukmembentukdayaintelekdanmotivasimereka.

2. Pendidikandi sekolahadalahuntuk melahirkanmanusiayangbukansahajabijak tetapijugabermoral.

Kurikulum berfokuskepadapembentukanpelajaryangbijakdanbertamadun.Pelajaranyangpentingialah dalambidangkema-syarakatan.Peiajaransains,matematikdanvokasionalyangdipentingkanmemandangkanianya tentangkehidupanprak-tik, iaitu teknoiogidanpekerjaan.

Pengajaran-pembelajaranperlusistematikdanmenurutiprinsip-psikologi.Pengalamankonkritadalahperlu bagi kefahamandanpenghayatan.Guru mempunyaiautoriti menetapkanturutandandanskop pembelajaranuntukpelajar.

Sekolahtidak seharusnyabertin-daksebagaiagenuntukmewaris-kanilmu pengetahuandantradisimasyarakat.Pelajardididik untukmenganutinilai-nilai dankeper-cayaanmasyarakat,iaitu pendi-dikan yangbersifatkonservatif.

138

Jadu

al3.

3A

liran

fais

afah

pend

idik

anlh

Asp

ekA

liran

Fal

safa

hP

endi

dika

n~

.

Idea

lism

eR

ealis

me

Per

enia

lism

eP

rogr

esiv

ism

eE

ksis

tens

ialis

me

Ku

riku

lum

Pe

mb

ina

anm

en

talP

en

did

ika

nun

tuk

Pe

iaja

ranu

ntu

kd

ana

ka

iun

tuk

me

ng

en

alaia

mm

em

bin

ain

tele

km

en

ge

na

iha

kika

tn

yata

.Pe

mb

eia

-d

an

roh

an

iah

.ke

be

na

ran

.Pe

m-

jara

nsa

insd

an

Pe

laja

ranm

en

g-

beia

jara

nmel

i-m

atem

atik

dibe

riik

uti

disi

plin

puti

pe

laja

ran

keu

tam

aa

n.

ilmu

,kh

usu

snya

sast

era

,seja

rah

,se

pe

rtim

ate

ma

-a

ga

mad

an

fais

a-

tik,

kita

ba

ga

ma

Pe

laja

rant

en

tan

gp

en

ga

lam

and

an

sist

emso

sial

ata

usa

insk

e.

ma

sya

raka

tand

ibe

ripe

rhat

ian.

~

Pe

laja

ranm

en

gik

ut

pilih

anin

div

idu

,m

elip

utis

eni,e

tika

,m

ora

lda

na

ga

ma

fah.

da

nb

ah

asa

.

Kae

dahp

eng-

Pen

gaja

rany

ang

Pe

ng

aj~

~ra

nya

ngP

enga

jara

nunt

ukP

enga

jara

nsec

ara

Pen

gaja

rans

ecar

asoa

la

jara

n-p

em

be

rfo

kusk

ep

ad

ate

rara

hke

pa

da

me

nd

isip

linka

np

en

yele

saia

nma

saia

hja

wa

bu

ntu

km

em

bin

ab

ela

jara

nla

tiha

nb

erf

ikir

pe

ng

ua

saa

nma

k-a

ka

lda

nro

ha

nia

hse

pe

rtip

erb

in-

ium

ata

sas,

se-

sep

ert

iha

fala

nca

ng

an

,soal

pe

rtii

atih

tub

i,d

an

latih

an

am

al-

jaw

abda

nsy

a-m

engh

afaz

dan

an.

rah

an

.tu

nju

kca

ra.

da

nka

ed

ahp

roje

k.

Me

mb

ua

tpe

ratu

ran

atau

norm

atin

gkah

laku

mel

alui

mu

afa

kat.

kem

ah

ira

nbe

rhu

jah

da

nse

da

rke

nd

iri.

Me

mb

an

gki

tka

nke

-se

dara

ndin

untu

km

em

eg

an

gtan

gg

un

g-

jaw

ab

.

Pem

bina

anM

emba

cake

hidu

p-A

mal

anda

nia

-M

embi

nape

kert

iM

enye

rtai

proj

ek-

Mem

bina

koie

ksih

asii

Pek

erti

anto

koh-

toko

htih

ante

ntan

gm

eiai

uipe

mik

iran

pent

ing.

pera

tura

nber

-ra

sion

al.

‘tin

gka

hla

ku.

proj

ekke

seni

an.

kerja

pers

endi

rian.

Cita

Ras

aM

engk

ajik

olek

siM

engk

ajik

epel

-M

elih

atke

inda

han

Est

etik

ake

rja

-ke

rja

ba

ga

ianc

ora

kp

ad

asu

du

tto

koh

-to

koh

ter-

pa

da

be

nd

a-

pe

mik

ira

na

tau

na

ma

.b

en

dad

ala

mta

aku

lan

.a

lam

sem

ula

jad

i.


product)yang beruparumusanpemikiran yang terbinadaripadaanalisis rasionaldan iogis mengenaiperkaradanfenomena,samaadafaktaataubukanfakta.

Terdapatbeberapafalsafahutamabagi pendidikanantaranyaialah idealisme,realisme,perenialisme,progresivismedaneksisten-sialisme.Faisafah-falsafahmi mempunyaipendapatyangberbeza-bezatentangtrenddan usahadalam pendidikan.Jadual 3.3 me-ringkaskanperbezaanpendapatdi antara falafah-falsafahber-kenaan.

Falsafahpendidikan negarami tidak pernah dinyatakansecaraeksplisit dan formal. Walau bagaimanapun,kewujudanfalsafahyang tersirat itu dapat dirasakansungguhpuntidak rnudah di-tanggapsecaraobjektif. Ia wujud keranasistem pendidikanituwujud tetapi rupa bentukkewujudannyaselamami tidak pernahdisintesiskanbagimendapatkangambaranyangbersepadudanbagimemahamialiran gagasanpemikiran yangmenyusurgalurkanper-kembangansistempendidikan.Telahdikatakanbahawafaisafahitubunga bagi sebuahpokok dan oleh itu kewujudanbungaadalahterkemudiandaripadakewujudanpokok.Namundemikian,bungayangbercorakitu memberikanidentiti kepadapokok dan seterus-

3.3 FALSAFAH PENDIDIKAN MALAYSIA

140


FalsafahPendidikanKebangsaan

Rukunegara Kurikulum PendidikanDasarPeiajaran . untukPeringkat:Kebangsaan, — RendahDasarEkonomi ~ — MenengahKebangsaan, — PendidikanGuruDasarEkonomi — PendidikanTinggiBaru -

MatiamatPendidikan

— Individu— Sosial— Ekonomi— Politik— Kemodenan

~ — KefahamanAntarabangsa

Rajah3.3 Falsafahpendidikankebangsaan(premis idea)

nyabungaitu merupakantitik tolak bagi penampilanbenih baru.Falsafahialah sintesis rumusanmengenaikesemuapengalamanmanusia(sum totalof humanexperience).

Apakahaliranfalsafahpendidikanbaginegarami? Adakahiaidealisme,realisme,perenialisme,progresivismeataueksistensial-isme?Untuk mendapatkangambaranrupabentukfalsafah,makaadalahperlu bagi kita mengenaipasti premis-premisidea yangmenggagaskanfalsafah pendidikan. Rajah 3.3 menggambarkanpremis-premisidea berkenaan,iaitu meliputi premis kurikulurn.matlamatideologi negaradandasar-dasarnegara.

Rukunegara

Rukunegarayangdigubal urutandaripadaperistiwa 13 Mei 1969merupakanideologidanpancasilakewarganegaraanyangmemberipedomannormahidup masyarakatdanbangsaMalaysia.Ia meng-gariskanikrar yangperludihayatiolehsetiapwarganegaraMalaysia.Ia mempunyai‘vision’ untuk membinamasyarakatyang bersatupadu,harmonis,amandamai,progresifsertacintakantanahair.

141


Rukunegaramenggariskannorma dan etika budayahidup, dayausahadancarapemikiranyangperluditerapkanke dalamsanubarisetiaporangrakyatyangmengakucintakannegaraMalaysia.Selaindaripadaitu danyanglebihpentingnya,Rukunegaraboiehdianggapsebagaifalsafahhidup masyarakatnegarami.

Cita-citautamayangterkandungdi dalam Rukunegaraialah:

* mencapaiperpaduanyang iebih erat di kaiangan seiuruh

masyarakatnya;* memeiiharasatucarahidup demokratik;* menciptasatu masyarakatyang adil di mana kemakmuran

negaraakandapatdinikmati secaraadil dansaksama;* menjaminsatucarayangliberal terhadaptradisi-tradisikebuda-

yaanyangkayadanberbagaicorak;* membinasatumasyarakatprogresifyangakanmenggunakan

sainsdanteknologimoden;

Cita-cita mi menggalurkancarahidup (way of life) individudalammasyarakat;meliputi aspeksemangat(spiritual),aspekpoii-tik, aspeksosial,aspekekonomidanaspekpembangunanberdasar-kanpenggunaansainsdanteknologi.Cita-citapembentukanmasya-rakatMalaysiasepertiyangdinyatakanadalahberlandaskankepadaiima normadanetika terusiaitu:

* KepercayaankepadaTuhan* KesetiaankepadaRajadanNegara* KeluhuranPerlembagaan* KedauiatanUndang-undang* KesopanandanKesusilaan

Kepastianpemeganganataukepatuhanmendukungcita-citadan etika budayahidup yangdiinginkan itu hanyaboleh dicapai

~ denganberkesanjikaadapenghayatanrohaniahdankesedaransertasemangatyang sentiasadipertingkatkandan masa ke semasa.Peningkatansemangatdan kesedaranitu berlaku bukan hanyadengancaraamalanyang kerap tetapi unsur-unsurnyadijalinkanbersama-sarnadengankurikuium pendidikan. Pemaharnandanpenghayatancita-cita murni Rukunegaramerupakanaspekkuri-kulum tersirat (hidden curriculum) yang ‘trascendental’dan yangpaling utama.Adalah menjadi tanggungjawabpendidik dan ibubapauntuk sentiasasedardan pekatentangcita-cita dan prinsip

142


Rukunegara,agarpembentukanmasyarakatsepertiyangdihasrat-kan benar-benardapatdicapai.

Dasar PendidikanKebangsaan

Dasarmerupakanmekanismeyangberusahamelaksanakanaktiviti-aktiviti bagi memanifestasikanmatlamat-matlamatsebagaisatukenyataan.Dasar-dasarpendidikan merupakangagasansegalausahadalam bidang pendidikanyangterarahkepadapencapaianmatlamatpendidikan.Dasarpendidikanmenampilcaradankaedahpenggunaansumber-sumberatau infrastrukturpatut digembleng-kan dalarnsistempendidikan.

Dasar-dasarutamadalamsistempendidikankebangsaanyangdisedaridan diamalkanialah:

I . Dasarpendidikanrendahpercumauntuk semuakanak-kanakwarganegaraMalaysia.Dasarmi adalahuntukmembasmibutahuruf denganmembukapeluangseluas-iuasnyaagar faktorkemiskinantidak menjadipenghalangyangmenurunkanmutudanprestasipelajardalampelajaran.Dasarmi jugasecaralang-sungmengetepikanfenomenapendidikanyangbersifatelitis dimanapendidikanmenguntungkangolonganyangberuntung.

2. Dasarkenaikan darjahsecaraautomatik dan Tahun/DarjahsatuhinggaTingkatanTiga, iaitu bagi tempohsembilantahunpendidikansejagat.Dasarmi bertujuanuntuk mengurangkanfenomenakecicirandan pembazirandalampendidikan.

3. Dasarjusso/i iaitu variasikaumdanbudayadiberi perhatiandandiambil kira dalam pendidikan, iaitu kedapatantiga jenissekoiahrendah,dan pembelajaranbahasaibunda.

4. Dasardemokrasidalam pendidikanapabila penyertaandanhak untuk mendapatdan menganjurkanpendidikan diberiperhatiansamarata. Denganitu semuapelajarberhakuntukmendapatkaftpendidikandanberjayadalampendidikan,tanpaadaunsur diskriminasi dan sekatan.Di sampingitu, pihakswastadibenarkanmenubuhkaninstitusi pendidikanmerekamasing-masingbagi mengisi permintaanterhadappendidikanlatihanyangberbagai-bagai.

5. Dasarpemusatansistempentadbiranpendidikanyangbertuju-an untuk menyeragamkanurusanpentadbirandan lain-lain

143


urusanyangsehubunganagarorganisasidanperjalanansistempendidikanadalahtekal sertaberjalanserentak.

6. Dasarkesatuankurikulum apabilasemuasekoiahmengguna-kan kurikulum yang standard.Kurikulum itu termasuklahpenggunaanbahasa pengantar,sukatan pelajaran, bahasapeperiksaan,buku teks danlain-lain lagi..

Dasar-dasaryangdinyatakanmerupakandasaryangmenyen-tuh aspeksosial dan mempunyaimatlamat-matlamatsosial. mibertepatandenganpendidikansebagaisatuperkhidmatansosialdanpadawaktuyangsamabertindaksebagaipelaburansosiaidaneko-nomi. Dasar-dasartersebutmempunyairelevandengansosialisasipoiitik apabilapendidikanmenjadiagenuntukmewariskanbudayahidup masyarakatbersatupadudanuntukmengekalkankeharmo-nianmasyarakat.Dasar-dasartersebutbolehdikatakanmempunyaibibit unsurfalsafahprogresivisme,iaitu falsafahyangmenekankanbahawapendidikanbagi memenuhikehendakmasyarakatprogresifyangberpandukannorma-normakehidupanharmonis.Untuk ituperluasanpemberianinfrastrukturdanpengurangansifat pendidik-anyangelitis dandiskriminatifmendapatperhatiandalammencapaipembentukanmasyarakatsejahtera.

Dasar EkonomiBaru

Dasar Ekonomi Baru telah digubal bersama-samaRukunegaraakibatdan tragedi13Mei 1969.DasarEkonomiBaru(DEB) adalahdasarekonomi yangmempunyaigagasanpemikiran sosialismedimanaekuiti ekonomimenjadimatlamatutamadalamprosespem-bangunannegara.mi berlandaskanhakikat bahawaterdapatnyaketidakimbanganpenyertaankaum dalam kegiatan ekonomi,Khususnyadi antarabumiputeradenganbukanbumiputera.Keti-dakimbanganmi dipercayaimenjadibibit poiarisasiyangmengha-lang prosespembentukanmasyarakatyangbersatupadu.

DEB mempunyaidua.matlamatbesar,iaitu untuk membasmikemiskinandanuntuk menyusunsemulamasyarakat.Pembasmiankemiskinandijalankandenganmemajukanwilayahluarbandardansektorpertanianagarsebilanganbesarrakyatdapatmenikmatitarafhidupyang lebih tinggi danbermutu.Penyusunansemulamasyara-kat dijalankan dengancara~meningkatkanmobiliti sosioekonomimasyarakatbumiputeradengancara pemberiankemudahandan

144


kelonggarandalampenyertaanbidang perdagangandanperindus-trian dandengancarapemberianbantuandanperhatianyanglebihdalam penyertaan pendidikan bagi mengurangkan fenomenaketidakberuntungan.

Dasar-dasarpendidikanyangberkait denganDEB menurutifalsafahprogresivismedan perenialisme.Progresivismekerana iamenekankanpencapaiankeperluanmasyarakatyangseimbangdanperenialismekeranapembelajaranlebih mengutamakanpemeroleh-anpengetahuandankemahiranbagi meningkatkankeupayaanber-saing dalam realiti kehidupanyang serbamencabar.Pendidikanbukansahajatelahmenjadiagensosialisasitetapijugatelahmenjadiagenuntuk mengurangkanjurang statussosioekonomidi antarakaum,wilayah dandi antaragolonganmasyarakatelit denganpro-letariat. Nilai instrumental ialah nilai yang berkait denganpem-bangunanmasyarakatsementaranilaihakikinyaialahkesejahteraanmasyarakat.Denganitu layananyang lebih bagi golongan yangtidak beruntungmerupakan‘prerequisite’ untuk mencapai nilaihakiki yangdinyatakan.

Tujuan,Mat/amat dan ObjektifPendidikan

Tujuanpendidikandi negarami adalahuntuk melahirkanindividumanusiaataurakyatMalaysiayangterdidik dalampelbagaisegiagarmerekamatangberfikir, berkemahiranuntuk memikul tanggung-jawabdanmempunyaikomitmenuntukmendukungaspirasinegaraagarhasratpembangunanmasyarakatpadasegi fizik, materialdanspiritual dapatdicapaisepenuhnya.

Berlandaskantujuan tersebut, maka matlamat pendidikannegarabertumpu kepadabeberapaaspek, iaitu aspekindividu,sosial, ekonomi,politik, pemodenandan kefahamanantârabang-

13

Bagi aspek individu, pendidikan adalah untuk membentukindividu yangterdidik dan segi intel~k,moral,estetika,emosidanuntukmenggalakkanperkembanganpotensipadatahapmaksimum.Pendidikanadaiahberpusatkanpadamuriddi manapendidikanitubukanbersifatindoktrinasiatau‘imposition’ tetapilebih menurutiprinsip.perkembanganpsikologi manusia.Bagi aspeksosial,pen-didikanadalahuntuk membinaindividu yangmempunyaicelik akal(insight)dankefahamanmengenaipersekitaranalam,budayahidupmasyarakatdan peranansebagaiwarganegarayang mempunyai

145


sikap dan komitmenpositif. Bagi aspekekonomi,pendidikandanlatihanadalahuntuk membangunkansumbertenagamanusiayangbijaksanabagi meningkatkanproduktiviti sektorekonominegara.Bagi aspekpolitik, pendidikanadalahuntuk membentukwarga-negarayangmempunyaikefahaman,kepekaandan komitmenten-tangdasarnegarademokrasidanideologidanidealismekepimpinannegara.Survival, maruahdan kekuatanbangsaMalaysia adalahbersandarkepadakesedarandankomitmen yangbersifatpatriotikdannasionalistik.Bagi aspekpemodenan,pendidikanadalahuntukmengubahnilai-nilai tradisional dan konservatif yang bersifatmenghaiangkemajuanfizik, materiai,spiritual danpemikirandaiamusaha pembentukanmasyarakatyang progresif dan integratif(bukannyawesternised).Bag~aspekkefahamanantarabangsa,pen-didikan adalah untuk membina semangatpersaudaraansesamaumat manusiasejagatapabiladunia merupakansatukomuniti.

Objektif-objektifpendidikandi Malaysiadapatdilihat denganjelaspadaobjektif-objektif kurikulum barusekolahpadaperingkatsekolahrendahdanmenengahyangberpandukankepadahasrat:

i. untuk memastikankenalhuruf fungsionaldi kalanganrakyat.

ii. untuk membolehkankanak-kanakmendapatkemahiran-kema-hiran intelektuai dan psikomotor,dan mendedahkankepadamerekaetika kerjayangbaik sertakepentinganprinsippendi-dikan berterusan.

iii. untuk membina sikap yang positif dalam bidang pekerjaan,menghormatidanmenyayangisesamamanusia,dankomitmenuntuk membangunkantaraf hidup din dan komitmenuntukmembinasebuahnegaraMalaysiayangprogresif.

iv. untukmenyebarbudayawarisankebanggaannegarasertakebo-lehanuntuk memperkayakanbudayanasional.

V. untuk memperolehikod-kod tingkah laku, moral atauakhiak

. dannilai-nilai murniyangsejajardenganpembangunanmasya-

rakat sejahteradanhukum-hukumagama.’4

Kurikulum Pendidikan

Kurikulum meliputi segalaapayangberlakudi dalambilik darjah.Ia tentangpengajaran,pembelajaran,penilaiandanbahan-bahan.Walau bagaimanapun,keberkesananpelaksanaankurikulumsekolahterletakpadabahugurudancaragayapengajarannya.Guru

146


bertanggungjawabmenentukansamaada falsafahdan matiamatpendidikandicapaiatau tidak. Oleh itu, kefahamanguru tentangfalsafah,matlamatdankaedahpelaksanaankurikulum merupakankriteria yang penting bagi melahirkan individu manusia yangdihasratkan.Jika falsafahpendidikan berteraskanideaiismedanberpusatkanpadamurid tetapi kaedahpengajaran— pembeiajaranbersifatautoritariandankaedahpeniiaianmengutamakankreden-tialisme,maka falsafahdan ‘matiamat pendidikantidak mungkindicapaiataudituruti sepenuhnya’.

Matlamat kurikulum pendidikan secara umumnya adaiahuntuk membentukpelajar yang mempunyaiperkembanganyangmenyeluruh,meiiputi dimensi instrumentaldan dimensi intrinsik.Dimensi instrumental mempersoalkankerelevanan pendidikandengankehidupanindividu sebagaiahli masyarakat.Dimensi mimeliputi aspeksosial,politik, ekonomi,pemodenandankefahamanantarabangsa.Dimensiintrinsik puia mempersoalkankereievananpendidikanuntuk pembangunandanperkembanganpeiajarsebagaimanusiadan dimensi mi meliputi aspekjasmani,emosi, rohani,estetikadanetika kehidupanpelajarsebagaimanusiayangberinte-raksidenganalamsekitardanalamspiritual. Rajah3.4menunjukkangambaranumumtentangpremisideadalammatlamatkurikulumpendidikan yang berpusatkankepada perkembanganindividupelajar.

Secaraspesifiknya,kurikulum pendidikan.bagi peringkatren-dahberfôkuskepadapenguasaankemahiran3M (Membaca,Menu-lis danMengira)di sampingpemupukannilai-nilai etikadanesteti-ka. Kurikulum pendidikan menengahpula bercorakumum danliberaldi manamurid-muridmengikutipelajarandalamkomponenbahasa,komponensains sosial, komponensains dan komponenvokasional.Kurikulumpendidikanmenengahtinggi atauprauniver-siti pulabercorakliberaldi manadestreamingyangbersifatterbukabagimemenuhikeperluanbakat,minatdankeupayaanmuriddalammata pelajaran tertentu. Kurikulum pendidikan tinggi berfokuskepadapenyediaankemahirankerjadanpenguasaanbidangpenge-tahuanyang iuas bagi parapelajar yangakanmemasukipasarankerja dan penguasaanbidang pengetaFruanyang luas bagi parapelajaryang akanmemasukipasarankerja dalamsektor kerajaanatauswasta.

Setelahmeneliti perbincangandalambabmi, dapatlahdisim-pulkanbahawafalsafahdanmatlamatpendidikannegaramempu-

147


Potensi,Rohani,Mental,Bakat

Sosial& Poiitik— Perpaduan— Demokrasi

rPembangunanEkonomiKemodenan,Progresif,KemahiranKerja

Rajah3.4 Matlamatkurikulum pendidikan(model perkembanganmdi-vidu)

nyai gabunganbeberapaaliran pemikiranmengenaiusahadanke-giatan dalambidangpendidikan.Falsafahpendidikannegarame-rangkumifalsafahaiiranepistemologi,metafizikdanaksiologiyangjuga secaralangsungmeliputi falsafahidealisme,realisme,pere-nialisme, progresivismedan eksistensialisme.Dengan itu falsafahpendidikannegarami tidak mengikutisecaranyatadankhususke-padasesuatualiran faisafah.Waiaubagaimanapun,dan tradisinyapendidikandi negarabolehdikatakanlebih menurutifalsafahyangberpeñdapatbahawapendidikan sebagaikuasa(perenialisme —

esentialisme)dan pendidikanbersandarkannilai-niiai hakiki atauintrinsik (idealisme).mi adaiahkeranadan segitradisinyapendidik-

V~NN__

[Bidang-bidang~

148


an di negarami masihberpusatkankepadaguru (teacher-centred)danpembelajaranuntuk peperiksaan.Justeruitu, pengajarandanpembelajarankurang memberi perhatiankepadakonsep educereataudidikankhususnyabagiaspekemosi,rohani,moraidanestetika.

BeberapaIsu

Falsafahpendidikanadalahrumusanidea yangterhasil daripadaanalisis tentang segalausaha dan kegiatan dalam bidang dansistempendidikan.ma bukannyamenjaditunjangyangmenggariskanbagaimanaataucaramanausahadan kegiatanbidangdan sistempatut dioperasikantetapi merupakanbungayang memberigam-baran yang menyeluruh tentang sifat dan corak pendidikan.Denganitu, jika bungaitu tidak menarikdan menyakitkanmatamemandang,makasesuatuperlu dilakukan samaadapadabungaataupohonbungaataugubahanbungaitu.

Falsafahbermaknacinta akankebijaksanaandan kebenaran.Oleh itu falsafahadalahpengetahuanyangterasasdaripadarealitisuasanadan usahamanusiasertailmu faktadan berbagai-bagaidisiplin. Falsafahbukannyatentang‘apa yang sepatutnyabenar’(what seemsto be correct) tetapi tentang‘apa yangbenar’ (whatis true). Falsafahpendidikanyangdirumusberdasarkantanggapantentangapayang sepatutnyaadalahfalsafahyangtiadahakikat-nya. Ia bukan lagi satu ilmu yangbenaratau tentangkebenaran.Olehyangdemikian,penghayatandancintakepadakebenarantidakdapat diwujudkan kerana falsafah yang berasaskantanggapanmerupakanbayanganatauperkaradi awang-awangan.

Fenomenaketiadaanpenghayatanfalsafahpendidikan padaguru-guruyangmelaksanakankurikulumdi sekolahadalahdisebab-kan falsafah itu tidak berlandaskanhakikat atau kebenaran.Falsafahya~ngmenggariskanapayangsepatutnyalebih merupakansatuideal atauideologi danbukannyafalsafah.

Penganutanfalsafah pendidikan tidak dapat dimungkinkantanpaadanyapenghayatanpadaorangyangterlibat dalampendi-dikan, daripada murid sehinggalahkepada ahli tadbir dalamorganisasipendidikan.Tanpaadanyapenghayatan,maka pelak-sanaankurikulumtentunyatidak menujukepadaapayangdihasrat-kan. Juga, tanpa adanyakefahamantentang hasrat ideal danrasionaldankaedahpelaksaanmenyebabkantiadanyaperubahanyangdiharapkan.

149


Di manakahsiiapnyaamalandalampendidikanyangmenyim-pang daripadaideal dalamkurikulum pendidikan?Di antarakesi-lapanitu ialah: (1) penekanankepadaaspekpenguasaanakademikdan peperiksaan;(2) regimentasidalam pembelajaran;dan (3)dedikasiguru.

Pembelajarandi sekoiah amat membosankantetapi murid-muridterpaksake sekolahsemata-matauntuklulus peperiksaandanmendapatkansijil yang baik. Selain daripada itu pembelajaranbukannyasatuaktiviti yangberfaedahatauyangdapatmerangsangmurid-murid untuk datang sekolah untuk belajar. Justeru~itu,pendidikandianggapsebagaiuntuk peperiksaandan orangyangterdidik semestinyamempunyaiprestasidalam peperiksaanyangbaik. Konsepsi begini adalah sesuatuyang unik (peculiar)padapemikiran guru dan murid sekolah, khususnya di negara mi.Konsepsitersebutditanamkanpadapemikiran kanak-kanakdansejakmereka~nemasukialampersekolahanlagi. Konsepsitersebutjugateiahmengakibatkanpembelajaranmatapelajaranmoral,sivik,agamadanpendidikanseni sebagaitidak pentinguntuk dipelajari.Dengan itu, semangatbelajar untuk pepeniksaantelah menjadidalangutamayangmenggagalkanhasratideal kunikulum sekolahdanpendidikanuntuk kehidupanfungsional.

Implikasi langsungpenekanankepadapepeniksaanialah regi-mentasipembelajarankandungansubject-matteroleh munid-muriddi sekoiah.Setiaphan munid-muniddisuruhmenyelesaikanmasalahdi daiam buku kerjaataubuku aktiviti yangpelbagaijenis yangmengujikebolehanakademikmunid-munid.Olehitu, pembelajarankurangdapatmembentukmanusiayangbensifatkemanusiaandanpembelajaranmenjadi terkongkongdanterbatas.

Sikappositifdandedikasigurudalammelaksanakankunikulumamatdiperlukan.Sikapdandedikasiguru sebagaiseorangpendidikprofesional dapat menjamin suasanapembelajaranyang lebihmenanik,yangbukansahajaberfokuskepadapenguasaanakademiktetapijuga kepadaaspekpembentukankemanusiaanyangmeliputiemosi, rohaniah,etika danestetikapadadin munid.

RINGKASAN

* Falsafahbermaknacinta padakebenarandankeanifan.Keanif-

anpentingmencarikebenarandankebenaranitu adayangeks-plisit danadayangimpiisit. Kebenaranyangdicaniadalahuntuk

150


mengenal hakikat kewujudan manusia, alam, makhluk-makhluk lain dankeesaanTuhan.

* Tendapattiga pendekatanfalsafahiaitu pendekatandeskniptif,

pendekatannonmatifdanpendekatananaiitik.* Konsep pendidikan amat sukarditaknifkan memandangkan

bidangpendidikanmencakupibanyakperkanasepertikategoripendidikan,peningkatpendidikan,jenispendidikan,matlamatpendidikan,bidangpengajian,organisasipendidikandanfungsipendidikan.

* Dua hakikat mengenaisegalausahadalam pendidikanialah

pelajardanpembelajaran.Sesiapasahajabolehmenjadipelajandanpembelajaranboiehbenlakudalamberbagai-bagaisuasana,tempat dan masa. Pembelajaranadalahmelalui pancainderaataudeniadalam otak menjadipusatpemprosesanmaklumat-maklumat yang ditenima. Pembelajaranberlaku apabilaadapertambahanpengetahuandanpengalaman.

* Tendapatduajenisilmu untukdipelajaniolehmanusiaiaitu ilmu

yangditemuidanilmu wahyu.limu yangditemuiialahilmu yangsediaadabersamakejadian alam dan makhluknyadan ilmuwahyuialah ilmu yangditununkanoleh Yang MahaPencipta.

* Pendidikanmempunyaiduapemahamaniaitu didikan (educere)

danlatihan (educare).Didikan berfokuskepadapembangunaninsandalamsemuasegisementaralatihanbenfokuskepadapem-binaankemahirandan sosialisasi.

* Sesuatupengajaran(teaching)tidak menjamin pembelajaran

seratusperatus.Ini adalahkeranaprosespemindahanmaklu-mat dan prosespenenimaanmakiumat dipengaruhioleh pel-bagai faktor.

* Pengetahuanmengenaiteoni-teonipsikologiadalahpentingbagi

memahamiprosespembelajananpadapelajar.* Falsafahpendidikanboleh dikategoni kepadalima iaitu meta-

fizik, epistemologi,aksioiogi, estetikadanetika.Walau bagai-manapunestetikadan etika boleh dikategonikandi bawahaksiologi.

* Falsafahpendidikantenbahagikepadalima aliran iaitu ideal-

isme,realisme,penenialisme,progresivismedaneksistensialisme.~ Falsafahpendidikani~1ahrumusanideatentangrealiti dalam

151


bidangpendidikan,iaitu mencakupisegaladimensi,aspekdanfungsi pendidikan.

LATIHAN

Bahagian I

Padankansetiapkenyataandengansesuatujawapanyang betul.

1 . Kategonifaisafahyangmembeni tumpuankepadateoni-teoniilmu danpersoalanpembelajaran. . .

2. Kategoni falsafahyangmembeni tumpuankepadanilai-nilai perkara,objek dankehidupan

3. Kategonifalsafahyangmembeni tumpuankepadapersoalanhakikat kewujudanalamdanmakhiuk

4. Falsafahpendidikantentangalamfizik danmaterialataukenyataan...

5. Falsafahpendidikanyangmenyatakanbahawaindividu manusiaadaiahinsanyangautonomiatauyangmenentukantakdin hidupnyasendini

6. Falsafahpendidikanyangberpendapatbahawapendidikansebagaiagensosialisasidanpembudayaan. . .

7. Falsafahpendidikanyangberpendapatbahawapendidikanuntukmembinaakal bagi mengenalhakikat kewujudanmanusia,alamdanTuhan ...

8. Falsafahpendidikanyangmenyatakanbahawapendidikanyangteratundanberdisipiinpentingbagi membinaakaldanpekertimanusiayangteratun...

Pilih satujawapan yang betul untuksetiapsoalanberikut.

9. Pendidikan mempunyainilai instrumentaldan nilai intrinsik.Yangmanakahdanipadabenikutmerupakannilai intninsik bagipendidikan?

A. Mencapaiperpaduannasional.B. Membinainsanyangseimbang.C. Membasmibutahuruf.

152


D. Membasmikemiskinan.E. Kemahiransosialisasi.

10. Dasarpendidikanadalahmengenaiproseduramalanataucarapelaksanaanusaha-usahadalam sistem pendidikan. Yangmanakah danipada benikut TIDAK menggagaskanDasarPendidikanKebangsaan?

A. RancanganBukuHijauB. Akta Pelajaran1961.C. LaporanRazak1956.

S D. DasarEkonomiBanu.E. Rukunegara.

I 1 . Salahsatucabangfalsafahialah empmnisismeatau instrumen-talismè. Apakahterashujah bagi falsafahberkenaan?

A. Kenyataanitu wujud padaakal mengenaikejadian.B. Kenyataanitu wujud padakejadianyangdapatdikesanoleh

pancainderadanditenimaoieh logika akal.C. Kebenaranilmu terbukti sekiranyaia berpadanandengan

pengesahanolehakal.D. Kebenaranilmu adalah relatif walaupunmenggunakan

kaedahsaintifik.E. Pengilmuanmanusiaadalahuntuk kemandinian.

I 2. Pendidikanyang berdasarkanfahamaneducereberbezadan-padafahamaneducare.Cmi utamapendidikansebagaieducereialah:

A. Pendidikanuntuk membinaahli masyarakatyangpandaimemikul tanggungjawabmerekamasing-masing.

B. Pendidikanuntukmembentukindividu manusiayangben-pengetahuanluas.

C. Pendidikanuntukmembinakematangandankebijaksanaanakal danindividu yangseimbang.

D. Pendidikanuntukmenyediakanindividudengankemahiranhidup.

E. Pendidikan yang sistematikharus berlaku dengancarapengajaranautonitatif.

13. Dan segi epistemologi,pendidikanialah kuasadan hasil. Jikapendidikanitu sebagaihasil,makamatlamatpendidikanialah ...

A. Pengilmuanmanusiasecaraautonitatif.

153

PENDIDIKAN DI MAL’AYSIA

B. Pengilmuanmanusiasecarapembelajaranpelbagaidisipliniimu.

D. Untuk membinakemahiranbenfikir padapelajar.E. Untuk penyebaraniimu yangditemui.

14. Dan segiaksiologi, pendidikanyangmenurutinilai hakiki atauintninsik mempunyaiciri-ciri pendidikansepenti:

(i) Pembelajarandi sekolahadaiahuntuk melahirkanindividuyangbijak, bermoraidanberestetika.

(ii) Pengajaran-pembelajaranmenuruti pninsip-prinsippsiko-logi.

(iii) Sekolahbertindaksebagaiagenpembudayaandanbersifatkonservatif.

(iv) Pembelajarantidak memeniukanautoniti guru.

A. (i), (ii) dan (iii).B. (ii) dan (iii).C. (iii) dan (iv).D. (iv) sahaja.E. Kesemuadi atas.

I 5. Faisafaheksistensiaiismeialah falsafahyangunik. Aliran falsa-fah pendidikansepertimi mempunyaicini-cini seperti:

S (i) Pelajaranmengikutpilihan individu.(ii) Pengajaransecarasoal-jawab. S

(iii) Pembelajaranuntuk autonomidin.(iv) Pendidikanuntuk memahamikenyataandalamalam.

A. (i), (ii) dan (iii).S B. (ii) dan (iii).

C. (iii) dan (iv).D. (iv) sahaja.E. Kesemuadi atas.

BahagianII

Jawabsemuasoalan.

1 ~ Jelaskankonsep benikut. Benikan contoh yang sesuaiuntukmenguatkanpenjelasananda.

a. Ilmu b. FaktaC. Didikan d. Latihan

154


e. Empirikal f. Nilai

2. Berikan pembezaandi antara tiga kategori falsafah, iaitu diantarametafizik, epistemologidanaksiologi.

3. Apakahpembelajaran?Huraikan lima jenis pembelajaran.

4. Teori PerkembanganOperasiMentalPiagetmenyatakanbaha-wa adatiga peringkatutamaperkembangankognitif manusia.Huraikanketiga-tigaperingkatitu bersertadengancontoh-con-toh yang sesuai.

5. Huraikanlima aliran falsafahpendidikaniaitu idealisme,real-isme,perenialisme,progresivismedaneksistensialisme.

NOTA

1 Al-Quran,SurahAl-Kahfi. Ayat 109.2 Kleinig J. 1982. Philosophical Issuesin Education. London:Croom

Helm, hlm. 12.3 Ibid.4 Ibid.5 Delecco,J.P.danCrawford,W.R. 1974. The Psychologyof Learning

andInstruction. EnglewoodCliffs: Prentice-Hall,him. 37—40.6 Hailahan,J.F. danClark, L.H. 1983. FoundationsofEducation.New

York: Macmillan Publishing,him. 88.7 Ibid.8 Haliahan,op. cit. him. 87.9 Ibid., him; 93.

10 Ibid. him. 119.11 Ibid, him. 111—114.12 Ibid, him. 121.13 KementerianPelajaranMalaysia1986.Pendidikandi Malaysia.Baha-

gianPerancangandanPenyelidikanPelajaran.Kuala Lumpur,him.~ 13—14.

14 Ibid, him. 14.

RUJUKAN

Bowyer,C.H. 1970. PhilosophicalPerspectivesforEducation.Atlanta:Scott,Foresman& Co.

Brubacher, J.S. 1962. Modern Philosophiesof Education. New York:McGraw-Hill.

HassanLangguiung 1981. BeberapaTinjauan Dalam Pendidikan Islam.Kuaia Lumpur: PustakaAntara.

Peters, R.S. ed. 1973. The Conceptof Education. London: Routledge&KeganPaul.

Wingo, G.M. 1974. Philosophiesof Education: An Introduction. Massa-chusetts:D.C. Heath& Co.

155

BAB4SISTEM DAN ORGANISASI PENTADBIRAN


‘Matlamat tertinggi sesuatuorganisasibukanlah mengadakankeadaanyangmempertingkatkankecekapanpentadbirantetapimengadakankeadaanyangdapatmempertingkatkankecekapanorganisasimencapaimatlamat-matlamatnya.’

— Morphet, Johns& Reller

Bab mi akan membincangkantentang sistem dan organisasipentadbiranpendidikanformaldi Malaysia.Secaralebihkhususlagibabmi akanmenyentuhstrukturorganisasipentadbiranpendidikandan peringkatsekolahsehinggaperingkatpusatdantermasukjugapentadbiranuniversitidanmaktab.Di antaraobjektif babmi ialah:

* Mengemukakanpengertiansistem,organisasidanpentadbiran.

* Membincangkanfungsi, prosesdan komponenpentadbiran

pendidikan.‘ * Membincangkansecararingkasbahawapentadbiranorganisasi

formal adalahbersifatbirokratik.* Membincangkanstruktur organisasipentadbiranpendidikan

peringkatpusat,iaitu KementerianPendidikan.* Membincangkanstruktur organisasipentadbiranpendidikan

peringkatnegeridandaerah.* Mengemukakanbahawasekolahialah satusistemdanorgani-

sasi yangtersendiri.* Membincangkansistemdanorganisasipentadbiranpendidikan

peringkatmaktabdanuniversiti.

156

SISTEM DAN ORGANISASI PENTADBIRAN PENDIDIKAN DI MALAYSIA

* Membincangkanisu kepimpinandan keberkesananorganisasi

pendidikan.

4.1 SISTEM, ORGANISASI DAN PENTADBIRANPENDIDIKAN

Sistem

Sistemialahapasahajayangterbinadaripadarangkaiankomponen-komponenatauunit-unit dan ia mempunyaisesuatutugas,fungsiataumatlamat.Apa sahaja,dan yangkecil sepertisemutsehinggayangbesarsepertialamsemestaadalahsistem,asalkanianyaterbinadaripadakomponen-komponenatauunit-unit. Kadangkalakom-ponenatauunit itu adalahsatusistemyangtersendiriandainyaiaterdiri daripadakomponen-komponenatau unit-unit yang lebihkecil dan boleh pula menjalankantugasdengansendiri. Oleh itu,konsepsistembersifatrelatif, bergantungkepadakonteksatauaspekperspektifyang ditinjau.

Bagi sesuatusistem,komponen-komponenatauunit-unityangmembinasistemitu disebutsubsistem.Sesuatusistembolehterbina,wujuddanmenjalankantugasnyahasildaripadarangkaianinteraksidi antara subsistem-subsistem.Rangkaianinteraksi subsistem-subsistemsecaraterselarasmembolehkansistemberfungsibagimen-jalankansesuatutugasdi dalampersekitaran.2Sesuatusistemdikiratertutupsekiranyaia tidak membenarkanpengaruhdan persekitar-anmengganggunyaataupuntidak menyumbangkanapa-apakepadapersekitarannya.Sesuatusistemterbukapulamembenarkanpenga-ruh dan persekitaranke dalamsistemsertamemberikansumbanganatauoutputkepadapersekitaran.Persekitaranbolehdianggapseba-gai suprasistematausistemyanglebih besar.Hubungansistem,sub-sistemdansuprasistemboleh dijelaskansepertiRajah4.1.

Dan aspeksosial,institusi yangditubuhkanoleh masyarakatadalahsatusistemsosial.Contohinstitusiitu ialah sekolah,univer-siti, firma danagensi-agensikerajaan.Kesernuainstitusiatausistemsosialmi mempunyaimatlamatpenubuhandan terdiri daripadakomponen-komponenmerekamasing-masing.Contohnyasistemsekolahterdiri daripadakomponenguru,murid, bangunan,infra-struktur, pengetua,kakitanganam dan JemaahPengelola.Olehkeranasistemsosialdiuruskanolehmanusiayangberinteraksi,yang

157


mempengaruhidandipengaruhi,makaadalahsatusistemterbuka.Biasanyaketerbukaansesuatusistem sosial dilihat padadarjahkebolehansistemitu melakukanperubahanyangmembawakepadapencapaianmatlamatdenganlebih berkesandancekap.

Organisasi

Lazimnyaorganisasimerujuk kepadasistemsosial. Lebih khususlagi organisasimerujuk kepadastruktur penyusunankomponen-komponen atau unit-unit di dalam sistem. Keteraturan ataukekemasanstrukturpenyusunankomponen-komponenmenentukansama ada organisasi itu berbentukformal atau bukan formal.Contohnyasistem sekolah adalah organisasi formal sementarasesuatujawatankuasasementaraadalahorganisasibukan formal.

Organisasiformal berbezadaripadaorganisasibukan formalpadabeberapasegi,antaranyaialah:

I . Organisasiformal mempunyaijangka hidup yang lebih lamadaripadaorganisasibukan formal. Organisasiformal mem-punyaioperasibersifatberterusandankadangkalakekal sung-guhpunahli-ahli organisasiberpindahataumeletakkanjawatan.Organisasibukan formal pula terbubarselepasorganisasiitu

selesai menjalankantugasnya.

2. Organisasiformal mempunyaistruktur susunankomponen-komponenyanglebih rumit dan tersusundaripadaorganisasibukan formal.

3. Organisasiformalmemerlukaninputsumberfizikal danmodal

Rajah 4.1 Kedudukan sistem

158

SISTEMDAN ORGANISASI PENTADBIRAN PENDIDIKAN DI MALAYSIA

yanglebih besarbagi operasinyaberbandingdenganorganisasibukanformal.

Bagi sesuatusistemsosial, tenagamanusiamenjadi nadipeng-gerak komponen-komponen.Dengan itu organisasisosial yangformal merujukkepadakaedahdanstrategitenagamanusiameng-gerakkan sumber-sumberyang diadakan pada komponen-kom-ponendi dalamsistembagi mencapaimatlamat.

Bagisistempendidikannegarami, strukturorganisasinyabolehdigambarkansepertipadaRajah4.2. Organisasinyaterbahagikepa-dalima peringkat,iaitu: pusat,negeri, daerah,sekolahdandarjah.Secaraamnyapulaperingkat-peringkatitu bolehdikela~kansebagaiperingkateksekutif(pusat);peringkatpengurusan(negeri); pering-kat penyeliaan(daerah);peringkatteknikal(sekolah);danperingkatpelaksanaan(darjah).

Di samping menunjukkan peringkat-peringkatorganisasi,

PeringkatOrganisasi

Eksekutif(PembuatPolisi)

AMenteri Pendidikandan

Pengarah-PengarahBahagian

Pengurusan

Penyeliaan

I

Teknikal 7 PengetuadanPenolongPengetua

Pelaksana71/’ Guru-guru

Rajah 4.2 Piramid organisasi pentadbiran pendidikan di Malaysia

I 59


Rajah4.2 juga menjelaskanaliran autoriti dandelegasitanggung-jawab daripada puncak piramid kepada bahagian-bahagiandibawah piramid. Keluasanbahagian-bahagianpiramid menunjuk-kan bilangantenagamanusiayangterlibatpadabahagian-bahagianberkcnaan.

Sesuatu sistem atau organisasi yang formal mempunyaibeberapakeperluanasasuntuk membolehkannyaberfungsi. Ke-perluan-keperluanasasitu ialah:pemimpin,agihantugasdanpera-nan,prosedurpenentuanmatlamatataudasardanprosedurpelak-sanaan.

Pemimpin bagi seluruhsistem pendidikandi Malaysia ialahMenteriPendidikansementarapemimpinbagi BahagiandanNegeriialahPengarahdanpemimpinbagisekolahialahPengetuaatauGuruBesar.Tugasutama pemimpinialah untuk merancangmatlamat,dasar, perolehan sumber-sumber,strategi pengurusansumber-sumber,strategipelaksanaandanmembuatkeputusan.Pemimpinbagi semuaorganisasikerajaandipilih secaralantikanrasmi,biasa-nya mengikutsenioriti dan segi kelayakandanlama berkhidmat.

Pemimpin sesebuahorganisasiformal menetapkantugasahli-ahli dalam organisasidan fungsi bagi setiapkomponenatauunit.Agihantugasdanautoritisecarajelasataueksplisitdapatmengelak-kan pembaziransumber-sumberdisebabkanoleh pertindihankerjadanjuga mengelakkankonflik autoriti dan tugas.Sesebuahsistemyang besarseperti KementerianPendidikan mempunyaistrukturorganisasiyangkompleksapabilasesuatukomponenstrukturorga-nisasi yang tersendiri dan berangkai-rangkai.Dengandemikianpembahagiantugasbersertapenetapanperanan,fungsidanperatur-an-peraturanadalah perlu agar semuaahli-ahli organisasitahumemahamitanggungj~iwabmerekamasing-masing.

Rajah4.3menunjukkansatucontohstrukturorganisasipentad-biran fungsianbagi sistempendidikan.Organisasiitu mempunyaienamkomponenutamaiaitu: OperasiSekolah; Inovasi dan Pem-bangunan;PerhubunganDalam;PerhubunganLuar; UrusanPen-tadbirandanPerkhidmatanSokonganLogistik.

Sesuatusistemsosialatauorganisasimempunyaimatlamatdanobjektif penubuhannya.Matlamatdanobjektif organisasidirumus-kan oleheksekutifyangmentadbirperjalananorganisasi.Eksekutifbertanggungjawabterhadapsoalpencapianmatlamatyangmeliputiaspekproduktiviti, keberkesanandan kecekapan.Secaralangsungeksekutifmerumuskanprosedur-prosedurpelaksanaandanstrategi-

160

Raj

ah4.

3S

truk

turo

rgan

isas

ipent

adbi

ranp

endi

dika

nfun

gsia

n


strategi penggunaansumber-sumberbagi memastikanpencapaianmatlamatdan outputdengancekapdanberkesan.

Pentadbiran

Pentadbiranadalahsatu unsur penting bagi menjamin kelicinanperjalanankomponen-komponendalarn sistem atau organisasi.Lebih khususlagi, pentadbiranadalahuntuk menggerakkansegalasumber;meliputi sumbermanusia,modal daninfrastruktur,secaraterselarasdan tersusunbagi mencapaimatlamatatauoutput. Pen-tadbirandiperlukanuntuk mewujudkankesejahteraandankehar-monianmekanismesosial;untukmemanduorganisasimengharungimasalah;danuntuk memberikankekuatankepadaorganisasimeng-hadapicabaran-cabaranbaru.3

Jikapentadbirandianggapsebagaiprosesmembuatkeputusan,maka:

1 . Pentadbiranialah satutingkah laku am yangboleh dijumpaidalamsemuaorganisasimanusia.

2. Pentadbiranialahprosesmengarahdanmengawalpenghidupandalamorganisasisosial.

3. Fungsi khususpentadbiranialah untuk mengembangkandanmengubahsuaiprosesmembuatkeputusandenganberkesandansebaikmungkin.4

Drucker (1954) menyatakanbahawapentadbiranorganisasiialah ‘carauntuk matlamat’(ameansto an end), iaitu pentadbiranmerupakanmekanismepengaturcaraansumber-sumberuntukmen-capãi ~Secaraamnya, fungsi pentadbiranadalahsepertiberikut:

1 . Ia pentinguntukmenetapkandanmelaksanakandasar-dasar.

2. Ia menentukanjenis output,arah yangperlu diikuti dan ke-utamaanyangperlu diberi perhatian.

3. Ia menentukanpemilihanstrategipelaksanaan.

4. Ia menentukaniklim organisasidanhubunganantaramanusia.

5. Ia membantu perolehan dan penggunaansumber-sumberdengancaraberkesan.

162


6. Ia membuatpenilaiantentangkualiti dankuantiti hasil.

7. Ia mempengaruhiimej dan prestij sesuatuorganisasi.6

Prosespentadbiranmeliputi aspek perancangan(planning),penyelenggaran(organizing),membuatkeputusan(decision ma-king), pengurusankewangan(budgeting)danpenilaian(marketing).

Pendidikanmerupakansektor perkhidmatansosial yang terbesardi Malaysia. Ini digambarkanpada peruntukankewanganbagiKementerianPendidikansebanyak74 peratusdaripadakeseluruhanperuntukanuntukperkhidmatansosial,iaitu RM1 l66jutadanpadajumlahRM1 S77jutabagi tahun1988.~KementerianPendidikmeru-pakansebuahorganisasiyangterbesarberbandingdenganlain-lainkementeriandalam kerajaan.Sehubungandenganitu, makasudahsewajarnyalahstruktur organisasiKementerianPendidikanadalahkompleksdanbesarbagimengendalikansegalaurusanyangbersabitdenganpendidikanformal di negarami.

Rajah4.4 menunjukkanstruktur organisasiKementerianPen-didikan. Terdapat20 bahagiankesemuanyadi mana12 bahagiandalamkategoriikhtisasdan8 bahagiandalamkategoripentadbiran.

Bahagian-bahagianikhtisas dan pentadbiranadalah sepertiJadual7.1 berikut:

4.2 ORGANISASI PENTADBIRAN PENDIDIKANPERINGKAT PUSAT

I 63


Jadual 4.1 Bahagianikhtisasdanpentadbiran

Ikhtisas Pentadbiran

1. BahagianPerancangandanPenyelidikanPelajaran.

2. BahagianSekolah-sekolah.

3. BahagianPendidikanGuru.4. PusatPerkembanganKuri-

kulum.

5. LembagaPeperiksaan.

6. JemaahNazir SekolahPersekutuan.

7. BahagianPelajaranTeknikdanVokasional.

8. BahagianPerkhidmatanSebaranPendidikan.

9. BahagianPendidikanAgamaIslam.

10. BahagianPendaftaranSekolahdanGuru.

11. Biro Buku Teks.

12. Institut PengurusanPendidikanNegara.

1. BahagianPerjawatandanPerkhidmatan.

2. BahagianPentadbiran.

3. BahagianKewangandanAkaun.4. BahagianPembangunandan

Bekalan.

5. BahagianPelajaranTinggi.6. BahagianHal-ehwalLuar

Negeri.

7. BahagianBiasiswadanLatihan.

8. BahagianPerkhidmatanKomputer.

Sistempendidikannegarami ialahsistempusat.Strukturpen-tadbirannyaterbahagikepadatiga peringkatiaitu peringkatper-sekutuan (pusat), peringkat negeri dan peringkat sekolah. Disampingitu terdapatsedikitperbezaandalamstrukturpentadbirandinegeri-negeriSabah,Sarawakdanbeberapabuahnegeridi Seme-najungMalaysiaapabilaterdapatjenterapentadbirandi peringkatdae~rahyang menjadi perantaraandi antaraperingkat negeridanperingkatsekolah.

Di peringkat pusat, KementerianPendidikan bertanggung-jawabmembuatkeputusandanmelaksanakansegalaperkaradasarserta bertanggungjawabmentadbir seluruh sistem pendidikan.Pentadbirannyadijalankanbersamaoleh pegawai-pegawaiikhtisasdan pegawai-pegawaitadbir di bawaharahanMenteri Pendidikanyangbertanggungjawabmembuatsegalakeputusantentangsemuaperkaradasar.Ketua SetiausahaKementerianPendidikanselaku

164


Ketua Pentadbir,bertanggungjawabpenuhkepadaMenteri Pen-didikan dalam segalaoperasi Kementerian Pendidikan. KetuaPengarahPendidikan mengetuai dan bertanggungjawabpenuhdalambidang ikhtisas. Ketua SetiausahaKementeriandan KetuaPengarahPendidikan, kedua-duanyamenjadi sumber rundinganMenteri Pendidikanmengenaikeseluruhandasarpendidikandanpelaksanaannya.Ketua SetiausahaKementeriandibantu oleh duaorangTimbalan Ketua SetiausahaKementeriandanKetua Penga-rahKementeriandibantuolehduaorangTimbalanKetuaPengarahPendidikan. PengarahBahagian Perancangandan PenyelidikanPendidikan (BPPP),ialah SetiausahaJawatankuasaPerancanganPendidikan.Tugasjawatankuasaialahmembuatkeputusantentangperkara-perkaradasar.

Untuk menyelarasdanmenentukanrangkabidangkurikulum,satujawatankuasayang diberi namaJawatankuasaPusatKuriku-lum (JPK)telahditubuhkanpadatahun1967.Jawatankuasainijugabertanggungjawabmembentukdasarkurikulum dan menentukandasar pelaksanaannya.PengerusiJawatankuasami ialah KetuaPengarahPendidikandan anggotaJawatankuasami terdiri dankedua-duaTimbalanKetuaPengarahPendidikandansemuaKetuaBahagianyangbenkenaan.PusatPenkembanganKunikulum (PPK)adalahunusetiakepadajawatankuasami.

Untuk mengawalhal-ehwalkewanganatauperbelanjaan,satujawatankuasayangdibeninamaJawatankuasaKewangan(JK) telahditubuhkanpadatahun1975.JawatankuasamidipengerusikanolehKetua SetiausahaKementenian dan dianggotai oleh pegawai-pegawaiterkananKementenianPendidikan.Urusetiajawatankuasami ialah BahagianKewangandanAkaun (BKA).

Untuk menentukansupayaprosesperancangandanpelaksana-an pembangunanfizikal KementenianPendidikanberjalandenganlancandanteratur,sebuahJawatankuasaPembangunan(JP) telahditubuhkanpadabulanJanuani,1976.JawatankuasaPembangunanmi dipengenusikanoleh Ketua SetiausahaKementeniandandiang-gotaiolehpegawai-pegawaiterkananKementenianPendidikansertaPengarahJabatanKenja Raya (CawanganPendidikan).BahagianPembangunandanBekalan(BPB) adalahurusetiakepadajawatan-kuasami. Peranan~tamajawatankuasa mi ialahuntuk menentukansupayarancanganpembangunandalam bidang pendidikan yangdijalankan adalah selaras denganAkta Pelajàran, 1961, sertamengubahsuaikanapabila perlu supayadapat mencapaitujuan

165


penting Kenajaanke arah pembinaanperpaduannegara.Jawatan-kuasami juga bertanggungjawabmenentukanstrategidankeutama-an pembangunanyang dijalankan oleh KementenianPendidikanuntuk mencapaimatlamatpendidikan selarasdengankehendak-kehendakDasarEkonomiBanu (DEB).

Fungsi Beberapa Bahagian di Kementerian Pendidikan

Semuabahagiandi KementenianPendidikanadalahpenting.Walaubagaimanapun,hanyabebenapabahagiansahajayangakandibin-cangkandalamsubtopikmi.

BahagianPerancangandan PenyelidikanPendidikan(BPPP)

Bahagianmi bertanggungjawabke ataspenancanganam, penyeli-dikan, penilaian dan penyelarasan perkara-perkanaberhubungdengandasarpelajanandan pelaksanaannya.mi termasukperan-canganmaknoyanglengkap,penyelidikanke atasfakton-faktoryangmempengaruhipelaksanaandasarpelajaran,pengumpulan,pem-prosesandanpenyebarandatapelajarandankewangansertapenye-larasanpnojek-projekpendidikanyangdibiayai oleh agensi-agensiasing. ~

BPPP, sebagai UnusetiakepadaJawatankuasaPerancanganPendidikan(JPP),menyelarasperancangandanpenyelidikanpela-jarandi Kementenian.BPPPjugamemandudanmengenalpastiisu-isu dan masalah-masalahtentang pendidikan untuk dianalisisdanmengesyorkanrancangan-rancangandanstrategi-strategialter-~natifbagimencapaiobjektif-objektifDasanPendidikanKebangsaanselanasdenganDasanEkonomiBaru.

StrukturorganisasiBPPPtenbahagikepadalima unit iaitu UnitDasar,Unit Perancangan,Unit Penyelidikan,Unit PenilaiandanUnit DataPelajaran.

Fungsi-fungsiBahagianmi adalahsepertibenikut:

(a) Menggubaldanmerancangprogrampembangunanpendidikan, neganauntuk jangka pendek,jangka sederhanadan jangkapanjang.

(b) Memastikanbahawasemuaprogrampembangunandimasuk-kanke dalamrancanganpendidikannegaradanselarasdenganDasarPendidikanKebangsaan.

166


(c) Menyediakandan menggubalrancangan-rancanganalternatifbagi pelaksanaansesuatuprogrampendidikan.

(d) Menancangdanmenilai kesesuaiancadangan-cadanganprojek.

(e) Menyediakananalisisteknik perangkaanpendidikanyangben-kaitantentangkoskapital, kosperulangdankepenluantenagamanusiasentamenyediakanperkhidmatankhas untuk menja-lankanpnojek-pnojekdenganbenkesan.

(I) Memandu,menyelanasdanmenilai semuaprogrampendidikanyangsedangbenjalan.

(g) Menjalankanpenyelidikandanpenilaianke atasfakton-faktoryang mempenganuhipelaksanaanprogram pendidikan demimemudahkanperancangandasar.

(h) Menjadi pusatsumberdatadan makiumatpendidikan.

(i) Menyelarasinput-input dan semuaBahagiandalam Kemen-terianPelajarantentangisu-isupendidikanyangdibangkitkansemasapersidanganParlimen.

(j) MenjadiUnusetiakepadaJawatankuasaPenancanganPendidik-an,JawatankuasàPemandu,JawatankuasaKabinet MengenaiPendidikan,JawatankuasaPenasihatPenyelidikanPendidikan,PersidanganPengarah-penganahJabatanPendidikan NegenidanJawatankuasaPenyelarasanHal-hal Profesional.

BahagianSekolah-sekolah

Bahagianmi bentanggungjawabmenyelaras,mengunus,melaksanadan mengawasprogram-programDasanPendidikan Kebangsaanyang dikendali oleh semuasekolah rnelalui JabatanPendidikanNegeni,PejabatPendidikanBahagian(SabahdanSarawak),Pej’abatPendidikanDaenahdengankenjasamaBahagian-bahagiandi Ke-mentenianPendidikandanagensi-agensilain. Fungsi-fungsiBahagi-

~anmi tenmasukyangberikut:

(a) Mengawaldanmengawaspengunusansekolah-sekolahrendah,menengahdan asramasekolah (kecuali Sekolah MenengahTeknik danVokasional).

(b) Menancang,mengawal,mengawas,menilai danmengendalikanpengurusanSekolah-sekolahBerasnamaPenuhdan Sekolah-sekolahKhas.

(c) Mengawal,mengendalidim menyelanaspenempatandan per-

167


tukaranguru; pengambilandanpenempatanmunid ke SekolahBerasnamaPenuh,TingkatanVI, GCE ‘A’ Level dan pelajankhas sertapenempatanmunid dan sekolah swastaatau luarnegeni; pentukaranalinan jurusan;pembukaandan penutupansekolah-sekolahataukelas-kelas;kegiatan-kegiatanpendidikananjuran dankerjasamabadan-badanawam, swasta,sukarelaatau luan negeni, yangmelibatkan munid-muriddan sekolah-sekolah.

(d) Menancang, mengendalidan menilai program pelaksanaankunikulum (sepentibahasa,sainsdanmatematik,kajian kema-syarakatan,kesihatan,pendidikanjasmani.,muzik); ko-kuniku-lum, program-programkhidmat bantuuntuk sekolah-sekolahsepertiperpustakaan,bimbingandan kaunseling,pencegahandadah,disiplin, kesihatanpelajar,amalanmakanandanpema-kanandan kursus-kursusdalam perkhidmatanyangberkaitandenganprogram-programpelaksanaantersebutsertabertindakke atasmasalah-masalahyang benkaitandenganpelaksanaandan pengurusanperkara-perkarapendidikan di peningkatnegeni,daenahdansekolah.

(e) MengunusPensidanganPegawai-pegawaiPendidikanDaerah.

(0 Menggubal dan mengeluarkansurat-suratsianan khas dansurat-suratPekelilingIkhtisas,KementenianPendidikan.

(g) Merancang,mengelola,menyelarasdan menilai kegiatan-ke-giatansukannekneasi,danMajlis SukanSekolah-sekolahMa-laysia (MSSM).

(h) Mengeloladanmenyelanasprogram-programpenayaannegarayangmelibatkansekolah-sekolah.

(i) Menjadi penasihatdanpakar rujuk tentang perkara-perkarayangberkaitandenganprogrampelaksanaankurikulum, ko-kunikulum dan khidmat bantu sertamemberipimpinan danpanduanprofesionalmengenaipelaksanaannya.

BahagianPendidikanGuru

Bahagianmi bentanggungjawabke ataspendidikanguru praper-khidmatandiperingkatmaktabdanmemastikanbahawapengeluar-angurumemenuhikeperluangurudi sekolah-sekolahbantuankena-

jaan di peningkatnendahdan menengah.Pendidikanguru untukguru siswazahdikendalikanolehuniversiti-univensiti.Latihandalam

168


perkhidmatanjuga dijalankanuntuk guru-guru terlatih demi me-ningkatkanmutu perguruan.

Fungsi-fungsiBahagianmi termasukyangbenikut:

(a) Menasihatdanmewakili KementerianPendidikandalamsemuaperkaraberhubungdenganpendidikanperguruan.

(b) Menasihatdan membimbingsemuamaktabperguruandalampelaksanaandasarKementenian.

(c) Mengunusdanmelaksanakanpendidikanperguruan.

(d) Menancangdanmenyusunpendidikanperguruanasasdankur-susdalamperkhidmatan.

(e) Mengendalikanpengambilandanpenempatancalon-calongurupelatih.

(1) Menyelaras semua aktiviti pentadbiran dan kewangan dimaktab-maktab.

(g) Mengurushal-haltentangkakitanganikhtisasdanbukanikhti-sasdi maktab-maktab.

(h) Menjadi urusetiauntukkursusdalampenkhidmatandalamKe-mentenianPendidikan.

(i) MenjadiurusetiauntukBadanPenasihatPendidikanGuru-guruMalaysia(BPPGM).

(j) Menancangdanmenguruskanpembangunanfizikal sertapem-bekalanalat-alatkelengkapanmaktab-maktab.

PusatPerkembanganKurikulum

Bahagianmi bertanggungjawabke atasperkembangankeseluruhankunikulumsekolah.Ia mengendalikanpenyelidikandanpenilaiankeataskurikulum sekolahuntuk memastikanianyasesuaidenganke-penluandanaspirasinegara.Selaindanipadamemperkembangkankunikulum, bahagianmi juga mengeluarkanbahan-bahanbantuankunikulumuntukmempertingkatkanprosespengajaran-pembelajar-an.Untuk memastikan.pelaksanaankurikulumyangberkesanbagimengendalikankursus-kursusdalam perkhidmatanuntuk guru-guru sertakakitanganpenting danpegawai-pegawailain yangten-libat dalampelaksanaankunikulum.

Fungsi-fungsiBahagianmi adalahsepertibenikut:

(a) Menentukankehendak-kehendakdan cita-cita negara sertamemadankannyake dalampenentuan-penentuankunkulum.

169


(b) Menjalankanpenyelidikandan menyediakarinancangankuri-kulum untuk perkembanganpelajaranyang salingberkaitan,tenaturdanbenmutu.

(c) Menyediadan menghasilkanbahan-bahankunikulum sepentisukatanpelajaranmengajar,panduanguru, bahanpelajaranmurid, alatanpenilaian,bahanasasalat pandang-dengardanalat-alatnekabentukuntuk pengajarandanpembelajaran.

(d) Mengelolakunsuspenintispendidikangurudalampenkhidmatansupayadapatmengikuti perkembangandan perubahankuni-kulum.

(e) Membenipendedahankepadapihak-pihakyangmelaksanakankunikulum danterlibat dalam membawapenubahan.

(1) Mengendalikantinjauan dan penganalisisantentang alirandanperkembanganpentingyangberlakudi kebanyakannegaradi dunia dalam bidang penentuan-penentuankurikulum danamalanmengajar.

(g) Mengesandanmenilaipercubaandanpelaksanaankunikulumdisekolah.

(h) Menyebarmaklumattentangperubahan-perubahandanamal-an-amalanbarudalamkurikulumkepadaguru-gurudi sekolahdanlain-lain pihak di kalanganmasyarakat.

(i) Menjadi UrUsetia kepada Jawatan-jawatankuasapeningkatKementenianPendidikanseperti:

~ JawatankuasaPusatKunikulum,JawatankuasaPelaksanaanKunikulum,JawatankuasaPenasihatBahasa,JawatankuasaSainsdanMatematik,JawatankuasaInduk KBSR,JawatankuasaPelaksanaanKBSR,JawatankuasaTeknik KBSR,danJawtankuasaKecil Kunikulum Mengkaji Perakuan-perakuanLaporanJawatankuasaKabinet.

Biro Buku Teks

Bahagian mi menilai dan meluluskan buku-buku teks untukkegunaandi sekolahnendahdanmenengah.Adalahjuga menjaditanggungjawabBahagian mi untuk memastikanbahawasemua

170


sekolah mematuhi peraturan-peratunanyang telah ditentukantentangpembelian,jualan dan penggunaanbuku-buku teks yangtelahdiluluskan.Ia jugamelaksanakanSkim PinjamanBuku Teks.


(a) Menilai danmenaksirmanusknipbagi buku teks baruyangdi-penlukanapabilabenlakunyaperubahansukatanpelajaran,per-tukaranbahasapengantar,perubahankaedahmengajardansebagainyauntuksemuamatapelajanandi sekolahrendahdandi KelasPeralihanhingga ke TingkatanLima sekolahmene-ngah.

(b) Menaksir semuamanusknipuntuk semuamata pelajarandiTingkatanEnam.

(c) Menaksir semuamanusknipuntuk bahanbacaanKunikulumBanu SekolahRendah(KBSR).

(d) Menyediakanbuku-bukudalam bahasaMalaysiayangcukupbagi kegunaanpelajaranvokasionaldanteknik.

(e) Mengeluarkansenaraibuku-bukuteks yangdipenakukandanmengedarkansenaraiitu ke semuasekolah di SemenanjungMalaysia,Jabatan-jabatanPendidikanNegenitermasukSabahdanSanawak.

(0 Menyemaksemulasemuabukuteksyangdigunakandi sekolah-sekolahuntuk memastikanbahawabuku-bukuteks mi masihboleh terus digunakansupayatidak mengandungifakta-fakta

. yangsalah dan yang boleh menimbulkan kekeliruan, unsur-unsuryangbencanggahdenganRukunegaradansebagainya.

(g) Membantuperkembanganbuku teks dengancarayang amatbenkesanmelalui nunding~tn,nasihat senia panduankepadapenulis-penulisdanpenerbit-penerbitbukudanpenaksir-penak-sir luar.

(h) Menyertaibadan-badanyangmenggubal,membina,membaha-rui sukatanpelajaranuntuk menentukanbahawapenaksinanyangberkesandi dalampengeluaranbuku-bukuteks dapatdi-adakan.

(i) Menyelidik danmengkajikesanbuku-bukuteksdanpengguna-annyadalambilik darjahdalamusahamemperbaikilagi buku-buku yangakandigunakan.

(j) Mengawaskerja-kerjapenerbitanartikelataurisalahyangben-

171


bentukprofesionaluntukkepenluanBiro dansekolah-sekolah.

(k) MengawaspengumpulandatadanpenangkaanBino.

~(l) MelaksanakanSkim PinjamanBuku Teks bagi memastikansupayamunid-munidyanglayak menenimabantuandibekalkandenganbuku tekssebelumpenggalpersekolahanbermulasetiaptahun.

(m) Mengawalhangabuku-bukuteks yangdigunakandi sekolah-sekolah.

(n) Memeliharadan memperbaikimutu fizikal bagi semuabukuteks.

(o) Mengemaskinidanmengawassemuaperatunantentangpenggu-naan,penilaian,penukarandanpenjualanbuku-bukute~sdisemuasekolah.Selaindanipadayangdisebutkandi atas,menu-rut LaponanJawatankuasaKabinet Mengkaji PenlaksanaanDasarPelajanan,Biro mi juga dipertanggungjawabkanuntukmengendalikansegalaurusanbenhubungdenganpengeluaranbuku-bukuteksdalambahasaMalaysiauntuk kegunaanTing-katanEnam,menjalankanpenaksinanbagi semuabuku manu-skrip untuk semuamata pelajarandi Tingkatan Enam danmenyediakanbuku-bukudalambahasaMalaysiayangcukupbagi kegunaanpelajaranteknik danvokasional.

Institut PengurusanPendidikanNegara

Institut mi menyediakanlatihandalamperkhidmatantentangpeng-, urusandan pentadbiranuntuk p~gawai-pegawaiprofesionaldan

kakitangansokongandalam KementenianPendidikan.Fungsi-fungsiInstitut mi tenmasukyangbenikut:

(a) Untuk mengendalikanpenyelidikandankajian penilaiankeper-luandalampengurusandanpentadbinanpendidikan.

(b) Untuk mengendalikankunsusdalam perkhidmatanmengenaipentadbiranpendidikan sertaperancangandan pelaksanaanprogrambagi pegawai-pegawaiprofesional.

(c) Untuk menyediakankunsusdalam perkhidmatanbagi kaki-tangansokongandi peningkatKementenian,negeni,maktabdansekolah.

172


BahagianPentadbiran

Bahagianmi menyelaraspéntadbiranam semuaBahagiandalamKementenianuntukmemastikankecekapan.


(a) Mendapatkandanmenyelianuangpejabatdanlain-lain kemu-dahanbagi Bahagian-bahagiandi Kementenian.

(b) Bertanggungjawabtenhadappentadbiransunat-menyuratdisemuaBahagianKementenian.

(c) MenyelanaskanpenggunaanSistemKad PenakamWaktu bagiseluruhKementenianPendidikan.

(d) MenyelanasdenganKementenian-kementenianlain dan Baha-gian-bahagiandalamKementenianPendidikankegiatan-kegiat-an berhubungdenganperayaan-perayaanrasmi dan lain-lainacaranegara.

(e) Menyelanaskankempenpemasanandanpublisiti Skim AmanahSahamNasionaldalamKementenianPendidikan. •

(0 Bertanggungjawabmengenaiperkana-penkarakebajikanbagiKementerianPendidikan.

(g) Menyelaraskanpembekalanpakaianseragambagi kakitanganrendahbahagian-bahagiandalam Kementenian.

(h) Menyelaraskankentas-kertasyang akandibentangkandi me-syuarat-mesyuaratJemaahMenteni, Majlis Raja-rajaMenteni-Menteri Besar, MesyuaratPethubungandi antaraKerajaanPusatdenganKerajaanNegenidanbeberapamesyuaratlain.

(i) Menyelaraskanperkara-perkarakeselamatandi KementerianPendidikan.

(j) Menyelaras dan menguruskanpencalonanbintang-bintangkebesaransempenadenganHan KeputeraanD.Y.M.M. Yangdi-PertuanAgong,Sultan-sultandanKetua-ketuaNegeniyanglain.

(k) Memprosesperlantikanyang ditentukan di bawah undang-undangyang memenlukanperkenanataukelulusanYang di-PertuanAgong,Majlis Raja-raja,MenteriPendidikan,Menteni-menteri Besardan lain-lain kuasapelantik.

(1) MenjadiUnusetiamesyuaratKetua-ketuaBahagianKementeri-

173


an Pendidikan dan Bahagian-bahagiandi bawah TimbalanKetua SetiausahaKementenianII.

BahagianPerjawatandan Perkhidmatan

Bahagianmi bertanggungjawabmengurushal-ehwalyangbenkaitandenganpentadbirankakitangan(personnel)dan perjawatanbagisemuajenisperkhidmatandi bawahkawalanKementenianPendidik-an.

Fungsi-fungsiBahagianmi termasukyangberikut:

(a) Bertanggungjawabantaralain menyelarasdanmemprosesang-garanbelanjawan,senaraiperjawatan,mengemaskinikanskim-skimperkhidmatan,menguruskanhal-halpepeniksaanJabatanbagikakitangan,memprosespermohonanmewujudkanjawatantambahan,urusanmenggredkanjawatandi sekolah-sekolah,pejabat-pejabatataudi Bahagian-bahagianKementeniandanmenyusunsemulaonganisasiJabatan-jabatandan Bahagian-bahagiandi KementenianPendidikan.

(b) Bertanggungjawabmengenaiperkara-perkaraperkhidmatanbagi semuapegawaidan kakitangandi bawahKementenianPendidikan berhubungdenganperlantikan, pertukarandanpenempatan semula pegawai-pegawai,pengesahandalamjawatan,pinjaman,kontrakataupertukaransementaraataute-tapurusanpelbagaicuti tidak termasukcuti belajar,penletakanjawãtan,elaun-elaundansegalakemudahandalamperkhidmat-an di samping mengurusjuga perkara-perkaraberhubungdenganperjawatandanperkhidmatandalambadan-badanber-kanunyangadakaitan denganKementerianPendidikan.

(c) BertanggungjawabsebagaiurusetiakepadaLembaga-lembagaNaik PangkatdanLembaga-lembagaRayuanyangditubuhkandi bawahperatunan-peraturanLembagaNaik PangkatP.A.(A)47 dan P.U.(A)89 di sampingmemprosesbutir-butin ben-hubungdenganpemangkuandantanggungkenjabagipegawai-pegawaiyangberkhidmatdi bawahKementerianPendidikan.

(d) Bentanggungjawabtenhadapsemuaurusanyangmelibatkantun-tutan-tuntutandanKesatuanGuruatauBukanGuruberhubungdenganhal-hal gaji dan masalah-masalahyang berbangkitkhususnyaakibatdaripadapelaksanaanSkimGaji Aziz, Harun,Suffian dangaji-gaji JawatankuasaKabinet.

174


SistemJawatankuasa

Dalam semuaorganisasiatauinstitusi tendapattatacanamembuatkeputusan(decision-making),khususnyamengenaiaspek-aspek:perancangandanpenggubalandasar;kaedahdanstrategipentadbir-an; kaedahdan strategi penolehansumber-sumber;kaedahdanstrategipelaksanaanprogram-programyangdirancang;dankaedahdanstnategikomunikasiataumakiumbalas.KementenianPendidik-an, JabatanPendidikan Negeri, PejabatPendidikan Daerahdansekolah tidak terkecuali danipada pnoses membuatkeputusan.Memandangkanonganisasipendidikan Malaysia bertatatingkat,makaprosesmembuatkeputusanpun tunut bertatatingkat.Cumaapayangbenbezapadasetiapperingkatialah darjahkemuktamadankeputusanyangdibuat sentabidangkuasadancakupankeputusanyangdibuat.

Oleh keranaorganisasipendidikandi Malaysiaadalahbesan,makaprosesmembuatkeputusanadalahnumit sertamelibatkanbanyakkomponendalam onganisasi.Oleh itu, penihal ‘time-lag’dalam aliran maklumat dan peningkatsuperordinatkepadasub-ondinatadalahperkarayangtidak dapatdielakkan.Perihal ‘time-lag’ dalamalinanmaklumatdanprosesmembuatkeputusaninilahyangdigelarred tapedalambinokrasi.Walaupunperkarami menu-pakansatukelemahanbirokrasimi tidaklahbermaknapentadbiranbinokratik tidakbagus.Conakpentadbiranbirokratikterbukti sesuaikeranaconakmi ditemui dalamkebanyakanorganisasiformal kera-jaandalammana-mananegaradi duniami. Juga,corakpentadbiranbirokratik sesualkeranatidak lentunkepadamasalahperibadiahli-ahli, mempunyaiketetapantugasdanfungsi yangjelas; dandapatmengelakkanpembaziransumberakibatduplikasi keranadanpen-tindihanautoniti.

Tujuan utama pengenalanpentadbiranpendidikancaraben-pusat dan biroknatik ialah supayaterdapatkeseragamandalampelaksanaanprogram-programdandasar-dasaryangdirancangkan.

~Inj bermaknabahawapentadbiranberpusatdan birokratik dapatmenjamin agaroperasidanpembangunanbidangpendidikanben-jalandenganserentakdanmenyeluruhmeliputisemuanegeni,daerahdansekolah.Dengankatalain tidak adanegeni,daerahdansekolah-sekolahkerajaanyangterhalangdanterpisahdaripadaperuntukansumber-sumbendanjuga terkecualidanipadamelaksanakandasar-dasardanprogram-programpendidikan.

175


Di sampingitu, tujuan pengamalanpentadbinanbirokratikialah untukmewujudkankeseimbanganpeluangdalampendidikanbagi murid-munid,samaadadani segisosial,ekonomi,tahap-tahappendidikandankedudukangeografi.Tiap-tiapbuahnegenidantiap-tiap sekolahkenajaanmelaksanakandasar-dasardanprogram-pro-grampendidikanyangserupa.Dengandemikian,perancangandanpelaksanaanrancangan-nancanganpendidikan diharapkandapatmencapaimatlamat-matlamatbenikut:

1 . PewujudansebuahmasyanakatMalaysia yang bersatupadusentamempunyaiidentiti nasionalmeialui amalansatu kuni-kulum persekolahan.

2. Pewujudanpeluangyangsamaratauntuk menjadicelik hurufbagi semuakanak-kanakwarganeganaMalaysia.Peluangyangsamanatauntukcelik hunufpulamenjaminpeluangyangsamanatauntuk membangunkandin sendinidanmasyarakat.

3. Pengeluarantenagakenjamanusiauntukberbagai-bagaisektorbagi memenuhikehendakpembangunanekonomidan sosialnegara.

Bagi onganisasipendidikandi Malaysia yang mengamalkanbirokrasi, prosesmembuatkeputusanmengenaipenkara-perkaradasar,matlamatdanobjektif tertumpukepadapuncakkuasadalampiramidorganisasi,iaitu padapeningkatpusat.KementerianPendi-dikan di bawah pimpinan Menteri Pendidikan berkuasapenuhmerumuskandan menggubaldasar,matlamatdan objektif segalaperkarayangbersabitdenganpendidikan.Juga,KementerianPen-didikan danMenteni Pendidikanbenkuasapenuhdalam hal-ehwalmembuatkeputusantentangha! ikhtisasperkhidmatandanpelak-sanaankunikulum.

Prosesmembuatkeputusandi peringkatkebangsaandijalankanmelalui satu sistemjawatankuasayang terdiri danpadaJawatan-kuasami diamanahkandengantanggungjawabmenggubalgarispanduandasaram. Struktursistemjawatankuasauntuk membuatkeputusanadalahsepertiditunjukkanpadaRajah4.5.

Di antaratujuh jawatankuasadi peringkatkebangsaan,JPPadalahbadanmembuatkeputusanyangtertinggidi Kementerian.Jawatankuasami dipengerusikanolehMentenPendidikandanahli-ahlinyaterdini daripadakedua-duaTimbalanMenteni,KetuaSetia-usahadankedua-duatimbalannya,KetuaPengarahdankedua-dua

176


timbalannyasertaPenganah,BahagianPerancangandanPenyelidik-an Pendidikan.Jawatankuasami menumpukanperhatiannyakepa-da penyelarasanperancangandanpelaksanaanpendidikankeselu-nuhannya.mi adalahuntukmemastikansupayausahapenancangandi semuabahagiandanpeningkatpentadbinanyangberlainandise-padukanmenjadi suatuyangmenyelunuhdanlengkapsentauntukmempastikanterdapatnyapenyelanasanbagi pelaksanaanyanglicindancekap.

UnusetiakepadaJawatankuasami ialahBahagianPerancangandanPenyelidikanPendidikan (BPPP).Semuacadanganprogram,projekdan aktiviti yangbaharu,dikemukakankepadaJPPmelaluiUrusetiami. Untuk projek-projekyangsedangbenjalan,cadanganbagi tambahanpenuntukanataubagiperubahandalampelaksanaandasarjugadikemukakankepadaJPP.Cadangan-cadanganmi dikaji,dianalisisdandibiñcangdi peningkatpramajlissebelumdikemuka-kankepadaJPP.DalamkedudukannyasebagaiUrusetiakepadaJPPinilah BPPPmenjalankanfungsi penyelanasansecanamenyeluruhuntukperancanganmakrodi KementenianPendidikan.Dalammen-jalankantugasnya,BPPPberhubungnapatdenganUnit Perancang-anEkonomi(UPP),JabatanPerdanaMenteni,yangseterusnyaben-tanggungjawabkepadaJawatankuasaPerancanganPembangunanNegana.

Lapanbuah jawatankuasapegawai-pegawailain yang kekalialah JawatankuasaKunikulum Pusat, JawatankuasaPelajaranTinggi, JawatankuasaPembangunan,Jawata.nkuasaTeknik BukuTeks,JawatankuasaKewangan,LembagaBiasiswa,JawatankuasaPanduanUnit Pusat Universiti dan JawatankuasaRancanganLatihan Pegawai-pegawaiPenkhidmatanPendidikan. Jawatan-kuasa-jawatankuasami diamanahkandenganfungsi menggubalganispanduandasaruntuk program-programbahanudalambidangmasing-masing.Tanggungjawabmeneka termasukpenyelarasanuntuk kelicinanpelaksanaanprognam-programtersebut.

Urusetiakepadakeenam-enamjawatankuasapegawai-pegawaiyangkekal mi ialah Bahagian-bahagianyangadahubungansecaraterusdenganbidang-bidangtanggungjawabjawatankuasa-jawatan-kuasa mi, contohnya, Pusat PerkembanganKunikulum adalahUnusetia kepadaJawatankuasaKurikulum Pusatdan BahagianPendidikanTinggi adalahUrusetiakepadaJawatankuasaPelajaranTinggi. Ahli keenam-enamjawatankuasapegawai-pegawaiyang

177

—K

AB

INE

T

JAW

AT

AN

KU

AS

AJ

-P

ER

AN

CA

NG

AN

PE

ND

IDIK

AN

JAW

AT

AN

KU

AS

AP

US

AT

KU

RIK

UL

UM

JAW

AT

AN

KU

AS

AP

EN

DID

IKA

NT

ING

GI

JAW

AT

AN

KU

AS

AK

EW

AN

GA

N

—JA

WA

TA

NK

UA

SA

PE

RA

NC

AN

GA

NP

EM

BA

NG

UN

AN

NE

GA

RA

-U

NIT

PE

RA

NC

AN

GA

NE

KO

NO

MI

(JA

BA

TA

NP

ER

DA

NA

ME

NT

ER

I)

ME

NT

ER

IP

EN

DID

IKA

N2

TIM

BA

LAN

ME

NT

ER

IK

ET

UA

SE

TIA

US

AH

AK

ET

UA

PE

NG

AR

AH

2T

IMB

ALA

NK

ET

UA

SE

TIA

US

AH

A2

TIM

BA

LAN

KE

TU

AP

EN

GA

RA

HP

EN

GA

RA

HP

ER

AN

CA

NG

AN

DA

NP

EN

YE

LID

IKA

NP

EN

DID

IKA

N

7I

JAW

AT

AN

KU

AS

AP

EM

BA

NG

UN

AN

JAW

AT

AN

KU

AS

AT

EK

NIK

BU

KU

TE

KS

JAW

AT

AN

KU

AS

AP

AN

DU

AN

UN

ITP

US

AT

UN

IVE

RS

ITI

LEM

BA

GA

JAW

AT

AN

KU

AS

AR

AN

CA

NG

AN

BIA

SIS

WA

LATH

-IAN

PE

GA

WA

I-P

EG

AW

AI

PE

RK

HID

MA

TA

NP

EN

DID

IKA

N

Raj

ah4.

5S

iste

m0


kekal mi adalahpegawai-pegawaikanan Kementenian.-PengarahBPPP adalah ahli kesemuajawatankuasa kekal mi.

KementenianPendidikan menupakanpeningkat pertama dalamhierarki organisasipendidikanMalaysiasementeraJabatanPendi-dikan Negeni merupakanpeningkat kedua. JabatanPendidikannegeriterdapatdi semuanegendi Malaysia,termasukSabahdanSarawak.JabatanPendidikan Negeni merupakanautoniti bagimemastikanprogram-programpendidikandan dasar-dasarpendi-dikanyangdigubal dandinancangpadapeningkatpusatdilaksana-kandisemuasekolahdalamtiap-tiapbuahnegeni.JabatanPendidik-an Negenijuga menupakanagensipenghubungyangmenyalurkanmaklum balastentangtahapkejayaandan masalah-masalahben-hubungdenganseluruhaspekkunikulumdan peringkatdaenahdansekolahkepadaperingkatKementenianPendidikan.Makiumbalasyangditerimaoleh Kementeriandigunakanuntukmerancangpro-gramdanstrategibarudalam prosesmembuatkeputusan.

JabatanPendidikanNegeni diketuai oleh seorangPengarah.BeliaudibantuolehduaorangTimbalan,kecualinegeniPenisyanghanyamempunyaiseorangsahajaTimbalanPengarah.Pengarah-pengarahPendidikan Negeri bertanggungjawabkepada KetuaPenganahPendidikandi KementerianPendidikan.Bagi SabahdanSarawak,Pengarab-pengarahPendidikanjuga bertanggungjawabdan berhubungdenganKetua Menteri negeri-negeniberkenaan.SabahdanSarawakterbahagikepadabeberapabahagiandanolehyangdemikiandi Sabahterdapatenambuah PejabatPendidikanResidensidandi Sarawakpula terdapattUjuh buahPejabatPendi-dikanBahagian.Di setiapResidensiatauBahagianterdapatPejabat-pejabatPendidikanDaerah.Olehitu, PejabatPendidikanBahagianatauResidensimenjadipenghubungdi antaraPejabatPendidikanDaerahdenganJabatanPendidikanNegeni.Beberapabuahnegeridi

4.3 ORGANISASI PENTADBIRAN PENDIDIKANPERINGKAT NEGERI, DAERAH DAN SEKOLAH

I 79


SemenanjungMalaysia, seperti negeri Johor, Selangor,Pahang,Terengganu,Kelantan,Negeri Sembilan,Perakdan Kedah mem-punyai Pejabat-pejabatPendidikan Daerah. Negeri-negeriyangtidak mempunyaiPejabatPendidikanDaerahialah negeriMelaka,PerlisdanWilayahPersekutuan.

Rajah 4.6 berikut menunjukkanstruktur organisasiJabatanPendidikanNegeri.

Fungsi-fungsiutamapentadbiranJabatanPendidikanNegeriadalahsepertiberikut:

(a) Mengelola dan menyelaraspentadbiransekolah-sekolahdidalamnegeriberhubungdenganperjawatanpegawaidankaki-tangan,kewangandanpembangunanfizikal.

(b) Menyeliaprogram-programpendidikandalamnegerikhasnyayangberhubungdengankurikulum, radio dan televisyenpen-didikan, Skim PinjamanBuku Teks, perpustakaansekolah,kegiatanko-kurikulum, bimbingan dan kerjaya, pengajaranbahasa,RancanganMakananTambahan,Majlis SukanSeko-lah-sekolahMalaysiasertaprogramdankegiatanko-kurikulumyang lain.

(c) Menggubal dan melaksanakanrancangan-rancanganpem-. bangunanpendidikannegeri.

(d) MemberinasihatkepadaKementerian,di manaperlu, tentanglangkah-langkahyangharusdiambil untukkelicinanpelaksana-an DasarPendidikanKebangsaan.

BagisetiapPejabatPendidikanDaerahakandiketuaiolehPega-wai PendidikanKanan.PejabatPendidikanDaerahmenjadipenghu-bungdi antarapihaksekolahdenganJabatanPendidikanNegeri.Diantarafungsi PejabatPendidikanDaerahialah:

(a) Menyelia dan memberi khidmat nasihat profesionalkepadaPengetua,Guru Besardanguru-gurudi sekolah-sekolahdalamsesuatudaerah.

(b) Membantupihaksekolahdalamurusanpentadbirandanpelak-sanaankurikulum.

(c) MemberimaklumatkepadaJabatanPendidikanNdgeritentanghal-ehwalpengajarandanpembelajarandi sekolah-sekolah.

(d) Membantupihak JabatanPendidikanNegeri mengenalpasti

180

(‘3a

0

‘I?

‘C


guru-gurudankakitanganam sekolahyangperlu menghadirikursusdalamperkhidmatan.

(e) Membantupihak LembagaPeperiksaandalamurusanpeperik-

saandi sekolah-sekolahmenengahdalamsesuatudaerah.

OrganisasiSekolah

Sunguhpunsekolah merupakanorganisasiyang terbawahsekalidalam tatatingkat sistempentadbiranpendidikan,namunmeru-pakanorganisasiyangterpentingsekaliberbandingdenganlain-lainorganisasidalamKementerianPendidikan.Sekolahialahsatusistemsosialyangtersendiriyangamatpekakepadakehendakdanaspirasimasyarakat.Cita-cita, kehendakdan aspirasimasyarakatsepertiyangternyatapadaRukunegara,DasarEkonomiBaru,DasarPen-didikanKebangsaandanFalsafahPendidikanKebangsaandisalur-kan melalui kurikulum kepadasistemsekolahuntukdilaksanakan.Sekolahmenentukanjenissumbermanusiayangdihasilkankepadamasyarakat.Sekolahmenjadi agensosialisasi,pembudayaandanpembangunanmasyarakat.Olehitujika tiadasekolahmakatiadalahorganisasi-organisasipendidikanyang lain.

Kualiti kepimpinanPengetuaatau Guru Besarmenentukaniklim organisasidanpentadbiransekolah;iaitu hubunganmanusiadalamsekolah,kualiti pengajaranguru,kualiti dayausahapembela-jarandanpencapaianmurid,keberkesananpelaksanaankurikulum,kecekapansekolahbergeraksebagaisatuunit danstatushubungandenganmasyarakatluarsekolah.KepimpinanPengetuaatauGuruBesarsekolahamat diharapkanuntuk memastikankejayaanpen-capaianfalsafah,matlamatdanobjektif pendidikannegara.

Walaupun terdapat beberapajenis dan peringkat sekolah,namun tidak banyakperbezaandan segi struktur organisasidiantara mereka. Secaraamnya, struktur organisasipentadbiransekolahbolehdigambarkansepertiRajah4.7. Pengetuamerupakanpengurusataupentadbirbagiorganisasisekolahdanbeliaudibantuoleh duaorangPenolongKanan,seoranguntuk hal-ehwalpentad-biran danseoranglagi untukhal-ehwalmurid.

Di antaratugas-tugasPengetuaatauGuruBesaradalahsepertidi bawah mi:

1 . Menjalankanpengajaransekurang-kurangnyasembilanwaktudalammasaseminggu.

182

LEMBAGA PENGURUSL~


2. Menguruskanperkhidmatandanperjawatanguru dan bukanguru.

3. Pengendaliankewangandanakaunsekolah.

4. Menguruskankegiatankurikulum danko-kurikulum.

5. Penyusunanjadualwaktu sekoiah.

6. Menguruskanperjalananujian ataupeperiksaandi peringkatsekolah.

7. Menguruskanperjalanan aktiviti-aktiviti berbentuk agamaIslam.

8. Menguruskankemasukanataupertukaranmurid-murid.

9. PengerusiLembagaTatatertibSekolah.

10. Bertanggungjawabtentang disiplin guru, kakitanganbukanguru.

I 1 . Bertanggungjawabtentangdisiplin murid-murid.

12. Bertanggungjawabmelaksanakanarahan-arahanyang dibuatoleh KementerianPendidikandan JabatanPelajaran.

13. Bertanggungjawabmengkoordinasikangerakkerjadanaktivitisekolah denganJabatan-jabatanKerajaan dan Pertubuhan-pertubuhanyangterlibat.

Selaindaripadamentadbirhal-ehwalsekolah,PengetuaatauGuru Besarperlu memeliharahubunganbaik serta melibatkanmasyarakatsekitarbagipembangunandankemajuansekolah.Olehitu, PengetuaatauGuru BesarmenjadisalahseorangdaripadaahlijawatankuasadalamLembagaPengurusSekolahdanPersatuanIbuBapadanGuru-guru(PIBG).

184


Institutpengajiantinggi adalahyangselaindaripadasekolahmene-ngahatasyangmenawarkankursus-kursusterutamanyaperingkatijazahdandiplomasamaadaberbentukakademik,ikhtisasataupunseparuhikhtisas. Institusi mi tertakiuk di bawahkuatkuasaAktaUniversiti danKolej, Universiti 1971. Di antarainstitusi yangter-masukdalam kategori institusi pengajiantinggi ialah universiti-universiti, Institut TeknologiMara, Kolej Tunku Abdul Rahman,politeknik-politeknikdanMaktabTeknik KualaLumpur.’2

Bahagianmi akanmemberitumpuankepadaorganisasipen-tadbiranuniversitidanInstitut TeknologiMara (ITM). mi meman-dangkanbahawauniversitidanITM merupakaninstitusipengajiantinggi yangterutamadi negarami sertamempunyaiorganisasiyangtersendiridanunik berbandingdenganlain-lain institusipendidikanformal di bawahnaunganKementerianPendidikan.

OrganisasiUniversiti

Terdapattujuhbuahuniversitidi Malaysia,iaitu Universiti Malayadi KualaLumpur(1962),Universiti KebangsaanMalaysiadi BangiSelangor(1970),Universiti SainsMalaysiadi PulaüPinang(1969),Universiti PertanianMalaysiadi SerdangSelangor(1971),Univer-siti TeknologiMalaysiadi KualaLumpurdanSkudaiJohor(1972),Universiti UtaraMalaysiadi JitraKedah(1984)danUniversiti IslamAntarabangsadi PetalingJaya Selangor(1983). Semuauniversiti,kecuali Universiti Islam Antarabangsa,ditubuhkanoleh kerajaanMalaysiaataskelulusankabinetsertatertakiukdi bawahpemerhati-an KementerianPendidikan.Universiti Islam Antarabangsaditu-buhkan hasil daripada perjanjian di antara kerajaan MalaysiadengankerajaanbeberapabuahnegaraIslam danorganisasiIslamantarabangsa.

Semuauniversitidi Malaysia,kecualiUniversiti IslamAntara-bangsa,mempunyaimodel penubuhandanpentadbiranyangseru-

4.4 ORGANISASI PENTADBIRAN INSTITUSI PENCAJIANTINGGI

185


pa, iaitu berasaskanmodel universiti di England. Malahanmodelperlembagaan,aktadan statutyangmengawaljenteraperjalananuniversiti berasaskanprototaip universiti-universiti di England.Sungguhpunkesemuauniversitimempunyaimodelpenubuhan,per-lembagaandanpentadbiranyangSerupa,namununiversiti-univer-siti itu mempunyaiautonomi masing-masingkhususnyadan segipengurusankewangan,pentadbiran,akademikdanpembangunan.Autonomiuniversitijugameliputi pemisahandanhalangandanpadacampurtangankuasadan pengaruhkerajaan,khususnyaKemen-

terian PendidikandanJabatanPerkhidmatanAwam, dalamurusanpentadbirandanpembangunanuniversitisebagaiinstitusiakademikdanpenyelidikan.Denganitu universiti-universitimempunyaiper-lembagaandanaktamerekatersendiribagi mengawal‘sistemsosial’masing-maSing. Walau bagaimanapunsemua ahli masyarakatuniversiti-universiti tertakluk juga di bawah perlembagaandan

~undang-undangnegaradalamsemuaaspek.Secarakeseluruhannya,jenterapentadbiransesebuahuniversiti

terdiri daripada:(1) JemaahUniversiti (2) Pegawai-pegawaiUniver-siti, (3) Majlis Universiti, (4) Senatdan (5) Fakulti/PusatSekolah.

Pegawai-pegawaiuniversiti bertanggungjawabpenuh dalamurusan dalamanpentadbirandan akademiksesebuahuniversiti.Pegawai-pegawaiUniversiti terdiri daripadaCanselor,Pro-Canse-••br, Naib Canselor,Timbalan-timbalanNaib Canselor,Pendaftar,Bendahari,Ketua Pustakawandan Dekan-dekanFakulti atauKetua-ketuaPusat/Sekolah.

DenganmengambilcontohUniversiti UtaraMalaysia,strukturorganisasisebuahuniversiti dapatdijelaskansepertipada Rajah4.8.13

JemaahUniversiti merupakanbadantertinggisesebuabuniver-siti. Ia terdiri daripada:’4

1 . Canselor.

2. Pro-Canselor.

3. Naib Canselor.

4. Ahli-ahli Majlis Universiti.

5. Ahli-ahli SenatUniversiti.6. Lapanorangwakil yangdilantik oleh Yang di-PertuanAgong.

7. Setiapwakil kerajaannegeri.

8. Dua orangwakil kerajaanSingapura.

186


9. Seorangwakil kerajaanBrunei.

10. Wakil Guild Siswazah.~

1 1 . Wakil danwakil-wakil kerajaanpersekutuandanagensitempat-an.

12. Wakil-wakil daripadaorganisasipendidikan tertentu sepertiyangditetapkanoleh statutuniversiti.

13. Wakil-wakil yangdilantik olehCanseloratasnasihatNaibCan-selor daripada berbagai-bagaiorganisasi, yang mana tidakmelebihi tiga puluh orang.

Fungsi JemaahUniversiti ialah bertindak sebagai sebuahbahanformal yangmenjadipenghubungdi antaramasyarakatuni-versiti denganmasyarakatdi luar universiti. Segalaaspekperkem-banganuniversiti,samaadadan aspekpentadbiran,akademikdanpembangunandilaporkankepadaJemaahmelalui Naib Canselor,Majlis danSenat.Memandangkanahli-ahliJemaahterdiri daripadaorangkenamaan,makatugasutamaJemaahialah membantuuni-versiti berkembangdan membangunsebagaiinstitusi akademik,ikhtisasdansosial.

Majlis Universiti merupakankabinetuniversiti yangbertang-gungjawabmenggubaldanmerumuskandasar-dasardanmembuat

~ keputusantentangdasar-dasaryangberkaitdenganhal-ehwalbukanakademikkhasnya.Ahli-ahli Majlis terdiri ~

1. Naib Canselor.

2. Wakil-wakil yangdilantik oleh Yang di-PertuanAgong.

3. Wakil-wakil yangdilantik oleh Majlis Raja-raja.

4. Wakil-wakil yangdilantik oleh SultanatauGabenor(di manasesebuahuniversitiberada).

5. Wakil-wakil yangdilantik oleh Cansélor.

6. WakIl-wakil yangdipilih olehJemaah.

7. SeorangDekanyangdipilih bergilir-gilir sepertiyangditetapkarioleh statut.

8. Wakil danpadaSenatuniversititetapi bukanDekan.

9. Wakil-wakil daripadaGuild Siswazah.

Senatuniversitimerupakanbadanyangberkuasapenuhdalamurusanakademikdi universiti sepertitentang aspekpengajaran,

187


penyelidikan,peperiksaandanpenganugerahanijazahdandiploma.Senat bertanggungjawabmemelihara kecemerlanganakademikuniversiti padapandanganmata masyarakattempatanmahupunluarnegeri.Senatterdiri daripadaNaibCanselor,Timbalan-timbal-an Naib Canselor,semuaprofesor,dekandan wakil-wakil fakultiataupusatyangterdiri daripadapensyarah.

Untuk menjalankanurusanpentadbirandanakademikMajlisdanSenatmenubuhkanbeberapajawatankuasabagi memudahkanproses membuat keputusandan proses pelaksanaandasar danprogramyang dirancang.Rajah 4.9 menunjukkanlembagadanjawatankuasayangterlibat dan bertanggungjawabmengendalikanberbagai-bagaiurusan(mengambilcontohUniversiti UtaraMalay-sia).’6 ~

Di kampus universiti terdapatfakulti, pusat atau sekolah,misalnya fakulti sastera,fakulti ekonomi, fakulti undang-undangdan sebagainya.Fakulti terdiri daripadabeberapajabatan.Ketuabagi fakulti atausekolahialah dekan,sementaraketuabagi pusatialah pengarah.Dekan,pengarah,ketuajabatan,profesordanpen-syarahbukansahajamengajartetapijugamenjalankantugaspenye-liaan danpenyelidikan.

Institut TeknologiMARA (ITM)

Institut ~TeknologiMARA telah ditubuhkan pada tahun 1967denganmatlamatuntukmelatih tenagakerjaikhtisasdanseparuhikhtisasbagiberbagai-bagaisektorpekerjaankhususuntuk kaumbumiputera.Kampusinduknya terletakdi ShahAlam, Selangor.Berdasarkankonsepmemperluaskanpeluangdan konsepmende-katkanpendidikantinggike kawasanluarbandar,ITM telahmenu-buhkanbeberapakampuscawangansepertidi PetalingJaya,JohorBahru, Segamat,Kelantan,Melaka,Pahang,Perak,Perlis, Sabah,SarawakdanTerengganu.

ITM menawarkan 90 jeniskursusdalam13 bidangkajian padaperingkat diploma, diploma lanjutan dan ijazah luar (externaldegree)denganbeberapabuah universiti luar negeri. ITM dancawangannyajuga mengendalikankursus-kursuskajian luar kam-pus.

189


LembagaPenasihatProgramIjazah5arjanaMuda EkonomidenganKepujian

LembagaPenasihatProgramIjazah5arjanaMuds Pentad-biranAwam denganKepujian

LembagaPenasihatProgramIjazahSarjanaMuds PengurusanPerniagaandenganKepujian

LembagaPenasihatProgramIjazahSarjanaMudaPerakaunandenganKepujian

LembagaPengesahanJawatan,KenaikanPangkatdanPer-lanjutanTempohPercubaanBagi KategoriC & D

I LembagaTender

LembagaPenasihatSekolahBahasadanPemikiranSaintifik

Rajah4.9 StrukturorganisasiUniversiti UtaraMalaysia

190

[~n~

etua

Ca

wa

ng

an

Be

nd

ah

ari

~~

~~P

erp

uta

ka

an

[Ke

tua

Ku

rsu

s


Berlainandanpadauniversiti, badantertinggi di ITM ialahMajlis danbukannyaJemaah.Majlis ITM terdindanpadaPengeru-Si, SetiausahaMajlis,.KetuaSetiausahaPerbendaharaan~alaysia,KetuaSetiausahaKementerianPendidikanMalaysia,KetuaPenga-rahKementerianPendidikan,KetuaPengarahJabatanPerkhdimat-anAwam, PeguamNegara,KetuaPengarahMARA (Majlis Ama-nahRakyat)danenamorangwakil utamabeberapaagensikerajaan,badanberkanundan swasta.17Fungsi Majlis ialah menjadi peng-hubung di antarakeperluanmasyarakatkampusdenganperkem-bangandankeperluanmasyarakatdi luar. Selaindaripadaitu ber-tanggungjawabdalamhal menggubaldasardanmembuatkeputusantentangperjalananorganisasiITM.

Padaumumnya, ITM telah berjayamenghasilkangolonganteknokratikhtisas.danseparuhikhtisas bumiputerabagi mengisikeperluantenagakerjadalamsektorekonomidansosial,samaadadalambadan-badankerajaanmahupunswasta,di bandarataupundi luarbandar.Sehubungandenganitu, ITM boleh dikatakanber-jaya mendokongsemangatpembangunanmasyarakatbumiputerasepertiyang dihasratkanoleh Dasar Ekonomi Baru. ITM seme-mangnyamempunyaitrademarkkhususbagi memainkanperananpentinguntuk memajukanmasyarakatbumiputeramencapaitarafsosioekonomiyang lebih baik melalui pendidikan dan latihan.Untuk memenuhikeperluanpembangunansosioekonominegaradanmasyarakatpadamasahadapan,ITM haruslebih pekakepadaperkembanganteknologitinggi (high technology)danperiñdustrianberatagarperkembanganmi dapatdigabungjalinkandalamkursus-kursusyangditawarkan.

BeberapaIsu

Satudaripadasifat manusiaatauperkumpulanmanusiaialahmere-kagemarkankeindahandanketeraturan.Keindahandanketeratur-anadalahuntukmemperolehkeamanan,kedamaiandankesejahte-raan.Ketiadaanketeraturan(organized)himpunanmanusiasertaaspek-aspeklain tentang urusankehidupanmudah mewujudkankonflik dan suasanakacau-bilau.Misalnya himpunanmanusiadisesebuahstadiummenyaksikansesuatuacarasukanamatmudahmenimbulkankekacauansekiranyatiadaperaturandanpengawalandikenakanke atasmereka.Justeruitu manusiamenubuhkanpci-bagaiorganisasiformalyangdiinstitusikanbagimengendalikanpel-

192


bagaiurusanyangbersangkutpautdengankehidupan.Setiaporganisasiformalmempunyaiketuaeksekutifyangber-

tindak sebagaipemimpin. Pemimpin denganpersonalitidan caragayakepimpinannyamenentukaniklim organisasidanhubunganmanusiadi dalam organisasi. Kebolehanpemimpin diukur padakecekapandan keberkesananorganisasimencapaimatlamatdanobjektif di sampingmemeliharakeharmoniandalamorganisasi.

. Tidak semuaorangboleh menjadipemimpin. Mengikut teoritrait, seseorangpemimpin berbakatmempunyaitrait-trait semulajadi yangbolehmempengaruhimanusialain untukbekerjadenganpenuhkesedaran,tanggungjawab,dedikasidanbersatupadu.Ketuaeksekutifyang tidak mempunyaibakat kepimpinansungguhpunmampurnenggerakkanorganisasidenganmenggunakankuasadanautoritinya,namunpelaksanaankerjaolehahli-ahli organisasitidakdiinngi dengansemangatkesedaran,tanggungjawab,dedikasidanbersatupadu.

Kebanyakanorganisasiformalyangdiinstitusikanoleh keraja-anmempunyaipemimpinatauketuaeksekutifyangdilantik meng-gunakankriteriasenioritikelayakandantahunbekerja.Olehitu, dimanaletaknyabakatkepimpinandanmerit prestasi?Jawapannyaterletakpadateori pengurusansaintifik bagibakatkepimpinandan‘political pull’ padamerit prestasi.

Teori pengurusansaintifik menganggapbahawasemuaorangbolehdilatih menjadipemimpinataueksekutif. Bakatkepimpinansemulajadi bukannyasoal penting.Pemimpinataueksekutifyangberkemahiranmenggunakanteknik-teknik pengurusanmodendansaintifik lebih mampu menguruskanorganisasidenganproduktifdanberkesandaripadapemimpindenganbakatsemulajadi. Olehitu, pengurusansaintifik bolehmewujudkancarapentadbiranorga-nisasiyangbersifat ‘mechanicalandnon-humanistic.’

Perlantikanketuaeksekutifberdasarkan‘political pull’ meng-atasimerit prestasidanseWontibukanlahsesuatuyangluar biasasertabolehdihindarkan.Politik dan‘politicking’ adalahfenomenabiasayangwujud dalamapajua organisasi.Politik adalahtentangcaragayamempengaruhidanmentadbirmanusia.

Perlantikanketuaeksekutifmelalui‘political pull’ berkaitrapatdenganfavoritisme dan nepotisme.Sekiranyaperlantikanketuaeksekutifdaneksekutifsecara‘political pull’ berlakudenganbegituketarasekalidalamorganisasipentadbiran,makakesannegatifyangtimbul ialah ketiadaankepercayaanahli-ahli organisasiterhadap

193


fungsi merit~,prestasidan dedikasidalamkerja. Kesanseturutnyaialah kelembapanpadaperjalananorganisasi,iaitu tahapproduk-tiviti menurun.Olehitu, jika perlantikanketuaeksekutifdanekseku-tifadalahberdasarkanmeritprestasidandedikasi,makasecaralang-sungperihalmi dapatmemastikanpeningkatanmutudanprodukti-viti organisasidenganberterusan.

Isu keduayangingin dibangkitkanialah penyelewenganpelak-sanaandasar-dasarpendidikanyangdigubalpadaperingkatpusat.Hal mi adalahumpamasimpulanbahasa‘mudahdikatakantetapisukardibuat’, (easiersaid than done).Penyelewengandan kelem-bapanpelaksanaandasar-dasardisebabkanolehbanyakfaktoryangbertindan-tindih,antaranyaialah:* Dasaryangbercorakmenindasdandiskriminatif.

* Tafsiransesuatudasaryangberbagai-bagaikeranadasartidak

dinyatakandenganeksplisitataujelma.* Penguatkuasaandasaryang longgarkeranatiada penyeliaan

dan ‘follow-up’ yangteratur.* Pertindihankuasadanautontidi antarabahagian-bahagiandan

unit-unit dalamorganisasipentadbiran.* Aliran maklumatyanglembap.

* Kurangpenekanankepadapenilaiandanpengawalanmutu.

* Ketiadaankesediaan,kefahamandanmotivasipadakakitangan

peringkatteknikaldanpelaksanaanterhadapdasar-dasarbaru.* Kekuranganperuntukankewangan.

Isu ketiga yang ingin dibangkitkanialah fenomenakekakuan(rigidity) carapentadbiranbirokratik yang akan menolak krea-tiviti dan idea-ideapembaharuanyang lebih baik. Cogan kataformal yangbiasakita bacapadasyarat-syaratrasmi ialah “Sayayangmenurutperintah”.Cogankatami digunakanagarsubordinattidakmengubahdanmempersoalkanarahan-arahanbarudaripadasuperordinat.Cogankatami menganggapmanusiasebagai‘human-oid’ ataurobot yangtelahdiprogramkanuntukmenurutperintah.Dengandemikianorientasipemikiran yangterbentukialah ‘setiapperkarabagisetiapmasa’(everythingateverytime) danaliranmak-lumathanyalahsehalasahaja.

Isu keempatialah berkenaanpencapaianmatlamatsistempen-didikan. Persoalanutamanyaialah “Adakah matlamat-matlamat

194


yangtelahdigariskantelahdicapaidenganberkesan?’Persoalanmimembangkitkanbeberapaperkarayangberhubungkait denganpen-tadbiran,pelaksanaandasar,penyeliaandan pelaksanaankuriku-lum. Kesemuaperkaraitu tertumpukepadaaspekinput, kaedahdanproses.

Semua organisasi formal, termasuk organisasi pendidikanmemerlukaninput yang terdiri daripadaberbagai-bagaisumber.Matlamat,iaitu output,menentukankaedahdanprosesbagaimanainputdigunakan.Sekiranyamatlamatdapatdicapaidenganmeng-gunakaninput tanpamembazirdandalamtempohwaktusesingkatmungkin melalui kaedahdan prosesyang sungguhcekap,makaorganisasiadalahproduktif, cekapdan berkesan.Sebaliknya,jikaorganisasimengambilmasayang lamadanmenggunakansumberyangbanyakbagi mencapaimatlamat,makaorganisasiitu tidakproduktif, tidak cekapdantidak berkesan.

Matlamat sistempendidikanMalaysia dirumuskanberdasar-kanmatlamatyangterdapatdalamRukunegara,DasarPendidikanKebangsaandanDasarEkonomiBaru(DEB) . Di antaramatlamatsistempendidikanialah:* Penghasilanpendidikanyangbermutu.

* Penghasilanpelajar-pelajaryangterpelajardan terdidik.

* Pembentukanmasyarakatyangbersatupadu.

* Pembangunansosialmasyarakat.

* Penghasilantenagakerjayangbermutu.

* Penghasilanekonomi,khususnyamasyarakatluar bandar.

* Pembentukanwarganegarayangbertanggungjawabdan mem-

punyaikomitmendalamnegarademokrasi.* Penyusunansemulastruktur sosioek9nomimasyarakatseperti

yangternyatadalamDasarEkonomiBaru.* Pembasmiankemiskinan(berdasarkanIndeksHargaPengguna

terbaru).

Selepas30 tahunmerdeka,sudahkahsistempendidikanmen-capaikes~muamatlamatdi atasdenganberkesan?

195


RINGKASAN* Sesebuahsistem terdiri daripadakomponen-komponenyang

~dikenali sebagaisubsistem.Sistem dikawal oleh suprasistem.

* Sesebuahsistemsosialterdiri daripadamanusiayangmenyum-

bangkantenagadan fikiran sertaberinteraksibagi mencapaimatlamatsistem.

* Umumnyaorganisasiadalahsistemsosiaitetapidalamkonteks

yang lebih khususia merujuk kepadastruktur penyusunankomponen-komponendalam sistemataustruktur penyusunantanggungjawabdantugaskumpulan manusia.

* Sesebuahorganisasiformalbolehdikenalpastikansebagaimem-

punyai lima peringkat,iaitueksekutif,pengurusan,penyeliaan,teknikal danpelaksanaan.

* Organisasipendidikan Malaysia terdiri daripada peringkat

pusat,negeri,daerahdansekolah.PeringkatpusatialahKemen-terianPendidikanyangbertanggungjawabmerumuskan,meng-gubal dan membuatkeputusantentang dasardan programpendidikan.

* Badanatauautoriti tertinggidi KementerianPendidikanyang

menggubaldasardan rancanganpendidikan ialah Jawatan-~kuasaPerancangPendidikan yang dibantu oleh lapan buahjawatankuasautamayang lain. Menteri Pendidikanberkuasapenuh membuatkeputusanmengenaipelaksanaandan per-ubahandasardan rancangansepertiyang termaktub dalamAkta Pelajaran1961.

* Pentadbiranbirokrasi dalamorganisasipendidikanformal di

Malaysia mempunyai banyak manfaatnyasungguhpunadafenomena‘red-tape’.

* Universiti ditubuhkan oleh kerajaanmelalui kelulusan dan

cadangankabinet. Sungguhpundemikian, universiti diberiautonomidalam hal-ehwalpentadbirandan akademik, iaitukerajaantidak campurtangansecaralangsungdalam urusanperjalananuniversiti.

196


LATIHAN ~

BahagianI

Arahan: Bacasetiapsoalandenganteliti. Bagi setiapsoalanpilihhanyasatujawapanyangbertepatan.

1 . Sesuatusistemdikatakansistemsosialsekiranya...

A. Sistemitu beradadalampersekitaranmasyarakatmanusia.B. Sistemitu dikendalikandandianggotaioleh manusia.C. Sistemitu mempunyaimatlamatsosial.D. Sistemitu ditubuhkanoleh masyarakat.E. Sistemitu mempunyaikomponenatauunit.

2. Satuciri utamayangmembezakanorganisasiformal daripadaorganisasibukanformal ialah ...

~ A. Organisasiformal adá~pemimpin.B. Organisasiformal adalahsatusistemsosial.C. Organisasiformal diinstitusikansecaraformal.D. Organisasiformal tidak boleh dibubarkan.E. Organisasiformal adastruktur pembahagiantugas.

3. Rajahberikut menunjukkanhierarki atau tatatingkatautoritibagi organisasipentadbiranpendidikandi Malaysia.

I Menteri2 PengarahNegeri3 Nazir danPenyeliaSekolah

4 __\ 4 Pengetua__5 __\ 5 Guru

PeringkatsusunanI , 2, 3,4 dan5s~caratertib mèrujukkepada:

A. Eksekutif— Pengurusan— Penyeliaan— Teknikal — Pelak-sanaan.

B. ~Eksekutif — Penyeliaan— Pengurusan— Pelaksanaan—

Teknikal.C. Eksekutif— Penyeliaan— Pengurusan— Teknikal — Pelak-

sanaan.D. Eksekutif— Pengurusan— Teknikal — Penyeliaan— Pelak-

sanaan.

197


E. Eksekutif— Penyeiiaan— Peiaksanaan— Pengurusan— Tek-nikal.

4. Terdapatsebuahsekolahmenengahyangmanaguru-gurunyatidak adasemangatdedikasidaiammenjalankantugasmereka.Guru-guru juga sering bertengkarkeranamereka tidak tahusiapayangsepatutnyamenjalankansesuatutugas.SekolahituadaPengetuatetapi beliaumengamalkancarapentadbiran...

A. DemokratikB. AutokratikC. Laissez-faireD. ~AnarkikE. Birokratik

5. Yangmanakahdi antaraberikut BUKAN satudaripadatugasBahagianPerancangdanPenyelidikanPendidikan?

A. Memandudanmenyelarasprogrampendidikan.B. Menjalankanpenyelidikanmengenaipelaksanaankuriku-

lum.C. Merancangdanmenilai kesesuaianprojek.D. Menjadi urusetiabagi JawatankuasaPusatKurikulum.E. Menjadi pusatsumberdatadanmakiumatpendidikan.

6. JawatankuasaPerancangPendidikan(JPP)merupakanbadantertinggi yangmenggubaldasar-dasarpendidikannegara.Diantarajawatankuasalain yangmenjadiahli dalamJPPialah ...

(i) JawatankuasaPembangunan(ii) JawatankuasaTeknik Buku Teks

(iii) JawatankuasaKewangan(iv) JawatankuasaPendidikanTinggi

A. (i), (ii) dan(iii):B. (ii) dan(iii).C. (iii) sahajaD. (iii) dan(iv).E. Kesemuadi atas.

7. Pentadbiranberpusatdigunakanbagi organisasipendidikanMalaysiauntuk mencapaibeberapamatlamatantaranyaialahuntuk:

198


(i) Memastikanperken3banganikhtisaskakitanganorganisasi.(ii) Memastikanpelaksanaandasarpendidikanyang seragam

ke seluruhnegara.(iii) Mempercepatkanintegrasi nasional melalui penggunaan

kurikulum yangsama.(iv) Memastikanaliranmakiumatyangcekapbagiprosesmem-

buatperubahandengancepat.

A. (i), (ii) dan(iii)B. (ii) dan (iii).C. (iii) sahaja.D. (iii) dan(iv).E. Kesemuadi atas.

8. Yang manakahdi antara berikut BUKAN fungsi BahagianPendidikanGuru?

(i) Memilih calon-calon guru untuk mengikuti kursus dimaktab-maktabperguruan.

(ii) Menggubalkurikulum kursus-kursusperguruan.. . (iii) Menjadi tirusetiabagi JawatankuasaPendidikanTinggi.

(iv) Mengelolakursusperintis pendidikangurudalamperkhid-matan.

A. (i), (ii) dan(iii).B. (ii) dan(iii).C. (iii) sahaja.D. (iii) dan (iv).E. Kesemuadi atas.

9. Yangmanakahdi antaraberikut TIDAK benarbagiuniversiti-universiti di negarami?

(i) Penubuhannyatidak semestinyamendapatkelulusankabi-net kerajaan.

(ii) HanyaSultandaripadamana-mananegeribersultanmestidilantik menjadiCanselorbagi sesebuahuniversiti.

(iii) Jemaahuniversiti bertanggungjawabmenggubal dasar-dasarberkaitanpentadbiranuniversiti.

(iv) Senat universiti bertanggungjawabpenuh dan berkuasadalamhal-ehwalakademik.

A. (i), (ii) dan (iii).B. (ii) dan(iii).

199


C. (iii) sahaja.D. (iii) dan(iv).E. Kesemuadi atas.

10. Sekolahadaiahsebuahsistemsosiaikeranaia mempunyaiciri-ciri:

(i) Ia terdiri daripada subsistemyang dikendalikan olehmanusia.

(ii) Ia ditubuhkanataskeperluanmasyarakat.(iii) Ia mempunyaimatlamatyangditentukanoleh masyarakat

atausuprasistem.(iv) Ia memerlukansumbersebagaiinput di manasatudan-

padanyaialah sumbertenagamanusia.A. (i), (ii) dan (iii).B. (ii) dan (iii).C. (iii) sahaja.D. (iii) dan (iv).E. Kesemuadi atas.

NOTA

I Morphet,EL.,Johns,R.L. danReiler,T.L. 1974. Educationalorganiza-tion and administration: concepts,practices and issues.New Jersey:

- Prentice-Hall,him. 69.2 Silver, P. 1983. Educationaladministration:Theoreticalperspectiveson

practiceandresearch.NewYork: Harper& Row, him. 50.

3 Knezevich, S.J. 1975. Administration ofpublic education. New York:Harper& Row, him. 3.

4 Griffiths, D.E. 1959. Administrative theory. New York: Appleton,him. 91.

5 Drucker, P.P. 1954. Thepractice ofmanagement.NewYork: Harper&Row, him. 111.

6 Knezevic,op. cit., him. 5.

7 Ministry ofFinanceMalaysia1987.EconomicReport1977/1988.KuaiaLumpur; NationalPrinting Dept.,hlm. 76.

8 KementerianPeiajaranMalaysia1986. PendidikanDi Malaysia.Baha-gian PerancangandanPenyeiidikanPeiajaran.

9 Ibid., him. 44.10 Ibid., him. 38.ii Ibid., him. 41.

200


12 Laporan Jawatankuasa Perancang Pelajaran Tinggi 1967. KualaLumpur: JabatanPercetakanKerajaan,him. 1

13 Kalendar Universiti Utara Malaysia Sesi1988—1989,Universiti UtaraMalaysia, him. 7.

14 Bagi JemaahUniversiti Malaya.

15 Bilanganahli Majiis berbezadi antarauniversiti.

16 Kalendar Universiti Utara Malaysia,op. cit., him. 7.17 SepertitercatatdalamProspektusITM 1977—78, him. 21. Ahli-ahii

Majlis bertukarmengikutketetapanstatusITM.

201

BAB5PENDIDIKAN RENDAH DALAMKONTEKS SOSIALISASI DAN

. PEMBUDAYAAN

‘Pendidikan di sekolahrendahpadamasami mewariskanciriyangjelasmasihmenonjolkanciri perkauman;yangcubalan danhakikatpembinaanbangsaMalaysiayang mempunyaiidentititersendinibenlandaskansemangatkehanmonian,kesejahteraan,cintakasihsesamaumatmanusia,pensefahamandanpenpaduan.’

Jika ditinjau secanakeselunuhannya,pendidikan di sekolah ren-dahdi negarami adalahunik sekali.Ia unik keranatenkekangke-

. padafenomenakeetnikandanpolanisasiyangpadadasannyapulabenlawanandengansegalausahapembinaanmasyanakatyangben-satupadu.Yangpalingmemilukania menyemaikanbibit polanisasipadamasaawalpenkembangankanak-kanaklagi danyangpalingmenakutkanialah pendidikanitu tidak berlakutetapi sebaliknyaindoktninasiyangbenlaku.

Adalahmenjadiha~atbagibabmi untukbukansahajamemben-tangkanpenkana-penkanayangberkaitandenganpendidikannendahSe-mata-matatetapijugauntukmenyingkapnealiti yangtenpampangdihadapanmata kita. Realiti itu mempensoalkankeikhlasansemuaumat manusiayangbenpijakdi bumiMalaysia.Sehubungandenganhasnatitu, makaobjektif babmi ialah:

* Membicarakanpersoalanpembudayaan(encultunation)gene-

nasibanuuntukmemegangnonmadanbudayahidupetnosentnik. tetapi tidak integnatif.* Melihat perkembanganpendidikannendahdan aspeksejarah,

meliputi zamansebelumdanselepaskemendekaanMalaysiabagimelihat penspektifubahansundan onientasikunikulum dalammencapaimatlamatpendidikankebangsaan.

202

PENDIDIKAN RENDAH DALAM KONTEKS SOSIALISASI DAN PEMBUDAYAAN

*. Meninjauusahameningkatkanmutukunikulumsekolahrendahdan fakton-faktonyangbenkaitandengankebenkesananpelak-sanaankunikulum,khususnyaKurikulum BaruSekolahRendah(KBSR).

5.1 PENDIDIKAN RENDAH SEBAGA! BIBIT POLARISAS!

Pendidikan boleh dilihat pada dua penspektif, iaitu sebagaicara(means)dansebagaihasil(endatauproduct).Pendidikanpadasudutcana mempensoalkanpnosespendidikan; yang meliputi dimensipendidikdanpengajanannya,anakdidik danpembelajanannya,sertapenkhidmatandaninfnastnuktursistempendidikan.Pendidikanpadasudutcana membenipenhatianpadaperspektifmikro. Pendidikanpadasuduthasilpula, mempensoalkanmatlamatdantujuan pendi-dikan; yang meliputi dimensi sosialisasi,pembudayaandan ideal-isme pendidikan.Pendidikanpadasudutbasil membenipenhatianpada~penspektifmakro, iaitu pendidikan“untuk apa?’Sehubungandenganitu, penbincangandalambahagianmi hanyamembeniper-hatiantenhadappendidikandan sudutbasil ataupunmakno.

Pendidikanmenupakanistilah yang samatua denganumurkewujudanmanusia.Dan zamantenawaltamadunmanusiahinggake zamanmi, pendidikanpadasistem organisasidan bidangnya,dibeni mandatuntuk memikul tanggungjawabmendidik generasibaru untuk survival masyanakatmanusiaseterusnya.Tidak kirasamaad~masyanakatitu pnimitif ataupunmoden.Generasibanudididik dalarnberbagai-bagaiaspekkehidupan— ilmu pengetahuan,kemahinan pnaktik, nilai-nilai masyanakat,norma dan etikamasyanakat,kepencayaandan pemikiranmasyarakatdansebagai-nyamengeñaikehidupanmanusia,alamdanTuhan.Oleh itu, pen-didikandi segibasil danmatlamatnyaliienupakanagenuntuk sosi-alisasidanpembudayaan.Pendidikanadalabmengenaipeningkatankemampuanmanusia(sosialisasi)dan pengilmuanmanusia(pem-budayaan)mengenaikemanusiaandan kemasyarakatan.

Dan sudutsosialisasi,pendidikandan sejakdahulukalatelabmemainkanperananpenting dalam pembangunansumbentenagamanusiadalam benbagai-bagailapangankehidupan— kepimpinan,pentadbiran, ketenteraan,pendagangan,kesihatan, pentanian,penindustnian,pendidikandansebagainya.Bolebdikatakanbahawapendidikanuntuk pembangunansumbertenagamanusiameliputisegalaaspekkemandinianmanusiadanmasyarakatnya.Pendidikan

203


adalabuntuk menyediakanindividu bagi memainkanperananatautanggungjawabdalammasyanakat.Individu di dalammasyanakathidupsalingbergantungandi antarasatusamalain, di manakeseim-bangandalam interaksi tensebutmewujudkankesejahtenaandankejayaan.Masyarakatmanusiatendinidanipadaburub,petani,guru,kenani,junuteknik, junutena,dokton,akauntan,peniaga,pengunus,pentadbindanpemimpinnegana.Kesemuagolonganmanusiasalingmemenlukandiantarasatusamalain.Dengandemikian,masyanakatmanusiadan alam membentuksatu sistem ekologi, kemandiniansesuatu golongan memenlukan sokongan danipada golongan-golonganlain. Pendidikandan latihan, sungguhpuntidak benniatmemeliharastatusquo, namunipsofactodaninyaialah ia menyedia-kangolonganmanusiatertentuuntuk memainkanpenanansebagaibunub,petani,juruteknik,peniaga,junutera,guru,dokton,pengunusatau pemimpin. Perbezaanstatusgolongan manusia benkenaanbukanlabimplikasi tenusdan pendidikansemata-mata,tetapijugaoleb faktor-faktor lain yang mewujudkanpenbezaanitu. Walaubagaimanapun,kini menjadisatuhakikatbahawatanafpendidikanyangseseonangitu punyaimenjadipetunjukbagistatussosioekono-minya.

Pendidikanpeningkatrendabmenupakanpintu untuk melaluiprosessosialisasiyang lebib tinggi memandangkania bentujuanuntukmembinakernahinan-kemahiranasassepentikemahiranmem-baca,menulisdanmengina,iaitu kemahinan-kemahinanuntuk celikhurufbagimemudahkanpenenimaanpembentukankemahinanyanglebib tinggi. Selain danipada itu, pendidikan.peningkat nendahmemberi pendedahanawal untuk kanak-kanakbensosialdalammasyarakatyanglebib besardaripadalingkungankeluangamereka.Dalamprosesbersosialitu kanak-kanakmempelajaninilai, etikadannorma hidup bermasyarakatdan kemanusiaan,khususnyadalaminstitusi dan masyanakatsekolab.Kanak-kanakdi sekolahmem-pelajanicanamendisiplinkanmental,jasmanidanrohani, samaadasecaralangsungoleh guru-guruataupuntidak langsungmelalui

, interaksidenganahh-ahhlain dalammasyarakatsekolab.Dan sudutsosialisasipolitik, institusi sekolabmenjadi agen

yang kuat untuk menyebankansemangatdan nilai konfonmiti,harmoni danpenpaduandi kalanganabli masyanakat,khususnyapadagenerasibaru.Kepenluanmi amatmendesaksekalibagineganamiyangmempunyaimasyarakatmajmukataupelbagaietnik kenanakepelbagaianetnik itu sendiri menimbulkankesulitandalammen-

204


capaikatasepakatdalamusahamembinanegarayangbersatupadu.Ideologi negarami sepenti.yang dinyatakansecaraformal padaRukunegaramenjadilandasanbagiusahamembinaneganaMalaysiayang maju danbersatupadu berpandukanlima pninsipyang tigadanipadanyaialah: kesetiaankepadaraja dan negara;keluhunanperlembagaan;dankedaulatanundang-undang.

Sekolabbenfungsiuntuk mencapaimatlamatluhur, sosialisasipolitik yangamatdihasnatkan.Matlamatitu menjadi idealismeolebsemuaabli masyarakat.Walau bagaimanapun,sejaubmanapendi-dikannendabmenujukearabmatlamatyangdihasratkan,dipersoal-kan.mi adalabkeranasifatvennakulanismeyangdiwanisidanzamanpenjajahanInggenismasibwujud lagi hinggamasami, danmasibtendapatsekolab-sekolabrendabyangdijeniskan mengikutvariasietnik. Mengapavennakulanismeitu dikeramatkansedangkaniamenenbitkan‘semangatpolanisasidan penkaumanyang tentunyabercanggahdenganpembentukanmasyarakatyangbensatupadu?Penkarami menupakanisusensitiftetapi kita tidak boleb menolakperkanayangmendatangkankebaikanbensamadan yangmenjadinilai mutakhinkewujudanmanusia.

Vernakulanismedalampendidikanrendabberkaitrapatdenganpembudayâan,iaitu pengekalanidentiti danbudayasesuatukaum.Dasarjus soli sepertiyangdianjunkanoleb LaponanRazak(1956)mengambilkira aspekmi memandangkankeperluandankehendakmasyarakatpada peningkatperalihanketika itu. Padamasami,kepenluan dan kehendak masyanakatialah pembinaanidentitibangsaMalaysiayangbensemangatkemalaysiaandan yangmahuhidup dan mati di burni tercinta mi. BangsaMalaysia itu tidakmendabikdada memegahkanbudayaetnik masing-masingtetapihidup megab bergandinganbahu mendokong budaya rakyatMalaysia.SesungguhnyapembentukanbangsadanbudayaMalay-sia memenlukanpengorbanan,muafakatdan inisiatif semuapihaktetapi bukannyalan ataumengelakkandin dan nilai ideal yangdihasratkan.Sosialisasi politik dan pembudayaanmemenlukansemángatkenjasama,persefahamandan persaudaraansesamamanusia.

5.2 PENDIDIKAN RENDAH PADA PERINGKAT AWAL

Corakpendidikanrendahdi Malaysiasertafalsafahdanmatlamat-nyahanyadapatdikaji denganmelihatkedudukanpenyediaanpen-

205


sekolahannendabdan segi sejarahnya,terutamadalam konteksmasyanakatpada ketika itu. Penubahankunikulum, penubahankelayakandan kualiti guru, peningkatankemudahan,penubahandalam pengajanan-pembelajanandan penubahandalam penilaiandan pepeniksaansemuamembayangkanpenubahanfalsafab danmatlamatpendidikannendabitu.

Pendidikan nendabyang dasanuntuk orang-onangMelayusebelumbentapaknyapenjajahanInggenisialah kelas-kelasmengajial-Qunanyangdiadakandi numab-rumabtuk guru,di sunauataudimasjid.Tujuanutamanyaialahuntukmengajanmunid-muridmem-bacaayat-ayatsuci al-Qunandanmengetahuisedikit sebanyakten-tangfanduam dancanahidupIslam.Pendidikantidak dihubungkandengankehidupansehaniandalamaktiviti ekonomimasyanakat.

SetelabInggenisbentapakdi TanabMelayutenutamadiNegeni-negeni Selat sepertiPulauPinang, Melakadan Singapunadan diNegeni-negeriMelayu BersekutusepentiPenak,Selangon,PahangdanNegeniSembilan,pendidikannendabuntuk anak-anakMelayuyangbenbentukformaldansekulanmuladiperkenalkanolehpeme-nintab Inggenis tenutamapadapenghujungabad ke-19 dan awalkununke-20.BahasaMelayudigunakansebagaibahasapengantan~,dantulisanRumi danJawi digunakan.

Pelajananutamayangdiajanadalabkemahinanmenulis,mem-bacadanmengirayangasasdengansedikit sebanyaktentangIlmuAlam, Sejanab, Lukisan, Kenja Tangan dan Benkebun. Tujuanutamanyaialah untukmembenipendidikanasassecukupnyasupayaanak-anakMelayu dapat menjadi petani, nelayan atau pekenjabawabañyangtidak tenpisabdenganalamsekelilingmeneka.Meng-ikut PengarabPelajanandalamlaponannyapada1920:

Tujuan kerajaanbukanlahuntukmengeluarkanbeberapaorangpemudadan pemudi yang berpelajaran,atau beberapaorangpemudayangkurangberpelajaran.Tetapi tujuannyaialahuntukmemperbaiki keadaan hidup sebahagian besar pendliduk(Melayu), supayaanak-anaknelayanataupetaniakanmenjadinelayandanpetaniyanglebih cerdasdan bapanya,dansupayapendidikannyamembolehkannyamemahamibagaimanakehi-dupannyasecocokdengankeadaandi 1

Enrolmendi sekolah-sekolahMelayu padamasami tidaklabmeng-galakkan.Pendidikandi sekolah-sekolahMelayu adalab tenbad.Kebanyakanmereka yang tamat sekolabMelayu tenus menjadipetanidan nelayan.

206


BentapaknyapenjajabInggenisdi TanabMelayu padaakhirabadke-l9 dan‘ awalabadke-20 membawaperubahanyangbesandalamdasanpemenintahannegenidanpenkembanganekonomi.Pe-menintabInggenistelabmenggalakkankemasukansecanabenamai-namaiorangCinadan neganaChinauntukbekerjadi lombong-lom-bongbijib, di pelabuhandanuntukmenjadipeniagadi bandan-bandan.Pekenja-pekenjaIndia tenutamayang benbahasaTamil juga telabdibawamasuksecarabenamai-ramaiuntukbekenjadi ladang-ladang

~ getab,kopi dansebagainya.Denganitu, tenbentukmasyarakatmaj-muk di Tanab Melayu. Inilab perubahanyang tenpentingyangmengubabconaksosiobudaya,politik danpenkembanganpendidik-an di Tanab Melayu. mi menimbulkan keperluanmengadakanpeqdidikanbagianak-anakkaumpendatangmi. PadamulanyaIng-genistelabmenggalakkansekolah-sekolahnendahuntukanak-anakCinaditubuhkanoleh kaumCinasendinidenganbantuandanipadaibu bapadanpentubuhan-pertubuhanCina. Guru-gurudanbahanbacaandi sekolahmi kebanyakannyadibawamasuk dan neganaChina.Masalabtimbul apabilaguru-guruyangdiimportdan negaraChinatelahmenyebandanmengembangkansemangatkebangsaanCina dan sikap anti-British di kalangan munid-munid.2 Untukmengawalperkembanganmi, dalam tahun 1920 kenajaanInggenistelah meluluskanundang-undangPendaftananSekolah,yang me-menlukanpendaftaransekolah-sekolahCinadanmenenimabantuandan kerajaan.WalaubagaimanapunconakpendidikansekolahCinatidak banyak berubah pada tahun-tahunbenikutnya. Sekolah-sekolahmi mengambilmodel dancontoh sekolahCinadi neganaChina. Ta menekankannasabanggadantaatsetiatenhadapbudayadannegaraChinamelaluibuku-bukuteks,bahan-bahanbacaandanguru yangdiimpont dan negaraChina.3

Bagi munid-munid India pula, kerajaanmengarahkansupayamajikan-majikanestetmengadakansekolah-sekolahTamil untukanak-anakpekenjanya.Pendidikan RendahTamil tenhad; buku-bukudanbahanbacaankebanyakannyadiimport dan India.

KenajaanInggerisjuga telahmenggalakkanpentubuhanseko-lah-sekolahrendahbenpengantarbahasaInggenis. Ada di antanasekolah-sekolahmi dikelolakandandibiayai oleh pemerintahIng-genis dan adadi antananyayang dikelolakan oleh pendakwah-pendakwah Kristian seperti Katolik, Methodist dan Anglicandenganbantuandan pemenintahInggenis.Pendidikan nendahdisekolah-sekolahmi ialah untukmembenipendidikansupayakanak-

207


kanakmendapatkemahinanmembacadanmenulisbahasaInggenis,mengentidantenmasukpengetahuantentangSejanahdanIlmu Alamyangberunsurkeinggenisan.Di sekolah-sekolahpendakwahpula,agamaKnistiandiajansebagaisatumatapelajarankepadakanak-kanakdan bangsabukanMelayu yangingin mengikutinya.Keba-nyakan sekolah mi dihadini oleh kanak-kanakbukan Melay’u.Orang-onangMelayucunigauntuk menghantaranak-anakmenekake sekolah mi sebabkhuatir anak-anakmenekadipenganuhiolehagama Knistian. Lagi pula, sekolah-sekolahmi kebanyakannyaditubuhkandi bandar-bandarbesarsepentidi KualaLumpur, Ipoh,Senemban,Johor Bahnu dan sebagainya,dan kebanyakanorangMelayu tinggal di kampung-kampungluan bandar. Kurikulumsekolahmi lebih benonientasikankeinggenisanterutamadan segiisibahan-bahanbacaandannilai yangditanamkanpadamunid-munid.Misalnya, di antananilai yangcubaditenapkanialah kebanggaanterhadappemenintabInggenisdankeistimewaanpencapaianempa-yan Inggenis. Hasilnya, antaralain, ialah munid-munidberbanggadenganpencapaiankerajaanInggenisdi Englanddankebanyakan-nyajuga tertanamtaatsetiakepadaRajadan RatuInggenis.

ApayangnyataialahsebelumPenangDuniaKedua,pendidikantelah tenbahagikepadaempat sistem pensekolahanbendasankanbahasapengantannyaiaitu sistemsekolahMelayuuntukanak-anakMelayu,sistemsekolahCinauntukanak-anakçina, sistemsekolahTamil untukanak-anakpekenjaTamil tenutamadi ladang,dansis-temsekolahInggenisyangterbukakepadasemuabangsatetapiyangkebanyakannyadihadini oleh munid-munidbangsaCinadan Indiayangtinggaldi bandar.Masing-masingmempunyaiorientasitersen-din dani segiguru,bahan-bahanbacaandannilai yangditanamkankepadamurid-munidnya.

PadazamanJepuntahun 1941—1945kebanyakansekolahmiditutupdanpemenintabJepuntelahmenggunakansekolah-sekolahmi untuk mengajarbahasaJepun,nyanyianlagu-laguJepundanaktiviti berhubungdenganpemupukantaatsetiakepadapemenin-tahanJepundanmaharajaJepun.Jelassekali unsun-unsurindok-tninasinilai-nilai JepundijalankanolehpihaktentenaJepundi seko-lah-sekolah.

PendidikanRendahSelepasPerangDunia Kedua

SelepasJepunditewaskandalam PepenanganDunia Kedua dansetelabpenjajahInggeniskembalimemenintahTanahMelayu,sistem

208


persekolahanyang terdapatsebelum perang dipulihkan semula.Nyata sekali sekolah-sekolahnendahInggenis,Melayu, CinadanTamil diteruskansecanatenpisah-pisah. PemenintahInggenismulasedanperlunyadikaji semulasistem persekolahanrendah.Untukmaksudmi pemenintabInggenis telah melantik satujawatankuasayangdipengenusikanoleh Encik L.J. Barnesuntukmembuatkajiantentang kedudukan pendidikan rendab khususnya pendidikanMelayu. Setelahkajian dibuat, JawatankuasaBarnesmendapatitanafpendidikandi sekolah-sekolahMelayuamatnendah.Di antarasebabnyaialah kemudahandi sekolah-sekolahMelayu terutamabuku-bukuteks dan bahan-bahanbacaantidak mencukupi.4Pen-didikan nendahMelayu terhad;hanyasebilangankecil anak-anakMelayu dapat meneruskanpelajanandi peningkat menengahdisekolahInggerismelalui KelasKhasMelayu (SpecialMalayClass).LaponanBarnes(1951)menyarankansupayasistempensekolahanrendahyangterpisah-pisahdisatukandenganmenggunakanhanyaduabahasapengantanutamaiaitu bahasaMelayudanbahasaIngge-nis. MenurutLaporanmi:

“Kami berpendapatpendidikan rendah hanuslahdigunakanuntuk membentuksatuKebangsaanMalayayangsama(acorn-mon MalayanNationality), dan sekolah-sekolahmi haruslahdisusunsemulaberdasankanantarakaurn.“ ~

Sekolah-sekolahmi harus dinamakansekolah kebangsaan.Antaralain cini-cini sekolahkebangsaanmi adalabsebagaiberikut:6

(a) Ia terbukakepadakanak-kanakdan semuakaum.

(b) Ia akanmenyediakanpelãjaranselamaenamtàhunbagikanak-kanakyangberumunantaraenamtahundandua belastahun.

(c) Pendidikandi sekolahmi adalahpencuma.Tidak adayuranse-kolahdikenakan.Sekolah-sekolahmi mendapatbantuanpenuhdan kerajaan.

(d) Ia akanmengeluarkanmunid-munidyangcekapdalamduaba-hasa(bahasaMelayudanbahasaInggenis),dandi antanamere-kayangterbaikbolehmeneruskanpelajarannyáke sekolahme-nengahInggenis.

(e) Sekolah-sekolahvernakulanlain yangmenggunakansatubaha-sapengantarsaja,termasuksekolahrendahpengantarMelayu,Cina,Tamil danInggerisakanberansur-ansurtidak dibeniban-

209


tuankerajaan,danakanmenjadisekolahbukankerajaan(inde-pendent).

Mengikut Laporan Barnes,sekolahkebangsaanyang beginiakanmenyatupadukankanak-kanakdan semuakaum, danmem-bukapeluangyanglebih luas untuk munid-munidMelayu menyam-bungkanpelajaranmerekake peringkatmenengahdi sekolahIngge-nis, yanghanyaadapadamasaitu. Denganitu juganasibdanmobi-liii bangsaMelayu, melaluipendidikan,akanlebih baik.

Cadanganmi tidak disetujuioleh setengabkaumCina. Menekaingin mengekalkansekolah-sekolahrendahCina dan bahasape-ngantarKuo-Yu(bahasaCinaKebangsaan).DenganitupemerintahIngenistelahmelantikpula Dr. FenndanDr. Wu untuk membuatkajian tentangkedudukansekolahCina. Menekamendapatibebe-rapakelemahandi sekolah-sekolahCina.Kemudahandi sekolahmidani segibilik darjah,padangpermainandanmakmaltidakmemuas-kan.Kaedahpengajarancaratradisidankunangberkesan.Kuniku-lumnyakuat berorientasikannegaraChina. Sebahagianbesandan-padabuku-bukuteksdanbahanbacaandiimportdan neganaChinadanmenekankanhal-halnegaraChinadansemangatbangsaCina.7WalaubagaimanapunFenndanWu memujiusahamasyarakatCinadi TanahMelayu yangtelahmenyediakansendinipendidikanCinabagianak-anakmeneka.LaponanFenn-Wu(1951) telahmencadang-kan supayasistemsekolahCina dikekalkantetapi kurikulumnya,buku-buku teks dan ,bahan-bahanbacaanharuslah disesuaikan

dengan keperluan-keperluankeadaandi TanabMelayu dan ben-onientasikannegenimi.8 Latihanguruuntuksekolah-sekolahinijugahanusdiadakandanharusdipensesuaikandengankeadaantempat-an.9Denganitu perlahan-lahanpenganuhguru-guruyangdibawamasukdan negaraChinaakanbenkurangan.

KenajaanpemenintahanInggeris tidak dapatmengambilapa-apatindakanberdasarkankepadakedua-dualaporanmi, kenana

syor-syornyaberlainan.Akhirnyasistempersekolahannendahyang

akandikekalkandanlangkah-langkahdiambil hanyauntuk mem-perbaiki lagi kedudukanpendidikandi sekolah-sekolahmi dan segikemudahan,bukugurudansebagainya.Jadimenjelangkemerdeka-anPersekutuanTanahMelayuhal pendidikannendahyangtenpmsahmi menjadigejaladan masalahberterusan.

210


5.3 PENDIDIKAN RENDAH DI ZAMAN KEMERDEKAAN

SetelabTanahMelayumendapatpemerintahansendini(self-govern-ment) dalam tahun 1955 usahabersungguh-sungguhtelah dibuatuntuk mengemaskinikansistempendidikandi negarami terutamamengambil kira negaraakanmencapaikemerdekaansepenuhnya.Satujawatankuasayangdipengerusikanoleh Dato’ Abdul RazakHussein,MenteniPelajaranTanahMelayu, telahdibentuk.

“Tugasjawatankuasami ialahuntukmengkajikedudukandasarpelajaranyangterdapatdi PersekutuanTanahMelayupadake-tika mi danmembuatsyor-syorbagi rnengubahdi manaperludenganmaksuduntuk rnenubuhkansatusisternpendidikanke-bangsaanyangditenimaolehrakyatPersekutuankeseluruhannyadanyangakanmernenuhikepenluanmerekadanmenggalakkanpertumbuhankebudayaan,sosial,ekonornidanpolitik negarami,danmengambil kira hasratuntuk menjadikanbahasaMelayusebagaiBahasaKebangsaannegarami, di sampingmengekalkandanmeneruskanpertumbuhanbahasadankebudayaankaum-kaum lain yangtinggal di negarami.”0

LaporanRazakyangditerbitkanpadaApril 1956telahmenjadiasaskepadapenkembangansistemkebangsaannegarami selepasmen-deka.Di antanasyon-syoryangpenting ialah:

(a) Satusistempelajanankebangsaanditubuhkandi bawahkepim-pinanseorangMenteni

(b) BahasaMelayudijadikanBahasaKebangsaanneganadandiajarkepadasemuamunid di semua ~2

(c) BahasaInggenisdijadikan bahasakeduayangdiwajibkandiajardi semua ~

(d) Semuasekolahmenggunakankunikulum yangsamakandung-annya.Kurikulum mi beronientasikanneganami.14

(e) Semualatihangurudisatukandibawahsatusistemlatihanyang5

Bagi pendidikan rendah, JawatankuasaPelajaran Razak tidakmenenimagagasan‘sekolahrendahkebangsaan’yangmenggunakanduabahasapengantanbahasaMelayu danbahasaInggenis)sepertiyangdisyonkanoleh LaporanBarnes.LaporanRazakmengesyor-kan supayapendidikanrendahyangmenggunakanberbagai-bagaibahasapengantardikekalkan.SekolahrendahMelayuakandipang-

211


gil ‘sekolah umun’ (standardschools)dan sekolah-sekolahnendahpengantarbahasaInggeris,CinadanTamil dipanggilsekolah-seko-lab jenis-umum(standard-typeprimary schools).16Semuasekolabmi akan mengikut peraturanyang sama. Bahasakebangsaan(bahasaMelayu)danbahasathggerisakandiajandi semuasekolah.Semuasekolahmenggunakankurikulum yangsamadan segi kan-dungannya,dania beronientasikanneganaPensekutuanTanahMe-layu. Mengikut Laporanitu:

Kami yakin bahawapengenalansukatanpelajaranyang samauntuk sernuasekolahdi Persekutuanmerupakankeperluanter-penting dalamdasarpelajaranuntuk TanahMelayu. Ia adalahanakkunci yangakanmembukapintuyangsehinggami menutupdanmenghalangpembentukansatusisternpelajaranyang bolehditenimaolehpendudukMalayakeseluruhannya.Apabila semuasekolahmengajarsukatanpelajaranyangsarna,tidakkirabahasapengantarnya,karni menganggapnegarami telah mengambillangkahyangpenting~ke arahmenubuhsatusistempendidikanyang akanrnemenuhikeperluansemuapendudukdanmengga-lakkan perkembangankebudayaansosial dan politik negara

Pendidikan rendah selamaenam tahun adalah tenbukakepadasemuakanak-kanakberumur6 + hingga12 tahun.Kenaikandarjahadalahsecanaautomatik.Walau bagaimanapundalammasapenalib-an munid-munidyang lebih umunboleh benadadi sekolahrendahhinggaumur 14 tahun.LaporanRazakjugamengesyonkanbahawamatlamatakhirdasarpelajarankebangsaanhanuslahke anahmenye-diakan pendidikan kepadakanak-kanakdan berbagaikaum di’bawahsatusistempendidikankebangsaandi manaBahasaKebang-saanmenjadibahasapengantar ~8

Syon-syorRazaktelahdimaktubkandalamOrdinanPelajaran1957,dandilaksanakanmulai tahun 1957.Pendidikannendahyangdilaksanakanitu menupakansatupenkembanganyangpentingdansegi matlamatdan onientasinyadibandingkandengankedudukanpendidikan nendahsebelummi. Sungguhpunbahasapengantanmasih lagi benlainantetapi cmi kebangsaantelah dimasukkankedalampendidikandi sekolah-sekolahmi, sebagaiasasuntukmemu-puk pembinaannegarayangmendeka.

Padamasaitu, oleh kenanakekunang~nkewangan,LaporanRazakmengesyorkanhanya30% danipadakanak-kanakyangluluspendidikan rendah selama6 tahun dapat menenuskanpelajaranmerekake peringkatmenengah.PadapenghujungDarjahVI munid-

212


munid mengambilsatupepeniksaanumumpusat,iaitu PepeniksaanKemasukanke Sekolah Menengah(Malayan SecondarySchoolEntranceExamination).Hanya30peratusmuridyangbenjayadalampepeniksaanmi dapatmeneruskanke peningkat menengah;70%yanglain terpaksabenhentisekolahpadalingkunganumurtiga belastahun.’9

Laponan RabmanTalib (1960) yang mengkaji pelaksanaansistem pelajaranyang disyonkanoleh Laporan Razakmendapatisyor-syoryangterkandungdalamLaponanRazakitu baikdanpenludikekalkan.Walaubagaimanapunhadumur 13 tahunberhentibagi70% munid-munidsekolabrendahtelahdianggapsebagisatupem-baziran,dandenganitu LaponanRabmanTalib telabmengesyonkansupayakanak-kanakyang lulus DanjahVI sekolahrendahdiberipeluangmeneruskanpelajananmerekake peningkatmenengahdisekolah-sekolahakademikbiasaataudi ‘sekolah-sekolahlanjutan

~kampung’,ataudi sekolah-sekolahrendahlanjutan(postprimary)20Sekolah-sekolahrendah lanjutan dan sekolah-sekolahlanjutankampungmidicadangkanuntukmembenilatihankemahinankepadamunid-munidyangtidak begitu benjayadalampelajaranakademik-nya, dan supayamenekaboleb mendapatpekerjaanyang sesuaidengankemahiranmerekaselepastiga tahun.Dalampelaksanaan-nya sekolahmi telahtidak berjaya.Sambutandan ibu bapatidakmenggalakkankeranamenekadapatipendidik~tnmi terhad.Dalamtahun 1965 semuasekolahmenengahmelaksanakansistem kuni-kulum komprehensif.

Syor-syor JawatankuasaRahmanTalib telah menjadi asasuntukAkta Pelajaràn1961,iaitu AktaPelajaranyangberkuatkuasasekanangmi. Syon-syor penting benhubungdenganpendidikanrendahadalahsebagaibenikut:

(i) Pelajanansekolahnendahpercumauntuk’

Sehinggatahun1961,bilangantempatpencumadi sekolahban-tuanadalahtenhad,kecualidi sekolahnendahaliran MelayudanalinanTamil dandi sekolahmenengahMelayu, apabilaterdapatpelajananpercuma.Dalamtahun1 962,yuransekolahdihapuskandan pelajanansekolah nendahpercumauntuksemua diadakan bagi setiap kanak-kanak.Bagaimanapunsekolahbantuandibenankanmemungutyuranuntukpenpusta-kaan,permainandanyangseumpamanya.Pelajaransekolahnendahdidapatitidak penlu diisytihankanwajib.

213


(ii) Naik darjahsecanaautomatik22

Jawatankuasamengesyorkansupayanaik darjahsecaraauto-matikdikekalkanbagi sekolahrendahdansekolahmenengahbantuansetakatTingkatanIII, danmi telahmenjadisuatucmipenting di dalam sistempelajanandi Malaysiasejak tahun1961.

(iii) KelasEkspnes23

Dalamtahun 1962,persediaanadadibuat bagi kanak-kanakyanglebih benkebolehanuntukmenamatkanpelajaransekolahrendahnyadalammasaStahundanbukannya6 tahun,denganmengadakankelas ekspresdi sekolahnendah.Walau bagai-manapunpadatahun1968sistemkelasekspresmidihapuskan.

(iv) Meninggikanumunbenhentisekolahhinggake 15 tahun

Sepertiyangdinyatakandi atas,JawatankuasaPenyemakPela-jaran(1960)mendapatiumurberhentisekolah12 atau13 tahunbagi kina-kina 70% danipadamunid~muridDanjahVI, satupembaziran. Dengan itu Jawatankuasami mengesyonkanbahawaumurberhentisekolahhendaklahdinaikkanhinggake15 tahun. Denganitu munid-murid diben minimum 9 tahunpersekolahan,dan Darjah I hinggaTingkatan111.24

(v) PepeniksaanPenilaian

Oleh keranamunid-munidsekolhh rendahboleh meneruskanpelajaranmenekake sekolahmenengahsehinggaTingkatanIII, Pepeniksaan Masuk ke Sekolah Menengah (MalayanSecondarySchool EntranceExamination)dihapuskanpadatahun1964.Walaubagaimanapunpadatahun 1967Pepeniksa-anPenilaianDanjahV diperkenalkan.Tujuanpepeniksaanmiialah untuk menilai pencapaianmurid-munidsekolahrendahmelaluipersekolahanselamalimatahun.Merekayangdidapatilemahakandibenipendidikanpemulihandalamtahunkeenam.

(vi) MemperbaikikeadaanSekolah Melayu, Sekolah Cina danSekolahTamil

Suatusyor JawatankuasaPenyemakPelajaran(1960) ialahsupayakeadaansekolah nendah aliran Melayu, Cina danTamil, dan segi kemudahanfizikal dan guru yang tenlatih

214


haruslahdiperbaiki. mi dilaksanakansecarabenansur-ansunsejaktahun 1961.

(vii) PengawalanPelajaranRendah

Dalamtahun1957,PenguasaPelajaranTempatantelahdibenitanggungjawabterhadappelajananrendah.Bagaimanapun,keranadidapatihal mi tidak memuaskan,sistemmi telahdi-mansuhdalamtahun1961 atausyorJawatankuasaPenyemak.Pendidikanrendahtelahdiletak terusdi bawahkuasaMenteniPelajarankenanapendidikanadalahdi bawahkuasaKerajaanPersekutuan,mengikut PerlembagaanPensekutuanTanahMelayu.

Sebagailangah untuk menyatupadukansekolah-sekolahnendahsepertiyangdisyorkanoleb PenyataRazak(1956) sebagai‘matla-mat akhir’ (the ultimate objective),PenyataRahmanTalib menge-syorkan supayasekolah-sekolahrendah Inggenis benansun-ansunmemperkenalkanaliranMelayu.“Langkahmi adalahpenluke anahmencapaimatlamatakhin supayabahasaMelayu menjadi bahasapengantarutamadi semuasekolah.”25DalamAkta Pelajaran1961kuasaadalahdibenikepadaMenteniPelajaranuntukmenukanmana-manaSekolahRendahJenis KebangsaankepadaSekolahRendahKebangsaanapabilapihak MenteniPelajananpuashati bahawamipenludilakukan.26. LaporanRahmanTalib juga telahmengubahnamapenjenisansekolahrendah.Sekolah-sekolahrendahyangmenggunakanbahasapengantanBahasaKebangsaan(bahasaMelayu)dipanggilSekolahKebangsaan.Sekolah-sekolahbantuankerajaanlain yang meng-gunakanpengantanbahasaInggenis,Cina atauTamil dipanggilSekolahJenisKebangsaan.27

Ennolmen sekolahnendahmeningkatdenganpesatnyapadamasami. Padatahunl956jumlahnya789 267, pada1960jumlahnya1 078 829 danpadatahun1962jumlahdi sekolahrendahmeningkatmenjadi 1 124483.28 .

Masalahyangdihadapiolehsemuasekolahpadamasami (padaawaltahun1960-an)ialahkekunanganguruyangterlatihyangmem-punyai sekurang-kurangnyaS.R.P. sebagaikelayakanminimum.Beberapabuahmaktabperguruantambahantelahditubuhkanter-utamaPusatLatihan Harian di bandar-bandanutama di TanahMelayu. -

215


Jadual 5.1 Sukatan pelajaran sekolah rendah mata pelajaran yangditentukanmenurutbilanganminit bagi satu-satuminggu

Mata pelajaran1 2 3

Darj4

ah5 6

BahasaMalaysia 180 180 180 200 200 200BahasaPengantar 420 420 420 400 360 360BahasaInggeris 180 180 180 160 160 160Maternatmk 210 210 210 160 160 160Sains 90 90 90 120 120 120LukisandanKraftangan 120 120 90 80 80 80PendidikanJasmanidanKesihatan120 120 90 80 80 80Aktiviti Kurnpulan — — 60 60 120 120BahasaIbunda — — 120 120 120 120Kajian Tempatan 30 30 30 — — —

PertimbanganGuru Besar1 90 90 1 50 200 200 200PengetahuanAgarnaIslam2 - — 120 120 120 120Sivik — — — 40 40 40Sejarah — — — 80 80 80Geografi — — — 80 80 80

Catatan

Kesempatanmi boleh digunakanuntuk menambahjumlah masaserendah-rendahnyayang ditentukankeranamenambahpengajaranperkara-perkarayangtidak dimestikan:(a) Jahitan(jahit-menjahit)(b) Muzik danNyanyian(c) Sebarangperkaralain yangdiluluskanolehPendaftarSekolah.

2 Mata pelajaran mi dimestikan bagi murid-murid Islam.

Padaumumnya kunikulum pendidikali sekolah neiidah padamasami ialah berdasarkanmatapelajanantententuyangtenpisah-pisah.Benikutadalahmata-matapelajardanagihanmasabagitiap-tiap matapelajaranitu dalamsetahun.

Apayangnyatadalamtahun-tahun60-anialahsistemsekolahnendahyang tenpisah-pisahmengikut bahasapengantarnyatenusdiadakan.Rata-ratasekolahnendahInggenismerupakansekolahyangdominandanberkualiti baik dan segi guru,kelengkapandantradisipelajanandanpembelajaran.JurusanInggenisjugalebih men-

216


jamin munid-muniduntuktenusdenganmudahmelanjutkanpelajar-andi peningkatmenengahyangmenggunakanbahasaInggenisseba-gaibahasapengantar.Adatanda-tandayangennolmenbagisekolãh-sekolahyang lain tenmasuksekolah-sekolahMelayu menurundanennolmenbagi sekolah-sekolahInggenisterutamadi bandar-bandanmeningkat.

Sistempensekolahanrendahyangterpisab-pisabmi merupakanmasalahyangbesandalamusahauntuk menyatupadukankaum dinegarami. Akibat danipadarusuhankaumpada13 Mei 1969,pelak-sanaandasarpelajanantelahdikaji semula,diubabdandipersuaikanke anali penyatuankaumdi Malaysia.Salahsatulangkahpentingyang diambil ialah untuk benansun-ansurmengubahbahasapevg-antan di sekolah-sekolahJenis KebangsaanInggenis ke dalambahasaMalaysia.29Satujadualpertukananbahasapengantartelahdibuat meliputi peningkatnendab,rnenengahdan univensiti, muiai1970 hingga1982.~°Mulai 1970 semuaDarjah 1 di sekolabrendahInggenis ditukar bahasapengantarnyake bahasaMalaysia, dar’menjelangtahun 1975 bahasaMalaysiamenggantikanbahasaIng-genis sebagaibahasapengantandi semuasekolahrendahInggenis.Denganitu benansun-ansurSekolahRendahJenisKebangsaanIng-genis dihapuskan.

PendidikanRendahdi Sabahdan Sarawak

Secaraamnyapenubuhanawalsekolah-sekolahrendahdiSabahdanSarawakhampin samatenutamadi zaman penjajahanInggenis.Penyediaanpendidikan amat terhad, usahapemerintahtidaklahbensungguh.Masalahutama yang dihadapi di negeni-negerimidalam penyediaanpentadbirannendahialah distnibusipendudukyangbenlainanetnikyangtersebanluasdi negeniyangluaskawasan.-nya.

SebelumPerangDunia KeduapenyediaanpendidikansekolabpengantarInggenisdi kedua-duanegenikebanyakannyadiusahakanoleb mubaligh-mubalighKnistian mazhabKatolik, Anglikan danMethodist.PendidikanrendahCina dikelolakanolehjawatankuasamasyarakatCina tempatan.Kerajaanadamembenisedikit sebanyakbantuankepadasekolah-sekolahmi dan kerajaanjuga berusahamenyediakan sekolah pengantan Melayu. Selepaspenang dansebelummendeka,sekolah-sekolahnendahbenbagaibahasapengan-tar— Inggenis,CinadanMelayu — terusbenkembangdandikelolakan

217


olehberbagaiJawatankuasaTempatan,genejadankenajaansendini.Apabila SabahdanSarawakmenjadinegeni-negeniyangmen-

dekadalam Malaysia pada 16 September1963, sistemdan corakpelajanandi kedua-duanegenibenansun-ansurdiubah untuk dise-suaikandengansistem pendidikankebangsaanMalaysia.JabatanPendidikandi kedua-duanegeni mni menjadi sebahagiandanipadaKementenianPendidikanPersekutuan,walaupunkedua-duanegenimempunyaibadanpenasihatnyauntuk membenipandangandannasihatdalamhal-halpenkembanganpendidikan.Perbezaandalamkunikulum sekolah,bahasapengantar,latihan dan skim perkhid-matanguruberansur-ansundisamakandenganyangterdapatdi Pen-sel~utuan.Padatahun1976Akta PelajananPensekutuan1961 dikuat-kuasakandi SabahdanSarawak.Prosesmi menupakansalahsatuprosesyangpenting dalamusahamembawapenyatuandi neganaMalaysia.

Dasankerajaanialah untuk mengadakanpendidikanrendahpencumabagi semuakanak-kanakyangcukupumunmasukke se-kolah. Penyediaankemudahanpensekolahanberkembangdenganpesatnya,termasukke kawasan-kawasanpedalaman.Enrolmenmunidmeningkatdengancepat,sungguhpunterdapatmasalahyangkhususdi kawasan-kawasanpedalaman.Walaupundi kebanyakansekolahrendahumurmasuk.sekolahialah enamtahunlebih, tetapidi bebenapakawasanluanbandaryangjauhdani sekolahdanmunidmemerlukantempat tinggal, umur kanak-kanakketika masuk kesekolah lebih tua sedikit; di sekolahmi hampirsepanuhdanipadamunid yangbarumasuksekolahberumuntujuh tahunlebih.31

Sekanangsistempensekolahannendahdi Sarawakdan Sabahadalahsamadenganyangterdapatdi SemenanjungMalaysia.Tum-puanadalahdibeni ke arah memperbaikikemudahandi sekolah-sekolahdi kawasanpedalamandanmeningkatkanuntukpendidikanyangdisediakan.

Sejak kemerdekaan,terutamasejak pembentukanMalaysiapadatahun 1963 kemudahanpendidikanrendahtelahdisediakandenganmeluasdi semuanegeniuntuk membolehkankanak-kanak

. yangbenumur6 tahunke atasmendapattempatdi sekolahrendah.Kenaikanenrolmenbagisekolahnendahdapatdilihat dalamCartaII. Pada tahun 1964 terdapat 1 362 033 orang murid di sekolahnendah.Sepuluhtahun kemudianiaitu padatahun 1974 terdapatseramai1 836 748,danpadatahun1985bilangannyaialah2 192 528o~ang.Peratuskanak-kanakyangbenumurdi antara6 + dan 1 1 +

218


Kemasukan

2 100000 2006748I 966 155

2 000000 Kemasukan1 900000 Sekolah Rendah I 896 I 16

1836134

I 800000 1 761 924 :1676083 :

1700000 m . . •1613450 • S •

I 600 000 . 1 503 954 ~ ~ ~ ~

1500000 . . . . . .

1362033 • . . S ~ :1400000 ‘ : : : : . :

I 300000 ~ :1 124483 ~ ~ ~ ~ : •

1200000 ~ : : : : : : :I 100000 : : : : : Kemasukan

‘1 078829 : • : : : Sekolah Menengah :1000000 • . S • • • . . .

:l 007 829 : ‘ • • . . . S f~I 040 587900000. ~ : : : • : : : : : • ~ 50I~

800000.789267 ~ ~. ~ ~ ~ ~ ~ ~ 8648g6

700000 : : : ~ ~ : : : : 751 008 ~

600000 ~ ~ ~ ~ ~ ~ 638775 ~ ~

500000 • • . ~ •539090 : • :: : ~ j\’~ • 501 477~ : :

400000 : : :7f~JU• : . : : : : :300000 : : : ~ ~‘ 387 342 : : : : :200 OOo : : : • 203 955 : : : . :100000 : . 134374 • : : . . : :

. 96902118336 . : r”— •

0 72 586 • ; : • ~ PembentukanMalaysia58 60 62 64 66 68 7O ñ 74 76 78 80

. Tahun•

CARTA II Kemasukan pelajar dalam sekolahrendah dan sekolahmenengah;tahun1956—1980

. 219


yangmempenolehipendidikanrendabpadatahun1972ialah89.1%,bagi tahun 1980ialah93%danbagi tahun 1985pulaialah95•4%•32

Bolehlah dikatakanbahawaMalaysia telab benjayamenyediakanpendidikannendahkepadahampirsemuakanak-kanakyangpatutbersekolah.

5.4 KURIKULUM BARU SEKOLAH RENDAH (KBSR)

Sejak mencapaikemendekaan,kunikulum untuk sekolabrendahtelahdiubahsuaikanuntukkepenluanMalaysiayangmerdeka.Pen-didikannendahdanmenengahnendahbagi kanak-kanakyangben-umur6 hingga1 5 tahunadalahpercuma.Kunikulumsekolahnendahathilah kurikulum kebangsaanyangsamadan segi isi, sungguhpunbahasapengantarnyabenlainan.Tetapinata-ratakunikulummi ada-lab bendasankanmatapelajanantertentu,dantiap-tiapmatapelajan-an itu terpisabdi antarasatusamalain.

Dalamtabun 1974,satuJawatankuasaKabinettelabditubub-kandipengenusikanoleb DatukSen Dr. MahathinMohamad.Tim-balanPendanaMenteniMalaysia,untukmengkajipelaksanaandasanpelajanan.Laporanyangdikeluankanpada7 November1979antanalain menyentuhtentangkedudukanpendidikannendab.Ia menge-syorkansupayasistempersekolahannendahyangberlainanbahasapengantannya— bahasaMalaysia, Cinadan Tamil — yangadadi-tenuskan.Walau bagaimanapunlaponanmi mendapatikunikulumsekolahrendahpenlu dikaji semula.JawatankuasaKabinetbenpen-dapatbahawapendidikanpeningkatrendabsekarangtidak menupa-kan pendidikanasas.Ia menupakanpendidikanumumyangtenlalumembenatkansifat akademik. Mengikut Laporan JawatankuasaKabinet:

“Kurikulum tersebutadalaharnatpadatkeranapembaharuanmengenaisesuatumata pelajarandibuat dengantambahanisikandungandankurangmenyesuaikanmasayang diperuntukanbaginya. Tambahanlagi, kaitan sukatan pelajaranbaru itudengansukatanpelajaranlaindalarnkurikulum tersebutkurangdiberi perhatian. Pembinaankurikulum itu juga didasarkankepadamatapelajarandanbukankepadajenis-jeniskemahiranyangditenimasebagaikemahiran-kemahiranasasuntukpening-katitu”.~

Denganitu LaponanJawatankuasaKabinetmempenakukan:

(a) KementenianPelajananmengambil langkah tententu supayapendidikan di peningkat nendah bencorak pendidikan asas

220


denganmembenipenegasankepadapendidikandalambidang3M iaitu membaca,menulisdanmengina.

(b) Kunikulumuntukpendidikanasashendaklahjugaditinjau dansegikemabinanyangdiperlukandanbukannyadan segi kepen-tingantiap-tiapsatumatapelajanan.Kemahiran-kemahinanten-sebuthendakiabdicapaimenerusibidang-bidangpelajaranyangbenkenaantanpa mengakibatkanpenguranganmasapelajarsepertiyang diadakan ~

Penakuanmi menupakanpenakuanyang penting yang mengubabconakpendidikan sekolah nendabdi Malaysia. Pada8 Disemben1980 Datuk Musa Hitam, MenteniPelajaranMalaysia ketika itu,mengumumkanlangkah-langkabyangakandiambil olebKemente-nanPendidikanbagi melaksanakanperubahankunikulum sekolahrendahberdasarkanperakuanLaponanJawatankuasaKabinet itu.beliaumenyatakan:

“Ciri penting kurikulurnsekolahrendahyangbarumi terbahagikepada2 tahap;TahapPertamayangmerupakanDarjah1 hinggaDarjah3 danTahapKeduadan Darjah4 hinggaDarjah6. BagiTahapPertarna,kurikulumakanmemberitekanansebanyak75%daripadajumlahperuntukanmasakepadapencapaiankemahiran3Mdan25%selebihnyakepadakegiatan-kegiatanpelajaranyanglain. Di TahapKedua,kemahiranasasakanrnasihmenjaditeraskurikulum kita. Adalahdijangkakan70% daripadamasaDarjah4 ditumpukanbagirnenguasaiselanjutnyakemahiranasasterse-but dan30% bakinyaakanditumpukankepadaaktiviti-aktivitipendidikanyanglain. Pendidikanyanglebih formaldanseparuhdaripadaunsur-unsurakademikakanhanyamula diperkenalkanpadapeningkatmi. Unsur-unsurmi walau bagaimanapunakandilaksanakansecarasepadu 35

Beliaujugatelabmeiiyebuttentangrasionalataufakton-faktonyangmengakibatkanpenubahanini.~

(a) Kunikulum lamayangdigubalpadapenghujungtahun1950-ankurang menekankanpembelajarankemahiranasas. Ia lebihbenonientasikanpencapaiandan bukan beronientasikankerna-binan.Ia telahdigubaldalamkonteksdi manaPepeniksaanKe-masukanke SekolahMenengahdiadakan.

(b) Pendidikannendabsekaranglebih menupakan‘elitist’ denganmembeniperhatiankepadagolongan30% munid-munidatas.Ialebib mementingkanpencapaianmunid dalam tiap-tiap mata

221


pelajarandantidak kemahiranasasuntuk kebanyakanmurid.Denganitu kurikulummi lebihmementingkanmurid-muriddankeluangayangbenuntungdani segiekonomi, sepertiyangdida-pati danikajiankecicinan1973.Kunikulumsekolahrendahbenatsebe!ahkepadagolonganyangberuntungdangolongan-golong-andi bandan.mi adalahbencanggahdenganpninsipmenyama-kanpeluangdanmendemoknatikkanpendidikanyangdisaran-kandalamPenyataRazakdanRahmanTalib. mi juga bencang-gah denganDasar Ekonomi Baru yang asasnyabenteraskankepadakeinginanhendakmenghapuskanperbezaanantarago-longandanaikitarakawasan.Akhir sekalimi bencanggahdenganaspinisi neganayangmendukungkonseppendidikanuniversaldalamenti katayangsepenuhnya.

(c) Walaupunkunikulumbarumi membeniperuntukanmasayangbanyakuntukpembelajanan3M, pninsip.utamadalamstrategipembelajarandan penggubalanbahan-bahanpelajananialahbahawaisi kandungannyaharuslahbermaknadanmenanikke-padamunid-munid.Segalailmu pengetahuandannilai haruslahdiajandandisisipbensamadalamusahameningkatkankemahin-an membaca,menulis dan mengira.Denganitu tidaklah ten-dapatpemisahandi antanapembinaankemahinan3M dengankandunganisi pengajarandanpembelajaran.

Tan Sri Murad Mohd. Noon,Ketua PengarahPelajananketikaitupuladalamkertasnyayangbentajuk“PendidikanRendahdi Malay-sia: MasalahdanHanapan”yangdisampaikandi PensidanganTa-hunanyangke-25danperayaanJubli PenakJemaahNazinPenseku-tuanpada4 September1981 menyenanaikankelemahan-kelemahanbenikut dalamkunikulum sekolahrendahyang lama:

(a) Isi kandungansukatanpelajarankadangkala berulang.dantidak berkaitanantanamatapelajaranatauantaradarjah.

(b) Terlalubanyakbutinandalamsukatanpelajaranmembebankandanmembosankanmurid-munid.

(c) Desakanmenghapuskansukatanpelajaranyangtenlaluluas ten-utamabila adapepeniksaan.

(d) Penggunaanbuku teks yang keterlaluanmengehadkanpeng-gunaanteknikalpelajarandanpembelajaranyanglebih menanikdanbenkesan.

222


5.5 MATLAMAT PENDIDIKAN SEKOLAH RENDAH

Sepertiyangterkandungdalamrisalah“Kurikulum Baru SekolahRendah— Matlamat,RasionalBidangPelajaran,StrategiPengajar-an dan Pembelajaran”terbitan KementerianPelajaranMalaysia,Disember1981,matlamatKBSR adalahsebagaiberikut:

MATLAMAT PENDIDIKAN SEKOLAH RENDAH

Kurikulum BaruSekolahRendahberpandukankepadarasionaibahawaaktiviti pelajarandan pendidikan peringkat rendahadalahbercorakpendidikanasas.Olehitu matlamatpendidikanrendahadalahuntukmemastikanperkembanganmurid secaramenyeluruh.Perkembanganmi meliputi , aspek-aspekintelek,rohani, jasmani,emosi, bakat, akhlak, nilai-nilai estetika~ansosial.

Perancangankurikulum mi dilakukan untuk memberisetiap murid peluangyang samabagi mendapatkemahiran,pengetahuan,nilai, sikapdanamalah-amalanyangdiperlukan.Setiapmuriddiberigalakandanbimbinganyangseluas-luasnyauntuk menguasaikemahiran-kemahiranasasdengankukuh.Peluang-peiuangjuga disediakanuntuk membolehkanmerekamengembangkanbakat dan minat sertadaya kreatif dalambidang-bidangtertentu.

Denganitu Kurikulum SekolahRendahadalahbertujuan~ untukmembolehkanmurid-murid:

1 . menguasaibahasaMalaysia denganmemuaskansesuaidengankedudukannyasebagaiBahasaKebangsaandanbahasarasmi negara;

2. menguasaikemahiranasasbahasaiaitu bertutur,membacadan menulis di dalam bahasapengantarsekolah-sekolahrendah;

3. menguasaiasasyangkukuh dalam kemahiranmengira;

4. menguasai kernahiran-kemahiranbelajar berlandaskankemahiranasas;

5. berupayamemahami, membaca,menulis dan bertuturdalam bahasa Inggeris selaras dengan kedudukannyasebagaibahasakedua;

223


6. membinasikap~anperlakuanyangbaikberpandukannilai-nilai kemanusiaandan kerohanian yang diterima dandihargaioleh masyarakatberlandaskanRukunegara,sertamenjadikannyaasasbagiamalanhidup;

7. mempunyaipengetahuan,.kefahaman,minatsertakepeka-anterhadapmanusiadaiamalam sekitar;

8. bergaul, menghargaihak dan kebolehanorang lain danrnempunyaisemangatkerjasamadantoleransi;

9, mengembangkanbakat, dayakepimpinandan keyakinandin untukmeluaskanpengetahuansertamempertingkatkankebolehan dengan menggunakankemahiran-kemahiranasasyang teiah dikuasai;

10. meminati, memahami,menikmatidan menyertaiaktiviti-aktiviti keseniandanrekreasidalamlingkungankebudaya-

an nasional.

Risaiah itu menghuraikanjuga bentuk kurikulum baru sekoiahrendah.

BENTUK KURIKULUM BARU SEKOLAH RENDAH

Kurikulum SekolahRendahmi dibentukberlandaskanperaku-an 57(a) LaporanKabinet, iaitu:

Kurikuium sekolahrendahitu hendakiahdirancanguntukmemboiehkanmurid-mundmencapaikemahirandaiamtigabidang asas, iaitu bidang komunikasi, bidang manusiadenganaiam keiiiingnya dan bidang perkembangandinindividu sesuaidengankepenluan,minat,bakatdankemam-puanmentalsentakesediaanmurid-murid itu.

Komunikasimerupakankeperluanhidupyangasasi.Ianyadilakukandenganperantaraanbahasadanmelibatkanaktivitimengira. Maka yang perlu ditanamkankepadakanak-kanakialah kemahiranberbahasadanmengira.Denganitu di dalamkurikulummi BidangKomunikasitelahdinamakanKomponenKemahiranAsas,iaitu Membaca,Menulis.danMengira.

KemahiranAsas 3M diberi penekanandalam kurikulumsekoiahrendah.Aspek-aspekyangterkandungdi dalamkema-hiran3Mmi bukanlahsetakatkemahiranyangberbentukmeka-nis, tetapi meliputi kemahiranpertuturan,pendengaran,pem-

224


bacaanuntuk kefahaman,penulisanberasaskanpengetahuanserta pengalaman dan penggunaankeempat-empatoperasimatematikiaitu campur,tohik, darabdanbahagiuntuk mem-buatpengiraandanpenyeiesaianmasaiahseharianyangsesuai.

Segaiaaktiviti melibatkanperhubunganantaramanusia,perhubunganmanusiadenganalamnya,perhubungandi antaraunsur-unsurdalamdan perhubunganmanusiadenganTuhan.Di sinilah tempatseseorangkanak-kanakmemperolehipenga-laman-pengalamanasas.Untuk menjadikansesuatupembela-jaranitu bermaknakepadakanak-kanak,pengalamanasasyangsediaadapadamerekaperlulahdigunakan.

Oleh itu di dalam kurikulum mi bidangManusiadenganAlam Kelilingnya dijadikanKomponenKemanusiaandanPer-sekitaran,danakandipadukanterusdenganKomponenKema-hiran Asaspadaperingkatpermulaan.Hanyapadaperingkatyang terkemudianapabilakemahiranasasyang dikuasaiolehmurid-murid sudahagakmantapbarulahkomponenmi diton-jolkan sebagaisatukomponenyangberasingan.

Namunbegitusalahsatucabangdaripadabidangmi telahdiberi perhatiankhas,iaitu PendidikanAgamaIslamdanPen-didikanMoral.mi adalahkeranacabangmi sangatpentingbagipembinaansikap,watakdan peribadi.Denganitu PendidikanAgamaIslamdanPendidikanMoral akandapatdilihatdidalamkurikulum mi sebagaisatuKomponenKerohanian,Nilai danSikap.

BidangPerkembanganDin Individu meliputi semuaaspekintelek,rohani,jasmani,emosi,bakat,moral,nilai-nilai estetikadan sosial. Sebahagianbesardaripadaaspek-aspekmi telahdirangkumi oleh Bidang Komunikasi dan Bidang ManusiadenganAlam Kelilingnya. Yang tinggal hanyaaspekjasmanidannilai estetika.Olehitu duaaspekmi sahajalahyangmengisikomponenketiga dalam Bidang PerkembanganDin Individuyang dinamakanKomponenKeseniandanRekreasi.

Tiap-tiapkomponenpula terdiri daripadabeberapamatapelajaran. Komponen Kemahiran Asas mengandungimatapelajaranBahasa(membacadanmenulis)danmatapelajaranMatematik.KomponenKerohanian,Nilai danSikapmengan-dungimatapelajaranPendidikanAgamaIslamdanPendidikanMoral. Komponen Kemanusiaandan Persekitaranmengan-dungimatapelajaranAlam danManusia.KomponenKesenian

225


danRekreasimengandungimatapelajaranMuzik. PendidikanSeni dan Pendidikan Jasmani. Kesimpuiannya,ketiga-tigabidangutamayang diperakukanoleh JawatankuasaKabinetteiah pun dijadikan iandasanbagi kurikulum mi dan hanya

Rajah 5.1 BentukKunkulum BaruSekoiahRendah

KOMUNIKASI

KemahiranAsas(Membaca,menulis

& mengira)

BahasaMatematik

26


kedudukantiap-tiap satunya sahaja yang disusun semula.Bentukkurikulum mi danhubungannyadenganmurid digam-barkandalambentukrajahdi Rajah5.1.

Prosespendidikan peringkatrendah yang menekankankemahiranasasmelibatkansekurang-kurangnyadua iangkahutama iaitu membina kemahiranitu dan menggunakannya.Sesuatukemahiranitu perludibinapadamurid-murid,dipupukdan disusurkansehinggamantap barulah digunakan untukmemperolehipengetahuanselanjutnya.

Adalah dipercayai dalam masa tiga tahun kemahiran-kemahiranasasyangditanamkanpadamurid-munidakandapatdikua~aisepenuhnyadanmenjadimantap.Olehitu kurikulummi adalahdibahagikankepadaduatahap:TahapI untuk tem-pohtigatahunyangawaldanTahapII untuktempohtiga tahunyangakhir dalampersekolahanperingkatrendah.

Dalam Tahap I, pengajarandan pembelajaranadalahmenekan asas-asaspembacaan,penulisan dan pengiraan.Murid-muriddipimpin untukmendengar,menyebut,mengenaldanmembentuklambanghurufdanperkataansertamengguna-kan kemahiran tersebut dalam penulisan. Di sampingitu,merekajugadiberiasaskemahiransepertimembilang,mengenalangkadanmenggunakankeempat-empatoperasiMatematik.

Unsur-unsurdan KomponenKemanusiaandan Perseki-taransertaKeseniandanRekreasidigunakandalampengajar-an danpembelajarankemahiranasas.Selain itu murid-muridIslam diberi PendidikanAgama Islam danmurid-murid lainpula diberi PendidikanMoral.

SepanjangjangkamasaTahapII pengajarandanpembe-lajaran,terusmengukuhkankemahiranasas.Padaperingkatmipenyampaianilmu pengetahuansertapenggunaanbahasauntukberfikir dan berkomunikasidititikberatkan. Di sampingitupenggunaankemahiran dan pengetahuanmatematik untukmenyelesaikanmasalah,berfikir mengikut langkah-langkahyanglogis danmemahamiisu-isukemasyarakatanjugadipen-tmngkan.Peluangjuga dmadakanuntuk murid-muridmenyata-kanperasaanmelaluimuzik, lukisandanpenulisansertamema-hami dan menggunakanberbagai cara bagi mendapatkanpengetahuan.

227


Apa yangjeias iaiah mata-matapelajaranyangterpisah-pisahsepertiGeografi, Sejarah, Sains, Sivik, Pendidikan JasmanidanKesihatan,BahasaMalaysiaataubahasa-bahasalain yangterpisah-pisah telah cubadigabungkandalam bentuk yang iebih sepadu.KBSR dapatdigambarkandalamJadual5.2.

Pembahagianmasapula adalahsebagaiberikut:37

(a) Masapersekolahandisesuaikanmengikut tahap.Bagi TahapSatu(Tahun1 —3) sebanyak1,320minit seminggudiperuntuk-kandanbagiTahapDua(Tahun4—6) 1,440minit seminggudi-peruntukkan.Peruntukanmasami tidak termasukwakturehatsebanyak150 minit seminggu.

(b) Masa diperuntukkan mengikut kepentingandan keperluanmata-matapelajaran. Pembahagianperatusanmasa untukseminggubagi kedua-duatahapadalahsebagaiberikut:

TahapSatu(Tahun1 — 3)

BahasadanMatematik— 77.2%PendidikanAgamaIslam/PendidikanMoral — 11.4%Muzik/PendidikanSeni/PendidikanJasmani— 11.4%

TahapDua (Tahun4—6)

BahasadanMatematik— 64.6%Alam danManusia— 14.6%PendidikanAgamaIslam/PendidikanMoral — 10.4%Muzik/PendidikanSeni/PendidikanJasmani— 10.4%

Pembahagianmasabagiberbagaimatapelajaranseminggumeng-ikut tahapdi SekolahKebangsaan,SekolahRendahKebangsaandan Sekolah-sekolahJenis Kebangsaan(Cina) dan(Tamil) adalahsepertidalamJadual5.3A/5.3B.

Strategipengajarandanpembelajarantelahdisarankan.Ianyadihuraikansebagaiberikut:

1 . Strategipengajarandanpembelajaranyangdisarankanadalahuntukmembinadanmengukuhkanminatmuridterhadappem-belajaransertamembimbingmerekasupayabersediamenerimapelajaran seterusnya dan berupaya pula meneruskannya sendiri.

228

Jadu

al5.

2B

idan

g,ko

mpo

nend

anm

atap

eiaj

anan

daia

mK

BS

R

Bida

ngKo

mpo

nen

Mat

aPe

laja

ran

Taha

pITa

hap

II

Kom

unik

asi

Ke

ma

hira

nA

sas

*Bah

asaP

enga

ntar

Bah

asaM

alay

sja

Bah

asaIn

ggen

is

Bah

asaP

enga

ntan

Bah

asaM

aiay

sia

Bah

asaIn

ggen

is

Mat

emat

ikM

atem

atik

Man

usia

deng

anA

iam

Kei

iiing

-ny

a

Ker

ohan

ian,

Nila

id

an

Sik

ap

**pe

ndid

ikan

Aga

ma

Isia

m**

Pen

djdj

kan

Mon

ai

Pen

didi

kan

Aga

ma

Isia

mP

endi

dika

nMor

al

Ke

ma

nu

sia

an

da

nP

ers

eki

tara

n—

Aia

mda

nM

anus

ia

Pen

kem

bang

anD

iniI

ndiv

idu

Ke

sen

iand

an

Re

kre

asi

Muz

ikP

endi

dika

nS

eni

Pen

.Jas

man

i

Muz

ikP

endi

dika

nSen

iP

endi

dika

nSen

i

Sum

ber:

Ku

riku

ium

Ba

ruS

eko

iahR

en

da

h,K

em

en

teria

nPe

iaja

ran

,Dis

em

be

r198

1,hi

m.

20.

*B

ah

asa

pe

ng

an

tarba

giS

eko

iahK

eb

an

gsa

and

an

Se

koia

hRe

nd

ahK

eb

an

gsa

ania

lah

ba

ha

saM

ala

ysia

.Ba

ha

sap

en

ga

nta

rba

giS

eko

iah

Cin

ad

an

Ta

mii

ma

~in

g-m

asin

giaia

hb

ah

asa

Cin

ad

an

Tam

ii.**

Se

ma

sam

urid

-mu

nid

Isla

md

an

mu

rid

-mu

nid

lain

yan

gme

miii

hn

yam

en

gik

uti

Pe

nd

idik

an

Ag

am

aIs

lam

,mu

rid

-mu

rid

yan

gbe

na

ga

ma

iain

ad

aia

hd

ike

he

nd

aki

me

ng

iku

tim

ata

pe

iaja

ranP

en

did

ika

nMo

ral.

Jadu

al5.

3AP

emba

hagi

anm

asa(

min

itsem

ingg

u)ba

gim

ata

pela

jara

nmen

giku

ttaha

pdan

tahu

ndiS

ekol

ahK

eban

gsaa

ndan

Sek

olah

Ren

dahK

eban

gsaa

n

Mat

aPe

laja

ran

Taha

pI

Taha

pII

T.1

T.l

T.2

T.3

TAT.

5T.

6

Bah

asaM

alay

sia

690

450

450

450

300

300

300

Bah

asaC

ina/

Bah

asaT

amii

——

——

—

Bah

asa

Ingg

enis

—24

024

021

02i

02i

021

0

Mat

emat

ik21

021

021

021

02i

021

021

0A

lam

&M

anus

ia—

——

—24

024

024

0P

en.A

gam

a/M

oral

180

180

180

180

180

180

180

Muz

ik60

60 6060

6060

6060

Pen

.Jas

man

i60

6060

6060

60P

em.J

asm

ani

6060

6060

6060

60K

emah

iran

Man

ipu1

atif~

*—

——

—30

3030

Ko-

kurik

ulum

6060

6060

6060

60P

enhi

mpu

nan

3030

3030

3030

30

Jum

lah

1350

1350

1350

i35

0~

1440

1440

1440

Jadu

al5.

3BP

emba

hagi

anm

asa(

min

itsc

mta

hund

iSR

JKC

ina

dan

SR

JKT

amil

ingg

u)ba

gim

ata

pela

jara

nmen

giku

ttah

apda

n

Mat

aPe

laja

ran

Taha

pITa

hap

II

Ti

T.1

T.2

T.3

T.4

1.5

T.6

1_6*

7_17

**

Bah

asaM

alay

sia

—27

027

021

015

015

015

0B

ahas

aCin

a/B

ahas

aTam

ii~

.60

9050

90.

Bah

asal

ngge

nis

—21

021

021

021

021

021

0

Aia

m&

Man

usia

——

——

240

240

240

Pen

.Aga

ma/

Mor

al15

015

015

015

015

015

015

0

Muz

ik60

6060

6060

6060

Pen

.Jas

man

i.60

6060

6060

6060

Pen

.Sen

i60

6060

6060

6060

Kem

ahira

nM

an

ipu

latif

~~

*30

3030

Ko-

kuni

kuiu

m60

6060

6060

6060

Per

him

puna

n30

3030

3030

3030

Jum

lah

1350

1350

i350

1350

1440

1440

1440

*P

e~

ga

jara

nda

np

em

be

laja

ranb

ah

asa

pe

ng

an

tard

iteka

nka

ndip

erin

gka

taw

alT

ah

unI

de

ng

ani

tuba

hasa

Ingg

enis

diS

K/S

RK

da

nb

ah

asa

Ma

lays

iadi

SR

JKC

ina

da

nS

RJK

Ta

mil

ha

nya

dia

jar

mul

aib

ula

nJu

lai.

**

Pen

gaja

randa

npem

bela

jara

nKem

ahira

nMan

ipul

atifh

an

yad

ijala

nka

ndi

seko

lah

-se

kola

hpe

r-

ub

ah

ans

ah

aja

.


Mengikut strategimi setiapmurid akanmengambii bahagiansecaraaktif dalam berbagaikegiatanmeiiputi berbagaiunsurdan komponen-komponenKemahiranAsas,Kerohanian,NilaidanSikap,Kemanusiaan,Persekitaran,KeseniandanRekreasi.

2. Teknik-teknik pengajaranyang digunakanseharusnyasesuaidenganperkembangandin dankebolehanmurid-muridsupayapembeiajaranitu menarik, berkesandan bermakna.Dalampenggunaanteknik-teknikyangsedemikian,guru-gurudigalak-

, kan menjalankanpeibagaikegiatandanbahanpengajarandanpembelajaranyang sesuai mengikut kebolehan,keupayaan,bakatdan minat-minatmunid.

3. Strategipenggabungjalinanadalahmemainkanperananpentingdalam prosespengajarandan pembelajaran.Melalui proses

penggabungjalinanmi beberapakemahiran dapat dikuasaiserentakdancarami juga dapatmengeiakkankebosanandaiamprosespembelajaran.Kemahiran-kemahiranboleh digabung-jaiinkan samaadakemahiran-kemahiranyangterdapatdalamsatumatapelajaranataukemahiran-kemahirandan satumatapelajarandigabungjalinkandenganmatapelajaranlain-lain.

4. Bahanprogrambahasadiambil dan Bidang KemanusiaandanPersekitaran.Unsur-unsurdan mata peiajaranSeperti Sains,Geografi,Sejarah,Sivik, Kesihatan,SeniLukis danilmu penge-tahuanlain telahdiserapkanmenjadisatumatapelajaranyangdiberi namaAlam danManusia.

5. Ada matapelajaranyangmenggunakanbentukUnit Pembeia-jaranmengikuturutandansusunantertentusepertiBahasadanMatematik.Tiap-tiapmunid akanmempelajarisegalaisi yangterkandungdi dalamSesuatuunit itu sebeiumianyameneruskanpembelajarankeunit yangberikutnya.Prosesmi akanberterus-ansehinggalahmuriditu menguasaikesemuaUnitPembelajarangi dalamsesuatuTahap.

6. Prestasimuriddikesanserentakdenganprosespengajarandanpembeiajaransupayaiangkah-iangkahpemuiihandanpengaya-andapatdijaiankansegeramengikutkeperluan.

PengajaranPemulihandan Pengavaan39

Murid-murid berbezadan segi . kesediaanbelajar dan keupayaanmenerimapelajaran.Olehitu untukmemenuhihasratmenyediakan

232


kemudahanyangcukupsertamembenipeluangmenenimapelajaranyangsamauntuk semua,RancanganKunikuium Rendahmengan-dungi program pemulihan dan pengayaan.Berasaskanprestasimurid yang dikesan melalui sistem peniiaian, munid-murid yangmencapaitarafyangditentukandibeni peluangmengikutiprogrampengayaan.Murid-murid yangtidak mencapaitaraf tersebutdiberikegiatanpemulihan.Sungguhpundemikianmerekajugaakandapatpeluangmengikuti aktiviti-aktiviti pengayaanberdasarkankebo-iehandankeupayaanmereka.

Dalam pro,grampengayaanmurid-munidakandapatmeluas-kan pengetahuanberhubungdenganperkara-perkarayangberkait-an denganunit pembelajaranberkenaansecaramendatar.Semen-tara itu murid-murid yangdiberi kegiatanpemulihanberpeluangmengatasikelemahandanmasalahyangdihadapididalamunit pem-belajaranberkenaan.Dengancarami semuamurid dapatmemula-

~ kan sesuatuunit pembelajaranbersama-sama.Waiau bagaimana-pun murid-murid yangmengikuti kegiatanpemulihanberpeluangjuga membuatkegiatanpengayaan.Sekiranyaterdapatmurid yangmenghadapimasalahpembelajaranyangtidak boleh diatasi oiehgurudi bilik darjahmuriditu seharusnyadiberi tumpuankhasoiehpihak tertentu.

Penilaian dan PeperiksaanSekolahRendah(KBSR)

DenganterlaksananyaKBSR di sekolahrendah,PeperiksaanPenilaian DarjahV telahdihapuskanpadatahun1987.Sistempenilaiandan peperiksaanbaru diperkenalkansejajar dengan keperluanKBSR. Padadasarnyapenilaiandalamkonteks KBSR bertujuanuntuk mendapatmaklumatbalik tentangkemahuanmurid-muriduntuk memperbaikilagi prosespengajaranguru danpembelajaran

murid. Denganitu sebahagianbesarkaedahpenilaiandan TahunI~hinggaTahunVI dibuat secaraberterusandanberbentukformatifmeliputi aspekpencapaianmurid-muriddalamkemahiranasas3Mdanjugaaspekafektif sepertiminatdansikapmurid. Bagipeniiaiandi peringkatTahunVI, iaitu padaakhirpendidikansekoiahrendah,dua sistempenilaiandigunakan:

(a) PenilaianKemajuanBerasaskanSekolah(PKBS)

Peniiaiankemajuanberasaskansekoiah(PKBS) ialahpenilaianyang dijalankanoleh guru untuk mengesankemajuanmurid

233


daiam konteks perkembanganindividu . secaramenyeluruh.Penilaiandi peringkatsekoiahmi meliputi matapeiajaransepertiAlam dan Manusia, Pendidikan Agama Islam, PendidikanMoral, PendidikanJasmanidanPendidikanSeni,perkembang-an murid-murid di bidangko-kurikuium dankemahiranmani-pulatif. Padatahun1987 PKBSdiiaksanakandi 305 buahseko-lah percubaan,dan padatahun 1988 PKBS diiaksanakandisemuasekolah.

(b) Ujian PencapaianSekolahRendah(UPSR)Di sampingpeniiaian yang diiakukan guru dan semasakesemasadi peringkatsekolahmasing-masing,peperiksaanpusatyangsamabagisemuamuridTahunVI jugadiadakandiseluruhnegara. Ujian mi ialah Ujian PencapaianSekoiah Rendah(UPSR),danmuladilaksanakanpadatahun1987untukmurid-

~muridTahunVI di 305 buahsekolahpercubaan,dandilaksana-kan kepadamurid-murid di semuasekoiahpada tahun 1988.Tujuanutamaujian mi ialahuntukmengesantarafpencapaianmurid-murid selepasmengikuti KBSR selamaenam tahun.Ujian-ujian yangterdapatdaiam UPSRmi merangkumi~atapelajarandankemahiran-kemahiranberikut:

(a) Bahasapengantar(bahasaMalaysia/bahasaCina/bahasaTamil); lisandan bacaan,penulisandankefahaman.

(b) BahasaMalaysiauntuk murid-muridSRJK(C), SRJK(T);penulisandankefahaman.

(c) BahasaInggeris: kefahaman.

(d) Matematik.

PelaksanaanKurikulum Baru SekolahP.endah

SungguhpunsecararasminyaperlaksanaanKurikulum Baru Seko-lah Rendah(KBSR)dibuat padatahun 1983 untuk semuasekolahrendah,tetapi secaraeksperimenKBSR telahdilaksanakansecaraterhadmulai tahun1982di 305 buahsekolahrendahterpilihdi selu-ruhnegara.Tujuannyaialahuntuk mengkajimasaiah-masalahyangdihadapioieh sekolah-sekoiahpercubaanmi dalam pelaksanaankurikulumbarumi terutamadan segi prosespengajarandanpem-beiajaran,penyediaandan penggunaanbahan-bahanpengajaran,

234


pentadbiransekolahdanpenerimaanibubapa.Maklumatbaiik danbeberapakelemahandan sekolahpercubaanmi telahdijadikanpan-duanuntukmengemaskinikanperlaksanaanuntuksemuasekolahdiseluruh negara.JaduaiperiaksanaanKBSR secaraberperingkat-peringkatadalahsebagaiberikut:

SemasaKBSR diiaksanakanprosespenyeiiaan,pengesanandan penilaian telah dijalankan oieh pegawai-pegawaidan PusatPerkembanganKurikulum, JemaahNazir Sekoiah dan pegawai-pegawaidi PejabatPendidikanUniversiti SainsMalaysiatelahjugadimintauntukmembuatkajiandanpenilaianperlaksanaandanpen-capaiKBSR. Hasildaripadaberbagai-bagaikajiandanpeniiaianmibolehlahdirumuskansebagaiberikut:4°

(a) Jika dibandingkandenganKurikulum Lama, ratá-rataKBSRadalahlebih berjayameningkatkankebolehandan kemahiranmurid-thuriddaiam3M, iaitu membaca,menulisdanmengira.Merekajuga menunjukkanminat membacayang iebih baik.

(b) Murid-murid KBSR jugaberjayamenguasaikemahiran-kema-hi~tnbehtjar yang sudah seperti meHyoal, berbmncangdanmengeiuarkanpendapat.Merekarata-ratadidapati lebih aktifdan berminatdalam aktiviti pembelajarandan bersifat ingmntahu.Merekalebih beranibercakapdan iebih yakin terhadapdin sendiri.

Dua perubahanbesardi atas,di kalanganmurid-murid sekoiahrendahldtamerupakanperubahandankejayaanyangpentingdaiampendidikankita. Sebelummi murid-muriddiperhatikanlebmh pasifdanlebih terkongkongdenganbutir-butir yangbanyakdalamber-bagaimatapelajaran.KBSR telahmenyediakanpendidikanyanglebih seimbangdi antarapencapaiandalamkemahiranasas3M danjugapembmnaansifat-sifatsahsiahyanglebih cergas,lebih yakinter-hadápdin sendiri dan iebih ingin tahu di kalanganmurid-muridsekoiahrendah. ~

Walaubagaimanapundan kajian danpengesananitu didapatijuga beberapaperkaraatasaspekKBSR yangkurangmemuaskanperlaksanaannya.Di antaranyaialah hal-halberikut:4’

(a) Latihanorientasiguru dan Guru BesartentangKBSR telahdibuat denganpadatdanpendek.Denganitu sebilangangurudan guru besarkurangmemahamidanmenghayatimatlamatdanstrategiKBSR sepenuhnya.Setengah-setengahgurumeng-

235


an.ggap program KBSR hanya menekankanperkembangankemahirandanpenguasaandalam3M. Andaianmi telahsedikitsebanyakmelemahkankedua-duaaspekperkembangan,iaituperkembangandan segi kemahirandansahsiahmurid-murid.

(b) Strategipengajarandanpembelajarankaedahkumpulansepertiyang disarankanoleh KBSR telah tidak dapatdipraktikkandengansepenuhnyaolehguru-guru.Kaedahkumpulanbermak-Sudgurumenyampaikanpelajarankepadakumpulanmurid ter-tentu dalam sesuatumasadenganmenggunakanteknik danbahanyangsesuaidengankebolehandan minatmurid-murid.Kebanyakanguru terusmengamalkankaedahpengajaranSe-carakeseiuruhankelas. Pengajaranmengikutkaedahkumpul-anjarangdilakukandenganberkesan.Antarasebab-sebabyangdiberi oleh guru-guruyangtidak menjalankankaedahmi ialah:

— murid tenialuramaidalamsesuatukelas;— bahan-bahantidak mencukupi;

— sukarmenyediakanbahanbagi kumpulanyangberbezase-perti dalammatapeiajaranAmalanPerdagangand~siAiamdanManusia;

— sukarmengagihkanmasa.

(c) Berhubungdenganmasalahdi atas, aktiviti pemuiihan danpengayaanjuga jarangdilakukan oieh guru. Ada guru yangkurangmahirdenganpengajaranpemulihan,danadayangtidakbegitu fahamtentangaktiviti pengayaanuntuk murid-murid.Mengikut pandanganguru,aktiviti pemulihandanpengayaankurang berkesandisebabkankekuranganmasa yang cukupuntuk menjaiankanaktiviti yangberlainanmi.

(d) Bebananguru bertambah,dan segiperiunyamerekamenyedia-kan alat-alatbantumengajaryanglebih banyakdaniebih ber-agama.Peniiaianberterusanterhadapperkembanganmurid-muridyangperlu dicatatkandalambuku rekodmuridbertam-bah.Denganitugurumengeluhbahawakerja-kerjaperkeranianbertambah.

(e) Buku-bukuteks KBSR bolehdiperbaikiiagi dan segiisi, formatpersembahan,bahasadanaktiviti yangdisarankan.Keiemahandalam buku-buku teks mi mengakibatkanmurid dan gurumenggunakanberbagaibuku kerja tambahan.Dan satu segiamalanmi baik keranamurid-murid terdedahkepadabahan-

236


bahanmi. Namuntidak begitumemuaskandan segiisinya,danguru-guruharusberhati-hatimemilihnya.

PadakeseluruhannyaKBSR merupakansatu inovasi kurikulumdalampendidikanrendahyangpaling besardi negarakita. Waiau-punterdapatkelemahandi sanasini dalamperiaksanaannya,KBSRtelahmembawapembaharuandankesegarandalampengajarangurudanpembeiajaranmurid.Tentusekalikajian danpenilaianberterus-anharusdibuatuntukmemperbaikilagi beberapaaspekkurikulummi danperlaksanaannyadi bilik-bilik darjah.

Kesimpulan

Secararingkasperkembanganpendidikanrendahdi Malaysiadansegidasar,matlamat,kandungankurikulumdanpenyediaankemu-dahan bergantungkepada tindakan pemenintahdan sokonganmasyarakatpadasesuatumasaitu. Padapeningkatpermulaanpeme-nintahan penjajahanInggenisdi TanahMelayu pada penghujungkurun ke-19 dan awal kurun ke-20, p~ndidikanMelayu sekularsecaraterhadtelahdiperkenalkandi TanahMelayu. Denganben-kembangnyamasyarakatmajmuk, iaitu dengankemasukansecaraberamai-ramaiorang-orangCinadanIndiakeTanahMelayupadaakhin kurun ke-l9 dan awalkurun ke-20, timbullah pula sekoiah-sekolah rendahCina dan Tamil. PemenintahInggenisjuga meng-gaiakkandanmemperkenalkansekoiah-sekolahrendahpengantarInggenis.Denganitumulalahtimbul sistempendidikanrendahyangberlainanberdasarkanempatbahasapengantaryangberlainaniaitubahasaMelayu, bahasaInggenis,bahasaCinadan bahasaTamil.Sungguhpunterdapatsedikit sebanyakperubahandalampendidik-an rendahdalamtahun-tahunbenikutnyadan segi bertambahnyakemudahan fizikal, guru-guru dan meningkatnyaenrolmen disekolah-sekolahmi, rata-ratasekolahyangtenpisah-pisahmi terusberkembangsehinggamenjelangkemerdekaanTanahMelayu.

LaporanRazakjuga mengesyorkansupayapersekolahanren-dahberbagaibahasapengantarmi dikekalkan,sungguhpunlaporanitu mengesyorkan,sebagaijangkapanjang,semuasekolahrendahmenggunakanBahasa Kebangsaansebagai bahasa pengantarutama.PerubahanyangnyataialahkunikulumsekolahrendahmuladisamakandandibeniorientasiTanahMelayu.mi dianggapsebagaiasasuntuk mempersesuaikanpendidikanrendahsebagaiasasbagi

237


pembangunannegaraPersekutuanTanahMelayuyangmerdeka.Pendidikanrendahmenenimaperubahanbesardan segibahasa

pengantarseiepasberiakunyarusuhankaum dalam tahun 1969.Mulai tahun1970 sekolah-sekolahmenggunakanpengantarbahasaMalaysia.Denganitu padapenghujungtahun1975 sekoiahrendahInggenispun terhapus,tetapi pensekoiahanbenbagaibahasapengantar, bahasaMalaysia,Cinadan Tamil terusdikekalkan.Jawatan-kuasaKabinet1979yangmeninjaupeiaksanaandasarpelajaranke-bangsaanmengesyorkansupayakeadaanmi diteruskan, tetapimengesyorkansupayakunikulum di sekolahrendahdikaji semuladandibeni tekananterhadappengajaran3M iaitu membaca,menulisdan mengira. Padatahun 1982 kunikulum baru sekoiah rendah(KBSM) muladiperkenalkandi 305 buahsekolahpercubaan,danpadatahun 1983 KBSR diperkenalkandi semuasekolahdi seluruhnegara,mulai darjahsatu.

SecarakasarbolehiahdikatakanbahawaMalaysiatelahberjayamenyediakanpendidikanrendahyangpercumakepadalebih dan-pada 95% danipada kanak-kanákyang hanus bersekolah,danmerekabOiehmenenuskanpensekoiahansecanapercumake pening-kat sekoiahmenengahrendahsehinggaTingkatan3. Ini merupakansatukejayaanyangbesardah~mpenyediaanpendidikanformaljikadibandingkandengannegara-negaramembangunyanglain.

RINGKASAN* Pendidikanpeningkatrendahdijeniskanmengikutvaniasietnik.

Perkaraini’menupakanwanisansejaksatu abadyangIampauyangtelahmenjadibibit pemisahpersefahamandanperpaduandalammasyanakatMalaysia.

* Di zamanpenjajahanInggenis,pendidikannendahvernakulan

dimajukanatasinisiatif sesuatukaum atau inisiatif persatuanpendakwahKnistian.Dasarpilih kasihpihakInggenisamatme-nonjol sekali, yang membenilayananistimewapadasekolah-sekolahInggenisdi bandar-bandar.

* Kunikulum pendidikanrendahdi zaman penjajahanInggenis

membawaciri sosialisasidanpembudayaanyangjelas beFbezamengikut jenis sekolah. Onientasikunikulum berkait dèngandasarsegnegasipolitik penjajahInggenis.

* LaporanRazãk(1956)telahmeletakkanasaspendidikanseba-

gai media sosialisasipolitik yang bensandankanpembentukan

238


masyanakatyangbersatupadu. Untuk tujuan itu, kunikulumpendidikanrendahtelah.diseragamkansungguhpunmengguna-kan bahasapengantaryangbenlainan.

* Kunikulum sekolahrendahdan pertengahan1960-ansehingga

awal 1980-anterlalu menekankansubject-matter,iaitu bersifatakademik, terlalu luas, kunang relevan dan membosankanmunid.

* Kunikulum Baru SekolahRendah(KBSR) muladilaksanakan

secaramenyeluruhpadatahun 1983.PenekananutamaKBSRialah penguasaankemahiran3M di sampingaspek-aspeklainsepertiaspekjasmani,nohani,etika danestetika.

* Pembelajarandi bawahKBSR adalahberpusatkanmunidiaitu

pengajananautonitatifbukanlagi menjadi cininya. Pengajaranpemulihan dan pengayaanmerupakankaedahyang dititik-beratkan.

* PencapaianhasnatfalsafahdanmatlamatKBSR adahubungan-

nyadengankaedahpenilaianbagidomainkognitif, afektif, psi-komotordankegiatanko-kunikulum.

LATIHAN

BahagianI

Pilih satujawapanyangbetul bagi setiapsoalan.

BagiSoalan1 hingga5,padankansesuatukenyataandengansesuatujawapanyangsepadandan dalamkotâk.

A. Laponan Barnes (1951) .D.Laponan RahmanTalib (1960)B. LaporanFenn-Wu(1951) E. LaporanKabinet(1979)C. Laporan Razak (1956)

I . ‘Kurikulum sekolah rendahitu hendaklah ... sesuaidengankeperluan,minat, bakat,intelekdankesediaanmunid.’

2. ‘Kami berpendapatpendidikan nendah hanuslahdigunakan

239


untuk membentuksatubahasakebangsaan. ..‘

3. ‘SukatanPelajaranyangsama. . . adalahanakkunci yangakanmembukapintu pembentukansatusistempelajaran. ..‘

4. ‘Langkah mi adalahpenlu ke arah mencapaimatlamatakhirsupayaBahasaMelayu menjadi bahasapengantarutama disemuasekolah.’

5. ‘Bahan-bahanbacaanharuslahdisesuaikandengankepenluankeadaandi TanahMeiayu danberonientasikannegerimi.’

6. Pendidikanrendahdi zamanpemerintahanInggerismempunyaibeberapacmi yangunik antaranyaialah

(i) Tiadamempunyaimatlamatyangsenagam.(ii) Sistem pensekolahanbersifatvernakulan.

(iii) Tidak bensifatdemokratik.(iv) Memenuhikeperluanegalitarian.

A. (i), (ii) dan(iii).B. (ii) dan (iii).C. (iii) dan (iv).D. (iv) sahaja.E. Kesemuadi atas.

7. Laporan Barnes(1951) telah mengusulkandasarpendidikanyangbenmatlamatpembentukansatubangsaMalaya.Di antanacadanganpentingnyaialah ...

(i) Pembentukansekolah kebangsaansahaja, iaitu BahasaMelayu menjadibahasapengantarutama.

(ii) Sekolahkebangsaanterbukauntuk semuakanak-kanak.

(iii) Sekolah-sekolahvernakulardimansuhkansamasekali.

(iv) Kanak-kanakbukanMelayu penlu membayanyuran.A. (i), (ii) dan(iii).B. (ii) dan (iii).C. (iii) dan (iv).D. (iv) sahaja.E. Kesemuadi atas.

240


8. Kunikulum lama sekoiahrendahyangteiah digunakanantaratahun1960hingga 1982mempunyaibanyakkelemahanantara-nyaialah ....

(i) Kandungansukatanpeiajaranantaramata pelajaranten-pisah-pisahdankadangkaiaberulang-ulang.

(ii) KandunganSesuatumatapelajaranyangluasdanbiasanyatidak releven.

(iii) Pengajaran-pembelajaranberpusatkanguru yang pertim-bangankepadaperkembanganmunid tidak diberi perhati-an.

(iv) Pembelajaranbertumpukanbuku teks.


9. Komponenutamadalam KBSR iaiah ...

(i) Komunikasi(ii) PerkembanganDin.

(iii) ManusiadanAlam Kelilingnya.(iv) KemahiranHidup.

A. (i); (ii) dan (iii).B. (ii) dan(iii).C. (iii) dan (iv).D. (iv) sahaja.E. Kesemuadi atas.

10. KejayaanpelaksanaanKBSR bergantungsebahagianbesannyapadaguru.Strategipengajarandanpembelajananyangdiutama-kan ialah ....

(i) Yangbenconakbimbingandanyangmenggalakkanpenyer-taanaktif munid.

(ii) Yangberconakgabungjalin isi dan kemahinan.

(iii) Teknik pengajananyang sepadandenganperkembangankebolehandan kesediaanmurid.

(iv) Kaedahpenilaianyangsumatif danberpusat.

241


A. (i),.(ii) dan(iii).B. (ii) dan(iii).C. (iii) dan(iv).D. (iv) sahaja.E. Kesemuadi atas.

Bahagian II

Jawabsemuasoalan.

I . ‘Pendidikanadaiahcaradanhasil’. Hunaikankenyataanmi ben-sertadengancontoh-contohyangsesuai.

2. Bagi konteksMalaysia,pendidikanmerupakanagensosialisasipoiitik. Jelaskandasar-dasarpendidikanbagi pendidikanren-dahyangberkaitandenganpenkarami.

3. Secaraanalisis,penincikanciri-ciri KBSR. Apakahaliran falsa-fah pendidikanyangsejajardeng~incini-cini KBSR itu?

NOTA

1 Annual Reportof FederatedMalay States,him. 13.ChineseSchoolsand the Educationof ChineseMalaya 1951, KualaLumpun:GovernmentPrinter(Fenn-WuReport),ch. HI & IV.

2 Ibid., Bab 3.3 Ibid., Bab 4.4 Reportof the Committeeof Malay Education, Federationof Malaya,

Kuala Lumpur: GovernmentPress,1951 (BarnesReport),ch. II para22.

5 Ibid., Ch. XII. pana2.6 Ibid., Ch. XII. para3.7 Fenn-WuReport,Ch. III para 12—40; Ch. IV.8 Ibid., Ch. VII.9 Ibid.,

10 ReportoftheEducationCommittee1956, KualaLumpur: GovernmentPress,1958, (RazakReport)him. 1.

ii Ibid., him. 6.12 Ibid., him. 4.13 Ibid., him. 10.14 Ibid., him. 17 & 18.15 Ibid., him. 18 & 19.16 Ibid., him. 9.17 Ibid., him. 18.

242


18 Ibid., him. 3.19 Ibid., him. 35.20 Report of the Education Review Committee1960, Kuaia Lumpur:

GovernmentPress,1960 (RahmanTalib Report),p. i9—21.21 Ibid., him. 23.22 Ibid., him. 27.23 Ibid., him. 28.24 Ibid., him. 36.25 Ibid., him. 25.26 EducationAct, i96i, Art. 2i(2).27 Op. cit., him. 26.28 Educationin Malaysia 1980, preparedby EducationaiPianning and

ResearchDivision, Ministry of Education,1980,him. 20.29 UcapanRahmanYaakub“New Reaiism”.30 UcapanHusseinOnn.3 1 LaporanjawatankuasaKabinetMengkajiPerlaksanaanDasarPelajar,

Kuaia Lumpur: KementerianPeiajaranMaiaysia, 1979,him. 14.32 Ministry ofEducationofMaiaysia1985,Educationin Malaysia.Kuaia

Lumpur: The Ministry, him. 20.33 Laporan Kabinet,op. cit., him. 18.34 Ibid.35 Kenyataanakhbar,YB. Menteri PeiajaranMaiaysia, Datuk Musa

Hitam,sempenaiawatanke PusatPerkembanganKurikuium, Kemen-terianPeiajaran,pada8 Disember1980.

36 UcapanDatukMusaHitam pada17 Januari1981 kepadawakii-wakiiKesatuanGuru-gurudanAkhbar-akhbar.

37 Kurikulum Baru Sekolah Rendah, KementerianPeiajaranMalaysia,Disember 1981. him. 8, 9.

38 Ibid., him. 21.39 Ibid., him. 24.40 Laporan KBSRuntuk umum, terbitan Pusat Perkembanga,n Kurikuium,

KementerianPendidikanMalaysia, 1989.41 Ibid.

243

BAB6PENDIDIKAN SEKOLAH MENENGAH

‘Kurikulum yang adasekarangmi hendaklahdisusunsemula. supayadapatdiubahsuaikanbagi membolehkanbukansahaja

untukmemenuhikeperluanmurid-murid yang lemahmencapaikemahiran-kemahiranasasbahkanjuga membolehkanmurid-muridcerdasterus’

LaporanKabinet, Perakuan196.3(b)

Babmi memberitumpuanterhadappendidikansekolahmenengahrendah,atasdantinggi yangbertujuanuntukmenampilkanobjektifberikut:

* Pendidikan sekolah menengahmempunyai perbezaanyang

ketaradaripadapendidikandi sekolahrendahkeranaia tidakterpecahmengikutpenjenisanvernakular. D~nganitu pendidik-an sekolahmenengahlebih menepatidasarpendidikanuntukperpaduansepertiyangdianjurkanoleh Laporan~Razak(1956).

* Pendidikansekolahmenengahmempunyaiciri kurikulum dan

orientasikurikulum yangagakterpisahdan tidak berkesinam-bungandaripadakurikulurn sekolahrendah.Hal mi telahwujuddan sejakzamanpemerintahanInggerissehinggalahke tahun1 980-an.

* Dasardemokrasipendidikanyangdisertaioleh dasarmening-

katkanmutuinfrastrukturpendidikandan tahun.1970-antelahmewujudkanperkembangankuantitatif yangmencapaitahap‘melimpah’ padatahun 1980-an.

* Kurikulum BersepaduSekolahMenengah(KBSM) padamasa

kini menekankanaspekkesinambungandan Kurikulum Baru

244

PENDIDIKAN SEKOLAH MENENGAH

SekolahRendah(KBSR) dengancaramempunyaikomponenpembelajaranyang sama, kaedahpengajaranyang memberiperhatiankepadakategorikeupayaanmurid dankonseppeni-laian berterusandi samping mengekalkan ciri kurikulumkomprehensifyangmenggabungkansifat akademikdanvoka-sional.

6.1 SEJARAH RINGKAS

Nasibmalangmenimpakanak-kanakMelayudan India di zamankolonial sekiranyamerekamemilih untuk bersekolahdi sekolahrendahvernakularmerekamasing-masing,iaitu SekolahRendahMelayu untuk murid-murid Melayu dan Sekolah RendahTamiluntukmurid-murid India. Mengapapula begitu?mi adalahkeranakanak-kanakyang memilih untuk belajar di sekolahvernakularberkenaanmenghadapi‘jalan mati’, iaitu pendidikanmerekaadalahsetakatsekolahrendahsah.ajadisebabkanoleh ketiadaansekolahmenengahvernakularuntukmerekamelanjutkanpelajaran.Keada-anmi wujud sehinggatahun1956di SemenanjungMalaysia,Sabah,dandi Sarawaksehinggatahun1963.Rajah6.1 berikutmenjelaskanperkarain!.

~Dasarpendidikanyangbersifatdeprivat~foleh pihak Inggeristerhadappendidikanmenengahun~ukkanak-kanakMelayu danIndiaberpuncadaripadamotif politik Inggerisdi manapihak Ing-gerispercayabahawapendidikanyangmelebihipendidikanrendahuntukkanak-kanakMelayit khususnyaakanmenimbulkankesedar-anpenentanganterhadappenta~JbiranInggerisdiMalayaolehorangMelayuyangberpendidikantinggi — kanak-kanakMelayudanIndiadan sekolahvernakularyangbenar-benaringin mendapatkanpen-didikanmenengahterpaksapergi ke bandar-bandaryangjauhdankeluargauntuk bersekolahmenengahdalam aliran Inggeris.

Keadaan‘malang’ sepentiperbincangansebelummi tidak ber~lakukepadakanak-kanakMelayu,CinadanIndiadi bandan-bandaryangbersekolahdalamaliranInggeris.Malahankanak-kanakCinayangbersekolahdi SekolahRendahCinamernpunyaipeluanguntukmenyambungpendidikanmenengahkenanaterdapatnyasekolah-sekolahmenengahpersendinianCina. Tidak sepentionangMelayudanIndia, kemajuanekonomiorangCinatelahmembolehkanmere-kaberdikaridanmembinasendiri sekolah-sekolahmenengahverna-kularCinadiSemenanjung,SanawakdanSabah.Di Sanawak,orang

245

SIS

TE

MP

ER

SE

KO

LAH

AN

DI

MA

LA

YA

DA

LA

MT

AH

UN

1930

-AN

6 5 4 2

Mak

tab

j

6 5 4 3.

2

3 2K

ela

s~M

elay

uK

ha

s

Se

kola

hDa

sa

rV

ern

aku

larM

ela

yu

Raj

ah6.

1Si

stem

pers

ekol

ahan

sebe

lum

mer

deka

2


CinaamatdominandalampendidikansehinggamengalahkanusahapendakwahKnistian, kenajaanBrooke dan Crown Colony dalamtahun-tahun1900 hingga 1960. Semangatkelompokdan kesatuanonangCina telahmembolehkanmerekamembinasekolah-sekolahpersendinianmelaluiusahaorangpersendiniandanpersatuan-persa-tuan.3

Di Semenanjung,orangMelayu Islam yangdipeloporidan di-pimpin oleh KaumMudayangbenfahamanmodentelahmenunjuk-kan usahapositif membinaSekolahAgamaMadrasahyangmem-punyaipendidikanmenengahdalamtahun-tahun1930-anhingga1950-an.Pemimpin-pemimpinKaumMudamenyedaribahawapen-didikanmenengahdantinggi adalahpentinguntukkemajuanorangMelayudalambidangpolitik danekonomi.4Untuk mencapaihasnatmi kunikulum di SekolahAgamaMadrasahbukansahajamenekan-kanaspekIslambahkanjugaaspekpenyediaanakademikdankema-hinan kerja. Walau bagaimanapunpihak kenajaancubamenekanataumenyekatperkembanganSekolahAgamaMadrasahdengancanatidak mengiktiraflulusandan sekolahmi. Lulusansekolahmiamatsukarmendapatkenjadalamsektorperkhidmatanawamdanpenihalmi berlanjutansehinggatahun-tahun1970-an.

Kunikulum sekolahmenengahdi zamankolonialtidak menun-jukkan kesenagaman.Di sekolah-sekolahInggenis kunikulumnyabersifatumumdanmenekankanpenguasaanakademikyangtidakmempunyaikerelevanandenganmasyanakatsetempat.Komponenkunikulum vokasionaladalah untuk menyediakanmurid-muriddengankemahinanasasvokasionaldanteknikalbagibekenjadengansyanikat-syanikatInggenisdanperkhidmatandalamsektorkerajaan.MatapelajaranSejarahdanGeografisebahagianbesarnyabenfokuskepadakeagungandankemajuannegara-negaraBanat,khususnyaUnited Kingdom. Sementaraitu, kunikulum di sekolah-sekolahmenengahCina beronientasikanpenkembanganpemikinan danbudayamasyarakattanahbesarChina. Pelajar-pelajarCinayanglulusdan peringkatmenengahatasmempunyaipeluanguntukbela-jar di universiti-universitidi Taiwan,Hong Kong danChina.5

Dasar dan PerkembanganPendidikan MenengahDasarpenyusunansemulapendidikanmenengahagarbersifatke-bangsaantelahdiusulkanoleh LaporanRazak(1956)danLaporanRahmanTalib (1960). LaponanRazak(1956) telah menegaskanbahawasekolahmenengahbersifatkebangsaanhanyamenggunakan

247


samaadabahasaInggerisataupunBahasaMelayu sebagaibahasapengantarsementarasekolahmenengahyangmenggiThakanbahasayanglain sebagaibahasapengantartidak diiktiraf sebagaisekolahmenengah bersifat kebangsaan.Untuk melaksanakandasar midenganlebih berkesanlagi pihak ker~jaantelahmenghentikanban-tuan kewangankepadasekolahmenengahyang tidak akur (non-conforming)dengandasarberkenaan.Seterusnyauntukmemantap-kan dasarmi LaporanRahmanTalib (1960)telahmengemukakanagar semuapepeniksaaniaitu SRP, SPM dan STPM dijalankandalam BahasaKebangsaan,kecuali bagi mata pelajaranbahasaibunda dan bahasaInggeris. PenggunaanBahasaKebangsaaansebagaibahasapengantarutamadi semuasekolahmenengahben-mulapadatahun1976diTingkatanSatudiSemenanjungdaj~iSabah.

Pendidikan menengahmengalamiperkembanganküantitatifdan kualitatif yang pesatsejak pemansuhanPeperiksaanMasukSekolahMenengah*danpengenalankunikulum menengahr-endahkomprehensifpadatahun 1965.KemasukanSabahdanSanawakkedalamgagasanMalaysiapadatahun1963danpemansuhanPepenik-saanMasuk SekolahMenengahtelahmenyebabkanpentambahanbilanganmunid yangpesatdi sekolahmenengahantaratahun1965hingga1970.Graf6.1menunjukkanpertambahandaftaranmuriddisekolahmenengahdan tahun 1956 hinggatahun 1985.Peperiksaanmi dimansuhkandi Sarawakpadatahun 1974 dandiSabahpadatahun 1978.

Pertambahanbilanganmuridmi diiringi pulaolehpertambahanbilangansekolahdanbilanganguru bagi sekolahmenengahuntukmengajarberbagai-bagaimatapelajaranakademik,vokasionaldanteknik. Jadual6.1 menunjukkanbilangansekolahdanguru sekolahmenengah.Pengenalankunikulumkomprehensifataukunikulumanekajurusandi sekolahmenengahrendahdan tahun 1965 telah menimbulkanbeberapakesulitanantaranyaialah:

1 . Masalahkekurangangurubagi mengajarmatapelajaranvoka-sional sepertiSainsPert~inian,Seni Perusahaan,Perákaunan,Perdagangandan SainsRumahtangga.

2. Masalahkekuranganbilik bengkel dan infrastruktur untukmenjalankanpengajaranmatapelajaranvokasional.

* Peperiksaanmi dimansuhkandi Sarawakpada tahun1974 dan di Sabahpadatahun1978.

248


Jadual 6.1 Bilangan sekolahmenengahbantuankerajaandanguruantaratahun 1970—1985~

TahunBilanganSekolah*

BilanganGuru

1970 894 21 0571974 969 25 2531980 995 481 5291985 . 1183 58636

*Termasuksekolahvokasional,teknik, agamadan berasrama.

Walau bagaimanapunmasalahmi telah diatasi secaraberansur-ansur.Guru-gurubagi matapelajaranvokasionaldanteknik telahdihantaruntuk latihan intensifdi MaktabTeknik Cheras,MaktabPertanianSerdangdan Institut Teknologi Kebangsaan.Kerajaantelah memperuntukkanantara 16.4% hingga 21.7% daripadajumlah perbelanjaanawam bagi menampungperkembangandisemuapeningkatpendidikan,lebih-lebih lagi untuk sekolahrendahdansekolahmenengahantaratahun 1970 hingga 1979.8~

Sungguhpunkerajaantelahberusahamendemokrasikanpen-didikan denganmenjalankandasarpendidikanrendahpercuma,pendidikansejagatselamasembilantahundanmengadakanperun-tukankewanganyangbesar,namunpenyertaanmuriddan sekolahrendahke sekolahmenengahadalahjauhdanparasyangmemuas-kan. Jadual 6.2 menunjukkanbahawapada tahun 1970, seramai31.4%. murid sekolah rendahdi Semenanjungtidak meneruskanpelajaranke sekolahmenengah.Di Sabahpula ialah41 .0% dandiSarawakpulaialah seramai55.0°1~. Apakahfaktor-faktoryangme-wujudkanperkarami? Satudaripadafaktor utamanyaialah kedu-dukansekolah-sekolahmenengahyangjauhdaripadarumahmurid-murid, lebih-lebih lagi di kawasanpedalamandanmundur.Kesu-karanuntukpergike sekolahtelahmenjadifaktoryangmenghalangmurid-murid untuk meneruskanpelajarandi penngkat sekolahmenengah.

Penyertaanmurid yang amat tidak memuaskandi sekolahmenengahtelah mendorongkerajaanuntuk menubuhkansebuahJawatankuasaKajian Keciciranuntuk mengkajidenganterperincifaktor-faktor yang menyebabkankeciciran murid sekolah sertamengesyorkanlangkah-langkahuntukmengatasimasalahberkena-an.Laporanjawatankuasami yang lebih dikenali sebagaiLaporan

z50

Jadu

al6.

2B

ilang

anm

urid

yang

mem

asuk

isek

olah

men

enga

h,19

70—

1978

~

Tahu

n

Bila

ngan

Mur

idD

arja

hV

IB

ilang

anM

urid

Tin

gkat

anI

dan

Kel

asP

eral

ihan

Per

atus

Mur

idT

ingk

atan

Ida

nK

elas

Per

alih

anbe

rasa

skan

Jum

lah

Mun

dD

arja

hV

IT

ah

unS

eb

elu

mn

ya

.Sem

enan

-ju

ngS

abah

Sar

awak

Sem

enan

-; ju

ngS

abah

Sar

awak

Sem

enan

-. ju

ngS

abah

Sar

awak

1970

1971

1972

1973

1974

1975

1976

1977

1978

200

665

~20

7561

2142

7923

522

023

4359

2440

6925

622

3~

2502

14~

—

1842

020

808

2080

821

344

2084

620

383

1959

5d1

9886

—

1883

222

242

1985

622

266

2230

122

864

2511

527

607

—

—

1376

6914

8496

162

680

1876

3919

2941

204

471

2187

7321

4187

—

1110

312

517

1256

613

017

1485

115

854

1582

617

382

— 8293

98

76

1075

715

290

1900

919

246

1980

322

370

—

68.6

%71

.5%

76.4

%79

.8%

82.3

%83

.8%

85.4

%85

.6%

—

59.0

%59

.9%

60.4

%60

.9%

71.2

%77

.7%

80.8

%87

.4%

—

45.0

%44

.5%

54.2

%54

.2%

85.2

%84

.2%

78.8

%81

.0%

(Su

mb

er:

Ba

ha

gia

nPe

ran

can

ga

nda

nP

en

yelid

ika

nPe

laja

ran

,Ja

ba

tanP

ela

jara

nSa

ba

hda

nJa

ba

tanP

ela

jara

nSa

raw

ak)

.‘I


Murad (1973) telahmengesyorkanbeberapalangkahuntuk meng-atasirnasalahkeciciranantaranyaialah:

1 . Mengadakankemudahanasrama.

2. Mengadakankemudahandan bantuanpengangkutanmurid-murid sekolah.

3. Mengadakanbantuanbuku sekolah.

4. Mengadakanbantuanbiasiswadandermasiswauntuk munid-murid miskin.

5. Mengadakankemudahanperpustakaansekolahyanglebih baik.

6. Membina lebih banyak sekolah menengahdi kawasanluarbandarataup~dalathan. ~

Pelaksanaanlangkah-langkahyang disyorkan oleh LaporanMurad(1973)telahmenunjukkanpulanganyangpositif. DaripadaJadual6.2dapatlahdilihat bahawapadatahun1978,peratusmuridsekolahrendahyangtercicir atautidak memasukisekolahmenengahialah14.4%diSemenanjung,12.8%diSabahdan19.0%diSarawak.Menjelang tahun 1990 peratuskeciciran bertambahkecil, iaitupuratanyaialah kira-kira 1 1 .8% . ~ ~ Secaralangsungkadar pem-baziran(wastagerate)antarapendidikanrendahke menengahren-dahtelahdapatdikurangkandan paras42.4% (purata)padatahun1970kepada1 1 .8%padatahun1990.Ini adalahsatuperkembanganyangsihat iaitu sebilanganbesarkanak-kanakberumurantara6hingga 1 5 tahundapatmenikrnati pendidikansejagatpermulaan(initial education)selamasembilantahun.

252

PENDtDIKAN SEKOLAH MENENGAH

Moral/Bahasaibunda

Sains&Teknologi

SainsSosial

Kesihatan&Seni

Pravokasional

Mata pelajaranpilihan lain

Kegiatanko-kurikulum

Mata pelajaran

BahasaMalaysiaBahasaInggenis

Agama/bahasaibundaSivik

SainsAmMatematik

SejarahGeografi

PendidikanJasmaniKesihatanSeni& Lukisan

SeniPerusahaanSainsRumahtanggaPerdaganganatauSainsPertanian

MuzikBahasaasing

Persatuan,Kelabsukan

JawatankuasaKabinet(1979) dalamlaporannyamenyatakanbahawa kunikulum sekolah menengah rendah yang digunakanselama mi mempunyaibeberapakelemahan.Jadual6.3 berikutmeningkaskankelemahankurikulumdansyorLaporanKabinetbagimengatasikelemahantersebut.

6.2 PENDIDIKAN MENENGAH RENDAH

Kunikulum sekolahmenengahdalam tahun-tahun1960-andan1 970-anmenitikberatkanpendidikananekajurusan,iaitu penguasa-an pengetahuanakademikdalam berbagai-bagaimata pelajaran.Kunikulum begini disebut kunikulum berdasarluas (broad basecurriculum)yangmembolehkanmunid-munidmempelajanibeberapakomponenpelajaranmeliputi komponenakademikdankomponenpilihan pravokasional.

Pembahagianisi kandungankunikulum sekolah menengahrendahsehinggatahun 1991 adalahseperti ~2

Komponen Peratusmasa

Bahasa 27%

10/I /0

-‘0/L /0

22%

7%

12%

9%

4%

10%

253


Jadual 6.3 Kelemahan kurikulummengatasinya.

sekolahmenengahrendahdan syor

Kelemahan Syor Laporan Kabinet

Kurikulum itu terpisahsamasekalidanbukannyalanjutandaripadakurikulum sekolahrendah.

2. Kurikulum itu terlalubersifatakademikdankhususdanmatapelajaranelektifyangdiambil olehmuridmenekankanaspekteoridansedikitsahajaaspek

13

3 . Terdapatkekuranganinfra-strukturuntukpembelajarandanpengajaranmatapelajaranpravokasionaltertentüSe-hinggamenyekatpemilihanberdasarkanbakatdanminat

14

4. Penyertaanmunid dalammatapelajaranPerdaganganamat-lah tidak memuaskankeranakekurangan ~

5. PeperiksaanSijil RendahPelajaranhanyamengukurpencapaianmuriddalamakademikdantidak meliputiaspek,bakat,minat, kecen-derungandansikap

16

Perakuan201 . 1 menyatakanbahawakunikulum menengahrendahperlu memperkukuh-kanpendidikanasas.Perakuan201 . I menyatakanbahawakurikulumharusbercorakumumyangmerang-kumi pendidikanpravokasio-nal. Perakuan201.2 pulamenyebutbahawapendidikanpravokasionalharusdiubahstrukturkurikulumnyadanpembelajarantidak harusterhadkepadasesuatumatapelajaransahaja.Perakuan47.1 menyatakanbahawasukatanpelajaranpravokasionalharusdi-gubalsemulaagarpela-jaranmi dapatmemberipendedahansecarabersepadu.

Perakuan48.1 menyatakanbahawakemajuanmatapelajaranPerdaganganharusdiberi perhatiankhas.Perakuan201.3 menyatakanagarpeperiksaanmi bukansahajamengukurpencapaianakademikbahkanjugamengukurbakat,minatdansikapmunid sejajardenganperubahansistempensijilan.

SatusyordasaryangutamaolehLaporanKabinet(1979)ialahperlanjutantempohpendidikanumumsejagatdan 9 tahunkepada1 1 tahun, iaitu meliputi 6 tahun peringkat rendah dan 5 tahunlagiuntukperingkatmenengah.17Dasarmi dianjurkanmemandangkanbeliadengankelayakanSRPamatsukarmendapatpekerjaandalam

. sektorkerajaandan swasta.Atas alasanmi dirasakanperlu para

254

PENDIDIKAN SEKOLAHMENENGAH

beliadibenarkanmelanjutkanpelajarandan TingkatanTiga hinggake TingkatanLima di sekolahmenengahatas.Walau bagaimana-pun,pelaksanaandasarmi tertakiukkepadakemampuankewangankerajaan.

KunikulumBersepaduSekolahMenengah(KBSM) muladilak-sanakanpadatahun1989denganmembawaaspirasikunikulumbarumengikutsyor-syorLaporanKabinet.Aspek kesinambungandankurikulum sekolah rendahdan aspekgabungjalin atau integrasikemahiran,pengetahuandanantaramatapelajarandibenikeutama-an khas selarasdengankonsep kurikulum bensepadu.Rajah 6.2benikutmeningkaskankandungankunikulumuntukpeningkatmene-ngah rendah.

_4~j~

~ IRajah 6.2 Kurikulum Bersepadu MenengahRendah

KOMPONEN BAHASA

BahasaMalaysiaBahasaInggerisBahasaIbundaMatematik

KOMPONEN ROHANI

PendidikanAgamaIslam/PendidikanMoral

KOMPONEN MANUSIA,MASYARAKAT & ALAMSEKITAR

SainsAmSejarahGeografiKemahiranHidup(Pravokasional)

KOMPONENPERKEMBANGANDIRI

Kesihatan& PendidikanJasmaniPendidikanSeni & MuzikKegiatanKo-Kunikulum

255


KBSM berpusat pada perkembanganmenyeluruh munid mela-lui penggunaankunikulum bercorakumumdanbersepadu.Keuta-maanpadaaspekperkembanganmunid mengambilkira beberapaperkaraiaitu; pengukurankemahiranpembelajarandi sekolahren-dah;perbezaanindividu munid bagi kategori lemah,sederhanadancerdas;kaedahpengajarandanpembelajaranyangbersepadu;dankaedahpenilaianyangberterusandanmenyeluruhmenurutiaspekperkembanganintelek,jasmani,rohanidan bakatmunid. Orientasikunikulum bercorakumum dan bersepaduadalahuntuk mengu-rangkanfenomenapengkhususandan‘compartmentalization’ilmupengetahuanaganpembelajaransesuatumatapelajaranmempunyairelevandenganmatapelajaranyang lain. Konsepkesepaduanjugameliputi kesepaduanantara kemahiransesuatukemahiranpem-belajaranmemperkukuhkankemahiran-kemahiranyang lain.

Seperti KBSR, kejayaan pelaksanaanKBSM memerlukanbeberapaprerequisitekhususnyadan segi:

I . Bilanganmuniddalamsetiapkelastidak melebihi 35 orangbagimemudahkanguru membeniperhatiankepadakumpulan mdi-vidu munid dengankeupayaanyangberbeza.

2. Kemahiran guru dalam menjalankanaktiviti pengayaandanpemulihan.

3. Kemahiran guru dalam mempelbagaikankaedahdan teknikpengajaranagarpembelajaranberpusatkepadamurid. Kaedah

.. pembelajaraninkuini adálahdigalakkandaripadakaedahekspo-sitori.

4. Denganmengadakaninfrastrukturpembelajaranyang teran-cang dan lebih baik hagi memaksimumkanperkembanganpotensidankeupayaanpembelajaranmurid.

5. Sistempentaksirandanpenilaianyangbersifatmenyeluruhagarlebih mampumencerminkanprestasimurid sebenarnyadalam

. aspekkognitif, afektif danpsikomotor.

6. Perluasanpengetahuandan kemahiranguru tertentu untukmengajarmata pelajaranKemahiranHidup memandangkanmatapelajaranmi adalahgabunganbeberapamatapelajaranpravokasional.

PerkembanganmenanikdalamKunikulum BersepaduSekolahMenengahialah penerapannilai-nilai ‘murni’ dalam semuamata

256


pelajaranyangdiharapkandapatmemperkukuhkanaspekpemben-tukan moral dan rohani individu yang seimbang,sejajardengankehendakfalsafahpendidikannegarayang berhasratuntuk mern-bina masyarakatberdisiplin dan bertanggungjawab.Penerapannilai-nilai ‘murni’ danpositif adalahuntuk membinagenerasiyangmempunyai daya ketahanandalamandin agar individu mampumendukungidealismemasyarakatbermoraldan‘civic-minded’ danseterusnyadapatmengelakkanperpecahanmasyarakatyangmeme-gangbudayaketimuran dengancmi cohesivenessyang unik.

Pendidikanmenengahatasmeliputi pendidikandi TingkatanEmpatdanLima. Munid-muniddan TingkatanTiga dialinkansamaadakedalam alinan Sains,Sastera,Teknik atauVokasionalberdasarkanpencapaiankeseluruhandanmatapelajarantertentudalampepenik-saan SRP. Mengikut amalan,pengaliran tersebut tidak bersifatdemokratikkeranamunid-munidtidakdibenarkanmembuatpilihanmerekasendiniberdasankanbakatdanminat mereka.Murid pe~lumemohonmelalui pihak sekolahdan JabatanPendidikanNegenisekiranya mereka ingin memasuki sekolah teknik atau sekolahvokasional.

Dalamtahun1960-andan70-anpengaliranmunid samaadakedalamjurusanakademik,vokasionalatauteknik adalahberdasar-kan keputusanpepeniksaanSRP dan LCE (Lower Certificate of

6.3 PENDIDIKAN MENENGAH ATAS

257


Education)di Semenanjung,peperiksaanSabahJunior Certificate(SJC)di Sabah, danpeperiksaanSarawakJunior SchoolCertificate(SJSC) di Sarawak.SabahmemulakanSRPdalamtahun 1974 danSarawakpula dalamtahun 1977.18

Secaraamnya,kira-kira 60% daripadajumlah munid dalamTingkatanTiga yangluluspeperiksaan ~~Daripadajum-lah itu, 62% dalamaliran sastera,31% dalamaliran sains,2.5%dalamaliran teknik dan 4.6% dalam aliran vokasional.2°Selepastahun 1980 pengajarandi menengahatas adalahdalam bahasapengantarbahasa~Malaysia (kecuali Sarawak)bagi semuaaliran.Selepastahun 1983 semuamurid di akhir TingkatanLima aliranakademikdan teknik mengambilpepeniksaanSPM (Sijil PelajaranMalaysia),iaitu tiadalagi peperiksaanMCE (MalaysianCertificateof Education).Munid dalamaliran vokasionalmengambilpepenik-saanSPVM (Sijil PelajaranVokasionalMalaysia).

Kandungankunikulum bagi pendidikanmenengahatasmem-punyai variasi,bergantungpadaaliran samaadaaliranSains,Sas-tera,Teknik atauVokasional(lihat Jadual 6.4). Bagi aliran Sains,muniddiperuntukkan52%masamempelajarimatapelajaran— matapelajaranSainsTulen danMatematik. Bagi aliran Sastera,muniddiperuntukkan29.5% masauntuk mata pelajaranSainsAm danMatematikdan18%masauntukmatapelajaranSainsSosialsepertiSastera,SejarahdanGeografi. Bagi aliran Vokasional,70% masauntukmatapelajaranvokasionaldan30%masauntukmatapelajar-~~anakademik.BagialiranTeknik pula,22.5%untukmatapelajaranteknikdan3 1 . 5 % masauntukmatapelajaranSainsTulendanMate-matik.

Sehinggatahun 1980 pengaliranmurid ke dalam aliran SainsdanSasteraamat‘rigid’ sekalikeranamurid-muridyangdialirkankedalamaliranSainsdanSasteradimestikanmengambilmatapelajar-anyangditetapkanuntuksetiapalirantanpasebarangkelonggaran.SelepasLaporanKabinet (1979)dikemukakaniaitu selepastahun1980barulahadasedikitkelonggarandiberikankepadamuridaliranSainsmemilih beberapamatapelajaranSainsSosiãldanPerdagang-an. Begitujuga sebaliknyamurid aliran Sasteradibenarkanmeng-ambilbeberapamatapelajaranSainssepertiMatematikTambahandanBiologi. Kelonggaranpemilihan matapelajaranadalahuntuk‘destreaming’yangdisusuli pula oleh corakpensi~jilanterbukabagipeperiksaanSPM.21 LaporanKabmnetjuga mengusulkanbahawaaliranTeknikdimansuhkanmemandangkankunikulumaliranTek-

258


Jadual 6.4 Peruntukan masabagimatapelajarandalamempataliran22

KomponenAliran

Sains(% masa)

Teknik(% masa)

Sastera(% masa)

Vokasional(% masa)

1. BahasaB. MalaysiaB. Inggeris 20% 20% 18.5% 18.5%

2. AgamaIslam/BahasaIbunda 6.5% 6.5% 6% 6%

3. KenderaanSivik2% 2% 2% 2%

4. SainsMatematik 9% 11.5% 10.5%SainsAm — — 10.5% 2.5%SainsTambahan 9% — 8.5% —

SainsTulen 34% 20% —

5. SainsSosialSejarahGeografi 7% 7% 6% —

Sastera - — 6% —

6. . PenghidupanSihatP. Jasmani 4.5% 4.5% 4% 1%SeniLukis/Seni — — 4% —

7. Pilihan — — 8.5% —

Teknik — 22.5% — —

Teknik — . — — 70%

nik hampirsamadengankunikulumalinanSains.SetenusnyaLapor-anKabinetmenyatakanbahawapadaketikayangsesuaipengalirankepadaSains,Teknik dan Sastenahendaklahdimansuhkansamasekali agarpendidikanmenengahatasbercorakumummemandang-kanpengalinanitu tidak adakaitandenganpenyediaanmuriduntukmemilih bidang kerja tertentu selepasmenekatamat pendidikanmenengahatas.23

Bagi pendidikanvokasionalLaporanKabinet i~nengusulkanbeberapaperkarautama,antaralainnyaialah:

1. Sekolah MenengahVokasional hendaklah diteruskan danditambahbilangannyaagar lebih danipada4.6% murid yanglulus pepeniksaanSRPdapatmemasukisekolahjenismi.24

2. Kurikulum pendidikanvokasionalhendaklahdiubahsuaiagar

259

PENDIDiKAN SEKOLAH MENENGAH

latihan kerjaya awal atau untuk persediaanpeningkat pengajianselanjutnya.

Ada dua perubahanutama yang baharu dalam kurikulummenengahatas. Pertamanyamata pelajaran Pendidikan MoralSejarahdan SainsAm dijadikan mata pelajaranwajib. Bagi Pen-didikanMoral,semuamuridbukanIslamdiwajibkanmengambilnyasementaramatapelajaranSejarahdiwajibkan untuk semuamuridtanpamengiramatapelajaransainselektifyangmerekapilih. Dalamkunikulum lamamuriddalamaliransainstidak berpeluangmempe-lajani matapelajaranSejarah.Kewajipanmunid mempelajariSeja-rah,khususnyaSejarahTanahMelayuadalahkeranamatapelajaranmi berkaitrapatdenganpemupukansemangatkebangsaan,kewar-ganegaraandan integrasi nasional berasaskankesedaranyangtimbul dalammempelajarimatapelajaranmi. MatapelajaranSeja-rah membenikanperspektif proses‘nation building’ dan evolusimasyarakatnegarami sejakbeberapaabadyang lalu. Seterusnya,matapelajaranSainsAm diwajibkanbagi semuamuridmengambil-nya termasukmerekayang memilih mata pelajaranSainsTulensepertiBiologi, Kimia dan Fizik.

Perubahanbesaryangkeduadalamkunikulummenengahatasialah amalandestreaming.Amalan destreamingmi adalahselarasdengankonsep pendidikan bercorakumum. Pembelajarantidakmenjurussecarakhusussamaadakedalamaliransasteraatausains.Kebebasandanpeluanguntukmenjut1ts~kepadamana-manaalirandibenikankepadamunid untuk menentukannyasetandingdenganminat dankeupayaanmereka.Konseppendidikanliberalmi bertu-juanuntukmenjadikanpendidikanitu bercorakterbukadansesuaidengankehendakmunid.

Selaindanipadaitu, penglibatanmunid dalamkegiatansosialdanko-kunikulumdititikberatkanbagi tujuanmembaiki kebolehandanbakatkepimpinanmunid danuntukmemupuksemangatkenja-samadanperpaduan.

PelaksanaanKBSM padapeningkatmenengahatasdanseterus-nya peningkatmenengahtinggi atauTingkatanEnammempunyaiimplikasi pentingdan beberapasegi.Pertamanya,dan segipentad-biran, sekolahdianggapsebagaisebuahuniversitimini yangmeng-amalkansistemsemester.Olehitu, carapendaftananpelajaruntukmemilih kursus,untukmenghadinikelastutorial danuntuk meng-gunakankemudahanperpustakaanadalahmengikutcarauniversiti.Malahancarapengajarandanpembelajaranmengikutcaradi uni-

261


versiti. Syarahandisusüliolehaktiviti makmal,tutorialataubengkel.Syarahandiadakanuntuk semuamunid yang mengambil sesuatumatapelajaranterasatauelektifdankemudiannyamurid dibahagi-kan kepadabeberapakumpulan tutorial ataukumpulan bengkel.Selarasdengancara baru mi maka infrastruktur pentadbiran,pengajarandan pembelajaranharusdiadakanataudiubahsuaidisampingmengekalkanketera~urandan organisasiyang sistematikdanteratur.

Kedua,dan segipengajaran,gurudiperlukanmahirmengguna-kan kaedah syarahan,kaedah tutorial dan bimbingan, kaedahbengkel,kaedahpengajaranberkumpulandan kaedah‘fieldwork’ataukerja luar. Penggunaankesemuakaedahpengajarantersebutadalahuntuk memastikanpembelajaranyanglebih bermakna,ben-kesandaninteraktif.

Ketiga, dan segi pembelajaran,pelajar dibimbing membuatrujukan,membuattugasandanlaporan,pembelajaranpantas(speedlearning)dankaedahpembelajarankumpulan.Konseppembelajar-anyangdititikberatkanialah pembelajarankendiri yangberpusat-kan inisiatif murid setelahmerekamendapatbimbinganawaldanguru.

Keempat,selaras dengankehendak falsafah dan matlamatpembentukandanpenkembanganindividu yangmenyeluruh,makasistempenilaianberterusandanmenyeluruhmeliputi aspekintelek,jasmani dan afektif perlu dilaksanakan.Dengan demikian greddibenikan kepada murid untuk prestasi mereka dalam bidangakademik,ko-kurikulum dansukansertapekertidantingkah lakumereka.

6.4 PENDIDIKAN MENENGAH TINGGI

Pendidikanmenengahtinggi atauTingkatanEnammerupakanpen-didikan prauniversitiselamadua tahun untuk , pelajar yang lulusdengancemerlangpepeniksaanSijil PelajaranMalaysia(SPM) atauMalaysian Certificate of Education(MCE). Di akhir TingkatanEnamAtaspelajarmengambilpepeniksaanSijil Tinggi PersekolahanMalaysia(STPM)atauHigher SchoolCertificate(HSC). HSC di-mansuhkandi Semenanjungdan Sabáhpadatahun 1982 dan diSarawakpadatahun1988.Secarapurata,hanya13%danipadajum-lah pelajar di Tingkatan Lima berjayameneruskanpelajaranIcTingkatanEnam.28

262


Terdapathanyajurusanakademiksahajadi peningkatmene-ngahtinggi dania terbahagikepadaaliranSainsdanSastera.Dalamhal mi pelajardengankelayakanSPVM tidak dapatmeneruskanpelajaranmenekadalam aliran Sainsdi TingkatanEnam.

Kunikulum pendidikanmenengahtinggi bercorakkhususbagimenyediakanpelajardenganpengetahuanakademikuntuk mema-sukiuniversiti.PelajardalamaliranSainsmengambilmatapelajaranMatematik,MatematikTulen,Fizik, Kimia, Biologi danKertasAmsementanapelajardalam aliranSasteramengambilkombinasimatapelajarantertentusepentiMatematik,SejarahAsia Tenggara,Seja-rah Islam, Geografi,Ekonomi, BahasaInggenis,BahasaMalaysia,Kesusasteraan,Kertas Am dan beberapamata pelajaranpilihanyang lain.

Memandangkanpenjurusanyangketatdalampendidikanme-nengahtinggi LaporanKabinet(1979)telahmengusulkanagarpen-junusanitudilonggarkansesuaidengancorakpensijilanterbukabagiSijil Tinggi PersekolahanMalaysiasertaberkesinambungandengankunikulum corakumumdanfleksibeldalarnmenengahatas.Dasar‘destreaming’mi muladilaksanakanpadatahun 1982dansehinggakini ia telahbenjalanlancar danmemuaskan.

Kesimpulannya,pendidikanmenengahmasakini telahbenjayamencapaidasarpendidikanbersifatkebangsaan,seragamdanbense-padusepertiyangdihasratkanoleh LaporanRazak(1956)danLa-ponanRahmanTalib (1960). Ia dikatakanbenjayamencapaihasratdasaritu keranabahasaMalaysia digunakansepenuhnyasebagaibahasapengantarutamadalampengajanan,pembelajarandanpepe-niksaan.Kesatuanataukeseragamanmi sekunang-kunangnyadapatmengunangkan~gejalapolanisasietnik, fahamanvernakulanismedanmasalahpelaksanaankunikulumdalamsemuasegi.

Kunikulum pendidikanpeningkat menengahmengalamiper-ubahandanipadabercorakkhususdan terlalu akademikkepadaconakumum, praktik dan relevandengankonteks‘enculturation’dansosialisasi.Perubahanonientasidancorakkunikulumitu benlakuselepassepuluhtahunLaporanKabinet(1979)diusulkan.Landasanasasperubahanitu dipercayaididorongoleh aliran pemikinandanperkembanganpendidikansemasayangbencorakkonstruktivismeatau‘developmental’yangmenyeluruh.Justeruitu, terwujudkuni-kulumpendidikanyangmenekankanpengukuhankemahiranasas,yangmengutamakan‘Malaysian-outlook’danyangbercorakumumdandemokratik.

263


Sungguhpundemikian, kehendakperubahanmi adalahdan-padaperspektifautoritatif,iaitudan perspektifpenggubaldasardanparapendidikyangtidak hanyamemandangdan skoppragmatismedan utilitarian tetapi juga pada gagasanleras Dasar PendidikanKebangsaan.Apakahperspektifpihakpelajarmengenaikerelevanandan kebergunaanpendidikanyang merekatenima, khususnyadipeningkatmenengahatasdantinggi, untuk menekabensediameng-hadapicabaranhidupselepastempohpendidikan‘initial’? Mungkinramaipelajarmenyatakanbahawasebahagiandaripadapendidikanyangmerekaterimadi sekolahtidak fungsionaldantidak nelevandengankehidupanmereka.Adakahmi satubentukpembazinanyangdisengajakan?

RINGKASAN

* Padamasaiñi wujud hanyasatujenispersekolahanmenengah

yang mengikiscitarasavernakularismepensekolahanrendahyangbukanhanyamenyemaibibit polanisasimalahanjugatidakmendukungsemangatkebangsaan.Pendidikanmenengahmasakini telahmencapaitahapkeseragamandanbersifatkebangsaanmelalui penggunaansatu bahasapengantar,kurikulum yangsamadan penggunaanperaturanpendidikan yang sama.Iniadalahfaktayangtenjelmadanipadadasanyangtegasdanben-sungguh-sungguh.

* Penyingkiranfahamanelitisme dalampendidikan telahmen-

dorong kepadapelaksanaanpendidikan sejagat(hampir per-cumakeseluruhannya)agar hak asasiindividw mendapatkanpendidikan tersebanseluas-luasnyauntuk golongan kanak-kanakdanremaja.

* Fahaman~demokrasidalam pendidikan pula telah memper-

kukuhkanfahamanbukanelitis dengancaramengadakanmatapelajaranelektifdi peningkatmenengahdanperlanjutantempohpersekolahansejagatinfrastruktunyanglebih baikdansaksama.

* Satudanipadakesanbagiamalandemokrasidalampendidikan

danpendidikanbukanelitis ialah‘pembanjinan’muriddi pering-kat menengahdan tinggi. ‘Pembanjiran’mi mempunyaiimpli-kasi langsungkepadaperkembangankuantitatif infrastruktur,gurutenlatih,bilanganmaktabdanunivensitidankospendidik-an.

264


* Kurikulum BersepaduSekolahMenengah(KBSM) adalahben-

teraSkanfalsafahpendidikanyangberhasratuntukmembentukindividu yang berkembangsecaramenyeluruhdan bersepadumeliputi aspekintelek, rohanidanjasmani.Dengandemikian,pelaksanaankunikulum mi memerlukanguruyangmahirmeng-organiSasikankeadaanpembelajarandan mahir mengolahkaedahpengajaran.

LATIHAN

BahagianI Ben keterangan pendek untuk setiap Soalan.

I . Dan pertengahanabad kesembilanbelashingga pertengahanabadkedita puluh, murid-munidMelayu dan India yangber-sekolahdi aliran sekolahrendahvernakularmenghadapinasibmalang.Mengapa?

2. Dikatakan bahawasekolah-sekolahrendah masakini yangmenggunakanbahasapengantarselaindanipadaBahaSaMalay-sia tidak mendukungsemangatperpaduandan keseragaman.Adakahkamusetujudenganpendapatmi? Berikanhujahanda.

3. Kurikulum pendidikan menengahdan zaman pemerintahanInggerishinggatahun1965amattidak relevandenganmasyara-kat Malaysia. Mengapa?

4. Kurikulum pendidikan menengahanekajurusanyang dilak-sana~anantanatahun1965 hingga 1990 dikatakanterlalu aka-demik danberbidangkursus.Jelaskan.

5. KunikulumBersepaduSekolahMenengah(KBSM) bagipening-kat menengahataspadamasakini lebih bercorakterbukadandemokratik.Mengapa?

Bahagian II

1 . Faktorutamayangmenggerakkanperubahandanperkembang-anpendidikanialahpengusulandasar-dasarolehjawatankuasa-jawatankuasakhaskerajaan.Jelaskanperkarami bagi pendi-dikanmenengahdi Malaysiadan tahun1957hinggatahun1990.

2. Bandingkan Kurikulum Lama Sekolah Menengah(KLSM)denganKunikulumBersepaduSekolahMenengah(KBSM) danaspekfalsafah,matlamat,cmi dan kandungankurikulum, ka-

265


edahpengajarandanpembelajarandan kaedahpenilaianpem-belajaran.

NOTA

1 Kementerian Pelajaran Malaysia I 980. Laporan JawatankuasaMeng-kaji PelaksanaanDasar Pelajaran. KualaLumpur,him. 101. (LaporanKabinet).

2 Abu Zahari Abu Bakar 1984. PerkembanganPendidikandi Semenan-JungMalaysia.PetaiingJaya: FajarBakti, him. 107.

3 FrancisWongHoy KeedanPaulChangMm Phang1974.TheChangingPatternof TeacherEducationin Malaysia.Kuaia Lumpur:Heinemann,him. 15.

4 Awang Had Saiieh ed. 1980. Pendidikanke Arah Perpaduan:SebuahPerspekt~fSejarah.Kuala Lumpur: FajarBakti, him. 1 1.

5 FrancisWongHoy KeedanEeTiangHong 1975.Educationin Malay-sia. KuaiaLumpur: Heinemann,him. 35.

6 Ministry of EducationMalaysia1985. Educationin MalaysiaEduca-tional PlanningandResearchDivision, him. 20.

7 Dikumpui dan: Ministry of EducationMaiaysia 1972, 1982, 1986.EducationalStatisticsofMalaysia.EducationalPlanningandResearchDivision.

8 Ministry of EducationMalaysia1985. op. cit., him. 61.

9 KementerianPelajaranMalaysia1980. LaporanJawatankuasaKabinetMengkajiPelaksanaanDasar Pelajaran. op. cit., him. 22. (LaporanKabinet).

10 Lihat Laporan Kajian PendapatMengenaiPelajaran dan Masyarakat~ (atauLaporanKeciciranatauLaporan

1 1 Malaysia1986. F~fthMalaysiaPlan. KualaLumpur:National PrintingDept.,him. 485.

12 LaporanKabinet,op. cit., him. 102.

13 Ibid., him. 104.

14 Ibid., him. 27.15 Ibid., him. 29—30.16 Ibid., him. 104—105.17 Ibid., him. 31.

18 ~Ibid., him. 32.19 Ibid., him. 37.

20 Ibid., him. 32.21 Ibid.; him. 39.22 Ibid., him. 105—112.

266


23 Ibid., hlm. 37.

24 Ibid., hlm. 37, Perakuan69.1.25 Ibid., him. 38, Perakuan 70.1.

26 Ibid., him. 26, Perakuan70.2.27 KementerianPendidikanMalaysia 1987. Kurikuium BersepaduSeko-

iah Menengah.(Belum diterbitkan)PusatPerkembanganKurikulum.

28 LaporanKabinetop. cit., him. 40.

267

BAB7PENDIDIKAN GURU DALAM

PERUBAHAN MASYARAKAT

‘Perananguru sudahberubahdanakanterusberubahmenjadijauh lebih rencampadamasahadapan.Maka rancanganpen-didikan guru perlI~k bukansahajamembekalkanmerekadenganpengetahuan,kemahirandan sikap .. . malah patut juga mem-bolehkanmerekamenjadiagenperubahanyangsensitif...‘

DatukDr. SulaimanDaud’

Gurumerupakangotonganpelaksanakurikutum yangmempunyaikedudukanterpentingdatam sistem pendidikan formal keranamerekamenjadi terasyang menentukanstandard,mutu dan ke-berkesanansistem pendidikan.Guru adalahsatu daripadakom-ponenterasyangmenentukankejayaanpelaksanaankurikulumdanselanjutnyamenentukanperkembanganpadagenerasiakandatang.Otehyangdemikian,aspekpenyediaanguru yangprofesionatme-tatuiprogrampendidikanguru yangkomprehensifamatpertubagimemastikankejayaantersebut.

Bab mi akanmembincangkanbeberapaperkarautamayangbersabitdenganpendidikanguru,antaranyaialah:

* Sejarahperkembanganpendidikan guru sertaperspektif

faktoryangmempengaruhiperkembangannya.* Fatsafah,matlamatdanobjektif pendidikanguru.

* Jenispendidikangurudankurikulumpendidikandi pering-

kat maktabdanuniversiti.* Isu-isuyangberkait denganaspekfungsi dan kandungan

bagimempertingkatkanmutuprogrampendidikanguruse-

268

PENDIDIKAN GURUDALAM PERUBAHAN MASYARAKAT

jajar dengankonsepprofesionatisme,fatsafahdan mat-lamat barudalamkurikutum sekotah.

7.1 PERKEMBANGAN PENDIDIKAN GURU

Perubahandanperkembangansistempendidikanformatkhususnyadatam aspekkurikutum dipengaruhioteh berbagai-bagaifaktorluarandandalamanpadadimensikualitatif dankuantitatif.Faktorluaran merujuk padafaktor-faktor luar sistempendidikanyangbotchmengubahorientasidanstruktursistempendidikan.Sistemdiluar sistempendidikandisebut suprasistemsCperti sistem sosiat,ekonomi,agamadanpolitik. Faktor-faktoryangtimbul daripadasistemsosial,ekonomi,agamadanpolitik mewujudkandayadesak-an yangkuat mempengaruhiperubahandanperkembangandatamsistempendidikan.Contoh faktor-faktor tuaranialah demografi,aspirasisosiopolitik seperti pada Rukunegara,aspirasi ekonomisepertipadaDasarEkonomibaru dan aspirasiagamakhususnyaagama Islam. Faktor-faktor tersebut mempengaruhiorientasisistempendidikan,yang dapatdilihat pada pernyataanfalsafah,matlamat dan objektif sistem pendidikan. Selain daripada itu,faktor-faktorluaranitu juga menentukanhatuankurikutum pem-betajaran-pengajarandalam sernuaperingkat persekotahan,danpeningkatsekolahrendahsehinggaiahpeningkatpendidikantinggi.

Faktor dalamanadalahfaktor yangwujud dan dalam sistempendidikanitu sendiri yang ingin mengubahdanmembangunkansistempendidikanbagimencapaisatustandardataumutuyangdi-inginkan. Contoh faktor dalamanialah keciciranmurid, masalahkemorosotandisiplin, masatahperbekalaninfnastruktun,masalahpentadbirandan sebagainya.Faktor dalamanmi lebih bentumpukepadaaspekoutput, keberkesanandan kecekapansistempen-didikan dalamusahamencapaiaspirasidankepenluansubsistem.

Perubahandanperkembanganyangbenlakudalamsistempen-didikan formal. datamaspekkunkulum seterusnyamempengaruhionientasidanstnukturpendidikangurupadadimensikualitatifdankuântitatif.Bukansahajapendidikanguruberubahtetapijugaunit-unit dalamsistempendidikanyangmenyokonginstitusisekolahdaninstitusi maktabjuga turut berubahsamaadadan segi orientasiataupunstrukturyangmengaturkanfungsi danperananunit-unit.Justeruitu, prosesperubahandanperkembangandalamsistempen-didikan adalah prosesyang berangkai-kaitdanbersifatdinamik.

269


Perubahanpadakomponenpokok khususnyasepertidasarpen-didikan dankurikulum mewujudkankesanbalasberantai.

Penelitiandananalisismengenaiperkembangansejarahsistempendidikan dapat mempertihatkanpertatiandi antara beberapafaktor denganperubahàndan perkembanganatau evolusi pen-didikan guru di Malaysia. Analisis perkarami memerlukanpem-bahagianperkembanganpendidikanke datambeberapaera iaitu:

I. Erayangmeliputi tahun1800—1900 — erakedatangandancampur tangan sosioekonomidan politik Inggenis diTanahMelayupeningkatawal.

II. Era yangmeliputi tahun 1900— 1940 — era pengukuhanpentadbirankolonial Inggeris sebelumPerangDuniaKedua.

III. Erayangmeliputi tahun1946— 1956— erapersediaanmen-capaikemerdekaanMalaya.

Iv. Era yang meliputi tahun 1957—1970— era penyusunansemutadanpenubuhangagasanMalaysia.

V. Era yang metiputi tahun 1970 — 1990 — erapembangunanmasyarakatberdasarkanaspinasi baru dalam bidangsosial,ekonomidanpolitik.

Jaduat 7.1 menunjukkanperkembanganatauevolusicorakdanciri pendidikangurudan tahun1800 hinggatahun1990.Danipadarajahitu dapatdilihat bagaimanacorak dancmi pendidikanguruansurberubahdaripadakeadaanberpotadantidak sistematikke-padasatukeadaanyangseragam,bersepadudansistematik.

Pendidikandanperkhidmatangurudalamzamanpemerintah-an Inggenisyangberpoladan tidak sistematikadalahdisebabkanoleh dasarpentadbiran‘laissez-faire’yangwujud dandasarpolitikdanekonomiInggeris.Dasarpolitik kolonialismemenyebabkanpe-menintahInggerisengganmembenikanpendidikartuntukgolonganperibumi melepasihad sçkolah rendah kerana Inggenis percayabahawapendidikanmenengahdantinggi untukgolonganperibumilambat laun akanmetemahkankenanadominankolonial mereka.Dengandemikianpendidikanguruuntuk kaumMelayuadalahSe-kadar memberikanpengetahuandan kemahiranuntuk guru-guruMetayumengajandi sekotah-sekotahrendahMetayu.DasarpotitiksegregasiInggenisyangtidak menggalakkanpertembunganbudaya

270

PENDIDIKAN GURU DALAM PERUBAHAN MASYARAKAT

kaum-kaumyang adapada ketika itu menyebabkanpemerintahInggeris tidak mahu membinamaktab-maktabperguruanuntukmetatih guru-gurudan pelbagaikaum. Maka, masyarakatCinamembawamasuk ke Tanah Metayu guru-guru daripadanegaraChinadanmasyarakatIndiamembawamasukguru-gurudan Indiauntuk mengajardi sekolahvernakutarmasing-masing.Dasareko-nomi kapitalismeInggerisyangmengutamakanpengetuaranhasilekonomidalamsektorperlombonganbijih timah,pengetuarangetahdanperdaganganmenyebabkankeperluantenagakerjateknikaldanvokasionalyang terbatas.Oleh yangdemikian kurangpenekanandiberikan untuk memajukanpendidikanteknik dan vokasionaldisekolahataupunpendidikanguru, teknik danvokasional.

Dasarpolitik danekonomiInggerismencorakkandasar‘laissez-faire’ dalampendidikanyangmanaseturutnyamewujudkankesanpolarisasidanketidakseragamandalamorganisasipendidikan,kuri-kulum sekolah,pendidikanguru danskimperkhidmatandangajiguru.DalamtempohpenjajahanMalayapemerintahInggeristidakberusahamembangunkansistempendidikanapatahlagi pendidikanguru.Sehinggatahun1955pihakInggeristidakmenunjukkanminatdansikapyangjelasuntukmembangunkansertamembentuksistempendidikan dan pendidikanguru yang seragam.Malahansistempendidikandanpendidikanguru tiada mempunyaifalsafah,mat-lamat dan objektif yang jelas dan relevan dalam kontekspem-bangunanmasyarakatMalaya.

Pendidikanguru dalamtempohpemerintahanInggerisdibiar-kanmengikuthatuansemulajadi sepertifenomenavernakularismeyang wujud dalamsistempersekolahan.SungguhpunpemerintahInggeriskurangmemberiperhatiandalammemajukanpendidikanguru bagisekotahaliran Inggeris,CinadanTamil namunpihakpe-merintahadamenunjukkanusahayangminimumuntukmemajukanpendidikanguru untuk sekolahMelayu. Usahayangditunjukkanmerupakancara untuk memenuhidesakanpembesar-pembesar

~Melayuyangmempunyaikesedarantentangkepentinganmemaju-kan pendidikansekolah-sekolahMelayu.

UsahaawalpemerintahInggerismemajukanpendidikanguruuntuk sekolah-sekolahMelayu bermulapadatahun 1878 denganmenukarkanSekolahTinggi Mèlayudi Singapuramenjadi sebuahmaktab perguruanbagi melatih guru-guru agamabagi sekolah-sekolahdi kawasanpedataman.2Maktab mi ditutup padatahun

271

Jadu

al7.

1P

erke

mba

ngan

Pen

didi

kan

Gur

udi

Mal

aysi

a

ERA

~I

IIIII

IVV

CO

RA

KD

AN

CIR

I

Tia

dasi

stem

pen-

didi

kan

guru

yang

jela

s.G

uru

terd

irida

ripad

aim

am,s

heik

h,pa

den

dan

golo

ngan

yang

kena

lhur

uf.

Gur

udi

data

ngka

nda

nne

gara

-neg

ara

Ara

b,E

ropa

h,C

hina

dan

Indi

a..

Tia

dala

tihan

guru

voka

sion

alya

ngje

las.

Org

anis

asip

enta

d-bi

ran

bagi

hal-e

hwal

perg

urua

ndan

per-

khid

mat

antid

akad

a.~

.

.

Mas

ihtia

dasi

stem

pend

idik

angu

ruya

ngje

las

dan

sera

gam

.P

endi

dika

ngur

uun

tuks

ekol

ahve

r-na

kula

rMel

ayu

dan

seko

lahI

ngge

risdi

-ad

akan

,teta

pipa

data

hapm

inim

umda

nsk

imku

rikut

umya

ngku

rang

jela

s.

Gur

uun

tuks

ekol

ahC

inad

anT

amilm

asih

dida

tang

kand

anne

gara

Chi

nada

nIn

dia.

Ada

pene

kana

nbar

uun

tuk

latih

angu

rute

knik

dan

voka

sion

alun

tuk

seko

lahm

e-ne

ngah

Ingg

eris

.

Ada

kese

dara

ndan

usah

aker

ajaa

nIn

gger

isun

tuk

men

yusu

nsem

ula

sist

empe

ndid

ikan

dan

pend

idik

angu

rum

etal

uisy

or~

Lapo

ran

Bar

nes

(195

1)da

nLa

pora

nF

enn-

Wu(

19

5t)

.

Tum

puan

kepa

dape

ndid

ikan

guru

seko

lahM

elay

u,In

gger

isda

nC

ina

yang

bers

ifatk

e-ba

ngsa

anat

auke

-M

alay

aan.

Pen

didi

kang

uru

diad

akan

dim

akta

bpe

rgur

uan,

pusa

tla

tihan

haria

n,ke

las

Pem

anta

panus

aham

e-ny

usun

sem

utap

endi

dika

nda

npe

ndid

ikan

guru

—

mel

alui

syor

Lapo

ran

Raz

ak(1

956)

,syo

rLa

pora

nR

ahm

anTa

lib(1

960)

,Akt

aP

elaj

aran

1961

dan

syor

Lapo

ran

Khi

rJo

hari(

1967

).P

erke

mba

ngan

sist

empe

ndid

ikan

yang

pesa

t.P

embi

naan

seko

lahr

en-

dah,

men

enga

h,vok

a-si

onal

dan

mak

tabp

er-

guru

anm

enja

dike

uta-

man

nke

rana

berk

aitd

e-ng

anfa

ktor

-fakt

orde

mo-

~da

nfak

tord

emok

rasi

dan

kese

jaga

tanp

endi

-di

kan

(de

mo

cra

tiza

tion

an

dun

iver

saliz

atio

n).

Latih

angu

ruse

cara

kom

preh

ensi

fdan

inte

n-

Per

ubah

anya

ngke

rap

data

mpe

ndid

ikan

guru

dise

babk

anol

ehp

en

ga

-ru

h:pe

rlum

baan

kean

gkas

alep

asya

ngm

ewuj

udka

nkur

ikul

umm

oden

dan

‘inte

grat

ed’;

peny

usul

anR

ukun

egar

ada

nD

asar

Eko

nom

iB

aru

(DE

B)

yang

me

m-

peng

aruh

ibid

ang

dan

kurs

uspe

ndid

ikan

guru

danp

enyu

sula

nLap

oran

Kab

inet

(197

4)ya

ngm

etah

irkan

KB

SR

dan

KB

SM

yang

mem

erlu

-ka

npe

neka

nand

anor

ient

asik

unku

lum

yang

bers

ifatm

enye

luru

hda

nbe

rsep

adu.

Pen

didi

kang

uru

seca

rabe

rsep

adud

imak

tab

perg

urua

n(ba

gise

kota

h

Sa

mb

un

ga

nJad

ual7

.1

.ER

AI

II~

____

IIIIV

V

Org

an

isa

sip

en

tad

bir

-a

nb

ag

iha

l-e

hw

alp

er-

gu

rua

nda

np

erk

hid

-m

ata

nku

ran

gje

las

da

ntid

ak

be

rse

pa

du

.

no

rma

lbag

igu

ruse

kola

hre

nd

ah

.G

uru

seko

lah

me

ne

ng

ahm

en

da

pa

tla

tiha

ndi

Un

ive

rsiti

Ma

laya

da

nuni

vers

itidi

En

gla

nd

.

Wuj

udLe

mba

gaP

en

ga

jian(

Bo

ard

ofS

tud

ies)

un

tuk

me

ng

gu

ba

tku

ri-

kulu

mp

en

did

ika

ng

uru

.

Tia

dask

imga

jiya

ngj

ela

sd

an

sera

ga

m.

sifd

iad

aka

nun

tuk

me

-n

am

pu

ngk

ep

erh

iany

an

gm

en

de

sak.L

atih

an

gu

rud

iad

aka

ndim

akt

ab

mel

alui

kurs

usd

ua

tah

un

,kel

asn

orm

ald

an

kurs

ush

uju

ng

min

gg

u.

Org

an

isa

sid

anp

en

g-

uru

sanh

al-e

hw

alp

er-

gu

rua

nd

anp

erk

hid

ma

t-a

nya

ng

sist

em

atik

.

Tia

da

skim

gaji

yan

gte

rse

lara

sme

ma

nd

an

g-

ka

nke

pe

lba

ga

ians

kim

latih

an

sert

ake

laya

kan

gu

ru.

ren

da

hda

nm

en

en

ga

hre

nd

ah

)da

nm

en

gg

un

a-

kan

sist

emse

mes

ter.

Pe

na

wa

rank

urs

usy

an

gm

etu

asd

an

khu

susb

agi

kep

erlu

ani

khtis

asd

an

pe

rke

mb

an

ga

ndin

gu

ru.

Sifa

tke

sera

ga

ma

nya

ng

~je

las

bagi

pe

nd

idik

an

gu

rudi

ma

kta

bd

an

univ

ersi

ti.

Org

an

isa

sid

anp

en

g-

uru

sanh

al-e

hw

alp

er-

gu

rua

nd

anp

erk

hid

ma

t-an

yan

gsi

ste

ma

tik.

Ada

peny

elar

asan

dala

msk

imga

ji.


1900 disebabkankekuranganguru pelatih dankeranakedudukanmaktabyangjauh di setatan.

Padatahun 1922 Maktab PerguruanSultanIdris ditubuhkanuntuk melatih gurudanguru besaruntuk sekolah-sekolahMelayu.Maktabmi ditubuhkanhasil cadanganR.O.Winstedt.Kemudian,padatahun 1931 MaktabMetakaditubuhkandi kawasanSekolahTinggi Melakabagi menambahpengeluaranguru terlatih. Kedua-duabuahmaktabmi mempunyaikurikulum latihanguru yangme-nekankanpembelajaransasteraMelayu, penulisan,aijebra rendah,AgamaIslam danpelajaranvokasionatsepertipelajaranpertaniandankraftangan.3Sebuahmaktablagi telahditubuhkanpadatahun1935 bagimelatihguru-guruperempuanMetayudan Negeri-negeriSelat,JohordanNegeri-negeriMelayuBersekutu.Maktabtersebutialah Maktab PerguruanPerempuanMelayu Melaka.Kurikuturn

latihan perguruandi maktabmi menekankanpembelajaranmatapetajaran PengurusanRumahtangga,Matematik, bacaan, pe-nulisan,Ilmu Kesihatan,AgamaIslam, SejarahdanGeografi.4

Secaraamnya, pendidikanguru untuk mengajardi sekolah-sekolahMelayubercorakasasdanmempunyaiorientasi‘rural bias’.Kurikulum latihanbercorakasasmembolehkanguru-gurumengajardi sekolahrendahsahajasementaraorientasi‘rural bias’ bertujuanuntuk mengekalkanbudaya kehidupan konservatifmasyarakatMelayudi kampung-kampungsebagaigolonganpetanidannelayandengancarahidupsubsistem.

Pendidikanguru untuk sekolah Inggeris dijalankan melaluiprogramLatihanPerguruanKelasNormal dan sejaktahun 1905sehinggaPerangDuniaKeduapadatahun1941 . Adaduarancangankursusdiadakaniaitu KursusA untuk sekolahrendahdanKursusB untuk sekolah menengah.Kelayakanmasukuntuk mengikutiprogram latihan guru iatah lulus peperiksaanCambridgeSchoolCertificate dengankepujian dalambahasaInggerisdan kepujiandalam dua atau tiga mata pelajaranyang lain. Tempoh latihanadalahselamaduatahuntetapi selepastahun 1925 tempohlatihanditambahmenjadi tiga tahun.SesetengahgurumendapatlatihandiUniversiti HongKong danmelalui kursusgayapos. Selepastahun1928 sebahagianguru untuk sekolahInggerismendapatlatihandiMaktabRafflesdi Singapura.5Padatahun1950-an,hasilcadanganLaporanBarnes,guru-guruuntuk sekolahInggerissebahagiannyadihantaruntuk mengikuti kursusduatahun di dua buahmaktabperguruandiEnglandiaitudi MaktabKirkby danMaktabBrinsford

274


Lodge. Maktab Kirkby telah dibuka padatahun 1951 sementaraMaktabBrinsford Lodgedibuka padatahun 1955. Maktab Brins-ford Lodgetelahditutupmenjelangtahun1964memandangkankosoperasibagi mengendalikankedua-duamaktabdi Englandmem-bebankankerajaan.Sebuahmaktab yang bermodelkanMaktabKirkby danbersifat ‘multiracial’ tetahdibuka di Kota Bharu padatahun 1953 untuk melatih guru-guruSekolahInggeris.6

Padaumumnya,kurikulum tatihanperguruanbagi guru-gurusekolahInggerismempunyaikursusPsikologi,Pedagogi(ikhtisas),Kaedahdankegiatanko-kurikulum.Di antaramatapetajaranaka-demik yangdiberi perhatiandalamkursusialahBahasadanSasteraInggeris, Bahasadan SasteraMelayu, Geografi,Sejarah,Itmu Ke-sihatan, Pendidikan Jasmani,RampaianSains, Matematik danbeberapamatapelajaranvokasionalsepertiSainsPertanian,SainsRumahtanggadan kraftangan.

Pendidikanguruuntuk sekolah-sekotahCinadimajukanhanyasetepastahun1945, sungguhpuntelahadarancanganLatihan Per-guruanNormal Ringkasyang tidak dibiayai oteh kerajaanpadatahun1938.~Datamtahun 1946beberapaketasLatihanPerguruanNormalRingkastelahdibukadi PulauPinang(sebuah),Perak(duabuah),Selangor(sebuah)danNegri Sembilan(sebuah)denganSe-jumlah207oranggurusementaramengikutikursusberkenaan.Padatahun 1948 rancanganKursus PerguruanHujung Minggu danKursusPerguruanDalamCuti dimulakanuntukmenambahbilang-anguru-guruterlatih bagi sekolah-sekolah ~

Pendidikanguru untuk sekolah-sekolahTamil tidak dipeduli-kan oleh pemerintahInggeris sehinggalahmenjelangtahun 1937denganpembukaanbeberapa pusat latihan di beberapabuahbandar. Pusat latihan berkenaanmenawarkankursus sambilanselamaduatahun.9

Jadual7.2berikutmenunjukkanbilangangurubagisemuajenissekolahpadatahun 1938.

7.1.1 Perkembangan~&wa1Pendidikan Guru di Sabahdan Sarawak

Di Sabah, kesedaranrakyat tentang kepentingan pendidikan bagipembangunansosioekonomibermulapadatahun 1915 denganpe-nubuhanbeberapabüahsekolahvernakularolehbádanpendakwahKristian dan oleh kerajaanCharteredCompanyuntuk anak-anakgolonganelit Sabah.Namunbegitu,sebelumtahun 1900sudahada

275

Jadu

al7.

2B

ilang

angu

rudi

seko

lah-

seko

lahM

elay

u,In

gger

isP

enuh

,Cin

ada

nTa

mil

pada

tahu

n1

93

8’°

Jum

lah

281

082

989

237

148

389

398

591

534

Su

mb

er:

Dis

esu

aik

and

anL

ap

ora

nTa

hu

na

nPe

laja

ran1

938,

hIm

.20

3—

207.

Sek

.Mel

ayu

Gur

uM

urid

Sek

.G

uru

Ingg

eris

Mur

idS

ek.

Gur

uC

ina M

urid

Sek

.G

uru

Tam

il Mur

id

Neg

eri

Selat

963

2602

065

728

407

209

847

167

119

336

5N

eg

eri-N

eg

eri

Bers

ekut

u1

847

5696

91

614

1998

21

887

4436

774

523

098

864

2646

3


tiga buahsekolahInggerisyang dibina oleh pendakwahKristianuntuk kanak-kanakdan semuagolongansebagaistràtegimengem-bangkanajaranagamaKristian di Sabah.

Padatahun 1931 terdapatsepuluhbuahsekolahvernakulardiSabahdenganmurid seramai391 orang.Padatahun1941 pula ter-dapat28 buahsekolahvernakuiardengan1663 orang ~ Diantaratahun 1930—1950,kesedaranrakyatSabahuntukmendapatpendidikanuntukanak-anakmerekabertambahkuatdanhalmi me-nyebabkanpertambahanbilangansekolahdanmuridyangpesat.Se-terusnyakeperluanbekalanguru terlatihjugabertambahsedangkansebelumtahun 1950tidak adaprogramkhususuntukmelatihguru-guru. Untuk tujuan itu KerajaanCharteredCompany telahmen-dapatkanguru-guru terlatih daripadaMaktab PerguruanSultanIdrisdiSemenanjungMalaysiadanMaktabPerguruanBatuLintangdi Sarawak.Padatahun 1947 terdapat169 orangguru terlàtih diSabahyangmengajardi sekolahvernakularberbandingdengan53orangsahajapadatahun 1940.~2 Untuk mengatasimasalahbekalanguru terlatih yang semakin meruncing pada ketika itu sebuahmaktabtelah dibuka, iaitu Maktab PerguruanKent padatahun1952.Dalamtahun-tahun1950-anpermintaanterhadappendidikanamat mendesaksekolahsehinggamenyebabkankerajaanmelaluiJawatankuasaTempatanberusahamembinaSekolah-sekolahSuka-relaRakyat(NativeVoluntary Schools).Padaakhir 1956 terdapatsebanyak41 buahSekolahSukarelaRakyatdi Sabah.

SepertidiSabah,pihakpendakwahKristiantelahberusahame-majukanpendidikanInggerisuntukgolonganperibumidanCinadiSarawak.Walau bagaimanapun,masyarakatCinaamatgiat mem-bina sekolah-sekolahCinadi kebanyakankawasanyang merekaduduki. BolehdikatakanmasyarakatCina lebih dominan dalammeinajukan pendidikan formal di SarawakberbandingdenganusahabadanpendakwahKristian dankerajaanBrooke.Guru-gurubagi sekolah-sekolahCinadibawamasukdan negaraChina.

KerajaanBrookehanyamemberiperhatianminimum kepadausahamemajukansekolah-sekolahvernakulardansekolah-sekolahMelayu. Guru-guruyangmengajardi sekolahvernakulardan se-kolah Melayu terdiri daripadaguru-guruagama.

Sebelumtahun1940tidak adasebaranginstitusidanprogrambagipendidikangurudi Sarawak.Hanyadalamtahun1940 sebuahPusatLatihantelahdibukadi BahagianKuchingbagimelatihguru-guru untukmengajardi sekolahMelayu.Penyusunansemulasistem

277


pendidikanformal di SarawakselepastamatPerangDunia Keduamenyebabkanpermintaanguru sekolahrendahbertambah.Padatahun 1948 sebuahlagi pusat latihan guru telah dibuka di BatuLintang bagi melatih guru-guruuntuk sekolahorangDayak dansekolah-sekolahMelayu. Dalamtahun 1954 sebuahjawatankuasaditubuhkan oleh kerajaanCrown Colony untuk mengkaji sistempendidikan formal di Sarawak.Hasil daripadalaporanjawatan-kuasami atau Laporan Woodhead,Maktab Pergui~uanSarawaktelah ditubuhkanpada tahun 1957 bagi melatib guru-guru Bumi-puterakhasnyadansebilangankecil guru-guru ‘~

7.1.2 Pendidikan Guru antara Tahun 1957—1990

Prosespenyusunansemulasistempendidikanformal bagi Malayayangmerdekapadatahun1957digagaskankepadadasar-dasaryangdianjurkanoleh LaporanRazak(1956)yangkemudiannyadimak-tubkandi dalamOrdinanPelajaran1957.Perkarautamayangdi-tegaskanoleh Laporan Razak ialah pencapaianmatlamat per-paduankaum melalui penggunaansatu peraturanpelajaranbagisemuaperingkatpersekolahan.Satuperaturanpelajaranyangdi-tegaskanmeliputi penggunaansistempersekolahanyangsamadanseragam,kurikulumsekolahdansistempeperiksaanyangsama,danpenggunaanbahasaMelayu sebagaibahasapengantarutamadanperingkatsekolahrendahhinggalahke universiti.

Keperluanpelaksanaandasanpenyusunansemulasistempen-didikan dan amalandemokrasidalampendidikanmelalui pelak-sanaanpendidikansejagatpercumabagi sekolahnendahmembeniimplikasi yangbesarterhadapkomponenpendidikandan latihanguru. Implikasi tersebutmenyentuhaspekpenyeragamanskimatauprogram pendidikanguru, aspekpertambahanbilangan maktabataupusat latihan perguruan,aspekkunikulum pendidikanguru,aspekorganisasidanpengurusanpendidikanguru danaspekpenye-liaan guru.

JawatankuasaRazakmendapatibahawaterlalu banyakjenisguru dengansukatangaji yang berbeza-bezasertamobiliti dalamperkhidmatanyang terbatas.Dengandemikian Laporan Razakmengesyorkanprogramlatihan perguruankepadabeberapakate-goni, iaitu untuk:

(i) Sekolahrendah.

278


(ii) Pakarbahasadi sekolahrendahdanmenengahrendah.(iii) Guru-gurusekolahmenengah.(iv) Guru-gurusekolahMelayu.(v) Guru-gurusekolahteknik.

Penyusunansemulaprogrampendidikandanlatihanperguruandilaksanakandengancara:

1 . Mewujudkansatu sistemlatihanyang samabagi semuaguruuntuksekolahrendahyangpelatih-pelatihnyadiambil daripadamerekayanglulusSijil RendahPelajaranatauLower Certificateof Education (LCE). Tempohlatihan ialah selamatiga tahun,iaituduatahundi Maktabdansetahunlatihanmengajardi luar.

2. Guru pelatihuntukmengajardi sekolahmenengahrendahhen-daklahterdiri daripadamerekayang lulus peperiksaanCam-bridge atau Sijil PersekolahanTanahMelayu atau daripadamerekayangtelahmendudukiTingkatanEnam.Tempohlatih-anialah selamaduatahunpenuhmasadi maktab-maktabper-guruan. -

3. Guru-guruuntukmengajardi sekolah-sekolahteknikhendaklahterdiri daripadamerekayangtelahtamatsekolahmenengahdanmendapatlatihan di maktab-maktabteknik.

4. MenubuhkanMaktab PerguruanBahasabagi mengeluarkanpakar-pakarBahasaMelayubagi tujuanmenjadikanbahasater-sebutsebagaibahasailmu danbahasapengantarutamadi se-

, kolah dan universiti. Maktab mi perlu bekerjasamadenganDewan Bahasadan Pustakabagi memajukantaraf BahasaMelayu sebagaiBahasaKebangsaan.14

Dalam usaha menambahpengeluaranguru terlatih sejajardengankeperluanprosespenyusunansemulasistem pendidikan,beberapabuahPusatLatihanHarian telahditubuhkanpadatahun1957denganprogramlatihanyangstandarddanseragam.Di antarapusatlatihanitu ialah di PulauPinang,Taiping,Teluk Anson,Ipoh,KualaLumpur,Seremban,Melaka,Muar’, JohorBahru,KotaBharudanAlor Setar.Juga,programlatihandi MaktabPerguruanSultanIdris danMaktabPerguruanPerempuanMelayu Melakatelahdi-susunsemula.Selaindaripadaitu pusat-pusatlatihansementaradi-adakandi merata-ratadaerahnegeri-negeridi Semenanjung.

Jadual 7.3 menunjukkanpertambahanbilangan murfd dan

279


Jadual 7.3 Bilangan murid dan guru bagi tahun 1956 hingga1972 diSemenanjung 5

TahunSek. Ren. Sek.Men.

Bit. Murid Bil. Guru Bit. Murid Bil. Guru

1956 789 267 29 874 72 586 2 9091958 1007229 32349 96902 37431960 1 078 829 37 635 118 336 4 5371962 1 124483 40803 134374 52971964 1 174 318 42 160 1.81 978 6 5551966 1 269 399 44 173 342 988 13 4311968 1 363641 44070 447 118 . 165021970 1 421 469 45 066 473 028 18 6671972 1 492 780 46 629 561 725 20 999

guru di sekolah-sekolahkerajaansertabantuankerajaanantaratahun.1956hingga 1972 bagi SemenanjungMalaysia.

PertambahanbilanganmuriddangurudisekolahmenengahSe-lepastahun 1964 adalahdisebabkanoleh pelaksanaandasarper-ubahanyangdiusulkanoleh LaporanRahmanTalib (1960)sepertidasarpemansuhanPeperiksaanMasuk Sekolah Menengahpadatahun 1964, dasarpendidikan sejagatpercumaselamasembilantahundandasarpendidikankomprehensifdi peringkatmenengahrendah.

SatuperkembanganyangtegasdanmenarikialahtentangsyorLaporanRazak(1956)yangdisokongolehLaporanRahmanTalib(1960) dan dimaktubkandalam Akta Pelajaran1961 ialah dasarmenggunakanBahasaKebangsaansebagaibahasautamadalam.peperiksaanbagi semuaperingkatpersekolahan.Dasarmi bukansahajamempercepatkanpelaksanaanBahasaKebangsaansebagaibahasapengantarutamadi sekolahbahkanjuga sebagaibahasape-ngantarpengajarandi rnaktab-rnaktabperguruandan universiti-universiti.Peiaksanaandasarmi secaralangsungmemerlukanmediapengajaranbagi’semuakursus,kecualibahasatertentu,di maktabperguruandijalankandalam BahasaKebangsaan.

SyorLaporanRazakdanLaporanRahmanTalibuntukmenye-ragamkandanmempersepadukanprogramlatihanperguruantelahdiberiperhatianoleh pihakkerajaanbagimencapaihasratperpadu-

280


an kaum di sampingmempertingkatkanmutu pendidikan guru.RancanganLatihanPerguruanGabungantelahdijalankandienambuahmaktabperguruanmulai tahun 1964 iaitu di:

1 . Maktab PerguruanPulauPinangkhususuntuk melatih guru-guru bagi matapelajaranMatematikdan Sains.

2. Maktab PerguruanKuala Lumpur untuk melatih guru-gurubagimatapelajaranSejarah,Geografi,BahasaInggeris,BahasaCinadanMuztk.

3. MaktabPerguruanTeknikuntuk melatihguru-gurubagimatapelajaranSeniPerusahaandanPerdagangan.

4. Maktab PerguruanIlmu Khasuntuk melatih guru-gurubagimatapelajaranSeniLukis, Perdagangan,SainsRumahtangga,PendidikanJasmani,PerdagangandanPendidikanKhasuntukmurid-murid pekakdanbuta.

5. MaktabPerguruanBahasauntukmelatih guru-gurubagimatapelajaranBahasaMelayu, Geografi, Sejarahdan Muzik.

6. MaktabPerguruanJohorBahruuntukmelatih guru-gurubagimatapelajaranSainsPertaniandanSainsRumahtangga.

RancanganLatihan PerguruanGabungan,bertujuanuntukmelatih guru-gurudan semuakaum bagi empatjenisaliran per-sekolahaniaitu SekolahMelayu, Inggeris,CinadanTamil. Walaubagaimanapun,guru-guruuntuksekolahrendahdilatih secaraber-asingandaripadaguru-guruuntuksekolahmenengahrendah.16

Kursus-kursusutamadalam RancanganLatihan PerguruanGabunganterbahagipadaempatkategoniaitu:

1 . Teori danPrinsip Pendidikan— tentangteori danamalanpen-didikan semasa.

2. PsikologiPendidikan— tentangteori perkembangandanpem-belajarankanak~kanak. -

3. FalsafahPendidikan— tentangaliranpemikirantentangtujuandanrasionalpendidikan.

4. KursusKaedah— tentangkursusdalamsesuatumatapelajaranakademikdan bercorakelektif.

5. LatihanMengajar— tentanglatihan amali.

PusatLatihanHariandanMaktabPerguruanHariantelahdi-

281


tubuhkandenganpesatsekali dalamtahun 1960-ansebagaicaramengatasimasalahbekalanguru.Harianbermaknatiadakemudah-anasramadisediakan.Kebanyakanpusatdanmaktabhariantidakmernpunyaikemudahanfizikal dan kadangkalamerekatiadaba-ngunankhusus.Programlatihanhariantelah dimansuhkanmulaitahun 1973 dan beberapabuahmaktabdanpusathariantelahdi-ubahmenjadimaktabperguruansepenuhnya.

Jadual7.4menunjukkanbilanganguruyangmenyertaimaktabdan pu,satlatihanhariandi antaratahun 1957 hinggatahun 1969.Kursusyangditawarkanmeliputi jangkamasatiga tahundanduatahun.Kursus-kursusyangdijalankanterbahagikepadaempat,alir-an bahasaiaitu bahasaMelayu, Inggeris.,CinadanTamil. Kursusdalam aliran bahasaTamil diadakanhanyadi Maktab Harian diKuala Lumpur.

PengusulanDasarEkonomiBaru (DEB) danRukunegarase-lepasperistiwa13 Mei 1969telahmemberisatudoronganbarubagimemperkemaskandanmemajukansistempendidikanbagimeman-tapkanpencapaianhasratintegrasinasionalmelalui pembasmiankemiskinandanpenyusunansemulamasyarakat.Rukunegarame-rupakanterasbagi membinasebuahmasyarakatyangbertanggung-jawabdanpatriotik.Penggubalandasar-dasarpendidikanpadaber-bagai-bagaiperingkatselepastahun 1970 boleh dikatakanterikat

Jadual 7.4 Bllangan guru yang menyertai Pusat Latihan Harian antaratahun1957 hingga l969’~

Tahun Kursus 3 tahun Kursus 2 tahun

1957 244 —

1958 271 —

1959 325 —

1960 250 —

1961 147 1271962 169 511963 134 241964 141 411965 165 421966 183 511967 24 2031968 — 581969 — 59

282


atauterpengaruhdenganpencapaianmatlamatDEB danpencapai-an hasratRukunegara,di . sampingberkembangmengikut garispanduanAkta Pelajaran1961.

Bagi memperkemaskandanmenyusunsemulapendidikanguruselarasdenganpencapaianmatlamatDEB danRukunegara,sebuahjawatankuasaiaitu JawatankuasaMengkaji MatlamatLatihanPer-guruantelahditubuhkanpadatahun.1971. ~8 Jawatankuasaitu telahdipengerusikanoleh En. Ali bin Esa.Jawatankuasaberpendapatbahawamatlamatpendidikanguruadalahuntukmelatihdanmem-bentukguru yangboleh:

1 . Menjadi ejen yangaktif bagi membinarakyat Malaysiayangbersatupadudanyangdapatmendukungprinsip demokrasi.

2. Memperkukuhkandan mempertingkatkanfahamanterhadapnilai-nilai masyarakatdemokrasi.

3. Menjalankantanggungjawabprofesionalberdasarkanlayanansamarataterhadapmurid-muridagarmerekadapatmemberisumbanganyangberkesanbagi kemajuannegara.

4. Memastikanperkembanganindividu murid yang menyeluruhmeliputi aspekjasmani,intelek, rohanidanestetika.

5. Berusahamembinakemahiransewajarnyadan kreatif meng-gunakankemajuansainsdanteknologibagiprosespemodenan

19

Hasil daripadalaporanjawatankuasami dan cadanganPro-fesor Alex Rosdan University of Lancaster,satu programbarulatihanperguruantelah dilaksanakanmulai tahun 1973. Programbaruitu dikenalisebagaiRancanganLatihanPerguruanBersepadu(RLPB). Di bawah RLPB latihan guru untuk sekolah rendah danmenengahdisepadukandalamsatuprogramdengantempohmasalatihanselamaduatahun.Padatahunpertamasemuapelatihmeng-ikuti kursus terasyangsamadan padatahunkeduapelatihdialir-kan samaadake dalamprogramA atauprogramB. PelatihdalamprogramA bakalmengajardi awalsekolahrendahdanmerekadi-latih mengajarsemuamata pelajaran.Kursus dalam programAdikenali sebagaiKursusPPAK(PeringkatPendidikanAwal Kanak-kanak).PelatihdalamprogramB bakal mengajardi sekolahme-nengahrendah,pelatihdikehendakimengkhususdalam duamatapelajaran.KursusdalamprogramB dikenali sebagaiKursusPPAR(PeringkatPendidikanAwal Remaja).

283


Hasil daripadacadanganLaporanKabinet(1979)melalui per-akuan103.1 , tempoh latihan guru di maktabperguruantelah di-tambahdan duatahunmenjaditiga tahun.Olehitu, programLatih-anPerguruanTiga Tahuntelahdilaksanakanmulai tahun1981 . Pro-grambarumi tidak banyakperbezaannyadaripadaRLPB, cumabeberapakursusbaruditambahkhususnyadalamkomponenbim-bingan dan pemulihan,kaedahpengajarankelas bercantumdanpengajarankemahiranasas3M.

Tahun-tahundalam 1970-anhinggaawal 1980-anmerupakanera perkembangansistern pendidikan bagi meningkatkanpenyer-taanmuriddalampendidikandanmeningkatkanmutupendidikan.Selarasdenganitu, jumlah bilangan guru pelatih dankos mem-bangunkanpendidikandiperingkatmaktabtelahbertambah.Jadual7.5 menunjukkanjumlahpengambilangurupelatihdanperuntukankewanganuntuk latihanguru antaratahun 1970 hingga 1983.

DaripadaJadual7.5 dapatlahdilihat bahawadalamtempoh13tahun,iaitu dan tahun1970hingga1983,sebanyak17 buahmaktabperguruanyangbarutelahdibinabagimemenuhikeperluanbekalanguru untuk sekolah rendahdan menengahrendah khasnya,dan

Jadual 7.5 Jumlahpengambilanpelatihdanperuntukankewanganlatihanguru antaratahun1970_198320

TahunJumlahPengambilanPelatib

BilanganMaktab ‘

PeruntukanKewangan($ juta)

1970 1 147 9 5.8991971 1 048 9 14.9711972 1 833 9 17.55419731974

2 1732884

, 1013 •

18.99826.415

1975 3293 14 29.3141976 5 570 18 34.4101977 5959 19 47.8091978 5939 19 56.2611979 4970 19 46.3041980 5 730 20 56.5621981 5040 26 103.0651982 6647 . 26 139.2061983 4735 26 137.293

284


untukmemenuhikeperluanprosesperkembangansistempendidikanamnya.Dengandemikian,kospengendaliandanpembangunanbagipendidikan guru telah bertambahhampir 25 kali gandadalamtempohtersebut.

Eraperkembanganterbaharubagi sistem pendidikanformalbermuladan tahun 1981 apabilaKBSR (Kurikulum Baru SekolahRendah)dilaksanakansecaramenyeluruhdi semuasekolahrendahdi ne~arami. SeharusnyaKBSM (Kurikulum BersepaduSekolahMenengah)mula dilaksanakanpadatahun 1989 secaraberpering-kat-peringkat.

Pelaksanaankedua-duakurikulum sekolahtersebutmenghen-daki perubahanbarudalamkomponenlatihangurukhususnyapadaaspekperananguru, kaedahpengajaran,kaedahpengurusankelasdan kaedahpenilaianpembelajaran,baik bagi guru untuksekolahrendahmahupundi sekolah menengah.Pelaksanaankedua-duakurikulumitu jugamelibatkanlatihan semulayangmeluasdanin-tensif bagi guru-guruyang sedangmengajardi sekolah-sekolah.Justeruitu, memangwajarlahbilanganmaktabperguruantelahdi-tambahsebanyaksembilanbuahlagi bagi tempoh 1980—1985 dankos pengendalianpendidikanguru ditambahdan RM56.562jutakepadalebih kurangRM16O.00juta bagi tempohtersebut.

Padaakhir 1985terdapat29 büahmaktabperguruandiMalay-sia. Maktab-maktabitu ialah:

. Maktab Perguruan(M.P.) TahunDitubuhkan

1. M.P. SultanIdris,Perak 19222. M.P. PerempuanMelayu Melaka 19353. M.P. BatuLintang,Sarawak 19474. M.P. Kent, Sabah ~ 19525. M.P. Persekutuan, Pulau Pinang 19546. M.P. Kota Bharu,Kelantan 19547. M.P. Sri Pinang,PulauPinang 19578. M.P. Sen Kota, KualaLumpur 19579. M.P. Raja Melewar, Negri Sembilan 1957

10. M.P. Mohd Khalid, Johor 19571 1 . M.P. Sibu, Sarawak 195712. M.P. Bahasa,KualaLumpur 195813. M.P. PendidikanKesihatandan

Nilai Pernakanan,Terengganu 195914. M.P. Ilmu Khas,KualaLumpur 1959

PENDIDIKAN DJ MALAYSIA

15. M.P. Teknik, KualaLumpur 196216. M.P. Gaya,Sabah 196317. M.P. TemenggongIbrahim, Johor l9~418. M.P. Rajang,Sarawak 196619. M.P. Kinta, Perak 197420. M.P. Sandakan,Sabah 197421. M.P. Ipoh Baru,Perak 197622. M.P. LembahPantai,KualaLumpur 197623. M.P. Kuantan(Teruntum),Pahang 197624. M.P. Islam, Selangor 197725. M.P. SultanAbdul Halim, Kedah 197926. M.P. Kuala Terengganu 198127. M.P. Kuantan(Semambu),Pahang 198328. M.P. Ulu Kinta, Perak 198329. M.P. Miri, Sarawak 1983

Untuk mempertingkatkanmutu pendidikan guru, maktab-maktabperguruankini dilengkapkandenganpelbagaikelengkapanteknologi pendidikan yang moden seperti makmal pengajaranmikro, makmalbahasa,makmalteknologipengajarandanbilik-bilikkhaspakar.Pendedahangurupelatihkepadapenggunaanteknologipengajaranbaru danpembinaanalatpandangdengardiharapkandapatmenghasilkanguru yang berkemampuanuntuk mengajardenganberkesandanprofesional.

Selarasdenganperkembanganpendidikanperingkatsekolahmenengahyangpesatdalam tahun-tahun1970-anbeberapabuahuniversitiditubuhkanbagimenampungpermintaantenagapengajaruntuksekolahmenengah,di sampinguntukmemenuhitenagakerjadalamberbagai-bagaisektoryang lain.

Sebelumtahun 1970 hanyaUniversiti Malaya dan UniversitiSainsMalaysiasahajayangmempunyaiprogramlatihanguru sis-wazah.Universiti MalayamenawarkanprogramDiplomaPendidik-an(lepasijazah)yangdijalankanolehFakulti Pendidikan.UniversitiSainsMalaysia pula melalui PusatPengajianPendidikannyame-nawarkankursusselamaempattahundalamprogramIjazahSarjanaMudaSainsdenganPendidikan.Selepastahun 1970 tiga buahuni-versiti lain ditubuhkanbagi mengisikeperluanMalaysianizationdanpembangunansumbertenagakerjaikhtisasdanseparaikhtisas.Uni-versiti berkenaanialah Universiti KebangsaanMalaysia,UniversitiPertanianMalaysiadanUniversiti TeknologiMalaysia.Kelima-lima

286


buahuniversiti dalam tempoh1975 hingga1987 menawarkanpro-gram pendidikan guru Ijazah SarjanaMuda SainsdenganPen-didikanuntuk mengisipermintaanguru SainsdanMatematikyangamat mendesakdalamtahun-tahun1970-an.Universiti PertanianMalaysiadanUniversiti KebangsaanMalaysia adajuga menawar-kankursusDiploma SainsdenganPendidikan(bukanlepasijazah).

Jikatahun-tahun1970-anmenyaksikankekuranganguruSainsdanMatematikuntuk sekolahmenengah,makatahun-tahun1980-an, khususnyaI 985— 1990,menyaksikankekuranganguru bahasa(Malaysia, Inggeris, Cinadan Tamil) sertamata pelajaransepertiSejarah,Ekonomi,Perdagangan,AgamaIslam danGeografi.Olehitu jumlahpengambilanpelatihbagi programDiploma Pendidikandi Universiti MalayadanUniversiti KebangsaanMalaysia.telahber-tambahsejak tahun 1986,iaitu kira-kira 600 orangbagi setiapscsiakademik.Mulai tahun 1989 Universiti MalayatelahmengadakanprogramB.Ed.TESL untukmengatasipermintaanguru bagimatapelajaranBahasaInggeris. Di Universiti Malaya juga terdapatAkaderni Islam yangmenawarkanprogramlatihanguru siswazahbagimatapelajaranAgamaIslam.

Institut PerguruanSultanIdris

287


‘~ ~ ~ ~ ~\ \ ~ ~

\ \~

~

~:$!~ ~ ~ ~c ~ ~ ~ ~

dir~I~N ~~ ~\‘~ ~c5~ ~I~~~ ~i~P~~~k~& ~ ,~~~:zc~ ~ ~ ~p~ ;~‘d~~~ ~ ~ ~

7.2 FALSAFAH, MATLAMAT DAN KURIKULUMPENDIDIKAN GURU

Dan sejakawalabadmi, kemudianselepasmerdekadanhinggakini~ masih tiada dokumen formal yang menyatakansecaraeksplisit

tentangfalsafahpendidikankebangsaanadalahtersiratdalamke-nyataan;kenyataanmengenaiDasarPendidikanKebangsaan,DasarEkonomiBaru danRukunegara.Olehitu, wujud berbagai-bagaiin-terpretasimengenaifalsafahpendidikansungguhpunmatlamatdanobjektif pendidikandinyatakandenganjelasataueksplisit. Makainterpretasiyangberlainantersebutmenyebabkansetiapperingkatpendidikanadafalsafahmerekatersendiri,iaitu adayangbersifathumanistik, perkembangan,liberalisme,pragmatismedan utili-tarian;masing-masingdenganmodel danamalanyang tidak me-nunjukkankeseragamanatauterbitandansatumodeldanfahamaninduk. Kewujudan pelbagaifalsafahdalam peringkatpendidikanmenampilkanbahawatiadanya falsafahpendidikan kebangsaanyangjelasyangseharusnyainenjadipeganganuntuksegalatindakandalamsistempendidikan.

Usahauntuk menggubaldanmenyatakansecaraeksplisit fal-safahpendidikankebangsaantelah dimulakanpada akhir tahun1988.Berbagai-bagaiseminardanperdebatandiadakanuntukmen-can satufalsafahataualiran fahamanpemikiran yang ideal bagibidangpendidikan,sesuaidengankontekspembangunanindividu,masyarakatdannegarasertabersifatmenyeluruhdanbeisepadu.

Mengapafalsafahyangjelásitu penting?Kepentinganfalsafahyangjelasadalahumpamatongkatbagi si buta.Jika ~i butakehi-langantongkatmakaderiaimbangandankeyakinannyahilangdanseluruhpemikirandansanubarisertaanggotanyateraba-raba.Danjika lima orangbutamemegangseekorgajah,padabahagian-baha-

288


gianyangberlainan,makasetiapOrangdanpadamerekamemberi-kan interpretasidan perspektifyangberlainanmengenaigajah.

Demikianlah perihalnyajika sistem pendidikan tidak mem-punyaifalsafahbagidijadikan peganganasasdalamsegalaprogramtindakandalamtempohjangkapanjang.Jüsteruitu, banyakbuktiyangmenyatakanbahawasistempendidikandijalankansecaraadhoc, iaitu ia berubahseumpamamengikuttrendtertentudalamse-suatumasa.Misalnya,jika dalamtahun-tahun1960-anmanusiaber-lumba ke bulan, maka kurikulum sekolahdiorientasikankepadasainsdanteknologi.Danjikadalamtahun-tahun1970-anpendidik-an adalahuntukmengisikeperluanpembangunantenagamanusiadanmasyarakat,makakunkulumsekolahdan institusi pengajiantinggi bersifatutilitarian. Danjika dalamtahun-tahun1980-anpen-.did~kanditinjaudanperspektifdevelopmentaldanhumanistik,makakurikulum sekolahmenekankanperkembanganindividu manusiayangmenyeluruh.

Falsafah pendidikan memberikanperspektif makro untuksistem.danbidangpendidikan,keranasetiapkomponentidakdilihatsecaraberasingantetapi ditinjau di segi pertaliandi antarakom-ponen-komponenyangmembentukkeseluruhan.Jika bidang dansistempendidikantidakmencapaiapayangdihasratkan,makafal-safahpendidikanbolehdisorotkankepadaperspektifmikro untukmengesanhalangandanmasalahbagimembetulkanhaluansesuatuataubeberapakomponen.Pembetulanhaluansesuatuataubeberapakomponenadalah untuk mencapai ketekalandan keseragamandalamsistemdanbidangpendidikan.

FalsafahPendidikanMalaysiatentatifadalahsepertiyangdi-nyatakanpadaJadual7.6. Falsafahpendidikannegarädibanding-kandenganfalsafahpendidikanguru bagi melihat keselanjarandiantarakedua-duanya.

Adakahterdapatkeselanjaranfahamanpemikiran di antarafalsafahpendidikannegaradenganfalsafahpendidikanguru?Ada-kahfalsafahpendidikangurumemegangdasarpemikirandanpremistanggapandalamfalsafahpendidikannegara?

Bolehdikatakanbahawametafizikafalsafahpendidikannegaraberlandaskanfahamanintegratifataukesepadananyang menelahperspektifhubungan individu denganunsur-unsurpersekitaransosial, semulajadi danTuhan. Falsafahbegini menuruti fahamanidealisme-sufisme.Bagi pendidikanguru,falsafahnyabolehdikata-kan menekankanaspekmodenisasiindividu dan budayahidup

289


Jadual 7.6 Keselanjaranantaradua falsafah

FalsafahPendidikanNegara2’ FalsafahPendidikanGuru22

Pendidikandi Malaysiaadalahsuatuusahaberterusanke arahmemperkembangkanlagi po-tensi individu secaramenye-luruh danbersepaduuntukme-wujudkaninsan yangseimbangdanharmonisdan segi intelek,rohani,emosidanjasmaniber-dasarkan kepatuhan këpadaTuhan. Usahami adalahbagimelahirkan rakyat Malaysiayang berilmu pengetahuan,berakhlakmulia, bertanggung-jawabdanberkeupayaanmen-capai kesejahteraandin sertamemberi sumbanganterhadapkeharmoniandankemakmuranmasyarakatdannegara.

Guru yang berpekerti mulia,berpandanganprogresif dansaintifik, bersediamenjunjungaspirasinegara,sertamenyan-jung warisan kebudayaanne-gara,menjaminperkembanganindividu danmemeliharasuatumasyarakatyangbersatupadu,demokratik,progresifdanber-disiplin.

masyarakat.Oleh itu falsafahpendidikanguru bersifat realisme-pragmatisme.Maka boleh disimpulkanbahawafalsafahpendidik-an guru tidak menghayatifahamanpemikiran dan aspirasidalamfalsafahpendidikannegarakeranagagasantanggapanfalsafahpen-didikan gurutidakmemegangterasyangsama.Falsafahpendidikangurulebih bersifatrealistikdanpraktisdalamkoritekspembangunanmasyarakat.

Perlukahfalsafahpendidikangurudiubah?Sudahsemestinyakeranapendidikanguru adalah satu komponendaripadasistempendidikan.Ia perlu konsistendan seragamdengankehendakdanaspirasisistempendidikan.Pendidikanguru perlu menghayatifat-safahpendidikan negarauntuk membotehkannyamengaturran-cangan,programdanstrategipendidikanguru yangsejajardengankeperluankurikutumsekotahyangmenekankanaspekperkembang-an bersepadudan berterusan.

SebelumkemerdekaanMalaya pada tahun 1957 pendidikangurutiadamempunyaiorientasi,mattamatdanobjektif yangkhususdanseragam.Selepaskemerdekaanprogram-programdalam pen-

290


didikangurutelahdisusunsemulaselarasdengankehendakLaporanRazak (1956). Laporan RahmanTalib (1960) dan LaporanKhirJohari(1967). Seterusnyadalamtahun-tahun1970-andan1980-an,iaitu caraperkembangan,program-programdalampendidikangurudiperbaiki dan aspekkuantiti dan mutu selarasdengankehendakRukunegara,Dasar Ekonomi Baru, Laporan Murad (1973) danLaporanKabinet(1979).

Padamasami, matlamatpendidikanguru menekankanper-kembangantiga komponenutama,iaitu profesional,akademikdanperkembangandin dansosialterhadapindividu guru.Secaraamnya,matlamatpendidikangurumengutamakanpembentukanguruyangdedikasi,kneatifdansentiaSaberusahadanpekamempertingkatkankemahiranprofesionaldan pengetahuandalambidangperguruanuntuk membolehkanparaguru menjadiejenyangberkesandalamprosespembangunaninsandanmasyarakatsecaramenyeiuruhdanbersepadu.

Objektif pendidikangurubersifat lebih spesifik daripadamat-lamat pendidikanguru. Objektif pendidikanguru padamasakiniialah:23

1. Untuk mengeluarkanguru-guruyang terlatih dan berkalibertinggi bagi mengajardi semuajenissekolahdalamsistempen-didikan,iaitu bagisekolahrendah,menengah,teknik danvoka-sionai.

2. Untukmengeluarkanguru-guruyangbersemangattinggi untuk:

i. Menjadi ejen yang aktif berusahabagi pembangunannegaraMalaysia yang bersatupadu yang mempunyaiwarganegarayangmengamalkancorak hidupdemokrasi.

ii. MemperkukuhkanpenghayatankonsepdanprinsipyangterkandungdalamRukunegara.

iii. Menggalakkanpenyuburan dan perkembanganaspekjasmani,rohani, intelek,moral dan estetikadi kalanganmunid-munid agar merekamenikmati hidup yang ben-maknamengikuti lunas-lunasagamadansosial.

iv. Membantu perkembangandan pembangunansdmbertenaga manusiayang diperlukan untuk pembangunansosioekonomidanpolitik negarapadagenerasimasakinidanakandatang.

291


Berdasarkanfalsafahpendidikannegara,matlamatdanobjektifpendidikan,makaaspek-aspekyangperluditekankandalamkun-kulum pendidikanguru meliputi yang berikut:24

1 . Penekanankepadáaspekikhtisasatauprofesional.2. Penekanankepadaaspekkefasihanbahasakhususnyabahasa

MalaysiadanbahasaInggeris.3. Penekanankepadaaspekakademik.4. Penekanankepadaaspekperkembangandin dan sosialguru.5. Penekanankepadaaspekamali.6. Penekanankepadaaspekgerakkerjako-kunkulum.

Rajah 7.1 menjelaskankomponendanpecahankursusdalamkurikulum pendidikan guru, samaada pada peringkat maktabmahupununiversiti.

7.2.1 Pendidikan Guru dalam Perkhidmatan

Sistem pendidikan formal bersifat dinamik keranamenuruti per-kembangansosioekonomi,politik, budayamasyarakatdan per-kembanganilmu pengetahuan.Sehubungandenganitu, wajarlahkomponenlembut(soft component)sistempendidikankurikulumsekolahdan kurikulum pendidikanguru sentiasadiperbaiki bagimenjamin prosespengajaran-pembelajaranyang lebih cekap danhasil pendidikanyanglebih bermutudancemerlang.

Perubahandan perkembangankurikulum sekolah memerlu-kan bukansahajaperubahanskopdanpenekananbarudalamkuri-kulumpendidikangurupraperkhidmatantetapijuga latihansemulaataupeningkatansemulaprofesionalismeguru-guruyang sedangberkhidmat.Untuk tujuan itu, sebuahunit barutelah ditubuhkandalam BahagianPendidikanGuru, KementerianPendidikanpadatahun1979.Unit tersebutialahUnit LatihandanKemaju~inIkhtisasKakitanganyangmenyediakankemudahanmengendalikankursusdalamperkhidmatanbagiguru-gurusekolah.Di antarajeniskursusyangdiadakanialah:

1. Kursus Perguruan Khas Satu Tahun — untuk mata pelajarantertentusepertiMuzik, PendidikanSeni,PendidikanJasmani,SainsPerpustakaan,PendidikanKanak-kanakButadanPekak,PendidikanPemulihan,Teknologi Pendidikan,Bimbingandan

292

Raj

ah7.

1K

urik

ulum

Pen

didi

kan

Gur

u2

Pe

ng

aja

ranM

ikro

La

tiha

nM

en

ga

jar

Psi

kolo

giS

osio

logi

Fa

lsa

fahP

en

did

ika

nP

edag

ogi

Bah

asa

Te

kno

log

iP

en

did

ika

ndi

Ma

lays

ia

Se

min

ar

Pel

baga

ima

taB

engk

elp

ela

jara

nuta

ma

da

lam

kuriku

lum

seko

laht

erm

asu

k..

Ag

am

aIs

lam

da

nm

ata

pe

laja

ran

voka

sio

na

l

Pel

baga

iku

rsu

sp

ilih

an

term

asu

km

ata

pe

laja

ran

Siv

ik,

Pe

nd

idik

an

Mo

rald

anP

en

did

ika

nJa

sma

ni

Pe

nd

idik

anS

eni

Ke

gia

tan

Lu

ar

Muz

ik

Obj

ektif

Me

mb

ina

kem

ah

ira

n,s

ika

pdan

pe

ng

eta

hu

ana

sasp

erg

uru

an

me

lipu

tia

spe

kte

Ori

dan

amal

i.

Ke

gia

tan

Pe

rsa

tua

nUn

iform

,B

uka

nB

eru

nifo

rmda

nsu

kan

Obj

ektif

Me

mb

ina

pe

ng

eta

hu

anm

en

da

lam

.‘s

ub

ject

-ma

tte

r’un

tuk

me

mb

ole

hka

ng

uru

be

rke

yaki

na

nda

lam

pe

ng

ajia

nse

sua

tum

ata

pe

laja

ran

.

Obj

ektif

Me

mb

ina

kem

ah

ira

nm

en

ge

nd

alik

ank

eg

iata

nsu

kan

dan

ko-k

uriku

lum

sert

ake

ma

hira

nbe

rso

sia

l.


Kaunseling,SainsRumahtangga,SainsPertaniandanPendidik-an Prasekolah.

2. Kursus TambahanEnam Bulan — dijalankandi MaktabPerguru-an bahasauntuk guru BahasaMalaysiadan Ingerisdi sekolahrendabdan menengah.

3. KursusdalamCuti PendidikanPemulihan— untuk guru sekolahrendah dan menengah membuat murid-murid bermasalahdalampelajaran.

4. Kursus dalam Cuti Bimbingan dan Kaunseling — untuk melatihguru sekolahmenengahtertentudalam aspekkaunselingdanpsikoterapimudahbagi murid dalamperingkatremaja.

Aktiviti Kurupulan

F~lsafahpendidikanguruboleh difahamidenganmenelitise-tiap aspekprogrampendidikanguru,iaitu;(a)Profesionalismepensyarah(h) Kurikulum pendidikanguru(c)Prinsip penyer-taan/kemasukan(d) Kñteriapemilihangurupelatih(e)Sistemdan kaedahpenilaianpencapaiangurupelatih.Cubaanalisisciri-ciri setiapaspekyangdinyatakandanbuatsaturumusanmengenaifalsafahpendidikanguru.

7.2.2 BahagianPendidikanGuru(BPG)

BahagianPendidikanGuru adalahsatudaripadahahagiandi Ke-menterianPendidikan. Bahagiánmi bertanggungjawabmengen-dalikanprogrampendidikandanlatihanguru,samaadaprogrampraperkhidmatanataupunprogram dalam perkhidmatan,untuktenagapengajardi semuajenissekolahrendahdanmenengahrendahkerajaandanbantuankerajaan.Walau bagaimanapun,keutamaanpenubuhanBPG ialah untuk mengendalikanprogrampendidikandan latihan guru (bukan siswazah) praperkhidmatandiadakanuntuk guru bukan siswazahdan juga siswazahyang mengajardisekolahrendahdanmenengah.

TugasdantanggungjawabBPGtelahbertambahkhasnyadanaspekpentadbinandanpengurusandalamtahun-tahun1970-andanI 980-anselanasdenganpenubuhanpesatmaktab-maktabbanudanpenkembangankunikulum pendidikanguru.Dan sejaktahun 1981

294


tanggungjawabBPG telah bertambahapabila.urusanpentadbirandan pengürusansemuamaktabperguruandi SabahdanSarawakdiletakkandibawahBPG.Selaindaripadaitu, BPGpadatahun1981juga telahmengambilalih programpengambilankursusperguruandaripadaSuruhanjayaPerkhidmatanPelajaran(SPP)apabilaUntPengambilardan Penempatanditubuhkandi BPG.

Objektif penubuhanialah:26

I . Melatih guru-gurupraperkhidmatandandalam perkhidmatanbagi memenuhi keperluan tenaga pengajar untuk sekolahrendah,menengah,agama,teknik danvokasional.

2. Menyediakanguru-guru yang mempunyaidedikasi dan ke-bolehanuntuk menjayakanfalsafahdanmatlamatkurikulumsekolahyangberasaskanmatlamatDasarPendidikanKebang-saan,RukunegaradanDasarEkonomiBaru.

3. Meninggikanilmu pengetahuandankebolehanguru-guruter-latih danpensyarahmaktabperguruandalambidangakademikdanikhtisas. •

Selarasdenganobjektif yangdinyatakandi atas,maka fungsiBPG secara amnyameliputi tugas:27

I . Merancang,menyelarasdanmelaksanakanprogrampendidikanguru di maktabperguruan.

2. Merancangdan mentadbirhal-ehwalpengambilanguru-gurupelatih.

3. Menyelarashal-ehwaipentadbirandankewanganbagiprogrampendidikanguru di maktabperguruan.

4. Menyeliakakitangan danpengurusansumberdi semuamaktabperguruan.

5. Menjadi Urusetiabagi JawatankuasaPerancangbagi Kursusdalam Perkhidmatandi KementerianPendidikan.Jawatan-kuasa berkenaan bertanggungjawabmenyelaraskansemuakursusdalamperkhidmatanbagi guru-gurusekolah.

Terdapattujuhbuahunit di BPGbagimemastikanobjektifdanfungsi penubuhannyatercapaisertamemastikanurusanpentad-birannyaberjalandenganberkesan.Unit-unit tersebutialah: UnitPengurusandanPentadbiran,Unit PerancangandanPembangunan,

295


Unit Pengambilandan PenempatanPelatih, Unit Hal-Ehwal danKebajikan Pelatih, Unit Kurikulum, Unit LatihandanKemajuanIkhtisasKakitangandanUnit PepeniksaandanPenilaian.Rajah7.2menunjukkansecaraningkasfungsi ketujuh-tujuhunit di BPG.

7.3 BEBERAPA ISU

Isu-isu yang akan dibincangkanialah yang asastentang aspekkualitatif, iaitu mengenaipeningkatanmutu untuk programpen-didikan guru praperkhidmatan.Tanggapanutama perbincanganialah programpendidikanguru yangbermutuseharusnyamampumenghasilkanguru yangbermutu,iaitu yangprofesionaldan segikemahiran,ilmu pengetahuandansikap.Di antaraisu-isuyangakandibincangkansecaraningkasialah mengenai:

1 . Kawalanmutu.

2. Programpendidikanguru.

3. Kemahiranprofesionalpensyarahataupendidikanguru.

1.~Kawalan Mutu

Kawalan mutu difokuskan pada perkara yang dapat menjaminbahawaguru-guruyang mengikuti programlatihan guru benar-benarguruyangbermutudansegiprofesionalnya.Duaperkaraasasyangtenlibatdalamkawalanmutuialah: (a) kaedahdanknteriape-milihancalonguru,dan(b)kaedahdanknteniapenilaiankemahiran,pengetahuandansikap profesionalguru pelatih.

Pemilihan calon guru merupakanlangkah pertamadalamprosespendidikandanlatihanguru.Pemilihanyangrapidanketatberdasarkansesuatuknitenia dan menggunakankaedahtertentuamatpenlu bagi memeliharamutudanuntukmengelakkanpemba-ziran. Aspekterutamayangpenludibenipenelitiandalamprosespe-milihan ialah: (a) Kelayakanakademik(b) Sikap(c) Personaliti.

Kelayakanakademiktidak lagi menjadi persoalanpokok ke-ranaramaicalonguruyangmemohonmenawarkankelayakanyangmelebihi tahapataukepenluanminimum;Yangmenimbulkanmas-alahdankadangkala‘kebiasaan’dalamprosespemilihanialahsikapdan personalitiyangdiinginkankeranasikap dan personalitime-nupakanvaniabelyangsukardiubah. Denganitu penyaningamatpenludiadakanuntukmenyaningcalongurudan segisikap,keboleh-

296


an,bakat,minat,suara,bahasadansaiztubuh.Saiztubuh,kefasihanbahasadankelantangansuaramerupakantiga cmi personalitiyangamatdipenlukanbagiseseonangbakalguru. Saiztubuhbadanyangkecil menimbulkanketidakyakinanmengawaldisiplin munid-munidsekolahyangsemakinkasardanberanidankelantangansuaraamatpentingbagipengajaranberkesandi bilik darjah.

Padamasasekarangterdapatkelonggaranterhadapkniteniapenilaianuntukmenyaningbakalguruyangbermutuatauyangmen-capaiprestasitinggi dalam latihan danipadabakalguru yangtidakbermutu,samaadadi maktabpenguruanmahupundi univensiti.Buktinyaialahperatuskegagalandanipadakunsuslatihanguruada-lah rendah(kurangdanipada10% setiaptahun).Jikapninsiphuma-nistik digunakanyangperlubagimengelakkegagalanuntukmengu-rangkanpembazinan,makakonsepgagal-ulangamatpenlu diguna-kanbagimemastikanpemeliharaanmutuprofesionperguruantanpakompromi dengankos.

Kesahanpenilaian semasaLatihan Mengajar boleh diper-kukuhkandenganmenggunakankaedahPenilaianMunid terhadapGuru keranapenilaianmunid bersifatkumulatif-sumatif.Penilaianpenyeliaataupensyarahyangberkala,lebih bersifatformatif, tidakberterusandan tidak konsisten.Denganmenganalisiskeputusanpada borangPenilaianMunid terhadapGuru, guru-guru pelatihmengesandan seterusnyamemperbaikikelemahannyamengguna-kan teori pedagogidanpsikologi yangdipelajarinyaataupunmen-dapatbimbingannasihatdanipadapenyelia.

2. Program Pendidikan Guru

Ada beberapapersoalanyang penlu dijawab mengenaibidangkursus,mutu dankerelevananprogrampendidikanguru.Persoalanpersoalanitu ialah: Adakah kursus-kursusdalamkurikulum pen-didikanguru,samaadadi maktabmahupundi universiti, sekarangmi dapat menyediakanguru yang profesional?~adakahtempohmasaprogrampendidikanguru sekarangmi mencukupibagi me-lahirkan bakal guru yang cukup tenlatih?~adakahinfnastrukturfizikal di maktab-maktabperguruandanuniversitimencukupidanbermutusemuagurupelatih berpeluangmenggunakaninfrastruk-tur itu semaksimumyangboleh?

Ada banyakpersoalanlain yang ingin dikemukakantetapimemadaisahajatigapersoalandi atasdikemukakankeranapersoal-

297


anitu menyentuhnadi programpendidikanguru.Persoalanpentamamenyentuhaspekbilangandankenelevanan

kursus-kunsusdalam program pendidikan guru bagi melahinkanguru-guruyangprofesional.Jika jawapannya‘Ya’ maka tidak se-hanusnyatimbul rungutanbahawabakalguru tidak berkemahiran:menyediakanrancanganpelajaranyangbaik ketikadalam LatihanMengajar;mengisikandenganbetulbukuRekodMengajar;mengisi-kan denganbetul buku Daftar KehadiranMunid, mengendalikanpengajaranmenggunakankaedahkumpulan,kaedahpengayaandankaedahpemulihan.Juga,tidak seharusnyatimbul rungutanbahawabakalguru tidak kreatif dan sensitifdalampengajaran.Ramai diantarabakal guru kurang berupayamengatasimasalahtingkahlaku nakalmurid-muriddalamdarjahsemasadanselepasLatihanMengajar.

Jikajawapanbagipersoalanpertamaialah ‘Tidak’, makasudahtiba masanyapihakmaktabperguruan,BahagianPendidikanGurudanpihakfakulti pendidikandi universiti-universitimengkajisemulakursus-kursusyang ada.Jika bilangankursusyang relevantidakmencukupimakaia perluditambah,tetapijika bilangankursusdi-rasakanmencukupi maka skop dan liputan kedalaman(depth)kursus-kursuspenlu diteliti semula.Perkarami perlu dibuat agaraspekteonidanpraktikaldiberi penekananyangsamaberatsupayakerelevanantarateonidenganpraktik dapatdifahamidenganjelas.

Kursus-kursusbaruyangmenekankanhal-halkepnaktisanyangmungkinboleh diadakandi maktabperguruanataudi universitiialah: KemahiranKomunikasi,KemahiranPnaktikdalamKaedahPengajaran,KemahiranMembina Alat Ujian Bertulis, Lisan danPemerhatian,danKemahiranPengurusanSekolah.

Pengusulanisu mengenaikerelevananantara ‘teoni denganpraktik’ mempersoalkankaedahpengajaranyangdigunakanolehpensyarahmaktabatau universiti. Jika kaedahsyarahansahajadigunakan,makagurupelatihtidak mendapatmodel rol yangbaikdanpraktik yang merekaboleh fahami danteladanibagi kaedahpengajaranyang lain. Isu yangagak‘keras’ mi memintapensyarahpendidikgurumempertingkatkankemahinandankepakaranmerekasendinibagi dijadikan model rol oleh guru pelatih.

Persoalankeduayangmengemukakansamaadatempohmasalatihangurumencukupimempunyaitiga implikasi pentingiaitu: (a)perbezaanindividu guru pelatih (b) kos latihandan (c) statusper-mintaanbekalanguru masakini.

298


(a) Gurupelatihadalahindividu yangtersendiriyangsecarasemulajadinyaberbeza-bezaantarasatudenganlain dan segi latarbe-lakang,personaliti,sikap,pencapaianakademik,kemahiranin-telektualdanjasmani.Denganitu, adagurupelatihyangmenun-jukkanprestasicemerlangdan segiprofesionalnyasemasalatih-an dan merekayang lambatatau tidak menunjukkanprestasicemerlangsepatutnyamengikutitempohlatihanyanglebih lamaagar mutu ‘output’ programpendidikanguru sentiasaterpe-lihara.

(b) Jikatempohlatihangurudipanjangkansecarakeseluruhannyamakaia memenlukankospengendalianyang lebih tinggi. Per-timbanganuntuk memanjangkantempohlatihanbukansahajatertakluk kepadapersoalanperuntukankewangantetapi jugakepadapemeliharaanmutu penyediaanprofesionalismebakalguru.Jikabakalguruyangdihasilkantidak cekapdanbersedia

.~ melaksanakankunikulum baru sekolah, maka adalah tidakwajar tempohlatihandipendekkanataupundikekalkan.

(c) Jika keputusanhendakmemanjangkantempoh latihan guru,makaperkarautamalain yangperludibeniperhatianialahstatusperrnintaanbekalangurudi sekolahdi seluruhnegara.Jika per-mintaannyasungguhmendesak,Ilmka adalah wajar tempohlatihan dipendekkan.Dan jika itu pilihannya maka programpendidikanguru seharusnyabersifatintensif iaitu waktu pem-belajaranharian dipanjangkansehinggake malam. Natijah-~nyaialah ‘p~ngorbananpensyarahamat diperlukandan kos‘overhead’tambahanperluditanggungolehpihakkerajaanatauinstitusi yangmengadakanprogramitu. Atau alternatif yanglain ialah membesarkanlagi maktabdanfakulti pendidikandiuniversiti ataumembinamaktabbaru untuk menampun~bi-langankemasukanyanglebih besar.

Persoalanketigamengemukakanisukecukupandanmutu in-frastrukturpendidikanguru di maktabdan universiti. Jika infra-struktur fizikalnyatidak mencukupidantidak bermutu,makaku-ranglahgurupelatihmendapatpeluangmenggunakaninfrastrukturitu seadildansemaksimumyangmungkinbagimenjadikanmerekasebagaibakal pendidikyang kreatif dan resourceful.Infrastrukturyang penting di institusi pendidikanguru ialah bengkel,makmalpengajaranmikro, makmal bahasa,perpustakaan,bilik tutorial

299


pusatsumberdangimnasiumyangdapatmenampungsemuagurupelatih secukupnyaagar merekamendapatpendedahaninteraktifdanpraktik yang lebih ‘ideal’.

3. Kemahiran Profesional Pensyarah/PendidikGuru

Profesionalmembawaimej kepakarandalambidangpekerjaanataupnofesionyangdicebuni.Kepakaranitu tidaklahir secarasemulajadiataupunia satuciri bakatsemulajadi tetapidibina dandiperolehsecaraberansur-ansurmelaluipengalamandanpembelajaranyangberterusan.

Pengalamanprofesional diperkayakandengan mempunyaisikap ingin tahuyang merangsangkanmotivasiuntuk lebih pekaterhadapperkembanganterbaharudalamsesuatubidang.Membacabukudanjurnal yangberkaitanmerupakanciri utamaseorangpro-fesional.Hasil danpadapembacaandigunakanuntukmemperkaya-kan lagi pengalamandengancaramenjalankanpenyelidikanbagimenyelesaikãnmasalahataupununtuk menambahkhazanahilmubagi dikongsi bersamadenganahli profesionalyang lain. Hasilpenyelidikanyangdijalankanolehpensyarahmengenaisegalaaspekprogramboleh digunakanuntukmempertingkatkanmutu danke-berkesananprogram.

Penyelidikanyangdijalankandengankerjasamapihaksekolahbolehmerapatkanjurangketidakpadananantarateoridenganprak-tik. Pensyarahataupendidikguruyangpekatentangmasalahprak-tik yangbenlakudi sekolahmemperolehicelik akaltentangkerele-vanandanaplikasi teori-teoripsikologi,pedagogidanpengurusansekolahuntukdikemukakankepadaguru-gurupelatih.Justeruitutiadaterdapatnyajurangpemisahankontekstualyang luas antarateondenganpraktikdanguru-gurupelatihmendapatmodelrol.yang‘hidup’ bagi menyelesaikanmasalahpengajaran-pembelajaran.

Pembelajaranberterusanmelaluicaraformalataubukanformalmerupakancaralain untuk mempertingkatkankemahiranprofe-sional yang sediaada. Caraformal memenlukanpensyarahataupendidik guru mengikuti kursuspengkhususanataumelanjutkanpelajarankepeningkatyanglebihtinggi lagi. Carabukanformalpulamemerlukanpensyarahataupendidikgurumengikutikursuspeng-khususanataumelanjutkanpelajaranke peningkatyanglebih tinggilagi. Carabukanformalpulamemenlukanpensyarahataupendidikgurumengikutikursusjangkapendek,kursustanpasijil, seminardan

300


bengkelyangrelevandenganisupendidikansemasa.Sebagaikesimpulanbagibabmi bolehdikatakanbahawamasih

terdapatkesanketidakseragamandalamsistempendidikanformaldanjuga dalamskimperkhidmatanguruyangdiwanisidanzamanpen-jajahInggens.Kesanketidakseragamanmi wujud.disebabkandasarpendidikandizamanpenjajahanbersifatlaissez-fairesertaketiadaanfalsafahdanmatlamatpendidikanyangkhususjelasdanterperinci.

RINGKASAN

* Perubahandan perkembangandalampendidikanguru terpe-

ngaruhdenganperubahandanperkembangandalamsistempen-didikan. Sistempendidikanpula berubahdanberkembangme-nurutperkembangansistemsosial,ekonomi,politik danbudayadalammasyarakat.

* Falsafahtersiratdanmatlamatpendidikankebangsaanselepas

merdekamengutamakanpninsiphak asasimanusiadandemo-krasi, iaitu peluangpenyertaandan peluanguntuk berjayadalampendidikanyangtersebarluasmeliputi semuagolonganmasyarakattanpa mengira taraf sosioekonomi, kaum danbudayakehidupan.Sementaraitu falsafahtersiratdanmatlamatpendidikankebangsaandalamtahun 1970-andan1980-anber-dasarkantanggapandanpremisdi dalamRukunegara,Dasar‘Ekonomi’ Baru danDasarPendidikanKebangsaan.

* Falsafahdanmatlamatpendidikangurumasakini menekankan

bahawagurumerupakangolonganyangperlumempunyaidedi-kasi dan sikap positif untuk membantuprosespembanguhansumbertenagamanusiadanmasyarakat.

* Denganmenelitisejarahperkembanganpendidikanguru,boleh

disimpulkanbahawasepanjangtempohpemerintahannyapihakInggeristidak menunjukkansikapdankeprihatinanyangjelasuntuk memajukanpendidikanguru secarasistematikdanse-ragam.

* Kepelbagaianskimdankategorigaji gurupadamasami menun-

jukkanbahawaterdapatkepelbagaianprogramlatihangurudanpengiktirafankelayakangurupadamasalalu khususnyadalamtahun-tahun1950-andan1960-an.

~ Faktor demografidandasarpendidikanberlandaskanprinsip

301


demokrasi dan kesamarataandalam pendidikan merupakanfaktor utamayangmendorongkepesatanpenubuhanmaktabperguruandan universiti dalam tahun-tahun1970-an.

* Perubahankunikulum sekolah pada aspek kualitatif mem-

pengaruhiprogrampendidikangurudan segi penekanan,kan-dungandanmutu.

LATIHAN

Bahagian I Jawabsemuasoalan. Pilih satujawapanyang betuluntuk sesuatusoalan.

1 . Sekolahialah satu sistemsosial. Ia dikawal oleh masyarakatyangmembinasekolahsebagaisatuinstitusi pendidikan.Olehitu masyarakatmerupakan...

A. SubsisternB. SuperordinatC. SuprasistemD. SubordinatE. Dimensiautonitatif

2. Faktorterkuatyangmempengaruhiperkembangansistempen-didikan, malahanjuga pendidikanguru, ialah

A. DemografiB. EkonomiC. PólitikD. AgamaE. Psikologi

3. Tahun-tahunantara1957 hingga1970 bolehdikatakansebagaiera penyusunansemulasistempendidikankerana...

A. Dalam tahun-tahun sebelumMalaya merdeka, sistempen-didikannyatidak mengutamakanpninsipdemokrasi.

B. Dalam tahun-tahun berkenaan usaha ditumpukan kepadamemperkemaskan jenteraorganisasipentadbiranpendidik-

an sahaja.C. Dalamtahun-tahunberkenaanusahaditumpukankepada

perkembangandankestabilanpolitik apalagiSabah,Sara-wak danSingapunamemasukigagasanMalaysia.

302


D. Dalam tahun-ta1~unsebelumkemerdekaanMalaya pihakInggenis tidak memberi perhatiankepadapembangunansekolahvernakulartetapiselepaskemerdekaanpembangun-ansekolahvernakulardiutamakan.

E. Dalam tahun-tahunberkenaan sistem pendidikan di-bangunkansecaramenyeluruhkhususnyauntukmencapaimatlamat perpaduandan pembangunansosioekonomimasyarakat.

4. Dasar ‘laissezfaire ‘ penjajahIhggerisdalambidangpendidikanamnyasertadasartidak membeniperhatiankepadaperkhidmat-an guru secarabersepadukhasnya,telahmenimbulkankesanyangmerumitkandalamperkhidmatangurusehinggamasakinikerana. . .

A. Terdapatnyaskim gaji guru dantingkatangaji guru yangpelbagai.

B. Terdapatnyacmi polanisasidandiskriminasidalamprogrampendidikanguru.

C. Terdapatnyakerumitanpenetapankniteniaprofesionalismedalamperkhidmatanguru di Malaysia.

D. Skim perkhidmatanguru tanpaijazahyangmembezakanguru sekolahrendahdanipadaguru sekolahmenengah.

E. Kekakuan dalam perkembanganprofesionalismegurukeranakurangnyapeluangkenaikanpangkatberdasarkanmerit atauprestasi.

5. LaporanMurad ataupunLaporanKeciciran(1973)mendapatisatufaktoryangberkaitdenganguruyangbolehmenyebabkankeciciran. Faktoritu ialah ...

A. Dedikasiguru dalammenjalankantanggungjawabnya.B. Sikap dan jangkaan guru terhadappencapaianmunid-

muridnyasebagaiindividu yangberbeza.C. Mutu programpendidikanguru bolehmempengaruhipen-

capaianmunid-muridsekolahrendah.D. Kepuasankerja sebagaiguru mempengaruhisikap dan

minat gurudanseterusnyamurid-murid.E. Guru lelaki lebih sesuaidanipadaguru perempuanuntuk

mengajardi sekolahluar bandar.

303


6. Apakahmatlamatkunikulum pendidikanguru di maktabper-guruanuntukguru Melayu di zamanpemenintahanInggens?

A. MenekankanpengekalanbudayakehidupankekampunganorangMelayu.

B. Menggalakkanperkembanganideologi fundamentalismeIslam di kalanganorangMelayu.

C. MenyediakanorangMelayu untukprosespemodenan.D. Menyediakanorang Melayu untuk prosespembangunan

ekonomiberasaskanpertanian,penikanandankraftanganbertanafkomersial.

E. Menggalakkanperkembanganajaran Agama Islam bagimenolaknilai-nilai sekulanbarat.

7. Di antarafaktor yangmenggalakkanpenubuhanmaktabdanpengambilangurupelatihyangpesatdalamtahun-tahunantara1965 hingga 1975 ialah:

(i) Pelaksanaandasarpendidikan percumasejagatsembilantahun.

(ii) PemansuhanPeperiksaanMasuk SekolahMenengah.(iii) Pelaksanaandasarpendidikanbersifatkomprehensifbagi

sekolahmenengahrendah.(iv) KemasukanSabahdanSarawakke dalamgagasanMalay-

sia.A. (i), (ii) dan(iii)B. (ii) dan (iii)C. (iii) dan (iv)D. (iv) sahajaE. Semuadi atas

8. Matlamatpendidikanguru masakini ialah untuk membentukguru yangboleh:

(i) Pembentukanmasyarakatyangbersatupadu.(ii) Menjadi ejen bagi membinagenerasiyang bertanggung-

jawabdalamnegarademokrasi.(iii) Menggalakkanpertumbuhandan perkembanganmund

yangmenyeluruh.(iv) Menjalankantanggungjawabsecaraprofesional.A. (i), (ii) dan(iii).B. (ii) dan(iii).

304


C. (iii) dan(iv).D. (iv) sahaja.E. Semuadi atas.

BahagianII Jawabsemuasoalan.

1 . Jelaskankesan-kesanyangdiwujudkanoleh dasarpendidikanlaissezfaire penjajahInggenisterhadapbidangsosial,ekonomidanpolitik selepasMalayamencapaikemerdekaan.

2. Bahaskan:Pendidikanguru masakini sepatutnyalebih me-nekankanaspekprofesionaldalam pengajarandan bukannyaaspekpenyediaanguru sebagaiejenpembangunanmasyarakat.

NOTA

I Kata-kataAluanMenteriPendidikanMalaysiadalamPendidikanGuru(Terbitan Khas). Kementerian Pendidikan Malaysia: BahagianPendidikanGuru, 29 November1982.

2 Wong Hoy Kee, F. danChang Mm Phang,P. 1975. The ChangingPatternof TeacherEducationin Malaysia.KualaLumpur:Heinemann,hlm. 26.

3 Ibid., him. 26—27.

4 Ibid., him. 28.

5 MohammedSani Ibrahim. ‘FalsafahPendidikar1Guru di Malaysia’.Dalam PendidikanGuru (TerbitanKhas)op. cit., him. I I I.

6 Wong danChangop. cit., him. 49.

7 MohammedSani Ibrahirn, op. cit., him. 110.

8 Ibid., him. 8.

9 Ibid.

10 AwangHadSailehdanZainalAbidin Ahmad,‘SejarahPerkembanganLatihanGurudan Tahun1922hinggaKemerdekaan’.DalamPendidik-an Guru (TerbitanKhas) op. cit., him. 13.

I I Abdul Aziz Hj. Abdul Kadir. ‘Tiga PuluhTahunLatihanPerguruanDiSabah1952—1982’. Daiam PendidikanGuru (Terbitan Khas)op. cit.,him. 47.

12 Ibid., him. 48.

13 Patricia Choo. ‘Latihan Perguruandi Sarawak’. Daiam PendidikanGuru (TerbitanKhas)op. cit., him. 53 —54.

i4 Awang HadSaiiehdanZainalAbidin Ahmad,op. cit., him. 17.

15 Ministry of EducationMalaysia1972. EducationalStatisticsof Malay-sia. EducationalPlanningandResearchDivision: The Ministry, him.7—il.

305


16 AwangHad SaiiehdanZainal Abidin Ahmad, op. cit., him. 18.

I 7 R. Supramaniam‘KenanganterhadapPerkembanganMaktab/PusatLatihanHarian’.DalamPendidikanGuru (TerbitanKhas),op. cit., him.68.

I 8 Fatimah Hamid Don. ‘PeralihandanPerkembangan:Latihan GuruSeiepasMerdekaHingga Akhir Tahun 1970-an’. Dalam PendidikanGuru (TerbitanKhas) op. cit. , him. 59.

19 Ibid., him. 60 — diubahsuai.

20 BahagianPendidikanGuru: Matiamat, Fungsi-danTugas-tugasnya.DaiamPendidikanGuru (TerbitanKhas) op. cit., him. 107—108.

21 PusatPerkembanganKurikuium 1988. Falsafah PendidikanNegara.KementerianPendidikanMalaysia.(Nota beiumbercetak)him. 4.

22 PersatuanPendidikan Malaysia. Suara Pendidik (Terbitai~Khas)Disember1988/9,him. 64.

23 MohammedSani Ibrahim, op. cit., him. 1 13.

24 Abdul Aziz Mohd. Sultan. ‘Latihan PerguruanAsasTiga TahundiMaktab-Maktab Perguruan Malaysia’. Daiam Pendidikan Guru(TerbitanKhas) op. cit. , him. 80.

25 PendidikanGuru (TerbitanKhas),op. cit., him.90 — diubahsuaimeliputipendidikangurudi maktabperguruandandi universiti.

26 PendidikanGuru (Terbitan Khas) op. cit., him. 88.

27 Ministry of EducationMalaysia 1985. Educationin Malaysia.Educa-tionai PlanningandResearchDivision, him. 29.

28 Pendidikan Guru (TerbitanKhas)op. cit., him. 86—87.

306

BAB8PERANAN PENDIDIKAN BUKANFORMAL DAN PENDIDIKANTAK FORMAL

‘Sistem sekolahyang diwarisi dan sejak zamankoionial mem-punya ciri ehitisme yang kuat, iaitu pelajar-peiajardisediakanuntukmenaikihierarki akademikdanbukanter4~adappenyediaandayapemodenan.’

Bock dan Papagiannis’

Pendidikanbukanformal (non-formal)danpendidikantak formal(informal) telah dianggapoleh sebahagianbesanmasyanakatdinegarami sebagaiamatjauhterpisahdanipadapendidikandisekolahataupendidikanformal. Malahanpendidikanbukanformaldantakformal telahdianggapsebagaipendidikanyangtidak dapatmem-berikan sumbangandanpulanganyang berkesandanprestigous,samaadapadadini individu ataumasyarakatamnya,dansamaadadan segimobihiti sosial danekonomi.

Bab mi akan membincangkan dengan lebih lanjut mengenaiperananpendidikanbukan formal dan tak formal dalamkontekspembangunanmasyanakatdannegara.Di antaraobjektif bab miialah:

* Menjelaskankonseppendidikanbukanformal dantak formal

dalãmkontekspendidikanseumunhidup.* Mengemukakanbahawapendidikan bukan formal dan tak

formal memainkan peranan penting dalam pembangunansumbertenagamanusiadanpembangunanluarbandar.

* Mengemukakanstatuspelaksanaanpendidikanbukanformal

dan tak formal yang dikendahikanoleh bebenapaagensi ke-rajaan.

307


* Mengemukakanmodel dandasarpendidikanbukanformal dan

tak formal sebagaiusahamempercepatkanprosespencapaianhasratdanmatalmatDasarEkonomiBaru.

* Berdasarkansatucontoh projek AnimationRurale dikemuka-

kan satu perbincanganmengenaifaktor-faktor yang meng-halangprogrampembangunanmasyarakatmelaluipendidikanbukanformal dan tak formal.

8.1 KONSEP PENDIDIKAN BUKAN FORMALDAN PENDIDIKAN TAK FORMAL

Di Malaysia, pendidikan formal difahamkansebagaipendidikanyangdikendalikantertakluk di bawahbidangkuasaKementerianPendidikan.Pendidikanmi meliputi pendidikansekolah rendah,sekolahmenengah,menengahtinggi atauprauniversiti dan pen-didikan di institusi~institusipengajiantinggi sepertiuniversiti danmaktab Ciri-ciri yangjelasdanutamapendidikanformaldi negarami ialah:

* Pengendalianurusan.pentadbiran,operasidan perkembangan

tertakiukkepadaAkta Pelajaran1961danAkta-aktalain yangberkaitansertaketetapandanperaturanolehKementerianPen-didikan danMenteri Pendidikan.mi meliputi semuajenis se-kolah danperingkatpendidikan.

* Kurikulum pembelajaranyangberhirarkidanberstrukturyang. jelasmengikutiperingkatumurdankandunganmatapelajaran

(subject-matter).* Pembelajaranbertumpu kepadapenguasaankemahiran 3M

(membaca,menulisdanmengira)danpenguasaanpengetahuanakademikdalam berbagai-bagaimata pelajaran yang rigidmengikutibatasanmasa.

* Mengutamakankredentialisme,iaitu prestasiakademikyang

diukur melalui beberapapeperiksaansepertiSijil RendahPe-lajaran (SRP), Sijil PersekolahanMalaysia (SPM) dan pepe-riksaantahunandi institusi pengajiantinggi.

* Pendidikanbercorakumum, iaitu pembelajaranyang kurang

mengkhususkepadapembinaanataupembentukankemahiran-ke-mahiranvokasionaldanikhtisasyangrelevandenganpermin-taantenagakerjadalampasarankerja.

308

PERANAN PENDIDIKAN BUKAN FORMAL DAN PENDIDIKAN TAK FORMAL

Pendidikanformal denganciri-ciri utamayangmenekankanpendidikanumum, penguasaanakademikmelalui kurikulum yangrigid dan suasanapembelajaranyang formal tentu sekali tidakmungkin dapatmemenuhisegalaaspekkeperluanperkembangandankehidupanindividumanusia.Tambahanpulabatasanmasadanbatasantentang segalaangkubahpembelajarandan pengajaranyang berinteraksimempengaruhihad dan kadar pencapaianke-perluanperkembangandankehidupan.mi bermaknasetiapindividuyangmelalui pendidikanformal tidak memperolehipengetahuan,kemahirandanperkembanganyangserupa.Individu yangmampudan berjayamelengkapkansemuaperingkat pendidikan formalmemperolehipengetahuan,kemahiran dan perkembanganyanglebih baik daripadaindividu yangmenghabiskansebahagiandan-padapeningkatpendidikanformal. Dengankatalain individu yangtercicir dan tersingkirdanipadapendidikanformalpadapeningkatawal menghadapifenomena ketidakberuntunganhidup dalambanyakhal bagi tempohhidup selanjutnya.

Secara.amnya,hanyasebilangankecil munid ataupelajaryangberjayamengikuti pendidikanformal hingga ke peringkattinggi.Daripadajumlah 3 591 939 pelajaryangterlibatdalampendidikanformalpadatahun 1985,cuma 101 077 pelajaryangberjayamen-capaitahappendidikanlepassekolahmenengahdan43 258 pelajarberjayamenjejakkankaki ke universiti.2 mi bermaknasebanyak98.80peratuspelajaryanggagalmenikmatipendidikanformalse-penuhnya.Keadaanmi lebih menyedihkanapabiladibandingkanperalihandanipadapendidikanpeningkatrendahkepadapeningkatmenengah,iaitu kira-kira 2.80 peratusdaripadajumlah yangme-masukipendidikanrendahberjayamenamatkanpendidikanmene-ngahatas.Justeruitu, apayangpatut dibuatke atasmerekayangmenamatkanpendidikan formal separuhjalan?Patutkahmerekadibenipeluangseluas-luasnyauntukmendapatkanpendidikanselaindaripadayangberbentukformal?

Di sinilah letaknyakepentinganpendidikanbukanformaldantak formaldalamusahamenyediakanpeluanguntukmeningkatkanpengetahuan,kemahirandansikapbagimerekayangmenamatkanpendidikanformal separuhjalan. Juga,di sinilah letaknyakepen-tinganpendidikanbukanformal dantak formaldalamusahamem-,bangunkansumbertenagamanusiabagi sebilanganbesarmerekayang tercicir daripadasistem pendidikanformal. Sumbertenagamanusiapenludimajukansecaramenyeluruhdankomprehensifbagi

309


tujuanpembangunanmasyarakatdan segi pemikiranbagi mening-katkanpenyertaanyangberkesandalambidangsosial,ekonomidanpolitik.

Kontinum Pendidikan untuk Marnisia

Seorangindividu sejakdilahirkansehinggamati sepanjangtempohhidupnya,mengalamitigajenispendidikandalamkontinumpendi-dikanseumurhidupiaitu pendidikantak formal, pendidikanformaldan pendidikanbukanformal.

Padapeningkatbayi dankanak-kanakindividu manusiamene-rima pendidikanawaldalaminstitusikeluargadi rumah.Pendidikanmi berbentuktak formal, iaitu pengalamanpembelajaranyangpel-bagai, menyentuhaspekpenyediaankanak-kanakbagi mewarisibudayahidup masyarakatibu bapanya.Kanak-kanakmenerimapengalamanpembelajarandan segi bahasasebagaimedia untukkamunikasidansosialisasi;pembelajarannilai-nilaikehidupanyangmembinasistempersonalitidanbudi pekertinya;danpembelajaranpelbagai kemahiran bagi memenuhi keperluan perkembanganhidupnya.

Pendidikantak formal melalui pelbagaicarayang tidak rigiddan tidak khusussepertimelalui interaksi berbahasadenganibubapadanrakan-rakan;melaluimediapermainanbagimemantapkankemahiranpsikomotor;melaluimediakomunikasisepertiradiodantelevisyen;danmelaluibahan-bahanbercetaksepertibuku,majalahdanakhbar.

Pendidikantak formalyangditerimaolehkanak-kanakdalamtempoh enamtahun pertamahidupnyamemberikesanyang me-nyeluruhdanmendalam.Pengalamanpembelajaranasasdanutamayangmenentukanhaluanperkembanganpadaaspekintelek, sikap,nilai, emosidanjasmaniindividu manusiapadamasabenikutnya.Halangandanketid~kberuntunganpadaaspekmaterialdanpsiko-sosioemosionalyangdialami dalam tempoh masahidup peringkatawalyangsingkatmi mewujudkankesan-kesannegatifdalam pro-ses perkembanganselanjutnya.Kesan-kesannegatif itu boleh di-lihat padakebolehanintelektual, kebolehanjasmani, kebolehanbersosial,sikapdan budi pekertiseseorangindividu.

Suasanarumahtanggadantarafpendidikandanpemikiranibubapamerupakanfaktorpentingyangmempengaruhiperkembangankanak-kanak.Di sinilah letaknyakepentinganpendidikansebagai

310


agenpembangunanindividu danseterusnyamasyarakat.Golongandewasayangcelikhurufdanmempunyaipendidikanyangbaikbolehmenjalankan• tanggungjawabmembantu proses perkembangankanak-kanakyang sihat dan segi jasmani dan rohani. Golongandewasayang celik huruf dan berpendidikanlebih pekamengenalmasalahperkembangankanak-kanakdan seterusnyalebih pekamencaripenawaruntuk mengatasimasalahberkenaan.Juga,go-longandewasayangberpendidikanlebih pekamemanfaatkanpe-luang dan infrastruktur bagi kesejahteraanhidup keluargadanperkembangangolongankanak-kanak.Justeruitu, pendidi1kantakformalyangditerimaolehkanak-kanakdalaminstitusikeluargadandaripadainteraksipersekitaransemulajadi danpersekitaransosial,merupakanpendidikanyang samapenting dan kadangkalalebihpentingdaripadapendidikanformal yangditërimadi sekolah.

Dan sejakumur 6 tahunhingga 18 —21 tahunseseorangmdi-vidu mempunyaitugasmendapatkanpendidikanformaldi institusisekolah, maktabataupununiversiti. Selamatempoh itu individumenerimapendidikan dan pengalamanpembelajaranyang ber-

311

MengajiQuran


struktur danbertahap-tahapmengikutkurikulum yangditetapkanolehgolonganberautoritidangolonganpendidik.Bermulaumur 6tahun individu mengalamiregimentationakademikyangdianggappentinguntukdikuasaioleh individu bagi menyediakanindividu itudenganpelbagaikemahiranbagi memikul tanggungjawabdalammasyarakatpadamasaakandatang.

Dalam tempohmasapersekolahanindividu menghadapigurudengancarapengajaranyangberanekaragam,buku-bukuteksyangberanekakandunganakademik,buku-bukukerjadanlatihanyangmenguji pelbagaikemahiranintelektual,dan individu pelajaryanglain yangberatus-ratuscarabertingkahlakudanpekerti.Selaindan-padaitu, pelajarmenghadapibeberapapeperiksaanyangbertujuanuntuk menyaringdan menyingkirkanmerekakeluardaripadape-ningkat~pendidikanformal setenusnya.

Dalamtempohpersekolahan,pelajarmenghabiskansebahagianbesarmasanyamenjalankanaktiviti kurikulum danko-kurikulum.Walau bagaimanapun,pendidikantak formal dan bukan formalmasihtetapberlakudalam tempohpersekolahanformal tetapi pe-nekananbagi kedua-duajenis pendidikanmi adalahkurangber-bandingdenganpendidikanformal.

Pendidikanbukan formal dan tak formal berlakusepanjangtempohhidup(lifelong) individu. Walaubagaimanapunpendidikan

Bermainalatmuzik

312


-~—-~ 1~_-_i~~~- — II, ~_ 12

Umur A B C D E(tahun)C 1~ L ~2

7/Z~’//////////4 ~I I I ~I L~J

0 5—7 18—25 60..~

Lahir JangkaHidup Mati

I~: PendidikanBukanFormal& Tak Formal (Kanak-kanak)

II: PrasekolahPendidikanFormal

12. PendidikanBukanFormal& Tak Fc~rmal(Dewasa)

A: Asuhandi rumahataupusatasuhan

B: Tadika

C: Sekolah,Maktab, Universiti

D: PendidikanDewasa(Kenalhuruf)

E: Pendidikanberterusan.

Rajah 8.1~

bukanformalberlakudalamtempohmasatertentukeranaia lebihsistematikdaripadapendidikantak formab~Rajah 8.1 menjelaskankedudukanpendidikanformal, bukanformaldantak formaldalamkontinum pendidikanseumurhidup.

Pendidikanseumurhidup adalahsatu konsepyangkompre-hensifyangmencakupipembelajananformal, bukanformal dantakformal danmeliputi seluruhjangkahidup seseorangindividu bagimencapai perkembanganmutakhir dalam kehidupan peribadi,sosial dan pnofesional.Ta menampilkanpendidikansebagaisatukeseluruhan,iaitu pembelajaranyang berlakudi rumah, sekolah.masyarakatdantempatkerjamelaluimediamassadansituasi-situasilain danstruktunbagi mencapaidan mempertingkatkankecemer-langandin.4

Adatiga pninsipdasardalamkonseppendidikanseumurhidupiaitu: Pentamaialah pembelajanansepanjangtempohwaktu hidupsecarasedardan bertujuan;keduaialah pembelajarandalam pel-bagaikeadaan;danketiga ialahpembelajarankendiri iaitu individumempunyaimotivasi untuk sentiasabelajartanpaadaunsurpak-saan.5

Rajah8.2menunjukkanperspektifkeseluruhanpendidikanse

313


umur hidup padaaspekmutukehidupandanpembangunan.Mutukehidupanberfokuskepadakeselesaanhidupdanpemenuhankeper-luan kehidupan individu dan masyarakat. Pembangunanpulameliputikonteksalamsekitar,makanan,perumahan,perkhidmatansosial, ekonomi dan politik. Pembangunanjuga meliputi dimensipembangunanpenibadi,sosialdanvokasional.

Pendidikanseumurhidup mempunyaicini-cini utama sepentibenikut:6

I . Keseluruhan(Totality) meliputi berbagai-bagaipeningkat,

alamsekitar,rnakananbekalanair, perumahan,kesihatan,kebudyaan,pengangkutan,pekerjaan,perdagangan,politik

‘ ProgramKenal Huruf,Celik Huruf,PendidikanBerterusan

‘Setting’formal, tak formal, informal

Rajah 8.2 Perspektifpendidikanseumurhidup7

— masyarakat— negara

sosial, vokasjonal

314


aktiviti dan pengalamanyang membeni sumbangankepadapendidikan.

2. Integrasi— difahami dan sudutintegrasi kunikulum, integnasidalamprogramlatihanguru dan kehidupanmasyarakat.

3. Kelenturan(Flexibility) — vaniasidankepelbagaiankandunganpelajaran,modpembelajarandanmasapembelajaran.

4. Pendemokrasian— bebasdalam mendapatkanpeluangdanke-mudahandalampendidikanbagi semuaahli masyarakat.

5. Peluangdan Motivasi — keupayaanpenibadi individu untukmemperolehipeluangdankejayaandalampembelajaransendini.

6. Kebolehdidikan(Educability)— matlamatuntukperkembanganindividu denganmemperolehikemahiranbelajar, kemahiranmenilai kebolehandin dankesediaanmembuatperubahanyanglebih baik.

7. Modaliti Operasional— kesedaranbahawapendidikanberlakusecaraformal, bukanformal daninformal.

8. Mutu KehidupandanPembelajaran— kefahamanbahawape-rananpendidikandalam masyarakatialah pembentukanke-upayaanman~tsiahinggake tahapmaksimum.

Pendidikan bukan formal ialah segalabentuk aktiviti pen-didikan yangtersusundansistematikuntuk sesuatugolonganber-dasarkankepenluandanaspirasimereka.8Cini-cini lain pendidikanbukanformal ialah:

I . Parapesertanyatidak terbataskepadagolonganmuda,dewasaataugolongantua.Namundemikian,ia tertumpukepadamana-managolongantertentudenganmatlamatdanobjektif tententu.

2. Ia dijalankan atau diorganisasikanoleh sesuatupihak atauagensi.

3. Suasanapembelajaranadalahformal iaitu adakunikulumyangberstrukturdan formal . sertaada infrastnuktun sepenti bilikdarjahdan kemudahan-kemudahanpembelajanandan peng-ajaran.

4. Adaorganisasipentadbirandanpengendalianyangkemasben-sertasumber-sumbersokongansepertisümberkewangandansumbentenagapengajan.

315


5. Ia kadangkalamempunyaisistempenilaianataupepeniksaantertentudanjuga adapenganugerahansijil bagi mengesahkanpenyertaandanpencapaian.

Contoh pendidikanbukan formal ataupendidikanluar per-sekolahanbiasaatau tempoh pensekolahanialah: Kelas agamadisuraudan masjid, kelasmuzik untuk kanak-kanak,kursusdalamperkhidmatan,pengajianluar kampusdan kursusseparuhmasauntuk golongandewasayangbekerja.

Jenis-jenispendidikanyangtergolongdalampendidikanbukanformal ialah pendidikan berterusan(continuing education),pen-didikan lanjutan(further education),pendidikandewasa(adultedu-cation)dan pendidikanberulang(recurrenteducation).

Pendidikan berterusan secaraamnyabolehditaknifkansebagaipendidikanyangmembenitumpuankepadaindividu(kanak-kanak,remaja,dewasa)yang sudahkenalhuruf dan sudahmemperolehikemahiran‘asas’.9mi bermaknaindividuyangbutahuruftidakten-golongsebagaipesertadalampendidikanbenterusan.Padamasamipengertianpendidikanbertenusantelahdisempitkankepadakaumremajaatauonangdewasayangtelahmelalui persekolahanformalwajib.Jarvis(1983)menya’takanbahawapendidikanberterusanada-lah pendidikan bersifat lepas tempoh persekolahan(post-initial

10

Pendidikan lanjutan ialah pendidikan untuk golonganyangsudahkenalhurufdanyangsudahmelalui pendidikanwajib (post-compulsoryeducation).Pendidikanwajib dalam konteks Malaysiaialah pendidikansekolahrendahiaitu semuakanak-kanakwajibmengikutinyasepertiyangdiperuntukkanoleh AktaPelajanan1961.Dalamtahun1950-anhinggaakhir tahun 1970-anpendidikanjenismi diadakandenganmeluasdi Malaysiamelalui SekolahLanjutanKampungbagi menampungkanak-kanakyanglebih umurdanter-cicir danipadapersekolahanformal. Sekolah Lanjutan KampungmenyediakanpelajaranakademikdanvoksionaluntukpepeniksaanSijil RendahPelajaran(SRP),Sijil PersekolahanMalaysia (SPM)danSijil Tinggi PersekolahanMalaysia(STPM). Kursusvokasionalyangdiadakandi SekolahLanjutanKampungialahPelajaranPer-dagangan,Pelajaran Teknik dan Pelajaran Khas untuk orangpekak.1’

Pendidikan dewasaialah pendidikan yangbensifatliberal atauterbukayangdiadakandi waktukelapanganyangseseorangdewasa

316


boleh memperbaikidan meluaskanpengetahuan,kemahiranatauhobinya.Coles(1972)mentaknifkanpendidikandewasasebagaipen-didikan untuk orangdewasalelaki danperempuanbagi memenuhikepenluandanminat yangpelbagaimenuruttahapkebolehandankefahamandanbagimengisiperubahanperanandantanggungjawabdalamkehidupan.12Bagi hal Malaysia,padatahun 1960-anpendi-dikan dewasamempunyaiobjektif utama untuk membasmibutahurufdi kalangankaumdewasa,khususnyamerekadi kawasanluarbandar.

Pendidikan berulang adalah pendidikan bertempoh-tempohuntukgolongandewasayangsedangbekerja.Seseorangpekerjaber-hentibekerjasementarawaktu untuk mengikutikursusselamaduahinggaempattahun.Selepasitu ia menyambungkerjanyasemuladitempatyangsamaataudi tempatlain. Selepasbekerjauntuk bebe-rapa tahunpekerjaitu mengikutikursussemuladan bekerjabaliksemula.Pendidikanjenismi diadakandise’babkanoleh perubahanpembangunanteknologidanindustnidalam sektorekonomi.Peng-alamanpembelajarandalam pendidikan berulangadalah sepertiformal tetapi membeni tumpuanterhadappeningkatankemahiranikhtisasatauvokasional.

Sungguhpunseseorangindividu telahmelalui pendidikanfor-mal dan pendidikanbukan formal dan ia telah memperolehike-mahiranasas3M danfungsi kemahiran-kemahiranlain (functionalliteracyandskills). namunhal mi masihbelum mencukupi.mi me-mandan~kanbahawa ilmu pengetahuandalam pelbagaibidangsentiasaberkembangdenganpesat, pengetahuandan kemahiranyang dipenolehipadamasasekarangakan menjadi ‘obsolete‘ danketinggalandalamtempohsatuatauduatahunakandatang.Dengandemikianpendidikantak formal melalui pembelajaransendini(self-learning) adalah cara utama untuk sentiasa mempertingkatkan(upgrade)pengetahuandankemahiransejajardenganperkembang-anyangberlaku.Kepekaanindividu menghayatipninsipdankonseppendidikanseumunhidupmerupakandin individu modendanpro-gresif.

Di antara media yang berpengaruh dalam pendidikan takformal ialah surat khabar,buku~radio, televisyendan komputer.Mediasuratkhaban,radiodantelevisyenmenyebarkandengancepattentangkejadiandan perkembanganterbarudalamsemuabidangdan peningkattempatanhingga ke peringkatmasyarakatantara-bangsa.Media-mediaberkenaanlebih berkesandan berpengaruh

317


mengubahpemikiran,sikap dannilai semuagolongandanlapisanmasyarakatkenana liputan media tersebutlebih nelevandenganpensoalan‘survival’ manusia. ~

Masyarakatnegarami ialahmasyarakatkosmopolitan,iaitu terdiridanipadapelbagaikaum,antarayangutamanyaialah bumiputera,Cina, India dan Eurasian. Bumiputenaterdini danipada kaumMelayu, Melayu Ash dan semuakaum penibumi di SabahdanSarawak.Lebih danipada75 peratusmasyarakatneganami men-duduki kawasanluarbandarsepertidi kampung-kampung,tanahrancangan,ladang-ladanggetah,kawasanlombongbijih timahdankawasanpesisiranpantaidan sungai.

Istilah ‘luar bandar’ membawakonotasi yang tidak menye-nangkan.DalamkonteksMalaysia,kawasanluarbandarnyatidak-lah sedaifkawasanluarbandandi kebanyakannegaraDuniaKetiga.mi adalahkeranasebahagianbesarkawasanluarbandardi Malay-sia sedangdimajukansertamenikmatiinfnastrukturasasyangbaiksepertijalan raya, bekalanair, bekalanelektnik dan pusat-pusatkesihatan.Istilah luarbandarbagihal Malaysiabermakna‘jauh danbandar’ dan bukannyakawasanyang menghadapifenomenaun-civilized dan tidak moden.

Terdapatbeberapacmi utamayangmembezakanmasyarakatbandardanipadamasyarakatluar bandardi Malaysia,antaranyaialah:

1 . Kegiatan ekonomi masyanakatluar bandarmasih tertumpukepadapertaniansubsistenataupentanianseparuhkomensial.

8.2 PENDIDIKAN BUKAN FORMAL DAN TAK FORMALBAG! PEMBANGUNAN MASYARAKAT

318


Kegiatanekonomidi bandarialah dalam sektorperdagangan,perkhidmatan,industni pemprosesan,kewangandan lain-lain.Walau bagaimanapunkawasanluan bandarmerupakan‘pen-pheral zone‘ yai%g membekalkansumbersepertitenagakerjatidak mahir danbahan-bahanmentahbagi kawasanbandar.

2. Infrastrukturmaterialbagi kehidupanbagi luar bandaradalahbersifatmemenuhkankepenluanasassepertikeperluanbekalanair danelektnik, jalannaya, pusatkesihatandanperhubungan.Di kawasanbandar,mutu kehidupanadalahlebih baik denganadanyainfrastruktunyangbaik danpelbagai.

3. Kehendakkehidupandi bandaryanglebih mencabardanbesarmenyebabkanindividu masyarakatbersifat individualistik te-tapi berfikiran liberal keranaadanyapengaruhmetropolita-nisme.Kehidupanmasyarakatluar bandarmasihmengutama-kanbudayahiduptradisionaldankonservatifsungguhpunadacmi pemodenanberlaku.Pembangunannegaramemerlukanpembangunanluar bandar

danbandan.Walaubagaimanapunadalahwajarpembangunanluarbandar diutamakanmemandangkänterdapatlebih danipada75peratuspenduduktinggaldi kawasanluar bandar.Perkarami ben-dasarkankonsepkadar pembangunan,peratus pembangunanma-syarakatbengantungkepadakadarpembangunankawasan-kawasanyanglewatmembangun.Kadarpembangunanadalahcepatsekira-nya sem~tawilayah dan kawasanmembangundengancepatdanserentak.Kawasan-kawasanyangdianggapsebagaikawasanlewatmembangunialah kawasanluar bandar.

Apakahyangdimaksudkandenganpembangunanluarbandan?Pembangunanluarbandartidak bermaksudmembandarkan(urba-

nized)kawasanluar bandardan segi fizikal ataupunmembandan-kancarahidupataubudayamasyarakatluanbandar.Pembangunanmasyarakatluan bandarmenyentuhtiga perkarapenting iaitu:

1 . Perubahannilai, sikapdanpemikiranindividu untukmencapaitarafhidup yanglebih bermutu,modendansistematik.

2. Peningkatantarafkemudahandanperkhidmatansosialsepertiperkhidmatankesihatan,pengangkutandanperhubunganagarkeadaanpersekitarandan keadaanhidup masyanakatluarbandarmenggambarkancini-cini masyarakatbertamadun,mo-dendansistematik.

319


3. Peningkatanproduktiviti dalam kegiatanekonomi agar pen-dapatanpen kap~tameningkat melepasipanas pertengahan(middle incomelevel). Misalnya,produktiviti bidangpertaniandapatdipertingkatkanmelalui amalanpet~taniankomersialin-tensifyangmemaksimumkanpenggunaansumbertanahdengann~enggunakanteknik pertanianmodendankaedahpemasaranberonientasikaneksport.

Sehubungandenganhuraiantigaperkaradiatas,pembangunanmasyarakatbukan hanya tertumpukepadaaspekpembangunansosioekonomisahajamalahanmeliputi aspekpsikologi.Aspekpsi-kologimerupakanaspekyanglebih utamadanpentingdibangunkanterlebihdahulusebelumpembangunansosioekonomibolehberlaku.Pemikinan,sikap dan nilai masyarakatperlu diubahdanipadake-adaannegatifmenjadi positif agarperubahanataupembangunanpositif berlaku denganmudah. Di sinilah pendidikan,samaadaformal, bukanformaldantak formal, memainkanperananpentingdalam prosesperubahanpemikiran, sikap dan nilai masyarakat.Denganitu pembangunanyangmenyeluruhmeliputi aspekpsiko-sosioekonomi.

DasarEkonomiBaru(DEB) yangdilancarkansejaktahun1970merupakandasanutamayangberfokuspadapembangunansosio-ekonomimasyarakat.DEB yangberteraskanideologi sosialismem-punyaiduamatlamatutamaiaitu:

I . Membasmi kemiskinan di kalangan rakyat khususnya dikawasan luar bandar melalui peningkatan produktivitiekonomi.Dengandemikianjurangdi antaragolonganmiskindengankayadapatdirapatkan.

2. Menyusunsemulastrukturmasyarakatdanpenghapusanpenge-nalankaummenurutfungsi ekonomimelalui agihanekuiti danpeluangpenyertaanpertumbuhanekonomiyanglebih adil (pro-portionate).Dengandemikianjurangpenyertaandalam eko-nomidan penikmatanhasil ekonomiantarakaum bumiputenadenganbukanbumiputeradapatdirapatkanataupundibasmi-kan samasekali.

DasarEkonomiBaru berpegangkepadapninsipagihanekuitiekonomiyangsamaratabagi mewujudkanmasyarakattanpakelas.Agihan ekuiti hasil pendapatanneganayang samarata atause-

3~0


kurang-kurangnyaberkadardapat memastikantiadanyajurangyangketaradi antaramasyarakatbandardenganluarbandaratau-pundi antaragolonganelitdenganproletariat.MatlamatmutakhirstrategipembangunanDasarEkonomiBaru ialah untuk mencapaiintegnasi nasional atau perpaduanyang menyeluruhyang men-jangkauaspekkaum,ekonomi, sosial,politik danwilayah.

Pencapaianhasratdan matlamatDasar Ekonomi Baru danpembangunanmasyarakatbukansahajabergantungkepadafaktordoronganpolitik tetapijugakepadafaktorpembangunanstrategik.Doronganpolitik terbahagikepadaduaaspek;iaitu keinginanke-rajaanatauparti pemenintahmengutamakanpembangunanmana-manawilayahtanpamotifsekatan,dankeinginanataukesungguhanrakyatmelibatkandin dalamurusanpolitik bagimewujudkandayadesakanuntukmembelanasibsendinidanmenentukanhaluanpem-bangunanmasyarakatdannegara..Doronganpolitik mempengaruhikadarpembangunan,samaadacepatataupunlambat.

Pembangunanstrategik ialah pengaturcaraan~rancangan-rancanganpembangunansecarasistematikdan logis agan~pelak-sanaannancanganadalahpnaktis dan relevandengankumpulansasaran.Pembangunanstrategikmemenlukanpenyelidikanuntukmengenalpastimasalahdanhalangandalampnosespembangunandanselanjutnyamembuatresolusistrategibagimembasmimasalahdanhalanganberkenaan.Teoni ‘trickle down’ yangmengharapkanprogram pembangunansampai kepadakumpulan sasarantidaksesuaidalam nangkakonsep pembangunanstrategik.Rajah 8.3menunjukkankomponenyang terlibat dalampembangunanstna-tegik.

Pembangunanstrategikbenfokuskepadapembangunanpsiko-sosioekonomimasyarakat.Komponenyang terlibat dalam usahapembangunanpsikososioekonomimasyanakatialah kehadirante-nagaperancang,tenagapenyelidik,infrastnuktursepertibekalanair,elektnik,jalan raya, pusatkesihatan,bengkel,pusatpembelajarandan teknologi; dan sumberkewangandan tenagakerja‘ teknikalsepertipengajardanjuruteknik.

Parapenyelidik yangpakardalam bidangpsikologi,sosiologidanekonomidiperlukanuntuk mengesancini-cini keperluan,mas-alahdanhalanganyangwujud dalamsatukelompokmasyarakat.Hasil penyelidikanpula digunakanoleh ahli-ahli perancanguntukmenggubalprogramdanprosedursentauntukmengenalpastikankosdanjenisinfrastrukturdansumberyangsepadan.Tenagapengajar

321


Pendidikanbukan formal meliputi seminar, bengkel,kursusjangkapendek,kursusdalamperkhidmatankursustanpasijil dankursus dalam cuti, mengikut kumpulan sasaran.Misalnya, jikakumpulansasaranialah golonganpetani dan nelayan,makapen-didikanbukanformalberbentukkunsusjangkapendekdanbengkel.

Secaraamnya,kursus-kursusdalamdomainpendidikanbukanformal adalahyang bencorakpraktikal, vokasional spesifik danrelevanuntuksesuatukumpulansasarandanuntuk sesuatumaksudatautujuan.Oleh itu, programataukunsuskunikulum danaktivitiadalahfleksibel danpelbagai.Di antarakursus-kunsusyangrelevanbagi pembangunanmasyarakatluar bandankhasnyatergolongdalam tiga kategori utama iaitu: Pendidikan Am, PendidikanVokasionaldanPendidikanSivik danSosial.’3 Rajah 8.4 benikutmenjelaskanjenis-jeniskursusdalamtiga kategoniberkenaan.

Pendidikan. BukanFormal

Pendidikan PendidikanAm Sivik & Sosial

* Bahasa * Kesihatan* Matematik * Kemasyarakatan

. * Perniagaan * Politik* PerindustrianKampung , ~ Perniagaan* PengurusanRumahtangga

Rajah 8.4 Jenis Kursus Pendidikan Bukan Formal untuk pembangunanmasyarakatluarbandar

Pendidikanamdiperlukanuntukmembasmibutahurufdanse-terusnya membina kemahiranasas3M bagi golongan yang ber-

kenaanmengikutikursus-kursusdalampendidikanvokasionaldanpendidikansivik dansosial.Selaindanipadaitu, kemahiran3M yangdiperolehmembolehkanindividu mendapatkanpengetahuandankemahiranbarumelalui pembelajarankendini ataupendidikantakformaldanselanjutnyamemanfaatkanpengetahuandankemahiranyangdiperolehuntuk menjadipesentapembangunanyang inovatifdan yakin.

Pendidikanvokasionalyang komprehensif,merangkumipd-

PendidikanVokasional

* Pertanian* Pertukangan* Kraftangan* Perikanan

323


bagai kemahiran, membolehkanindividu bersifat ‘versatile’ ben-dikari dan mempunyaimobiliti vokasionbagi menyarahidupnyadenganlebihproduktif. Pengurusanrumahtanggauntuksun rumahadalah penting untuk membina kesedaransun rumah tentangperananmerekadalampenjagaananak-anak,dalamamalanpema-kanan yang seimbangdan dalam pemeliharaansuasanarumah-tanggayangbersihdantenteram.

Pendidikansivik dan sosialbertujuanuntuk menyedankanin-dividu dalam masyarakattentang tanggungjawabdan perananmerekadalam kegiatankemasyarakatandan kegiatanpolitik. Pe-ngetahuanpolitik dan fungsi agensi-agensidalamjenterapentad-birankerajaanmembolehkankestabilankerajaandanpemenintah-an.Selaindaripadaitu, ia membolehkanindividu lebih pekatentangpeluang-peluangyangbolehdinaihdaripadaprogram-programpem-bangunanyangdiadakanoleh agensi-agensikerajaan.

Sebilanganbesanagensikerajaandi bawahnaunganKemen-tenian-kementeniankerajaanbergiatcergasmenjalankankegiatanpendidikanbukan formal sepertiseminar,bengkel,kunsusjangkapendekdan latihan vokasional untuk kumpulan sasarandalammasyarakat.Kunsus dalam perkhidmatanjuga diadakansebagaicaramempentingkatkanmutu kenja kakitanganagensi.Di antanaagensikerajaanyang giat menjalankanpendidikanbukan formaluntukpembangunanmasyarakatsecaralangsungialah:

* Majlis AmanahRakyat (MARA) — kursususahawanbumi-

puteradankursuskajian luan kampus.* InstitutTadbiranAwamNegara(INTAN) — kursuspengurusan

danpentadbiranbagi kakitanganagensi-agensikerajaan.* Institut Dakwah Islamiah (INDAH) — kunsuspendakwahan

untuk.paraguru agamadan ulama.* LembagaPenancangKeluangaKebangsaan— kunsusuntukkaki-

tangandan orangawamtentangperkembangankeluarga.* LembagaPertubuhanPeladang(LPP) — bengkel dan kursus

jangkapendekuntuk parapetani danpeladangmengenaipen-taniankomersial.

* LembagaKemajuan Ikan Malaysia (LKIM) — bçngkel dan

kursusjangkapendekuntukparanelayantentangteknik ternak-an danpenangkapanikan air tawardanhasil laut. ~..

* Institut PerkembanganPenyelidikan Pertanian Malaysia

324


(MARDI) — kursusjangka pendekuntuk golonganusahawandanpetanimengenaiteknologimakanandanpertaniankomer-sial.

* JabatanPerkhidmatanVeteninar— kursusuntukparapenternak

ayamdanhaiwanternakanlain tentangteknik ternakankomer-sial.

* PerbadananKemajuanPelancongan(TDC) — seminardankur-

susuntuk parapengusahadalam bidangpelancongan.* JabatanHal-EhwalOrangAsh (JHEOA) — khidmatbimbingan

dalamusahamemajukantarafhidup orangash.

* PusatPemuhihanPenagihDadah— kursusdisiphindanlatihan

vokasionáldalamprogrampemuhihanpenagihdadah.* JabatanPenerangan— ceramahdanpenyebarantentangmak-

lumatmengenaiprogrampembangunan.* KementerianPembangunanNegaradanLuarBandar— bengkel

dankursusuntuk membasmibutahurufdankemiskinanrakyatdi luar bandar.

* Institut Teknologi MARA (ITM) — kursus pengajian luar.

kampus.* Institut Kemahiran MARA (1KM) — kursus vokasionaldan

teknikal untukpara behia.* PusatLatihan Dusun Tua — kursus vokasional dan teknikal

untuk parabehia.* Universiti-universiti — kursus pendidikan lanjutan dan pen-

didikan berterusanperingkatikhtisasdanseparaikhtisasuntukkakitanganawamdan swasta.

* IkatanRelawanRakyatMalaysia(RELA) — kursuspengawalan

keselamatankampunguntuk orang-onangawam.* JabatanPenjaraMalaysia— kursuspemuhihandanlatihanvo-

kasionaldan pendidikanam untuk banduan.* Bahagian Kemajuan Masyarakat (KEMAS) — kursus dan

bengkeluntukketua-ketuakampung,kursusuntukgurusekolah~ dan aktiviti pendidikan am untuk membasmibuta huruf di

kalanganrakyatluar bandar.* Maktab KerjasamaMalaysia (MKM) — kursus, seminardan

bengkeluntuk kakitangankoperasiberkenaan.

325


* PerbadananKemajuanKnaftanganMalaysia— kursusmemaju-

kan industri kraftanganlogam dan bukan logam untuk go-longan usahawanyangterlibat.

* BahagianPenyertaanBumiputera KementerianPerdagangan

danPerindustrian— kursusdanseminaruntukusahawanbumi-puteradalambidangpenindustriandanpendagangan.

* PusatDayaPengeluaranNegara— kursus,seminardanbengkel

untuk golonganusahawandaneksekutifagensikerajaan.* KementerianKebajikan Masyarakat— pendidikan dan pen-

jagaanuntuk kanak-kanaktidak beruntungdanorangtua.

Daripadasenaraiagensi di atas serta kegiatanyang merekajalankan maka bolehlah disimpulkan bahawabentuk, jenis danmatlamatpendidikanbukanformaladalahpelbagaidanmempunyaiskopyangluas.Selaindaripadaitu, parapesertadalampendidikanformal terdini daripadapelbagaigolonganindividu, iaitu golonganmuda,belia, wanitadanonangtua.

Pendidikantak formaljuga memainkanperananpentingdalamprosespembangunanmasyarakat.Cmi utamapendidikantak for-mal ialah pembelajarankendiri dan ketiadaaninteraksi pengajar-pengajarsepertidalam pendidikanformaldanbukanformal. mdi-vidu sendiri yang berusahabelajar dan memahamibahan-bahanyangdilihat ataumakiumatyangdidengar.Media pendidikantakformal ialah pameran,ekspo,tayanganfilem, televisyen,radiodanmediacetak.Mediatelevisyendantayanganfilem merupakanmediayangberkesanmenyampaikanmaklumatkeranaia menunjukkanturutanprosesterhadapsesuatuperkara.Televisyendanradioseringdigunakanuntukpembelajaranjarakjauhbagimenjangkaumasya-rakatdi kawasanpedalaman.Satucaralain pembelajaranjarakjauhialah kursusgayaposyangprosespengajaran-pembelajaranadalahmelalui media pos.

Aktiviti Kelas

* Fenomenakawasantanahsawahdanladangterbiar me-

rupakansatu fenomenayang sedangmelandakawasanluarbandar.BincangkanprogramdanIangkahpendidik-an bukan formal untuk membasmifenomenaitu.

326


Denganmenggunakanperakamkaset radio. cuba andabuatkansatumodul pengajaranbagi dihebahkankepadapara petani tentangprojek ternakanikan air tawar.

Kes Projek Animation Rurale’4

KesprojekAnimationrurale menaniksekahidipaparkankeranaben-kaitan denganusahapembangunanmasyarakatluar bandar diMalaysia. Selain danipadaitu, kes mi dipaparkanuntuk menjaditehadanbahawausahapembangunanpenlubermuladaripadadahammasyarakatdanbukannyadan luar masyanakat.

Pnojekanimationrurale telahdilaksanakandi duabuahnegaraAfnika, iaitu Senegaldan Nigeria pada tahun 1960 hingga 1980.Projek mi digenakkandandirancangoleh pakarasing(foreign ex-perts)bagimembangunkanmasyarakattempatan.Animationnuraleialah satustrategipembangunanmasyarakatyangberteraskanpen-didikan bukan formal untuk membinakemahiran,pe’mikiran dansikap golongandewasadalam masyarakat.Stnategiberkenaandi-neka bentuk membimbing golongan dewasaluar bandar untukmenyentaisecanaaktif dalamprosespemodenancarahidup,kaedahpengeluananpertaniandanpencubaaninstitusiekonomidanpohitik.Oleh yangdemikianpnojekanimationrurale mempunyaimatlamatuntuk membangunkansumbertenagamanusiamelalui penyertaanaktif.

Projek animation rurale bendasankandua tanggapaniaitu:

I . Pendidikanuntuk golongandewasadi luar bandardanpenubuhaninstitusi sosioekonomiyangmengadakantaburansak-samasumberdanhasil neganamenupakanpnoses-pnosesyangben-padanan(complementary).Pendidikandaninstitusitensebutadalahpentingsebagaistrategiuntukpertumbuhandanekuiti ekonomi.

2. Penyentaandahaminstitusi ekonomi dan pohitik menjaditenasyangmendidikdanmelatihindividu bentindakdalamskopins-titusi berkenaan.Animationrurale menganggapbahawakedua-duapembelajarandan tindakan (action) sepatutnyaberlaku denganserentak.

Projek animation rurale digerakkanoleh animateuers,iaituwakil-wakil kampungyangdilatih khasmengenaikaedahpentaniankomensiah,pemasaran,penjagaankesihatandandibenipengetahuantentangpenananinstitusi sosial, ekonomidanpohitik. Wakil-wakil

327


kampungterdiri daripadaorangkebanyakan,bukannyaahli-ahlipolitik atauketua-ketuakampung.Wakil-wakilkampungyangmen-dapatlatihan kembahike kampungmasing-masinguntukmengajakdan membimbingorangkampungmenjadipesertaaktif dalamke-giatan sosial,ekonomidan pohitik, mengikutkaedahyangmenekatenimasemasalatihan.

Adakah projek mi berjaya? Projek animation runale gagalmengubahtaraf sosioekonomikhususnyadanstruktur masyarakatamnya.Kegagalanprojek mi menampilkanbeberapanatijahdanfaktonyangmenyekatprosespembangunan,antaranyaialah:

1 . Kepakaranpakar-pakarpembangunanasing tidak semestinyamenjaminkejayaansesuatuprojek pembangunanyangdijalan-kan. Terdapat ‘mismatch‘ dalam aspekpendekatankeranakurangpengetahuanyangmendalammengenaibudayahidupmasyarakatdi kalanganpakar-pakarasing.Merekamerancangprogramdan strategimenurutmodel pembangunanekonominegaramajuyangsamasekahitidak relevandengankontekske-perluandanaspirasimasyarakatnegarayangbelum maju.

2. Ketiadaandorongandandesakanpohitik keranatiadanyapeng-hibatanketuakampungdan ahhi pohitik yang mempunyaipe-ngaruhyangkuat,samaadauntukmenyokongataumenentangsesuatuprojekpembangunan.Biasanyagolongan‘chit’ yangber-penganuhmi menentangprojek pembangunandengantujuanuntukmempentahankankedudukandantarafmereka.

3. Projek pembangunananimation rurale tidak memberi pene-kananterhadappendidikanbukanTormal dalamdomainpen-didikan am yang penting untuk membasmibuta huruf, pem-bangunanmentaldan penubahansikap masyanakat.Oleh itu,pendidikanvokasionalyangdibenikankepadagolongandewasatelahdihihat sebagaitidak nelevandanpertaliandenganpenu-buhaninstitusi-institusisosial,ekonomidanpolitik, dankonseppemodenanbudayahidup masyanakat.

Kegagalanprojekanimationrurale di SenegaldanNigeriamem-punyai banyakpensamaandengankçgagalanprojek-projekpemba-ngunanmasyarakatluarbandardibawahDasarEkonomidi Malaysia.Penggunaanpakan-pakarasing bagi membangunkanmasyarakatluar bandardan sumbertenagamanusiaseningkali mewujudkan‘mis-match‘padaaspekkeperluandanperkaedahan,yangseringkahi

328


juga menguntungkansesuatugolongankeranadayapembangunanitu tidakboleh ‘trickle-down‘ kepadagolonganbawahan.Di sampingitu, pendidikan bukan formal yang menitikberatkankemahiranvokasional sahajatanpa membeni tumpuanpada pembangunanmentaldansikap menyebabkankegagalanmasyarakatmehihatke-relevananpendidikan vokasional yang ditenima dengankonseppemodenandanaspekpembangunanyang lain. Prosesperubahanmentaldansikapmemerlukandayapenggerakdankepimpinanyangdedikasidanaktif sepertiahhi politik, ketuakampungdangolonganguru agama.

RINGKASAN

* Pendidikan terbahagi pada tiga kategori iaitu. pendidikan

formal, bukanformal dantak formal.* Pendidikanfonmalmenekankanpenguasaanakademik,penge-

tahuanam,pepeniksaandanbersifatrigid kenanaterbatasdansegi masa.

* Pendidikanbukanformalmempunyaiskopyanglebihluas dan-

pada pendidikan formal keranamencakupi‘dimensi kepel-bagaiangolongan peserta,kunikulum, keadaantempatdanmasa,matlamatdanmotif, kaedahpengajarandanagensiyangmengendahikanprogram.Pendidikanbukanformalmempunyaipotensiyangtinggi untuk dimajukanbagi mencapaimatlamatpembangunanpsikososioekonomiyangberkesan.

* Pendidikantak formal mengutamakanpembelajarankendini

melalui mediacetakdanelektnonik.* Ketiga-tiga kategori pendidikan yang dinyatakantermasuk

dalam kontinum pendidikan seumur hidup. Pendidikan Se-umurhidupberteraskanfalsafahpembangunanmanusiamelaluipendidikan yang selajar dan seimbang mehiputi pelbagaidimensi.

* Pendidikanbukan formal dan tak formal bagi pembangunan

masyarakatharusmencakupitiga jenis pendidikaniaitu pen-didikan am, pendidikanvokasionaldan pendidikansivik dansosial.

* Prosespembangunandankemajuanmasyarakatdimungkinkan

dan dimudahkan dengan mengubahpemikiran dan sikapindividu masyarakat.

329


LATIHAN

BahagianIJawabsemuasoalan.Bacasetiapsoalandengantehiti dankemudianpihih satujawapanyangsesuai.

Uñtuk soalan 1 hingga 5, pihih satu jawapanyang sepadandengankenyataanberikut.Pihih jawapandanipadayangdinyatakandi dalamkotak.

A. Formal C. Bentenusan E. LanjutanB. Tak Formal D. Bukan Formal

1 . Pendidikanyangbersifatpembelajarankendiri yangdijalankanmelalui mediapos,akhbar,radio dantelevisyen.

2. Pendidikanbensifat ‘post-compulsory‘ danmenekankanakade-mik, vokasionaldanpepeniksaanuntukgolongankanak-kanakdanremajayangtercicir danipadasekolah.

3. Pendidikanbensifat ‘post-initial’ untuk golongandewasayangbekenjakhasnya.

4. Pendidikan yang mengutamakanpenguasaar~akademikdanpepeniksaandan di bawah bidang kuasaKementerianPen-didikan.

5. Pendidikanyangmempunyaidimensiyangluasdankadangkalamengutamapenguasaanakademikdanpepeniksaan,bergantungkepadakumpuhansasaran.

Untuk soalan6 hingga8, pihih satujawapanyangsepadandengankenyataanberikut tentang sifat pendidikan seumurhidup. Pihihjawapandanipadakot~k.

A. Motivasi C.~Integrasi E. ModahitiB. Kelenturan D. Demoknasi

6. Sifat pendidikan seumurhidup ialah pendidikan yangdiadakanmempunyaivaniasi dan segi kandunganpehajaran,mod pem-

, belajarandan masa.

330


7. Sifatpendidikanyangbolehdikendahikandalamsettingformal,bukanformal dantak formal.

8. Peluangmenyertaisebarangprogram pendidikan merupakanhak asasimanusiayangterbukauntu~semuagolonganurnur.

9. Pembangunanmasyarakatluar bandarmerangkumibeberapaaspek,yangutamanyaialah:

(i) Perubahannihai, sikap danpemikinan.(ii) Penyediaaninfrastrukturdanperkhidmatansosial.(iii) Peningkatanpnoduktiviti hasil kegiatanekonomi.(iv) Pembahagianekuiti yangadih.

A. (i), (ii) dan (iii)B. (ii) dan (iii)C. (iii) dan (iv)D. (iv) sahajaE. Kesemuadi atas.

10. Model Pembangunanstrategikbagi pembangunanmasyarakatmenangkumivariabelataukomponenseperti:

(i) Penyehidikanke ataskumpulansasaran.(ii) Pengenalpastianmasahahdanhalangan.

(iii) Infrastruktundansumber.(iv) Rancangandan stnategipelaksanaan.

A. Ji), (ii) dan (iii).B. (ii) dan (iii).C. (iii) dan (iv).D. (iv) sahaja.E. kesemuadi atas.

BahagianII Jawab semuasoalan.

1 . Jelaskankonsep-konsepberikut:(a) Luar bandar (c) Pendidikanbukan formal(b) Pemodenan (d) ~Pembangunanstnategik

2. Huraikanmengapapendidikanseumunhidup menupakansatupninsipyangperlu untuk budayahidup masyanakatyangpro-gresifdanmoden.

3. Hunaikanbagaimanapendidikanbukan formaldantak formaldapatmemainkanperananbagi pembangunanmasyanakat.

331


4. Di suatu kawasanluar bandardi Malaysia tidak menenimapengaruhpemodenandan tiadapembangunanfizikal berlaku.Nyatakanfaktor-faktor yang menyebabkankeadaantersebutdanberikanpendap~tandatentangcaramengatasimasalahdanhalanganyangwujud.

5 Bahaskan:‘Pertumbuhanekonomilebihpentingdaripadaekuitiekonomi’.

NOTA

I Bock. J.C. dan Papagiannis,G.J. (eds.)1963. Nonformaleducationandnational development:a critical assessmentof policy, research andpractice.New York: Praeger,him. 5.

2 Ministry of EducationMalaysia,1986. Educationalstatistics1980—1985.EducationalPlanningandResearchDivision, him. 14.

3 Sufean HussindanAbd. RahimAbd. Rashid 1988. PendidikanBerte-rusan:Pengertian,perspekt~fdanpertimbangankurikulum.KertasKerjadi Seminar KebangsaanPendidikan Berterusan,Universiti SainsMalaysia, PuiauPinang,23 —26 Ogos1988, hhm. 6.

4 Dave,RH., Perera,D.A. danOuane,A. 1985. Learningstrategiesforpostliteracyandcontinuingeducation.A cross-nationalperspective.Ham-burg: UnescoInstitutefor Education,him. 3.

5 Cropley, A.J. 1980. Towardsa systemof l~felongeducation.Oxford:PergamonPress, hlm. 4—5.

6 SufeanHussin,op. cit., him. 11 dan13.7 Dave,PereradanOuane,op. cit. , him. 4.8 Carton,M. 1985. Educationandtheworld of work. Paris:UNESCO,

IBE.9 SufeanHussin,op. cit., him. 7.

10 Jarvis, P. 1983. Adult andcontinuingeducation: Theoryandpractice.London:CroomHeim.

1 1 LaporanJawatankuasaKabinetMengkajiPelaksanaanDasarPelajaran,1979. Kuala Luinpur: DewanBahasadanPustaka,him. 45.

12 Coies,E.K.T. 1977.Adulteducationin developingcountries.Oxford:Per-gamonPress,hlm. 5.

13 Ibid., hhm. 44.14 BockdanPapagiannis,op. cit., him. 25—41.

332

BAB9PENDIDIKAN KHAS UNTUK

KANAK-KANAK YANG TIDAK NORMAL

‘SaiahsatusebabYazid menjaditidak normai sepertiadik-ber-adiknyayang lain ialah dia terkenademampanassewaktudiaberumurenambulan.Yazid iambatbercakap,susahmengingat,gerakananggotabadannyajarangterselarasdanlembapdalamsegalaperbuatannya.’

... Pn. AsiahTahir,Port Dickson, Negeri Sembiian.1

Kes di atasmemaparkanketidaknormalanyang disebabkanoleh

penyakityangseringmenyerangkanak-kanak,iaitu demampanas.Demam panasboleh menyebabkankerosakanpadasistem sarafpusatatauotak dan kerosakanpadaotak memungkinkankewu-judanpelbagaigangguanpadaanggotadanorganderia.Gangguangerakandan organderia pula menyebabkanketakupayaandankecacatandaiam sesuatuatau beberapaaspek yang menghalangprestasinormal seseorangindividu.*

Dalamkesibukanmengejarmatlamathidup, sebilanganbesargolongandalammasyarakatseringterlupaakannasibkehidupangolonganyangcacat.Hanya sesekalikita mengungkapperkataan‘kasihan’ apabilabersuadengankeazabanyang ditanggungolehmerekayangcacat.Kita menunjukkansimpati danmungkin ber-sedekah.Adakahitu mencukupi?

Keterlupaansedemikianmungkindisebabkanolehkurangnyapendedahandan kesedarantentangmasalahatauhandikapyang

* Istilah ketidaknormalan,kecacatan,handikapdan ketakupayaandigunakantanpaketentuandengantujuan untuk mengemukakankesulitan peristilahandalambidangpendidikankhas.

333


dihadapioiehyangtidak normal,samaadadan segimentalataupunfizikal. Kurangnyapendedahandan kesedaranmenyebabkankitatidak ingin mengetahuimasalahyangdihadapiolehorangyangtidaknormalsecaramendalamdanseterusnyamembantumeningkatkankeupayaanmerekabersaingdalammasyarakatyang mencabardanbersifatpertandingan.

Masyarakatyang sedarakankewujudangolonganyangcacatakan menunjukkankeprihatinan.Kepnhatinanitu berpusatke-padabeberapapersoalanpokok seperti:Patutkahgolonganyangcacat, khususnyakanak-kanak, bergantung hidup secaratotalkepadaoranglain sepanjanghayatr~~ereka?Apakahpeluanguntukmerekahidupsebagaimanusiabiasa?Apakahjenispendidikanyangmampumenyediakangolonganyang cacat untuk menyarahidupmerekasendiri?

Bagi menjawabpersoalandi atas,bab mi dikhususkanuntukkanak-kanakdalamgolonganyangcacatatautidak normal sertagolonganyang mencurahkanbakti dan prihatinan untuk mem-bantu golonganyang cacat tersebut. Selarasdenganitu bab mimempunyaiobjektif sepertiberikut:

* Mengemukakannasibyangditerimaoleh golonganyangcacat

sebeiumwujudnyakesedarandankeinsafandalammasyarakat

untukmembantumereka.* Membincangkankonsep-konsepyang berkaitan denganke-

tidaknormalanataukecacatansertajenis-jenisnya.*~ Membincangkanperkembanganpendidikankhasdi Malaysia.

* Membincangkanfalsafah, matlamatdan jenis-jenis program

pendidikankhas.

9.1 ORANG CACAT DAN PENDIDIKAN KHAS: SATUPERSPEKTIF SEJARAH DAN SOSIAL

Kewujudanistilah ‘orangcacat’seiringdengankewujudanmanusiadan masyarakatmanusia.Oleh itu mitos dan layananmasyarakatterhadap orang cacat berbeza-bezadi antara satu masyarakatdenganyang lain; dan segi masa,budayasesuatübangsadangeo-grafi.

~ Terdapatpelbagaijeniskecacatan.Di antarakecacatanatauketidaknormalanitu ialah: cacat akal, terencatakal, cacat peng-iihatan, buta sepenuh,cacatpendengaran,pekak sepenuh,buta

334

PENDIDIKAN KHAS UNTUK KANAK-KANAK YANG TIDAK NORMAL

warna,rabun, lumpuhdan cacatanggotabadan.Sebab-sebabke-cacatanpula adalah berbagai-bagaiantaranyaialah baka (here-ditary), penyakitdan kecederaan.

Kecacatantunggalataubergandamenyebabkanketakupayaanmeiakukansesuatusecaranormal.Ketakupayaanitudisebutsebagaihandikap. Handikap inilah yang sering memberipukulan hebatbukansahajadan segi fizikal malahandan segi mentaldanemosikepadaorangyangmempunyaikecacatan.

DalamtamadunmanusiayangawalsepertiTamadunYunanidanRoman,orangyangmempunyaikecacatansepertiterencatakal,gila, buta,pekakdancacatanggotabadanmenjadibahanejekan,cemuhandangurauanahli masyarakatyanglain.2Merekadianggapsebagaigolonganmanusiayanglebih hinadantidak berhargadan-padagolonganhambaabdi.Malahanbapadiharuskanmencampak-kan anaknya,jika anakitu dilahirkancacat,dan suatutempatyangtinggi keranatakutkankeluargadiejekolehmasyarakat.Anakyangcacatmembawasial sertamenyusahkanmasyarakat.3

PadaZaman Pertengahandi Eropah (500 — 1500 Masihi)golonganyangcacatjugamenerimalayananyangburuk,sungguh-punadapengaruhajaranagamaKristian.Padaamnyaorangcacatdianggapsebagaiorangbodoh(fools)yangdikuasaiolehsyaitandanhantu.Kepercayaanbahawaorangyang cacatdan terencatakalsebagaidikuasaioleh syaitan dan hantu mendorongmasyarakatuntuk menjadikanorangcacatsebagaikorbanbagi upacarasem-bahyangataudiserapahkanbagimenghalauhantudansyaitanyangmerasukakal fikiran. Kerajaan, ahli filasuf dan pihak gerejabersubahatmenyebarkanamalandansikap sepertiini.~

Kejadian seumpamami bukan sahajaberlakudalammasya-rakatEropahtetapijuga dalam masyarakatTimur sehinggamasakini. Orangcacatakal kadangkaladikurung dan dirantai. Orangkudungkaki atautangandancacatakalmenjadibahanejekandangurauan.Malahankeluargayangmempunyaianak-anakyangcacatberasamalangumpamaditimpa bencanayangbesar.

Perubahansikap masyarakatEropah terhadaporang cacatpatut dibantudalam kehidupanmerekaberlakupadalewatabadkeenambelasapabilaseorangpaderi Kristian SepanyolbernamaPedroPoncede Leon berupayamengembalikankedudukangerejakepadamatlamatmembantugolonganyangcacatdan tidak ber-untung. Seterusnyadalam tahun I 760 JuanBonetteiahmenubuh-kan sebuahsekoiahuntuk kanak-kanakpekakdi Sepanyol.5

335


Satu usahaklasik telah dilakukan oleh JeanMare GaspardItard,pengarangbuku ‘The WildBoyofAveryon‘, dalamtahun1798.Itard telah berusahadan berjaya memulihkan Victor, seorangkanak-kanakliar yanghidupselamasebelastahundi hutan,sung-guhpun ahli sains ketika itu gagaluntuk menormalkanakal dantingkah iaku Victor. Ahli sains telah mengatakanbahawaVictorsememangnyabebalsepertihaiwandi hutan.KejayaanItard telahmendorong perkembanganpendidikan kanak-kanak cacat diPerancisdan Eropah padaabad-abadyang benIutnya.6Selaindaripadaitu terdapatbeberapafaktor lain yang mendorongpe-nubuhaninstitusi pendidikankhasdi Eropahdalam abadkesem-bilan beias. Pertamanyaialah penyebarankonsep nilai individuyangmembawakepadaidealismedalampendidikanawampercumadan perubahansosiopolitik di Eropah.Keduanyaialah perkem-bangandisiplin ilmu psikiatri sebagaisatucabangilmu perubatan.Danketiganyaialah perkembanganteknologiyangmemungkinkanpenciptaanalat-alatsepertikantadanhurufBraille bagi membantuorangcacatpenglihatan.

Terdapatramaitokoh-tokohterkemukadi Baratyangberusahamembantusecaralangsungatau tidak iangsungmemajukanpen-didikankhasdalamabadkesembilanbelasdanduapuluh.Jadual9.1meringkaskanusahatokoh-tokohtersebut.

Jadual 9.1 Tokoh-tokohyangmemajukanpendidikankhas7

Tahun . Bangsa Usahadan Idea

JeanMare 1775—1838 Perancis Mengkaji kaedahlatihanGaspardItard untuk mendidikkanak-

kanakterencatakal.

SamuelGndieyHowe

1801—1876 Amerika Kanak-kanakyangcacatbolehdiasuhdanmerekaseharusnyamempunyaipendidikantersusun,bukannyapenjagaanbelaskasihan.

EdwardSeguin 1812—i880 Perancis Kanak~kanakterencatakaiboieh diajarmeialuilatihanderiamotor.

336


sambungan Jadual 9.1

Tahun Bangsa Usahadan Idea

Alfred Binet 1857 —1911 Perancis Kecerdasanataukepin-taranboleh diukur dantahapnyaboleh di-tingkatkanmeialui pem-

. belajaran.

Louis Braille 1809 —1852 Perancis Kanak-kanakbutabelajarmelalui per-hubunganderiamotorberasaskanhuruftimbul.

ThomasHopkins 1787—1851 Amerika Kanak-kanakpekakGallaudet boiehberhubungmeiaiui

~ bahasaisyaratdanekspresimuka.

1847 —1922 Amerika Kanak-kanakcacatpen-dengaranbolehbertutursekiranyadayapen-dengarannyadiperkuat-kan.

1 870—1952 Itali Kanak-kanakmudahbëlajarmenggunakanbahan-bahankonkrit.

1895 —1982 Austria Teknik psikoanalisisbolehdigunakanuntukmembantukanak-kanakbermasalahemosi.

1897 —1957 Jerman Kanak-kanakber-masalahmenunjukkancoraktingkahlakutertentudanmemerlu-kar~latihankhas.

Di Eropah,dalam abadkelapanbeJasdan kesembilanbelas,kanak-kanaktidak normalataucacatdiasuhdandididik di sesuatuinstitusi khas,iaitu merekadiasingkandaripadamasyarakat.miadalahkeranamasyarakatberkepercayaanbahawakanak-kanakcacatperludilatihmelaluiprogramkhasdi institusikhasdisebabkan

AlexanderGrahamBell

Maria Montessori

AnaFreud

Aifred Strauss

337


oleh ketidaknormalanataupunkecacatanmereka. Mereka yangtidak normalataucacatperlu diberi perhatiankhas.

IdeaJohannWilhelm Klein padatahun I 810 tidak mendapatsambutandi kalanganmasyarakatEropahketika itu. Klein men-cadangkanbahawaadaiah tidak munasabahdiasingkankanak-kanakcacatatau tidak normalsedangkanapabilamerekadewasamereka dikehendakibersaingdalam masyarakatbersama-samaorang yang normal. Klein mencadangkanbahawakanak.-kanakcacat atau tidak normal sepatutnyadiberi peluangbergaul danbelajar bersama-samamereka yang normal di sekoiah-sekolahbiasa.8

IdeaWilhelm Klein telahdihidupkansemuiaselepas90 tahunkemudiannyadi AmerikaSyarikatolehAlexanderGrahamBell. Bellmenganjurkanbahawakanak-kanakpekaksepatutnyadibiarkanbersekolah bersama-samadengan kanak-kanak normal tetapimerekayangpekakitu diasingkandi kelaskhas.Walaubagaimana-pun merekayang pekakmempelajarimata pelajaranyang samasepertimerekayangnormal. SarananBell telahdisambutbaik di-sebabkankemunasabahandankebaikannyadan segiperkembanganpsikososialbagi mereka yang cacat.9 Hasiinya, menjelangtahun1900 kebanyakansekolah awam di Amerika Syarikat teiah me-nubuhkankelaskhasbagimerekayangbuta,pekak,terencatakai,cacatanggotabadan,dan bermasalahdalampertuturan.

Eraselepastahun 1900 menyaksikanperkembanganpesatpe-nubuhan kelas-kelaskhas di seko!ah-sekolahawam khasnyadiAmerikaSyarikatdanduniaamnya.Dalamkepesatanperkembang-annyaitu, timbul puia keperiuanuntuk mentakrifsemulapenger-tian ‘ketidaknormalan’, ‘kecacatan’ dan ‘terencatakal’ yang me-wujudkan sesuatukesanhandikap. Di Amerika Syarikat daiamtahun-tahun1950-an,kekeliruanpentakrifan perkataanyang di-nyatakantadi telahmenyebabkankekeliruandan segipenempatanatau penafian penempatankanak-kanakberkenaandi sekolah-sekolahawam.Akibatnyawujud beberapakessaman-menyamandiantarakeluargayangmempunyaikanak-kanakyangcacatakalataufizikal denganpihakkerajaantempatan.Denganitupadatahun1963PresidenJohn F. Kennedy telah meluluskankertasperundanganPublic Law 94-142 yangmenghuraikandenganjeias takrifan sertaperkhidmatanuntukkanak-kanakcacatatauhandikap.SeturutnyaNationalEducationAssociation(NEA) di AmerikaSyarikattelahmeluluskanresolusipendidikanuntuk kanak-kanakcacat.

338


Perengganberikut menganjurkanpetikan Public Law 94-142dan resolusi NEA. Tujuanpetikan mi dianjurkanialah untuk di-jadikan model contoh yang boleh memberipanduanbagi usahamemajukanpendidikankhasdi Malaysia.

Public Law 94-142’°

KenyataanTujuan dalam Public Law 94-142menyebut:

‘... all handicappedchildrenhaveavailable to... afreeappropriatepublic edjwation‘ which emphasizesspecialeducationandrelatedservicesdesignedtomeettheir uniqueneeds,to assurethat therightsof handicappedchildren and their parents or guardians are pro-tected, . . . andto assessandassurethe efftctivenessof efforts toeducatehandicappedchildren.’

Public Law 94-142menyatakansecaraspesifik kategorihandi-kapyangperludiberi perkhidmatankhasiaitu: (1) Pekak,(2)Pekakdanbuta, (3) Cacatpendengaran(hard hearing),(4) Terencatakal,(5) Handikapberganda,(6) Cacatdi segi ortopedik,(7) Kecacatanyangberpuncadaripadahal kesihatan,(8) Gangguanemosiyangteruk, (10) Kecacatandalam pertuturan,dan (11) Handikappeng-lihatan. Public Law 94-142 menetapkanbahawagolonganyangberumurdi antara3 tahunhingga21 tahunberhakdanlayak men-dapatkansemuaperkhidmatandan programyangdiadakanoiehkerajaan.

Perkhdimatanyangdiperuntukkanoleh Public Law meliputi:(1) Audiologi, (2) Perkhidmatankaunseling,(3) Pengenalpastianawal,(4) Perkhidmatanperubatan,(5)Terapi fizikal, (6)Kaunselinguntuk ibu bapa,(7) Terapi pekerjaan,(8) Perkhidmatanpsikologi,(9) Perkhidmatankesihatandi sekolah,(10) Perkhidmatankerjasosial, (11) Patologipertuturan,dan (12) Perkhidmatanpengang-kutan.WalaubagaimanapunPublicLaw menyatakanbahawajenis-jenisperkhidmatanuntukkanak-kanakcacatatauhandikapdalampengertianyangseluas-luasnya.

ResolusiNEA 78-37”

National EducationAssociationAmerika Syarikat(1978) menyo-kong bahawapendidikanawampercumayang sesuaisemestinyadiberikan kepadakanak-kanakcacatdalam suasanayang tidak

339


mengongk~ngdanterbatasyangditentukanolehpenglibatanguru.Untuk melaksanakanperaturanPublic Law 94-142maka:

a. Pengalamanpembelajaranyang sesuaimestidiadakanuntuksemuapelajarsamaadayangnormalatauyangcacat.

b. Gurubiasa,gurupendidikankhas,pentadbirdanibubapamestibekerjasamamerancangdanmelaksanakanprogrampendidik-an untuk pelajarcacat.

c. Semuakakitanganmestibersediasecukupnyauntuk memain-kan peranandalamlatihan, dalam perkhidmatandan latihan

- semula.

d. Semuapelajarmesti bersediasewajarnyauntuk sesuatupro-gram.

e. Kesesuaiankaedahpengajaran,kaedahpembelajaran,bahan-bahandan perkhidmatansokonganmesti ditentukan secarakerjasamadi antaraguru-guru.

f. Guru kelas mestimempunyaiprosedurrayuanmengenaipe-laksanaanprogram,khususnyamengenaipenempatanpelajar.

g. Penyesuaianmestidilakukandenganmengambilkira saizkelas,jadualwaktudanrekabentukkurikulumuntukmenyelaraskankeperluanprogram.

h. Semestinyaadapenilaiansistematikdankaedahpelaporanme-ngenaiperkembanganprogramyang berdasarkanrancanganyangmengiktirafperihalperbezaanindividu.

i. Peruntukankewanganmesti~diadakandandigunakankhusus-nya untuk program.

j. Guru kelasmestimemainkanperananutamadalammenentu-kan sesuatuprogramdan mestimenjadi ahli dalampasukanpenilaian.

k. Peruntukanmasasecukupnyamestidiberikankepadaguruagarmerekadapatmelaksanakantugasyangsemakinmembebankanmereka.

1. Bilangankakitangantidak sepatutnyadikurangkan.

m. Faedahtambahanyang dicapai melalui perundinganuntukpelajarcacatmestidiberikan.

n. Perhubunganjeiasmestidiadakanuntuksemuagolonganyangterlibat.

340


0. Guru mempur~aihak untuk tidak bersetujutentangsesuatuprogrambagi seseorangpelajar, termasukhaknyamengetepi-kan penolakannyaitu dicatat.

p. Programpendidikanindividuseharusnyamenyediakanperkhid-matanuntuk pelajarcacatdan tidak boleh digunakansebagaikriteria dalam penilaianguru.

PerbincanganmengenaiPublic Law 94-142yangdikuatkuasa-kan di Amerika Syarikatdan ResolusiNEA 78-37 memberigam-baranyangmenyeluruhtentangkepentinganmengadakanprogrampendidikankhassertakemudahan-kemudahanyangperludiadakanuntuk kanak-kanakhandikap.Public Law 94-142memastikanpe-meliharaanhak dankeistimewaankanak-kanakhandikapsertaibubapamereka.ResolusiNEA 78-37 pula mengemukakantatacaragolongan yang terlibat dalam menjalankanprogram pendidikankhas.

Adakah Malaysia sudahmempunyaiketetapanperundanganyangmenghuraikansecaraspesifikjenis-jenisketidaknormalanataukecacatansertajenis-jenis perkhidmatanyang sepatutnyauntukgolonganberkenaan?Setakatmi ketetapanperundangansepertiPublic Law 94-142belumada.Walau bagaimanapun,secaratidak‘formal’ dan segi undang-undangjenis ketidaknormalandan ke-cacatanadadikategorikan~Sementaraitu, tanggungjawabuntukmemberikanpelbagaijenisperkhidmatandiletakkandi bawahduabuahKementerianiaitu KementerianPendidikandanKementerianKebajikanMasyarakat.Juga,pelbagaipersatuanbagisesuatukate-gori kecacatantelah ditubuhkan,dan persatuan-persatuanberke-naantelahmengemukakanresolusimasing-masinguntukperhatianpihakkerajaansertagolonganlain yangterlibat.ContohpersatuanberkenaanialahNationalAssociationforRemedialEducationMalay-sia (NAREM) yangditubuhpadatahun1976 danMalaysianAsso-ciation of the Blind (MAB).

Status Orang Cacat di Malaysia

Subbahagianmi akan membincangkansecararingkas tentangbilanganorangcacat,dasarsosialyang diwartakanmengenaike-istimewaanlayananuntukorangcacatdanperanankerajaanmen-jagakebajikanorangcacat.Cacatyangdimaksudkandalamkonteksperbincanganmi ialahkecacatanpenuhataukecacatanseriusseperti

341


buta,pekak,lumpuh dancacatakal. Cacatat~ukecacatandi sinitidak termasukgolongan yang menghadapiketakupayaanpeng-lihatan (visually impaired), ketakupayaanpendengaran(hearingimpaired),terencatakalbolehdidik, lembamdanketakupayaanlainyangbersifat‘sederhana’.

Bilanganorangcacatdalamkategoributa,pekakdanhandikapfizikal atauanggotabadan,padaumumnyaadalahpadakadarke-wujudan(prevalence)0.10%bagibuta,0.24%bagipekakdan0.48%bagi handikapfizikal daripadajumlah keseluruhanpendudukdiMalaysia.Jadual9.2 menjeiaskanperkarami.

Jadual 9.2 Bilangandanperatusorangcacatdi Malaysia,198012

JenisKecacatan Bilangan % Kadar KewujudanKeseiuruhan (%)

Buta 13 706 12.8 0.10Pekak 30 873 28.9 0.24

~ 0.48HandikapFizikal 62 219 58.3

Jumlah 106 798 100 0.82

DaripadaJadual9.2 dapatlahdilihat di antaratigajeniskeca-catan,handikapfizikal merupakanyangpaling kerap wujud ber-bandingdenganbutadanpekak.Hal mi mungkindisebabkanolehkejadianpenyakit lumpuhataupolio di kalangankanak-kanakdiluar bandar.

Jadual9.3 berikut pula memperincikanbilangandanperatusorangcacatmengikutkumpulan ~

DaripadaJadual9.3 dapatlahdisimpulkan bahawakejadianbuta lebih kerap wujud pada golonganyang berumurantara 10tahun—34tahun,pekakantarayangberumur5 tahun— 19 tahundanhandikapfizikal antaraumur 5 tahun—29 tahun.Kewujudanbuta,pekakdanhandikapfizikal semulajadi(natural)lebihsedikitbilang-an dan peratusnyadaripadagolongandalam lingkungan umur 5tahun hingga 30 tahun. Ini mendorongpenganjuranhipotesisbahawafenomenabuta,pekakdanhandikapfizikal mungkinber-puncadaripadafaktor kesihatandan kecederaan,dan bukanse-mata-matafaktorpewarisan.Dengandemikianmasyarakatkita se-harusnyasedartentangperimustahakmemeliharakesihatan,khu-

342

Jadu

ai9.

3B

ilang

anda

npe

ratu

sora

ngca

catM

alay

sia,

1980

Kum

pula

nU

mur

Buta

%(a

)P

ekak

%(a

)H

andi

kap

Fizi

kal

%(a

)

0—4

469

3.4

3.4

166

35.

45.

41

695

2.7

2.7

5—9

634

4.6

8.0

356

511

.516

.93

166

5.1

7.8

10—

1487

66.

414

.432

1810

.437

.347

837.

715

.515

—19

950

6.9

21.3

310

810

.137

.45

905

9.5

25.0

20—

2481

35.9

27.2

2411

7.845

.257

119.2

34.2

25—

2987

56.

433

.61

957

6.351

.55

183

8.3

42.5

30—

3495

87.

040

.61

756

5.7

57.2

493

97.

550

.435

—39

796

5.8

46.4

112

93.

760

.93

936

6.3

56.7

40—

4474

05.4

51.8

107

33.5

64.4

412

66.

663

.345

—49

760

5.5

57.3

927

3.0

67.4

34

64

5.668

.950

—54

868

6.363

.61

170

3.871

.23

569

5.774

.655

—59

786

5.7

69.3

112

53.

674

.82

972

4.7

79.3

60—

6499

67.

376

.61

503

4.9

79.7

233

45.

284

.565

—69

832

6.1

82.7

137

04.

484

.12

699

4.3

88.8

70—

7494

46.

989

.61

750

5.7

89.8

282

24

.593

.375

—79

596

4.3

93.9

126

14.

193

.91

764

2.8

96.1

80—

8442

33.

197

.097

23.

197

.01

235

2.0

98.1

85—

8915

61.1

98.1

359

1.298

.242

10.

798

.890

—94

128

0.9

99.0

3i6

1.0

99.2

323

0.5

99.3

95ke

ata

s10

60.

899

.824

0~

0.8

100.

028

20.

599

.8

Sum

ber:

1980

Pop

ulat

ionC

ensu

s,Dep

t.of

Sta

tistic

s,M

alay

sia.


susnyapadagolongankanak-kanak,remajadandewasa.Amalanpemakananyangbetuldanseimbangsertapenjagaankesihatanyangsempurnadapatmenghindarkangejalaketidaknormalanpadaang--

gotabadandan organderia.Peratusoranghandikapdi negarami boiehdikatakankecil iaitu

sekitar1 .5% daripadajumlahkeseluruhanpenduduk.Angka 1.5%diperolehidenganmengambilkira kesyangtidak dilaporkan.Olehitu terdapatiebih kurang 168 000 oranghandikapdi negarami.Sungguhpunbilangan mi kecil, tidaklah bermaknamereka itugolonganminoriti yangharusdilayansecaraacuhtak acuhseolah-olah kecacatanmerekasendirilahyangmenjadipuncayangmeng-halangmerekadaripadamemperolehperhatiandan hak yang Se-patutnya.Golonganminoriti yangcacatatauhandikapperlumem-perolehkeistimew~randanperhatianyang sewajarnyaagar‘keku-ranganpadadin merekadapatdiimbang’.

Terdapatbeberapadasarsosialkerajaanyangdiwartakanbagimembelanasibdanhak sewajarnyaoranghandikapdi negarami.PengwujudanKementerianKebajikan Masyarakatdalam kabinetkerajaandenganjelas memperakukanbahawakerajaanmemberiperhatianberatterhadapgolonganyang tidak bernasibbaik, me-liputi golongan kanak-kapaksehinggalahgolongan orang tua.Pusat-pusatperkhidmatanpenjagaandan pemulihanorangcacatdi bawah kelolaan dan tanggungjawabKementerianKebajikanMasyarakatialah:

1 . PusatPemulihanKecacatanOrtopedikCheras,KualaLumpur.2. Pusat-pusatberasramauntuk golongancacatdanterencatakal

seperti:TamanSinarHarapandi Tampoi Johor, TamanSenPutnidi KualaTerengganu,PusatKanak-kanakCacatdiJohonBaharudanSeremban.

3 . Pusat-pusatharianuntukgolongancacatdanterencatakal diSelangor,KualaLumpun,PenakdanPulauPinang.

4. Bengkel-bengkellatihandankerjabagiorangcacatdi Kelang,Tampoi,MambaudanKota Bharu.14

Selain danipadamendirikan pusat-pusatkhas, KementerianKebajikanMasyarakatjuga mengadakanperkhidmatanlain untukorangcacat,antaranyaialah: bantuankewanganuntuk membelialat-alatkhas bagi orangcacat,bantuanelaunbulanansebanyakRM5Oataugaji bulananantaraRM6O—RM300,bantuancerminmata

344


untuk golonganmiskin yangcacatpenglihatan,bantuankhidmatpekerjaandanpenubuhanpusat-pusatjualankraftanganyangdi-usahakanoleh onangcacat.

KementenianKebajikan MasyarakatdengankerjasamaPer-tubuhanKesihatanDuniaatauWHO ( WorldHealth Organization)telah mengasaskanprogramPemulihanBerasaskanKomuniti diBatuRakit, TerengganuDãrul mman padatahun 1983. Matlamatutamaprogram mi diadakanialah untuk melibatkanmasyarakat•setempatbekerjasamamembantukegiatanpemulihanorangcacat

l 5

Beberapaaktayangberkaitandenganaspekperlindungandanfaedahuntukonangcacatadadiwartakanolehkerajaan.Antaranyaialah Akta KeselamatanSosialPekerja1969 yangbertujuanuntukmembeni pampasankemalanganyang menyebabkankecacatanketika bekerjauntuk pekerja-pekerjayangberpendapatankurangdanipadaRM750.00sebulan.Akta CukaiPendapatan1971 Seksyen48(2)(b)membenpelepasancukai sebanyakRM400.00bagi orangcacatyangbekerja.Akta Tisu Manusia130/74pula telahmembenipeluangbaruuntuk orangcacatmengatasikecacatandengancaramenerimadermaorgandan tisudanipadaoranglain.

345

PusatPemulihan,Cheras,Kuala Lumpur

PEND1DIKAN DI MALAYSiA

Dalambidangpendidikanterdapatbeberapaperkarayangten-maktub dalam Akta Pelajaran 1961 yang berkaitandenganper-khidmatan pendidikan bagi kanak-kanakcacat. Perkara-perkaraberkenaanialah:

* Perkara 2 — Terjemahan.

‘Sekolahkhas bermaknasekolahyangmenyediakanperkhid-matankhas untuk munid yang tidak benkeupayaan(disabi-

l 6

Perkara 1 1 — JawatankuasaKhas.‘Menteri boleh menubuhkansesuatujawatankuasadan bolehmelantik seseorangdalamhal:(a) sebaranginstitusipé~didikanataukelaspadainstitusipen-

didikan; atau -

(b) sebarangperkaraatauprojek pendidikanbagi tujuan me-nasihatinyamengenaiperkara-perkarayang berkaitan ...

dalamPerkara1 14.‘ ‘ ~

* Perkara 22 — Pendidikanrendahyangdiwajibkan.

(c) ‘menjaditanggungjawabdankewajipanibu bapamemasti-kan anak-anakmerekamenghadinsekolahrendahdandi-kenakandendauntuk merekayang gagalmematuhiper-aturanmi.’18

* - Perkara 25 — Institusi Pendidikan.

(1) ‘Menteri boleh,tertakiuk padaketetapanAktami,menubuh-kandanmengendalikaninstitusi-institusipendidikansepenti

~ . berikut: -

(e) sekolah-sekolah ~~

* Perkara 34 — Pemeriksaanperubatanuntuk munid.

(1) TanpaprejudisMenteniberkuasa... mengadakanpemenk-saanperubatanpadaselangmasayangsesuaiuntukmund-munid sekolahatauinstitusi pendidikanbantuankerajaan.

(2) ‘PegawaiyangdibenkuasaolehMenteni,bolehmemintaibubapamuriduntuk mendorongdanmembawamundmen-.jalani pemeniksaanperubatan... kegagalanitu .. . boleh di-dendatidak lebih danipadaseratusringgit.’2°

346


* Perkara 116 — KuasaMenteri membuatperaturan.

‘Menteri boleh membuatperaturanmengenaiperkara-perkaraberikut:

(0 mentakrifkankategori murid yang memerlukanperkhid-- matan pendidikankhas sertakaedah-kaedahpendidikan

yangsesuaibagisetiapkategorimurid dalamsekolahkhas.(t) mengadakankemudahanpengangkutanuntukmurid-mund

sekolahatauinstitusi-institusilain ~

Di antaraperkara-perkarayang disebutkandi atas,Perkara22(c),34(1)dan(2) 116 (f) masihbelumjelaspenekanannyadan segipenguatkuasaannya,khususnyauntukkanak-kanakdalamgolong-ancacatatauhandikap.Perkara1 1 6 (f) masihmengharapkankuasaMenteri untukmembenigarispanduanspesifik mengenaikategonicacatsertaperkhidmatanpendidikanuntuk setiapkategorikeca-catan.Taknif sertagarispanduanperkhidmatanyangspesifikdiper-lukanuntukmeningkatkanmutupendidikankhasterutamanyadanaspekinfrastrukturpembelajaran,perkembanganprofesionalgurudankakitangányangterlibat dan aspekkurikulum yangkompre-hensif.

Terdapatberbagai-bagaiistilah yangberkaitandenganpendidikankhas.Kepelbagaianistilah itu seolah-olahmenggambarkankepel-bagaianfenomenaketidaknormalan.Di antaraistilahdalambahasamnggenmsyangadahubungandenganpendidikankhasialah: excep-

9.2 PENDIDIKAN KHAS

347


tional children, g~ftedchildren, disabledperson,visually andhearingimpaired, orthopaedicallyimpaired, disability danhandicappedchil-dren. Istilah dalam bahasaInggenis itu boleh dialihbahasakan,mengikut aturan,sebagai:kanak-kanakluar biasa,kanak-kanakbergeliga,orangcacat,kecacatanpenglihatandanpendengaran,ke-cacatanortopedik,ketakupayaandankanak-kanakhandikap.

Gearhartdan Weishahn (1980) berpendapatbahawa pen-didikan khas ialah subsistemdalamsistempendidikan,yang ben-tanggungjawabmengadakanperuntukankemudahandan keisti-mewaanbagi membantukanak-kanakdanbeliayangbersifatluarbiasa.22Kirk dan Gallagher(1983)pula menyatakanbahawaluarbiasameliputi golonganyangbergeligag~fteddanyanghandikap.23Walau bagaimanapun,Kirk dan Gallagher lebih menekankanbahawakeluarbiasaanmembeni lebih kepnihatinanterhadapgo-longanhandikap.Kirk danGallaghermenakrifkanbahawakanak-kanakluar biasaialah yangmeiencongdanipadamerekayangben-sifat normaldan segi(1)cini-cini mental,(2) kebolehandenia,(3)cmi-cmi fizikal atauneuromotor,(4) tingkah laku sosial,(5) kebolehankomi~nikasi,dan(6) kegandaanhandikap.Kelenconganberkenaansemestinyapada darjah yang memenlukanpenyesuaiandalamamalandisekolahdanperkhidmatanpendidikanyangkhususuntukmembentukkebolehanmerekayang handikappadatahap mak-

24

Rajah9.1 menjelaskanlima kategorikanak-kanakluan biasaatauyangmelencongdanipadanormal. -

1. KelenconganMental

Kanak-kanakbergeligadankanak-kanaktenencatakalmerupakandua kategoni yang jauh bertentangandi antanasatu samalain.Kanak-kanakbergeligaatau amat pintan mempunyaikebolehanakal mempelajanidan memahamisesuatudengancepat. Merekamempunyaikecerdasanmental atauintelligent quotient’ (IQ) padakadar 140 danke atas.Sungguhpunkegeligaanmerekabukannyasatu handikaptetapi merekamemerlukanprogrampembelajarankhas sesuaidengankadarpenenmaanmeneka.Kanak-kanakben-geiigayangtidak dibeni penhatianboleh menimbulkanmasalahdidalambilik darjahkeranamereka‘memberontak’dengancaname-nunjukkantingkah laku nakal yangboleh menggangguguru dan

348


Kelenconganmental* Pintar/bergeiiga* Terencat akai/

iembam

Kanak-kanakluar biasa

2. Handikapderia* Kecacatan

pengiihatan* Kecacatan

pendengaran

3. Gangguankomunikasi* Ketakupayaan

pembelajaran* Gangguan

pada bahasadan pertuturan

4. Gangguantingkah laku* Gangguan

emosi* Ketakupayaan

penyesuaiansosial

5. Handikapbergandadan serius,~Kombinasibeberapa

handikap* Gangguan

sarafotak*pekak* Buta* Ketakupayaan

fizikai danmentalyangserius

Rajah 9.1 Kategon keluarbiasaan25

kelas. Kanak-kanakbergeligamerupakan‘aset’ penting bagi se-sebuahnegana.

Kanak-kanaktenencatakal adalahmenekayang mempunyaikecendasanmentalpadakadanEQ 35 —85. Merekamenghadapike-sukarandalampembelajarandanseningdikatakansebagaikanak-kanak lembam. Di antara punca-puncayang menyebabkanke-nencatanakal ialah baka, latar belakang keluangayang senbakekunangan,gangguanhormondangangguanmetabolik.

Kanak-kanakterencatakalyangberpuncadanipadahandikappensekitaranmenunjukkankebolehanpembelajaran.Mereka di-goiongkan sebagaiterencatakal boieh didik (educablementallyretarded)denganIQ 50—70. Kanak-kanakterencatakal yangber-puncadanmasalahkebakaandangangguanprosesbiologi biasanyamenghadapimasalahpembelajaranyang lebih numit sehinggakan

349


merekaharusdilatihmemakaipakaian,membuangnajis,mengambilmakanandan sebagainya.Meneka digolongkan sebagaikanak-kanakterencatakal bolehlatih(trainablementally retarded)denganIQ 35—49.Kanak-kanakterencatakalyangIebihsenius(IQ kunang

‘ dan 35) memerlukanpenjagaanyangrapikeranakeupayaanmentalmerekayangamat lemah.2o

2. HandikapDeria

Handikapderiamerujukkepadakecacatanorganderiasepertimatadantelingayangmenimbuikankesulitandalampembelajaran.Han-dikapbolehdiertikansebagaihalanganyangberakibatdaripadake-takupayaan(disability). Ketakupayaanpula berpuncadaripadakecacatan.Misalnya, nabun dekat menimbulkan ketakupayaanmembacapadajanak dekatdanhandikapdalam membuataktivitiyangmemenlukanketelitian.

Penglihatannormalmempunyaikecekapanpadakadan20/20.Handikappenglihatanberlaku sekiranyakecekapanpenglihatanpadakadarantana20/200hingga20/70selepaspembetulan.Handi-kap penglihatanadalah seperti rabun dekat, rabun jauh, nabunmalam,nabunwanna,astigmatisme,katanak,glaukomadanjuling.Di antarapuncahandikapmi ialah penyakit,kekunanganzat dankerosakansanafoptik.27

Handikappendengananberlakusekiranyaseseorangitu ben-gerakbalaspadabunyi melebihi 25 desibel (dB). Kecekapanpen-denganannormalialah0 dB, iaitubunyiduitsyilingjatuhyangdapatdidengarpadajarak 1 meter.Handikapmi adaduajenisiaitu handi-kappratutur (prelingual)dan handikaplepas tutur (postlingual).28Handikappratutunadalahpekakdan sejaklahir sementarahandi-kap lepastuturadalahpekak(sepanaataupenuh)selepasseseorangitu boleh bencakap.Di antarapuncahandikappendengaranialahkerosakangegendangtelinga,kerosakanbahagiantengahtelinga,penyakitdalamtelingadankenosakansanafpendengananataubaha-

S gian pendengarandi otak.

3. GangguanKomunikasi

Gangguanmi ditaknifkansebagaikeadaanseseorangitu yangtidakmenunjukkanpengetahuantentangkeperluandan norma sistemlinguistik. Kanak-kanakyang tenganggupenbahasaandan komu-

350


nikasinyamenunjukkankekuranganpencapaiandankebolehannyadanipadayangsepatutnyamengikutknonologiumun.29

Gangguankoinunikasitermasuklahgangguanpenyebutan(ar-ticulation), kualiti suara,kelancaranpertuturandanketidakaturanbahasa.Gangguanpenyebutanditanda oleh kcsukananfonem(bunyi suana);gangguanmutu suarapula berkenaankesukaranmengawalnadaataukelangsingansuana;dangangguankelancaranpentutunanialahpertutunanyangtensekat-sekatdanberulang-ulang.Ketidakatunanbahasaialah kesukananmemahamiapayangdibacaatauyangdikatakanoleh onanglain danketakupayaanmenguasaipenbendahanaankatabagi intenaksi.

Gangguankomunikasi,kecuali ketidakatunanbahasa,seningbenpuncadanipadamasalahpadasistempembunyiandi bahagianmulutdanpeti suanadi tenggorok.Misalnya,genakanlidahmemain-kan perananpentingdalammenentukankelancarandankualiti pe-nyebutan penkataandalam pentutunan.Kanak-kanak biasanyasukanmenyebuth, 1, n danskenanamenekakunangmahirmengawalgenakanlidah bagi mengawal kedenasangetananudaradan petisuana.

Satukategoni lain gangguankomunikasiialah ketakupayaan, pembelajaran.Ketakupayaanpembelajananmenujuk pada gang-

guanminimumpadasistemsanafdeniaatausarafotak yangmeng-gangguprestasinormal individu dalampembelajaran,khususnyapadaaspekpenanggapan,pengkonsepsian,pembacaan,bahasadanmengiraaJ~aumatematik.Kanak-kanakyangmenghadapifenomenami bersifathiperaktifataucepathilang dayatumpuanataudayaingatanyanglemah.Menekamenunjukkantanda-tandapencapaiandankemahirandi bawahpanasnormal. Di antarapuncafenomenami ialah anoksia(kekunanganbekalanoksigen padaotak), gang-guanhonmondalambadandangangguansarafdeniadansarafdiotak.

4. Gangguan Tingkah Laku

Gangguandalamkategonimi amatsukandijeniskan kenanaia ben-kait denganpenkembanganpsikososioemosiindividu. Boleh di-katakansemuaindividu, padasesuatuketika atauperingkatumunmenunjukkantanda-tandaketidaknasionalantingkahlaku.Olehitu,kniteniamenentukangangguantingkahlaku bergantungkepadake-amatandan tempohgangguanbenlaku.

351


Secara amnya gangguan tingkah laku boleh dibahagikankepadaempatjenisiaitu tingkah laku terbias,pengongkongandalam-an, ketidakmatangandan agres~ftersosial.

3°Tingkah laku tenbiasadalahtingkahlaku yangmelawanauto-

niti, ~dakmengendahkanperaturandanautoniti,kurangbertimbangnasaJankadangkalasukamenyenangoranglain. Kanak-kanakhi-penaktifdanhipenkinetiktermasukdalamjenismi.

Pengongkongandalamanadalahsepentibersifatpemalu,tidaksukaberkawan,sensitifdan penyerah(submissive).Kanak-kanakyangmenghadapifenomenami terlalubergantungdanmudahten-singgung. Keiuarga yang bersifat mengongkong(overprotective)merupakanpuncautamagangguanjenismi.

Ketidakmatanganmerujuk kepadakanak-kanakyang tidakadadayaperhatian,tidak benminatpadapelajanan,malas,sukaben-khayaldantidakpeduli kendini.Pnestasikanak-kanakjenismi dalampelajananlebih rendahdanipadamerekadalamjenis tingkah lakuterbias.

Agresif tersosial (socialized-aggressive)adalahmenekayangbertindakluar biasaketika benadadalamkumpulansebaya.Kum-pulansebayami bentindakliar dankerapmelakukanjenayahkecilsepertimencuni,mengugutdanpontengdan sekolah.

5. Handikap Berganda

Kanak-kanakdalamkategonmi rnempunyaikecacatanyangketaradanseniussekalisehinggakankebolehanmerekamelakukanperkaraasas‘survival’ dianggapsatupencapamanyangbaik. Di antarajeniskecacatandalamkategonimi ialahcacatanggotapelbagai,cacatakalmelampau,gangguanemosimelampau,pekakbensertabuta,ke-

- cacatanortopedikdankecacatankesihatanmelampauyanglain.Di antana punca handikap dalam kategoni mi ialah penyakit

semasadalamkandunganibu,dadahsepertitalidomidayangdiambiloleh ibu mengandung,anoksiaketika bayi dalamkandungan,ke-salahanatunan kromosom(chromosomalabbernation),dan pe-nyakit meningitisdanensifalitisyangmenyenangbayi dalamkan-dungan.Kanak-kanakyangcacattenukbiasanyamemerlukanpro-gram khas yang benasingandan programmi memberiperhatiankepadaaspekpenjagaandanaspeklatihan.

Kesedananmengenaikepelbagaianketidaknormalankanak-kanakmempunyaiimplikasi yangbesarterhadapbidangpendidik-

352


an,khususnyadan segi perancanganprogrampendidikandanper-khidmatanyangnelevanuntukmembantumerekayangbermasalahdantidak bernasibbaik hidupsebagaimanusianonmal.Kesedarandan pengetahuanguru tentangfenomenaterencatakal, handikapdenia,~gangguankomunikasi dan gangguantingkah laku dapatmengelakkanlayanan‘tidak samarata’ tenhadapkanak-kanakyangtelahsediamenenimanasib‘ketidaksamaan’.

9.3 FALSAFAH, MATLAMAT DAN PROGRAMPENDIDIKAN KHAS

Pendidikankhas di Malaysia bermuladanpadaawal abadkeduapuluh apabilaRumahKanak-kanakCacatdi JohorBahrudibukapadatahun1926.31Pusatmi menempatkankanak-kanakhandikap

- bergandadanserius. Dan sejak itu bebenapapusat lain telah di-tubuhkanolehbadansukareladanpersatuanpensendinan.Benkutialah sejarahringkaspenubuhanpusatdttn sekolahuntukkanak-kanakcacat:

PusatKanak-kanak Cacat Akal32

RumahKanak-kanakJubilee,JohorBahru(1953)PusatKanak-kanakCacatAkal Selangor,KualaLumpun(1964)SekolahKhas, mpoh(1966)SekolahKhasCacatAkal, PulauPinang(1969)SekolahKhas,Sarawak(1972)TamanSinarHarapan,JohorBahru(1975)RumahTunku AmpuanNajihah,Seremban(1979)SekolahKhas, Melaka(1979)— oleh Salvation ArmySekolahTamanSenPuteni,KualaTenengganu(1982)SekolahKhasSen Mengasih,Kota Kinabalu(1982)

Pusat Kanak-kanak Buta dan Cacat Penglihatan33

PusatKanak-kanakHandikapPenglihatan,Melaka(1926) — telahberpindahke PulauPinangpadatahun 1931.

SekolahKanak-kanakButaPutenElizabeth,JohonBahru(1948)PusatLatihanGurneyUntuk OrangButa,KualaLumpur(1953)Bengkel LembahKinta, Kinta (1955)— ditutup padatahun 1973TamanHanapan,Temerloh(1959)

353


Padatahun1962 hinggga1964 satunancanganbensepadutelahdijalankandi beberapabuahsekolahmenengahbiasadi bawahke-lolaan badanantarabangsaUNICEF. Tujuan rancanganmi ialahuntuk menyalurkankanak-kanakbuta belajar di sekolah biasa.Institut Latihan Guru Khas telah ditubuhkandi Kuala Lumpununtuk melatih guru-guruuntuk mengajankanak-kanakbuta.

Dan sejak tahun 1962 pihak KementenianPendidikan telahmengembangkanprogrampendidikankhasbensepaduke beberapabuahsekolahdiseluruhtanahair. Padatahun1981 terdapat78 onangpelajarbutadi sekolahmenengahbiasa,iaitu 49.4% danipadake-selunuhanyang belajandi sekolahmenengah(khasdan biasa).

Pusat Kanak-Kanak Pekak dan Cacat Pendengaran

SekolahKanak-kanakPekakPersekutuan,PulauPinang(1954)SekolahKanak-kanakPekak,Kuching (1964)SekolahKanak-kanakPekak,KualaLumpun(1969).

Padatahun 1962 dan tahun-tahunberikutnyapihak Kemen-tenianPendidikan telah mengadakannancanganbersepaduuntukmenyediakanpendidikankhasbagipelajar-pelajarpekakdisekolah-sekolahbiasa.Selaindanipadaitu, nancangankelas khas,sekolahkhashaniandansekolahkhasberasnamajugadiadakan.Padatahun1985 terdapat1266 pelajarpekakdi sekoiahnendahdan245 onangdi sekolahmenengahdi SemenanjungMalaysia. Di Sarawakpulaterdapat69 pelajanpekakdi sekolahnendahdan13 onangdi sekoiahmenengah.Bilanganguruuntukmengajankanak-kanakpekakpadatahun 1985 ialah 159 orangdi selunuhMalaysia.34Sehinggatahun1986tendapat5 buahsekolalinendahdan9 buahsekolahmenengahbiasamenjalankanprogrambensepaduuntuk pelajarcacatpeng-lihatan.Sementaraitu tendapat46 buahsekolahnendahdan14 buahsekolah menengahbiasamenjalankanprogrambersepaduuntukpelajancacatpendenganan.35Sabahmerupakansatu-satunyanegeniyangketinggalandalampendidikankhas.Sehinggaakhirtahun1985Sabahmempunyaisebuahpusatuntuk onangbutadansebuahse-kolah biasayangmengadakankelasbencantumuntukpelajarbuta.

Secarauinumnyaboleh dikatakanbahawaperatuspenyentaankanak-kanakcacatsepentibuta, pekakdan cacatakal dalampro-gnampendidikankhasamatrendahsekali. Dianggankan3/4dan-padajumlah merekayang handikaptidak menyentaipendidikan

354


khasdi neganami. Satudanipadapuncagejalami ialahibu bapadanmenekayangcacatsendini berasamalu untuk tampil ke hadapanmendapatkanpeluangpendidikan. Implikasinya ialah golonganyangcacatdanpenjagamerekapenlumendapatkhidmatkaunselingbagi mengatasihalanganemosiuntuk menggalakkanmenekame-nyertaiprogrampendidikankhas.

9.3.1 Falsafah dan Matlamat Pendidikan Khas

Falsafahbertitik tolak danipadausahamanusia untuk mencanikebenaranatauhakikat tentangkewujudandan tabii alam danmakhluk. Mariusia mencanihakikat untuk mengenaldininya danhubungannyadenganalam dan denganMaha Pencipta.Dalamusahanyamencanihakikat itu wujud berbagai-bagaicabangpe-mikiran ataumahzabdengangagasanaksiomdanandaianmetafizikayangjugapelbagaiuntukmernahamifenomenaalamyangmemani-festasikanhakikat.Justenuitu, falsafahitu tenbataspadakemam-puanlogik akal manusiadalambenfikir.

Falsafahpendidikanterbit danpadacabangilmu falsafah.Fal-safahpendidikanbentitik tolak danipadausahamanusiamencanihakikatmengenaifenomenadanhukumdalamarenayangbergelan‘pendidikan’.Olehitu falsafahpendidikandigagaskanpadaaksiomatauhukum yangdianggapbenardalambidangpendidikan.Olehkeranapendidikanialah subsetbagi alam kehidupanmasyarakatmanusia,makaaksiomfalsafah•pendidikanmempunyaiasaslan-dasanyangberkaitandenganpelbagaiaspekkehidupanmanusiadanmasyanakatnya.

Apakahhakikatpendidikan?Hakikatpendidikanialahmencanidanmendapatkanilmu bagi mengenaldin, alamdanTuhan. Ke-tahamantentangilmu yangdiperolehbukansahajauntukkepenluanjasrnaniahtetapiyang lebih pentingnyauntuk kepenluannohaniah,iaitu kesedaranyang menerbitkankeinsafanterhadapmencapainilai-nilai mutakhin (end values). Falsafah Banat yang banyakdengan-ismenyacubamengelakkandin danipadaperkanaasasatauIundamentalmengenaihakikat mencanidan mendapatkankefa-hamanmengenaikewujudanmanusiadan alamdanhubungannyadengankeagunganMahaPencipta.

Falsafahpendidikankhassewajannyamenunutiidealismefal-safahpendidikannegara.Falsafahpendidikanneganaberteraskantiga aksiomutamaiaitu:

355


1 . Perkembanganindividu yangmenyeluruh;2. Kepatuhankepadaagamadan Tuhan;dan3. Pembentukanmasyanakatyangbendisiplin,bertanggungjawab

danbensatupadu.

Denganitu falsafahpendidikanneganabersandarkanfahamanpemikinanperkembangan(developmental),idealismedanprogresivis-me.Idealismekenanaia menekankanpenurutannorma hidup ma-syanakatdan kepatuhankepadaTuhan. Progresivismekenanaiamenekankanpemenuhantanggungjawabtenhadapmasyarakatdannegana.Justeruitu, adakahitu hakikat pendidikan?‘Apakah nilaimutakhir yangdituju?

KementerianPendidikan (1986) mengganiskanfalsafahpen-didikan khasyangbensifatpnogresivisme.Falsafahitu benbunyi:

‘FalsafahPendidikanKhasiaiahuntukmenyediakanpeiuangyangsamakepadakanak-kanakkhassepertiyangdibenkepadakanak-kanakbiasauntuk perkembanganpsikososiaiyang seimbang.Falsafahmi diselaraskandenganobjektif untukmemastikanba-hawakeperluantenagarakyat. .. dan ... untukmemastikanbahawasistempendidikanitu dapatmemenuhimatlamatnegarake arahme-lahirkanmasyarakatyangbersatupadu,berdisiplindanterlatih.’

Kenyataansepenti di atas yang bensifat instrumentalyangmengetepikanhakikat pendidikan samasekali lebih merupakankenyataanmatlamatpendidikankhas.Apakah hakikatpendidikankhas?Mungkinhakikat itu ialah ‘perkembangandan pembangunaninsanatau individu dalamgolonganmi, setakatmanayangtermampu,bagi kesejahteraandan keharmonianindividu dan manusiasejagat’.Kemungkinanmi menggalurkancara— matlamat(means-end)dannilai mutakhir kehidupanmanusia.Penludijelaskanbahawapeng-gubalanfalsafahseringmemenangkapseseorangitu kedalamkancahpenistilahandan linguistik yang mengaburkanhakikat yang inginditampilkan.Juga,fungsi instrumental(means)pendidikansepatut-nyadinyatakanpadamatlamatpendidikandanbukannyapadafal-safahpendidikan.

Matlamat umum pendidikankhas sememangnyaharusjugamenuruti matlamatpendidikannegaraiaitu yang meliputi aspekindividu, sosial, ekonomi, kewarganegaraan,pemodenandanke-fahamanantarabangsa.Walau bagaimanapunmatlamatkhususpendidikankhasialahantanalainnyauntuk:

1. Menyediakanpersekitaranyang tenbuka(least restrictiveen-

356


vironment) yang dapat mendedahkankanak-kanak tidaknormalpadapensekitananhidup yangsebenannya.

2. Menyediakanperkhidmatanbimbingandankaunselinguntukibu bapayangmempunyaikanak-kanaktidak normalsupayamerekasedanakanhakmenekauntuktidak benasamaludanhakmenekamendapatkanperkhidmatanpendidikanuntuk anak-anakmeneka.

3. Menyediakanpenkhidmatankaunselingdanprogramdan in-frastnukturpendidikan khas untuk mengembangkanpotensikanak-kanaktidak normalpadatahapmaksimum.

4. Mengadakankunikulum pendidikan khas yang bensesuaiandenganjenis handikapsesuatugolongankanak-kanak.Kuni-kulumtersebutbukanhanyamengutamakanaspekakademiktetapi yang lebih utamanyaaspek kestabilan psikoemosi,penyediaankemahinanhidup dan kemahiranvokasionalyangsederhanauntuk merekayangtidak normai.

5. Mengadakantenagapengajanprofesionaluntuk memperting-katkanmutuprogrampendidikankhas.

6. Mengadakankemudahanpenubatandan penyelidikanuntukmerawatataumemulihkanketidaknonmalanfizikal, mentaldanemosimerekayangtidak normal.

7. Mengadakantempohpendidikandan latihanyang lebih flek-sibel selarasdengandarjah(degree)keseniusanhandikapSe-seorangitu.

9.3.2 Program Pendidikan Khas

Penlukahkunikulum pendidikankhas untuk kanak-kanakpekak,buta,bisu,cacatanggotadanyangmenghadapigangguankomuni-kasidantingkahlaku samadengankunikulumpendidikandisekolahbiasa?Sanggupkahkanak-kanakcacat bertahandan segi psiko-emositerhadapsuasanapensainganmenitoknasiyangmengutama-kan pencapaianakademik?Mungkinkahkegagalanakademikme-wujudkantekananpsikoemosidantamparanhebatterhadapke-handikapanmeneka?Ini adalahpensoalanutamayangsewajarnyadifikirkan bagi pendidikankhas,sungguhpunmenekayang tidaknormalmi diperlukanbersaingdalamsuasanamasyanakatsebenar-nya. Apa yang dipersoalkandi sini ialah pengalamankegagalandalambidangakademikyangbentubi-tubibolehmendonongperasa-

357


antidak yakin din ataupembentukankonsepdin yangnegatif,pada-hal masyanakattidak memerlukankelayakanakademiksemata-matauntuk hidup!

Program untukPelajar Pekakdan Bisu

Masaiahutamadalampendidikankhasuntuk pelajanbuta,pekakdan bisu ialah masalahbahasadan komunikasi. Masaiah bagipelajanpekak lebih merumitkankeranamerekatidak boleh men-dengar.Padamasami tidak adasatukaedahkomunikasitenbaikuntukorangpekak,kecualidenganbantuanalatbantupendengaran.Kaedahbahasaisyarat,cuedspeech,ejaanjan dankaedahkomuni-kasi selunuhadaiahkaedah-kaedahyangdigunakanuntukkanak-kanakpekakataubisu. Walau bagaimanapunkaedahkomunikasiseluruhdikatakanlebih berke~andaripadakaedah-kaedahyanglain.

Pelajar-pelajarpekakdanbisudi sekolah,samaadadi sekolahkhasberasrama,sekolahbiasaataupundi kelaskhas,mempelajanikunikulum yang samadengandi sekolahbiasa.Malahanmerekamengambilpepeniksaanyang sama,iaitu Ujian PenilaianSekolahRendah,Sijil RendahPelajanandanSijil PelajaranMalaysia.Walaubagaimanapunperuntukantempohpersekolahanuntukmerekaben-beza danipadakanak-kanakbiasa.Tempohpensekolahannendahuntukpelajanpekakdanbisuialahlapantahundanmenekadibenan-kan mengambil pepeniksaanSijil RendahPelajaran(SRP) ketikaberumun16 tahun.

Sungguhpunpelajarpekakdanbisumengikutikunikulumyangsama,tetapi kandungankunikulum sekolahtelahdisempitkanataudikunangkanagar tumpuanpembelajarandikhususkanuntuk penguasaankemahinankomunikasidanbahasa.Selaindanipadaitu,kunikulum sekolah untuk merekayangpekakdanbisu lebih me-negaskankemahinanmenulis, pentukangantangan, tulisan dankemahinanvokasional‘ningan’.36

Pencapaianpelajarpekakdanbisudalampelajananmemanglahsepertiyangdijangkakan,iaitu nendahsekali. Ini memandangkanhandikapmenekadan segipenguasaanbahasa.Misainya,di antara467 orangpelajanpekakyangmengambilSRPdalam tahun 1971hingga 1984 hanya65 onangsahajayang lulus, iaitu lebih kurang13% danipadajumlah meneka.Dalam peperiksaanSijil PelajaranMalaysia (SPM) pula, danipada 83 orang calon bagi tahun1972 — 1984 hanya19 orangsahajayanglulus. Justenuitu, meman-

358


dangkanhandikapmenekadanpengurangankandungankurikulumyangdipelajari, adalahlebih rasionaljika format SRPdanSPM di-sesuaikanuntuk membeni ‘advantage‘ kepadapelajar pekakdanbisu?

Program untukPelajar Buta

Padamasami kanak-kanakbutabolehmendapatkanpendidikandisekolahkhasbenasramaataudi sekolahtententuyangmengadakannancanganbensepadu.Terdapatlebih kurang60% danipadajumlah410 onang(angganan)pelajanbutamengikutinancanganbensepadudan40% yanglainnyadi sekolahkhasbenasrama.Di bawahran-canganbensepadupelajanmengikuti pelajarandi kelas biasabagisebahagianwaktudanbenadadi kelaskhaspadasebahagianwaktuyang lainnya.

Kement~nianPendidikanbertanggungjawabpenuhmengada-kanpendidikankhasuntukpelajarbutadanberpenglihatannendah(low vision). Di bawahrancanganbersepadu,pelajar buta meng-ikuti kunikulumpelajananyangsamadenganpelajarnormal.Walaubagaimanapun,di dalam kelas khas menekadilatih dalam aspekonientasi dan pengerakan,penggunaanbahanpembelajarandanmendapatkaunselingpsikososial.

Rajah9.2menjelaskansecananingkasprogrampendidikankhasbensepadudi sekolah-sekolahrendah dan menengahyang men—jalankannya-di seluruhtanahair.”

Komponentenpentingdalam programpendidikankhas ben-sepaduialah guru sumberyangmempunyaitanggungjawabbukansahajamengajanpelajarbutadancacatpenglihatantetapijugamem-bantuguru biasadi kelas,membinadanmenyediakanbahanpem-belajaran-pengajarandanmembenikhidmatkaunselingkepadape-lajan berkenaan.KementenianPelajaran(1976) melalui pekelilingKP:8534/1/A/PK(52)mengganiskantugasgurusumbenkhassepentibenikut.38

1 . Gunukhas sepatutnyatidak menjadiguru darjahkelasbiasa.2. Merekadibenipeluangyangsamadenigangurulain dansegike-

naikanpangkatdangaji sertamendapatkanlatihanprofesionaldanbiasiswa.

3. Guru khashendaklahbenhubungnapatdenganguru-gurulaindanpihak sekolah.

359


4. Gurubesardanguru-gurulain patutmembenibantuanmengen-dalikanpendidikankhas.

5. Guru khas patut benjumpadanbenbincangdenganibu bapa/penjagamunid bagi mendapatkankenjasamamereka.

6. Rekbdpenibadidanpnestasimunid hendakdikemaskinikan.7. Kanak-kanakkhasbolehdiberi duatahunlebih daniumurpen-

sekolahandanpenahananmerekadi sesuatudarjahhendaklahdibenitahukepadaPengarahPelajaranNegenidanKementenianPendidikan.

8. Sebanyakmanayangboleh,sukatanpelajaransekolaheloklahdiikuti.

Rajah 9.2 Program Pendidikan KhasBersepaduuntuk sacatpengiihatan

360


9. Kelaskhasharusterdini danipada:(i) 6 — 12 orangkanak-kanakpekak.

(ii) 3 —6 orangkanak-kanakbuta.(iii) 12—20 orangkanak-kanaklembam.

Pelajan buta yang tidak bisu, kurang menghadapimasalahdalam komunikasi dan bahasasepentimanayang dihadapi olehmenekayangpekakdanbisu. Pelajarbutabolehmenggunakanpe-nakamkaset,bukubersuanadanbukuberhunufBnailleuntukbelajar.Bagi kepenluanpepeniksaanmerekadilatihmenggunakanmesintaipBraille dan mesin taip biasauntuk menuliskanjawapanmeneka.Pihak LembagaPepeniksaanMalaysia ada menyediakankertas-kertassoalandalamhurufBraille bagipepeniksaanSRP, 5PM danSTPM(Sijil Tinggi PersekolahanMalaysia).Memandangkanpelajanbutakunangmenghadapimasalahkomunikasi,bahasadantekananpsikososial,makamenekaboleh dikatakanlebih berjayadaripadapelajarpekakdanbisu dalambidangakademik.

Pendidikanvokasionaluntuk pelajarbutadibenikanpadape-ningkat sekolah menengah.Walau bagaimanapun,latihan voka-sional intensif dibenikan selepasmenekameninggalkansekolah.PusatLatihan,PenilaiandanPenyesuaianGurneydi KualaLumpurmerupakanpusatvokasionalkhasuntuk golonganbuta.Pusatmimengadakankursus untuk telefonis, stenografi,jurutaip, tukangunut, membuatbakul danpentukangan.TamanSinarHanapandiTemenlohfrpulamengadakankursuspertanianuntuk golonganmi.

Program untuk Kanak-kanakCacat/TerencatAkal

Sehinggatahun 1983terdapatempatbuahpusatberasnamadantigabelaspusathania~untuk kanak-kanakcacatakal. Jumlahmerekaialah 964 onangdi seluruhMalaysia.

Kategonikecacatanakalialah SindromDown, autistik,gang-guan emosi, lembam dan hipenaktif. Sebastian(1985) mendapatibahawapadatahun 1983 bilangankanak-kanakSindrom Downialah271 orang(28%),gangguanemosi35 onang(4%), lembam103orang(10%)dan lain-lain 41 onang(46%).~~

Memandangkankecacatanakal menimbulkan masalahper-khidmatanbimbingandanpentadbiranyangrumit, makaKemen-tenianPendidikantidak bertanggungjawabpenuhbagimengadakanprogrampendidikankhasuntuk golonganmi. Khidmatpenjagaan

361


danlatihanuntukgolonganmi dijalankanbersamadenganKemen-tenianKenjanayadan KementenianKebajikanMasyarakat.

Kunikulum pembelajarandanlatihan bagi kanak-kanakcacatakal tenbahagikepadaaspekterasdan latihan. Aspektenasmeliputiperkembanganbahasa,perkembangankognitif dan aktiviti deniamotor. Aspeklatihanpulameliputi: pembentukankemahiranbantukendini, sosiaiisasi,muzik, lukisan, knaftangan,keselamatan,pen-didikan agamadanlatihanpravokasional.

Objektifutamaprogrampendidikankhasuntuk kanak-kanakcacatakal iaiah.4°

1 . Membantumengembangkankebolehanpenyesuaiansosiaidanpersekitanan.

2. Merangsangkanperasaankejayaandan pemenuhankendiri(self-accomplishment).

3. Membentukperkembanganmentalyangsihat.4. Membentuk sikap positif padakanak-kanakcacatakal, ibu

bapaataupenjagamenekadanmasyarakat.5. Menilai kesedmaanmotivasi dan pembelajanansesuaidengan

tahappenkembangankanak-kanak.

Secaraamnya,objektifpnogrampendidikankhasuntukkanak-kanakcacatakal ialah untuk membentukkemahinan-kemahinanasasyangmembolehkanmerekahidupberdikanidanbermaknasentadapatmemainkanpenanansetakatyangbolehdalampembangunanmasyanakat.

Oleh kenanakecacatanakal adalahkecacatanyangunik, iaituiabersifatdalamanyangmenggangguprosesintelekyangrnelemah-kankeupayaanberfikir secanawanas,makateknik pengajaranharusjugabersifatluarbiasa.Di antarateknik tensebutialahpembentukantingkah laku(shaping),penyegeraandanpelemahan(promptingandfading),rangkaianke belakang(backwardchaining),dankombinasitidak formal. Di antanateknik itu, teknik pembentukantingkahlakumerupakanteknik yang paling kerap digunakan.41 Teknik mimengutamakanlatih tubi bagi membentuktingkah laku yangdi-harapkan.

Sebagaikesimpulan,lebih banyakinovasibanupenludilaksana-kan untuk memajukanbidangpendidikankhasbagi kanak-kanakhandikap.Inovasi baruitu meliputi aspekpenundangan,penkhid-matanpenubatan,infrastrukturkurikulum dan tenagakerjapro-fesional. Di sampingitu, dasarsosialharuslebih liberal danlebih

362


membeni perhatian terhadapgolongan cacat. Contohnyakemu-dahanawamsepertija.lanraya,tandasawamdantelefonawamharusdiubahsuaiuntuk kegunaanmerekayangcacatkenanamerekajugamempunyaihak yangsamauntukmenggunakandanmendapatkanperkhidmatandankemudahanawamsepentiorangnormal.

RINGKASAN

* Pendidikan khas adalah pendidikan yang dibenikan untuk

kanak-kanakdalam golongancacatatauhandikap.Kecacatanitumeliputi kecacatanpenglihatan,pendengaran,mental,emosidanfizikal.

* Kesedananmasyarakatduniauntukmengadakanperkhidmatan

dan pendidikanuntuk kanak-kanakcacatwujud dalam abadkesembilanbelas.UsahaGaspardItard(1800)danGrahamBell(1890)telahmendorongperkembanganfalsafah,pemikirandanpenyelidikanuntuk memajukanbidangpendidikankhas.

* Peruntukanperundangan(legal) untuk pendidikan khas dan

golongancacatamat dipenlukanuntuk menghuraikansecaraspesifiklangkah-langkahpenguatkuasaandalamaspekperkhid-matan,infnastrukturdankepenluanguruprofesional.

* Prestasiakademikpelajarpekak,bisu dan butayang nendah

mempunyaiimplikasi dan segi perkhidmatan,sumber,kuni-kuliJm pembelajaran,penggubalanalat pepeniksaandankhid-mat kaunseling.

* Gejalakecacatanselepaslahir yang lebih tinggi danipadake-

cacatansemulajadi menampilkanhakikatbahawamasyarakat. penlu membeniperhatianbahawakanak-kanakdalam pering-kat penkembangannyamemerlukanpenjagaankesihatanmen-tal, emosidan fizikal yangrapi.

LATIHAN

BahagianI

Bagi setiapsoalanpilih satujawapanyangsesuai.

363


Bagisoalan1 hingga4, padankansesuatukenyataandenganseorangtokohdan kotak benikut:

A. Alfred Binet B. Edward SeguinC. J.M. Gaspand D. Maria Montessoni E. AnnaFreud]

1 . Penganangbuku ‘The Wild Boy of Avenyon’.

2. Pembelajarandapat dipermudahkandengan menggunakanbahankonkrit. _________

3. Teknik psikoanalisisbolehdigunakanuntukmembantukanak-kanakbenmasalahemosi.

4. Kanak-kanakterencatakal boieh diajar melalui latihandeniamotor.

5. Kanak-kanakterencatakalyangmemenlukanlatihanpenjagaandin sendinidanmemerlukanmasayang lamauntukmenguasaikemahiranasasmempunyaijulat kecerdasanmental(IQ)

A. 100—120 B. 70—90 C. 50— 70

D. 35—49 E. 20—34

6. Dianggarkanhampir3/4danpadajumlahkanak-kanakcacatdineganami tidak berpeluangmendapatkanpendidikan.Satucarautamauntukmengatasihal mi ialah:

A. Mengadakan khidmat kaunseling untuk ibu bapa yangmempunyaianak-anakyangcacat.

B. Menyediakan perkhidmatan psikoterapi untuk kanak-kanakcacat.

C. Mengadakan program pendidikan khas bersifat individua-listik.

D. Membina lebih banyak sekolah khas di luar bandan.E. Mengadakan lèbih banyak kemudahan yang bermutu di

sekolahkhas.

7. Pengaliranmunid-munidpekakdanbutadi sekolahbiasamem-punyaibebenapakebaikan.Yangmanakahdiantanabenikutme-

364


nupakanrasionalutamadiadakanpengaliranmi?A. Untuk mencegahketidakupayaan munid-munid berkenaan

menjadihandikap.B. Untuk membina daya upaya sosioekonomi munid-mund

berkenaan.C. Untuk menyediakanperkhidmatan pembelajananyang ben-

hampirandenganrumahmunid.D. Untuk mendedahkan munid-mund kepada keadaan dan

cabaranpensekitaranmasyarakatyangsebenarnya.E. Untuk menghindarkanpembantutanperkembangankog-

nitif munid-muridberkenaan.

8. Gangguankomunikasi ialah satu danipada kategonkeluar-biasaan.Jenis-jenisgangguandalamkategonimi ialah:

(i) Handikapdenia.(ii) Ketakupayaanpembelajaran(iii) Gangguanbahasadanpertuturan.(iv) Gangguanemosi.

A. (i), (ii) dan (iii).B. (i) dan (ii).C. (ii) dan (iii).D. (iv) sahaja. -

E. Kesemuadi atas.

9. Falsafahpendidikannegaratendiri danipadaaksiomseperti

(i) Pendidikanuntuk perkembanganindividu yangmenye-luruh.

(ii) PendidikanuntukmembinakepatuhankepadaagamadanTuhan.

(iii) Pendidikansebagaiagenpembentukanmasyarakatyangberdisiplin,bertanggungjawabdanbersatu.

(iv) Pendidikanmerupakanhak asasimanusia.

A. (i), (ii) dan (iii).B. (i) dan (ii).C. (ii) dan (iii).D. (iv) sahaja.E. Kesemuadi atas.

365


1 0. Mengajankanak-kanakcacatakal adalahsatu perkarayangsukar. Di antarakaedahpengajaranyangdigunakanialah:

(i) Pembentukantingkah laku.(ii) Penyegeraandanpelemahan.

(iii) Rangkaianke belakang.(iv) Kombinasi tidak formal.

A. (i), (ii) dan(iii).B. (i) dan(ii).C. (ii) dan (iii).D. (iv) sahaja.E. Kesemuadi atas.

BahagianIIJawabsemuasoalan.

1 . Jelaskankonsepbenikut. Buatnujukanjika penlu.(a) Kanak-kanakluar biasa.(b) Ketakupayaanpembelajanan.(c) Kanak-kanaklembam.

2. Hunaikanperatunanpenundangandanjenisperkhidmatanbagimemajukanprogrampendidikankhasdi negarami.

3. Anda dikehendakimembentangsatu kertas kerja mengenai‘Pendidikanuntuk Kanak-kanakPekakdi Malaysia’.

Hunaikankandungankertaskenjatensebut.Buatrujukanuntukmemantapkankertaskenjaandaitu.

NOTA

1 PerbincanganpenuiisdenganPuanAsiahbt. Tahir, Batu2 JaianPortDickson— Seremban,Negri Sembiian,Darul Khusus.

2 Seperti kisah‘The FiephantMan’.3 G&arhart,BR.danWeishahn,M.W. 1980. Thehandicappedstudentin

the regular classroom.London:G.V. Mosby, him. 5.4 Ibid., him. 6.5 Ibid., him. 5.6 Ibid.7 Kirk, S.A. dan Gallagher,J.J. 1983. Educatingexceptionalchildren.

Boston:HoughtonNufflin, him. 7.

366


8 GearhartdanWeishahn,op. cit., him. 8.9 Ibid.

10 Di daiamGearhartdanWeishahn,op. cit., him. 20.11 Ibid., him. 21.12 ChuaTeeTee. ‘DasarSosialdanOrangCacat’daiamSuaraPendidik.

Jil. 11 —12 Mac 1985/86,him. 27—37.13 Ibid., him. 35.14 Ibid., him. 30.15 Ibid.16 EducationAct, 1961 (With modificationsto Sarawak& Sabah),No. 43

of 1961. KuaiaLumpur: InternationaiLaw Book Series,1987, him. 2.17 Ibid., him. 9.18 Ibid., him. 12.19 Ibid., him. 13.20 Ibid., him. 17.21 Ibid., him. 48.22 GearhartdanWeishahn,op. cit., him. 1 1.23 Kirk danGaiiagher,op. cit., him. 4.24 Ibid.25 Ibid., him. 5.26 ChuaTeeTee. ‘Educationof theMentaiiy Retardedin MalaysiaSuara

Pendidik.Jii. 9—10 Mac 1983/84,him. 57—68.27 Kirk danGallagher,op. cit., him. 183.28 Ibid., him. 232.29 Ibid., him. 279.30 Ibid., him. 327.3~ ChuaTeeTee,op. cit., SuaraPendidik1983/84,him. 58.32 SandiyaoSebastian1985. Curricuiumfor theEducationof Mildly and

ModeratelyMentallyHandicappedChildrenin Malaysia(TesisSarjanaPendidikan).Fakuiti PendidikanUniversiti Malaya, him. 14.

33 Ivan DouglasFilmer, Jr. 1982. AcademicandPsychosocialAspectsofVisually HandicappedStudentsin ThreeSecondarySchoolsin Penin-sularMalaysia.(TesisSarjanaPendidikan).Fakulti Pendidikan,Uni-versiti Malaya, him. 9.

34 TengShinMm 1986.BeberapaAspekAkademikdanPsikososialMuridCacatPendengarandi SekoiahPercantumandi Negeri Johor.(TesisSarjanaPendidikan).

35 ChuaTee Tee,op. cit., SuaraPendidikan1985/86him. 29.36 Teng Shin Mm, op. cit., him. 59—60.37 Ivan D. Filmer, Jr. op. cit., him. 59.38 Ibid., him. 305 —306.39 SandiyaoSebastianop. cit., him. 64.40 ‘Ibid., him. 19.41 Ibid., him. 75.

367

BAB 10PENDIDIKAN TINCGI DAN

PEMBANGUNAN NEGARA

‘Universiti adalahinstitusiyangunik danunggulyangmemainkantigaperananutamaiaitu: untuk melahirkangolonganparasarjanadanilmuan, untukmenjalankanpenyelidikanbagi mencariilmu dankebe-naran,danuntukmenjadipemimpindalammemanfaatkanilmu bagipembangunanmasyarakat.’

. . . Farquhar’

Kenyataandi atasmemperlihatkansecararingkasfungsipendidikantinggi, khususnyauniversiti, dan segi tradisionaldan semasa.Ke-nyataandi atasbertujuanuntukmemperbetulkanprasangkamasya-rakatterhadapuniversiti yangbertanggungjawabmelahirkanfeno-mena‘siswazahmenganggur’danjusteruitu universitiharusdiubahmenjadiorganisasiprofesional’.

Perbincangandi dalambabmi memberifokus kepadaobjektif-objektif berikut:

* Menjelaskankonseppendidikantinggi.

* Mengemukakanfalsafahdanfungsi pendidikantinggi, khusus-

nyauniversiti. Perkarami dibincanguntukmemberigambarantentangrasionalpenubuhandanorientasipendidikandi univer-siti.

* Mengemukakanbahawaperkembanganpendidikantinggi yang

mirip mengikutimodel ataupendekatanpembangunantenagakerjabagi pembangunanekonomi.

* Menjelaskanbahawapermintaansosial yang tinggi terhadap

mendapatkankedudukantinggi mempunyaihubungandengantanggapanbahawa kelayakan tinggi adalah penting untukmobiliti sosia!.

368

PENDIDIKAN TINGGI DAN PEMBANGUNAN NEGARA

* Mengemukakankonsep ‘universiti terbuka’ dan ‘universiti

cawangan’bagi menjelaskanperananuniversiti sejajardenganprinsip egalitarian dan kehendakpembangunanmasyarakatyang lebih berkesan.

10.1 APAKAH PENDIDIKAN TINGGI?

Gambaranjelas tentangkonseppendidikantinggi bolehdiperolehidengancaramenjawabsoalan-soalanseperti:Apakah pendidikantinggi?Apakahinstitusipendidikantinggi?Apakahyangdimaksud-kandengantinggi?Pendidikantinggi untuksiapa?Danapakahtuju-an pendidikantinggi?

~Apakahpendidikantinggi? Ramaiparapendidik berpendapatpendidikantinggi ialahperingkatpendidikanlepasmenengahatas.Olehitu, dalamkonteksMalaysia,pendidikantinggi ialahpendidik-an di peringkatlepaspeperiksaanSijil PelajaranMalaysia (SPM)ataulepaspeperiksaanSijil Tinggi PersekolahanMalaysia(STPM).LaporanKhir Johari(1967)mentakrifkanpendidikantinggi sebagai“pelajaranikhtisasdanakademik,yangsekurang-kurangnyaberke-hendakkankelayakanakademikSijil Tinggi Persekolahanatauyangsetarafdengannyauntuk masukke yayasandi peringkatuniversitidanSijil PelajaranMalaysiaatauyangsetarafdengannyadi pering-kat maktab”;2

Soalankeduaialah: Apakah institusi pendidikantinggi? Ber-dasarkantakrifan LaporanKhir Johari(1967), institusipendidikantinggi ialah universiti, maktabteknik, maktabpertanian,maktabperguruan,Kolej Tunku Abdul Rahmandan Institut TeknologiMara.Universiti menawarkankursusperingkatlepasijazah,ijazahdan diploma sementaramaktab, institut dan kolej menawarkankursuspadaperingkatdiplomadan sijil.

Soalanketigaialah: Apakahyangdimaksudkandengantinggiitu? Yangdimaksudkandengantinggi itu ialah bidangpengkhusus-anpelajaran,samaadadan segiakademikataupundan segivokasio-nal.Dan segiakademik,pendidikantinggi sepertidiuniversitimeng-adakanpelajaranyangamatkhusus,luasdanmendalamdalamber-bagai-bagaicabangdisiplin.Dan segivokasional,pelajaranteoridanamaliadalahkhususdanmendalamuntukmenyediakankemahirankerjasumbermanusiapadaperingkatikhtisasdanseparuhikhtisasbagi sektorswastadankerajaan.

369


Soalan keempatialah: Pendidikan tinggi untuk siapa?Jikamengikut fahamanelitis, makadasarmeritokrasi mengutamakanpendidikantinggi adalahuntuksebilangankecil pelajaryangmem-punyai kelayakan cemerlangdalam peperiksaanSijil PelajaranMalaysia(SPM), Sijil PelajaranVokasionalMalaysia(SPVM) danSijil TinggiPersekolahanMalaysia(STPM).Sebilangankecil pelajaryangterpilih itu merupakanmerekayangadakualiti, yangelit atauyangterbaikdalam pelajaran.Merekayangelit mi mempunyaike-mampuanyangtinggi dan aspekintelekdankemahiranfizik untukmenanggungcabaranyang‘rigorous’ bagiberjayadalampendidikantinggi. Merekayangelit mi dididik dandilatih untuk menjadiparasarjana, teknokrat dan birokrat bagi memimpin dan rnentadbirgolongan‘proletariat’ dalammasyarakat.

Jika mengikut fahamanegalitarian,pendidikan tinggi tidakseharusnyamenjadiamatmemilih lalu menguntungkandan meng-angkatdarjatsebilangankecil ahli masyarakatyangelit. Fahamanmi adalah berlandaskantanggapanbahawa institusi pendidikantinggi yang diwujudkan oleh masyarakatkeseluruhannyaharusmembukapintu merekaseluas-luasnyakepadasesiapayang ber-kemampuanuntuk mengalami pembelajarandalam pendidikantinggi. Sungguhpunfahamanegalitarianyangmenekankanprinsipdemokrasimengambil kira aspekhak dan keutamaan,namun iaboleh mewujudkankadar kecicirandan pembaziransumberyangtinggi padaperingkatpendidikantinggi.

Soalan yang akhir sekali ialah: Apakah tujuan pendidikantinggi?Tujuan utarnapendidikantinggi sepertiyangtelahdinyata-kansebelummi ialahuntukmelahirkanparasarjanawandanilmuanyangmahirberfikirdanmengembangkanilmu dalamberbagai-bagaidisiplin ilmu. Selaindaripadaitu, dan aspekprofesionalnyapendi-dikan tinggi adalahuntuk melahirkangolonganteknoratbagi me-laksanakanrancanganpembangunannegaradangolonganbirokratbagimentadbirorganisasidanmasyarakat.Secaraumum,pendidik-an tinggi mempunyai dimensi pendidikan dan dimensi latihan.Dimensipendidikanbertujuanuntuk mengembangkanaspekinte-lek, rohàni, emosi, pekerti, budaya,danjasmani estetikaindividupadatahapmaksimum dan tertinggi agar individu bukan sahajamenjadimanusiaseimbangtetapijugadapatmembuatadaptasiyangsewajarnyaterhadappengaruhperkembanganmasakini. Dimensilatihanpula menyentuhperananpendidikantinggi dan segi penge-luarandanperkhidmatannyaterhadappembangunansosioekonomi

370


masyarakatdalammanauniversiti dan institusi-institusiyang lainmenjadi sebahagiandaripadaahlinya.

10.2 FALSAFAH PENDIDIKAN TINGGI

Perbincanganmengenaifalsafahpendidikansecaralangsungmeli-batkanperbincanganmengenaialiranataumazhabpemikirandalambidang falsafahpendidikan.Di antaraaliran pemikiran tersebutialahobjektivisme,eksistensialisme,liberalisme,pragmatisme,rasio-nalismedananarchisme.Aliran pemikiranfalsafahmi boleh dikata-kan Iebih menyentuhaspekorientasidan penekanankandungankurikulumpendidikantinggi. Walaubagaimanapun,aliranpemikir-anfalsafahpendidikantinggi bolehdikelompokkandalamduakate-gori falsafah,iaitu satunyaberlandaskanpertimbanganepistemologidanyangsatu lagi berlandaskanpolitik.3 Oleh itu, wujud falsafahdualistikbagipendidikantinggi.Falsafahdualistikmi timbul dengancaramenganalisisperkembanganpemikiran tentangmatlamatdanfungsi pendidikantinggi dan zamanAristotle sehinggake zamanmodenmi.

Pertama,falsafahpendidikantinggi yangberlandaskanepiste-mologi mengutamakanpendidikantmnggi sebagaibermatlamatkanilmu fakta(factualknowledge)yangdidorongioleh semangatmen-can kebenaran.4Mencari kebenarandan ilmu fakta merupakanmatlamatsah kendiri (self-legitimating) bagi aktiviti kesarjanaan.Malahanfungsi penubuhanuniversiti bukanlahhanya untuk me-nyampaikanilmu kepadapelajartetapi untuk menggabungkanpe-mikiran bagi mewujudkansuasanapembelajaranimaginatif. Suasa-na pembelajaranimaginatifmembolehkanpemikirandiolah dalamberbagai-bagaihala untuk membuktikankesahihansesuatuilmufakta.Kesahihanilmu bukansahajamenurutirealiti fizik, tetapijugamudahdifahami secarateori dan mempunyaikesepadananlogis.Objektiviti merupakankriteriautamabagikebenarankeranaobjek-tiviti menolaksentimendan emosi.5 Oleh itu, aliran falsafahmidisebutobjektivisme.

Pendekatanepistemologimembahagikanalamilmu kepadaduaiaitu alamakademikdanalampraktik.Alam akademikmengutama-kan pencarianilmu faktaberdasarkanobjektiviti danlogik, semen-taraalampraktik sentiasaterpengaruhdengandesakanperubahan.Elemendesakanmempengaruhipengubahsuaian,dan manipulasidanoleh itu alampraktik lebih biasamudahmembuatkesalahan.6

371


S Falsafahkeduabagi pendidikantinggi ialah yangbersifatpoli-tik. Falsafahmi mengutamakanpendidikantinggi yangmerupakansumberyangharusmemainkanperananyangrelevandansignifikanuntuk menyelesaikanpelbagaimasalahdalam masyarakatataubadanpolitik (bodypolitic). Masalahpentadbirankerajaan,indus-tn, pertanian,perdagangan,pendidikan,kesihatandansebagainyapada masakini memerlukankhidmat nasihattenagapakar danterlatih di menaragadingbagi membuatrumusanproseduruntukmenyelesaikanmasalahsosioekonomidanpolitik. Legitimasipolitikbagi pendidikantinggmdiperakukanolehramaiahli filasuftermasukPlato, Aristotle dan Dewey.7 Ahli filasuf mi berpendapatbahawaahli-ahli fikir danpara sarjanaharusmelibatkandin denganfungsiperkhidmatanmasyarakatdannegara,bukan sahajauntuk mem-praktikkanilmu yangmerekatemui tetapijuga yang lebih penting-nya membantupembangunantamadun.Penglibatanpara sarjanadanilmuandalamisu-isukemasyarakatandankenegaraanmemberifaedahpersonaldanbukanpersonal.Faedahpersonalnyadansecaralangsungprofesionaljuga ialah penglibatanpara sarjanasecaravalue-free,tanpapengaruhsentimen,memungkinkanpengukuhanilmu danteori alamakademikataupunmemungkinkanpengwujud-anilmu-ilmu baru.Perkembanganilmu bolehdikatakanberiringandenganperkembangantamadunmanusia.Denganitu, untuk terusberdiri dan menjadi institusi signifikan, institusi pendidikantinggiperlu pekabalasterhadappersoalanmasyarakatsekitar.

Falsafahpendidikan tinggi yang berlandaskanpendekatanpolitik telah tersebarluas di negara-negaraEropahsemasazamanRevolusiSainsda~nRevolusiPerindustrianpadaawalabadkelapanbelas.Falsafahberlandaskanpolitik mi ataulebih dikenali s~bagaipragmatismetelahbertapakdi kebanyakanuniversiti dan institusipendidikan tinggi di Eropah sehinggaawal abad kedua puluh.Kemudiandaripadaitu, falsafahberteraskanepistemologidanpoli-tik diseimbangkanatauberiringan.Walau bagaimanapun,falsafahpragmatismeyang mendorongkepada liberalisme masih teguhdiamaldalampendidikantinggi di AmerikaSyarikatsehinggamasakini. Kebanyakanuniversititerulungdi AmerikaSyarikatbekérja-samadengansyarikat-syarikatbesarsecarasimbiotik, iaituuniversitimenyediakantenagapakaruntukmenjalankanpenyelidikansemen-tarasyarikat-syarikatbesardanmalahankerajaanmemberiperun-tukan kewangandalambentukgeranpenyelidikankepadauniversitiataupunganjaranlumayankepadatenagapakar‘dan penyelidik.

372


Sejak duadekadyang lalu, kebanyakanuniversiti di Eropahtelah mula beralih kepadafalsafahepistemologidalamusahame-ngukuhkansemulaimej kesarjanaandanautonomisertaneutralitiuniversitidalammencarikecemerlanganakademiksecaranilai-khasiaitu mencaridanmengembangkanilmu faktadanobjektif. Dalamepistemologi,rasionalpenubuhanuniversiti ialah untuk mengada-kansatuinstitusidanpersekitaranyangbebasdanberautonomiiaituparasarjanadanpelajarnyabebasmenerokaialamilmu danakade-mik tanpa gangguanatau tekanandaripadamana-manapihak.Gangguandan tekananboleh mengakibatkanbias pertimbangansubjektif ataubersalingandengansesuatumotif dan denganitukesahihandankebenarantidak lagi menjadietika keilmuan.

Dua pendekatanfalsafah, iaitu epistemologi dan politik,mencorakkanorientasikurikulumpendidikantinggi yangberbeza-beza. Malahan juga kedua-duapendekatanpemikiran falsafahberkenaanboleh menentukancorak organisasidan tingkah lakuahli-ahli dalamorganisasipendidikantinggi.

Aliran ~pemikiran epistemologimendasarifalsafah realisme,objektivismeatauinstrumentalisme.Reahsmemengutamakanrealitisesuatuperkaraataufenomenafaktasekiranyanyatadan benar-benarwujud. Begitujugadenganobjektivisme,yangmenggunakankaedahsaintifik yang‘rigorous’ dan‘valuefree’ dalammembuktikankesahihanperkaradanfenomena.Tokohkiasik sepertiDeweyber-pendapatbahawa‘tiadailmu hakiki sekiranyatiadausahabersung-guh-sungguhmencarinya’. 8 Drucker (1969) menyatakanbahawailmu adalahsepertielektrik, satubentuktenagayangdimanifestasi-kan apabilakerjadilakukan.9

Aliran epistemologimemerlukankurikulum dan organisasipendidikantinggi yangdiorientasikansecarakhususdengan‘rigid’.Kurikulum dibahagikanmengikutdisiplin khususdantidak seha-rusnyaadasalingtukar antaradisiplin. Organisasipuladibahagikankepadafakulti danjabatanmengikutdisiplin yangberasinganantarasatudenganlain. Seolah-olahwujud ‘universiti dalamuniversiti’ atau‘multiversity’, iaitu tandaidentiti kesepadanandan keseragamansedangkanilmu daripadaberbagai-bagaicabangdisiplin, padahaki-katnyamenujuke arahsatukesatuan.Pengutamaanpengkhususanuniversiti dan terhadapnyaboleh mengakibatkanuniversiti men-jadi kaku, terasingdan tidak relevandalam 10 Bolehdikatakanbahawainstitusi pengajiantinggi menggunakanmodelBritish ataumodel Jermanmengikuti mazhabepistemologi.

373


Aliran politik menampilkanfalsafahpendidikan liberalisme,pragmatismedaneksistensialismesebagai‘counterculture’terhadapaliran epistemologi. Aliran politik mempersoalkankerelevanankurikulumpendidikantinggi dalamkontekspembangunanindividudanmasyarakat,iaitu pendidikantinggi bukanhanyamendidikmdi-vidu danmasyarakat,juga bukan hanyamendidikindividu untuk‘melihat perspektifkejadiandan benda’ dan ‘belajar untuk ilmu’(learning to be learned)tetapi juga untuk melatih individu dalamaspeksosialisasiatau~belajaruntuk menjadi’ (learningto become).Teraspemikiran bagi aliran politik ialah perkembangantamadunmanusiayang bertitik-tolak daripadapemanfaatanilmu, pemba-ngunansumbertenagamanusiasecaramenyeluruhdanpenglibataninstitusi pendidikantinggi dalammembantumembinamasyarakatprogresifdanmaju.

Falsafahpendidikan liberalismemenganjur~anbahawapen-didikanadalahuntukmembinaakalyangrasionaldancekap.Keta-jamandan keluasanakaladalahkeutamaanbagi mengawaltubuhbadandanmelepaskandin daripadacengkamanbelenggukeseng-saraan.LiberalberasaldanperkataanLatin ‘liber’ bermaksudbebas.Kurikulum pendidikan yang bersifat liberal adalahjuga bersifatumum, iaitu pelajar-pelajarmempelajariberbagai-bagaimatapela-jaranataukursus,dankadangkalamerentaspelbagaidisiplin secarabebasdenganharapanmerekamempunyaifikiranyangrasionaldanluas bagi mengkonsepsikanidea-ideaabstrakdenganrealiti. Pendi-dikan liberal bukan sahajamengutamakanpenguasaanilmu danpembentukanakal yangrasionaltetapi juga meliputi pembentukankemahiranprofesionalatauvokasional.

Falsafahpendidikanpragmatismemenganjurkanbahawakuri-kulum dan organisasipendidikanharussejajardengankeperluandanperkembanganmasyarakatsemasa.Keperluanmasyarakatme-liputi keperluansosial, ekonomi,budaya,agamadan politik. Per-kembanganmasyarakatpula meliputi aspekdemografi,teknologi,modenisasidanmutukehidupan.Pragmatismememerlukaninstitusipendidikanuntuksentiasapeka,turutsamamajudalamsemuaaspekselarasdengankemajuantamadunmanusia.

Falsafaheksistensialisme~Jigagaskanoleh pendapatbahawamanusiamenentukannasibdanmatlamathidupnyasendiri.Tang-gapanutamaialah ‘kewujudanmendahuluizat’ (existenceprecedesessence)atau‘perasaanmendahuluipemikit-an’ . ~ ~Oleh yangdemi-kian, ilmu pengetahuanpelajarditemui dalamkewujudannyadan

374


identiti ditemuidalam komitmenuntuk hidup. Seseorangitu bebasmemilih danbertanggungjawabterhadapapayangdipilihnya. Kuri-kulumpendidikantinggi yangmengikuti fahamaneksistensialismememberikebebasankepadapelajaruntuk turut sertamenentukanhaluanpembelajarandanpengajaran.Juga,kurikulum pendidikantinggi perlu lentur dan relevandenganisu-isusemasadan bersifatterbukaberlandaskansikap kerjasama.

Falsafah Pendidikan Tinggi Malaysia

Bolehdikatakansetiapinstitusipendidikantinggi di Malaysiamem-punyai falsafahmerekamasing-masing.Olehitu adabaiknyaditin-jau beberapakenyataanformal falsafah-falsafahtersebut.

Universiti KebangsaanMalaysia (UKM) menyatakansecaraformal falsafahnyasebagai:‘PaduanantaraIMAN kepadaAllahdan,ILMU yangbermanfaatsertagabunganantarateori danamaliadalahdasarutamabagiperkembanganilmu (hakiki),* prosespem-binaanmasyarakatterpelajar’(terdidik)* danpembangunanuniver-

2 Falsafahmi menggabungkankedua-duaaliran epistemologidanaliranpolitik. Epistemologidalamusahamencaridanmengem-bangkanilmu faktadanhakiki yangmendasaripembentukanma-syarakatterdidik danprogresif.Elemensufisme(IMAN) danelemenrealisme-pragmatisme(ILMU yang bermanfaat)menjadi premisataugagasantindakanakliah dan jasmaniah.PernyataanformalmatlamatUKM pula amatcenderungkepadaaliran epistemologi,iaitu menekankankecemerlanganakademikdanintelektualisme.

Universiti PertanianMalaysia(UPM) menyatakansecarafor-mal matlamatnyayang cenderungkepadaaliran falsafahpolitik,iaitu falsafahpragmatismeyangmengutamakanpenyediaankema-hiran profesionaldankerelevananusahauniversiti dalamkontekspembangunan 13

Universiti UtaraMalaysia (UUM) menyatakansecaraformalfalsafahnyasebagai:‘Menginsafi bahawasanyaTuhan tidak meng-ubah nasib sesuatukaum melainkankaum itu sendiri berusahamengubahnya. . . . Mempercayaikedua-duasumbermanusiadanalammestidigembleng.. .. Masakini bahawamanusiatidak dapathidupdengankemajuankebendaan.. . tanpaperikemanusiaan••‘14

Falsafahmi lahir dan aliran politik semata-mata,iaitu khususnya

* Semantikdanmetafizik yangmemberimaknayangberbeza-beza.

375


falsafaheksistensialismedan pragmatisme.Eksistensialismemeni-tikberatkan kudrat manusia yang menentukantakdir manusia(humandestiny). Pragmatismekeranafalsafahitu mengutamakankecekapanmanusiamenggunakansumberalam.Juga,ia bersifateksistensialisme— sufisme keranaia menekankanperadabandankeimanan.

Namunapajua falsafahyangdituruti olehuniversiti-universitiataumaktab-maktab,secaraamnyaboleh dirumuskanbahawafal-safahpendidikantinggi di negarami lebih menuruti aliran politikdaripadaaliran epistemologi.Malahanfalsafahpendidikannegaramenuruti aliranpolitik juga.

Falsafahpendidikannegaradanpendidikantinggi ialah falsa-fah liberalisme-pragmatisme.Mengapadikatakan demikian?miadalahkeranafalsafahliberalismemengutamakanperkembanganpotensimaksimumindividu dalamsegalaaspek,iaitu intelek,esteti-ka,rohanidanjãsmani.Pendidikandiadakandalamberbagai-bagaicabangdisiplin ilmu bagi membinaakal fikiran yangrasionaldancekapuntukmemikirkansecaramenyeluruhtentanghakikatkewu-judan manusiadanalam Selaindaripadaitu, penekananterhadapperkembanganaspekestetika,rohanidanjasmanimelaluipelbagaikegiatanadalahuntuk membinaindividu yangseimbang.

Falsafahpendidikantinggi, khususnyadi peringkatmaktab,kolej dansebelumijazahdi universitibersifatpragmatisme.mi ada-lah keranapendidikanpadaperingkatberkenaanberkait denganmotif pengeluarantenagakerjaataumotif latihanprofesionaldanvokasional.Motif mi mendesakagar pendidikantinggi berfungsisebagaisumberpenghasiltenagakerja bagi memenuhifungsi per-khidmatandalampelbagaibidang,samaadadalamsektorkerajaanataupunsektor swasta.Pendidikantinggi telah dianggapsebagai‘feeder’ tenagakerjaterlatih.

Memandangkanpendidikandi universiti-universitidi negaramiberasaskanmodel British, maka falsafah liberalisme-pragmatismediikuti secaraterbatas.Keliberalankurikulumuniversitidinegaramitidak sepertiliberalnyakurikulum universiti di AmerikaSyarikatyangmengadakanpengajianantaradisiplin yangterbuka.Kuriku-lum pengajiandi universiti negarami masihtidak membenarkanfleksibiliti antaradisiplin.

Falsafahpendidikantinggidalamaliranepistemologididukungioleh universiti-universiti pada peringkat pengajiansarjana bagimemperolehkecemerlanganakademikdan kesarjanaanpara ahli

376


akademikdalam usahamencari ilmu dan mengembangkanilmu.Aliran epistemologisentiasamenitikberatkanpemeliharaanciri-ciritradisionaluniversiti dan ‘kebebasanakademikdemi ilmu penge-tahuansemata-mata’.

Matlamatialah hasil yangdiharapkandanhanyatercapaidenganberkesanjika institusi dansumberdiuruskanmelalui kaedahyangberkesandan cekap.Matlamat menentukanmutu, iaitu institusiyangbermutumerupakanyangdapatmencapaimatlamatdenganproduktifdankosefektif.

Matlamat berbeza-bezamengikut konteks. Bagi pendidikantinggi, matlamatnyatertumpusecarakhususnyakepadaduakon-teks, iaitu konteks luaran dan konteks dalaman.Konteks luaranmemberiperhatianterhadapkepentinganpendidikantinggi denganpembangunansosioekonomi,budayadan politik masyarakatdannegara.Konteksdalamanpula memberiperhatiankepadakepen-tingan pendidikantinggi terhadappembangunanindividu, institusidanpembangunansistempendidikanitu sendiri.

Dan konteksdalaman,matlamatpendidikantinggidinegaramiberkait dengankehendakpengeluarantenagakerja bagi pemba-ngunan sosioekonomi,politik dan budayaselarasdenganDasarEkonomiBaru(DEB) danmatlamatpendidikankebangsaan.Penge-luaran tenagakerja pada peringkat ikhtisas dan separaikhtisasadalahuntuk memenuhikeperluanperkhidmatandalam berbagai-bagai jenis pekerjaandalam sektor kerajaan dan swasta telahmenjadimatlamatprimerpendidikantinggisesuaidengankeduduk~an Malaysia sebagaisebuahnegarayang sedangmembangun.Dikebanyakannegarasedangmembangundi dunia mi menetapkanbahawamatlamatprimer pendidikantinggi adalahuntuk pemba-

10.3 MATLAMAT PENDIDIKAN TINGGI

377


ngunansumbertenagamanusiauntuk mengisikeperluanperkhid-matandalambidangsosialdanlebih-lebihlagi dalambidangekono-mi sepertibidangpertanian,perlombongan,pembalakan,perikan-an. perdagangandan pelancongan.Pengeluarantenagakerja yangdiutamakanadalahpadaperingkatasas,berlainandan negaramajuyangmengutamakantenagakerja peringkattinggi bagimemenuhiperkembanganera lepasperindustrian.

Matlamat pendidikan tinggi selarasdenganmatlamat DEBadalahdan segimobiliti sosialdanekuitiekonomibagimerapatkanjurangsosioekonomiantarakaumbumiputeradenganbukanbumi-putera, antara masyarakatbandar dengan luar bandar, antarakawasandan wilayah, danantaragolonganelit dengangolonganproletariat. Mekanismenyaialah dengancaramendemokrasikanpendidikantinggi bagi meluaskanpenyertaanpelajar-pelajardangolonganproletariatdan kawasandanwilayah yangkurangmaju.Mekanismeberkenaanmengikuti konsep‘kelayakantinggi adalahpasportuntuk pekenjaandantarafhidup yanglebih baik’. mi ben-maknajika lebih namai pelajandan golongan‘bawahan’ dan luarbandarmenyertaipendidikanmakamatlamatDEB lebih cepatdi-capai.Padamasami, matlamatpendidikantinggi dan segiutilitarianataufungsionalnyadalammencapaimatlamatmobiliti sosialbolehdikatakanberjayadicapai.mi adalahkerananegarami menghadapifenomenasiswazahmengangguryang semakinbertambahmerun-cing dan menekandan segi politik malahandan segi psikososio-emosi. Fenomenami menandakanbahawakita sudahmencapaitakat tepu yang menunjukkanoutput pendidikantinggi sentiasamelebihi kepenluantenagakerja.

Matlamat pendidikan tinggi dan konteks dalaman adalahmengenaipenananinstitusidankunikulumterhadappelajan,masya-rakat dan kesarjanaan.Matlamat tersebutmerupakanmatlamatoutput institusi pendidikan tinggi. Stephendan Rodenick(1978)mengganiskanmatlamat dalam pendidikan tinggi kepadaempatbahagianiaitu: (1) keekspnesifanpelajan(2)keinstrumentalanpelajan(3) penyelidikandan(4) 15

1 . Keekspres~fanPelajar

Matlamatmi dicerminkankepadausahakunikulum pendidikantinggi mengubahidentiti danpekentipelajarmelalui caraasasitertentu.

378


(i) Mengeluankanpelajaryangmempunyaikeupayaanintelek-tual padatahapmaksimum.

(ii) Membentukpelajanyangmempunyaikebolehanmenyelu-ruh meliputi aspekintelektual,moral, estetika,sosialdanfizik.

(iii) Memastikanpemikiran pelajarditanamkandenganidea-ideaparasarjanaagungdan pelbagaibidang.

(iv) Membantupelajarmembinapemikiran objektif dankritistentangdin merekasendiri dan segalaperkaradan keper-cayaan.

(v) Membentuk ciri dalaman pelajan untuk ~nembolehkanpelajar membuatpentimbanganmoral denganbetul dancekap.

2. KeinstrumentalanPelajar

Matlamatmi adalahmengenaipenyediaanfungsi-fungsipelajaruntukmemainkanperanandalammasyarakat.

(i) Menyediakanpelajan dengankemahiran khusus untukkerjayamereka.

(ii) Menyediakanpelajar dengankemahiran,sikap dan peng-alamanyang dapat memaksimumkankemungkinannyamendudukistatushidup yanglebih baik dalammasyarakatdanjuga untuk memimpinmasyarakat.

(iii) Melatihpelajartentangkesarjanaan,penyelidikansaintifik,objektivismepemikirandankreativiti dalamadaptasi.

(iv) Membina pelajarmenjadi penggunayang bijaksana‘danyangmementingkankualiti dan nilai estetika.

(v) Membentukpelajaryangmemahamitentangperanandantanggungjawabnyasebagai warganegaradalam negarademokrasi.

3. Penyelidikan

Matlamatdicenminkanoleh kededikasianmenimbailmu baruataukededikasianuntuk menyelesaikanmasalah.

(i) Menjalankanpenyelidikanasasdantulei~i.

(ii) Menjalankanpenyelidikangunaan.

379


4. Perkhidmatan

Matlamat mi dicerminkan oleh tanggungjawabinstitusi ter-hadapmasyarakatdi luar institusi dalampnosespembangunanmemandangkaninstitusi pendidilcantinggi mempunyaikepa-karandansumberyanglebih baik danipadainstitusi lain.(i) Mengadakanperkhidmatanpendidikanlanjutan,pendidik-. an bentenusan,pendidikandewasa,kursusjangka pendek

dansebagainya.

(ii) Menyediakanperkhidmatanperundingandan bimbinganuntukmasyarakatdalamprogramkebudayaan,pengurusandanpembangunansosioekonomisertamembantugolonganyang memenlukanpinjaman,infrastruktur atau khidmat

sokongan.

(iii) Menjadi pusat untuk penyebaranidea-idea baru dalambidang sastera,kesenian,sains danpolitik bagi membinamasyarakatyangcelik akaldanprogresif.

(iv) Menjadi pusatuntuk memperkukuhkanwarisan dan bu-dayabangsa.

Perbincanganmengenaimatlamatpendidikandi atas sec-aratidak langsungmenampilkanbahawauniversiti daninstitusipendi-dikantinggi yanglain bukanlahsatusistemsosialyangtentutupdanpengaruhdankehendakmasyarakatdannegara.Institusi pendidik-antinggi tidak hanyabenperanansebagaiinstitusipnofesionaltetapijuga sebagaiinstitusi yang aktif mengembangkankebudayaan,sosial, sains,sastera,ekonomi,politik dan kesarjanaan.Oleh ituinstitusipendidikantinggi ialah ‘communiversity’,iaitu institusiyangbekenjasamadengankomuniti.

380


10.4 PERKEMBANGAN PENDIDIKAN TINGGI

~ Perbincanganmengenaiperkembanganbiasanyamenyentuhaspekkuantitatif danjuga aspekkualitatif. Aspekkuantitatifmemenihal-kanperkembanganbilanganuniversiti, penyertaanpelajardanout-put pelajar berdasarkanpendekatantenagakerjadan permintaansosial. Aspek kualitatif pula memenihalkansecaraterbataspadapenawarankursusdi institusipendidikantinggidankerelevanannyadenganpembangunansosioekonomidalam prosesperalihandanekonomi berasaskanpentaniankepadaekonomi yang benasaskanindustni dan perdagangan.

Institusi pendidikantinggi meliputi maktabpenguruan,*mak-tab teknik, politeknik, maktabteknologi,maktabpertanian,KolejTunkuAbdul Rahman,Institut TeknologiMaradansemuauniver-siti. Institusi pendidikan tinggi di negarami sebahagianbesarnyaditubuhkanolehkerajaan.Hanyasebilangankecil sahajadibinaolehpihakswastayangmenawarkanpelbagaikursuspadapeningkatsijildandiploma.Bolehdikatakaninstitusiswastasemakinbertambahbi-langannyapadamasami disebabkanoleh permintaansosialterha-dappendidikantinggi yangsemakinmendesakmemandangkanke-terbatasankemampuankerajaanmengadakansecukupnyapendi-dikanjenismi. Malahanterdapatbeberapauniversiti kembardannegaraasingdibinadi bandar-bandarbesarsepertidi PetalingJayadanKualaLumpur padamasami.

Penkembanganpendidikantinggi di negarami adalahpesatsekali an~aratahun 1969 hinggatahun 1975. Dalam tempoh ben-kenaaninstitusi yang ditubuhkanialah Institut Teknologi Mara(1967),Kolej TunkuAbdul Rahman(1969),PoliteknikUngkuOman(1969), Uniyersiti Sains Malaysia (1969), Universiti KebangsaanMalaysia(1970),Universiti PertanianMalaysia(1971) danUniver-siti Teknologi Malaysia (1972). Kepesatanpenubuhaninstitusitersebutdalamtempohyangsingkat itu mempunyaitujuan utamauntuk mengisikeperluanprosesMalayanisasi,iaitu menggantikantenagakerja‘expatriate’ dengantenagakerjaanaktempatandalampelbagaijawatanikhtisasdansepanuhikhtisas,samaadabagisektorkerajaanataupunswasta.Jadual10.1 menjelaskankeadaankeku-ranganbekalantenagakerjayangbegitumeruncingdalamtahun-tahun 1960-andan 70-an.

* Perbincangandalambahagianmi tidak meliputi maktabperguruankeranaber-sifat khusus,iaitu ia tidak menawarkankursuspelbagaikemahirankerja.

381

Jadu

al10

.1K

eper

luan

peng

ambi

lanm

engi

kutje

nisp

enin

gkat

peke

rjaan

,1965

—19

8016

Kep

erlu

anP

en

ga

mb

ilan

Pe

ratu

s•

Kep

erlu

anP

enga

mbi

lan

Per

atus

Kep

erhi

anP

enga

mbi

lan

Per

atus

Per

tuka

ran

Per

tuka

ran

Per

tuka

ran

1965

1970

1980

1965

—70

19

70

-80

1965

1970

1980

1965

—70

1970

—80

1965

1970

1980

19

65

70

19

70

-80

Jum

lah,

Sem

uape

kerja

an72

9375

8475

591

1038

00+1

6.2

+30.

224

3654

3085

6143

300

+26.

640

.348

5721

5390

0067

0700

11.0

24.4

IKH

TIS

AS

-

Pen

guru

s54

8066

5798

2421

.547

.61

635

214

132

4130

.951

.438

4545

1665

837.

445

.8P

aka

rTe

kno

log

i3

79

455

8797

6247

.274

.720

6533

6357

3962

.876

.6I

729

2224

4023

28.6

81.0

Gur

u39

2859

287

128

51.8

20.2

3928

5928

712

850

.920

.2—

——

—.

Pe

kerja

an

-pe

kerja

an

lain

I99

13

130

520

557

.366

.31

328

202

33

498

52.3

72.9

663

I07

I70

767

.054

.2

SE

PA

RU

HIK

HT

ISA

S-

Pen

guru

sM

uda

dan

Aka

unta

nM

ud

aG

uru

Pa

ka

rTe

kno

log

idan

Pa

kar-

pa

karla

in

MA

HIR

-

Ker

jaT

ekn

olo

gi

Gu

ruK

erja

Pej

abat

lain

SE

MU

AS

EK

TO

RS

EK

TO

RK

ER

AJA

AN

(TE

RM

AS

UK

PE

LAJA

RA

N)

SE

KT

OR

PE

RS

EN

DIR

IAN

*

815

89

115

1388

319

.142

.937

2644

9263

2620

.640

.844

3252

2375

5717

.844

.710

1830

318

4671

817

5.0

54.1

1018

3031

846

718

17.5

54.1

——

——

—

tO90

016

640

2955

352

.677

.68

778

396

824

575

59.1

75.9

222

2672

497

825

.986

.3

8765

310

7043

4809

622

.138

.423

439

2887

441

203

23.2

42.7

6421

478

169

1068

9321

.736

.744

075

4957

565

375

2.4

31.8

4407

549

575

6337

512

.531

.9—

——

-——

5471

867

225

0100

622

.950

.243

441

.53

374

7699

222

.944

.211

277

1385

124

014

22.8

73.4

SE

PA

RU

HM

AH

IRD

AN

TID

AK

MA

HIR

-

Pe

kerja

-pe

kerjak

ilan

g43

234

847

017

755

823

98.

7P

eke

rja

-pe

kerja

pe

jab

at

65

31

275

624

1090

1115

.818

.768

290

7697

810

149

712

.731

.836

4058

393

141

4567

428.

016

.244

.131

931

3752

750

808

17.5

35.4

3338

138

097

5820

314

.152

.8

Su

mb

er:

Ba

ha

gia

nP

era

nca

ngE

ko

no

mi

*K

ajia

nu

ntu

kse

kto

rpe

rse

nd

iria

ntid

ak

pe

nu

hd

ala

mb

eb

era

pas

eg

iya

ngd

ihu

raik

and

ala

mp

en

ya

tam

i.Da

lam

ba

ha

gia

nse

ten

ga

h-m

ah

irda

ntid

ak

ma

hir

ke

ku

ran

ga

nya

ngte

rda

pa

tme

ng

hin

da

rda

rip

ad

am

em

bu

ats

esu

atuke

pu

tusa

nde

ng

anb

erd

asa

rka

nke

pa

dad

ata

sa

ha

ja.P

ert

imb

an

ga

nmiju

ga

me

lem

ah

-ka

nm

usta

ha

kn

yaa

ng

ga

ranS

EM

UA

SE

KT

OR

un

tuk

ba

ha

gia

n-b

ah

ag

ianitu

da

nu

ntu

kb

ah

ag

ian“

Jum

lah

sem

uap

eke

rja

an

”.


Dapatdilihat padaJadual10.1 bahawasecarakeseluruhannyapenmintaantenagakenja ikhtisas, separuhikhtisas,mahirdansepa-nuh mahinmeningkatdan jumlah729 375 kepada847 559 bagi tern-poh tahun 1965—1970, iaitu pentambahankeperluan sebanyak16.2%.Bagiternpohtahun1970—1980penrnintaantenagakenjaben-kenaanmeningkatkepadajurnlah 1 103 800, iaitu peningkatanse-banyak30.2%.Permintaantenagakenjajenis tinggi dansedenhanaadalahlebih tinggi bagi sektorkenajaanbenbandingdengansektonswasta.

Penkernbanganekonorni yangbaik padakadanpurata8.7%‘~

dalamtempohRancanganMalaysiaKeduadanKetigabukansahajatelahmemungkinkanpenkembanganinstitusipendidikantinggi teta-pi jugatelahdapatmembenipekerjaankepadagnaduandanlulusaninstitusipendidikantinggi. Jadual10.2 menunjukkanperkembang-an pekerjaanmengikutsektor ekonomi bagi tempoh 1975 hingga1980.

Usahayang bensungguh-sungguhtelah dijalankanoleh pihakkenajaanuntukmenambahpengeluanantenagakenja ikhtisas,sepa-nuh ikhtisas, rnahindan sepanuhmahin dalam tempoh 1970—1980sejajardenganpenkembanganekonomiketikaitu. Dalarntahun1978tendapatsenamai19 572 orang pelajar mengikuti benbagai-bagaikursus pada peningkatijazah dan diploma di kelima-lima buahunivensiti.Dipeningkatrnaktabdanpoliteknikpulatendapatsenamai17 714 onangpelajarrnengikutiberbagai-bagaikunsuspadapening-kat diplomadansijil.’9 Jadual10.3menunjukkanpengeluaranpela-jar dan institusipendidikantinggi dalarntempoh1976—1980.

Pengeluaransiswazahdan universiti-universititempatandalamtahun-tahun1970-anlebihcenderungkepadabidangsastera.Dalamtempoh 1976—1978,dan seramai11 159 orangsiswazahbanu,61%mengikutikunsusdalambidangsastera,39%dalambidangsainsdan7% dalambidangteknikal.PertambahanbilanganpelajarmemasukiUniversiti SainsMalaysia,Universiti PertanianMalaysiadanUni-versiti TeknologiMalaysiatelahmemperbaikijurangperatusantarasiswazahsasteradertgansainsdan teknikal. Menjelangtahun 1980terdapat53% siswazahdalam aliran sastera(2326 orang), 37%dalamaliransains(1618 orang)dan9.7%dalamaliranteknikal(423onang).

Satukepincangandalampendidikantinggi yang telahwujudsejaktiga dekadyang lalu ialah tumpuanyangberlebihankepadaperkembangankuantiti universiti danipadaperkembangankuantiti

383

Jadu

al10

.2Pe

rkem

bang

anpe

kerja

anm

engi

kuts

ekto

n,T

h~

Kad

arpu

rata

1975

Ang

gara

npe

kerja

an(0

00)

Per

atus

darip

ada

jum

lah

(%)

1978

-~ Per

atus

Ang

gara

nda

ripad

ape

kerja

anju

mla

h(0

00)

(%)

1980

Per

atus

Per

atus

darip

ada

peke

rjaan

jum

lab

(000

)(%

)

Tam

baha

n19

79—

80(0

00)

Per

atus

dan

peke

rjaan

tam

baha

n(%

)

Tam

baha

n19

76-8

0(0

00)

Per

atus

dan

peke

rjaan

tam

ba

ha

n(%

)

tahu

nan

perk

emba

ngan

daya

pe

ng

e-

luar

anse

bena

r19

76—

80(%

)

Pe

rta

nia

r~,pe

rhu

tan

an

,tern

aka

nda

np

eri~

an

an

I915

.047

.619

72

.54

3.9

20

23

.64

2.0

51.1

16.0

108.

613

.73

.4P

erlo

mb

on

ga

ndan

kua

ri87

.52

.290

.22

.091

.71

.91.

50

.54.

20

.59

.2P

embu

atan

448.

0J1

~l

587.

313

.167

5.1

14.0

87.8

27

.422

7.1

28

.64_

IP

em

bin

aa

n15

9.6

4.0

96

.54

.422

7.0

4.7

30.5

9.5

67.4

8.5

3.7

Kem

udah

anaw

amP

enga

ngku

tan,s

impa

nand

an23

.90

627

.70

.630

.80

.63.

11

.06.

90

.95

.1

perh

ubun

gan

180.

84

.520

7.9

4.6

227.

64

.719

.76

.146

.85

.94

.4P

erda

gang

anbo

rong

danr

unci

t48

2.2

12.0

55

9.3

12.4

613.

712

.854

.417

.013

1.5

16.6

2.7

Kew

anga

ndan

insu

rans

38.7

1.0

43.3

1.0

47.0

1.0

3.7

1.1

8.3

1.0

2.6

Per

khid

mat

anke

raja

an52

0.4

12.9

621.

813

.867

3.2

14.0

51

.41

6.!

52

.819

.22

.8P

erkh

idm

atan

-per

khid

mat

anlain

163.

44.

118

7.1

4.2

204.

14.

317

.05

.340

.75

.13

.0

JUM

LAH

40

19

.5/0

0.0

4493

.610

0.0

48

13

.810

0.0

320.

0/0

0.0

794.

310

0.0

4.4

PE

ND

UD

UK

1229

8.0

1329

4.1

140

03

.0T

EN

AG

AB

UR

UH

432

0.3

478

8.5

512

9.2

PE

NG

AN

GG

UR

AN

300.

829

4.9

315.

4.

KA

DA

RP

EN

GA

NG

GU

RA

N(%

)~7

.06.

26.

1


maktabvokasionaldanpoliteknik. Justenuitu, bilanganpengeluarantenagakenja peringkattinggi tidak seimbangdenganpengeluarantenagakerja peningkatpertengahansedangkantenagakerja per-tengahanatauteknikal dalambidangperdagangan,penndustnian,perlombongan,perhubungan,pertaniandan pengangkutanamatdiperlukanuntukmelaksanakanprojek-projekpembangunan.Untukmengatasimasalahmi, hampirsemuajabatankerajaanmengada-kan programlatihandalamperkhidmatanbagi melatih kakitanganteknikalyangbaru.

Duabuahuniversitibarutelahdibinapadaawaltahun1980-an,iaitu InternationalIslamic University (1983) dan Universiti UtaraMalaysia(1984). PenubuhanInternationalIslamic University yangmempunyaikampussementaradi PetalingJayaadalahdidorongoleh semangatperpaduanmasyarakatIslam antarabangsadenganditerajui oleh kerajaan Malaysia. PenubuhanUniversiti UtaraMalaysia(UUM) pula adalahuntukmenampungpermintaansosialyangtinggi terhadappendidikanuniversitidanbukannyauntukme-nampungpermintaantenagakerja. Olehitu, perntbuhanUniversitiUtaraMalaysiaadalahdalamtempohantiklimaksprosesMalayani-sasi. Walau bagaimanapun,kemajuanUUM sebagaisatuinstitusibaruterletakpadakemampuaninovatifnyakhususnyadalamaspekkunikulumyangseharusnyabersifatliberalatau‘multidiscipline’ dandalamaspekmemenuhitenagakenjabagierapenindustniandanlepaspenindustnian(industrial andpost-industrialeras).

Penyertaandalam Pendidikan Tinggi

Permintaantenagakenjapeningkattinggi dan ikhtisas telahmen-dorongkepesatanpenyertaanpendidikandiuniversitidalamtahun-tahun 1970-ansementarapermintaansosialpula telahmendorongpenyertaanpendidikan di universiti dalam tahun-tahun1980-an.Walau bagaimanapun,permintaantenagakerja peringkatperte-ngahansentiasamendorongkepadapenubuhanmaktab,kolej, poli-teknik, kampus-kampuscawanganuniversitidanInstitutTeknologiMara. Malahanpermintaantenagakerja peringkat pertengahankhususnyadalambidangperdagangandanteknologitelahmenjadifaktor utama yang menggalakkanpenubuhaninstitusi-institusiswastayangmenawarkanpelbagaikursuspadaperingkatdiplomadansijil dalamtahun-tahun1980-an.

Sejaktahun1970,perkembanganpendidikantinggisentiasater-

385

Jadu

al10

.3K

elua

ran

perin

gkat

dipl

oma

dan

ijaza

hmen

giku

tjeni

spel

ajar

anda

nin

stitu

si-in

stitu

sipe

laja

rant

ingg

item

pata

n,1

97

6_

80

20

Jum

lah

Kurs

us19

7619

7719

7819

7919

80te

rkum

pul

1976

—80

Dip

lom

aSa

ster

a85

61

571

119

21

493

130

86

420

Sas

terad

anK

emas

yara

kata

n330

343

638

032

729

31

739

Ekon

orni

dan

Pen

daga

ngan

455

31

135

812

116

61

015

468

1Ju

mla

hKec

il(%

)37

.146

.041

.542

.036

.140

.7

Sain

s81

298

289

094

81

122

47

54

Pen

ubat

anda

nP

ergi

gian

Per

tani

anda

nS

ains

yang

benk

aita

n33

433

235

332

644

11

786

Kur

sus-

kurs

usS

ains

lain

478

650

537

622

681

296

8Ju

mla

hKec

il(%

)35

.228

.831

.026

.731

.030

.2Te

knik

al.

637

862

792

~I

I12

119

04

593.

Kej

urut

eraa

n38

1~

590

506

639

642

275

8S

eniB

ina

dan

Per

anca

ngB

anda

r15

0~

122

177

242

147

838

Kur

sus

Juru

ukur

3712

260

9116

947

9K

ursu

s-ku

rsus

Tek

nika

llai

n69

2849

140

~23

251

8Ju

mla

hK

ecil

(%)

27.7

25.2

27.5

31.3

32.9

29.1

JU

ML

AH

230

53

415

287

43

553

362

015

767

(%)

100.

010

0.0

100.

010

0.0

100.

010

0.0

Sam

buns Ku

rsus

1976

1977

1978

Jum

lah

1979

1980

terk

umpu

l19

76—

80

Ijaza

hSa

ster

aI

928

219

8~2

632

227

22

326

1135

6S

aste

radan

Kem

asya

-ra

kata

nt1

477

157

51

918

165

9~

164

48

273

Eko

nom

idan

Per

daga

ng-

an6

451

•62

371

461

368

230

83Ju

mla

hKec

il(%

)58

.157

.865

.258

.153

.358

.4Sa

ins

120

91

326

106

31

297

161

86

513

Per

ubat

anda

nPe

rgig

ian

175

188

188

~23

3~

225

103

9P

enta

nian

dan

Sai

nsya

ngbe

rkai

tan

111

109

123

•16

012

963

2K

ursu

s-ku

rsus

Sai

nsla

in92

31

029

752

~90

41

234

484

2~

-~

Jum

lahK

ecil

(%)

36.5

34.9

26.3

33.2

37.0

33.5

‘T

ekni

kal

~18

027

934

434

042

31

566

Kej

urut

eraa

n15

82

55

268

244

284

120

9S

eniB

ina

dan

Per

anca

ngan

Ban

dar

2224

4063

7222

1K

ursu

sJu

ruuk

ur22

2242

86K

ursu

s-ku

rsus

Tek

nika

l-_

_-_L

~’~~

.—

—14

1125

50Ju

mla

hKec

il(%

).

5.47.

38.5

8.7

9.7

8.1

JU

ML

AH

3317

3803

40

39

39

09

43

67

1943

5(%

)10

0.1

100.

0•

100.

010

0.0

100.

010

0.0

3T

erm

asu

kUn

da

ng

-un

da

ngd

an

Pe

nta

db

ira

n,S

eb

ara

nAm

,S

enilu

kisd

an

Se

nire

ka,S

ains

Pe

rpu

sta

kaa

nda

nS

ains

Ke

setia

usa

ha

an

.4

Te

rma

sukP

era

kau

na

n,Pe

ng

ajia

nBa

nk

da

nP

en

gu

rusa

nHo

tel.

‘Te

rma

su

kU

nd

an

g-u

nd

an

g,P

en

ga

jianI

sla

m,S

aste

rad

an

Sa

ins

Ke

ma

sya

raka

tan

.6

Te

rma

sukP

ern

iag

a4

n-t

an

ida

nE

kon

om

iSu

mb

er.

Jadu

al10

.4B

ilang

anpe

laja

ndip

erin

gkat

pela

jara

ntin

ggim

engi

kutk

aum

dan

bida

ngpe

laja

ran,

1975

dan

19

78

21

Ku

rsu

ssiji

lP

olit

ekn

ikK

ua

nta

nP

olit

ekn

ikU

ng

kuO

ma

rK

ole

jTu

nku

Ab

du

lRa

hm

an

Inst

itutT

ekn

olo

giM

AR

A

Institu

sip

ers

en

diria

nte

mp

ata

nIn

stitu

sis

eb

era

rigl

au

t

6—

342

735

1252

3—

322

——

137

_-

——

——

201

167

022

168

216

0—

——

——

159

364

084

411

74

760

29~

~I

634

6002

114

719

089

732

.40.

410

0.0

18.2

66

.912

.82.

110

0.0

1975

Mel

ayu

Cin

aIn

dia

Lain

-lain

Jum

lah

1978

Mel

ayu

Cin

aIn

dia

Lain

-lain

Jum

lah

——

——

—26

472

723

210

295

967

872

302

—79

——

791

318

175

——

—17

513

7—

898

289

898

289

73

.52

3.7

295

122

11

274

692

825

205

3

Jum

lah

keci

l

Ku

rsu

sd

iplo

ma

Po

lite

kn

ikU

ng

ku

Om

ar

Institu

tT

ekn

olo

giM

AR

AK

olej

Tu

nku

Ab

du

lRa

hm

an

Un

ive

rsiti

Ma

laya

Un

ive

rsiti

Pe

rta

nia

nM

ala

ysia

Un

ive

rsiti

Te

kn

olo

giM

ala

ysia

807

20

3 411

694

148

7

1050

5

45 902 7

143

126

122

3

7 38 327 11 86

—13

2—

72

03

194

12

532

1866

1616

40

2111

835

161

684

9 391

651

217

3

1087

3

67

19

13 18 81 228

230

7

7 87 14 35 44 187

—23

5—

_68

491

2001

—71

217

6914

24

59

1713

384

Sam

bung

anJa

dual

10.4

Inst

itusi

pe

rse

nd

iria

nte

mp

ata

n•

—

Institu

sis

eb

era

ngl

au

t—

Jum

lah

keci

l

Ku

rsu

sija

zah

Un

ive

rsiti

Ma

laya

399

1U

niv

ers

iti

Sa

ins

Ma

laysia

121

8U

niv

ers

itiK

eb

an

gsa

anM

ala

ysia

239

6U

niv

ers

itiP

ert

an

ianM

ala

ysia

539

Uni

vers

itiT

ekn

olo

giM

ala

ysia

456

— —

——

—19

224

1724

194

2944

——

—1

787

273

01

354

124

599

5

1050

51

223

8621

1183

512

852

7454

178

223

522

323

88

.810

.30

.70

.210

0.0

57

.63

3.4

7.9

1.1

100.

0

355

458

916

08

294

393

53

440

682

147

820

414

7919

52!

2913

1759

130

222

216

3299

134

355

2570

3975

276

826

4339

132

243

698

116

918

152

31

405

743

—53

370

293

157

817

860

05

373

846

189

1500

81

154

05

292

105

317

918

064

——

——

—39

3711

293

2086

197

1751

3

8600

5373

846

189

1500

815

477

1658

53

139

376

3557

7

57.3

35

.85

.61.

310

0.0

43

.546

.68

.81.

110

0.Q

2000

368

8596

121

528

064

2996

330

041

6068

801

6687

371

.324

.53

.40

.810

0.0

44

.84

4.9

9.1

~1.

210

0.0

1975

1978

Mel

ayu

Cin

aIn

dia

Lain

-lain

Jum

lah

Mel

ayu

Cin

aIn

dia

Lain

-lain

Jum

lah

Inst

itusi

seb

era

ngla

ut

Jum

lah

keci

l

JU

ML

AH


takiuk padadasarkesamarataanatauekuiti selarasdenganideologiekonomisosialisyangmenekankandasarekuiti dalampembangun-an ekonomi.Dasarekuiti sepertiyangtergagasdalamDasarEko-nomi Baru (DEB) berkaitpuladenganpencapaianmatlamatpenu-buhanmasyarakatyangbersatupadudengancaramenghapuskanpengenalankaum mengikut fungsi ekonomidan dengancarame-rapatkanjurang ketaraantaraf sosioekonomiantara kaum dan

antarawilayah dan kawasan.Bagi mencapaihasratdasarekuitiekonomitersebut,makadasarpenyertaandalampendidikantinggijuga,setakatmanayangmungkin, mengikutidasarekuiti. Kema-sukanpelajarke institusipendidikantinggi,khususnyadalambidangsains dan teknologi, adalahmengikuti kuota yang tertentubagimemastikanbukan sahajapencapaianmatlamat penyertaãnSe-imbangtetapi yang lebih utamanyapencapaianmatlamatintegrasinasional. Walau bagaimanapunpenggunaankuota mi tidaklahbegitu kaku sehinggakanmenafikan penyertaanberdasarkanme-ritokrasi ataumenafikan mereka yang benar-benarlayak untukmengorbankanpendidikantinggi.

Jadual 10.4 dan 10.5 memperlihatkanpenyertaanpelajar-pelajarmengikutetnik dalampendidikantinggi antaratahun 1975hingga tahun 1985 (termasukanggarankeseluruhanbagi tahun1990).

Jika dianalisisdata dalam Jadual10.4 beberapakesimpulanboleh dibuat:

1. Kolej Tunku Abdul RahmandikhususkanuntukpelajarbukanbumiputerasementaraInstitut Teknologi Mara dikhususkanuntuk pelajarMelayu.

2. Padaperingkatsijil, secarakeseluruhannyabilanganpelajarber-tambahsebanyak8 kali gandadalamtempohtiga tahun,iaitudan1221 orangpadatahun1975kepada8973orangpadatahun1978. Daripadajumlah dalam tahun 1978 seramai3640 orangpelajarCinabelajardi institusiseberanglaut.Juga,pelajarCinadan India lebih ramai belajar di institusi swastaberbandingdenganpelajarMelayu.

3. Padaperingkatdiploma, secarakeseluruhannyapertambahanpelajaradalahsekali gandadalamtempohtiga tahun,iaitu dan1 1 835 orang~padatahun1975kepada22 323 orangpadatahun1978. Sebilanganbesarpelajarkursusdiplomaterdiri daripada.pelajarMelayu yangmenuntutdi InstitutTeknologiMara,Uni-

390

Jad

ua

l10

.5B

ilan

ga

npe

laja

rdip

erin

gka

tpe

laja

ranti

nggi

me

ng

iku

tku

mp

ula

netn

ikd

anp

erin

gka

tpe

laja

rand

iin

stitu

sid

ala

md

anl

ua

rneg

eri,

1960

,198

5d

an

1990

22(b

ilan

ga

n)

Per

ingk

atpe

laja

ran

tingg

i

1980

1985

1990

Per

tam

baha

n(%

)

Bum

i-La

in-

Bu

mi-

Lain

-pu

tera

Cin

aIn

dia

lain

Jum

lah

pute

raC

ina

Indi

ala

inJu

mla

hJu

mla

h’/9

81—

851

98

6-9

0

Sijil

2338

8287

120

512

811

958

1344

516

955

40

72

476

3494

814

353

192.

20%

19.6

69

.310

.11.

010

0.0

38.5

48

.511

.61.

410

0.0

Pol

itekn

ik14

684

59

9310

2030

423

690

719

634

.5

373

1199

526

.812

3.2

Kol

ejT

unku

Abd

ulR

ahm

an—

448

3—

451

61

189

27—

I22

223

5817

1.90

93.0

Inst

itut

Tek

nolo

giM

AR

A12

2—

——

122

283

—28

3—

/32.

0Ins

titusi

pers

endi

rian

tem

pata

n55

43

029

455

544

092

869

49

804

309

136

821

957

t.d.

436.

6ins

titusi

luar

nege

ri19

44

351

654

645

263

226

505

575

874

611

3t.d

.16

.2

Dip

lom

a13

809

763

61

563

175

2318

327

151

1106

62

355

235

4080

747

226

76.0

%5

9.5

32

.96

.70

.810

0.0

66.5

27.1

5.8

0.6

100.

0

Pol

itekn

ik14

855

6—

209

368

104

221

495

2490

136.

84

03

.0K

olej

Tun

kuA

bdul

Rah

man

—40

9.3

—41

2—

951

4-

955

2004

131.

810

9.8

Sa

mb

un

ga

nJa

du

al1

0.5

/25.

4

78.8

50

.0

68

.0

15.8

46

.00

19.9

115.

2

16.6

148.

8

107.

6

2.1 4.3

39

.9

372.

0 1.7

74.5

Per

ingk

atpe

laja

ran

—

1980

1985

‘19

90P

erta

mba

han

(%)

Bum

i-—

Lain

-B

umi-

Lain

-tin

ggi

pute

raC

ina

Indi

ala

inJu

mla

hpu

tera

Cin

aIn

dia

lain

Jum

lah

Jum

lah’

1981

—8

519

86—

90

Inst

itut

Tek

nolo

giM

AR

A74

92—

——

7492

1688

9—

—16

889

3506

2Un

ivers

itiP

erta

nian

.

Mal

aysi

aI

566

7142

21

681

2940

2934

230

0530

68Un

ivers

itiT

ekno

logi

Mal

aysi

a2

215

180

5419

246

83

363

229

9614

370

24

602

Inst

itusi

pers

endi

rian

tem

pata

n57

74

358

943

905

968

149

16

786

160

214

410

023

t.d.

Institu

silu

arne

geri

181

12

563

515

644

953

210

02

967

597

745

738

t.d.

Ijaza

h218

804

1838

139

2834

141

454

2987

524

647

5581

419

6052

265

413

%4

5.4

44

.39

.50

.810

0.0

49

.44

0.7

9.2

0.7

100.

0K

olej

Tun

kuA

bdul

Rah

man

36

1687

59—

1752

320

9942

221

4643

39In

stitu

tT

ekno

logi

MA

RA

472

5—

——

725

1560

——

—1

560

7363

Unive

rsiti

Mal

aya

4063

312

467

718

180

4550

4133

7484

112

69

38

29

54

4U

nive

rsiti

.

Sai

nsM

alay

sia5

161

21

073

195

172

897

399

62

509

657

457

207

964

8

Sa

mb

un

ga

nJa

du

al1

0.5

Per

ingk

atpe

laja

ran

..

tingg

i

1980

Jum

lah

1985

.

i~9

OP

erta

mba

han

(%)

.Bu

nu-

pute

raC

ina

Indi

aLa

in-

lain

Bum

i-pu

tera

Cin

aIn

dia

.L

ain

lain

Jum

lah

Jum

lah1

1981

—85

1986

—9

0

Unive

rsiti

Ke

ba

ng

saa

nM

ala

ysia

489

662

818

913

572

66

454

191

446

864

890

012

794

55.4

43.8

Uni

vers

iti.

Pe

rta

nia

nM

alay

sia

143

122

188

121

752

365

260

325

317

452

59

309

158.

310

5.7

Unive

rsiti

Te

kno

log

iM

alay

sia

877

115

4411

1047

2284

567

154

2630

3156

1618

9.5

85

.3Un

ivers

itiIs

lam

An

tara

-ba

ngsa

6—

——

——

363

1414

—39

11

740

27.3

269.

4U

niv

ers

itiU

tara

Mal

aysi

a~

——

——

—48

816

144

369

62

132

42.7

206.

3In

stitu

silu

arne

geri

519

411

533

267

610

719

510

603

413

406

310

813

622

684

t.d.

5.6

—

Jum

lah

3495

134

304

669

664

476

595

7047

152

668

1200

8..

113

013

627

712

699

2/7

7.9

—

%45

.64

4.8

8.8

0.8

100.

05

1.7

38

.78

.80

.8/0

0.0

Sum

ber:

Ke

me

nte

ria

nPe

laja

ran

.N

ota

:

1T

ida

kte

rma

sukb

ilan

ga

npe

laja

rand

iin

stitu

sip

ers

en

diria

nte

mp

ata

nda

np

erin

gka

tda

nin

stitu

silu

arn

eg

eri.

2T

erm

asu

kbila

ng

anp

ela

jard

ip

erin

gka

tija

zah

lan

juta

n.

3Ija

zah

yan

gdiik

tira

fole

hU

niv

ers

itiC

am

pb

ell,

Am

erika

Sya

rika

t.4

Ijaza

hya

ngd

iiktir

af

ole

hU

niv

ers

itiK

eb

an

gsa

anM

ala

ysia

da

nU

nive

rsiti

Ohi

o,A

me

rika

tSya

rika

t.5

Te

rma

sukb

ilan

ga

npe

laja

rlu

arka

mp

us.

6T

ida

kte

rma

sukb

ilan

ga

npe

laja

rda

rip

ad

alu

arn

eg

eri.

t.d.

Tid

ak

dip

ero

leh

i.


versiti PertanianMalaysia danUniversiti Teknologi Malaysia.SebilanganbesarpelajarCinadanIndiapulamenuntutdi insti-tusi swastadanseberanglaut.Penyertaanmengikutkaumpadatahun 1975 ialah: 88.8%Melayu, 10.3% Cinadan0.7%India.Penyertaanpada1978 pula ialah: 57.6% Melayu, 33.4%Cinadan 7.9% India; iaitu menunjukkankeadaanpenyertaanyanglebih baik bagi pelajarCinadanIndia.

4. Padaperingkat ijazah, secarakeseluruhannyapertambahanpelajaradalahdua kali gandadalamtempohtiga tahun,iaitudan 28 064 orangpadatahun 1975 kepada66 873 orangpadatahun1978.Padatahun 1978bilanganpelajardi universititern-patanadalahhampirsarnabanyakdenganyangrnenuntutdi se-beranglaut, iaitu 18 064orangberbandingdengan17 513orang.Dan jumlah yang menuntutdi seberangtaut, sebanyak90%terdiri daripadapelajarbukanMelayu.

Padatahun1975 penyertaanmengikutetnik ialah: 71.3%Melayu, 24.5% Cinadan 3.4% India. Padatahun 1978 pula44.8% Melayu, 44.9% Cinadan 9.1% India.

5. Jikadianalisissecaramenegak,padatahun1975bilanganpelajardi peringkatijazah melebihi bilanganpadaperingkatdiplomadansijil, iaitu seramai1 5 008 orangpadaperingkatijazahber-bandingdengan11 835orangpadaperingkatdiplomadan1221orang padaperingkatsijil. Pada1978 pula terdapatseramai35 577 padaperingkat ijazah berbanding22 323 orangpadaperingkatdiplomadan8793 orangpadaperingkatsijil.

Bahagianmi rnembincangkansecararingkas universiti-universitidaninstitusipendidikantinggi yangmenawarkanpelajaranpering-kat diploma serta sijil. Agak terlalu panjang.dan remeh untukmenggariskandenganterperincikursus-kursus,peraturan-peraturankursusdanperkembangandanstatutdi institusi-institusiberkenáan.

10.5 INSTITUSI PENDIDIKAN TINGGI

394


UN!VERSITI

Terdapatenambuahuniversitiutamadi Malaysiadi bawahpenye-liaan dan anjuranKementerianPendidikanMalaysia. Universititersebutialah Universiti Malayadi KualaLumpur,Universiti SainsMalaysia di Pulau Pinang, Universiti KebangsaanMalaysia diBangi, SelangorDarul Ehsan,Universiti PertanianMalaysia diSerdang,SelangorDarul Ehsan.Universiti Teknologi Malaysiadikampusbarudi SkudaiJohor Darul Takzim danUniversiti UtaraMalaysiadi Jitra, KedahDarulaman.International Islamic Univer-sity ataudikenali olehmasyarakattempatansebagaiUniversiti IslamAntarabangsasungguhpundi bawahpenyeliaanKementerianPen-didikan tetapi ia bukandi bawahbidangkuasasepenuhnyaKemen-terian tersebut.

Secaraamnya, kelayakan• masuk bagi mengikuti programperingkatijazahdi universiti tempatanialah lulusdengankepujianpeperiksaanSijil Tinggi Persekolahanatau kelayakaansetarafdengannyayangdiperakukanolehKementerianPendidikan.Urusankemasukandikendalikanoleh Unit PusatUniversiti. Bagi programperingkatdiplomasebelumijazah(undergraduatediploma),kursusmatrikulasidan kursusprauniversitikelayakanmasuk ialah lulusdengankepujianpeperiksaanSijil PelajaranMalaysiaataukelayak-au yang setarafdengannyadiperakukanurusankeniasukanpadaperingkat diploma biasanyadikendalikansendiri oleh universiti-universiti berkenaan.Tempoh masabagi program ijazah dalambidangs~tstera,sains,ekonomidankejuruteraanialah empattahunsementarabagiprogramdiplomaialahtiga tahundanprogrampra-universitiialah dua tahun.

* Universiti PertanianMalaysia

Ditubuhkandenganrasmipadatahun1971. Ia bermulasebagaiSekolahPertaniandi Serdangpadatahun1931 danberkembangmenjadi Kolej Pertanianpada tahun 1947. Kini menawarkanprogrampengajianperingkatijazahpertamadan ijazah tinggidalam bidang: Ekonomi Sumberdan PerniagaanPertanian,Veterinar, Perhutanan,KejuruteraanPertanian,Pendidikan,Alam Sekitar,Perakaunan,Teknologi Makanan,SainsSamu-deradan SainsKomputer. Programperingkatdiploma ialah:Pertanian,Sains,Perikanan,PembangunanManusia,Perhutan-

395


an,Ternakan,KejuruteraanPertanian,PengurusanLadangdanTeknologi, SainsKomputerdanPerniagaanPertanian.

* Universiti Teknologi Malaysia

Ditubuhkandenganrasmipadatahun 1972. Ia bermulasebagaiSekolahJabatanKerja Raya pada tahun 1925 dan menjadiMaktabTeknik padatahun 1946. Ia dinamakanInstitut Tek-nologi.Kebangsaanpadatahun 1971. Kini, menawarkanpro-gram pengajianperingkat diploma dan ijazah dalam bidang:KejuruteraanAwam, KejuruteraanMekanikal, KejuruteraanPetroleum,KejuruteraanElektrik, KejuruteraanAeronautik,Kajiukur Tanah, PerancanganBandar, KejuruteraanMann,Penilaian,KejurutenaanKimia, Seni Bina dan Sains. Ia mem-punyaikampuslamadi KualaLumpurdankampusbaru(1985)

di Skudai,Johor.

* Universiti Islam Antarabangsa(International Islamic University)

Didaftarkansebagaiuniversitipadatahun 1983 yangmempunyaikampussementaradi kawasanKolej Islam PetalingJaya.Iamenawarkankursus pada peringkat ijazah dalam bidang:Undang-undang,EkonomidanPentadbiranPerniagaansertajuga mengadakanprogram dalam bidang KemanusiaandanSains. Ia ditadbir oleh seorang Rektor dan dinaungi olehCanselorD.Y.M.M. SultanPahangDarul Makmur. Objektifkhusüspenubuhannyaialah untuk menyebarkankefahaman~tentangrukun hidupdalambudayaIslamdanmembentukper-paduanmasyarakatIslam dalamduniaantarabangsa.

* Universiti Malaya

Ditubuhkandenganrasmi pada tahun 1962. Ia mula wujudsebagaicawanganUniversiti Malayadi Singapurapadatahun1959berdasarkancadanganLaporanSuruhanjayaAitken. Kinimempunyaisepuluhbuah fakulti iaitu: Sastera,EkonomidanPentadbiran,Pendidikan,Pergigian,Kejuruteraan,Sains,Per-ubatan,Undang-undang,SyariahdanUsuluddin.Iajuga mem-punyaiPusatBahasa,PusatAsasi Sains,PusatPengajianTinggi,Pusat Komputer dan Pusat Kebudayaan.Ia menawarkanprogramdiploma, ijazahdanijazahtinggi.

396


* Universiti SainsMalaysia

Ditubuhkandenganra~midi Minden,PulauPinangpadatahun1969. Ia memberi tumpuankhususkepadaprogramdiploma,ijazahdan ijazah tinggi dalambidang sainsdanteknologi. Iamempunyaipusat-pusatpengajianseperti: Sains Asas, IlmuKemanusiaan,Seni,Pendidikan,SainsFarmasi,SainsGunaan,BinaandanPerancangan,SainsSosial,Penubatan,SainsKom-puter,KejuruteraanIslam,Teknologi Penindustrian,PengajianLuar KampusdanPenyelidikanDadahdanUrutan.

* Universiti KebangsaanMalaysia

Ditubuhkandenganrasmipadatahun1970,bermuladi kampussementaradi LembahPantai, Kuala Lumpur. Kini, kampustetapnyaialah di Bangidenganmempunyaifakulti: Ekonomi,Sains,PengajianIslam,Perubatan,Pendidikan,Sastera,Pentad-biranPerniagaan,Perakaunan,SainsSumber,KejuruteraandanUndang-undang.Pusat-pusatpengajianialahSainsKomputer,PengajianTinggi, PengajianKuantitatif, PusatBahasadanInstitut Bahasadan BudayaMelayu, menawarkanprogrampengajianperingkatdiploma,ijazahpertamadan ijazahtinggi.Ia juga mengendalikankursus-kursuslanjutanjangkapendek.

* Universiti Utara Malaysia

Ditubuhkandenganrasmi padatahun 1984 di Kedah DarulAman. Ia mempunyaisekolahpengajiansepertiSekolahEko-nomi dan PentadbiranAwam, SekolahPentadbirandan Per-akaunan,SekolahBahasadanPemikiranSaintifik danSekolahPengajianAsas.Ia dijangkamengadakanprogramijazahdalambidang Sains Gunaan, Undang-undang,Pendidikan, SainsKomputer,SainsSosialdanSeniPerusahaan.Sepertiuniversitilain, akan menawarkanprogram pengajianperingkatijazahtinggi.

Semua universiti mengadakanprogram-programpengajianlanjutansepertidiplomalanjutan(post-graduate)sarjana(Masters)dankedoktoran(Ph.D.)dalambidang-bidangtertentu.

397


Secaraamnya,universitiialahbadanberkanunyangmendapatbantuankewangandaripadakerajaansebahagianbesarnyadanjugadaripadaorangperseorangansertabadan-badanswasta.OIehyangdemikian ia bertanggungjawab(accountable)kepada kerajaandalamsegalaaspekperjalanannyadengansedikit autonomidiberi-kan.Autonomi tersebutialahpadaaspekpengambilankakitangan,aspekperkembanganakademik dan aspek pentadbirandalamuniversiti.

Pentadbiranuniversiti mempunyaistruktur sepertiberikut:

MajlisdanSenatadalahduabuahbadanberkuasadi univensiti.Majlis bertanggungjawabdalam urusanpenkembanganunivensitidanurusanperhubungandenganmasyarakatluar. Majlis bertindaksebagaiLembagaPengelola.Senatpula bertanggungjawabdalamsegalaurusanakademiksepertipenawarankursus,peperiksaandanperkembanganakademik.BahagianPentadbiranAm pulabertang-gungjawabbagiurusanperjawatandanperkhidmatankakitangan,kewangan,hal-ehwalpelajar,hartabenda,kolej/asramauniversitidan sebagainya.

Rajah 10.1 Struktur OrganisasiPentadbiranUniversiti

398


Naib Canselorbertanggungjawabdalamurusanpentadbirandan urusanakademikuniversiti sentamemastikanuniversiti ben-fungsi sebagaiinstitusipendidikantinggi yangbukansahajauntukmemenuhikeperluankemasyarakatandanneganatetapijugauntukmemenuhikeperluankesarjanaandanperkembanganilmu. DalammenjalankantugasnyaNaib Canselordiberi kuasamelantik bebe-rapa orangTimbalanuntuk membantunyamentadbirurusanpen-tadbiran,hal-ehwalpelajardanurusanakademik.

Perjalananuniversiti dan kegiatanpelajar tertakluk bukansahajakepadaperlembagaanuniversiti tetapi juga kepadaAktaUniversiti dan Kolej Universiti (1971). Akta tersebuttelahditafsirsebagaicubamengongkongkegiatandandisiplin pelajardi univer-siti dandi institusipendidikantinggi yanglain. Walau bagaimana-pun, akta mi mengutamakanpelajar-pelajarkhususnya bergiatdalamapajua kegiatandenganberlandaskanprinsiprasionalitidanobjektiviti pemikiran yang menjadi lambangkeintelektualandanbukannyamenggunakankekuatanfizikal dan subjektiviti emosisemasabertindak.

Universiti Terbuka dan CawanganUniversiti

Permintaansosial terhadappendidikantinggi sentiasameningkatdan masake masa.Satupetunjuk yangjelas tentangperkaramiialahjumlah siswazahdi universiti-universitiseberanglaut hampirsamajumlahnyadengansiswazahdi universiti-universititempatan.Tetapiapakahpeluangbagi merekayangtidak mampubelajardiluar negeridantidak berjayapula masukke universiti tempatan.

Dalamkeadaanmendesakmi, walaupunmewujudkanteka~ianbebankewangan,pihak kerajaanterpaksamemenuhipermintaansosial terhadappendidikan tinggi. Berserta dasar mendekatkanpendidikantinggi kepadamasyarakatluar bandar,makauniversiti-universiti tempatandidoronguntuk menubuhkankampus-kampuscawanganatau mengadakanprogram pengajian luar kampussebagamcaramemberiperkhidmatansosiaJtambahan(extensionservice).Universiti SamnsMalaysia(USM) merupakansatu-satunyauniversiti yangmengadakanprogrampengajianluarkampusbagigolongandewasayang bekerja.USM juga menubuhkankampuscawanganuntukkursusperubatandiKubangKerian,Kelantandankampuscawanganuntuk kursuskejuruteraandi Ipoh. UniversitiKebangsaanMalaysia mempunyai kampus cawangandi Likas,

399


Sabah, sementaraUniversiti Pertanian Malaysia mempunyaikampuscawangandi Bintulu, Sarawak.Universiti Malaya mem-punyai kampus cawanganbagi Akademi Islam di Nilam Pun,Kelantan.

Padaakhir abad kedua puluh mi sebuahuniversiti terbukadijangkaakanditubuhkanbagi membukapeluangyang lebih luaskepadagolongandewasayangberminatuntuk mendapatkanpen-didikan tinggi dalambenbagai-bagaibidangkunsuspadapeningkatdiploma dan ijazah. Universiti terbukamengamalkankurikulumbersifatliberaldanmediapengajarannyaialahmelalui televisyendanp05, iaitu kaedahpembelajaranjarakjauh (distant learning).

KOLEJ

* Institut Teknologi MARA (ITM)

IabermulasebagaisekolahRIDA (RuralIndustrialDevelopmentAuthority) di bawah penyeliaanKementerianPembangunanNegaradanLuar Bandarpadatahun 1956. Padaawalnya iamenawarkankursuspengajianperdagangan.Padatahun1 967 iadiubah menjadi Institut Teknologi MARA dan mempunyaikampusinduk di ShahAlam.

Padatahun 1985 ITM mengadakansebanyak78 kursuspe-ngajianperingkatdiplomadandiplomalanjutan.Iamempunyai15pusatpengajianiaitu: Kejuruteraan,Perakaunan,Pentadbiran,

Undang-Undang,PengurusanHotel, PengurusanPerniagaan,SainsGunaan,SeniBina, PerancangandanUkur Tanah,SeniReka dan Lukisan, Sains Komputer dan Matematik, SainsKesetiausahaan,SainsPerpustakaan,Perhubungandan Pro-gram Kajian Luar. Selaindaripadaitu, ITM menawarkan12kursus peringkat ijazah luar dan diploma denganUniversitiOhio, AmerikaSyarikat. Ia juga mempunyaikampus-kampus

. cawangansepertidi PetalingJaya,Segamat,JohorBahru,Ke-lantan,Melaka,Pahang,Terengganu,Perak,Perlis,SabahdanSarawak.

ObjektifutamapenubuhanITM ialahuntukmengeluarkantenagakerjakaumbumiputerapeningkattinggi danpertengah-anbagi mempercepatkanmobiliti sosialbumiputeradan sete-rusnyamencapaimatlamatDasarEkonomi Baru. ITM mi men-jadi lambangkemajuanbagi kaum bumiputeradalam sektorperdagangan,perniagaan,penindustriandanperkhidmatan.

400


* Kolej Tunku Abdul Rahrnan

Ta ditubuhkandenganrasmi padatahun1969di Setapak,KualaLumpun. Objektif penubuhannyaialah untuk mengeluankantenagakerjapeningkatpentengahanbagi golonganbukanbumi-putera.Kolej mi menerimabantuankewangandanipadakeraja-an,orangpensendiniandanfirma swasta.Kolej mi menawankankursuspadaperingkatsijil, diplomadan ijazah luan. Ta mem-punyaiempatsekolahataupusatpengajiandansebuahjabatan,iaitu SekolahSainsdanSastera,SekolahPengajianPenniagaan,SekolahTeknologi,SekolahPengajianPrauniversitidanJabatanPengajianKegiatanKurikulum.

* Politeknik

Sehinggatahun1987terdapatlimabuahpoliteknikdinegarami,iaitu: Politeknik UngkuOman,Politeknik Kuantan,PoliteknikBatuPahat,Politeknik Alon SetandanPoliteknik Kota Bharu.

Politeknik tersebutmenawarkankursus-kursusdalampel-bagaibidangkejuruteraan,penakaunandanperdaganganpadapeningkatsijil dan diploma, objektif penubuhannyaialah me-ngeluarkantenagakerjamahirdanseparuhniahir sepertijuru-teknik dan eksekutifrendah.

Sebagaikesimpulanbagi bab mi, boleh dikatakanbahawainstitusipendidikantinggi di negarain! telahberkembangmengikuttekananpenmintaantenagakenja (manpowerdemand).Tekananpermintaantenagakerjawujud dalameraduadekadsebelumtahun1980, sementaratekananpermintaansosialwujud dalai’n tahun-tahun1980-andanSeterusnya.Peralihantekananituadalahdisebab-kanbahawaperkembangankuantitatifpendidikantinggi telahmen-capaitakattepudanramailulusanataugraduandan institusipen-didikan tinggimenganggur.Sungguhpunwujud fenomenasiswazahmengangguryangsemakinbertambahtekanannya,namunpermin-taansosialterhadappendidikantinggi semakinmeningkat.

Kewujudan fenomenasiswazahmenganggurtelah membukamatamasyarakatumumtentangkerelevanankunikulum pendidikantinggi. Sesetengahkalanganmasyarakatmenyatakanbahawakun-kulumpendidikahtinggimestilebihmenumpukanperhatiankepadaaspekpnaktik ataulatihanprofesionalsupayasiswazahbolehheker-ja sendini.Sesetengahkalanganmasyarakatpula mempentahansifat

401


tnadisionalpendidikantinggi, khususnyadi univensiti, berdasankanfalsafahepistemologidan penananuniversiti itu sendini.

Pengeluanantenagakenja peningkat tinggi didapati melebihipengeluanantenagakenja peningkat menengah.padahalperkanayang sebaliknya sehanusnyabenlaku.Oleh itu, tumpuanpenkem-banganpendidikantinggi padamasami ialah untuk mengeluankanIebih banyaktenagakenjapeningkatmenengahmelalui penubuhanpoliteknik yang lebih banyak dan penubuhankampus-kampuscawanganInstitut Teknologi Mana dan univensiti. Tenaga kenjapeningkat pentengahan amat dipenlukan untuk . melaksanakanpnojek-pnojekpembangunansosioekonomidi neganami.

RINGKASAN* Pendidikantinggi ialahpendidikanlepasmenengahatas.Ia ben-

conak khusus, menegaskanpenguasaanakademik, mengem-bangkankemahinanintelek dankemahinankerja.

* Tendapatduaalinanfalsafahbagipendidikantinggi, iaitu alinan

epistemologidanalinanpolitik. Alinanepistemologimenegaskanbahawainstitusi pendidikantinggi khususnyauniversiti mestimemainkanpenanantradisionalsebagaiinstitusi yangberusahamengembangkanilmu fakta berdasankanobjektivisme danmemainkan penananmembina ahli-ahli sanjanaatau panailmuan. Alinan politik pula menegaskanbahawapendidikantinggi penlu nelevan, lentur dan peka denganaspek fungsiindividu dalamkehidupandanpembangunanmasyarakat.

* Perkembanganpendidikantinggi sentiasamenghadapiempat

tekananutamaiaitu: permintaantenagakenjamelawanpermin-taansosial; epistemologimelawanpolitik; egalitanianmelawanelitisme; danekuiti penyertaanmelawanmerit.

* Penkembanganpendidikantinggi di Malaysiasebelummencapai

tahaptepu ataumelimpahpadatahun1980 lebih menekankanpenmintaantenagakenja,sementanasejakbebenapatahunkebe-lakanganmi pendidikantinggi lebih akur kepadapermintaansosial.

* Penkembanganpendidikantinggi amatpesatantaratahun1969

hingga 1975 disebabkanoleh penganuhprosesMalayanisasi.Bagi bebenapatahunakandatangtumpuanpendidikantinggiadalahterhadappenghasilantenagakenjapeningkatmenengah,

402


iaitu sepanuhikhtisas, mahindansepanuhmahin.* Kejayaan univensiti yang banu ditubuhkan hanus bensifat

inovatif bagi menghadapienapenindustniandan ena lepaspen-industniansentakeupayaannyamenghadapiletusanilmu yangdenas.

LATIHAN

BahagianI

A. NyatakanBenar atauSalah bagi kenyataanbenikut:

1 . Pendidikantinggi mengutamakanmerit dan bensifatelitis.

2. Kunikulum pendidikantinggi di universiti neganami ben-sifat liberal.

3. Onientasi dan struktur univensiti negara mi berasaskanmodel universiti British.

4. Akta Univensiti danKolej Univensitimula dikuatkuasakanpadatahun 1973.

5. Maktabperguruantenmasukdalamkategoniinstitusi pen-didikan tinggi.

6. Penkembanganpendidikantinggi dalamduadekadselepasMalaysia mendeka mengutamakan penmintaan tenaga

kenja.

7. Falsafahpendidikantinggi di neganami lebih cendenungkepadafalsafahpnagmatisme.

8. Falsafahpendidikantinggi yangmenegaskanbahawailmuialah kewujudandan realiti dankudnatmenentukantakdinmanusiaialah falsafahnealisme.

403


9. Majlis PendidikanTinggi masihwujud lagi sekanangmi.

10. Penubuhaninstitusi pendidmkantinggi swastayang pesatpadamasami adalahdisebabkanoleh penmintaansosialyang tinggi yang tidak dapat ditampungsecukupnyaolehpihak kenajaan.

B. Pilihan Objektif

1 . Falsafahunivensitiyangmengutamakankesarjanaandanpene-muanilmu faktamelalui penyelidikanialah:

A. Objektivisme C. Pragmatisme E. SufismeB. Liberalisme D. Eksistensialisme

2. ______ ialah sebuahbadanberkuasauniversiti yangbertang-gungjawabdalam hal urusanperkembangandan pentadbiranuniversitikeseluruhannya.

A. Canselor C. Senat E. JawatankuasaB. Majlis D. Jawatankuasa PegawaiUniversiti.

IjazahTinggi

3. Mutu pendidikanterletak padakeupayaansistem pendidikanmencapaimatlamatnya.Satudaripadamatlamatluaranterpen-ting Sepertiyangdianjurkanoleh LaporanRazak(1956) ialah:

A. Perkembangan individu yang menyeluruh.B. Kecekapansistem pendidikan.C. Perpaduan masyarakat yangbenidentiti kemalaysiaan.D. Demokrasidalam peñdidikan.E. Pembasmianpengenalankaum mengikutfungsi ekonomi.

4. Malaysia adalahsebuahnegarasedang~membangun.Dengandemikian,matlamatluaranpendidikantingginya lebih mene-gaskan..:

A. Perkembanganilmu pengetahuandan para intelektual.B. Pembangunansumbertenagamanusiapeningkattinggi dan

menengah.

404


C. Pendidikan berconak liberal dan umum.D. Pemenuhanpenmintaan sosial.E. Pemenuhantekananpendidikanuntuk mobiliti sosial.

5. Yangmanakahdi antarakenyataanbenikut tenmasuksebagaikategonimatlamatpendidikantinggi?

(i) keekspresifanpelajar. (iii) Penyelmdikan.(ii) keinstrumentalanpelajan. (iv) Penkhidmatan.


6. Pendidikantinggi sentiasamenghadapitekanandalamandanluaran.Di antaratekananitu malah ...

(i) Egalitanianismemelawanelitisme.(ii) Ekuiti melawanmerit.(iii) Epistemologimelawanpolitik.(iv) Objektivismemelawan~ealisme.

A. (i), (ii) dan (iii).B. (ii) dan (iii).C. (iii) dan (iv).D. (iv) sahaja;E. Kesemuadi atas.

BahagianII

Jawabsemuasoalan

1. Jelaskankonsepberikut:(a) Permintaanterhadappendidikan.(b) Mutu pendidikan.(e) Pembangunan.(d) Keekspresifanpelajar.(e) Keinstrumentalanpelajar.

2. Jelaskanperbezaandi antara:

(a) Pendidikandenganlatihan.(b) Aliran falsafahepisternologidenganaliranfalsafahpolitik.

405


3. Hunaikanperkembanganpendidikantinggi dan sejakmendekahinggamasami. Nyatakan faktor-fakton yang mempenganuhipcnkembangannya.

NOTA

1 R.F. Farquhar,‘Traditional valuesin the contemporaryuniversity’.Dalam ‘Shere’ W. dan Duhamel, R. (eds.) 1987. Academic,Future:ProspectsforPost-SecondaryEducatiot#.Toronto: Ontario InstituteforStudiesin Education,hIm. 4.

2 LaporanJawatankuasaPerancangPelqjaran Tinggi 1967. KementerianPelajaranMalaysia,him. I.

3 Brubacher,J.S. I 982. On the Philosophyof Higher Education. SanFrancisco:Jersey-Bass,him. I 3.

4 Ibid.

5 Ibid.

6 Ibid., him. 14.

7 Ibid.

8 Dewey,J. 1916.DemocracyandEducation.NewYork: Macmillan,hlm.321—323.

9 Drucker, P. 1969. ‘The Politics of Knowledge’. Dalam The Age ofDiscontinuity.New York: Harper& Row, him. 269.

10 Stephens,M.D. danRoderick,G.W. 1978. Higher EducationAlterna-tive. New York: Longman.

i 1 Brubacher,op. cit. , hIm. 9 i.

12 Universiti KebangsaanMalaysia 1985. Kalendar 1985—1986,hIm. 11.

I 3 UniversitiPertanianMalaysia1989.Kalendar1988—89& 1989—90,hlm.46.

14 Universiti UtaraMalaysia(1985). Laporan Tahunan1984—1985,hIm.9.

15 StephendanRoderick,op cit., him. 6—7.I 6 LaporanJawatankuasaPerancangPelajaran Tinggi, op. cit. , him. 3 1.

17 Malaysia 1978. Laporan Kajian SeparuhPenggalRancanganMalaysiaKetiga 1976—1 980.KualaLumpur:JabatanPercetakanNegara,him. 2.

18 Ibid.. hlm. 66 dan68.

19 Ibid., him. 69.20 Ibid., him. 71.

21 ibid., him. 221 dan222.

22 Malaysia 1985. RancanganMalaysiaKelima. Kuala Lumpur:JabatanPercetakanNegara,him. 490dan491.

406

BAB1IPENDIDIKAN AWAL KANAK-KANAK

‘Tidak dilahirkan seseorangputera atauputeri meiainkanatasfitrahyangbersihmurni.Makaorangtuanyaiahyangakanmeng-islamkan, meyahudikan,menasranikanatau memusyrikkanputeraatau puterinyaitu.‘1

Anak yang dilahirkan merupakanciptaanterbesaryang melam-bangkankeilmuan Tuhandanmenjadi kurniaandanrahmatyangbegitu besarnilainya bagi ibu bapa.Tiada sesuatupun yangdapatmenandingihakikat kebesarandankeiimuanTuhandalam hal mi.Anak yangdilahirkanitu diiengkapkandengantiga perkara,iaitujasad,roh danakal. Oieh itu, tugasrnernbentukanakitu dalamtigaperkaraitu merupakanamanahbagi ibu bapa. Baik asuhandandidikanyangditerimaoiehanakitu, makabaiklahdia dansekiranyahal yangsebaiiknyaditerirna, makaburuklahdia. Anak itu ibaratkain putihyangsucibersihdanterpulanglahkepadaibu bapauntukmencorakkannya.

Kanak-kanakdikurniakandengansifat arnatsensitifpadajasaddan akal yang membendungrohnya. Jasaddan akalnya pekamengesanrangsanganyangmembentukpengalamannya.Penerima-an pengalamanitulah yang disebut pembelajaranyang rnelaluiberbagai-bagaitahapdalamprosespembesarandanperkembangan.Pengalarnanyangditerirna sernasaperingkatkanak-kanak,sebaha-gian besarnyamembentukpersonaliti seseorangsemasadewasa.Bloom mendapati dan penyelidikannyake atas peiajar-pelajarberumur17 tahunbahawakecerdasanotak (intelligence)terbentukpada umur I tahun iaiah 20%, pada umur 4 tahun ialah 50% danpadaumur8 tahuniaiah92%.2 Olehitu, pengalamankognitif awalpadakanak-kanakmerupakanaspekyangpentingyangperludiberi

407


perhatianoleh ibu bapadanpara pendidik.e Bab mi ditulis untukmemberipenjeiasansekadarnyamengenai

perkara-perkaraberikut:* Tokoh-tokohpendidikdalambidangpendidikanawal kanak-

kanak, yangsecaratidak langsungnyamewujudkanduajenismodelpendidikan,iaitu model perkembangandanmodel keku-ranganpersekitaran(environmentdeficit model).

* Dalámtahunperkembanganpendidikanprasekolahdi Malay-

sia, perbincanganmeliputi juga isu-isuketidakimbangandanmasalahketidakseragamanyangrencamdalampengajaranpra-sekolah.

* Perbincanganmengenaibeberapaprogram pendidikan pra-

sekolah,matlamatdanobjektif pendidikanjenis mi.

11.1 PERKEMBANGAN PENDIDIKAN AWALKANAK-KANAI(

Secarakhususdan eksplisit pendidikan awal kanak-kanakialahpendidikanyangmeliputi golongankanak-kanakdan sejak lahirsehinggamerekaberumur12 tahun.Oleh itu, pendidikanjenis mimeliputipendidikaninformaldi rumah,dipusatjagaan(carecentre),di pusatasuhan,Tadika atau Tabika atau Kindergartendan disekolahrendah.Walaubagaimanapundalamkonteksperbincangandalambabmi, pendidikanjenismi ialahyangdiinstitusikankhusus-nyadi TadikaatauTabikaatauKindergartenyangdianjurkanolehbadan-badantertentu.Dengandemikian,pendidikanawalkanak-kanak dalam konteks yang dimaksudkanmeliputi kanak-kanakyangberumurantara4 hingga6 tahunsahaja,iaitu mengikutistilahbiasanyaialah pendidikanprasekolah.

Idea mengenaikepentinganpendidikan awal kanak-kanakbermuladiEropahpadapenghujungabadkelimabelastetapiusahamenginstitusikannyadan memperkembangkannyabermula padapertengahanabadkelapanbelas. Ideamengenaikepentinganpen-didikan awal kanak-kanaktelah dianjurkan oleh Martin Luther(1483—1546),John Amos Comenius(1592—1670), JeanJacquesRosseau(1712— 1778)danJohnDewey(1859—1952).Perkembanganpendidikanawalkanak-kanaksecaraberinstitusidiusahakanolehJohnHeinrick Pestalozzi(1746— 1 827),FriedrichWilhelm Froebel(1782—1 852), Maria Montessori (1 870—1952) dan berpuluh-puluh

408

PENDIDIKAN AWAL KANAK-KANAK

tokohyanglain.Perkembanganpendidikanawalkanak-kanakpadaabadmi bertumpukepadaaspekkualitatif dengancaramemanfaat-kanpenemuan-penemuanpenyelidikandalambidangpsikologidanpembelajaran,khususnyaoleh tokoh-tokohterkemukasepertiB.F.Skinner,B. Bloom dan JeanPiaget.

Apayangmenarikdalammeninjauperkembanganpendidikanawalkanak-kanakialah peralihantrendkeperluanbagipendidikanjenismi. Padaawalnya,usahaolehPestalozzi,FroebeldanMontes-son mengadakanpendidikanjenismi secaraberinstitusiialahuntukmembantukanak-kanakmalangdantidak beruntungdi kawasan-kawasanmundurberasaskankonsep‘menjaga,mengasuhdanmen-didik’ bagimengimbuhketidakberuntungansosial.Konsepmi ber-asaskanmodel kekuranganpersekitaran(environmentdeficit model).Padamasami trendnyaberbentukkomersialmemandangkanper-mintaanbagi pendidikanjenismi tinggi, khususnyadan golongankelas menengahdan tinggi. Oleh itu, institusi yang mengadakanpendidikan awal untuk kanak-kanakpada masami berasaskanmodel perkembangan(developmentalmodel) atassebabpenekananterhadapperkembangankognitif dalampembelajaran,atastujuanmenyediakankanak-kanakuntuk memasukialam persekolahanformal.

Beberapa Tokoh

Adalahdirasakanperlu untuk mengenalibeberapatokoh terkenaldalam bidang pendidikanawal kanak-kanak.Di antaranyayangakandibincangkanialahPestalozzi,Froebel,MontessoridanPiaget.

JohnHeinrick Pestalozzi(1746—1827)

Pestalozzitelah memulakanpendidikanawal kanak-kanak(earlychildhood education)di Switzerlandpadaawal abad kesembilanbelas.Selamatiga puluhtahunbeliauberusahadengangigih dalambidangmi berdasarkansemangatcintadandedikasidalammembelanasib kanak-kanaktidak beruntungdan segi sosiainya(socially dis-advantagedchildren).Terdapatiima pendekatanyangjelasyangtelahdigunakanoleh Pestaiozzidaiamusahabeliau iaitu:

1 . Memberiperhatianterhadapkebajikandankeadaankesihatankanak-kanakyang terdiri daripadaberbagai-bagaiperingkatumur.

409


2. Berasaskankepercayaanbahawakanak-kanakbelajardenganberkesansekiranyamerekaberinteraksidenganpersekitarandansesamamereka,beliau sentiasamengkaji tentangkeadaanpersekitarandan interaksi yang membolehkankemajuanper-kembangankanak-kanak.

3. Selaindaripadamemberiperhatiankepadakeadaanpersekitar-an dan interaksisosial, beliaujuga memberiperhatiankepadaaspekperkembangankemahiranbahasakanak-kanak.

4. Oieh keranapusatjagaanbeliau terdiri daripadakanak-kanakyangumur merekaberbeza-beza,maka beiiau menggunakankanak-kanakyanglebih tua untuk membantubeliaumengasuhdanmendidikkanak-kanaklain.

5. Beliau membimbing kanak-kanak memperoleh kemahiranpraktik sepertiberkebundanjahit-menjahitbagimembiasakankanak-kanakdengankeadaanhidup dalammasyarakat.

SepanjanghayatnyaPestalozzimencurahkanbaktinya men-jaga, mengasuh,mengasihidanmendidik kanak-kanakyangtidakberuntung,khususnyakanak-kanakyatiin piatu yanghidup mela-’rat, berpenyakitdan tanpa kasih sayangibu bapa.Walau bagai-manapun,Pestalozzihanyamembenarkankanak-kanakmendapatjagaandan asuhannyauntuk tempoh satuataudua tahunsahaja.PeribadiPestalozzimenjadi faktor utamakejayaanusahanyayangtidak boleh ditiru oleh oranglain.

Friedrich Wilhelm Froebel 1 782—1852

Dengan membukakindergarten pertamadi Jerman, Froebei men-jadi pelopor dalam pendidikan awal kanak-kanakdi negaranya.Beliau berfahamanamat progresif, iaitu pendidikan awal adalahuntukmengembangkansegaiapotensiindividukanak-kanak.Beliaumenyatakanbahawakanak-kanakharusdilayan sebagaiindividudewasayangtersendiridanolehitu pendidikanawalharusmenekan-kan keseiarasandengankeadaanperkembangandin, pengalamandan kesediaankanak-kanak.Oleh itu, aktiviti utamadalam kuri-kulum ialah pengukuhankemahirankognitif, bahasadan psiko-motor kanak-kanak.Froebel berpendapatbahawa pengalamansemasakanak-kanakmembentuksebahagianbesarperibadi sese-orangindividu ketika dewasa.Kanak-kanakharusdiberi hak dan

410


penghormatanseperti orang dewasa memandangkanbahawamerekasedangmelalui fasahidupyangmempunyainiiai-nilai yangunik. Mutuemosidipentingkankeranaiaberkaitrapatdenganmutukasih sayangdaripadaibu bapa.

SetelahmelawatpusatasuhanPestalozzi,Froebelberpendapat. bahawaPestalozzitidak mengadakankurikulum asuhanyang for-

mal dan sistematik.Oleh itu, Froebel telah merangkakurikulumkindergartennyaberbentukformal denganprogram-programpem-belajaranyangrigid atauyangditetapkannyasendiri.Aktiviti pem-belajarantermasuklahmenjahit,menyulamdanmelengkapkancan-tumangambar(jig-saw puzzle) yangseringkali menimbulkankesu-karanpadakanak-kanakdanmembosankanmereka.Walaubagai-manapun,SuatuperkarayangmenarikdalamusahaFroebeliaiahpembelajaranmelalui interaksiketikabermain.Froebelsendiritelahniencipta berbagai-bagaipermainanberunsurpendidikan untukkanak-kanak.

PemikirantokohfiiasaufsepertiHoraceMann(1796—1859)danJohnDewey (1859—1952)telahmempengaruhibukansahajasistempendidikanawal kanak-kanak.Padapenghujungabadkesembilanbelasbanyak kindergarten berasaskanmodel Froebel telah dibukadi mer~itanegeri di Amerika Syarikat. Oieh kerana. pemikiranDewey tentangpendidikanmenekankanprogresivisme,makakuri-kulum kindergarten berasaskanmodel Froebel diubahsuai lagimenjadikankurikulum itu lebih selarasdenganperkembangandankeperluankanak-kanak.

Maria Montessori (1870—1952)

MariaMontessorimerupakanwanitapertamadi Itali inenerimaija-zah perubatan.Setelahbertugassebagaiahli psikiatri untuk bebe-rapa tahun beliaudilantik sebagaipengarahbagi sekolahkanak-kanakcacatakal. Beliau terpengaruhdenganusahaJeanItard danEdouardSeguindalam membaik-pulihkanak-kanak.Denganitu,Montessori mementingkanpembelajaranmelalui latihan deria(sensorytraining) bagi mempertingkatkankeupayaandan kemahir-anpembelajaranpadakanak-kanak,khususnyamerekayangcacatdanmenghadapisosiobudayatersekat(culturally deprived).

Montessoritelahmembinabermacam-macarnalat pembelajar-an untuk memulihkan kanak-kanakcacatakal dan bermasalah.Walau bagaimanapunMontessoritelahmemperluaskanpengguna-

411


analat-alatberkenaanuntukkanak-kanaknormaldi rumahkanak-kanak yang ditubuhkan olehnya di merata bandar raya Rom.Kanak-kanakyangberumurantara2~tahunhingga6 tahunlayakmendapatasuhan,jagaandandidikan di rumah berkenaan.

TujuanutamaMontessorimenubuhkanrurnahkanak-kanakdikawasanmundurdi bandarrayaRom iaiah untuk membantuibu-ibu yang bekerjadengancaramenyediakanpusatjagaanbersertadenganasuhandandidikan untukanak-anakmereka.Ibu-ibu diwa-jibkan membayaryuransertadigalakkanmengikutperkembangananak-anakmerekaatauturut memberikhidmatsukareladi run1ahkanak-kanaktersebut.

PendekatanyangditegaskandalamprogramMontessoriiaiah:

1 . Memeliharakesihatanmental,fizikal danemosisertakebajikankanak-kanak.

2. Parapengasuhdiberi kesedarandanpengetahuantentangper-kembangandankeperluanpsikososialkanak-kanak.

3. Suasanapembelajaranperlu mengikutstruktur sejajardengantahapperkembangandin kanak-kanak.

4. Bahandan kurikulur~ipembelajaranperlumengutamakanakti-viti deria motor dan perkembangankognitif kanak-kanak.Penggunaanbahan-bahanperlu mengikuti cara-carayangdigariskandalamwaktu yangditetapkan.(Penggunaanbahanbukansecarabebas).

5. Bahan-bahanbaru perlu diadakanjuga bagi menggalakkankanak-kanakmenerokapengalamanbaru.

JeanPiaget (1896)

Piaget dilahirkan di Switzerlandpadatahun 1896. Beliau semasakecil suka mengumpultumbuh-tumbuhandan haiwan moluska.Beliauamatberminatdalambidangbiologi danpadaumur22 tahunbeliaumenerimaijazahPh.D.dalamsainsbiologi.Setelahitu beliaumeluaskanminatnyadalambidangfalsafah,sosiologidanpsikologi.

Padamasami beliaumerupakantokoh yangnamanyaseringdisebutsabanhan. Sumbanganbeliau adalah amat besardalambidang psikologi pembelajarankanak-kanak,khususnyatentangperkembangankognitif, bahasa,matematik dan moral kanak-kanak.Beliauberpegangkepadafalsafahepistemologi,iaitu falsafahmengenaiteori-teori ilmu (theory of knowledge). Beliau bersama-

412


sama pembantunyaberusahaselama 50 tahun mengkaji perkem-bangankanak-kanak.Denganitu beliau telah menghasilkanber-puluh-puluhjilid penulisanmengenaipsikologi kanak-kanakdanpenulisan beliau telah mempengaruhiperkembangankurikulumpendidikanpadamasami.

Piaget telah mengemukakanbeberapateori dan antarayangpentingnyaialah:

1 . PeringkatPerkembangan— Perkembanganintelek,pengetahuandankebolehanberfikirpadakanak-kanakadalahmelaluiempatperinglcatiaitu: peringkat deriamotor, peringkatpraoperasi,peringkatoperasikonkrit danperingkatoperasiformal. Setiapkanak-kanaknormal melalui peringkat-peringkatberkenaanmengikutturutannya.

2. KecerdasanIntelek— Kecerdasanintelekmerupakankebolehanuntuk menggunakanpengalamanatau apa yang diketahuidengancekapbagi penyesuaianterhadappersekitaran.

3 . InteraksiBakabenganPersekitaran— Interaksidenganwarisansemulajadi dan persekitaranmempengaruhiperkembanganintelek kanak-kanak.Kematanganfizikal dan pengalaman-pengalamanhidupmembinakeinahiranintelek.Jikakematang-an fizikal terhalang,maka kematanganintelek juga turutterhalangsungguhpunadapengalamanyang luas.

4. StrukturdanSkemaKognitif — Terdapatpembentukansecarabera~isur-ansurdan berperingkat-peringkatpadadomainakalataukognitif. Strukturdanskemakognitifmerupakankeboleh-an akal mengolahidea,konsep,imej, ingatansertamaklumat-maklumatderiakepadasatususunanyangsistematikdanskemayangmudahdifahami.Perkembanganstrukturpemikiranbolehdijangkakan,iaitu ia bermuladenganpersepsidan berakhirdengansesuatuideaberasaskanpemikiranlojik. Skemamerupa-

kan aturanprosedurbagi sesuatutindakanatauaksi.

5. PenyesuaiandanPenerapan(accomodationandassimilation)—Rangsanganatau makiumat yang diterima difahami melaluiskemayangadayangseturutnyaboleh mengubahsuaiskemadan potensitindak balas.Jika maklumatyang diterima tekaldenganskemamaka ia diterap terus tanpaperubahanpadaskema.

6. Imbang Tara — Setiap kanak-kanakmelakukanimbang tara

413


pengalamanantarapenyesuaiandenganpenerapan,iaitukanak-kanakcubamengimbangkanpemikiran di antarapengalaman,pengalamanbarumenurutskemayangada.Denganmelakukanpenyesuaiantindakankecerdikanadaptasiwujud sekiranyaadaimbangtaradi antarapenyesuaiandenganpenerapan.

7. Pembatinan— Kanak-kanakmencapaipemikiransimbolik seki-ranyabolehmenunjukkanpengalamanlaiu denganrnengguna-kan simbol.Tahappembatinanberlakusekiranyakanak-kanakitu melakukansesuatuaktiviti secaraspontandan semulajaditanpamenyedarisedangmelakukanaktiyititersebut.

Teori-teoriPiagetmengenaiperkembanganpsikologidansosialkanak-kanakkini digunakandenganmeluasdi meratadunia.Teori-teorinya membolehkanpara pendidik memahami dengan lebihmendalamtentangprosesmentalkanak-kanakdalampembelajaranmenuruttahapperkembanganfizikal, umurdankematanganfikiran.Selaindaripadaitu Piagetjugatelahmengemukakanberbagai-bagaiteori mengenaipenguasaanbahasadan kehiahiran matematikkanak-kanak.Secaratidak langsung,atas keperluankajiannya,beliau dan rakan-rakannyatelah menghasilkanberaneka jenisbahan-bahanpembelajarandan permainanuntuk pembelajarankanak-kanak.

Pusat-pusatasuhandan prasekolahyangmenggunakanteori-teori Piaget boleh dikatakanmenggunakanmodel perkembangan,yangberbezasamasekali denganmodel kekuranganpersekitaranyangdianjurkanoleh Pestalozzi,Froebeldan Montessori.Pusat-pusatasuhandan prasekolahyang menggunakanmodel.perkem-banganPiaget tidak mengambil kira faktor ketidakberuntunganpsikososialkanak-kanakdanoleh itu pusat-pusatberkenaanhanyamemberi perhatiankepadaaspekpendidikan kanak-kanakdanbukannya meliputi aspek jagaan dan asuhansepertimanayangdiberikan oieh pusat-pusatyang bermodeikan idea Pestalozzi,Froebel dan Montessori.Oleh itu, pusat-pusatprasekolabatauasuhanyangbermodelkanideaPiagetlebih menurutselerakanak-kanakdan golonganberuntung.Walau bagaimanapun,trendpenu-,buhan pusat-pusatasuhandan prasekolahpada masami masihmenghayatiidea dan hasratmengimbangkanketidakberuntunganpsikososial,mahupunyang berasaskanmodel Pestalozzi,FroebelataupunMontessoriwalaupunpusat-pusatasuhandanprasekolahtelahdikomersialkansecarameluaspadamasami.

414


Perkembanganpusat-pusatasuhandan institusi prasekolahdiMalaysiaberkait rapatdenganfaktor permintaansosial, samaadayang diakibatkanoleh desakankeperluanekonomi ataupunper-ubahannilai masyarakatyangdiakibatkanoleh perbandarandanpermodenan.Pusat-pusatjagaandanasuhantelahwujud bersama-samadenganperubahanladang-iadanggetahdankawasanperlom-bongan semasapemerintahankolonial Inggeris. Pusat-pusatmiditubuhkanbagi menjagaanak-anakpekerja,yangkedua-duaibudan bapa bekerjabagi mencari nafkah. Akan tetapi pusat-pusatjagaandanasuhanmi semata-matamemberitumpuanterhadappen-jagaankebajikandankesihatankanak-kanakdanhanyasedikitturn-puan diberikan kepada aspek keperluan pendidikan (educationalneeds).Perkembanganbandarbersertadengankepelbagaiankegiatanekonomi~agitujuanpembangunanteiahmendorongkepadakomer-sialisasipusat-pusatjagaan dan asuhansecarameiuas.Pusat-pusatjagaandanasuhanditubuhkanoleh pihak swastabagi menampungpermintaanibubapayangbekerjauntukmenjagakebajikananak-anakmereka.Pusat-pusatmi mengarnb~1kanak-kanakdanurnurbeberapabulan hingga4 tahunatau 5 tahun.

Berbezasedikit halnyadaripadapusatjagaandan asuhan,pen-didikan prasekolahsecaraberinstitusi hanya bermula pada awal1950-an.3Prasekolahketika itu adalahuntuk kanak-kanakdaripadagolongan yang beradakeranayuran bagi perkhidmatanitu adalahtinggi ataudi luar kemampuangolongan bawahan.Oleh itu, pra-sekolah bersifatelitis walaupun‘pengajar’ (bukannyaguru dalamerti kata sebenar) tidak mendapatlatihan profesional mengenaipendidikan awal kanak-kanak.Di pusat-pusatprasekolahberkena-an, kurikulum prasekolahbersifat tradisional, iaitu menyediakankanak-kanakdengankemahiranasas3M bagi mernbolehkanmereka

11.2 PERKEMBANGAN PEND1DIKAN PRASEKOLAH DIMALAYSIA

415


dianggapsuperiordan mempunyaikelebihandaripadakanak-kanaklain. Penubuhanpusat-pusatprasekolahbertambahmeluasdalamtahun-tahun1960-an sejajar denganperkembanganbandar-bandarutama,khususnyadi negen-negeriyangmaju sepertiSelangor,Johordan ~erak. Justeru itu, wujud ketidakimbanganyang amat ketarabagi perkhidmatanpendidikan prasekolahdi antarawilayah dangolonganmasyarakatdalamtahun-tahun1950-andan1960-an.

Ketidakimbanganpenyertaandaiam prasekolahserta kepen-tingan pendidikanjenis mi disedariapabila LaporanMurad (1973)dikemukakan.4Walau bagaimanapun,sebelum laporan itu telahdikuatkuasakanperuntukantambahanAkta Pelajaran 1961, P.U.(A) 414 Kaedah-kaedahPelajaran(Kindergarten/SekolahAsuhan)(Pendaftaran),I 972 bagi mengawalperkembanganpenubuhandanpengurusan pusat-pusatberkenaan. Kesedaran tentang ketidak-imbanganpenyertaanserta faedahpendidikan prasekolahsebagaipendidikanimbuhan awal telahmendorongbeberapaagensikeraja-an dan pertubuhankakitanganjabatankerajaangiat menubuhkanpusat-pusatprasekolahdalamtahun-tahun1970-andan 1980-an.Diantara agensi-agensikerajaanyang giat menubuhkandan mem-bangunkanpusat-pusatprasekolahserta program-programpendi-dikan berkenaan ialah FELDA, FELCRA, RISDA, KEMAS,JabatanRukunTetanggadanPerpaduanNegara,KementerianWila-yah Persekutuan,Dewan BandarayaKuala Lumpur, JabatanHal-Ehwal AgamaIslam, Universiti-universiti,KementerianPertahanan,KementerianPembangunanBandardanDesaSabah,LembagaLetrikNegaradanYayasanSabah.

Beberapapertubuhanjugabergiatmengadakandanmembangun-kanpendidikanprasekolah,antaranyaialahPersatuanPolis,Pertubuh-anWanitaUMNO, PersatuanTindakanWanitaIslam(PERTIWI),PersatuanKebajikan Islam Malaysia (PERKIM), PersatuanGerejaKristian seperti Protestant,Katolik dan Methodist, PerkumpulanWanitaSarawak,MIC, MCA, badan-badanswastadanlain-lain lagi.

Pusat-pusatprasekolah di Malaysia lebih dikenali sebagaiTADIKA (Taman Didikan Kanak-kanak), TABIKA (Taman Bim-bingan Kanak-kanak)ataukindergarten.Jadual 1 1.1 menunjukkanbilanganpusatprasekolahdankategoripenganjurdantahun 1979hingga1983.Padatahun 1983 terdapatsebanyak3959 buahpusatdaripadajumlah5063buahdianjurkanagensi-agensikerajaan,iaitusebanyak78.2% daripadajumlah. Dan dan jumlah itu pula, Se-banyak2896 buahatau83.1% dianjurkanoleh KEMAS. Jadual

416


Jadual 11.1 Biianganpusatprasekolahdankategoripenganjurbagi tahun1979 hingga 1983~

AgensiPenganjur

Tahun

1979 1980 1981 1982 1983

Kerajaan I 315 1 668 2368 2557 3456

SeparaKerajaan • 302 421 558 522 503

Swasta 610 885 925 1 005 1 018

PertubuhanSukarela — — — 214 86

Jumlah 2227 2974 3851 4298 5063

Jadual 11.2hingga19836

Biiangan kanak-kanakdalamprasekolahbagi tahun 1979

1 1.2 pula menunjukkanbilangan penyertaankanak-kanakdalampendidikanprasekolah.

DaripadaJadual 1 1.2 di atasdapatlahdilihat bahawadalamtempohlima tahunsahaja,iaitudan tahun1979hingga1983,bilang-an kanak-kanakyangmenyertaipendidikanprasekolahtelahber-tarnbahsekali ganda.Hal mi adalah selaridenganpertambahanbilanganpusatprasekolahyang sekali gandajuga dalamtempohtersebut.mi menunjukkansatuperkembanganyangamatmeng-galakkanhasil daripadausahadanprihatin berbagai-bagaiagensidan pertubuhan,khususnyaoleh agensi-agensikerajaan sepertiKEMAS, FELDA dan RISDA yangmempunyaikumpulan sasarankanak-kanakdi luar bandar.Walau bagaimanapun,bilanganpe-

417


Jadual 11.3 Penyertaankanak-kanakberumur4 + tahunhingga6 + tahundalamprasekolah7

1978 1979 1980 1981

JumiahKanak-kanak4 + hingga6 + tahun 91 1 000 941 000 954 000 972000

Jumlahdalamprasekolah 98 862 1 16 664 146 805 168 768

Kadarpernyertaan 10.9% 12.4% 15.4% 17.4%

nyertaankanak-kanakdalarnprasekolahmasihjauhdaripadamen-capaitahapseimbangdanmemuaskan.Jadual1 1 .3 menunjukkanpenyertaankanak-kanakberumur 4 + tahun hingga 6 + tahundalamprasekolah.

DaripadaJadual 1 1 .3 di atasboleh dikatakanbahawakadarpenyertaankanak-kanakdalam pendidikan prasekolahamatlahmembimbangkandan tidak memuaskan.mi adalahkeranapendi-dikanawalkanak-kanakmempunyaikesanmendalamterhadapper-kembanganintelek, psikologi dan kemahiran bersosialkanak-kanak. Oleh itu, ketidakimbanganpenyertaankanak-kanakperludipersoaikandenganlebih lanjut.

Bahagian Perancangandan PenyeiidikanPelajaran (BPPP)mendapatibahawadi Semenanjungpenyertaankanak-kanakditadika swastamengikutetnik ialah: 14 876 orang(17.6%) kanak-kanak bumiputera/Melayu:61 195 orang (72.5%) kanak-kanakCina:7282 orang(8.7%)kanak-kanakIndiadan1036orang(1.2%)kanak-kanakbangsalain.8 Walau bagaimanapun,angkaketidak-imbanganmi tidak menjadiketarasangatsekiranyatadikaanjuranagensi-agensikerajaandiambil kira.

Sekolah-sekolahtadika swastadi bandarmenampung77 888orang kanak-kanak(73.7%), manakaladi luar bandar seramai22 207 kanak-kanak(21.0%) dandi perkampunganbaru seramai5592 (5.3%).

Penyertaankanak-kanakdi sekolah-sekolahtadikaatautabikaanjuranagensikerajaandanseparakerajaanberjumlah90 065 orangiaitu merupakan46.0% dan jumlah semuakanak-kanakdi seluruhtadikaSemenanjungMalaysia,Sabahdan Sarawak.

Agensi yang mengendalikan sejumlah besar tadika ialah

418


KEMAS yangmenampungsebanyak46 871 (52.0%)kanak-kanak,diikuti oleh FELDA yang menempatkan12 915 (14.3%) kanak-kanak,RISDA menempatkan9508 (10.6%) kanak-kanak,mana-kala tadikaanjuranJabatanRukunTetanggadanPerpáduanNe-gara menempatkan8858 (10%) kanak-kanak.Agensi-agensilainhanyamenampungsejurnlahkecil sahajadan kanak-kanakyangmengikuti tadikaanjuranagensikerajaanatauseparakerajaan.9

Selain daripadaketidakimbanganpenyertaankanak-kanak,wujud jugaketidakimbangandan segi taburanpenempatantadikamengikutwilayahdanbahasapengantar.Jadual 1 1 .4 ménjelaskanperkarami.~ Penempatansekolah-sekolahtadika swastalebih tertumpudinegeri-negeriyang maju iaitu 142 buah (18.1%) di Selangor,132buah (16.8%)di Perak, 1 19 buah(15.1%) di Johor,dan 102 buah(13.0%)di WilayahPersekutuan.

Sebaliknyadinegeri-negeriyangkurangmaju,terdapatcumaSIbuah(6.5%)di Kedah, 19 buah (2.4%) di Kelantan,dan 16 buah(2.0%)di’

Analisis mengikutkawasanmenunjukkanterdapat588 buahtadika swasta (61 .8%) terletak di bandar-bandarSemenanjungMalaysia,SabahdanSarawak,manakala298 buah(31.3%) terletakdi luarbandardan66 buah(6.9%)diperkampunganbaru.Bilangankelasyangterdapatdibandarialah2273 (74.6%)berbandingdengan625 (26.S°/~)di luar bandardan 148 (4.9%)di perkampunganbaru.Bilangan guruyangmengajardi sekolah-sekolahtadikadi bandarialah2406 orang(75.5%)berbandingdengan640 orang(20.1%) diluar bandardan 141 orang(4.4%)di perkampunganbaru.12

Pembahagianmengikutbahasapengantarbagi tadika-tadikaswastamenunjukkan120 buah sekolah(12.6%) di SemenanjungMalaysia,SabahdanSarawakadalahmenggunakanbahasaMalay-sia. Sejumlah336 buahsekolah(35.3%)menggunakanbahasaIng-geris,manakala369 (38.6%)beraliranbahasaCina.Hanyaterdapat3 buah sekolahsahajayang menggunakanbahasaTamil. Sebanyak1 22 buabsekoiah(I 2.8%)menggunakanduabahasadalampengajaranmereka.‘ ‘

Taburantadika atau tabika anjuranagensikerajaanmi jugamenunjukkanpola yang sama dengantadika swasta,sejurnlahbesarnyatertumpudi negeri-negeriyangmaju. Umpamanyapadatahun1980,tadikaKEMAS lebih banyaktertumpudi negeri-negeriJohor(l99atau13.8%),Pahang(168atau1 1.7%)danSelangor(145

419

Jadu

al11

.4Ta

bura

npr

asek

olah

men

giku

twila

yah

dan

baha

sape

ngan

tar’°

Ban

dar

1715

6(6

.8)

Luar

Ban

dar

Loka

siB

ahas

aM

alay

sia

Bah

asa

Ingg

eris

Bah

asa

Cin

aB

ahas

aTa

mii

Bah

asa

Jepu

nB

ahas

aJe

rman

B.M

alay

sia

dan

B.I

ngge

ris

B.M

alay

sia

dan

B.C

ina

B.I

ngge

risda

nB.

Cin

a

Jum

lah

(~‘~

)

130

652

(29.

0)29

944

(28.

3)

233

3(2.

2)

113

(0.1)

25(0

.02)

523

210

973

79(5.

0)(1

0.4)

(0.1)

33(0

.03)

255

4(2

.4)

129

(0.1

)

741

1(7

.0)

317

5(3

.0)

280

(0.3

)

7788

8(7

3.7)

2220

1(2

1.0)

Per

kam

pung

anB

aru

(Pin

ggir

band

ar&

Luar

Ban

dar)

653

(0.6

)1

478

(1.4

)3

419

(3.2

)41

(0.0

4)

.

559

2(5

.3)

JU

ML

AH

1014

2(9

.6)37

363

(35.

4)44

336

(42.

0)19

2(0

.2)25

(0.0

2)33

(0.0

3)2

724

(2.6)

280

(0.3)

10.

486

(10.

0)10

568

1(1

00.0

)


atau10.1%). Dilihat dan segi bilangankanak-kanakyangmengikutkelastadika KEMAS, negeriJohor menempatkansejumlah6849(17.0%) orangkanak-kanak,diikuti oleh Selangorsejumlah4462(1 1 .1%) kanak-kanak,dan Kedah menempatkansejumlah 3779(9.3%).14

Taburankelas-kelastadika anjuranJabatanRukunTetanggadan PerpaduanNegarajuga menunjukkan pola yang serupa.Perangkaanbagi tahun 1981 menunjukkan46 buahkelas(17.6%)yang menampung1693 (19.7%) orang kanak-kanakterdapatdiWilayahPersekutuan,diikuti olehJohoryangmempunyaisebanyak37 buah kelas (14.1%) dan menempatkan1 247 (14.5%) orangkanak-kanak.Di Perak terdapat 34 buah kelas (13.0%) yangmenampungseramai1075 (12.5%) orang 5

Analisis nisbah kelas denganmurid bagi pengantarBahasaMalaysiaialah 1:35.8 berbandingdenganpengantarInggeris 1:30.8dan pengantarCina 1:37.5 bagi tadika berpengantarkanbahasaInggeris, nisbahguru denganmurid (I :28.3) adalahlebih baik diban-dingkandenganpengantar-pengantarbahasaMalaysia(1 :35.3) danCina(1:36.9).Perangkaanjugamenunjukkanbahawabilangankelasdi sekolahtadika berpengantarbahasaInggerislebih banyakdan-padasekolah-sekolahbahasaCinadan bahasaMalaysia.Nisbah-nisbahnyaialah1:2.4bagialiranbahasaMalaysia,1 :3.2 bagibahasaCina,berbandingdengan1:3.6 bagi bahasaTnggenis.’6

Nisbahgurudenganmunid bagisekolah-sekolahtadikaswastaialah 1:32.4di bandan,berbandingdengan1 :34.7 di luarbandardan1:39.7di perkampunganbaru.Nisbahkelasdenganmuniddi tadikabandarialah 1:34.3,benbandingdengan1 :35.5 di luar bandardan1:37.8 di penkampunganbaru.17

Isu Ketidakseragaman Prasekolah

Pengendalianpendidikan prasekolaholeh berbagai-bagaiagensiyangberasinganmi telahmenimbulkanbeberapamasalahdanper-soalan. mi adalah kerana institusi-institusi tersebutmempunyaimatlamat,tanggapan,onientasi,keutamaandankemampuanyangtersendini dan benbeza-bezakhasnyaaspekpenggunaanbahasapengantan,penggunaankunikulum,latihan ikhtisas,kelayakanaka-demik guru,gaji guru danyuranpelajar,penempatantadika,peng-urusandanpentadbiran,kemudahan-kemudahanasasdankeutamaan-keutamaanyang ‘ 8

421


1. Model Kurikulum

Modelkurikulumatauprogramprasekoiahdidapatiberbagai-bagai.Adayangmenggunakanmodel tradisionalatauakademikdanadayangmenggunakanmodel Froebel,Montessoni,Piaget,HeadStart,PerkembanganMenyeluruh,Kurikulum Terbukadan Campuran.Walaubagaimanapunkebanyakanprasekolahswastamenggunakanmodeltradisionaldanmi dianggapmenyelewengdanipadamatlamatpendidikan awal kanak-kanakyang sepatutnyabertujuanuntukmenggalakkanperkembanganpsikOsosial,personaliti, moral danpotensi kanak-kanak.Prasekolahanjuran agensi kerajaan pulamenekankanaspeksosialisasi,perpaduanakhlakdi sampingaspekperkembangankognitif.

2. Yuran

Kedudukankewangantadikaswastaadaiahkukuhdisebabkanoiehyuranyang tinggi yangdikenakankepadatiap~tiapkanak-kanak.Sebaliknyatadika yang dikelolakan oleh agensi-agensikerajaantidak begitu kukuh kedudukankewangannyajika dibandingkandengantadika swasta. Sumber kewangan tadika/tabikaagensikerajaanadalahbergantungsepenuhnyakepadaperuntukankeraja-an, tetapijumlah itu sangatkecii.

Pembayaranyuranyangberbeza-bezamencerminkanketidak-seimbanganantarakawasan-kawasanberuntungdan kurangben-untungdandi antaraagensikerajaan/separakerajaandan swasta.Yunantertinggiyangdikenakanolehpihak swastadi kawasan,ben-untung dalam bandar-bandanbesan adalah di antana RM4O.00—RM6O.00sebulan.Di kawasanyangkurangberuntungdalambandan,yunan bulanan terendahnyaadalah di antana RM5.00—RM15.00.Manakaladi kawasanluan bandanyunan tertingginyaialah di antanaRM8.00—RM12.00 dan yunan tenendahnyapula adalah di antanaRM5.00—RM7.00.

3. Kelayakan Akademik dan Ikhtisas Guru

Tenagapengajaryangmengendalikanprogramlatihan mi mem-punyaikelulusanakademikdanikhtisasyangberbeza-beza.Adadiantara agensimi mempunyai tenagapengajaryang berkelulusan‘post-graduate’dalam pendidikanprasekolah.Manakalayang lainpula hanyamempunyailatihanasasbenhubungdenganpendidikanprasekolah.

422

PENDIDTKAN AWAL KANAK-KANAK

Tidak adakoordinasidi antaraagensi-agensiyangmenjalankan. latihanberhubungdengankurikulum, tarafakaderniktenagapeng-ajardanjangkamasakursusyangdijalankan.Di sampingitu hanyasejumlahkecil sahajabakal-bakalguru tadika yang dapatdibenilatihan sempurnakerana terhadnyabilangan pusat latihan danbilangantenagapengajaryangberkelayakan.

4. Gaji Guru

Memandangkanpendidikan prasekolahdijaiankan oieh pelbagaiagensidanpertubuhan,makaterdapatperbezaanyangketaradansegi bayarangaji danganjaranuntuk guru-gurupnasekolah.Secanaamnya, guru-guru tadika agensi kerajaanatau separakerajaanmenenimagaji antaraRMI2O hinggaRM1 50 sebulandanbagiguru-gurutadikaswastaantanaRM200hinggaRM300ataulebih sebulan.

5. Latihan Guru

Latihan untuk guru-gurutadika atau tabikadijalankanoleh agensi-agensi kerajaandan bukan kerajaan.Di antaranyaialah KEMASJabatanRukunTetanggadanPerpaduanNegana,FELDA, YayasanSabah,PensatuanTadikaMalaysia,GerejaMethodist,danMaktabPenguruanIlmu Khas.

6. Kemudahan-kemudahanAsas Fizikal

Kemudahanasas/fizikaldi antara tadika-tadikaadalah berbezamengikutlokasi dan kemantapankewanganagensiyang mengen-dalikan tadikatersebut.KeadaankemudahanasastadikaKEMASdidapatiagakdaifdibandingkandengantadikaswasta.Sebabutamakekurangankemudahanasasmi ialah keranaprograthprasekolahKEMAS benasaskankhidmatmasyanakatsetempat,yangmemenlu-kan ahli masyanakatterlibat sepenuhnyadalampelaksanaanpro-gramdan segi pentadbinandanpenyediaanperalatan/kemudahan.

7. Organisasi, Pengurusan dan Pentadbiran Tadika

SetiapbadanpenganjurtadikaInempunyaisistempengunusandanpentadbiraninstitusinya yang tersendiri. Penyelanasandi antaraagensi-agensitensebutlangsungtidak wujud, terutamanyauntuk

423


menujuke arahatauhaluanyangsarnabagimenghasilkanpendidik-an prasekolahyangberkualiti. Perbezaan-perbezaandalam aspekpentadbirantennyatadan segi biiangan unit ataubahagianyangterlibat dalam bidang-bidangpengendalianprasekolah,bilangankakitanganasasdan kelayakansertapengalamankakitangan.

8. Pendaftaran/Pengurusan/Penyelarasan

SemuakindergartenatausekolahasuhanmestilahdidaftankandiKementenianPendidikanmengikutSeksyen.44,Akta Pelajanan1971kecuali tadika atausekolah asuhanyang mendapatpengecualiandan pendaftananmengikutSeksyen127, Akta Pelajanan1961.

Semuaguru (termasukGuru Besar),Pengelolaataupengurusdanpekerjakindergartenatausekolahasuhanhendaklahdidaftar-kandi KementenianPendidikanmengikutSeksyen75 dan79, AktaPelajanan,kecuali guru,pengelolaataupengurusdanpekenjayangmendapatpengecualiandan pendaftananmengikut Seksyen 127,Akta Peiajanan1961.

Walau bagaimanapunterdapattadika — tadika/sekolahyangmasihbelum didaftarkandi KementerianPendidikaniaitu TadikaPersatuanPolis/KEMAS, Tadika PensatuanTentera/KEMAS,Tadika JabatanAgama Islam (Kedah, Selangor,Perak, WilayahPensekutuandan Terengganu),TadikaPerkim(PulauPinang)danTadika Dewan Bandaraya.Secaraumumnyaprasekolahmi tidakdidaftarkankeranamatiamatnyaadalahbukanuntukmencanike-untungantetapi untukmembenipendidikankepadaanak-anak.Bagiprasekolahyangmendapatbantuandan KEMAS, makaprasekolahitu dianggapmendapatpengecualiandan pendaftanan.Pnasekolahtenteradanpolisyangterletakdikawasanpenempatannyadikecuali-kanjugadan pendaftaranKementerianPendidikanatasalasaniadi-anggapterkawaldan selamat.

Resolusibagi Penyeragaman

Penubuhanpusat-pusatasuhandantadikadan sejak1950-anadalahmenunutdasarlaissez-faire,iaitu dasantenbukaataudasanmembeniautonomidan kebebasankepadapihak yang benminatdan ben-kemampuanmenganjurkanpusat-pusatberkenaan.Justerudan-padadasar-dasarkerajaanmi telahmewujudkanketidakimbangandanketidakseragamandalampelbagaiaspekpendidikanprasekolah

424


sepertipentadbiran,kurikulum, latihanguru,gaji guru,yuran,mutuinfrastrukturdan kniteria pendaftaranpusatprasekolah.Dengandemikian, beberaparesolusi atau iangkah-langkahpenlu diambiiuntukmengurangkandanseterusnyarnembaharuiketidaksenagam-an dan ketidakimbangan.Di antararesolusi ialah sepertiberikut:

1 . PenubuhanJawatankuasaPernanduPendidikan Prasekolahuntuk memanduperkembanganpendidikanprasekoiahdalampelbagaiaspekbagi mengunangkangejalaketidakseragamandanketidakimbanganyangsediaadapadamasami. Organisasijawatankuasami adalahsepentiRajah 1 1.1.

2. Konseppendidikan pnasekolahsepentidifahami sekanangdineganakita penludisemaksemuladandibeni definisi yangbanu.Samaadanancanganpendidikanprasekolahhendakdilaksana-kan secanamenyelunuhatausecarapelaksanaanpemilihan.

3. Tindakanhanus diambil untuk menjalankanprofile mappingmengenaikawasan-kawasandankurnpulan-kumpulantertentudalamneganakhasnyapihakyangmemerlukankeutamaanper-hatiansebagailangkahjangkamasapanjanguntuk perlaksana-an program.

4. Satubadanpenyelaraskunikulum penlu diwujudkan.BahagianPerancangandan PenyelidikanPelajaranatauPusatPerkem-banganKunikulumatausatuUnit Khasdi KementenianPendi-dikan bolehlah dipentanggungjawabkanuntuk menjalankantugaspenyelarasanmi.

5. Suatupanduankasaruntuk Kurikulum perlulahdikenal pastioleh pihak kerajaandenganmembolehkanpengubahsuaianyangwajandibuatmengikutkeadaanpersekitanandankawasan/wilayah. Objektif-objektif kurikulum mestilahsenagamuntukselunuh pendidikan pnasekolah,manakalauntuk kunikulumkanak-kanakdi peningkat‘Nursery’ pula suatuganispanduanyangbenasinganpenludiwujudkan.Bahan-bahanbantuanpeng-ajananhendaklahberdasarkanbahan-bahantempatan.

6. Kunikulum yangsamauntukkanak-kanakdi bandandanluanbandarpenlu diadakan.Kunikulum mi hendaklahdisesuaikan

dengan kumpulanumunkanak-kanak.Kunikulurn bagikanak-kanakdalamlingkunganumur 4—6 tahunhanuslahdisediakantenlebihdahuludansekiranyakeadaankewanganmengizinkan

425

UN

ITP

EN

YE

LID

IKA

NS

OS

IOE

KO

NO

MI

(JP

M)

JAW

AT

AN

KU

AS

AP

EM

AN

DU

Pen

geru

si:P

enga

rah

BP

PP

____

____

sela

kuP

enga

rah

Pro

jek

Kaj

ian

rB

AH

AG

IAN

KE

MA

JUA

N

MA

SY

AR

AK

AT

(KE

MA

S)

KE

ME

NT

ER

IAN

PE

MB

AN

GU

NA

NN

EG

AR

A&

LU

AR

BA

ND

AR

LEM

BA

GA

KE

MA

JUA

NT

AN

AH

PE

RS

EK

UT

UA

N(F

ELD

A)

[KT

OR

IP

ER

KH

IDM

AT

AN

SO

SIA

E(U

PE

/JP

M)

UR

US

ET

IAB

PP

P

Bid

ang

Tug

as:

I.P

eran

cang

an2.

Pe

nila

ian

3.K

uriku

lum

4.L

atih

an

5.P

eru

nd

an

ga

n6.

dan

lain

yang

rele

van

KE

ME

NT

ER

IAN

KE

SLI

-LA

TA

N

KE

ME

NT

ER

IAN

BA

HA

GIA

NK

EB

AJI

KA

NA

M~

UG

AM

AJP

M~

‘.N

ota

:UP

E:U

nit

Pe

ran

can

gEko

no

mi

JAB

AT

AN

RU

KU

NT

ET

AN

GG

A&

PE

RP

AD

UA

NN

EG

AR

A(J

PM

)

KE

ME

NT

ER

1AN

PE

ND

IDIK

AN

~BA

HA

GIA

NS

EK

OLA

H,

PU

SA

TP

ER

KE

MB

AN

GA

NK

UR

IKU

LU

M,

BA

HA

GIA

NP

EN

DID

IKA

NG

UR

U,

JEM

AA

HN

AZ

IRS

EK

OLA

H,

BA

HA

GIA

NP

EN

DA

FT

AR

AN

SE

KO

LAH

/GU

RU

LA

IN-L

AIN

BA

DA

N/

AG

EN

SIY

AN

GR

ELE

VA

N

Raj

ah11

.1C

adan

gans

trukt

uror

gani

sasi

urus

etia

jaw

atan

kuas

apem

andu

pend

idik

anpr

asek

olah

’9


bolehdisediakankunikulumbagi kanak-kanakdalamIingkung-an 3-6 tahun.

7. Matlamat prasekolahpada keseluruhannyaialah untuk per-kembanganpotensikanak-kanaksepenuh-penuhnya.Matiamatsosialisasirnestilahmerupakanmatlamatpenting yang tidaksahajamelahirkankesedaranSivik tetapi juga menggalakkanhubungan di kalangan kanak-kanak.Matlamat tambahanuntuk rnenyediakanpeluang bagi kanak-kanakdidedahkankepadasukan,penmainan,nyanyiandanpencenitaan,rnestilahdimasukkanke dalam kurikulum sekolah dan tidak sebagaipilihan.

8. Objektif pendidikan prasekolahadalah disarankan sebagaimewujudkansatuinstitusi yangtersusunbagi prosessosialisasi(an organisedand institutionalised sosialisation) yang merang-kumi pelhagaifungsi dan aspek.di antaranyapersediaanuntuksekolahnendah,imbuhan,kesihatan,pemakatiandanlain-lain.

9. Pendidikanprasekolahseharusnyamernusatkanperhatian ke-padakaedahyangsesuaidankaedahitu mestilahdikaitkandenganfaktor kesediaanpembelajaran yang mungkin benbeza-bezadalamsituasidan kelompokyang beranekajenis.

10. Latihanpendidik guru dalampengkhususanprasekolahmestidisegerakankeranainstitusi yang adadijangka tidak berdayamenampungkepenluanyangsernakinbertambah.Latihan per-guru~inyangbermututinggi dan sistematikamatpentinguntukmelengkapkanguru-gurudengankemahinanuntuk mengesankesediaanpembelajarandan bezantanaperbezaanindividu.Setelahmengesanmasalahkesediaanpembelajanandanbezan-tana individu, maka guru-guru semestinyamampu memilihteknik/kaëdahpengajarandanbimbinganyangberkesan.

I 1 . Latihanuntukguru-gurutadikatidak semestinyadikendalikanoleh BahagianPendidikanGuru sahaja.Sebaliknyalatihan mibolehjuga dikendalikanoleh mana-manabadan lain umpama-nya universiti-univensititempatan.Programlatihan KEMASpenludiperluasdandipusatkansupayadapatjuga menampungkeperluangurudi sektorswasta.Latihanguruprasekolahmesti-lah diselaraskanwalaupunianyadikelolakanoleh badan-badanyangbenlainan.Kunikulum untuk melatih guru-gurupenlulahmemasukkankomponenkesihatanyangmeliputi aspek-aspekpenja~aankanak-kanak,pertolongancemasdanpemakanan.

427


12. BagimaksudkawalanmutubagaimanaKementenianPendidik-anharusmengadakanganispanduanterperincimengenaiaspek-aspekfizikal, guru,kunikulum,alat-alatdankelengkapanprase-kolah.

mi dapatdijalankandengandua cara:

(i) Bagitadikaswastaataubukandi bawahKementerianPen-didikan, di tahap I, Kementerianmeiuluskanatau tidakmeluluskan pendaftarannya.Di tahap II, Kementenianmeneliti pnasekolahmi untuk membaharuilesen,keman-suhantarafdansebagainya.

(ii) Tadikadi bawahKementenianPendidikansudahditentu-kan keperluan-kepenluannya.

Kawalankualiti akanjuga melihatkanaspek-aspekpenundangan.2°

Bahagianmi akan membincangkansecanaringkasbebenapapro-grampendidikanpnasekolah.Program-programtensebutbolehdi-kategorikankepadadua iaitu programberdasarkanmodel keku-nanganpersekitanandanprogramberdasankanmodelpenkembang-an. Programyang berdasankanmodel kekuranganpersekitananbensandarpada anggapanbahawacampuntanganadalah periuuntuk mengimbuh ketidakbenuntungandalam perkembangankanak-kanakdansegifizikal, intelek,bahasa,emosi,nilaidanmoral.Di antana program yang berdasarkan model mi ialah programFroebel,programMontessori,programmodel genakbalassepertiprogramHeadStartdanprogramPeabody.Programyangberdasan-kanmodel perkembanganpula bersandanpadatanggapanbahawatanpamengambilkira latarbelakangkanak-kanakpendidikanpra-sekolahadalahuntukmemudahkandanmenggalakkanpertumbuh-an danperkembangankanak-kanakdalam pelbagaiasp~kseperti

11.3 BEBERAPA PROGRAM PRASEKOLAH

428


psikomotor,bahasa,intelek,emosidansosialisasi.ContohprOgramberdasankanmodel penkembanganialah programPiaget,programPendidikanTerbuka.programTradisionaldanprogramPerkembang-an Menyeluruh.

Program KindergartenFroebel

Matlamat— untukmembinainsanyangmempunyaikesedananten-tangpninsipkesatuan(unity) antaraalamdenganTuhan.Tanggung-jawabinsanialah memahamisegalaciptaanTuhãndanmemahamitanggungjawabmenekadalam alam. Manusiaadalahinsanyanglemahdanserbakekurangandanoleh itu ia penlu benusahauntukhidup dalam alam mi. Oleh itu, kiiulei~gartenadalah untuk menyo-kong perkembangankanak-kanakdanmembantumerekarnencapaikefahamantentangkonsep-konsepalam segajat.Pendidikanawalkanak-kanakseharusnyabertujuan untuk membimbing kanak-kanakmembuattafsinanmengenaifenomenadankejadiandalamalam.

Kurikuluni — meliputi aktiviti-aktiviti pendidikan berdasarkantemaseperti pemberian pekerjaan.permainan dan nyanyian, pelajaranalamsemulajadi, kemahinanbahasadankemahiranmatematik.

Pembermanterdiri danipadasepuluhsetbahanmanipulatifiaitu:

Set 1: 6 biji bolabenlainanwanna;kebulatanbolaadalahsimbolkesatuan.

Set2: Satukiub, satusilindendansatubolakayu,kiubmewakilikepelbagaiandansilindermewakili gabungankesatuandengankepelbagaian.

Set3, 4, 5dan6: Tiap satunyamempunyaibola,kiub dansilinderkayu tetapi dalamsaizyangberlainan.Bahandalamsetiapsetmembentukkiub apabiladicantumkan.

Set7: Mempunyaiduaset bongkahkayu,dalambentuksegi-empatdansegitiga.

Set 8: Mempunyaisatupembaniskayu dankentasbulat.

Set 9: Mempunyai biji-bijian, batu-batukecil, kadbod dankentas.

Set 10: Mempunyaibutir-butinlilin dankayu tajambagimewa-kili binaansemula.

429


Aktiviti pekerjaan berkait dengan berbagai-bagaibahan,bongkah,permukaan,sudut,segidanbinaan.Aktiviti menggunakanbahan-bahansepertiplastisin,bongkahkayu, keratan kertasdanaktiviti anyaman,lipatan kertas, melarnbangkankertas, melukis,membuatrantai manik danmelekapgambar.

Aktiviti lain ialah kajian sains rnudah, bercerita, bersajak,menyanyi,menghafaz,menulis, mengirapelajaranbahasadanke-giatanrekreasi.

Program Montessori

Matlamat — mengadakankeadaandan pengalamanyang dapatmenyokongperkembanganpotensi kanak-kanakmelalui unutanpembelajaranyangsejajardenganpeningkatkematanganpsikologimerekadancampurtanganguru amatperlu dihindari seminirnumyangmungkin.Programadalahuntukmelahirkanpotensidalamankanak-kanakdan potensiitu dimanfaatkandalam situasipembe-lajaran.

Kurikulurn — Inemberi tumpuanterhadapbidangmotorderia,inte-lek, bahasadanmoral.Pelajarankemahinanhidupdanpendidikansenijuga diadakan.Pelbagaibahanpembelajanandanaktiviti de-ngan cara penggunaanyang ditetapkandiadakanuntuk kanak-kanakdan umur21/2tahunhingga6 tahun.Walaubagaimanapun,konseputamayangdipegangdalamprogramMontessoriialah pen-didikankendini danpendidikandalampelbagaikeadaansepentidibilik danjah,tamanpenmainan,kebunbunga,kedaidansebagainya.

Pelajanankemahinanhidup menangkumi aktiviti: memakaipakaian,adabtandas,mengemasbilik, membasuhpakaian,mern-~basuhlantai,mencuci kasut,menyediamakanandanminum danadabketika makan.Tiada batasanmasadihadkanuntuk aktiviti-aktiviti dantunjuk ajardan gunu dibenikanbila dikehendaki.

Kaedahutamadalampembelajananawaiuntuk kanak-kanakialah melalui deria (bendasarkanpengalamanMaria Montessonidengankanak-kanakcacat).Setbaharuaktiviti deriaialah:

1 . Menaramerahjambu— untuk diskriminasipenglihatandalammenyusunbenda-benda.

2. Tanggawarna coklat — untuk diskniminasi penglihatanpadaaspeklebardantinggi benda-benda.

430


3. Rod merah— untuk diskniminasipenglihatanpadaaspekpan-jangbenda-benda.

4. Bongkahsilinder — untuk diskriminasi penglihatanpadaaspekdimensisepertisaiz dandalam.

5. Balanghidu — untuk disknimintisi bau.

6. Butangbank — untukdiskrirninasi berat.

7. Butangwarna— untukdiskriminasiwarna.

8. Kotak bunyi — untuk diskriminasibunyi.

9. ~Locengnada— untukdiskniminasi nadabunyi.

10. Kain — untuk diskniminasi sentuhan.

I 1 . Botol tenmik — untuk diskriminasisuhu.

Bahanbagi aktiviti menulis dan membacaadalahsepenti kentassunihan,abjad-abjaddan kertaspasir,bongkah-bongkahabjaddankadejaan.Sementarabahanbagimatematikpulaadalahsepentirodbernombor,bongkah-bongkahbennombondancepua.

Guru-guruprasekolahMontessonidilatih rnengikut programyangdigubalolehMontessoni,khususnyamengenaiaspekpsikologi,kaedahasuhan,kaedahmenggunakanbahandanpengurusankelas.

Program HeadStart

Program pendidikan pnasekolahmi merupakanprogram yangberfokuskepadakanak-kanakdan keluargamiskin bagi mengatasikesannegatifberakibatdaripadakemiskinan.Kemiskinanmerupa-kansatudanipadapuncautamayangmenimbulkanketidakimbang-an penyentaandalam pendidikan dan seterusnyamenimbulkangejala-gejalasosialyang lain.

Matlamat — untuk meningkatkankecekapansosial kanak-kanakdanipadagolonganyangtidak benuntung.Secarakhususnya,mat-lamatHeadStart iaiah:

1 . Memperbaikikeadaankesihatandankebolehanfizikal kanak-kanak.

2. Menggalakkanperasaanyakin din, disiplin din, kebolehandindanmotivasibagi memelihanakesihatanemosidanmental.

3. Merangsangkankemahinan dan proses mental, kemahinankonsepdankemahinanbahasakanak-kanak.

431


4. Penanamancini-ciri dannilai kejayaanyangbolehmemperting-katkan daya usahadalam pembelajarandan penkembanganmenyelunuh.

5. Mempenbaikikebolehankanak-kanakdan keluargamenekadalamaspekpenhubunganberasaskanperasaankasihan.

6. Merangsangpembentukanhargadin dannilai din dalamkehi-dupanbermasyanakat.

Kurikulum— benasaskanmodelHeadStartmenekankanaspekpeme-lihanaankesihatandin, kecergasanfizikal, kemahiranhidup, per-kembanganbahasa,aktiviti sains,kemahirannombordankemahir-anbensosial.Selaindaripadaitu, programmimelibatkanpendidikanibu bapamengenaipemelihanananak-anak,kesihatanmentalanak-anak,amalanpemakanandankesihatankeluarga.

Contohaktiviti HeadStart ialah:

8.30 pagi Kanak-kanaktiba sekolah,ucapselamat,pen-bualan,pemeriksaankesihatan.

8.40 pagi Sarapandanpembersihan.

9.00 pagi Aktiviti pembelajaran— bahasa, seni lukis,mengenalnombordanaktiviti sains.

10.15pagi Benjalandi luanataubermain.

10.30pagi Aktiviti-aktiviti pembelajananbendasarkanba-kat danminat munid.

1 1.15 pagi Permainanmengenaikebolehan diskriminasi. penglihatan.

1 1 .45 pagi Rehat.Pensediaanmakantengahhan yangmeli-batkankanak-kanak.

12.00 t. han Makantengahhan danpembersihan.

12.45petang Rehatatau tidur.

2.00 petang Bangundanbersediauntuk balik.

2.30petang • Balik rumah. ,

ProgramHeadStartialahsatuprogramyangbesar,menyeluruhdanmendapattajaankerajaanAmenikaSyanikat. Setakatmi pro-grammi boleh dikatakanbenjayadalamkonteksmengadakanpen-didikanprasekolahpercumauntuk kanak-kanaktidak benuntung.

432

PENDID1KAN AWAL KANAK-KANAK

Walaubagaimanapun,nilai danbudayahidupmasyarakatbawahantetapmenjadifakton yangmenghalangkejayaanprogrammi, sung-guhpun kanak-kanakmempunyaiheadstart.

Program Piaget

SebenannyaPiaget tidak menganjunkanpendidikan pnasekolahtetapihasilkajiannyayangbanyakmengenaipenkembangankanak-kanakdalamaspekkognitifdansosioemositelahdimanfaatkanolehpenganjun-penganjunpnasekolah.Malahanbahan-bahandan kajianPiagettelahdihasiikansemuladandiperbaikibagikegunaantadikadankindergartendi meratadunia.

Matlamat— untukmenangsangperkembangankognitif atauopenasiintelek kanak-kanakmelalui aktiviti manipulatifdanpenyelesaianmasalah.Di sampingitu juga program adalah untuk mendidikkanak-kanakmengenaiperatunanpenadabandan pentimbanganmoral(moraljudgement).

Kurikulum — tenbahagi kepada aspek peningkatan kemahirankognitif danaspekkeharmoniansosioemosi.Aktiviti bagi kemahin-an kognitifmeliputi: (1) pengelasanbenda-bendamengikutcini-cinitententu,(2) pengatunanbenda-benda,(3) pola-polanombon dankonsep-konsepasasmatematik,dan(4) kemahiranbahasa.

Aktiviti bagipenkembangansosioemosimeliputi: (1)menghor-matipenasaandanhakonanglain,(2) mendengandanbertukan-tukanpendapat,(3)mematuhiarahanorangdewasa,(4)mengawalpenasa-an dandin, (5) autonomidanyakin din dalamtindakan,dan (6)menganalisissituasibagi membinakemahiranmembuatkeputusandan penilaian.

Kanak-kanakdigalakkanmenenokasendinidenganmenenimaanahandanipadaguru danmenekadigalakkanbeninteraksisesamamenekadalampenyelesaikanmasalah.Gurumengutarakanpelbagaimasalahuntuk kanak-kanak fikinkan jawapan. Oleh itu, masaaktiviti adalahfleksibel memandangkanunsurperbezaanindividu.

Tendapatbeberapaprogrampnasekolahyang lain. Program-programbarudigubalmengikutkepenluansemasaolehpakar-pakarpendidikdankunikulum. Walaubagaimanapun,program-programbarudigubalmenurutsesuatumodeldasardalamkontekskeadaan,kepenluandantempat.

433


Program Prasekoiahdi Malaysia

Hasil daripadabeberapaperbincangandanseminar,PusatPenkem-bangan Kunikuium bersama-samaBahagian PerancangandanPenyelidikanPelajarantelahmengeluarkansatuganispanduanbagimenyelanaskankunikulumprasekolahdi negarami.2~Ganispandu-an tersebutmengganiskanmatlamat,objektif sertacontoh-contohaktiviti untuk penganjur-penganjurprasekoiah.

Matiamat pendidikan prasekolahdi Malaysia ialah sepertibenikut:

I . KeseimbanganEmosi— Untuk menyemaisikapyangpositif ten-hadap din sendini, kepencayaanterhadaporang-onanglaindaiamhidupkumpulansertamenambahkankeyakinankepadakeupayaandin sendiri.

2. PertubuhanAkademikKognitif — Matlamatmi meliputi pem-bentukankemahirankanak-kanakdalamasas-asas3M.

3. PerkembanganJasmanidan Fizikal — Kanak-kanakbelajarmenggunakanotot-ototbesardan kecil sentamempunyaikese-darankepentingankebersihanbadan.

4. MatlamatPertumbuhanEstetika— Untuk menyemaikesedarankanak-kanakterhadapkeindahanalamsekitardenganmenik-mati muzik, lagudan lain-lain.

Objektif-objektif Pendidikan Prasekolah

Pendidikan prasekolah bertujuan untuk menyuburkanpotensikanak-kanakdalamsemuaaspekpertumbuhandin yangseimbangsupayamerekamenjadiindividu yangbergunakepadadirinyadanmasyarakatdenganberlandaskanRukunegara.

Denganmi objektif-objektifpendidikanprasekolahialah mem-bolehkanperkembangankanak-kanakdalamaspek-aspekbenikut:

(a) PerkembanganPendidikanKetatanegaraaniaitu kanak-kanakdipupuksemangatuntukmencintaitanahair,menghormatiiaguNegaraku,laguNegeri, benderaMalaysiadan Negeri.

(b) PerkembanganPendidikanKerohaniandan Moral.

(c) PenggunaanBahasaMalaysiauntukmemberiucapselamatdanmenyanyilagu yangpendekdanmudah.

(d) PendidikanAgamaIslam untuk kanak-kanakIslam.

434


(e) Perkembanganfizikal danjasmanidenganmenyediakankuri-kulumyangdapatmengembangkanbadanyangsihatmi. Pusat-pusatpendidikanprasekolahdilengkapidenganalatpermainanuntuk kanak-kanakbersenamdanun.tukmenggerakkanbadan.

(1) Perkembangansosioemosiiaitu kanak-kanakmendapatpera-saanaman,tenteramdanhargadin di pusat-pusatpendidikanpnasekolah. Kanak-kanak sanggup mengadakanhubungandenganorang-orangyang lain sepertiibu bapa,rakansebaya,orang dewasa,alam sekitar. Merekajuga dapatmembentukkonsepdin yangpositif.

(g) PenkembanganKognitif — Kanak-kanakboleh memperolehkonseppranombon,ruang,masadan penggunaansimbol.

(h) PerkembanganBahasa— Kanak-kanakmemperolehkemahiranbenlisan,awal bacaan,awal tulisan, memperolehminat mem-bacadanmembinasikapyangsihatterhadapbahagianbacaan.

(i) PenkembanganEstetikadan Daya Kreatif — Melalui lukisan,kerjatangandanmuzik yangbentujuanmenyamaikanak-kanakterhadapalamsekitardenganmenikmatimuzik, lagu-iagudanlain-lain.Penelitianpsikologimenunjukkanbahawabidangseniadalah bidang yang bergunauntuk melampiaskanperasaanagresif yang terpendam.Dalam istilah psikologi, prosesmidisebutsebagai‘PerubatanMelalui Muzik’ atau‘Music Therapy’.

Sehagaikesimpulanbagibabmi,pendidikanawaluntukkanak-kanakmemangdiakui pentingolehramaiahli pendidik.Kepenting-anitu meliputi aspekfizikal, mental,bahasa,sosial,moral,pekenti,emosidan agama,sungguhpunkepentinganitu sukarditentukansecanaobjektif. Pengabaiandalammembenikanperhatianterhadappendidmkanawaluntuk kanak-kanakbolehmenimbulkanimplikasiketidakimbanganpada perkembangankanak-kanak itu sendinikhasnyadankepadamasyarakatamnya.

Walau bagaimanapun,dalamkontekspendidikanprasekolah,sungguhpunmanyabentujuanmemberiheadstartuntukkanak-kanaktidak beruntungakantetapi prasekolahbukanlahpenawarbagimengatasiketidakimbangandan ketidakbenuntungan.mi adaiahkenanafenomenaketidakberuntunganatau ketidakimbanganitusebahagianbesannyadisebabkanolehpenubahannilai danpemikiranmasyarakat,walaupunpadagolonganmenengahdanmewah.Pem-bangunandan pemodenanmenimbulkansuasanamasyanakat‘rat

435


race’, iaitu penhatian,asuhan,kasihsayangdandidikandanipadaibubapatelahmenjadikain terpisahdaripadaanak-anak.

RINGKASAN

* Pendidikantak formal danbukanformaldalamperkembangan

awal kanak-kanakmerupakanpendidikanyang penting me-mandangkanpersonaliti, kebolehan intelek, keseimbanganemosidankemurniansifat kemanusiaanseseonangitu benpautkuat pada pengalamanpadamasakanak-kanak.Pengabaiansemasaprosesperkembanganmembenikanpengalamanyangnegatifyangkadangkalamewujudkanhandikappadasesuatusegi.

* Penubuhanpusatasuhan,jagaandanprasekoiahmempunyai

~ motifbukansahajasebagaipusatyangmemberikanpendmdikanawal untuk kanak-kanaktetapi yang lebih utamanyasebagaipenggantisementanapenananibu bapayangsibukbekerjadansangguppula membayarperkhidmatanyangdiberikan.

* Terdapatberbagai-bagaiprogrampendidikanprasekolah.Ke-

pelbagaianprogramitu adalahdisebabkanpenggunaanmodel,falsafahsertamatlamatyang juga berbagai-bagai;yangdise-suaikanmengikutkontekskeadaan,tempatdankeperluan.

* Pendidikan prasekolahseperti program Froebel, Montessoni

danHeadStart adalahberasaskanmodel kekuranganperseki-tanan sementaraprogramPiaget dan program-programlainadalahberasaskanmodel perkembanganmenyeluruh.

* Dalam konteks Malaysia, perkembanganpendidikan prase-

kolahmenurutdasanlaissez-faireyangtelahmewujudkanpolaperkembanganyangtidak seragamandantidak seimbang.

* Ketidakimbangandalampolaperkembanganprasekolahadalah

dan segi taburanmengikut wilayah dan penyertaankanak-kanakmengikutetnik.

* Ketidaksenagamandalam pendidikanprasekolahadalahdan

segi penganjuran,pentadbinan,pendaftaranpusat, matlamatpenubuhanpnasekolah,kunikulum,yuran,gaji gurudanlatihanguru.

* Dalamkontekspendidikanyangselanidenganperkembangan

psikososioemosikanak-kanakmaka pendidikan prasekolah

436


tidak sehanusnyabensifatformal dan tradisional. Pendidikanprasekolahsehanusnyabensifatpengayaan(enrichment)peng-alamankanak-kanakuntukperkembanganpotensidanperang-sangansosialisasi.

* Keinginanmenjadikanpendidikanpnasekolahsebagaisebaha-

gian danipada sistem pendidikan formal tertakluk kepadakemampuankewangankerajaansertapenghuraianpenaturanpenundangandandasarmengenainya.Jikadilihat dan perspek-tif demoknasidanegalitarian,makapengformalanpendidikanprasekolahadalahpenlubagimengunangkangejalaketidaksera-gamandan ketidakimbanganyangada.

LATIHAN

Bahagian I

NyatakansamaadaBENAR atauSALAH bagi setiapkenyataanbenikut.

I . Pendidikanpnasekolahialah pendidikandalam kategonibukanformal dantak formal.

2. Pendidikan prasekolahyang diinstitusikanialah satu bentukpendidikantak formal.

3. Fungsi prasekolahmeliputi aspekjagaan kebajikan, asuhanmembentukpekertimulia dandidikanumumyangasasuntukkanak-kanak4 hingga6 tahun.

4. Pusat-pusatasuhanatau prasekolahyang menuruti hasratMaria Montessonimemberi tumpuan utamakepadaperkem-bangankognitif kanak-kanak.

5. ProgramHeadStartialahprogramprasekolahyangberasaskanmodel kekuranganpnasekolah.

6. Pusatprasekolahadalahuntukmengadakansuasanabagipeng-

437


lahinan danperkembanganpotensidin kanak-kanak.Campurtanganguru harusminimum. mi ialah ciri programPiaget.

7. ProgramPestalozzi,Montessoridan Head Startmenekankanaspekkemahiranhidup kanak-kanak.

8. JeanPiagetialahtokohsanjanayangberpegangkepadafalsafahaksiologi.

9. Dasan laissez-fairekerajaantenhadappendidikanprasekolahmerupakansatu danipada faktor utama yang menyebabkanketidakimbangandanketidakseragamandalamperkembanganpendidikanmi.

10. KEMAS merupakanagensi kerajaanyang paling giat dalammenunjukkanpendidikanprasekolahdi negarami.

BahagianII

1 . Jelaskankonsepbenikut:

i. Ketidakberuntungansosial.

ii. Perkembanganmenyeluruh.

iii. Ketidakimbangandalampendidikan.2. a. Apakahperbezaandi antarapusatjagaanhaniandanipada

pusatprasekolah.

b. Jelaskanmengapadalam konteks Malaysia, pendidikanprasekolah merupakan satu bentuk pendidikan untukmengimbuhketidakbenuntungansosial?

NOTA1 Kenyataanhadis yang dirawayatkanolehBukhari danMuslim.2 Goodlad,J.I. et al., 1973. Early Schoolingin the UnitedStates.New

York: McGraw-Hill, him. 132.3 KementenianPelajaranMalaysia1981. Laporan SituasiMengenaiPen-

didikan Prasekolah.BahagianPerancangandanPenyelidikanPelajar-an,him. 2.

438


4 KementerianPelajaranMalaysia1973. LaporanJawatankuasadi AtasKajian PendapatMengenaiPelajaran danMasyarakat(LaporanKeci-ciciran). KualaLumpur: KementerianPendidikan,him. 72—73.

5 KementerianPendidikanMalaysiadanUNICEF 1984.Laporan Semi-iiar KebangsaanPendidikanPrasekolah,6—9 Disember1984 di Kuan-tan~him. 18.

6 Ibid.7 KementerianPendidikanMalaysia 1981. op. cit., him. 25.

8 Ibid., him. i6.

9 Ibid., him. 17.10 Ibid., him. 25.

Ii Ibid., him. 16.

12 Ibid., him. 15.13 Ibid., h~m.17.

14 Ibid., him. 18.

15 Ibid., him. 16.

16 Ibid., him. 17.

17 KementerianPendidikanMalaysiadanUNICEF 1981. LaporanSemi-nar KebangsaanPendidikanPrasekolah,7—9 Disember1981 di PulauPinang,him. 18.

18 Ibid., him. 8—20.

19 KementerianPeiajaranMalaysia 1984. Garis Kurikulum PrasekolahMalaysia.PusatPerkembanganKurikuium, 1—10.

20 Ibid., him. 14.21 Ibid., him. 19.

RUJUKAN

~ FacultyofEducation,UniversityofMaiaya 1979.Early ChildhoodTeacherEducation.ConferenceProceedings.KuaiaLumpur:PenerbitUniversitiMalaya.

KementerianPendidikanMaiaysia 1984. Garis PanduanKurikulum Pra-sekolahMalaysia.Kuala Lumpur:PusatPerkembanganKurikuium.

McArthy, M.A. 1980. FundamentalsofEarly ChildhoodEducation. Massa-chussetts:WinthropPublishers.

Morrison, G.S. 1976. Early ChildhoodEducationToday.Ohio: CharlesE.Merrill.

Rohaty Mohd.Spedek,B. 1973. Early ChildhoodEducation. NewYork: Prentice-Hail.

439

BAB 12PROFESIONALISME GURU

‘Guru padaketikayangsamaialahseorangpelajar.Ia perlusen-tiasa beiajar untuk mempertingkatkaniimu pengetahuandankemahirannyabagi menjadipendidik yangprofesional,cekap,berkesandanhumanistik.’

Perguruanialah satu profesion yang bermatlamatkanpemben-tukan insan dan ihsanmanusiayang sempurnaagar manusiaitumengertitentangperanandantanggur~gjawabmerekaterhadapdinsendiri,masyarakat,alamyangmerekadiamisertaterhadapkeesaanyangMaha Pencipta.MenurutperspektifIslam, kedudukanguruadalahsetarafdan semulia denganpemimpin negaradan tugasmendidik ahii masyarakatmerupakansatu ibadah yang ditun-tut. Manusiayang hina dan muflis terdiri daripadamerekayangtidak berilmu; termasuklahmerekayang berilmu tetapi kedekutdenganilmu mereka.Islammenggalakkanmanusiamenuntutilmuagarmerekakenal danmengertiyanghakataubenardaripadayangbathil atauyangmenyesatkandan agar manusiaitu memperolehkesejahteraanhidup. Begitulahtingginyakedudukanmanusiayangberilmu dan yang memberi ilmu kepadaorang lain (iaitu guru)menurutpandanganIslam.

~Bab mi didedikasikanuntuk guruyangberusahamemperting-katkanprofesionalismemereka.Di antaraobjektif bab mi ialah:

* Membincangkanfaktoryangmenimbulkankepelbagaiankate-

gon ataustatusperguruandi Malaysiadanfaktoryangmempe-ngaruhi perkembangankeperluantenagaguru.

* Membincangkankonsep, kriteria dan etika profesionalisme

guru sertatanggungjawabguru.

440

PROFESIONALISME GURU

* Membincangkanbeberapafaktoryangmempengaruhimotivasi,

prestasidankepuasankerja (job satisfaction)guru dalampro-

fesionnya.* Membentangkansyaratperkhidmatanbaru danskim tangga

gaji barubagi guru sebagaicaramenampilkanusahakerajaanmemberi perhatian terhadapmeningkatkanprofesionalismeguru.

12.1 SENARIO PERGURUAN DI MALAYSIA

Profesionperguruandi Malaysia amatunik sekali. Ia unik keranaterdapatpelbagaikategori jawatanguru dan skim gaji guru danhampir55 buahpersatuanguru.Kepelbagaiankategoridan skimgaji guruitu mempunyaikaitandengankepelbagaianjenisdanaliransekolah,dan zamansebelummerdekadalamtahun-tahun1 940-anhinggake zamanpenyusunansemuladalam tahun-tahun1960-andanmalahanberlarutanhinggake masami. Di antarajenissekolahitu ialah: SekolahRendahMelayu, SekolahRendahCina, SekolahRendahTamil, SekolahAgamaMadrasah,sekolahkhas, sekolahperantis,sekolahvokasionaldanpusat-pusatlatihankecil. Di zamanpemerintahanInggerisdanbeberapatahunselepasmerdeka,selaindaripadajenis-jenissekolahyangdinyatakanterdapatjuga SekolahMenengahInggerisdanCina. (Di Sarawakkeadaanmi berlanjutanhingga tahun-tahun1980-an).Justeruitu, tidak menghairankansekiranyaterdapatkriteria atauproseduryangberlainandalamhalpenetapankelayakanperkhidmatanguru bagi mengajarberbagai-bagaijenissekolahdandalamhal penetapankategoriperkhidmatandanskim gaji bagi guru-guru.

PadamasapemerintahanInggerisdalam abadkeduapuluhhinggake pertengahanabadkeduapuluh satutidak terdapatskimlatihan guru yang seragamataupunkriteriapenetapankelayakanuntukmenjadiguruyangeksplisit.Guru-gurubagi SekolahMelayurata-rataberkelayakanDarjah4atauDarjah6 danmendapatlatihanperguruansamaadadi maktabperguruanataupundipusatlatihanharianataupuntidak mendapatlatihan langsung.Guru-gurubagiSekolahCinasejumlahbesarnyadibawamasukdan China,HongKongatauTaiwan.Keadaanmi berlakusehinggalahPerangDuniaKedua.Oleh yangdemikian,sebelumPerangDunia Keduatidakterdapatprogramlatihan guru untuk SekolahCina, (rendahdanmenengah),di Malaya. SelepasPerangDunia Kedua guru bagi

441


SekolahCinamendapatlatihanmelaluiprogramKelasNormaldandi pusat-pusatlatihanharian.Perkarami serupadenganguru-guruuntuksekolahTamil yangsebelumPerangDuniaKedua,guru-gurudibawamasukdan India. Guru-gurubagi SekolahAgamaMadra-sah terdiri daripadaustazdan alim ulama yang mendapatpendi-dikan akademikdi MadrasahTinggi di Sumateradandi universitidi negara-negaraTimur Tengah.Sehinggaawal 1970-anurusanperkhidmatanguru-guru Sekolah Agama ditadbir oleh JabatanAgamaIslamNegeri.Guru-gurubagi SekolahInggerispuladibawamasukdan England,India, SingapuradanHongKong.Di sekolah-sekolah mubaligh Kristian, guru-gurunyaterdiri daripada parapaderidan rahib yangmendapatpendidikantinggi dan universitidanmaktabdi beberapabuah negaraEropah.

Jadual12. 1 berikutmenunjukkanbilanganmuriddangurubagisekolah-sekolahvernakulardanSekolahInggerispadatahun 1938.

Jaduai12.1 Bilanganmurid danguru di sekolahMelayu, Inggeris,Cinadan Tamii, 19381

Sek.Melaju Sek. Inggeris Sek.Cina Sek.Tamii

GurR Murid Guru Murid Guru Murid Guru Murid

Negeri.Selat

NegeriMelayuBersekutu

963

I 847

26020

59 969

657

1 6i4

28407

18 982

2098

1 887

47 167

44 367

119

745

3 365

23 098

Secaraamnya,kepelbagaianjenissekolahdancarapengambil-anguruuntuksekolahberkenaanpadazamanpemerintahanIngge-ris telahmenimbulkankesulitandalamprofesionperguruanhinggake masami, khususnyadan segipenyelarasankategoriperjawatandan tanggagaji guru-guru. Beberapasuruhanjayatelah dibentukbagi mengkaji dan menetapkankriteria penyelarasanperjawatanguru dan tanggagaji guru selepasnegarami merdeka,antaranyaialah Skim Gaji Suffian dan Skim Gaji Aziz. Skim Gaji Aziz telahdilaksanakandan sejaktahun1976 sehinggalahtahun 1988. Secaratidak langsungnya,kepelbagaiankategoriguru mempunyaiimpli-kasi pahitbagi profesionperguruankeranaia mencerminkankepel-bagaiantarafprofesionalismedalambidangperguruandanfaktormi seringdikatakansebagaifaktoryangmenyekatdayausahadan

442

PROFESIONALISMEGURU

dedikasi guru dalam profesionnya,padahalbebankerja sebagaigurusekolahtidak banyakberbezadi antarakategori-kategoriguru.Walau bagaimanapun,mi merupakansatu fenomenabiasa bagimasyarakatdalam zamanmodendan prosesperalihan(traditionperiod)dan keadaanchoaskepadakeadaanteratur.

Sistem pendidikan negara telah berkembangpesat sejajardenganperkembanganpermintaanterhadappendidikandisebabkanoleh faktor demografik dan dasarpendidikandemokratik.Jadual12.2 berikutmenjelaskanperkembangantersebut.

Jadual 12.2 Bilangan murid dan guru di sekolah bantuankerajaan,1970_19852

.

TahunSekoiahRendah SekolahMenengah

-~___________

Murid Guru Murid Guru

i960~t .

i966~’l972~’

1976b1980i285

i 078 829i 269 399i 761 924~912 4242 008 9732 192 528

37 63544 i7355 55163 52i73 66491098

1 i8 336342 988638 775829 012

i 083 8181 293 199

4 53713 43123 39334 28248 i2958 636

(Nota: aUntukSemenanjungMalaysiasahaja.bData rasmi untuk Sabahdan Sarawakbagitahun 1970 dan 1975 sukar

diperolehi.Data tidak termasuksekolahswasta.)

Perkembangansistempendidikandan aspekkuantitatif semes-tinya memerlukanpertambahanbilangan guru bagi menampungkeperluantenagapengajardi sekolah-sekolah.Padatahun 1980nisbahguru:murid ialah 1:27 bagisekolahrendahdanpadatahun1985nisbahitu ialah 1:26. Bagisekolahmenengahpulanisbahguru:muridialah 1:24padatahun1980dan1:22pathtahun1985.Nisbahitu menggambarkanbeban tanggungjawabkualitatif bagi setiaporang guru, iaitu bidang kawalan murid di bawah jagaan dandidikannya.

Tanggungjawabdan bebankerja guru semakin bertambah.Mereka bukan sahajamenjadi guru tetapi juga bertugassebagaikeranidalammengendalikanurusansampingansepertiurusanbukuteks murid, hal-ehwalkebajikanmurid, disiplin murid, akaunper-satuandan kelabmurid, kegiatansukandan ko-kurikulum muriddanberbagai-bagailagi. Dalammenjalankantugasnyasebagaipen-

443


didik, gurudiperlukanmembuatperancanganpelajaran,persediaanalat-alatmengajar,menyemakbukumurid,menandakertaspeperik-saan atau ujian, mengawaspeperiksaan,menghadiri mesyuarat,menghadirikursus dan sebagainya.Justeruitu guru memainkanberpuluh-puluhperanan.Walau bagaimanapun,prestij profesionperguruanamatlahrendahdi matamasyarakatpadahan mi danmimembayangkanbahawamasyarakatkurangmemberipenghormat-an sewajarnyakepadaguru, apatahlagi mengiktirafguru sebagaiprofesionalataupunmemahamimasalahguru dansekolah.

PelaksanaanKBSR padatahun 1983 danKBSM padatahun1989menambahlagi bebankerjaguru-guru.Guru-gurudiperlukanmenghadirikursus-kursus,membuatpersediaanyang lebih untukpengajaran,mempunyaipelbagaiteknik pengajaran,mengadakanpengajaranpemulihan dan bimbingandan menyediakanhelaiankerja berbagai-bagaimata pelajaran untuk murid. Jangkaanmasyarakatyangberkaitandenganpendidikanadalahtinggi ter-hadapguru.Justeruitu, gurumenghadapitekananemosiyangagaktinggi dan sebagaitindak balasnya(retaliation) guru mengadakanmekanismepenyekatan(blocking mechanisme)sepertisikap ‘mele-paskanbatuk di tangga’dalam pekerjaanmereka.Di satu pihakmerekasebenarnyaingin menjadi pendidik yangdedikasitetapi disatupihakyanglain keinginanitu dibiaskanoleh gejala-gejalayangmenekanperasaandan merosotkanstaminamereka.

1L2 PROFESIONALISME: KONSEP DAN KEPERLUAN

Dan segi konsepnyaprofesionalismeadalahsalahsatu nilai yangberkait rapatdenganfungsi pekerjaanseseorang.Ia perlu wujuddalamdin seseorangjika matlamatpekerjaannyamenujuke arahkeberkesanan,produktiviti, kecekapandanbertanggungjawab.

Profesionalismepadaasasnyadianggapsuatunilai yangmurnijika individu mengamalkantanggungjawabmerekadenganpenuhdedikasi,tidak mementingkandin atausukamemilih pekerjaan.3Profesionalismeyangjitudalamsesuatuprofesionmengalamiprosesturun-naik, luntur dan seringkali menimbulkan konflik apabilaadanyasikap‘devians’ individuyangmenyebabkanprofesionmerekabertukarkepadatidak profesional.

Adalab-agaksukaruntuk menggolongkansesuatuprofesiontelahmencapaitarafprofesional.Liebermantelah mengemukakanbeberapaciri penting tentangsesuatuprofesion.4

444

PROFESIONALISMEGURU

Di antaraciri-ciri tersebutialah sepertiberikut:

1 . Harusadaperkhidmatanpenting denganmatlamatyangjelasuntuk masyarakatdannegara.

2. Menggunakanbanyakkeupayaandankebolehanintelek semasamenjalankantugas.

3. Mendapatlatihanyangkhususdalamsesuatubidangkemahiranikhtisaspekerjaanitu dalamjangkamasatertentu.

4. Harusada kuasaautonomisemasabertugaskeranaanggotadalam sesuatukumpulan profesion itu adalah pakar dalambidangtertentu.

5. Mementingkanmutuperkhidmatandandedikasidengantidakmementingkankeuntunganwang (gaji) semasamenjalankantugas.

6. Mempunyai tatasusilaperkhidmatanyangharusdipatuhiolehsetiapanggotadalamkumpulan profesionitu.

Denganitu, jawatanguru memangdapatdianggapsatupro-fesion kerana corak perkhidmatanguru mempunyaiciri-ciri diatassertabeberapaalasanyanglain sepertiberdepandanmengawalbilanganpelajaryangramai,melaksanakancita-citamurnimatlamatnegaraselarasdenganfalsafahpendidikanyangdirancangkan,sertatanggungjawabyangbesardiharapkanolehseluruhlapisanmasya-rakat.

TercYapatbeberapakriteriayangmenggolongkanprofesionper-guruansebagai~satuprofesion,antaranyaialah:

1 . Keperluanbagi satubentuklatihanperguruanyangsetaradan. mutulatihanditentukanolehsatubadanpenilaiyangberautoriti

dan berpengalamandalam profesion. Sesuatuprofesion itumemerlukanlatihankepakaranbagisesuatubidang.

2. Guru terlatih mampumenjalankantanggungjawabnyasebagaipendidik yangcekapdan menggunakansumber-sumberyangadasebaikmungkin. Inj adalahkeranaprofesionmi berfungsiuntukmemenuhimatlamatyangdigariskanolehkerajaandanmemenuhikehendakmanusiaataurakyat.

3. Latihanperguruanperlu akansuatu kurikulum latihan yangberstrukturdigubalsecarakolektif olehpakar-pakardalampen-didikan guru.

445

PEND1DIKAN DI MALAYSIA

4. Pengetahuanataukemahiranyang diperolehmelalui pembe-lajaranteori danlatihanamalidalamSesuatutempohmasayangpanjang.Semasalatihan, bakalguru didedahkandenganteoriperguruanseperti falsafah pendidikan, teori pembelajaran,psikologipendidikan,sosiologipendidikan,pedagogi,teknologipendidikan dan pengajian dalam kursus-kursusasas ataukaedah.

5. Perkhidmatanguru ataupensyarahdiasaskanoleh satu kodetikayangmenggariskantatasusiladantingkahlakugurudalamperkhidmatandan perkhidmatanhendaklahbermatlamatkanaspirasidan kehendaknegara.

6. Ahli-ahli profesionalmempunyaibadanpersatuanyangmenga-wal tindak tanduk ahli-ahli. Bagi hal Malaysia, guru dilantikoleh suruhanjayabebas(SuruhanjayaPerkhidmatanPelajaran)yangbertindakmengawalkemasukandalamprofesionperguru-an.Manakalapengiktirafanprofesionmi dilakukanoleh Baha-gian PendaftaranGuru di KementerianPendidikan.Kesatuan-kesatuanguruyangadadiMalaysiabukanlahbadanyangmem-ben pengiktirafankeprofesionalanguru.

7. Guru mempunyaikuasaatauautoriti terhadappelajar-pelajar-nya,kandunganpembelajaran,kaedahpengajarandanpenilai-anyangdigunakansertaadaautonomidalammenentukancaradangayamengubahsuaikurikulum sekolahdandalammenja-lankan aktiviti sekolah sungguhpunadagaris panduanyangdikemukakanoleh pihak atasan.

8. Bidangperguruandianggapsebagaisatuprofesionyangtetaptanpamengutamakangaji tetapi sebaliknyabertanggungjawabsebagaiejen perubahangenerasiakan datangdalam segalaaspekkehidupanyang berfaedahkepadadin, keluargadannegara.

Profesionalismeseseorangguruberkaitrapatdenganmutupen-didikandibeberapasegi,sepertisikapdannilaigurudalampengajar-anumpamanya,akanmempengaruhiminat,sikapdannilai pelajar.Begitu juga denganpendekatanyang digunakan turut memberipengaruhterhadaptingkahlaku, tahappenerimaandankefahamanpelajardalam pembelajaran.Mutu pendidikanjuga berkait rapatdengankeberkesanandalam menggunakansumberpengajaranSe-cukupnyayangturutmempengaruhiminat,kefahaman,penyertaan

446

PROFESIONALISMEGURU

dan pencapaianpelajar dalam pembelajaran.Mutu pendidikanberhubungdenganpersonalitiguru yang akanmenentukaniklimpembelajaranpelajar.

Bagi memperbaikimutu pendidikan,perkara-perkaraberikutboleh ditegaskandalam perancangan.Selain memiliki sifat-sifatprofesional,prosesperancanganjugamenentukanmutupendidikan.Antara bidang-bidangitu ialah:

I . Bilanganguru-gurumahir yangmencukupi.

2. Bangunan-bangunan,perkakas-perkakasserta alat-alat yangmencukupi.

3. Penilaian dan perkembangansemula kurikulum, termasukpenggunaanbuku-bukuteks dan lain-lain bahanpengajaranyangsesuai,kaedah-kaedahmengajaryang.teruji,teknik-teknikpenilaianyangsesuai,perancangankegiatan-kegiatanko-kuri-kulum danlain-lain.

4. Pengurusandanpenyeliaanyangberkesan.

5. Penyediaanpenyelidikandan perkembanganmencukupiyangmembawakepadainovasi.5

Keberkesanandalamprofesionperguruanberkaitrapatderigankeupayaandan usahaguru yang gigih untuk menyempurnakantanggungjawabterhadappelajar,sekolahdan masyarakat.Antaratumpuankeberkesanandalamprofesionmi ialah sejauhmanaber-kesannya’penggunaansumberdanteknologipengajaran,pengguna-an kaedahpengajaran,mewujudkansuasanapembelajaranyangsihatdanberkesandalambilik darjah,pengawalanbilik darjahsertakeberkesananmenanamkansikapsertanilai-nilai murnipembelajar-an di kalanganpelajar.

Guru yang profesional bukan saja memenuhi perkara-per-kara di atastetapijuga terlibat dalammemberiperkhidmatanlainseperti bertanggungjawabterhadapdisiplin pelajar, sama-samaberusaha menyempurnakanmasalah pelajar (kaunseling dankerjaya)aktiviti ko-kurikulum,kelasbimbingandansebagainyalagi.Keberkesananpendidikansecarakhususdihubungkaitkandengankeberkesananpengajaranguru seperti:

1 . Guru sebagaiagenmangkindalam pertumbuhandanperkem-banganpelajar.

2. Fasilitatordalampembelajaranpelajar.

447


3. Penggerakkepadausahapelajar.

4. Pembimbingdan model.

5. Pengurusdanpengaturkeadaanyangsesuaiuntuk pengajarandanpembelajaran.

6. ~embuatkeputusandalam penggunaanpeluang-peluangyangadauntuk kebajikanpelajar.6

Mutu perguruanpadapandanganmasyarakatadalahberbezamengikut tempatdan suasana.Untuk menjamin guru-guru yangprofesionallagi bermutu,latihanyangsempurnadanlengkapdan-padasemuaaspekperguruanperlulahdibenikankepadacalon-calonguru.Teonidanpnaktisilmu penguruanharuslahseimbangdenganpengetahuan-pengetahuansampinganyangsesuaiuntukbakalguruseperti kepemimpinan,pentadbiranpelajaran,sukandan aktivitikemasyarakatanyangperlu dititikberatkan.7

Keberkesanangurubolehditaknifkansebagaipencapaiankerjayang diperoleh sebaik mungkin dan segi penjimatanmasadantenaga.Guruyangdianggapmempunyaikeberkesanandalampeng-ajarannyaialah guru yang berupayamempamerk~tnmutu peng-ajaran yang baik dan dapat menjalankantugas yang benkaitandenganpengurusanmi dengancarayangbenturutandansemulajadidalamkedudukannya.Persoalantentangkeberkesananguru dalampengajaransening menjadi tandatanyaapabilamasyarakatcubamengukurdan menilai prestasi merekadan sudut peningkatankemajuanpelajaranmunid-munid,tingkah laku para murid yangcubadibentukataupuntingkah laku merekasendiri.

Dan segi tanggungjawabjuga,guru menupakansatugolonganpnofesionalkeranaprofesionperguruanlebih mementingkanper-khidmatandaripadaganjarankewangandanmerasabertanggung-jawabdalamsemuatindakandan keputusanyangdibuat. Denganciri keprofesionalaninilah yangdapatmembantuguru menjaminmutu dankeberkesananpendidikandi Malaysia. Guru lebih diga-lakkanmembentuksikapyangdedikasidanpenuhtanggungjawabdalam menjalankantugas dan melibatkan din dalam profesionperguruanmi tanpaberbelahbagi.Guru yangprofesionalmi lebihcenderungterhadapkemajuanpelajarandan berupayamembenidorongansertabimbingankepadapelajan-pelajarnya.Menekajugamempunyaikesanggupanmembeni sokongandan bantuanyangdiperlukanoleh pelajar-pelajarnya.Merekajugamemenuhihampir

448

PROFESIONALISMEGURU

semuakepenluanpihak yang terlibat dalam pnofesionpergunuansertabersediamenambahpengetahuandenganmenghadinibengkel,seminar,khemahkenja,cenamah,pensidangandanforum yangmeli-batkanpendidikan.Guruprofesionaljugaakanmembenikesediaanbagimemupuksemangatdanmempunyaikeberanianmenjalankantugasdanmempercayaidin sendini.Merekajugasediamenjalankanperananyangdiperlukanolehpanapelajar,institusidanmasyarakattermasuksebagaipendidik, pengajar,pembimbing, penceramah,penasihat,pemaju,pendorong,penunding,perujuk,pengurus,pela-tih, pemimpin, penunjuk cara, pemeniksa,penyelidik, pengawal,pengknitikdanpenilai.Kesemuayangdisebutkantadiadalahcini-cinikeprofesionalanguru dalam perkhidmatannyadalammasyarakat.Olehitu, adalahbenanjika dikatakanbahawaguruyangprofesionalmenjaminmutu dankeberkesananpendidikan.

Profesionperguruanbukanlahsatuprofesionyangdapatineng-hasilkanprestasiyangbaik denganpenglibatanyangsambillewa.Iamemenlukanpenglibatanyang penuh dan menyeluruhterhadapmunid,sekolahdanmasyarakat.Justeruitu, gurupenlumempunyaidedikasi terhadapprofesionnyamemandangkansebahagianbesarmasaguruitu dihabiskanuntukmemikir,merancangdanmenjalan-kan aktiviti-aktiviti yang berkait denganpengajarandan murid-munidnya, bukannyasetakatmenantikanlocengberbunyi untukmeninggalkansekolah.

Guruprofesionalmenjalankantugasdantanggungjawabbukansecararutin.8Tiap-tiapsituasiataumasalahbarudiselesaikansecaratersendini.Tanggungjawabgolonganprofesionalmi semakinberatdanberbagai-bagai.Selaindaripadafungsi utamaguru ialahmen-didik merekamembinadanmengembangkankemahirandanmem-bentuknilai dansikapyangbaik di kalanganmurid. Bagiguruyangtidak profesionalsudahtentutugassehaniannyabercorakkonser-vatif danmenjadi suatu‘rutin’ yangperils dipatuhisetiapmasa.

Masyarakatumumnya mengharapkanguru-guru yang ben-tanggungjawab,mempunyaitingkahlaku yangbaik,rajin,bermoraltinggi dan tidak melanggarnorma-normamasyarakat.DalamkonteksslOgan‘KepimpinanMelalui Teladan’,segalatingkah lakudan carahidup guru seharusnyadapatmenjadi teladankhasnyakepadapelajar-pelajar.Oleh keranaibu bapasibuk dengantugas-tugas dan urusan masing-masing,menekamengharapkangurumenumpukansepenuhmasadan tenagakepadatugasdi sekolahuntuk mengasuhdanmengajananakmereka.9

449


Guruyangprofesionalmemerlukanmutupersonalyangsesuaidengan tugas dan status guru. Mutu personalguru antaranyameliputi sahsiahdansikap;minat, kreativiti danmotivasi; kemahir-an benkomunikasi;sifat-sifat kepimpinan; pengetahuanam yangluas;danmempunyaipencapaianistimewayangbolehmeningkat-kan profesionalismeperguruan.1°Kelemahanmutu personalgurumembenikankesanyangburuk danmenjejaskanmutu dan keber-kesananpendidikan senta imej penguruan.Guru yang kurangkomitmen terhadaptugasdan tanggungjawabmenyebabkanimejguru dipandangrendaholeh masyarakat.

Guru profesionalmerupakanguru yang dedikasi. Dedikasiyangditunjukkanoleh guru-gurumi akan menyebabkanmerekamengambil berat tentang kemajuanmunid-munid. Mereka tidakakan mengabaikan tanggungjawabterhadap munid, ibu bapa,masyarakat,rakansejawatdannegara.Guru berdedikasiberusahasedayaupayamempertingkatkantarafpencapaianakademikpela-jar, membantupelajardenganpendidikanrohLni danjasmani.

Terdapat beberapaperkara yang menghindani perguruanmencapaistatusprofesional,antaranyaialah: bilanganahli yangtenlalu ramai sentapersatuanyang banyak; perkhidmatansukardiukur keranatugasguru yangberbagai-bagai;autonomiyangten-batas;danlatihan ikhtisasyangtidak mencukupi.

1. Bilangan Anggota yang Ramai

Mutu perkhidmatanperguruansukarditentukankeranamerekayangterlibatdalamprofesionmi terdiri danipadaorang-orangyangberbezakelulusanakademikdan ikhtisas. Sekarangterdapatkira-kira 150 ribuorangguruyangmengajardi sekolahbantuankerajaan.Mereka berada dalam kategoni dan skim gaji yang benlainanmengikutkelulusanmasing-masing.

Jumlahyangramaiitu pulatidak semuanyabersatudalamsatukesatuanguru. Mengikut laporan SurahanjayaAziz, terdapat55buahkesatuangurudi MalaysiaBarat.Sekarangwalaupunbanyakkesatuanguru sudah bergabungdalam kesatuanPerkhidmatanPendidikanKebangsaan,masihramaiguruyang‘hanyut’danberdinidi ataspagar— iaitu tidak menganggotaimana-manakesatuangurupun, walaupunmi sebenarnyamerugikanprofesionperguruanitu

l 1

Padamasayang sama,masyarakatmengharapkanseseorang

450


guru bertanggungjawabmemajukananggotamasyarakatdengantingkah laku yangbaik, rajin bekerja,dedikasibertugasdantidakmelanggarnorma-normamasyarakat.Pendeknyaguru dianggapmanusiasuci dan kudusyangtidak adaapa-apakecacatanpadapandanganibu bapa. Guru yang baik dan rajin biasanyadapatdibuktikandaripadakemajuandalampelajarananak-anakmereka.Munid-munidpulaberharapgurumerekaseorangyangbaik bertim-bang nasa, pengasih, rajin mengajar,adil dan peramah.Gurudianggapmanusiayang istimewayangsempurnasegala-galanya.

Demikianlahjangkaanperananyangharusdipikul oleh guru.Apakah guru dapatmemenuhisemuatuntutanitu? Tentu sekalitidak, keranaguru sebagaimanusiabiasatentu adacacatcelanya.Dengan itu imej profesion perguruandipandangrendah sebabdianggap seolah-olah gagal melaksanakantugas-tugas~yangdiamanahkankepadamereka.

ApayangIebih malangsejakkebelakanganmi, profesionper-guruantelah tercemaroleh perbuatansegelintir guru yang tidakbertanggungjawabmisalnyaadayangaktif berniaga- sebagaiejeninsurans,jurujual kereta,ejenpelancongan,kontraktor, membukakedaiperabotdansebagainyahinggatugasnyasebagaiguruterabai.Kegiatan merekami mendorongpengetuamengambil tindakanmembenikataduakepadaguru-guruberkenaanapabilamenerimarungutandanipadaibu bapa.Adajugadi antaramerekawalaupunbilangannyaagak kecil terbabit denganpengedarandadahdankegiatan ~2

2. Perkhidmatan yang Sukar Diukur

MenurutWilson, masyanakatkurangmembenipenghormatandanmemandangtinggi terhadapprofesion mi keranaperkhidmatanperguruansukardiukur dan dinilai oleh masyarakat.Ini keranaperananguruadalahmenyebarkan‘body of knowledge’danprosesmendidikberterusan,tidak dapatdilihat dengannyatadalammasayang ~

Perguruantidak sepertiprofesionlain sepertidoktor,peguamatau jurutera apabilaperkhidmatanmerekajelas dan senangdinilai oleh masyarakat.Doktor bertugasmembuatpenyelidikanda-lam bidang perubatandanmengubatipenyakit.Peguamterbabitdalam bidang perundangandan urusanmahkamahdan jumlahmerekapula tidakseramaiprofesionperguruansedangkanperkhid-

451


matanmerekapentingdandipandangtinggi oleh masyarakat.Se-dangkanperanandanperkhidmatanguru hendaklahdilihat dalamkeseluruhanprosespembangunanbangsadannegaradalamjangkamasapanjangpula.14

3. Tugas yangBerbagai di Sekolah

Pentadbiransekolahsemakinkomplekskini hasil daripadakema-juan pelajaran.Gurudi sampingtugasasasnyamengajardanmen-didik, dibebankandenganbanyak tugas-tugaslain. Guru, ter-utamagurukelasdikehendakimemprosespungutanyunan,mengen-dalikanpermohonanskimpinjamanbuku teks,biasiswa,kegiatanpersatuan,gerakkerjako-kurikulum,aktiviti sukan,persatuanibubapaguru(PIBG) danseterusnyasibukmenghadiniberbagai-bagaimesyuarat.Gurujuga kadang-kadangterpaksabertindaksebagaikeranijika kaki tangandi bidangitu tidak mencukupidi sesetengahsekolah.

Suasanasepertidi atasmenyebabkantugasguru sebagaipeng-ajardanpendidikterjejas,dantidak dapatmemajukandin danpro-fesionalnya.mi juga menjejaskanperancanganpengajaranguruuntuk mencapaiobjektif dan strategipendidikansebenarnya.De-ngan berbagai-bagaitugas itu guru tidak berkesempatanuntukmenghadapidanmengatasimasalahyanglebih asasitent’angpendi-dikan sepertikelemahanpencapaianmunid, disiplin, kurangmoti-vasibelajar,kesesakandibilik darjahdanmasalah-masalahlain yangberkaitandenganmoraldanakhlakdalamhubunganmunid— guru.

4. Autonomi dan Autoriti yang Terbatas

Sebagailangkahpertama,pelatih seharusnyatelahdilatih supayamenjadiseorangyangmempunyaikepercayaandin, bersediauntukmenghadapicabaranmendidikpathpelajardanipadapelbagaiketu-runan,agamadanbudayasertasanggupmemesrakandin dengansemualapisanguru danibu bapa.Kebolehanuntuk menyesuaikandin denganmasyarakatsekolahadalah suatu ‘acid test’ kepadabakal-bakalguru. Setakatmana siswazahdilengkap denganper-kara-perkarami.

Latihanmengajarmenekankanaspekpengajaranpembelajaransesuatumatapelajaransedangkantuntutanprofesionalperguruanadalahlebih daripadaitu. Padahan mi, guru menghadapibanyak

452


tekanansosial. Di antaranya,masalahberkaitandengandisiplin,penyalahgunaandadahdi kalanganpelajardantuntutanibu bapadanmasyarakatyangmementingkanpencapaianakademikcemer-lang.Denganitu latihanmengajarpenlulahmengambilkira keupa-yaanpelatih-pelatihdalambidangakademikdansegalaaspekpen-didikan.

ProgramSarjanaMuda Pendidikandan Diploma Pendidikanmemperuntukkan1 5 mingguuntuk latihanmengajar.Dalammasamiguru-gurupelatihdiseliaantara5 hingga6 kali,penyeliaandibuatuntukmenilai kecekapangurumengajardanresponsdaripadaparapelajardi dalamsesuatumatapelajanan.Setakatinilahsahajalatihanpraktikalyangperludijalani oleh seseoranggurupelatihsebelumiamenjadiseorangguruyangterlatih.Sebagaiperbandingan,kita lihatlatihan profesion kedoktoran. Seorangdoktor penlu menjalani‘housemanship’selamasatutahun.Semasamenjalanihousemanshipmi doktor pelatih adalah di bawah pengawasanseorangpakar.Selepasitu doktor tersebutperlu pulamendapatpengiktirafandanméndaftardenganpersatuannyauntuk ‘practice’ dan seterusnyaterikat dengantatasusilaprofesionkedoktorandi bawahpengawas-an persatuanperubatan.Malangnyaelemen-elemenmi tidak ten-dapatdi dalamprogramlatihan penguruan.

12.3 ETIKA DAN TANGGUNGJAWAB GURU

Dalammana-manamasyarakatmanusiaterdapatperaturan,legaldanbukanlegalbagimengawaldanmemberipanduankepadaahli-ahli dalammasyanakatagarmoral,disiplin dan prestij masyanakatterpeliharadanmasyarakatdalamkeadaanseimbangdanharmoni.Peraturanialah etikaperadabandalambertingkah ~~Peratur-an yang diinstitusikan dan yang didaulatkanmenjadi undang-undangsementarayanglain menjadiadatistiadatataunormaimpli-sit tetapidiketahuidleh sebilahganbesarahli masyarakat.Individuyangtidak mematuhinorma atauyangmelangganperaturanyangditetapkanbiasanyadikenakanhukuman agan tingkah lakunyanormatif.Hukumanberbagai-bagaicarasepertidendaan,penahan-an,penyingkiran,pemulauan,penyeksaan,deprivasidansebagainyabagi tujuan menyedarkanindividuyangmenyelewenguntukmenu-rut norma masyarakat.

Tanggungjawabmenupakankomitmen dan amanah untukmelaksanakansesuatutugas.Onangyang bertanggungjawabialah

453


onangyangdapatmemenuhikomitmendanamanahdalammenyem-punnakankenjanya.Walaubagaimanapun,dalamsesebuahorgani-sasi yang mementingkanproduktiviti dan mutu, tanggungjawabharusdisempurnakanmenurutpninsipkeberkesanan(effectiveness)dankecekapan(efficiency). Penyempurnaantugassecaraberkesandan cekap menupakansatu tanggungjawabyang memerlukankomitmen dansifat amanah.

Etika Profesion Perguruan

Pnestij ataumantabatprofesionpenguruandipercayaidapatdipeli-hanamelalui amalanbenikut:16

1 . Seoranggurutidaklahharusbentingkahlakubegiturupasehing-ga boleh mencemarkansifat profesionnya dan yang akanmenyebabkanhilangkepercayaanorangnamaiterhadapprofe-sion penguruan.

2. Dia tidaklah harus bertingkahlaku begitu rupa yang bolehmembawakepadajatuhnyamaruahdin dankehilanganamanahbenhubungdengankewangan.

3. Dalam semuahubungandan tugasseseorangguru hendaklahmenjalankannyadenganjujur.

4. Tanggungjawabutamaseseorangguru ialah terhadapmunid-muridnya. Kepentinganmurid-munidnyaharuslahmengatasisemUakepentinganlain sepertikepentingan-kepentinganma-syarakat,persatuanataupersendinian.

5. Dia haruslahmenumpukanperhatianterhadapkepenluantiap-tiap munidnya.

6. Dia haruslahmembeniperhatiandanpengajaranuntuk semuamunid tidak kira bangsadanagamaataukepercayaan.

7. Dia haruslahbertugassebagai“pengganti ibu bapa” dalamusahamembentuktingkahlakumunid-munidkearahmatlamat-matlamatyangditenimaoleh masyarakat.

8. Dia hanuslahmendidikdanmengambiltindakansecaraadil ten-hadapsemuamunid tidak kira bangsa,wanna,jantina,bahasa,agama,kepercayaanpolitik, tempatasal,asalkeluarga,intelek,akademikdanstatus-statuslain.

9. Dia hanus mengesandan menenimaperbezaanindividu di

454


kalanganmunid-munidnyadanmemandumerekamempenkem-bangkanpotensimenekadan segijasmani,intelek,dayaciptadanrohani.

10. Dia hanuslahmenghormatihak tiap-tiap munid supayamak-lumat-makiumatsulit mengenaidin munid-munidtidak dibeni-t~ihukepadaonangatauagensilain yangtidak berkenaan.

I 1 . Dia tidaklahharusbentingkahlaku terhadaptenhadapmunid-munidnya begitu rupa yang boleh membawajatuhnyadanjatprofesionpergunuan.

12. Dia tidaklah harusmengajarsesuatuyangboleh merosakkankepentinganmunid-munid,masyarakatawamataunegara.

13. Dia haruslahmenanamkansikap yangbaik terhadapmunid-munidnya supayamerekadapatberkembangmenjadi warga-negarayangtaatsetia danberguna.

14. Dia tidaklah hanusmenyatakanataumembuatsesuatuyangboleh mengurangkankeyãkinandin munid-munidnyadan ibubapanya.

15. Dia haruslah bertingkah laku begitu rupa supaya menjadicontohbaik terhadapmunid-munid.

16. Dia tidaklahharusmenenimaapa-apabayarandaripadamurid-munidnyauntuk pelajaranataupengajarantambahanyangdi-jalankan semasawaktu sekolah ataucuti sekolahmelainkanbayaran-bayananyangdisahkan.

17. Dia tidaklah harus mengikiankandirinya untuk kenja-kenjatuisyenataupengajaranpersendirian.

I 8. Dia tidaklah harus memaksakankepercayaan,keagamaan,. politik persendinianterhadapmunid-munidnya.

19. Diatidaklahharusmemintaataumenenimahadiahdanipadaibubapamunid-munidatauahli-ahli masyarakatdalammenjalan-kan tugas-tugasprofesionnya.

20. Dia tidaklahharusmenjatuhkannamabaik guru-gurulain.

21 . Untuk mendapatkanpekerjaanatau kenaikan pangkatdiaharuslahmenggunakancara-carayang sah sahaja(iaitu ber-dasarkankecekapan).

22. Dia tidaklah harusmengiklankandininya dengancaramem-besarkan-besarkannamanya untuk mendapatkan sesuatupangkatdalam profesionperguruan.

455


I. Tanggungjawabterhadap Pelajar

1 . Lebih mengutamakankebajikandankeselamatanpelajankamidanipadahal-hallain.

2. Bersikapadil terhadapsetiap seorangpelajar tanpa mengirafakton-faktorjasmani,mental,emosi, politik, ekonomi, sosial,ketununanatauagama.

3. Merahsiakansuatucarapakaiar~,pertuturandan tingkahlakuyangdapatmembenikancontoh yangbaik kepadapelajan.

4. Membimbingataumengajarseseorangpelajardalamdarjahsen-din ataudalammata-matapelajaranyangdiajar di bilik danjahtanpasebanangbayanan.

5. Menunjukkansuatucanapakaian,pertutunandantingkahlakuyangdapatmembenikancontoh yangbaik kepadapelajan.

6. Memeliharadanmemperbaikikecekapanikhtisasmelaluipeng-kajian, lawatandan menghadinikunsus ikhtisas, persidangan,mesyuanatatauseminarsupayapengajananmencapaimutuyangsetinggi-tingginya.

II. Tanggungjawab terhadap Rakan Sejawatdan ProfesionPerguruan

1 . Mengelakkandin danipadamembuatsebarangkenyataanatauulasanyangboleh mencemankannamabaik seseorangguru dihadapanpelajanatauibu bapa,atauberbuatsesuatuyangbolehmenjatuhkanmaruahseseonangguru.

2. Tidak melibatkandin daripadakegiatanyangbolehmenjejas-kan kecekapankami seba’gaiguru.

3. Berusahadengansepenuh-penuhnyamenunaikantanggung-jawabkami dengannajin danbersungguh-sungguhdanmenge-kalkansejajardengankemajuanikhtisasdan sosial.

4. Sentiasabersediamëmbanturakansejawattenutamanyamenekayangbahanudalam profesionpengunuan.

5. Sentiasamengawasidin kami supayatidak mencemarkannamabaik profesionpenguruan.

6. Akanmenjadi ahli sesebuahpentubuhanguru.

456


III. Tanggungjawabterhadap Masyarakat dan Negara

1 . Mengelakkandin danipadamenyebarkansesuatuajaranyangboleh menosakkankepentingan pelajan, masyarakat ataunegara,ataupunyangbertentangandenganRukunegara.

2. Memupukdalamdin.Setiap pelajarsikapdannilai yangbolehmembantudanmembimbingmenekauntukmenjadiwarganega-nayangtaatsetia,bertanggungjawabdanberguna,menghormationang-onangyanglebih tuadanmenghormatiadanyaperbezaankebudayaan,keturunandanagama.

3. Menghormatimasyanakattempatkami berkhidmatdanmeme-nuhi segalatanggungjawabsebagaiseorangwanganegaradansentiasasanggupmengambilbahagiandalarnsebarangkegiatan

. masyarakat.

4. Menggalakkankenjasamadan persefahamandi antara gurudenganibu bapa,institusi pendidikandenganmasyarakat.

5. Membeni sumbangancergas untuk meninggikan kehidupanmoral,kebudayaandan kecendekiawananmasyarakat.

6. Berpegangkepadatingkah laku yangsopanyangditenimaolehmasyarakatdanmenjalanikehidupankami sehani-hanidenganbaik.

Iv. Tanggungjawab terhadap Thu Bapa

I . Menghonmatitanggungjawabutamaibu bapaterhadapanak-anakmereka.

2. Benusahamewujudkanhubunganmesradan kenjasamayangeratdi antarainstitusi pendidikandenganrumahtangga.

3. Menganggapsemuamaklumatyang dibenikanoleh ibu bapamengenaikeadaanrumahtanggaataumengenaianakmerekasebagaisulit dantidak akanmembocorkannyakepadasesiapakecualikepadamenekayangberhakmengetahuinya.

4. Membenikanmaklumat kepadaibu bapa demi kepentingananak-anakmeneka,danmenggunakanmakiumatyangditenimadanipadaibu bapasecarateliti danbijaksana.

5. Mengelakkandin danipadamenggunakanataudipengaruhiolehkedudukansosialdanekonomi ibu bapapelajar.

6. Mengelakkandin danipadamengeluarkankata-kataataumela-

457

~ GANJARAN1LUARAN

Rajah 12.1 Hubungan di antara perlakuan,ganjarandan 8

Motivasibolehditakrifkansebagaikebolehanuntukataupersetuju-anyangdilaburkanuntukmengembangkantenagauntukmencapaimatlamatataujuga ~~Jadi,motivasiadalahmerupa-kankeadaanapabilakepenluanmanusiaitu dipenuhidengandibenganjarandan satustatusyangbaik. Ekorandaripadaitu, merekaakanbekerjadenganlebih baik keranatiadalagi kebimbangan,nasatidak selamatdan kehidupanyang terjamin telah tersediauntuk

458

PROFESIONALISMEGURU

Keperluandin

Air BebasberpendapatTempattinggal DihormatiRehat Kebebasan/Udara kemerdekaanSeks

Rajah 12.2 Klasifikasi keperluanmanusia2°

mereka. Begitu juga dengankepuasan,jika seseonangitu dibenimotivasi, ganjarandan kedudukanyangbaik, makasecaratidaklangsungkehendakmerekadapatdipenuhi.Terpenuhnyakehendakdankemahuanolehseseorangitu bolehmembenikansuatukepuasanyangtidak terhinggapadadin seseorang.

Di antara kepenluan-keperluanseseorangmanuSia (termasuk-lah guru) adalahsepertiRajah 12.2.

Maslow menjelaskanbahawaterdapattatatingkat dalam ke-perluan-kepenluanmanusia, iaitu manusiatenlebih dahulu akanmemenuhkankepenluanyang paling asasdan selepasitu merekaakan beralih kepadakeperluanyang lebih bercorakprestij ataustatus.Maslow membahagikanpeningkatkepenluanitu kepadalimakategoni:

1 . Keperluanfisiologi.

2. Keselamatan,kestabilandankésejahteraan.

3. Kasih sayangdannasadihargai.

4. Hargadin ataumenaruhdin.

5. Sedarkendini ataujaya din.21

Jikasegalakeperluantelahmanusiaperolehi,makamanusiasudahmencapaikepuasanyangpenuh.

TeonikeperluanMaslowadalahsesuaidalamkontekskepenluan

Fisiologi Sosial Ego

Makanan PersahabatanKasihsayangDipunyaiHormatKeselamatanKesejahteraan

459


psikologi individu. Dalamkonteksindividu dalamorganisasipula,Teoni Herzberglebih sesuaidigunakanuntuk menjelaskanfakton-faktonyangmempengaruhimotivasi,kepuasandanprestasipekerjadalamorganisasi.Henzbengmengusulkanteoni motivation— hygieneyang menjelaskanbahawaadadua kategori faktor yang benkaitdenganmotivasipekenjadalampekerjaanmerekayangseterusnyamempenganuhiprestasidankepuasanpekenja.Dua faktor tersebutialah fakton motivasidan faktor hygiene.

22Faktor motivasi ialahfaktoryangmembenikankepuasanyangmeliputi pencapaian,peng-hormatan,sifat pekenjaanyangmenggalakkanpotensi,nasatang-gungjawabdanpengembangandin. FaktonhygieneialahfaktoryangberkaitandenganorganisasiSepentidasarorganisasi,gaji dan gan-jaran,mekanismepentadbiran,infrastrukturorganisasidansuasanapenhubunganantaramanusia.

DalamkonteksgurudisekolahdanperkhidmatanpenguruandiMalaysia,TeoriHerzbergamatsesuaidigunakanuntukmenjelaskanmotivasi,kepuasandanprestasidalamprofesionnya.Di antanafak-tonyangutamayangmempenganuhimotivasi,kepuasandanprestasigurudi neganami ialahgaji, dasanpentadbiranpendidikan,keadaankenja dankepimpinanpengetuasekolah.

1. Gaji

Dalam konteks Malaysia, perkhidmatanperguruanmempunyaibanyakjeniS skim tanggagaji. Ini adalahkenanaterdapatnyapel-bagaiskim latihanguru padatahun 1940-anhingga 1960-anbagimengelaskanguru dalamberbagai-bagaijenis sekolah— iaitu yen-nakular,sekolahagama,sekolah latihan vokasionaldan sekolahkhas.Justeruitu, nungutanyangamatseningdisuarakanolehguru-gurudanpersatuan-persatuanguruialahbayarangaji yangtidakadildan setimpal. Rungutanmi mencerminkanketidakpuasangurutentangganjaransepertigaji danketidakpuasanmi mempengaruhinilai dansikap guru terhadapprofesionperguruan.Ganjanandan

.gaji yangmemuaskanmerupakansalahsatukepenluandalamtata-tingkat keperluan Maslow. Oleh itu, kepenluan-keperluanlainsepertihargadin juga amatkunangdinikmati oleh guru-guru.Gajimerupakanganjaranluaranyangmempengaruhiprestasidanke-puasanguru di dalampekerjaan.

Bagi seseonangguru,keperluankedudukanyangbaik dan segigaji atauupahjugaamatlahpenting.Gaji danupahmerupakanfak-

460

PROFESIONALISMEGURU

tonyangbolehmembenikanmotivasidalamarenapnofesionmeneka.Ini kenanadan sumberkewanganitulahparaguru dapatmemenuh-kan citanasanyayang lain sepertikediamanyangselesa,keperluanasasidapatdiadakan,hiburandansebagainya.Andainyakadangajitidak dapatmemenuhicitanasatensebut,kenja-kenjaparaguru itumungkinakantergendalakenanaguruituakancubamencanisumbensampinganluaruntuk mendapatkankeperluanyangdiidam-idam-kan.

Rungutanpanaguru dan persatuanguru mengenaisoal gajitelah dibeni perhatian sewajarnyaoleh pihak kerajaan.Kabinetkenajaanpada1 September1989 telah meluluskantatacarapelak-sanaandua skim gaji guru, iaitu skim siswazahdan skim bukansiswazahbagimenggantikan1 1 skimgaji yangtelahdigunakansejaktahun1970-an.Dua gaji guru tensebutmula dikuatkuasakanmulai1 Januani1989. Senamaikina-kira 158 477 guru iaitu 12 966 onanggurusiswazahdan1 34 51 1 oranggurubukansiswazahtenlibatdalampelaksanaanduaskim gaji benkenaan.23Pelaksanaanskimgaji barutensebutmelibatkan perbelanjaansebanyakRM720.3 juta dalamtempoh lima tahun ataupuratasebanyakRM144 juta setahun.Sebagaimengulaskelulusanpelaksanaanduaskim, MenteniPendi-dikan Y.B. Encik Anwanbin Tbrahimmenyatakan:

‘Banyakkelonggarandiberikandalamskim baruitu untukmem-boiehkanguru kekal dalamjawatan mereka.Kita juga mahumemastikansemuaguru mendapatganjaranyang lebih baik,walaupunsedikit, daripadayangdiperolehsekarang.Tidak adasesiapayangmenenimasedikitsahajaganjaran.Setiapguruakanmemperolehganjarankategorimasing-masing.’24

Jadual12.3danJadual12.4menunjukkanskim gaji banubagiguru-guru yangmula dilaksanakanmulai Januani1989.

Syarat-syaratPerlantikan keSkimBaru

GURU siswazahkategoniD2,syaratpenlantikanke skimbaruialah:* Disahkandalampenkhidmatan.

* Benkhidmattidak kunangtiga tahun.

* Diperakukanoleh ketuajabatan.

Guru siswazah kategoni D3 boleh dipertimbangkanuntukperlantikandalamskim guru siswazahmengikutsyarat-syarat:

461


Jadual 12.3 Kategon dan TanggaGaji Banu 5

Skim Baru Guru Siswazah

Kategori TanggaGaji

TingkatanBiasaAl9 (dulu Dl) RM1 170 x 60— 1290/SekatanPencubaan/RM141Ox 60—1650/SekatanKecekapan/RM1770x 60—1950x100—2450

TingkatanKananAll (dulu D2) RM2205x 100—2705

TingkatanTentinggiG AlO RM2760x 120—2880(dulu D3)

Skim Barn Guru Bukan Siswazah

Kategori Tangga Gaji

TingkatanC8 RM545x 30—605/635x30—845/905x40—1185

TingkatanBlO RM71Ox 40—790/830x 40— 1150/1230x40—1390

TingkatanB8 RM870x 40—950/990 x 40.-. 1230/1 3 10 x40—1470 x 60—1590

TingkatanKanan RM1590x 60—1770

TingkatanTertinggi RM1770x 60—1950

* Disahkandalampenkhidmatan.

* Berkhidmattidak kunanglima tahun.

* Luluskursuskhasuntuktempoh setahunakademikdi Institut

PendidikanSultanIdnis (IPSI) danmaktab-maktablain.* Dipenakukanoleh ketuajabatan.

Gurubukansiswazahberpeluangdinaikkandalamkategonigajilebih tinggi mengikutsyarat-syaratyangditetapkan.MisalnyabagikategoriC8 (lulusan5PM), syanatdinaikkanke BlO ialah:* Disahkandalamperkhidmatan.

* Berkhidmat1 1 tahun.

* Mengikutenamminggukursusyangdiiktiraf (dulu tigabulan).


462


Jaduai 12.4 Perubahan kategoritanggagaji bagi guru bukansiswazah

Tangga Gaji Lama f Tangga Gaji Baru

Dan Kategori TanggaGaji KepadaKategori

C2 DAN T3 TingkatanBiasaC8 TingkatanBiasaC8T2 TingkatanBiasaC7 TingkatanC8 secarakhas

untuk penyandangCl TingkatanBiasaBlO TingkatanBiasaBlOC2 TingkatanBiasa A CS—1 TingkatanBiasaBlOC2 TingkatanKhas C2 TingkatanBiasaBlOT2 TingkatanKhas C2 TingkatanBiasaBlOT3 TingkatanKhasC2 TingkatanBiasaBlOTi TingkatanBiasa B8 TingkatanBiasaB8C2 TingkatanTinggi Cl TingkatanBiasaB8T2 TingkatanTinggi Ci TingkatanBiasaB8T3 TingkatanTinggi Cl TingkatanBiasaB8TI TingkatanKhas B3 TingkatanKanan B3Ci TingkatanKhas B4 TingkatanKanan B3TiCi

TingkatanTinggi BiTingkatanTinggi B2

TingkatanTinggi BiTingkatanTinggi Bl

Guru bukan siswazah kategonimengikutsyanat-syanat:* Disahkandalam penkhidmatan.

* Benkhidmatlima tahun.

BlO boleh dinaikkan ke B8

* Mengikutenamminggukunsusyangdiiktinaf (dulu tiga bulan).

* Lulus PepeniksaanAm.

Penyandangguru kategoni B1, 82 dan T4 yangtidak mem-punyai kelayakanakademiksepertidisyaratkandalam skim barubolehdipentimbangkanuntuk penlantikanke skim bukansiswazahtingkatanbiasa(tanggagaji C8) dengansyarat:* Mencapaiumur 50 tahun,tetapi tidak melebihi 54 tahun.

* Lulus kunsuskhas 12 minggu.


PemberianHadiah KenaikanGa/i

Guru bukan siswazahyang benadapada tanggagaji maksimumdalamskimsekarangbagi tempohsatuhinggaempattahunmeneni-ma satuhadiahkenaikangaji.

463


Gurubukansiswazahyangbenadapadatanggagaji maksimumlima tahundanlebih menenimaduahadiahkenaikangaji.

Bagaimanapun,pembeniankenaikangaji mi tentakluk kepadawujudnyatanggagaji yangsetimpaldalarntanggagaji banu.

Elaun TanggungjawabkepadaGuru yangMenyandang Jawatan Tertentu

Pengetua/gurubesan— RM6O sebulan.Penolongkanan/penyeliapetang— RM4O sebulan.Penolongkanan/hal-ehwaimunid ko-kurikulumpenyeliapetangdi:

sekolahmenengahgredB — RM8O sebulan.sekolahrendahgredB — RM 40 sebulan.

Tanggagaji khasuntuk penyandangdiselaraskanpadatanggagaji khas,untukpenyandangbanumengikutLaporanJawatankuasaKabinettentangGaji.

PenggredanSekolah

Padamasami, sekolahmenengahdigredkankepadakategoniA, B,C dan D manakala sekolahnendahdalam kategoni A, B dan C.Bagairnanapun,benikutanpelaksanaanduaskimgaji guru,sekolahdigred semuladan dimasukkandalam kategori A dan B sahaja.Denganitu, jawatandantanggagaji bagisekolahberkenaanadalahsepertibenikut:* SekolahMenengahGredA

Pengetua— Guru siswazahtingkatantentinggi ‘G’.Penolongkanan/hal-ehwalmunid/penyeliapetang— GurusiSwa-zahtingkatankanan.

Jawatanbagi guru kananmata pelajarandalam tanggagajitingkatankanandiperkenalkan.* SekolahMenengahGredB ~

Pengetua— Guru siswazahtingkatankanan.

Tidak ada jawatan penolong kanan/hai-ehwalmunid/penyeliapetang.* SekolahRendahGred A

Guru besan— Guru bukansiswazahtingkatantinggi.Penolongkanan/ko-kunikulum/penyeliapetang— Guru bukansiswazahtingkatankanan.

464


* ~SekolahRendahGred BGurubesan— Gurubukansiswazahtingkatankanan.Ttdakadajawatanpenolongkanan,kokunikulumdan penyeliapetang.

2. DasarPentadbiran Pendidikan

Dasanpentadbinanpendidikansepentihal perjawatandanperkhid-matanguru adalahbenpusat,iaitu di bawahbidangkuasaKemen-tenianPendidikan.Sungguhpundemikian,adalahsatupenkarayangunik sekali memandangkanperlantikanguru ke dalam profesionpenguruandipentanggungjawabkankepadaSunuhanjayaPerkhid-matan Guru dan kenaikan pangkatnyadiuruskan‘oleh JabatanPenkhidmatanAwam (JPA). Bukan itu sahaja,autoniti lain yangmentadbinunusangurutermasuklahPejabatPendidikanDaerahdanJabatanPendidikanNegeni.Oleh itu, banisanautoniti yangmempe-nganuhiprofesionpengunuanmewujudkanberbagai-bagaitekanan

~dan Segi kepenluan pentadbinanyang melemaskanguru. Gurukadangkalamenjadi kelinu dan sening menasakanmereka sebagai‘onang suruhan’.Seningkaliunusanpenjawatandan penkhidmatanmencampuni dan mengganggudalam tugasnya ~ebagai guru;ménawarkanhati dandedikasimenekadi dalam tugaSpengajaran.Perasaandankomitmenguru semakinmenjaditawar apabilapres-tasi dan dedikasi cemenlangdi dalam profesion langsungtidakdiambil kira memandangkankritenia kenaikan pangkatadalahbendasankanseniority dan bukannyamerit. Justenuitu, wujudlahsikap negatifatauacuh-tak-acuhyangmenulandi kalanganguru.Mutu profesionalismemenjadi tidak penting keranakenaikangajitahunantidak berdasankanmutu tensebut.Budayapekerjaanyangmenganahkepadaprestasicemenlangdanbenmutudi kalangangurudipupuskanbegitu mudaholeh kebekuandasanpenkhidmatandanpentadbiran.Dasar penlu berubahsekiranyapenubahanbudayaprofesionalismeyangmenggalakkanmotivasi,pnestasidankepuasandapatbenlaku.

3. Keadaan Kerja

Pentadbirandi sekolahsemakinkomplekshasildanipadakernajuanpelajanan.Di sampingtugasasaSinyamengajardanmendidik,gurubanyak dibebankandengantugas-tugaslain. Guru, terutamanyagurudanjah,dikehendakimemprosespungutanyunan,mengendali-

465


kanpermohonanSkim PinjamanBukuTeks,biasiswa,kegiatanper-satuan,gerak kerjako-kunikulum, kunikulum, PensatuanIbu BapaGuru (PIBG) dan setengahnyasibuk ke sanake man menghadiniberbagai-bagaimesyuanat.Bila adasekolahyangtidak cukupkaki-tanganpenkenanian,gurulahjuga bertugassebagaikenani,budakpejabatmalahtukang kebun.26

Keadaandi atasadaIahmerupakankeadaankerja itu sendiriyangmungkin turut mempengaruhikepuasankerja. Dengankenja-kerja yang dikatakanbegitu banyaksertajuga bermasalah,makaguru menghadapibeberapatekanan yang membantutkanpulakehendakdan aspirasinya.Dalam keadaanmi, pihak guru sendiniterpaksabentungkus-lumusmemuaskankerjayanyasendini denganterpaksamenenimasahajatugasyangdibebankan.Sudahlahtidakada motivasi, kepuasankenja juga tidak didapati oleh para guru.Penkarami menyebabkantugasguruuntukmengajandanmendidikakan tenjejas, menyebabkania tidak dapat memajukandin danpnofesionnya.mi juga menjejaskanpenancanganpengajaranguruuntukmencapaiobjektif danstnategipendidikansebenarnya.Gurupenlu dibeni kesempatansepenuhnyadalam keadaanselesa,amandantenteramuntuk menjalankantugasnya.

4. KepimpinanPengetua

PengetuaatauGuruBesarmemegangduaperanandalamonganisasisekolahiaitu peranansebagaipemimpin profesionaldanperanansebagaipentadbin.Timbang tana di antana kedua-duapenananmenentukankecekapandan kebenkesanansekolahbengerakmen-capaimatlamatonganisasisekolahdanmatlamatpendidikan.

Pengetua yangmementingkantugassebagaipentadbindikenalisebagaipengetuadedikasiapabilamementingkanpenyempunnaantugas-tugasnya.Pengetuabegini biasanyabersikapautoknatik,iaitukurangmembeniperhatiankepadasemangatkerjasamaberpasukandanperhubunganhumanistik.Guru-gurudipeniukanmenyempur-nakantugas-tugasmenekamengikutketetapantanpatolak ansur.Dalam suasanabegini perhubunganantana guru-guru bersifatformal dankakukenanamenekasibukdengantugasmasing-masing.Sungguhpuncorak pentadbiranmi mendonongguru-gurumenun-jukkanprestasikenjayangtinggi tetapipelaksanaankenja itu hanyamerupakanpenyempunnaantugas.tanpa elemenhumanistik dantiadakepuasandanmotivasiyangtinggi.

466


Sebaliknyajika Pengetuamengamalkanpentadbirananankik,makaia umpama‘mencuci tangan’,iaitu guru-gurudibeni kebebas-anpenuhmengunuskanpenjalanansekolah.Dalamkeadaanmi guru-guru menjadikelinu tentangtugasdan tanggungjawabmerekadanselanjutnyapula menimbulkankonflik atau tidak persefahaman.Akibatnya semangatdanprestasiguru menjadinendah.

Tingkah laku Pengetuayangsebaik-baiknyaialah mempunyaikecekapanmengimbangidi antarakehendakpentadbinandan ke-hendakkepimpinanprofesionalbersertadenganconakkepimpinandemokratik. Kepimpinan pnofesional meliputi bimbingan dankhidmatnasihatkepadaguru-gurudalammenjalankantanggung-jawab merekasebagaiprofesional.Corak kepimpinandemoknatikmemenlukanpenglibatanparaguru dan kakitangansekolahyanglain mengendalikanurusanpenjalanansekolah.Pelaksanaankerjadan tanggungjawabadalahatasdasarkenjasamabenpasukandanmuafakat.Dalamkeadaanmi gurumenasakandin merekadihangai,buahfikinan danpengetahuanmenekadipeniukan,danpenglibatanmenekaamatdiharapkandalam semuaaktiviti sekolah.Oleh itü,iklim sekolahmenjadihumanistikberasaskansemangatkolektifdankekitaan. Selanjutnya,nilai-nilai tersebutdapat membangkitkankeikhlasan,motivasiguru yangtinggi, prestasikenjayangbaik dankepuasandalam profesion.

Sebagaikesimpulanbagi bab mi, profesionalismeguru ialahnilai yangmeiambangkankesanggupanguru untuk mengonbankanmasadantenagadalammenjalankantugassebagaipendidik yanghumanistik,sensitifdandedikasi.Walau bagaimanapun,profesio-nalismegurudipengaruhiolehkekurangan(constraints)yangbolehmelunturkanniiai dansemangatbenkenaandansebaliknyapulaadajugafakton-faktoryangdapatmempentingkatkannilaidansemangatbenkenaan.Sesungguhnyaprofesionalismediperlukantidak lain dantidak bukan untuk mencapaimatlamatpendidikanyangproduktifdanbenmutu. .

RINGKASAN* Kepelbagaianjenissekolahdalam zamanpemenintahanIngge-

nis, dalamwaktu yangsamamewujudkanbenbagai-bagaikate-goniguru.Kepelbagaiankategonigurumembeniimplikasisecanatidak langsungbahawatanafprofesionalismegurujugabenbeza-beza.

467


* Profesionaiisme guru dalam menjaiankan tanggungjawab

mereka sebagaipendidik amatpenting bagi mempenolehdanmemeliharaproduktiviti dan mutu pendidikan,lebih-iebihlagidaiam aspek pembangunansumben tenaga manusiadalampeibagaibidang untuk prosespembangunanmasyanakatdannegara, sama ada dalam tempoh jangka pendek mahupun

. jangka panjang.

* Guru sebagaiseorangprofesionaldipenlukanmengikuti kod

etikabagimemeiiharaimej danprestij profesion.Selaindanipadabertanggungjawabterhadappelajananataumunid, guru jugabertanggungjawabdan accountablekepadaibu bapapelajar,rakansejawatdanmasyarakat.

* Terdapatbeberapacarauntuk meningkattarafprofesionalisme

guru-guru.Daiamkonteksjangkapanjangtarafitubolehditing-katkan meialui: penubuhansebuahbadan pengiktinaf danpengawalmutu; amalanpendidikanseumurhidup; pembentuk-an budayailmu di kalanganguru meialui projek-projekiimiahsekoiah;danbengkeipengunuansetempat.

* Motivasi dankepuasankenja merupakanfaktor yangmempe-

nganuhipnestasidanmutu kenjaguru.Selaindanipadaganjananyang menarik, faktor lain yang mempenganuhimotivasi dankepuasankerja ialah bebankerja. suasanasekolahkepimpinanpengetuasekoiahdandasanperkhidmatan.

* Kejayaan peiaksanaanKBSR dan KBSM bergantungpada

banyakfaktor, tetapiyangpalingpenting ialahdayausahadandedikasigurusebagaipendidik.Pengetahuantentangpsikologipembelajarandan kreativiti dalamteknologipengajarandapatmenjamin benlakunyapembelajananyang lebih benmaknadanbukan regimentasipembelajanansepertiapayang benlakuSe-karang.

LATIHAN

1. Jelaskankonsepberikut:

i. Mutu perguruan.ii. Keberkesananguru.iii. Etika penguruan.iv. Kepimpinanguru.v. Iklim bilik darjah.

468

PROFESIONALISMEGURU

2. Semuaonangbolehmenjadiguru tetapihanyasebilangankecil-nya bentanafprofesional.Bincangkankenyataanmi.

3. Iklim pembelajarandi dalambilik darjahtertakiukkepadake-pimpinan guru dan kemahiranprofesionalnya.Huraikan. Disampingitu buatkansatusenaraisemak(checklist)tentangikiimdanjahyang ideal.

4. Beban tugas dan tanggungjawabguru di sekolah bertambahberatpadamasami. Senaraikanbebantugasdan tanggung-jawabguruuntukmenjelaskanpenkarami. Apakahciri-ciri guruyang ideal?

5. Motivasi mempengaruhiprestasidandedikasigurudalamkerja-nya.Huraikan.Nyatakanfakton-faktoryangbolehmeningkat-kan motivasidanprestasiguru.

NOTA

i Awang HadSallehdanZainalAbidin Ahmad.‘SejarahPerkembanganLatihanGuru dan Tahun 1922 Hingga Kemerdekaan’.DalamPendi-dikan Guru: Terbitan Khas, 29 November1982. BahagianPendidikanGuru, him. i3.

2 Dikumpui dansusunsemuiaberdasarkaniaporanstatistikberkalaolehKementerianPendidikanseperti: Educational Statistics1972, Educa-tional Statistics1976—1979dan EducationalStatistics1980—1985.

3 Hedderdorf, R. ‘Professionalismand PersonalityType Among Stu-dent Teachers’.Dalam Journalof TeacherEducation, 1971, 22 him.310—313.

4 Lieberman,M. 1956. Educationas a Proftssion.New York: Prentice-Hall, him. 1—6.

5 HarchandSinghThandi 1980. “The ImportanceandRoleof Institu-tionalPlanningIn EducationalDevelopment”,dim. KonvensyenNasio-nal KeduaMengenaiPendidikan,Hotel Federal,Kuaia Lumpur.

6 ForumLatihanMengajar,17 November1986. “LatihanMengajardanProfesionPerguruan”,diUniversiti KebangsaanMalaysiapadahlm. 6.

7 R. Turner,“TeacherCharacteristics,TeacherBehaviorandChangesinPupii Creativity” dim. Elementary School Journal, 1969, 62 him.265—70.

8 Ishak Haron dan Koh Boh Boon 1982. Asas-asasDalaman AwalanPedagogi.KualaLumpur, UtusanPublicationshim. 198.

9 DewanMasyarakat, Mci 1985, him. 7.10 Berita Hariqn, 15 Ogos 1988, him. 10.I I DewanMasyarakat,Februani1976, him. 17.

469


12 Deit’an Masyarakat,‘September1980, him. 40.

I 3 Wilson, B. ‘The TeachersRole: A SociologicalAnalysis’. British Jour-nal ofSociology1962, xii, him. 28.

14 Shanker,Y. 1978. ProgressiveEducation.Ambala:TheIndianPublica-tion, him. 208—209.

15 Forum Latihan Mengajar,op. cit., him. 7.I 6 RevisedReportoftheRoyalCommissionon the TeachingServices,I 971.

(dikenali sebagaiLaporanGaji Aziz). Kuala Lumpur: GovernmentPrinters. DialihbahasakansepertidalamIshak Haron dan Koh BohBoon (1982)op. cit., him. 204—212.

17 Ibid.

I 8 Dcci, EL. 1975. Intrinsic Motivation.NewYork: Plenum,hlm. 220.19 Beach,D.S. 1980. Personal:The Managementof Peopleat Work.New

York: Macmillan, him. 429.

20 Deci, op. cit., him. 223.

21 Beach,op. cit., him. 431.22 DaiamPaulaSilver 1983. EducationalAdministration:TheoreticalPer-

spectiveson PracticeandResearch.NewYork:Harper& Row, him. 299.23 Berita Harian, 18 September1989, him. 1 dan2.

24. Ibid.

25. Ibid.

26 Ibrahim Saad(ed. 1986). Isu Pendidikan di Malaysia. Kuala Lumpur:DewanBahasadanPustaka,him. 404.

470

BAB13PENDIDIKAN BAG! PEMBANGUNAN

NEGARA

‘Kurikuium ialahteraskepadasesuatusistempendidikan.Kuri-kuium menentukanjenis dan mutu tenagarakyat yang padaakhirnyabolehmenentukanjenissumbanganyang bolehdiberi-kan dalam penghasilantenaga rakyat untuk pembangunannegara. Kurikulum juga menentukankejayaan pembangunankemanusiaan.’

— LaporanJawatankuasaKabinet1

Bab mi akanmembincangkanperanandanperkaitan pendidikandalamprosespembangunannegaradaripadaperspektifmakro.Jus-teru itu, di antaraobjektif babmi ialah:

* Mengemukakandimensisertakonseppembangunan,pendidik-

an,penyertaan,pemodenandankualiti kehidupan.* Mengemukakanpendidikansebagaisatuagenyangpentingbagi

peningkatanpenyertaanrakyat,khususnyagenerasibaru,dalamprosespembangunansumbertenagamanusia,modenisasidanpeningkatankuaiiti kehidupan.

* Menonjolkankeutamaanbagikredentialismedalampendidikan

formalyangbertentangandenganfalsafahbahawa‘pendidikanitu ialah suatuusahaberterusan’sertamemberikanimplikasipembentukangenerasiyangstereotaipdankonservatif.

* Membincangkanpendidikan sebagaisatu bentuk pelaburan

yangmernpunyaipulanganjangkapendekdanjangkapanjang.* Membentangkantrend-trendpembangunanekonomidansosial

semasadan isu-isuyangberkaitan.

471


Pembelajaranadalahsatuelemenpentingbagi adaptasi,yangseterusnyapuia penting bagi pembangunankeranapembelajaranadalah satu cara bagi mengembangkanpotensi individu daiammasyarakat.Pembeiajaransamaadameialuipendidikanlatihanataupengaiamanadaiahamat penting bagi pembangunanmasyarakatdan negara.Oieh itu, kemajuandaiam bidang pendidikan danlatihan bertujuanuntuk mempertingkatkankualiti pembelajarandanseterusnyapembangunan.

Pembelajaransecaralangsungmerupakanalat adaptasidanpenyertaan.Penyertaandimungkinkandengancaramembangunkansumbertenagamanusiayang berpengetahuandan berkemahiranagarmerekadapatmemainkanperananaktif dalamberbagai-bagaisektorpembangunanmasyarakatdannegara.Tidak adapenyertaanindividu sekiranyaindividu itu tidak berpengetahuandanberkema-hiran menyertaimana-manabidang pekerjaandaiam mana-manasektor.Pengetahuandan kemahiranmembolehkanindividu cekapmeraihpeiuang-peiuangpekerjaanyangdiwujudkanoleh perkem-banganekonomi.Selaindaripadaitu, pembelajaranataupendidikanjugamembolehkanindividucekapmeraihpeiuang-peiuangpekerja-an yang diwujudkan oieh perkembanganekonomi. Pembelajaranatau pendidikan membolehkanindividu membantupenyusunansemulastrukturekonomidansosiaimasyarakat.Walaubagaimana-pun,pendidikanbukan sahajadilihat sebagaiagenpembangunantetapijuga adaptasisatuhak asasidankeperluanasas.

Pendidikandanpembelajaranadalahbersinonim.Jarvis(1983)menyatakanbahawapendidikanmerupakansatusin insidenyangterancang,mempunyaiasashumanistikdanterarahpadapembela-jarandankefahaman.Humanistikdi sini bermaksudpendidikanituberupayameningkatkankecerdasandan simpati manusia.Jarvismenyatakan:

‘Ddngan itu, dapatlahdilihat bahawatakrifan asaspendidikantidak membataskanpendidikankepadaapajua pembelajaran;kepadaapajua masahidup; kepadaapajua lokasi; dan kepadaapajua cara.’

6

Apabiia kita menyebutpendidikan,kita terbayangtentangperseko-h~hanatau pendidikan formal. Pendidikan formal telah menjadisangatdominansehinggakita teriupaakanpendidikanbukanformaldan tak informal.

Pendidikanformal mempunyaiciri persekolahan,dan sekolah

474

PENDIDIKAN BAG! PEMBANGUNAN NEGARA

rendah hingga ke universiti yang berstrukturdan berkronologi.Pendidikanrentakmi meriawarkanpengajianakademiksertaber-anekajenis kursuskhas yangberbentukteknikal, vokasionaldanprofesional. Bagi negara-negaramembangun,sistem pendidikanformalmemberisumbanganyangbesardalamprosespembangunanmasyarakat,khususnyadan segi mempertingkatkankesedaran,produktiviti danjayakendiri (self-realization).Ta telahmelahirkantokoh-tokohdalamberbagai-bagaibidang.Walaubagaimanapuniamasihbercorakelitisdanwalaupunia telahmenjadiagenperubahantetapi dalammasakebelakanganmi ia kurangmampumemenuhi~keperluanuntukkemahirandanpengetahuanselarasdengankema-juan ilmu danteknologi. Ketidakmampuanmi disebabkanantaralainnya oleh salahtanggapanatau ‘misconception’dalam strategi-strategipembangunandan‘timelag’ di antarakeperluandanaspirasisosioekonomidenganmasapelaksanaanprogram-programpendi-dikan.

Perihal~‘time-lag’ ~‘ang semakin bertambah menunjukkanketidaklenturansistem pendidikanuntuk berubahbagi mengikutiperkembangantamadunmanusiasezaman.Pertambahanpengang-guranmanusiaterpelajardankekurangantenagakerjaberkemahir-antinggi menampilkanhakikat kekakuanbidangpendidikan,khu-susnyapendidikanformal, dalam melakukanreformasi.Bagi halMalaysia,faktor ‘time-lag’ mi cubadikurangkandenganmelakukanreformasi kurikulum pada peringkat pendidikan rendah danmenengah.Walaupun usaha mi dijalankan tetapi tetap bolehdijangkakanbahawaia kurang boleh membawaperubahanpadastrukturdankualiti hidupmasyarakat.mi adalahkeranakurikulumbarumi merupakan‘perkaralama dalamwajahbaru’, iaitu kuri-kulum yangmasihmenekankanpenguasaanakademikdankreden-tialisme. Kurikulum pendidikantinggi masihbelum adareformasidijalankan, khususnyadan segi orientasi pemodenandan penge-luarantenagakerjaberkemahirantinggi bagimelaksanakandasarpembangunandanteknologinegara.Negarami masihmemerlukannegara-negaraasingbagimemindahkanteknologikepadanyadalamberbagai-bagaisektor, lebih-lebih lagi dalam sektorperindustriandanperdagangan.Jika tiadajugareformasidilakukanpadapering-kat pendidikantinggi makaMalaysiaakantetapterusmenghadapifenomenaeducatedunemployeddankekurangantenagakerjauntukprosesindustrialisasi.

Pendidikanbukanformalmempunyaipotensiyangbesaruntuk

475


dimajukanbagi mempertingkatkanpembangunantenagakerjadanmasyarakatluar bandar.Pendidikanbentukmi, dilakukan denganberanekacara, beranekaaktiviti, beranekakonsep,standarddankurikulum sertameliputi skopyangamatluas.Ia adalahlebih flek-sibel daripadapendidikanformal dan memberikanpeluangyanglebih luas bagi setiapperingkatdan kumpulan masyarakatuntukturutsertadalamprosespendidikandanlatihan.Bagihal Malaysia,penawaranpendidikanbukanformal yanglebih intensif, terancangdandenganskop yang lebih luas masihpadatahapyang kurangmemuaskan.Agensi-agensiberkanun dan kerajaan diharapkandapatmemberikansumbanganyanglebih berkesandanmasyarakatpula khususnyamasyarakatluar bandar harus iebih peka danberminatuntukmendapatkanpendidikandanlatihanuntukmema-jukan bidangpekerjaanmerekadanseterusnyatarafhidupamnya.

Pendidikanformal, tak formaldanbukanformaladalahdalamkontinum pendidikansepanjanghayatyangpadadasarnyapendi-dikanitu tidakterhentiselepaspendidikanformaldanpendidikanituadalah satu proses yang berlaku pada setiap ketika sepanjangtempoh hidup. Pendidikan’ataupembelajarantak formal adalahtidak sistematikdan tiada organisasitetapi ia adalahsebahagianpentingprosespendidikanseumurhidup keranaia berlakusetiaphan danmewujudkankesanyanglebih mendalamkepadaindividu.Mediamassadaninteraksisosialmerupakanagentak formalyangmempengaruhipemikiran,nilai dan sikap individu. Walau bagai-manapunpendidikantak formal kurangberupayamenyampaikankemahirandan pengetahuanyang canggih serta tidak berkesanmemberipenjelasantentangmekanismekejadianatauperkaradi-sebabkaninteraksiyang sehala.

Penyertaan

Penyertaanmemberitumpuanterhadappersoalan:Siapakahpeser-ta-peserta?,Apakahcarapenyertaan?,Apakahbentuksumbangan?,danApakah fungsi atauperananpeserta-peserta?

~ Penyertaanyangekstensifdanbersungguholeh rakyatdalamsetiapprogram/rancanganpembangunanmerupakanfaktorpentinguntukmemastikantaburanhasilpembangunandapatdinikmatiolehsemuarakyat. Jangkauanpenyertaanbiasanyaditentukan olehideologi ekonomidan sosialsesebuahnegara.Penyertaanmeliputipenyertaanbadan-badanmajikan,badan-badanpekerja,organisasi,

476


persatuan-persatuanprofesional, parti-parti politik, kooperatif,kelab-kelab,persatuan-persatuandan sebagainyaataupenyertaandanyangmemainkanberbagai-bagaijawatandanyangmemainkanberbagai-bagaiperanandanfungsi.

Penyertaanoleh rakyat dalam prosespembangunanadalahpadabeberapaperingkat,tahapdan beberapatujuan.Pertamanya,rakyat menetapkanobjektif-objektif ekonomi, sosialdan politik.Dalam negarademokrasi,peny~.rtaanrakyatdalam bidangpolitikamatdiperlukankeranabidangpolitiklah yangberpengaruhmem-berikanorientasi,prioriti dankesegeraan(immediateness)pelaksa-naanrancangan-rancanganpembangunansamaadasosialmahupunekonomi.

Bagi hal Malaysia,perkarami memangbegitu terserlahsekali.Bidangpolitik sememangnyamenentukanpembangunansosialdanekonomi, dan kadangkalamencampurisegalaurusanhidup di-sebabkanoleh hal-hal seperti rasisme dalam politik, nepotismedalampolitik danfanatisismedalampolitik. Kedangkalanpemikir-an sebahagianbesarrakyat tentangcara,gayadanorientasipolitikselalunyamengaburkanpencapaianmatlarnatpembangunandansosial.Motif dalam pembangunansosialdanekonomisecaraber-pilih-pilih (selective)terkait rapatdenganmotif sokonganpolitikterhadapparti pemerintah.

Keduanya, dalam rangka ketetapan objektif sosial danekonomi, rakyat menentukanprioriti dan kesegeraansesuatupembangunan.Perkaramidapatdilihatdalampenyertaankesatuan-kesatuanpekerja,kesatuan-kesatuanprofesionaldanberbagai-bagaiagensi persendiriandan swasta. Misalnya, krisis dalam sektorperumahandankrisis kewanganmempamerkanaspekkesegeraanyangtimbulakibatpermintaanyangmelampausehinggakanberlakuberniacam-macamrupa penyelewenganyang nampaknya turutdiambil kesempatanoleh golonganeksekutif,pengurusdanpentad-bir badankewanganyangrasuahdanoportunis.

Ketiganya,rakyatmenyertaiperancanganrancangan-rancang-an pembangunan.Tahappenglibatanrakyat mi ditentukan olehjenis-jenisorganisasi,iaitu sepertibadan-badankebajikan,kesatu-an-kesatuanprofesionaldanpekerja,agensi-agensifaedahbersamasepertikoperasidanpersatuan-persatuanpengguna.

Keempatnya,rakyat menyertaipelaksanaanrancangandanprogram pembangunan.Penyertaanpada peringkat mi adalahsecaralangsungatautidak langsung.Dalampenyertaanlangsung,

477


sonel-personelperingkatpertengahanuntukmemerhatidanmemas-tikan projek-projek dilaksanakan.Golongan mi terdiri daripadapegawai-pegawaitinggi danpertengahankerajaanyangseharusnyasedarakantanggungjawabmerekaterhadapmembangunkanma-syarakatdan negara.Golongan keduaialah golonganpenggalakyangbertindaksebagai‘pressure-group’yangmempunyaivisi terten-tu bagiperubahan.Golonganmi terdiri danipadapersatuan-persatu-

* an belia, koperasi, kesatuanpekerja, badan-badankebudayaan,

persatuanahli-ahli perniagaan,persatuanbadan-badanperniagaan,pemimpin-pemimpinmasyarakatdansebagainya.Golongankeduamimempunyaiperananuntukmerangsangdanmemotivasikanmdi-vidu untukmembenikansumbangansecaraberkesan.Golonganketigapula terdiri daripadapara petani atauburuh am dalam pelbagaisektorpekerjaandanparabeliayangmengangguryangberkeinginanuntuk turut samamembenikansumbanganterhadapmasyarakat.

Pembangunan

Apakah maknapembangunan?Pembangunanmembawamaksudyangpelbagaibergantungpadasituasiataukontekspenggunaannya.Secaraamnya,pembangunanberertiperubahanyangberkaitdeng~titpertumbuhan(growth),adaptasidankemajuan(progress).Perubah-an dalam pengertianpembangunanmembawakesan-kesanpositifdan progresif,bukannyakesan-kesanretrogresifataukesan-kesannegatifyangmenjadikanmasyarakatbertambahmundur. Pemba-ngunans~bagaiprosesperubahanatau transformasimelibatkansecaralangsungatautidak langsungkeseluruhanaspekkehidupandalammasyarakat,iaitu ekonomi,sosial,rohaniah,politik, teknikaldanindividu. Oleh itu, perubahanyangdikira baik adalahdalambentuk‘package’, iaitu perubahandalamsesuatubidangmemper-kukuhkandan melengkapiperubahandalambidang-bidangyanglain. Perubahanyang bermanfaatmelibatkan peningkatanmutukeadaanekonomidansosial,khususnyabagi sebilanganbesarrak-yat golonganmiskin dangolongantersekat(deprivedgroups).

Sasaranutamabagi menjaminbenlakunyapembangunan,per-ubahanatautransformasiialahpemikiranrakyat. Pemikiranmem-pengaruhisikap,minatdanmotivasiataukeinginanmelahirkanper-ubahan.Perubahanyang tersekat-sekatataugradual adalahper-ubahanyang lambatdisebabkania berlakutanpapenglibatanataupenyertaanyangmenyeluruh.Perubahanyangdrastik,iaitu revolusi

479


berlakuapabilaadakesatuandan segiideologi,keinginan,minatdansikapsebilanganbesarrakyat.Perubahanpemikirandankemahiranlakyat dimungkinkanoleh pendidikan,bukansahajaformal tetapijuga pendidikanbukan formal dan tak formal.

Pembangunanekonomi membeni tumpuanterhadappertam-hahanpendapatannegara,iaitu Keluaran NegaraKasar (KNK)atauGross National Income (GNI). Pembangunanmi diperolehmelalui pertambahanpenggunaanresos(resourceutilization) danpembangunanteknikal. Pembangunanteknikal mempengaruhioutput dankeberkesananekonomi,produktiviti tenagakerjadankebolehanekonomimewujudkanpeluang-peluangpekerjaan.Pem-bangunanteknikalbukansahajabermaksudkeupayaanmengguna-kanteknologibarutetapimeliputi kebolehanmasyarakatdanrakyatmenggabungkansumberdanmembuatpenyesuaianuntuk mening-katkanpengeluaran.

Pembangunandan sudutsosialadalahberupataburanasetdanpendapatandengancarasaksamamelalui langkah-langkahsepertireformasiagrarian,reformasifiskal, pengwujudanpeluangpekerja-anyanglebih banyakdanreformasiskim gaji pekerja.Dimensilainpembangunansosial meliputi peningkatansuatu perkhidmatandalam bidang pendidikan,peningkatanpeluangdan pemberiankemudahan-kemudahandalam pendidikandanlatihan, peningkat-an mutu perkhidmatankesihatan,peningkatantaraf keselesaankediamanpara penduduksepertidenganmengadakanprasaranaatauinfrastruktur sepertijalanraya,bekalanair, bekalanelektnik,kemudahankebajikan.

Dan segi individu, pembangunanbermaknaperubahanpadanilai, sikap,aspirasidanjangkaanindividu yangmembawakepadakebolehanberdikari, kesedarankendiri, mobilisasi kendiri yangseterusnyamempengaruhisikap individu terhadap kerja danpeningkatanmutu kerja. Nilai-nilai baru yang diperoleh melaluipendidikan,latihan dan pengalamanboleh merangsangindividuuntuk terus belajar bagi meningkatkankemahirandan kebolehanmembuatkeputusandenganlebih berautonomi.

Bagihal Malaysia,iamengakuipembangunanyangmenyeluruhsepertiyangdinyatakandalammatlamatpendidikan.Waiaubagai-manapuntumpuanutamapembangunanoleh kerajaanialah pem-bangunanekonomirnelalui pertambahanoutputdanpembangunansosialmelalui penyediaanperkhidmatandan infrastruktur. Akantetapi walaupunpertumbuhanekonomiadalahmemuaskannamun

480


kebajikan, demokrasi ekniti dan integrasi nasional perlu dibenipentimbangandalamusaha-usahamobilisasisumber-sumberuntukpembangunan.

Pembangunansosioekonomiadalah satu prosesyang kom-pleks.Akantetapi matlamatutamapembangunanmi adalahuntukpeningkatanmutu kehidupan ahli masyarakatkeseluruhannya.Untuk mencapaimatlamat mi, ahli masyarakatitu sendini perlumenyertaidan memberikansumbangansecaraaktif dan denganpenuhkesedarandantanggungjawabuntukmencapaikemajuan.

Pembangunan,penyertaandanpendidikanadalahtiga domainyangsalingberkait,iaitu sesuatudomainitu menghadapikelemahandankebuntuansekiranyadomain yang lain tidak diberi perhatian.Ketiga-tiga domain mi mewujudkan kitaran mendesak(viciouscircle).7

Pembangunanmemerlukanpenyertaanaktif rakyatdaripadapeningkatkanak-kanaksehinggalahperingkatorangtua,samaadasecaralangsungmelalui pelaksanaantugasmerekaatausecaratidaklangsung melalui kelab-kelab dan kesatuan-kesatuan.Tenagapenggerakdalamprosespenyertaandanpembangunanialahpendi-dikan.Walaupunsesebuahnegaraitu kayadengansumber-sumberash,namunsumber-sumbermi tidak dapatdimanfaatkandenganmaksimumkecualidenganadanyatenagakerjaberpengetahuandanpakar.Begitujuga,walaupunsesebuahnegaraitu mempunyaikesa-tuandanorganisasisosialdanekonomiyangbanyak,tetapi agensi-agensi mi tidak dapatberfungsidengancekaptanpapemimpin-pemimpinyangbijaksanabagimenerima,menggubal,merangsang,dan membimbing.individu dan perkumpulandalam memainkanperananmerekadenganlebih berkesandancekap.

Sementaraitu pembangunanatau.pening~atankualiti pendi-dikanbergantungkepadapembangunandalambidangekonomibagimenampungpermintaaninfrastruktur dan sumber-sumberlaindalam sistempendidikan.Permintaanperbekalansumber-sumberdalampendidikansemakinbertambahakibatpertambahanbilanganmunid-muriddanpelajar-pelajardan masakesemasa.MisalnyabagiMalaysia,peruntukankewanganuntukpendidikandalamRancang-anMalaysiaKeempatialah RM4334.S5juta8dandalamRancanganMalaysia Kelima ialah RM5262.179separuhdaripadaperuntukanitu adalahuntuk pendidikantinggi. Pelaburanyang begini besaruntuk bidangpendidikanmengharapkanpulangandalambentukpeningkatanpengetahuan,kemahirandanpengalamanrakyatuntuk

482


membolehkanmerekaturut sertasecaraaktif dalam prosespem-bangunan.

Secaraamnya,terdapatpertalianumumdi antarastatuspem-bangunanpendidikandenganstatuspembangunanekonomiideolo-gi kapitalisataupunsosialis.FagerlinddanSaha(1983)telahmem-bina satu tipologi am, sepertipadaJadual 1 3.1, bagi menjelaskanhubungandi antarastatuspembangunanekonominegara-negarasosialis dan kapitalis denganciri-ciri pembangunanpendidikanmerekamasing-masing.

Negarakapitalis adalah negarayang mengamalkansistemekonomi yang menggalakkanpenubuhansyanikat-syarikatdanpelaburankewanganoleh golonganyang bermodal.Penghasilanbaranganatau pengeluaranindustni memerlukantenagapekerjapadaberbagai-bagaiperingkatpengeluaran.Sistemekonomibeginidikatakanmewujudkangolonganelit dangolonganproletariatyangamat ketara kerana keuntungan,pengumpulankewangandanpenumpuansumberterarahkepadagolonganelit yangbermodal.Sistemkapitalisjuga memerlukanstrategipembangunanmobilisasisegalasumber,khususnyasumbertenagamanusia,secaraberkesandan cekap.

Negarasosialis adalah negara yang mengamalkanideologiekonomidimanapengeluarandantaburansumberdanhasildikawalolehkerajaanbagi pihakpekerja-pekerja.Ideologi beginibertujuanmewujudkanmasyarakattanpakelas(classlesssociety)yangditadbirmelalui pemerintahansatuparti.

Jadual 13~1 Pembangunanekonomidanpendidikanbaginegarakapitalisdansosialis’°

Jenis Ciri-ciri Ciri-ciriMasyarakat Pembangunan Pendidikan

A. Kapitalis Maju • 1. Perdaganganbebas 1. Penyertaanpen-(Amerika Syarikat danpengumpulan didikan tinggiJepun,England, modal 2. PendidikanuntukJermanBarat 2. Perindustrianyang pencapaiandil.) maju individu

3. Teknologiyang 3. Penekanannilaibermodalintensif yang tinggi pada

4. Keutamaanpada pendidikanpertumbuhandan 4. Ideologi tersiratbukannyaekuiti dalamkurikulum

483


sambunganJadual 13.1

JenisMasyarakat

Ciri-ciriPembangunan

Ciri-ciriPendidikan

5. Orientasieksport 5. Sistempemilihandan latihanterbuka

B. Kapitaiis I . Ekonomi perdagang-1 . PerkembanganSedangMem- an bebas ~ pendidikanpadabangun 2. Ekonomi dualistik; semuaperingkat(Nigeria, Kenya, industri kecil 2. PenekanankepadaBrazil, Korea, 3. Teknoiogi sederhana pencapaianindivi-Malaysia, dli. 4. Orientasieksport du danakademik

5. Penekanankepada 3.pertumbuhandanekuiti 4.

Ideologi tersiratdalamkurikulumSistempemilihandanlatihan elitis

C. SosialisMaju 1. Pengumpulanmodal 1 . Penyertaantinggi(Rusia,Poland, terancang ~ dalampendidikanJermanTimur, dli.) 2. Perindustrianter- 2.

kawal-kawaldanterancang

Pendidikanuntukpencapaiankolek-tif

. 3. Teknologi sederhana3.dan intensif buruh

Pendidikanbentuk’fungsiOnal

4. Keutamaanpada 4.ekuiti

Ideologisosialisyangnyata

5. Orientasiperda- , 5.gangandalam

Sistemlatihandanpemilihan

. negeri terancang

D. Sosialis 1 . Sistemekonomi 1 . KeutamaanpadaSedang.Membangun terancangdan ter- celik hurufdan(China,Cuba,Angola, pisahdan kapita- pendidikandli.) lis rendahsejagat

2. Ekonomi dualistik, 2.industri kecil

Pendidikanuntukpencapaiankolek-

3.4.

5.

Teknologi sederhanaPenekananpada 3.ekuiti ‘

Pasarandalamnegeri 4.

5.

tifPenekanankepadakunikulumvoka-sionalIdeologi sosialisyangjelasPemilihandanlatihan terancang

484


DaripadaJadualI 3. 1 tadi dapatlahdirumuskanbahawapenyertaanrakyatdalam prosespembangunanekonomidanteknologimemer-lukan penyertaanrakyat terlebih dahulu dalam pendidikan. mibermaknakemajuanekonomi dan teknologi memerlukansumbertenaga manusia yang tenlatih dan terdidik denganniiai, sikap,pemikiran dan kemahiranmelalui sistempendidikan formal, takformaldanbukanformal. Pendidikanboiehdilihat sebagaiagenbagimengonientasisumber tenaga manusia dan seterusnyasumber-sumberlain untuk mencapaimatiamatsosial, ekonomidan politiknegara.

Beberapakepenluanperlu diisi bagi membolehkanpendidikanmemikul tanggungjawabmenyediakanpeserta-pesertabagi prosespembangunan.Pertamanya,peluanguntukmendapatkanpendidik-an perlu terbukasecaraadil dan saksamauntuk semuagolonganrakyat dalam semuawilayah. Ini bermaknasumber-sumberpem-bangunanpendidikanperlu diagih-agihkansecarasamaratameli-puti semuajenisdanperingkatpendidikanitu latihanuntuk semuagolonganrakyat. Keduanya,pendidikanitu perlu dihayati sebagaiproses yang berterusanseumurhidup. Denganmendukungpninsipmi, setiapgolonganrakyatperlupekadenganperubahan-perubahanbaru dalam sistemekonomi, teknologi dan sosialagar kehendak-kehendakperubahanitubolehdirasionalkandandiikuti. Justeruitu,rakyat harussentiasaberusahamempertingkatpengetahuandankemahirantanpapaksaanbagimemperbaikimutupenyertaanmere-kadalamprosespembangunan.Ketiganya,pendidikanperlurelevandenganmatlamatdan hasratmasyarakatdan keperluanbidangpekerjaan.Dalamhal mi orientasipendidikanharusselari danben-sepadudenganrancangan-rancanganpembangunandengancaramelakukanreformasipadakurikulum persekolahandanlatihan.

Adakah pendidikan di Malaysia dapat mengisi kepenluan-kepenluanyangdinyatakan?Jawapannyaialah‘ya’ tetapi padaseba-hagiannyasahaja.Memangdiakui bahawanegarami mengamalkanprinsip demokrasidan kesaksamaandalam pendidikan formal,namun padasebahagianyang lain penekananyangtinggi kepadakredentialismedan ‘paperqualification’ dalam sistempendidikanformal mengaburimatlamatdan objektif pendidikansebenarnya.Pendidikantidak lagi ditinjau dan perspektif‘nendidikanseumurhidup danberterusan’sertadan segi kerelevanannyadalamprosespembangunanindividu sebagaipesertaaktif dankreatif bagi pem-bangunannegara.Justeruitu, dapatlahkita lihat satugenerasiyang

485


stereotaipdan konservatifpemikiran mereka,iaitu yangmenolakkepentinganpendidikantak formal danbukanformal sertakurangpekauntukmempentingkatkandayausaha,kemahirandanproduk-tiviti. Keupayaanindividu mendukungdan mengamalkanpninsippendidikanseumurhidup dankeupayaannyauntuk sentiasamem-pertingkatkandayausaha,kemahirandanproduktiviti merupakancini-ciri individu yangprogresifdan moden.

Modenisasidan Kualiti Kehidupan

Pemodenanadalah satu konsep yang tidak mudah dihuraikankeranabanyak aspek yang berkait denganpemodenan.Walaubagaimanapunsecarakasarkita bolehmengatakanbahawamasya-rakat Barat lebih awal rnencapaipemodenanberbandingdengankebanyakanmasyarakatTimur. Misalnya, kita boleh mengatakanmasyarakatdi AmenikaSyanikat,Britain danJermanBaratlebihmodendaripadamasyarakatdi Thailand,MalaysiadanIndonesia.Olehitu, apakahcini-ciri yangmenjadipenentustatuspemodenan?

Bagi mengkonsepsikanpemodenankita perlu meninjaudansudutpersejarahanatauevolusimasyarakatitudankeadaanprimit~fkepadakeadaanmaju dan moden. Adalah satu hakikat bahawasesuatumasyarakatmengalamiprosesevolusi dan kadar prosesevolusi itu berbeza,bergantungkepada budayahidup sesuatumasyarakatdan pengaruh-penganuhluar. Jika diambil contohevolusimasyarakatEropah,makasecaraamnyaaspek-aspekyangtenevolusidalampnosespemodenanialah politik, ekonomi, sosialdanbudayapemikiran.

Dan aspekpolitik, pemodenandicapaidengancaraemansipasimasyanakatdanipadakuasa-kuasabesar, tekananfeudalismedankongkongankolonialisme.Ernansipasiataukemerdekaanmasyana-kat memberikankuasadan autonomiuntuk membuatkeputusanbagimencapaisesuatumatlamatpembangunan.Kuasadanautono-mi dalam bidang politik seterusnyamembenikankuasa danautonomidalambidang sosial,ekonomidanpembangunantekno-logi bagi pengukuhantamadunsertalain-lain bidang kehidupan.Selagiadakuasa-kuasabesar,tekananfeudalismedankolonialismeselagi itulah sesuatumasyarakatitu tiada kuasadan autonomimutlak dalam semualapanganhidup, apatahlagi untuk menentu-kan hak pembangunan.

Dan aspekekonomi,pemodenandicapaimelalui transformasi

486


modkegiatanekonomidan corak‘subsistence’kepadacorakintensifkomersial; dan corak asaspentanian(agriculture-based)kepadacorakasasindustni (industrial-based);dandan corak pengeluaranmentahkepadacorakpengeluaranterproses.Corak intensifkomer-sial, asaspenindustniandan pengeluananterprosessertaonientasiekonomi berasaskaneksport merupakanmod kegiatanekonomiyangmenjamin pulanganekonomi dan pengumpulanmodal yanglebih baik danseterusnyapeningkatantarafpendapatandan tarafkehidupanrakyat.

Dan aspek sosial, ‘pemodenandicapai melalui penyediaaninfrastrukturdanpenkhidmatanbagi kehidupanrakyatyang lebihselesadan sihat. Kemudahan-kemudahandanpenkhidmatankesi-hatan,pengangkutan,perhubungan,hiburan,pendidikandanperu-mahanadalahpentingdibeiikankepadarakyatkeranaia bertumpukepadahal-ehwalkepenluanasasbiologi, fizikal, kesihatanmentaldanrohani. Pembeniankemudahan-kemudahantersebuttidak harusdilihat sebagaipenggunaan(consumption)tetapijuga harusdilihatsebagaimempunyaipulangandanpelaburanimplisit. Dengankatalain, sumbertenagamanusiayangsihatmental,fizikal danrohaninyadapatmembenikanpenyertaanyang lebih produktif dalamprosespembangunan.Lagipun penyediaanberbagai-bagaikemudahanbolehdilihat sebagaifaedahsampinganatauinsentifyangdiberikankepadarakyatatassumbanganmeneka.

Akhir sekali, pemodenandan kualiti kehidupan dikatakanmempunyaihubunganyangrapatdenganbudayapemikiranmasya-rakat.Budayapemikiranmenujukkepadacaragayapemikirandanfahaman individu-individu dalam masyarakatmengenai~segalaaspekkehidupandanelemen-elemenpersekitarandanpenganuhnyaterhadapcarahidup masyarakat.Budayadan pengaruhnyacarahidup masyarakat.Budaya pemikiran boleh dikelaskansebagaibentuktradisional-konservatifdan bentukliberal-progresif.

Budayapemikiran bentuk tradisional-konservatifmerupakanpemikiranyangstatisyangtakutakanperubahan.Individu masya-nakatsangatsukanmembuatpembaharuansungguhpunpembaha-ruanitu membenikanfaedahkepadamereka.Contohpemikiranmiialah penibahasa‘hujan batudi tempatsendiri lebih baik danipadahujanemasdi negeniorang’.

Budaya pemikinan ~liberal-prognesif ialah individu-individumasyarakatyangmempunyaipemikinanyangterbukadanrasionaldalam membuatpertimbangan,khususnyakepadahal-hal yang

487


membawakepadakualiti kehidupanyanglebih baikatauyangdapatmemperkukuhkannilai-nilai progresifdan‘murni’. Individu-indivi-dumodenadalahindividu yangmempunyaicorakpemikiranliberal-progresif,yangbukan sahajacekapmencaripeluangbagi memba-ngunkandin sendini, tetapi juga cekapuntuk mengatasihalangandancengkamanyangmenindasmereka.

13.2 PENDIDIKAN SEBAGAI PELABURAN

Duke (1985), Coombsdan Manzoor(1974) mengatakanbahawacarayangterbaikbagi ‘menyerang’danmembasmikemiskinanialahmelalui pendidikandan ~Ini membayangkankepadakitabahawapendidikan dan latihan merupakancarayang berkesanuntuk membina kemahiran dan memberi pengetahuankepadarakyat jelata dalam berbagai-bagaikegiatanekonomi. Oleh itupembasmianbuta huruf merupakanprasyaratatau ‘prerequisite’bagipembasmiankemiskinan.Makadalamkonteksmiamatlahjelasbahawapendidikandan latihan adalahsatu bentuk penggunaan.Dalam konteks mi juga pendidikan boleh dilihat sebagaimediauntuk meningkatkantarafhiduprakyatdanmediauntuk menyusunsemulastruktur masyarakat.

Seják tamadunawal manusia,pendidikansamaada bentuk’formal, tak formal atau bukan formal telah dilihat sebagaicarauntuk sosialisasi,iaitu caramembentukindividu sebagaipesertaaktif dalam segalaurusanmasyarakatdanindividu yangberkema-hirandalambidangvokasionaltertentu.Prinsipsalingbergantunganhidup memerlukanindividu-individu denganpelbagaikemahiranvokasionaluntuk memberikanperkhidmatankepadamasyarakat

Perbincangan Keias

I . Implementasi rancangan-rancanganpembangunan diMalaysia berjalanlambat keranakurangnyapenyertaanrakyat, khususnya masyarakatluar bandar. Jelaskanaspek-aspekyangberkait denganfenomenakekurangan

‘ penyertaanmi.2. Malaysiabolehdikatakansebuahnegarayangmengarnal-

kan gabungan ideologi kapitalis-sosialis. Huraikanperkarami dan aspekdasardanamalanekonomi.

488


danseterusnyamewujudkanaliran dalamsistemekonomi.Pendekatanyangsistematikuntukmengkajiperanandansum-

banganpendidikan dalam proses pembangunannegara telahdimulakansejakawal abadyang lalu. Terdapatdua pendekatanutama, iaitu pendekatanpembangunansumber tenagamanusia(humanresourcesdevelopment)dan pendekatankadar pulangan.Kedua-duapendekatansa~ingmemadaniantara satu sama lainkerana satunya meninjau pelaburan awal dan yang satu lagimeninjaupulanganpelaburan.

PendekatanPembangunanSumber TenagaManusia

Tenagamanusiayangramaisahajabelum tentudapatmeletakkansesebuahnegarasebagainegaramaju atau negaramembangun.ContohnyanegaraIndiadanChinamempunyaibilanganpendudukmelebihi 600 juta tetapi masih dikelaskansebagainegarasedangmembangun. Ataupun sebaliknya, negara-negaraArab danAmerika Selatanyangkayadenganhasilminyak danhasil galiantidak dikelaskansebagainegaramaju atau negaramembangunsungguhpunkedudukanekonomi negara-negaratersebutkukuh.Jepun dan negara-negaraBarat dikelaskansebagainegaramajuwalaupunmerekatidak mempunyaibahan-bahanmentahdanhasilminyak. Apakahsebabnya?

JawapannyaialahnegaraJepundannegara-negaraBaratbukansahajamempunyaipendapatanper kapita yang tinggi tetapi jugamempunyaiteknologi yangmaju disebabkanoleh tenagamanusiamerekayang mahir sehinggaberjaya membawa negaramerekamemasukiera lepas-perindustrian(post-industrialera)dengancmi-�iri teknologi yangsofistikated.Tenagamanusiadi negara-negaramajuadalahsumberterpentingyangmampumenggunakansumber-sumberasasyang diimport bagi mengha~ilkanpelbagaibarangankeperluan.Dengan itu, boleh dikatakan bahawanegara-negarakapitalisBaratdanJepuntelahberjayamembentuktenagamanusiamerekasebagaisatusumberdalampelaburanekonomidantekno-logi yangmembenikanpulanganyang lumayan.Malahannegara-negaraBaratdanJepuntelahdijadikan model pembangunanbagikebanyakannegaraDunia Ketiga yangsedangmembangun.

Pembangunansumbertenagamanusiaialah prosesmemper-tingkatkan pengetahuan, kemahiran dan kemampuan tenagamanusiauntuk membolehkantenagamanusiaitu menjadi satu

4~9


daripadasumberpembangunandalamberbagai-bagaisektor,samaadaekonomi,sosialataupunpolitik. Tenagamanusiayangterlatih,berkemahirandanmempunyaisikapdannilai positifadalahpesertayangbaik yangdapatmelaksanakanprogram-programpembangun-an dengancekapdan berkesan.Myers (1964), Smith (1970) danHarbison (1973) berpendapatbahawa tenaga manusia adalahsumberpentingbagipembangunanekonomidanterdapatpertalianyang rapat di antara pendapatanper kapita denganperingkatpembangunansumbertenagamanusia.12

Pendekatanmi telahdigunakanoleh JawatankuasaPerancangPelajaran Tinggi atau JawatankuasaKhir Johari (1967) untukmenjangkakeperluantenagamanusiamahirdanseparuhmahirbagitempohlimabelastahunberikutnya,iaitu antaratahun1970hingga1985.Jawatankuasami telahmengkajikeperluantenagakerjapadaperingkatikhtisas,separuhikhtisas,mahir,separuhmahirdantidakmahir dalamsemuaagensikerajaandan swasta.Di antaraagensi-agensiutamayangterlibat adalahdalamsektor:

(a) PembangunanPertaniandanLuar Bandar(b) Perlombongan(c) PembangunanPerusahaan(d) Pengangkutan(e) Perhubungan(0 Penggunaan -

(g) PendidikandanLatihan(h) Kesihatan(i) PerkhidmatanSosial danMasyarakat(j) PentadbiranAm ‘

(k) Pertahanan(1) KeselamatanDalamNegeri

Berdasarkananalisisdatayangdiperoleh,JawatankuasaKhirJohariseterusnyatelahmengenalpastikursus-kursuspengajianyangdiperlukanbagi mengisi keperluanbekalantenagamanusiayangmencukupidalampelbagaisektoruntuk pembangunansosialdanekonominegara.Selaindaripadaitu, Jawatankuasami juga telahmengesyorkanpenubuhansekolah-sekolahvokasionaldanteknik,maktab-maktab,politeknikdanuniversitibanssertamengesyorkanpenyusunansemulastrukturkunkulumsekolahdaninstitusipenga-jian tinggi agarselarasdengankeperluantenagakerjayangdikehen-daki. MalahanJawatankuasami telah menetapkanbahawaper-

490


untukankemudahandankewanganuntukpengajianaliran sasteradansainsdanteknologipadanisbah2:3.~~Menjelangtahun 1983,pengeluaranberbagai-bagaiperingkattenagakerjatelahdapatdi-capaisepenuhnyadanpadatahun-tahunselepasitu terdapatfeno-menapenganggurandi kalangansiswazahdanlepasansekolahyangsemakinmeruncing.

Pendekatan Kadar Pulangan

Pendekatanmi telahdikatakansebagaipendekatanbagi mengukurpulangan pelaburan dalam sektor pendidikan. Kaedah utamapendekatanmi ialahanalisiskos-faedah(cost-benefitanalysis),iaitudengancaramenaksirkossumberyangdilaburkanuntukpendidik-an dan latihan dalam sesuatutempoh masadan kemudiannyamenaksirpulangandalam bentuk pertambahanproduktiviti ataupendapatanperkapita individu keseluruhannya.

Denganmenggunakanpendekatanmi, Woodhall (1970) danPsacharopoulos& Woodhall (1984)telah mendapatibahawapen-didikan membantupertumbuhanekonomi negara (lihat Jadual13.2).

Daripadaanalisisnya,Hicks (1980)mendapatiterdapatpertali-an positif di antarapertumbuhanekonomidan taraf pendapatanrakyat dengantaraf pembangunantenaga ~~ Beberapakajian lain membuktikanbahawa:* Kadarcelik hurufdi antara20—30%daripadajumlahpenduduk

men~,ebabkanpendapatannegara atau KDNK (KeluaranDalam NegaraKasar) bertambahantara 8— 16% (Wheeler,1980).b6

* Pelaburanam terhadapkadarpertumbuhanekonomi kurang

berkesanjikatidakdiiningi denganpelaburandalampendidikan(Morris, 1982).17

* Penyebaranteknologiuntukpertumbuhanekonomibergantung

padapotensidan motivasi tenagamanusiayang dikeluarkanoleh persekolahanformal (Easterlin,1981).18

* Baginegaramembangun,kadarpulanganpuratabagipelaburan

tenagamanusiaadalahtinggi berbandingdenganpelaburanmodal fisikal, tetapi bagi negaramaju hal sebaliknyaadalahbenar(Psacharopoulos,1973).19

491


Jadual 13.2 Sumbanganpendidikanke arahpertumbuhanekonomi’4

. PeratussumbangankepadaNegara kadarpertumbuhantahunan

AmerikaUtaraCanada 25.0AmerikaSyarikat 15.0

EropahBelgium 14.0Denmark ‘ . 4.0France 6.0JermanBarat 2.0Greece 3.0Israel 4.7Italy 7.0Netherlands 5.0Norway 7.0United Kingdom 12.0U.S.S.R. 6.7

AmerikaLatinArgentina 16.5

‘ Brazil 3.3Chile 4.5Columbia 4.1Ecuador 4.9Honduras 6.5Mexico 0.8Peru 2.5Venezuela 2.4

AsiaKorea Selatan 15.9Japan 3.3

‘ Malaysia 14.7Filipina 10.5

AfrikaGhana 23.2

Kenya 12.4Nigeria 16.0

Sumber: Psacharopoulos& Woodhali,him. 17.

492


Pendidikanmenghasilkanfaedahlangsungdantidak langsungsamaadakepadaindividU ataupunkepadamasyarakat.Faedahlangsungyang paling nyata ialah tenagakerja yang terpelajarmenenimapendapatanyanglebih tinggi daripadayangtidak terpela-jar. Oleh yangdemikian,dikatakanbahawafaedahlangsungpendi-dikanialahpendapatanjangkahidupindividu yanglebih baik, danpeningkatanproduktiviti dalam masyarakatdan pendapatanne-gara. Rajah13.5 menjelaskanhal mi.

Rajah 13.5menunjukkanbeberapaperkara,antaranyaialah:* Pendapatanberkaitrapatdenganpendidikan,iaitupadasesuatu

peningkatumurpekerjayangmempunyaikelayakanyanglebihtinggi memperolehipendapatanyang lebih tinggi daripadapekerjayangmempunyaikelayakanyang lebih rendah.

* Pendapatanmeningkatmengikutumur kepadasuatupuncak

dan kemudiannyamenurunsemasabersara.* Semakin tinggi tahappendidikan,semakin lambat seseorang

individu mencapaipuncakprofil pendapatannya.

Sumber: Psacharopouios& Woodhall(1985),him. 39.

Rajah 13.5 Profil pendapatan — umur mengikut peringkatpendidikanIndia, 196020

10Umur

493


Jikaperbandingandibuatantarapendapatanlulusanuniversitidenganlulusan sekolah menengah,pendapatantambahanbagilulusanuniversiti sepanjangtempohhidupmerupakanfaedahataupulanganekonomihasildaripadapendidikanuniversiti(lihat Rajah13.6 benikut).

Pendapatan($U.S.)

Lulusan Universiti

Faedah : .~.

V— Kos

~ — •Umur18— —22 65I— —I I

L ~ ~tMasa (tahun)—4 0 43-

~

Tahunkos Tahunfaedahatau pulangan -

Koslangsung($U.5.)

Sumber:Psacharopouios& Woodhali (1984),him. 41.Rajah13.6 Kadar pulangananggaranbagipendidikanuniversiti2’

Selaindaripadamemberikanpulanganlangsungberbentukgaji,pendidikanjugabolehmempertingkatkanproduktiviti hasilpertani-an.JamisondanLau (1982)mendàpatibahawabagiMalaysia,parapetani yang menerimaempat tahun persekolahanrendahadalahlebih produktif sebanyak20.4% danipadapara petani yang buta

494

PENDIDIKAN BAGI PEMBANGUNAN NEGARA

huruf.22Olehitu pendidikan,walaupunsedikitmembolehkanparapetanipekaterhadapaspekpertanianyang lebih menguntungkanseperticarapenanaman,biji benih dansistemsaliranair.

Akhir sekali, selain daripadapulanganlangsung,pendidikanjugamembenikanpulangantidak langsungkepadamasyarakatam-nya.Dengankatalain,pendidikanmempunyaipulangansosial,iaitumasyarakatyangcelik hurufsentiasasedarakankepentinganmeme-lihara keadaankesihatandin dankeadaanpersekitaransertainfra-struktur yang disediakan.Berdasarkananalisis terhadap41 buahnegaramembangun,Psacharopoulos(1984) telahmenaksirkadarpulangansosialakibatdaripadapelaburandalampendidikan.Rajah13.7 berikut menunjukkanperkarami.Peratuskadar

pulangan sosial

16

r IPeringkatPendidikan

Rajah13.7 Pulangansosialdanipadapendidikanmengikutperingkatbaginegara-negara 23

25~

20.

15

10.

5.

27

;:;~:Rendah~~

495


DaripadaanalisisselanjutnyaPsacharopoulosdan Woodháll(1984) mendapatibahawa:

* Pulangansosialperibadibaginegara-negaramembangunadalah

paling tinggi di peringkatsekolahrendahberbandingdenganlain-lain peringkatpendidikan.

* Pulanganperibadimelebihi pulangansosialterutamanyabagi

lulusanuniversiti.* Pulangansosialdanperibadiakibat daripadapendidikandan

latihanadalahtinggi bagi negara-negaramembangundaripadanegara-negaramaju.

Berdasarkanhujah-hujah yang dikemukakan sebelum midapatlahdisimpulkanbahawapendidikandan latihanyangdiberi-kanuntukrakyatadalahsatupelaburanjangkapanjangdanbukan-nyahanyapenggunaanperkhidmatansosial.Ramaiyangmengang-gapbahawaperuntukankewangandaninfrastrukturyangdilabur-kan untuk pendidikan memberikanpulanganatau output yangmerugikan.Anggapanbeginiadalahdisebabkanbahawapengukur-an kadarpulanganpendidikanamatsukardiukur danditentukansecaraeksplisit.

Daripadaperbincangansebelummi, dapatlahdilihat bahawaperuntukankewangandan infrastrukturuntuk pendidikanadalahsatupelaburanyangmenguntungkan,iaitu menghasilkanpulanganperibadidan sosial yang positif dan berterusandan selanjutnyamemberikanpulanganpertumbuhanekonomi per kapita negarayang positif dalam tempoh jangka panjang. Dengan itu, tidakmenghairankanbahawapermintaanuntukpendidikan,yangdapatdilihat pada bilangan pendaftaranpelajar, semakin bertambahmengikutmasa,samaadadi institusipendidikankerajaanmahupunswasta.24Selarasdenganitu, peruntukankewanganbagioperasidanpembangunanpendidikannegarami bertambahbagi setiapran-canganlima tahun Malaysia.25

RINGKASAN

* Kurikulum pendidikanmenentukanjenistenagamanusiayang

dihasilkansertakeupayaan,sikapdannilai tenagamanusiaitu.* Pendidikan,samaadaformal, tak formal ataubukan~formal

adalahmedia untuk membanterasgejalakemiskinan dengan

496


cara membasmibuta huruf dan dengancarameningkatkantahappenyertaanrakyatdalamprogram-programpembangun-an politik, ekonomidansosial.

* Pendidikan diiringi denganpembelajarandan kedua-duanya

salingmelengkapidi antarasatusamalain. Pendidikanadalahelemenpentingdalam budayahidup masyarakat.Masyarakatyangmengamalkanprinsip pendidikanseumurhidup adalahmasyarakatyangprogresifdanpekaterhadappemodenandanpeningkatankualiti kehidupan.

* Fenomena‘time-lag’ dan ‘kurikulum lama benvajah baru’

menampilkanketidaklenturankurikulum pendidikan,khusus-nya pendidikan tinggi bagi mengisi keperluanpembangunanekonomi, teknologidanpenindustrianpadamasahadapan.

* Fenomena‘educatedunemployed’wujud akibatoutputpendi-

dikan yang cepat yang tidak mengimbangi perkembanganekonomidansosial.

* Potensipendidikantak formal perludikembangkanagardapat

memudahkanprosespembangunanmasyarakatluar bandar.* Pelaburankewangandaninfrastrukturuntukbidangpendidik-

anmemberikanpulanganperibadidansosialyangpositif.* Pelaburanuntuk pendidikanrendahmemberipulangansosial

yangtinggi sementarapelaburanuntuk pendidikanuniversitimembenipulanganperibadiyangtinggi.

LATIHAN

BahagianI

Arahan: Baca setiap soalandenganteliti dan pilih hanya satujawapanyangbertepatanuntuk sesuatusoalanitu.

1 . Dan segi ekonomi,pendidikanmempunyaikomponenpeng-gunaandanpelaburan.Dan konteksapapendidikanitu dikata-kan sebagaipenggunaan?

A. Politik. B. Sosial.C. Agama. D. Estetika.E. Intelek.

497


2. Satucontohpendidikanformal ialah

A. Sekolah kerajaanB. Menonton televisyen.C. Kursus jangka pendek ternakan ikan.D. Membacaakhbar.E. Kursus gayapos.

3. Yangmanakahdi antaraberikut TIDAK betulmengenaipem-belajaran?

A. Ia perubahan pengalaman.B. Ia menyediakan individu sebagaipesertapembangunan.C. Ia boleh berlaku secara individu.D. Ia satu sin insiden terancang.E. Ia berlaku dalam situasi formal.

4. Domain yang paling kuat mempengaruhihaluandan kadarprosespembangunannegaraialah ...

A. Politik. B. Pendidikan. C. Ekonomi.D. Agama. E. Sosial.

5. Ideologi ekonomi negarakapitalis berbezadaripadanegarasosialis. Di antarayangberikut,yangmanakahsatu daripadaciri negarasosialis?A. Ada golonganpemodal dan elit yang dominan.B. Mengutamakan pertumbuhan ekonomi.C. Onientasi perdaganganbebas.D. Menggalakkan pelaburan asing.E. Mengutamakan ekuiti dalam ekonomi.

6. Pendidikan itu adalahsatubentuk pelaburan yangmemberikanpulanganperibadidansosialyangpositif. Yangmanakahdan-pada kenyataan-kenyataan benikut adalah BENAR secaraumumnya.

A. Sumbangan pendidikan terhadap pertumbuhan ekonominegaraadalahtinggi bagi negaramaju berbandingdengannegaramembangun.

B. Pulangan sosial danipada pelaburan pendidikan di negara-negaramembangunadalahlebih rendahdaripadanegara-negaramaju.

498


C. Pulangan sosial danipada pelaburan pendidikan di negara-negaramembangunadalahtinggiuntukpendidikanpering-kat rendahberbandingdenganpendidikanuniversiti.

D. Pulangan peribadi danipada pelaburan pendidikan untuknegara-negaramembangunadalah lebih besar danipadapulangansosial.

E. Pertumbuhanekonomidi negara-negaramaju amatbergan-tung pada sumbanganpendidikan daripadasumbanganteknologi.

7. Penyertaanrakyatdalamprosespembangunannegarameliputitahap:

(i) Penetapanmatlamatdanobjektif.(ii) Penetapanpnioniti projek pembangunan.

(iii) Penancanganstrategipelaksanaanrancangan.(iv) Penubuhanorganisasi.

A. (i), (ii) dan (iii).B. (ii) dan (iii).C. (iii) sahaja.D. (iii) dan (iv).E. Kesemuadi atas.

8. Perkembanganekonomimemenlukaninput. Input itu meliputi:

(i) Kewangan(ii) Teknikal

(iii) Tènagakerja(iv) Bahanpengeluaran

A. (i), (ii) dan (iii).B. (ii) dan (iii).C. (iii) sahaja.D. (iii) dan (iv).E. Semuadi atas.

9. Di antara faktor-faktor berikut, faktor yangmanakah membeni-kan pengaruh yangmenentukankadar dan haluan pembangun-an negara?

(i) Doronganpolitik.(ii) Sumbertenagamanusiatenlatih,

499


(iii) Kepakaranteknikal.(iv) Sumberalamsemulajadi.

A. (i), (ii) dan (iii).B. (ii) dan (iii).C. (iii) sahaja.D. (iii) dan(iv).E. Semuadi atas.

10. Rajahbenikut menunjukkanpulangansosialdanipadapelabur-an modal manusiadanmodal fizikal.

Peratuskadar20

pulangansosial

15

10

5 modalmanusia

I) I 4— —>$1000 >$l000

(Negaramembangundanmiskin) (Negaramaju dan kaya)

Pendapatanper kapita tahunan ($U.S.)

Yangmanakahdaripadabenikut adalahbenarbagi rajahdi atas?

(i) Negaramaju dan kaya lebih memerlukansumbermodalmanusiadaripadasumbermodal fizikal.

(ii) Kadarpulangansosialdanipadapelaburansumbermodalfizikal melebihipulanganpelaburansumbermodalmanusiadi negaramaju dankaya.

(iii) Kadarpulangansosialdanipadapelaburansumbermodal

— ~ —— — — modal fizikal

500


fizikal melebihipulanganpelaburansumbermodalmanusiadi negaramaju dankaya.

(iv) Bagi negaramembangun,pulangansosialdaripadapela-buran modal manusia lebih tinggi danipada pelaburanmodal fizikal.

A. (i), (ii) dan (iii).B. (ii) dan (iii).C. (iii) sahaja.D. (iii) dan (iv).E. Kesemuadi atas.

Bahagian II

Arahan: Jawabsemuasoalan.

1 . Jelaskonsep-konsepberikut:

(a) Pembangunan (c) Pembelajaran (e) Kapitalis(b) Penyertaan (d) Budayapemikiran (1) Sosialis

2. Pembangunanmasyarakatamatlambatberlakusekiranyaaspekpemikirantidak dititikberatkan.Mengapa?

3. Pertumbuhandanpembangunanekonomiberkaitrapatdengankestabilanpolitik, doronganpolitik danteknologi. Jelaskan.

4. Pendidikanmempunyaikomponenpenggunaandanpelaburan.Huraikan. ‘

5. DasarEkonomiBaru(DEB) mempunyaiduamatlamatutama.Pencapaianmatlamat DEB amat tidak memuaskan.Selidikfaktor-faktoratauaspek-aspekyangmenyebabkanhal mi.

NOTA

I LaporanJawatankuasaKabinet MengkajiPelaksanaanDewanPc/ajar-an 1979. Kuala Lumpur: DewanBahasadanPustaka,him. 238.

2 Educationfor development.Report III Fifth African Regional Con-ferenceAbidjan September— October 1977. Geneva:InternationalLabour Office, him. 3—13.

3 Hilgard,ER. & Atkinson, R.C. 1967. Introductiontopsvchology.NewYork: HarcourtBrace,him. 27.

4 Cropley, A.J. 1980. Towardsa systemof l~felongeducation.Oxford:PergamonPress,him. 8.

501


5 Jarvis,P. 1983. Adult and continuingeducation: Theory’ andpractice.London:Croom Helm,him. 125.

6 ibid., him. 26.7 Educationfor development.Report III , Fifth African Regional Con-

ference,op. cit., him. 13.8 RancanganMalaysia Kelima 1986—1990. Kuala Lumpur: Jabatan

‘ CetakKerajaan1986, him. 504.9 Ibid.

10 Fagerlind,I & Saha,L.J. 1983. Educationandnational development:Acomparativeperspective.New York: PergamonPress,him. 208.

I 1 Rujukanmenyeluruhkepada:Duke, C. 1985. Combattingpovertythroughadult education.-Nationaldevelopmentstrategies.London:CroomHelm.Coombs,P.H & ManzoorAhmad 1974. Attackingruralpoverty: hownonformaleducationcan help. Baltimore: JohnHopkins UniversityPress.

I 2 Rujukanmenyeluruhkepada:Myers, C.A. 1964. Therole of educationin economicgrowth! DalamHumanresourcesdevelopmenttraining course. Bergneustadt:OECD.South,A. 1970.Aninquiry into thenatureandcauseofwealthof nations.London:Dent& Sons.Harbison,F.H. 1973.Humanresourcesasthewealthofnations.London:Oxford University Press.

13 Laporan Jawatankuasa Perancang Pelajaran Tinggi 1967. KualaLumpur: JabatanPercetakanKerajaan,him. 48.

14 Psacharopoulos,G. & Woodhail,M. 1988. Educationfordevelopment.An analysis of investmentchoices.London:Oxford University Press,him. 17.

15 Hicks, N. 1980 Economicgrowth andhuman resourcesWorld BankWorking PaperNo. 408, WashingtonD.C.

I 6 Wheeler,D. 198.0. Humanresourcedevelopmentandeconomicgrowth indevelopingcountriesWorld Bank Working PaperNo. 407,WashingtonD.C.

I 7 Morris, R. 1982. Economicgrowth in crosssection.London:BirkbeckCollege.

18 ~asterlin,R. 1981.Why isn’t the whole world developed?JournalofEconomicHistory 41 . (March): 1 —19.

19 Psacharopoulos,G. 1973. Returnsto education:An international corn-parison,NewYork: ElsevierandJessye— Bass.

20 Psacharopouios& Woodhall 1985. op. cit., him. 39.

21 Ibid., him. 41.

22 Jamison,D.T. & Lau L.J. 1982. Farmereducationandfarmefficiency.

502


Baltimore: John Hopkins UniversityPress.

23 Psacharopoulos& Woodhail 1985. op. cit., him. 58.

24 RujukMinistry of Educationof Malaysia1986. Educationalstatistics.Kuala Lumpur, him. 10.

25 Ibid., him. 125.

503

BAB 14BEBERAPA ISU PENDIDIKAN MASA KIN!

‘Dalam pendidikanmemberi sumbanganyang signifikan bagikesamarataansosial,samaadayangdialami padaperingkatawalatauyanglebih lewatdalamkehidupanindividu, makaperananpendidikanmestilahlebih luasdaripadahanyan’enyediakanmdi-vidu mendapatkankelayakankertasuntukmendapatkankerja.’

... OECD’

Bab terakhir mi bertujuanuntuk membangkitkanbeberapaisuuntuk renungankita bersama-samatentang perkembangandanusahadalam sistem perididikan. Pendekatanperbincangandalambabmi adalahmenurutperspektifmakrodanobjektifnya ialah:

* Membincangkanisu tentangmatlamatdancabaranbagisistem

pendidikanuntuk melihat sifat progresif dan inovatif sistempendidikandantrend-trendperubahanke arahitu.

* Membangkitkansemulamotivasi bagi menghayatinilai inte-

grasikaumdanintegrasinasionalsertamembangkitkansemulakerencamanmasalahdalammencapaiintegrasinasional.

* Membangkitkankepekaanatausensitiviti tentangperimusta-

haknyabudayailmu bagimembinamasyarakatyangberfikiranliberal, modendanproduktif.

* Membincangkanaspekpengajarandan pembelajarannilai

dalamkurikulum sekolahsertakategoridanjenis nilai dalamkontekskehidupanmanusiadanmasyarakat.

504

BEBERAPA ISU PENDIDIKAN MASA KIN!

14.1 SISTEM PENDIDIKAN MALAYSIA: PERSPEKTIFMATLAMAT DAN CABARAN

Sejakmerdekasistempendidikannegarami telahmengalamibebe-rapaperubahanyang pesat,samaadadan segi fizikal mahupunkandungannya,samaadadan segimakromahupunmikronya,samaadapadaperingkatrendahmahupuntinggi. Denganlain perkataan,sistempendidikan kita sering mengalamiprosesubahansuryangdinamis.

Perubahan-perubahandan kedinamikan sistem pendidikannegarami berpuncadaripadabanyakfaktor, antaranyaialah; per-kembangansains dan teknologi,perkembanganilmu yang pesat,pengaruhantarabangsa,permintaanmasyarakat,aspirasi politikdanekonominegara,danrevolusi pemikiran dalambidangagamadan estetika.Oleh yang demikian, sistemdanprosespendidikanmempunyaisifat vektor— iaitu mempunyaiarahataumatlamatdanjugamagnitud.Matlamatadalahsesuatuyangdiingini dandiformu-lasikanterlebihawal(predetermined),sementarakadarkelancaranpencapaianmatlamatmerupakanmagnitud.

Faktor-faktor seperti persekitaran,sumber dan perbekalan,pentadbirandanpengurusan,kebudayaan,nilai dansikapindividu,peringkat-peringkatpendidikandanberbagai-bagailagi bolehmem-ben kesan-kesanyangberbeza-bezakepadasistempendidikan.Jus-teru itu, magnitud kelancarandan pencapaianmatlamat tidakmungkin tercapaiseratusperatus,malahanketiadaanpengawalankepadafaktor-faktoryangmemberikesannegatifbolehmenjejaskansistemtersebut.

Secaramenyeluruh,matlamat pendidikan menjadi berbeza-bezajika dilihatdaripadaperspektifyangberlainan.Dansegifalsa-fahnya,pendidikanadalahsuatuprosesuntukmembentukmanusiayang berkembangsecaratotal, samaadadan segi jásmaniataurohani.Dan segipolitik dansosial,pendidikanbertujuanmembina”manusiayangdapatmemainkanperananyangberkesanbagikese-jahteraanmasyarakatdanmanusiasejagat.Dan segi ekonominya,pendidikanadalahuntukmenyediakanindividu dengankemahiran-kemahiranmentaldanmanipulatifbagimenghadapicabaran-cabar-anhidupdanuntuk mempertingkatkanproduktiviti ekonomi.Dansegi ekonominya,pendidikanadalahuntuk menyediakanindividudengankemahiran-kemahiranmentaldanmanipulatifbagi meng-hadapicabaran-cabaranhidup danuntuk mempertingkatkanpro-

505


duktiviti ekonomi.Dan segi estetikanya,pendidikanadalahuntukmembentukmanusiayang mempunyaiemosiyang seimbangdanmanusiayangpandaimenikmatidanmenilai keindahanalamlahiriah,keseniandankebudayaan.Dan segi fahamanidealismedan Islam,prosespendidikandanmencariilmu itu adalahuntukmencarikebe-narandanmengenaltentangkeagungandankeilmuanTuhan.

Walauapapun fahamanpemikiranterhadappendidikandanmatlamatnya,namunpenekananyang dibenkankepadasesuatubidangtidak harusterlaluekstremlalu mengetepikanbidang-bidanglain. Oleh keranakehidupanmanusiamencakupiberbagai-bagaiaspek,makapendidikansertaprosesdanmatlamatnyaharusmen-cakupiberbagai-bagaiaspekjuga.Ilmu-ilmu, kecualiyangdustadansihir, salingmelengkapiantarasatusamalain bagi faedahperkem-

bangan ilmu itu sendiridanbagifaedahmanusia.Prosespendidikanadalahuntukmendedahkanmanusiakepadaberbagai-bagaicabangilmu bagimelahirkansifat keinsafankepadamanusiaitu sendiriten-tangkebesaranilmu Tuhan.

Prosespendidikanberlakusepanjanghayatmanusia.Ta jugaberlakudalampelbagaicaramelalui seluruhpancainderamanusia,bukansekadarmelalui penglihatandanpendengaransaja.Dengankata lain, prosespendidikanboleh berlakusecaralangsungatautidaklangsung,secaraformalatautidakformal, secaraberguruatautidak berguru,dan secarapenglihatanatausentuhan-rasa.

Manusiadilahirkan dengankeupayaanmentalyangberlainankeranapewansangenetikyangberlainan.Interaksiunsurmi denganunsur-unsurlain sepertialam persekitarandanmasyarakatmeng-hasilkankepelbagaianperwatakan,nilai, sikap,akidahkeagamaandanmentaliti individu-individu dalammasyarakatmanusia.Umpa-manyä,matlamatdanfalsafahpendidikannegaramibakalmenentu-kan haluanperkembanganmentaliti, nilai, sikap,danjenis tenagamanusiayang ingin dilahirkan. Pendekatan-pendekatanyang di-

. gunakandalamprosespendidikanpula menentukankeberkesananpencapaiansebahagiandaripadamatlamat-matlamatatauobjektif-objektif yang digariskan.Nilai masyarakatterhadappendidikan,peruntukansumberdaninfrastruktur,kompetensidansikappelajar-pelajar dan guru-guru, keefisienanpentadbirandan pengurusan,kadaraliran makiumatdan lain-lain faktor lagi bagi menentukanpencapaiansebahagianyanglain daripadamatlamat-matlamatter-sebut.

Olehyangdemikian,jika matlamat-matlamatpendidikantidak

506

BEBERAPA ISU PENDItMKAN MASA KIN!

tercapai dan falsafahnya tidak dituruti, maka, pihak institusipendidikan seperti sekolah, maktab dan universiti tidak harusdipersalahkanataudituduh sebagaitidak mampu memikul tang-gungjawab,malahanseluruhmasyarakatharusjugamemikulwadahdanpadahnyabersama-sama.

Kuantiti pelajar yang lulus dalam peperiksaandan bilangangraduanyangkeluardan institusipendidikantinggi padatiap-tiaptahun tidak harusdijadikan kritenautamabagi mengukurkeber-kesanansiste~mpendidikannegarami. Adakahkuantiti itu mencer-minkanpencapaianmatlamat-matlamatsistempendidikannegarami?Sudahtentunyami tidak keranakuantiti tidak sebenarnyameng-gambarkanpelajar-pelajardangraduan-graduanyangterdidik,yangbermoral,yang berestetika,yangmenghormatihidup demokrasi,yangmenjunjungkedaulatanrajadannegara,yangbersikappro-duktif, yangberminatmenimbailmu, yang menyokongsemangatperpaduan,yangmemegangteguhpadaagama,yangmahirdalambidang sainsdan teknologi,dan yangfahamdengancita-cita danaspirasinegara.Jika kuantitimengatasisegalaprioriti dalamsistempendidikan,maka,lahirlahgenerasimasyarakatyangberpengetahu-an tetapi tidak terdidik untuk menghadapicabaran-cabarandankeperluan-keperluankehidupandunia lahiriah, akliyah, insaniahdanbatiniah.

Untuk mencapaimatlamatpendidikanyang bermutuadalahsatuperkarayangamatsukarkeranamutumempunyainilai subjek-tiviti. Konsepdanrangkapendidikanbermutumasihbelumterbinawalaupunbeberapakalanganseringdiperkatakantentangpendidik-an bermutu.Konsepmutu mi sangatsukarmenjadi operasionalkeranaapayangbermutubagi kita mungkin tidak bermutubagioranglain. Tetapi, suatuperkarayangjelas ialahmutu yangtinggiamatbergantungpadainput, iaitujika bahan-bahandankepakarandalaminputbermuturendah,makasudahtentuoutputnyabermuturendah.Malahanjugamungkinberlakujikabahan-bahaninputdankepakaranyangbermutu tinggi pun botch mengakibatkanmutuoutputyangrendahkeranakelemahan-kelemahandalamproses.

Bagi negarami, dan sejak merdeka,falsafah, matlamatdanobjektifsistempendidikannyaadalahberteraskandanberlandaskanpolisi-polisi yangterkandungdalam DasarPelajaranKebangsaan1956danAkta Pelajaran1961.MatlamatutamaDasardanAktamiadalahuntuk membinamasyarakatMalaysiayang bersatupadusertamempunyaiidentiti kemalaysiaanyangtersendiri.Pengusulan

507

PENDIDIKAN DI ~ALAYSIA

Rukunegaradan DasarEkonomi Baru selepastahun 1969 telahmemberikanmotif keduabagi sistempendidikaniaitu motif ‘mem-bangunkandanmemajukantarafsosioekonominegara’.Sistempen-didikan telahdiberikanmandatdantanggungjawabuntukmening-katkantarafhidupdanproduktiviti bidangekonomirakyat,khusus-nya, bagi masyarakatluar bandar.

Walaupun sistem pendidikan kurang berupaya mencapaikedua-duamatlamat tersebut sepenuhnya,sekurang-kurangnyahasil-hasilsepertipeningkatanmobiliti sosialmasyarakatluarban-dar telahdapatdiasaskan.

Cabaran-cabaran

Adakahdenganpeningkatansemangatperpaduandanmobiliti so-

sial masyarakatsudahmencukupibagipentakrifankeberkesanandanpeningkatanmutusistempendidikannegarami? Jangkaanhidupdizamanmoden, kepesatanperkembanganteknologi dan perkem-banganilmu dalampelbagaibidangmemerlukanformulasifalsafah,matlamat,objektif danproseduryangbarusupayakesemuanyaitudapatmemperkukuhkanlagi apayang sudahterasas.Perkaramimerupakancabaranyangpertamadanutamayangperludihadapioleh sistempendidikankita, supayakekal bertahandan mampumemikulaspirasirakyatdannegarabuatbeberapadekadyangakandatang.

Merevolusikanseluruh sistem pendidikan,bukan sebahagiankecilnya saja, selepassesuatutempoh masajangka panjangamatperlubagi membasmiseluruhpenyakitdankelemahanyangwujuddan mencengkamsistem itu. Pembaharuan-pembaharuanperlumelibatkan komponen-komponenstruktur, infrastruktur, agihantenagakerja,prosedur,prosesdanpenekananagardapatmelahirkansatusistembaruyang mampu pula bertahandalamsesuatutempohmasajangka panjangyangakandatang.Keenggananmemperbaha-

rui ataukadangkalamelihatkeperluanbagi membuatpembaharuanmerupakansatusikap ortodoksyangmerugikan.

Cabaranyang keduabagi sistempendidikannegarami ialahmemperbaikiselisihanyangwujuddidalamsistempendidikan,samaadaperingkatmakro mahupunpada peringkat mikro. Selisihanmakromencakupiketidakseimbanganpadaperuntukankewangan,infrastrukturdangunatenagapadapenngkatnegeri,daerah,jenis-jenissekolah,peringkat-peringkatpendidikan(rendah,menengah,

508

BEBERAPA ISU PENDIDIKAN MASA KINI

tertiar) danpadaperingkatperancangan(bagimatlamatsosialdanekonomi).

Selisihan mikro pula merangkumikomponen lembut sistempendidikansepertikurikulum danprosespembelajarandan peng-ajaran.Ia meliputi aspekpeningkatanprestasi,nilai, sikap,motivasiterhadappelajaranpadapelajar-pelajar,terhadappengajaranpadaguru-gurudanterhadapkeberkesananorganisasipadakakitanganpengurusan. ~

Kedua-duajenisselisihanmi perludihalusimartabatnya.Kaji-an-kajiandananalisis-analisisharusdijalankanbagimengesankelas-kelasdantahap-tahapketidakimbangandi dalarnsistempendidikanagarlangkah-langkahimbangsemuladanalternatif-alternatifdapatdirumuskandandilaksanakandengansebaikmungkin.

Cabaranyangketigayangperluditempoholehsistempendidik-anformal padaperingkatrendahdanmenengahialahpeningkatanpenglibatanmurid-murid dalam prosespengajaran-pembelajarandanpeningkatanusaha-usahagigih guru-gurudalamprosespeng-ajarandanpendidikan.Faktormasapersekolahanharianmerupa-kan faktor utama yang mendesakpenglibatanmund-murid dan

, guru-guru.Penampalan‘superficial’ ke atassebahagiankecil daripadasis-

tern, rnisalnyakepadakomponenlernbut seperti kurikulurn saja,tidak akan memberikanganjaran yang diharapkankerana Se-bahagian,besardaripadasistemitu masihpadabentukdanidentitiyanglarna.

Amalanpersekolahanduasesi,scsipagidanpetang,yangtelahberjalan sejak lebih daripada25 tahun yang lalu, semernangnyarnernendekkanmasapersekolahanharian.Akibatnya murid-muriddan guru-guru terlalu sedarakankesuntukanmasabelajar atauberinteraksidi dalambilik darjahdansekolah.Keberatanmasalahmi ditambaholeh skopbidangpelajaranyang luas.

Fenornenakekanganmasadan sindrom ‘exam-oriented’me-rupakanantarasebab-sebabutamakekakuandalampembelajaranmurid-muriddalarnpengajaranguru-guru,dandalamperancanganskopbidang-bidangpelajaran.

Sindrom ‘exam-oriented’ menekan murid-murid di dalamprosespembelajarankeranamerekabelajar untuk mendapatkankredit yang baik di dalarn peperiksaan.Akibatnya murid-muridtidak mernpunyaisemangat‘belajaruntukmenimbailmu danmen-jadi orang yang terdidik’. Selanjutnya murid-murid tidak ada

509


motivasi, minat, dedikasidan inovasi semasamereka belajar disekolah.Pelajarandipelajari secarahafalan(rote)dansikappositifdalammencari ilmu sepertisikap suka membacapupusmengikutmasa2 semakinlamamerekabersekolahsemakinlemahkeyakinanmerekaterhadapmatlamat dan fungsi pembelajarandan perse-kolahan.

Kekanganmasadansindromtadijugamemberikansatudayatekanannegatifterhadapfleksibiliti dan kreativiti padaguru-gurudalampengajarankeranamerekaterlalu mengejarmasadaninginmenjaganamabaik sekolahdalambidangakademik.Dengandemi-kian, adalahwajar dijangkakanprosespendidikanyangberlakudisekolah-sekolahdi negarami merupakanprosesyangberatsebelahdantidak seimbang.

Alternatif baru bagi memperbaikisuasanapembelajarandanpengajarandi dalambilik darjahialahpenggunaansatusesiperseko-lahansaja,iaitu masapersekolahanharianbolehdipanjangkandan6 jam sehanikepada9 jam sehani.Masapersekolahanhananakandapatmengurangkanataumenghapuskankesannegatifkekuranganmasapada guru-guru dan munid-munid. Guru-gurudan munid-munidakanmempunyailebih banyakmasauntukbeninteraksisecaraaktif danpositif dalamprosespendid~kan.Secaratidak langsung,alternatifmi akanmeningkatkankesedaranguru-guruuntukmen-jadi lebih kompetendanprofesionaldi dalampengajaranmereka.

Penganutanmasapersekolahanhariansatuscsi memenlukanpenumusanprosedur-pnosedurbaru di dalam organisasisekolah,kaedahmengajar,perancangankunikulum danpadasistempendi-dikankeseluruhannya.Sepertiyangdijangkakan,sistempersekolah-an satuscsi mi memerlukanpembinaansekolah-sekolahyanglebihbesardan perbelanjaanyang lebih besar.Walau bagaimanapun,alternatifmi merupakansatudanpadacabarandalamusaha-usahamempentingkatkantaraf pendidikanrendahdan menengahpadamasaakandatang.

Menyentuhfasalpembesaransaizsekolah,bangunan-bangun-ansekolahpadamasasekarangmungkintidakcukupuntukmenam-pung bilanganmunid-muridyangbesarpadamasasepuluhtahunakandatang.mibendasarkanfaktabahawapadatahun1985bilang-an murid~muridyangmemasukisekolahrendahialah seramai2.2juta orang,ke sekolahmenengahrendahseramai918 400orangdanke sekolahmenengahatasseramai309 600 orang.(Untuk keterang-an lanjut sila lihat Jadual 14.1). Oleh itu, perancanganpem-

510

Jadu

al14

.1B

ilan

ga

np

ela

jarm

en

gik

utp

erin

gka

tpe

nd

idik

anu

ntu

kta

hu

n19

80,1

985

da

nl9

90

~

Perin

gkat

Pend

idik

anBi

l.19

80 %19

85B

il.19

90~

%(J

an

gka

an

)B

il.P

ert

am

1980

—85

ba

han

(%)

1986

—90

Ren

dah

Men

enga

hren

dah

Men

enga

hat

as

Me

ne

ng

aht

ingg

iP

en

did

ika

ngu

ru

Pe

nd

idik

ant

ert

iar

20

08

58

7

8120

65

247

889

2948

413

247

3882

3

63.8

25.8 7.9 0.

9~

0.4

1.2

219

167

6

9184

06

333

041

4663

816

559

7504

2

61.2

25.6 9.3

1.3

0.5 2.1

24

34

40

7

1055

756

413

866

5788

2~

1986

9

1370

47

59.1

26.5

10.1 1.

40.

5

3.2

9.1 13.1

34.4

58.2

25

.0

93.3

11.1

14.9

24.3

24.1

20.0

82.6

Jum

lah

.3

150

095

100.

035

811

362

100.

04

118

827

100.

013

.715

.0


besaransaizsekolah,peruntukankewangandangunatenagaperludiselaraskanrnengikutdata-datademografikbagimengelakkankan-cingan(bottle neck) dalamsistempendidikan.

Cabaranyangkeempatyangharusdihadapiolehsisternpendidik-annegarami ialah peningkatanprofesionalismeguru-guru.Salahsatusebabutama kerendahantaraf profesionaliSmeguru-guru ialahkekuranganusaha-usahapositif olehkesatuan-kesatuanguru.Kesa-tuan-kesatuanguru dan pihak KementenianPendidikan masihbelum merangkasatu konsepprofesionalismesertaprogram-pro-gramyangtekal dan menyeluruhbagi memperbaikikeadaanyangadasekarang.

Laporanprestasitahunanmengenaikerja guru piasih tidakmenggambarkantaraf profesionalguru. Justeruitu nilai, sikap,kreativiti dan inovasi guru-gurumenurunmengikut masakeranadedikasidan usaha-usahamurni merekatidak diambil kira dalarnkenaikangaji ataupangkat.

Cabarankelimabagisistempendidikannegarami ialahpening-katan produktiviti melalui penganutanfahamankolektiviti ataukesatuanmatlamatdi kalanganbahagian-bahagianKementenianPendidikan.Sudahhampir30 tahun,rnasihtiadausaha-usahagigihbagi melicinkan aliran maklumat di antara bahagian-bahagiankementeniandisebabkanoleh fenomena‘institutional pride’ dan‘perlindunganbirokratik’. Oleh itu program-programatauprojek-projekpendidikantidak dijalankansecarakolektif. Misalnya,projekpenyelarasanistilah BahasaMalaysiamasihbelummencapaitahapmuktarnadwalaupunsudahhampir 1 5 tahunia dijalankan.

Cabarankeenamyangpenludihadapioleh sistempendidikannegarami ialah mengkajisemulamatlamat-matlarnatdanobjektif-objektif pendidikantinggi selanasdenganpenkembangansosialdanekonomi semasa.Di antara isu-isu yang mendesakpengkajiansemulamatlamat-matlamatpenubuhaninstitusi pendidikantinggisertamatlarnat-matlamatkursusyangditawarkanialah:

* Permintaansosialterhadappendidikantinggi yangmendesak

akibatkesedaranuntuk membukapeluangyang lebih banyakkepadamerekayangIayakataudasansamaratadanbagimeni-perbaiki ketidakim1~angan.Juga,permintaansosialyang ben-tambahadalahdisebabkankesedaranbahawapendidikandankelayakanyangtinggi menjaminmobiliti sosialdanproduktivitikenjayang lebih baik.

512


* Fenomena‘pengangguransiswazah’yangbertambahmeruncing

akibatkemelesetanekonomiduniadannegaratelahmenyebab-kanjangkaanpelajar-pelajardanmasyarakatumumterhadapfungsi-fungsi,orientasidan peranan-perananbaru yangperludimainkandandiikuti olehinstitusi-institusipendidikantinggi.4Keadaanmi telah mempengaruhimasyarakatuntuk memintapihak-pihakinstitusi merumussemulakunikulum pendidikantinggi dan corak yang mementingkanakademikdan ‘creden-tialism’ kepadacorak yangmembinakemahiranbekerja’.

mi bermaknakursus-kursuspeningkat profesionalyangmembekalkan siswa-siswa dengan pengalaman-pengalamanalampekerjaanpenlulebih banyakdanlebihterbukaditawarkanoleh institusi pendidikan tinggi, khususnyaoleh universiti-universiti. Di samping memberi penekanankepada mutukemahiran,pengeluarantenagapekerjaharusmengambilkirapermintaanpasaranburuhdalampelbagaisektorekonomidansosial.

* Perkembanganteknologimodenyangmemerlukantenagakerja

profesionaldalam bidang teknologi tinggi, khususnyadalambidangperindustrian.Perkarami harusdiberi perhatianutamaoleh semuainstitusi pendidikan tinggi jika negarami ingindiiktiraf sebagainegaramaju.

* Aspirasi masyarakatuntuk melahirkansiswa-siswi generasi

akandatangyangbukansahajaberpengetahuantetapijuga ter-didik dalamsoal-soalestetika,moral,agamadankemasyarakat-an. Perkarami akan berkehendakkanpara cendekiawandipusat-pusatpendidikan tinggi untuk merumuskancabang-cabangpengajianyangmenitikberatkanaspek-aspekmurni pel-bagaiagamadanpeningkatanbudayanegara.

Sebagaikesimpulan,sistem pendidikannegaramemikul satutanggungjawabyangamat berat,iaitu untuk membangunkandanmernajukanmasyarakatdalam pelbagaibidang kehidupanberse-suaiandenganperedaranzamandanperkembanganilmu. Untukitupelaburandalambidangpendidikanperlumengambilprioriti palingutamawalaupunkadarpulanganhasiljangkapendeknyatidakjelas.Perancangandan penilaiankolektif harusdipergiatkanbagi mem-perkemaskandan mempertingkatkankeberkesananfungsi setiapkomponendi dalamsistern pendidikansegarami.

513


14.2 DIMENSI INTEGRASI NASIONAL

Persoalanmengenaikonsepintegrasinasionalamatkerapditimbul-kan,difikirkan pendekatan-pendekatanyang sesuaiuntuk menca-painyadandihampiri dengancarapraktisdan konknit, dan sejaknegarami ingin mencapaikemerdekaandandibeni perhatianyanglebih senius sernasagagasanMalaysia dibentuk padatahun 1963.Namun hinggakini, persoalanmengenaiperkarami masih terus-terusandipendebatkanoleh berbagai-bagaikalanganmasyanakat.Malahanadakalanganyangmenganggapbahawaintegrasinasionaladalahsatukonsepkhayalanyangmustahiluntukmenjadikenyata-an ataudapatdicapaisepenuhnya.

Apa yang dapatdilihat setakatmi, persoalan-persoalanyangseningdikemukakantidak menyentuhpenkara-perkaradasaruntukdijadikantunggakatauterasbagi pembentukanpendekatan-pende-katanyang lebih dinamikuntukmemanifestasikankonsepintegrasinasional.Kebanyakanpendekatan-pendekatanyangdibuat selamami adalahsecaraad hocdan‘superficial’ yangkunangmampumene-rapkannilai-nilai danpengertianintegrasiitu sendinikedalamsanu-ban masyarakat.Masyarakatkurangmenghayatinilai-nilai integra-si danseterusnyapadahakikatnyakonsepintegrasijauh dan jang-kauan,walaupunia adalahsatuidamankita semua.

Di antaralambangfilosofis bagi integrasinasionalialah Ruku-negaradanpendekatan-pendekatanyangrasionalbagimenujudanmencapaiintegrasi nasional ialah penggunaanBahasaMalaysiasebagaibahasakebangsaandanrasmi danpengusulanDasarEko-nomi Baru (DEB).

Persoalan-persoalanpokok tentang integrasinasional ialah:Apakahitu integrasi?Apakahdimensidanonientasiintegrasinasio-nal?Dansudahkahadadasarfalsafahdanrangkakonsepuntukinte-grasinasional?

Integrasibermaksudmenyatukanentiti-entiti ataukomponen-komponenyangterasingpadaasalnyakepadasatubentuklain yangtersendiri.Satukesatuanbaru yangterbentukitu biasanyamem-punyai cini-cini baru yang berlainandanipadaciri-cini entiti-entitiyangmembentuknya.

Dalamkontekssosialdi Malaysia, satuteori untuk mencapaiintegrasikaum ialah teori Penyebatian(bukannyateori asimilasi).Teori penyebatianmenyarankanbahawa integnasi kaum bolehdibina melalui intenaksi berdasarkancini-cini persamaanbagi

514


memupuksemangatkesatuan(the senseof oneness)danlibenalisasineutralpemikiran bagi mejemahkanmentaliti polanisasidan rasaterancam.Penyebatianmemerlukankeadaankeserasianintrinsikyangbermatlamatkankesejahteraandankeamananumat manusiasejagat.Keserasianintninsik itudapatdicaoaiatasne~aniianfalsafahidealismeapabila setiapkaum mengertikewujudanmanusiadanalamolehyangMahaPencipta.

Integrasikaumdalamentikatasebenannyadapatdiwujudkanataskonsep penggabungan(cohesion) cini-cini persamaandan jugapengimbanganjurang-jurangketaksamaandalampelbagaiaspek..Dalamusahapengimbanganitu sedikit ‘reservations’kepadayangberhakadalahperlusementarasikaptahudiuntungdan‘menjujunglangit bumi dipijak’ adalahperlu.

Terdapatempatjenisdanperingkatpembentukanmasyarakatkhususnyabagi masyarakatmajmuk.Jenisdanpeningkatitu adalahsepertiRajah 14.1 di bawah.

I ~ I—

Komponen Bercampur Asimilasi Integrasiterasing

Rajah 14.1

Implikasiyangbolehdipetik dan Rajah14.1 bagi rnenggambarkanmasyarakatkita malahjika kaum-kaumyangadadi negarami hidupbencampurgaul,mi tidaklahbenmaknabahawawujudnyaintegrasi.Mengetahuidan mengenaliaspek-aspekkehidupan,kebudayaandan sosial kaum-kaumlain tidaklah bermaknaadanyaintegrasi,walaupunhal mi merupakansatucarazahirmenghampinintegrasinasional.

Perkarayangpaling penting bagi mewujudkanintegrasi ialahpersamaan(commonality)dankeserasianmenerapkanciri-ciri per-samaanantarasatusamalain. Benda-bendayangserupatidak ben-maknaserasi.Kemampuanuntuk menerapkandanmengakomodasi-kanciri-ciri persamaanantarasatusamalain denganserasidantekalmerupakanmekaniseutamadalamprosesmencapaiintegrasi.

Integrasipositifadalahyangmenggalakkanperkembangandanpembangunansementaraintegrasinegatifadalahyangmengganggukeseimbangandanketenteraman.

Orientasi yang menentukancorak dan jenis integrasi ialahonientasipolitik, sosialdanekonomi,tetapidi antaraketiga-tigaitu,

515


Polarisasi Integrasi 1Pemencilan BercampurTl

Rendah Orientasi TinggiSosial

Rajah 14.2 Jenispenyatuan

orientasiatauperanandansumbanganpolitik dansosialadalahyangunggulbagi mewujudkanintegrasimasyarakatyangkukuh.

Orientasipolitik dansosialyangberlandaskankesedaranuntukrnewujudkanintegrasi yangkukuh menentukancorak penyatuanyangdiinginkan.Jikausaha-usahagigih dibuatdalambidangsosialdengandibantuoleh usahagigih dalambidangpolitik, makainte-grasimasyarakatbukanlahsatuperkaradi luarjangkauanataumus-tahil dapatdijelmakan(lihat Rajah14.2).Gabunganbersepadudi antaraonientasipolitik denganonientasisosialadalahsatukeutamaanyangharusdiberi perhatian.Kedua-duanyasalingsandar-menyandar.

Pemencilankaumberlakusekiranyaorientasisosialdanpolitikadalahrendah.Dalam hal mi, setiapsatukaum mengekalkandanmemperkukuhkankeetnikanmasing-masingdanengganmenerimahakikattentangkewujudankaum-kaumlain. Contohnya,masyara-kat Red Indian di AmenkaSyanikat,kaum ash di Australia danmalahanbeberapakaum ash penibumidi negarami.

Orientasipolitik yangtinggi tanpakesedaranuntukmembentuksuasanasosialyangmenggalakkaninteraksipositifmemungkinkanpenjelmaankonflik danpolarisasiyangtegang.Contohnya,diskrimi-nasi kaum imigran Asia di Britain; diskniminasi terhadapkaumNegrodi AmenikaSyarikat.

Sebaliknya,jika kesedaranmasyarakattentangintegrasiadalahnendahwalaupunsuasanapolitik menggalakkanakanhanyameng-hasilkanintegrasipadatahapyangpalingminimumdan‘superficial’.Dalam hal mi, hanya sebahagiankecil individu-individu dalamsesuatukumpulanetnik sanggupdanbersediauntuk mendukung,menghayatidanmempraktiskankonsepintegrasi.

Kesedaranmasyarakatyang tinggi tentangkepentinganinte-grasiwalaupunkeadaandansuasanapolitik agaktidakmenggalak-

Tinggi

OrientasiPolitik

516


kan akanmenerbitkansatunupabentukmasyanakatmajmukyangmempunyaikaum-kaumyangbeninteraksiatasdasankerjasamadan

~ semangatmuhibah.Pemaduanonientasipolitik danorientasisosialyangmaksimum

menghasilkanapa yang dipanggil masyarakatintegrasi. Cini-cinimasyanakattenintegrasiialah:

1 . Tiadanyapengenalankaum mengikutatnibutdansifat fizikalsaja,

2. Tiadanyasemangatkekitaanhanyapadasesuatukaum,

3. Tiadaiklim ancamanbagisesuatukaummerasaterancamolehaktiviti-aktiviti kaum lain,

4. Mempunyaisatu budayahidup walaupunadavaniasi dalamberagama,

5. Adakesatuanmatlamatdalamsemuakomitmensosial,politikdanekonomiataukewarganegaraan,dan

6. Mempunyai identiti baru yang berbezasamasekali daripadakaum-kaumyangmembinamasyarakattenintegrasitersebut.

Bagi kes Malaysia, komponen-komponenutamayangmerin-tangi usaha-usahapembentukanintegrasi nasional ialah Kaum,AgamadanGeografi.Negarami mempunyaimasyarakatberbilangkaum yang terdiri daripadakaum Melayu, Cina, India, Bajau,Murut, Iban, Melayu Ash, Sikh, Sinhala,Portugisdan bebenapakaumminoniti yanglain. Kesemuakaumtersebutmempunyaicarahidup danbudayayangtersendin.

Kepercayaandanagamayangdianuti oleh penduduk-pendu-duk di negara mi adalah berbagai-bagai,iaitu Agama Islam,Kristian,Buddha,Bahai,Hindu,Sikhdanbeberapabentukpenyem-bahansepentipenyembahannenekmoyang,berhaladan semangatghaib.

Kedudukangeografikawasandandaerahjuga menyumbang-kan kerencamanmasalahintegrasi.Di antaraistilah yangkerapdidengarbagi merujuk kedaerahanialah: Semenanjung,MalaysiaTimur,pantaibaratSemenanjung,pantaitimur Semenanjung,utaraSemenanjungdanselatanSemenanjung.Semuakawasanyangdiisti-lahkan itu mempunyaiciri-cini geografi,budayahidup dan adatresammasyarakatyangagakberbezadi antarasatusamalain.

Dengandemikian,tidak hairanlahterdapatkerencamanmas-

517


Ce

Ce

Rajah14.3 Dimensi IntegrasiNasional

alahdalamprosesmewujudkanintegrasinasional.Salingtindandansaling tingkah di antarajuzuk-juzuk dalam komponen Agama,Kaum dan Geografi menimbulkankepelbagaiankombinasi(lihatRajah 14.3). ~

BerdasarkanRajah 14.3, jika adalapanzongeografiyangdi-saling tingkah denganlima kumpulanetnik, maka, terhasillah40kombinasi yang merintangi usaha-usahaintegrasi. Jika disalingtindaklagi denganlimajuzukkomponenagama,makaterdapatpula200 kombinasimasalah!

Berbangkit daripadaapayang telah dibincangkanmenurutskop intrinsik atau dalaman,maka, kita semuasebagaibangsaMalaysia perlu menjawab beberapapersoalanpokok integrasinasional.

Pertamanya:Adakah kita mahupencampurannasionalatauintegrasinasional?Keduanya:Jikakita mahukanintegrasinasional,apakahnangkadasarbaruuntukmembentuksatunupabangsayangmempunyaiciri-ciri hidup danbudayayangtersendiniyangmeng-kompromikanbudayahidup berbagai-bagaikaum sertadapatdi-tenimaolehsemua?Dan ketiganya:Apakahkita sanggupmengor-bankandanmeluputkanidentiti kekaumankita danmenyarungsatuidentiti barusebagaisatubangsaMalaysia?

Jawapan-jawapanbagi persoalan-persoalanyang dikemuka-kan adapadakita semua.MengikutpepatahMelayu: ‘Tepukdadatanyaselera’.Maksudnya,jika kita mahukanpencampurannasionalkita yangmencorakkannya,danjikakita mahukanintegrasinasional

T Pecahan

Zon Geografi(denganvariasisosial,fahamanpolitik, ekonomi danadatresam)

518


kitajugayangmenentUkannya.Yangpentingnyaialahpengonbanandankesungguhan.

14.3 MEMBINA BUDAYA ILMU MELALUI PENDIDIKANSEUMUR HIDUP

Kita berasasungguhbanggaapabilasebuahbadanantarabangsasepertiUNESCOmengiktinafbahawakadarbutahunufdineganamiadalahdi antarayang terendahsekali di dunia. Sebaliknya,kitaberasamalu pula apabiladikatakan bahawa secarapuratanyamasyanakatnegarami cuma membacasetengahhalamansunatkhabar dalam satu tahun. Dengankata lain, sebahagianbesardanipadamasyarakatkita pandaimembaca,pandai menulis danpandai mengira tetapi mereka tijak ada minat dan semangatmembacauntuk meluaskanilmu pengetahuandan pemikiranmereka.Ini adalahsuatuyangmenghairankan!

Di manakahsilapnya?Apakah yangmenyebabkanfenomena‘fobia membaca’dalammasyai~akatkita? Mungkinkahmi disebab-kanoleh faktorgenetikatautrait semulajadi atausikapataunilaiataukesedaraan. . .? Amat sukanuntukmengenalpastipunca-puncayangmenyebabkanfenomenami. Hendakdikatakanpuncanyapadasistempendidikanformal, mi adalahsesuatuyangtidak mungkinkenanasistempendidikandikatakancekapdan berkesanmengu-rangkankadar butahurufdanmampumenyedarkanparapelajartentangpenimustahaknyailmu pengetahuandalamkehidupan.

Pihakpenerbitbuku merupakanpihak yangpekamerasakankepincanganmasyarakatkita dalamsoal minatmembaca.Pihakmimenyuanakanbahawamasyarakatkita bersikapnegatifdan tidakmempunyaiminat membaca.Tetapi adakahanggapanmi betul?Mungkinmi tidak tepatkeranamungkinfaktorhargabahan-bahanpenerbitanyangmendorongorangtidak inginmembelidanseterus-nya membacabahan-bahan,khususnyabuku-bukuyang diterbit-kan.Dan segi kepraktisannya,buatapasebilanganbesarmasyara-kat membelibukusedangkanwangtersebutperludigunakanuntukmengisikepenluan-kepenluanasashidup. Buatapamerekaingintahuhal-ehwaloranglain sedangkanurusankehidupanmerekasendinipun tidak terlayan.Oleh yang demikian, tidak boleh dikatakanbahawafaktor sikapdan minat negatifsahajayangmenyebabkanfobiamembacamalahanfaktor hargajuga.

519


BudayaIlmu

Ada empatperkarayangtersiratdalambahagianmi iaitu: budayailmu, pendidikan,kehidupandanpendidikanseumurhidup.

Apakahitu budayailmu? Budayaadalahniengenaicarahidup,amalandan kepercayaandi dalam masyarakat.Oleh hu, budayailmu adalahamalanmasyarakatyangmementingkanpemerolehandan perkembanganilmu pengetahuanberlandaskankepercayaanbahawailmu (kecuali ilmu sihir) dapatmengubahcaradan tarafhidupmasyarakatdaripadakeadaanmundurkepadakeadaanmaju,bertarnadun,progresifdan moden.

Aspekmementingkanpemerolehanilmu pengetahuanmemberipenekananterhadapdorongan(motivasi), sikap danminat dalamusahamenguasaipelbagaibidangilmu danusahamempertajamkankemahiranintelek, manipu1at~fdan vokasion. Pemerolehanilmupengetahuandan kemahiran-kemahiranadalahuntuk memboleh-kan manusia menghadapicabaran hidup dengancara kreatif,inovatif danrasional.

Aspek perkembanganilmu pula memberi penegasankepadakepentinganmenggiatkanusahapenyelidikandalamberbagai-bagaibidanguntukmemperkayakankhazanahilmu yangsediaadauntukmanfaatmanusiasejagat.Diharapkanilmu yang berkembangitudapatmemberikanmanusiaperspektifyangjelastentangkebenaran,keseniandanhikmat tentangkeagungandankeilmuanAllah s.w.t.Usahamemperkayakankhazanahilmu dan~seterusnyamengga-bungkanilmu daripadapelbagaidisiplin bolehdiibaratkansebagaiprosesmencantumkan‘fig-sawpuzzle’.Prosesmi memerlukanketer-aturandan kerasionalanpemikiran, logik dan celik akal untukmembuatpenilaiandanpertimbangan.

Budayamasyarakatyangmernentingkanpemerolehandanper-kembanganilmu adalah budayayang progresif. mi adalah satuhakikatyangtidakdapatdisangkalkeranaperkembangantamadunmanusiasepertitamadunYunani, Mesir, Parsi,Arab, Cina, IndiadanBaratadalahberteraskanilmu empirikaldalampelbagaibidang.Tamadunmanusiatidak rnungkin berkembangkukuhsepertiyangadasekarangjika tidak diiringi denganperkembanganilmu. Ke-munculanberbagai-bagaiteori dan aplikasi teori-teori telah me-mungkinkan kita memahami fenomena-fenomenadan hukum-hukum alam. Bukan itu sahaja,perkembanganilmu telah mem-bolehkantcita menikmaticarahidupmoden,natijahdaripadaapli-

520

BEBERAP)K ISU PENDIDIKAN MASA KIN!

kasi ilmu atauteknologi.Budayamasyarakatyang mengutamakanilmu pengetahuan

terelakdaripadamenerimagelaranmasyarakatprimitif atauandai-ankatakdi bawahtempurung.Budayailmu memungkinkankewu-judan sebuahmasyarakatyangmempunyai‘world-view’ yang lebihluas, iaitu pemikiran yang lebih terbukamengenaimatlamatdanfungsi kewujudanmakhluk danalamsemesta.

Telah dikatakanbahawabudayailmu adalah budayayangprogresif serta mernentingkanpemerolehandan perkembanganilmu. Oleh yangdemikianciri-ciri nyatabudayailmu ialah:

* Gemarmembaca* Bijak menggunakanilmu yangdiperolehi* Berfikiran rasionaldan terbuka* Menyintai kebenaran* Mengarnalkanprinsip pendidikanseumurhidup.

Kegemaranmembacaadalah satu ciri paling unggul bagibudayailmu. Kegemaranmi tidak mengenalbatasandansempadan.Maksudnya,dalamkonteksyangmenyeluruh,kegemaranmi tidakseharusnyatertumpukepadasesuatubidang atausesuatukeadaanurusan.Kegemaranmembacayang merentassempadankeadaanurusanatau bidang membolehkanseseorangmempunyai‘world-view’ yanglebihluasdaripadaapayangsepatutnya.mi adalahuntukmengelakkanberlakunyafenomena‘enamorangbutadengangajah’yangmemberikaninterpretasiyangberlainantentangrupabentukgajah.

Kegemaranmembacaharusdipupukdan lingkungankeluargaterlebih dahulu dan seterusnyaoleh masyarakat.Kegemaranmiperlu diperkukuhkandengan usaha-usahaseperti mengadakanperpustakaanawamyangbaikkhususnyabagikawasanluarbandardan pedalaman;mengurangkanhargabahanbacaan;dan meng-adakanpamerankoleksi bahanbacaanyangkerappadaperingkatnegeridandaerah.

Pertumbuhandan perkembanganilmu pada masami amatpesat.Penyelidikandijalankandalampelbagaibidangdalarnusahamenimba ilmu pengetahuanbaru dan memahami fenomena-fenomenakehidupandanalam.Kebijaksanaanmenggunakanilmu-ilmu baruyangditemui bagi memperbaikikeadaankehidupansatuciri budayailmu.

521


Budayamasyarakatyang peka akanfaedahdan sumbanganilmu adalahbudayaprogresif.Individu-individu dalambudayailmuberusahamencaridanmemanfaatkanilmu-ilmu baruyangditemui.Kepekaantentanghal mi mendorongindividu untukberfikir secarakreatif danpositif bagi mernaksimumkanmanfaattentangsumber,alat,kaedahdanprosesbagimerebutpeluangyangmunculdaripadasesuatuilmu. Misalnya, jika masyarakatmempunyaiciri kebijaksa-naanmenggunakanhasilpenyelidikantentangsifat-sifatgetahash,makasudahtentunyanegaramenjadinegarapengeluarbarangangetahyangterulung diduniami. Ataupun,jikamasyarakatkita bijakmenggunakanilmu pengurusantanahdanpertanian,makatidaklahberlakukeadaantanahpertanianterbiaryangberleluasadi negarami.

Ciri ketigabudayailmu ialahmasyarakatyangberfikiranrasio-nal danterbuka.Ciri mm merupakansatudaripadaciri masyarakatmoden.Berdasarkanpemikiran rasional,individu berupayameno-lak unsur-unsurbudayayangmengongkong,konservatifdan eks-trimis. Pemikiran rasional dan terbuka membolehkanindividumempunyaiautonomidin, tegasdan beranimenghadapicabarandanmasahah.

Pemikiran yang tidak rasionahmenyebabkanindividu danmasyarakatbeku dan pesimistik. Pemikiranyang tidak rasionalbolehmenyebabkansesuatumasyarakatmundur dankekal dalamkeadaanprimitif. Contohpemikiran yang tidak rasionalmenjadipenyakitpadamasyarakatkita ialah: ‘Beras secupaktak akanjadisegantang’,’serkapjarang’,‘biarmatianakjanganmatiadat’,‘hujanbatudi negerisendirihebihbaikdaripadahujanemasdi negeriorang’dan sikap ‘berserah kepadatakdir’. Pemikiran mi menghalangmobihiti sosialdanekonomimasyarakatdanmenyebabkanindividutidak agresifdalamcaragayaberfikir dan dalamtingkah laku.

Ciri keempatbudayailmu ialahmenyintai kebenaran.Ciri mimenghampirkanindividukepadanilaiobjektiviti, amanah,jujur danketepatan.Budayailmu menjauhkanmasyarakatdaripadasikap‘serkapjarang’, ‘berkalau-kalau’,fitnah-memfitnahdan hmpokrisi.Bukan itu sahaja,budayailmu yangcinta akankebenarandapatmemastikankekuatanmentaldanakmdahagamakeranakebenaranmenghindarmkhayalandankepercayaanyangkarut. Kepercayaankarut mengongkongpemikiran dan tindakandaripadamenerimanilai-nilai hidup yanglebih modendaninovatif.

522


PendidikanSeumurHidup

Ciri kelima dansememangnyapentingdalambudayailmu ialah masatubudayayangmendukungbahawapendidikanberlakuseumurhidup. Fahamanmi memberipenekananbahawapendidikantidakhanya terhad di sekolah ataukepadasesiiatu bidang atau bagisesuatuperingkat umur. Maksudnya,pendidikan itu mencakupisistem,kaedah,ahat,rekabentukdanprosesyangbersabitdenganpenyediaanindividu bagi mendapatkanpengetahuandankemahir-an.Pengetahuandankemahiranindividupulaharusmeliputi segalabidang kehidupan— rohani, jasmani,moral, bakat, minat, sosial,ekonomi,pohitik dansebagainya.Penyediaanmi adalahperluuntukmembolehkanindividu bijak menguruskankehidupandan keman-diriannya (survival) dalam apajua situasi. Memandangkanilmupengetahuanitu berkembangdenganpesatmengikutmasa,makaamat perlu individu-individu di dalam sebuahmasyarakatyangbergelarmasyarakatprogresifmengikutarusperkembanganilmutanpamembuatpengecualian,batasanataualasan.

Ramai daripadakalanganumumberanggapanbahawamem-baca,pembelajarandanpendidikanitu terhentisemasatamatzamanpersekolahanataupengajian.Malahananggapansepertimimenularpadapemikiranparalulusanpusatpengajiantinggidantidakkurangjuga di kalanganpendidik.Mungkinadayangtidak hiraukanlang-sungtentangperistiwasemasayangberlakudi dalamnegeriapatahlagi peristiwadi luar negeri.

Anggapanbahawapembelajarandan pendidikanitu terhentiselepaszamanpersekolahanataupengajianakanmembinasikapdanmentalitinegatifterhadapilmu pengetahuan.Sudahtentulahhal midengansendirinya menimbulkan kesan kebekuan sosial (socialstagnancy)iaitu masyarakatitu kekal dalamkeadaanmundurataukekai ketinggalandan segi tamadunnya.

Mungkinadayangmengatakanbahawakita kekuranganbukudalamBahasaMelayuuntuk dirujuk dandibaca.Secaralangsung,mi membabitkansoalpenulisandanperkembanganbahasa.Bukan-nya tidak ramai penuhis yang berbakat tetapi hasil pulanganpenulisantidak dapat merangsangmotivasi penuhis untuk terusmenulis. Tambahanpula usahapenuhisandirintangi oleh perkem-banganbahasa(ejaan, struktur dan istilah) yang amat ‘volatile’kerana‘tukang kacau’ menerimapubhisiti dan pengiktirafanyanggah. Kita asyik mendabikdada tentang kebagusanbahasatetapi

523


hakikatnyakita beku dan ketinggalan dalam banyak bidang dansektor.

Pendidikanseumurhidup ialah satu falsafah bagi membinabudayailmu yang individu-individunyabersikappositif terhadapamalanpembelajaranberterusandan sedarakanperimustahaknyasumbanganilmu pengetahuanbagi pembangunanpersonal,masya-rakatdannegara.Pendidikandalamkontekskehidupanmencakupisegalabidangmalalui caraformal, bukan formal atauinformal.

Secaraam,pendidikanformal samaerti denganpersekolahan(schooling),iaitu pendidikanyang berinstitusidengankurikulum,sistemorganisasidansistempeperiksaanyangkhusus.Pendidikanjenismi mengutamakanpenguasaanakademikdankredentialisme.Pendidikanbukanformal adalahpendidikanyangberinstitusitetapiberlakudi luarwaktupersekolahanatautamatpersekolahan.lajugakadangkalamementingkanpenguasaanakademikdankredentialis-me, tetapi matlamat utamanyaialah untuk mempertingkatkankemahirankhususnyadalampekerjaan.Pendidikaninformal pulaadalahpendidikanbercorakpembelajaransendiri(self-learning).Iaberlakudalamapajua keadaan(kecualiwaktu.tidur) danapajuacara.

Adabeberapaciri pendidikanseumurhidup, antaranyaialah:* Keluargamerupakaninstitusi yangpertamadanpentingyang

dapatmemulakansertamendorongprosespendidikanseumurhidup. Kepercayan,nilai dansikapbudayahidup masyarakatditanamkanke dalam sanubarikanak-kanakmelalui institusi•keluarga.

* Masyarakatjuga memainkanperananpenting dalam sistem

pendidikanseumurhidup keranaia dapatmendidik ahli-ahli-nya,samaadayangmudaatauyangtua,melaksanakantang-gungjawabdan fungsi merekamasing-masing.Kesatuan,per-kumpulan,institusi-institusi swastadan kerajaan,dan ñ~ediamassakesemuanyasecaratidak langsungmenjalankanprosespendidikan.

* Pendidikantidak lagi dimonopoli oleh sekolah,maktabatau

universiti sahajatetapi merangkumiagensi-agensiyangmem-berikan perkhidmatanpendidikan seperti agensi-agensiber-kanun,swastadanperseorangan.

* Pendidikanseumurhidupadalahuntukmemastikanpendidikan

danpembelajaranitu berlakuberterusanatauberkesinambung-

524


an dan merentasidimensi menegakdan mendatar.Dimensimenegakmeliputi peringkathidupsementaradimensimendatarmeliputi bidang-bindangkehidupan.

* Integrasidi antaradimensimenegakdanmendataradalahber-

tujuan untuk membentukindividu yang mampuberkembangsecaramenyeluruh, iaitu merangkumi aspekfizikal, emosi,rohani, sosial, moral,ekonomi,politik danprofesional.

* Pendidikanyangmengikuti lunasfalsafahpendidikanseumur

hidupmempunyaiciri kelenturan(flexibility) dankepelbagaianbidang pembelajaran,kaedahpembelajaran,dan waktu pem-belajaran.

* Pendekatandinamik, samaadadalamhal pembelajaranatau-

punpengajaran,merupakanpendekatanutamabagipendidikanseumurhidup keranaia mengambilkira perkembangan-per-kembanganterbaharu.Pendidikanseumurhidup terarahpen-capaianpembentukanmasyarakatprogresifdan moden.

* Pendidikanseumurhidup menggalakkankepelbagaiandalam

caragayapemerolehanilmupengetahuandisebabkania bersifatdinamik. Pembelajaran~tidak lagi sepatutnyamengutamakanhafalan (rote-learning)dan pengajarantidak sepatutnyame-wujudkansuasanayangmembosankan.

* Pendidikan seumur hidup mempunyaidua komponen,iaitu

komponen umum dan komponen profesional. Kedua-duakomponenmi saling melengkapidi antara satu sama lain.Komponenumummenitikberatkanpenguasaanilmu pengeta-huandalambeberapabidanguntukmembolehkanindividuber-pandanganluastentanglatarbelakangteoretikaldanaplikasikejadiandan fenomenayang berlakupadapersekitarandanmasyarakat.Komponen profesional menitikberatkanaspekperkembangandanproduktiviti tenagakerjamanusia.

* Matlamatidealpendidikanseumurhidupialah untukmemper-

tingkatkandan mengekalkanmutu kehidupanmanusia.Pel-bagaicorakdanjenispendidikandi dalamkontinumpendidikanseumurhidup adalahuntukmembentukindividu yangberfikir-anrasio~ial,inovatif, kreatif danmempunyaidayatahanfizikaldanmental.

* Pendidikan seumurhidup adalahprinsip dan falsafah yang

menyelaraskansemuabentuk pendidikankeranaia memberi

525


penegasankepadaperkembanganpersonaliti, perkembanganpemikiran, perkembanganprofesional,perkembanganbidang-bidangkehidupandanperkembangantamadundanperadabanmanusia.Iajugamemberipenegasankepadakonseppendidikariyang berterusanyangmelintasi fasa-fasakehidupanmanusia.Dengankata lain ia menyelaraskansegalaaspekpendidikansamaadapadadimensimenegakataupundimensimendatar.

Setelahmeneliti ciri-ciri pendidikanseumurhidup kita makabolehdikatakanbahawafalsafahpendidikanmi mempunyaimatla-mat untukmembentukbudayailmu. Budayailmu mempunyaiciriindividu yang sentiasaberusahamenimbailmu pengetahuandanbelajartanpamengirabatasanumur,keadaandanbidangilmu.

Budaya ilmu membawajaminan bersama-samanyaperkem-banganindividu-individu yangberpengetahuanluastentangbidangikhtisas dan bidang-bidanglain kehidupan.Budayailmu adalahbudayayang percayabahawailmu pengetahuanadalahsaluranuntuk keluar daripadacengkamankemiskinan,buta huruf dankedaifan.Individu yangberilmu adalahindividu yangcekappadapemikiranuntukmenggunakanilmu yangdiperolehuntukmerebutpeluangpembangunanekonomidan teknologi bagi memperbaikitarafdanmutu kehidupan.

Patutkahkita berpuashati dengankeadaanmasyarakatkitasekarang?Tidakkah kita berasacemburudan terkilan melihatmasyarakatBaratyangjauh lebih maju dan segi pemikiran, ilmu,ekonomi dan teknologi? Jika kita berasaketinggalan jauh dibelakang,patutkahkita terusbersikapnegatifdenganmentalitiyangdangkalterhadapkepentinganuntuk terus belajardan menimbailmu sertabijak pula menggunakannya?Patutkahpemikiran kitaterusdijajah olehbudayadan amalanmasyarakatkita yangtidakfuturistik dan tidak progresif? Kita tentu akan meratapinasibmalanganak-anakkita ditindasdalamsegalasegiolehbudayaasingyangagresifkeranakita lalai membentukdayaketahananmentalmereka dan kita lalai menanamkannilai peka dan berfikiranrasional.

Nilai pekadanberfikiran rasionaladalahpentinguntuk mem-percepatkangerakbalasdantindakanpadagenerasikita terhadapunsur-unsurhalusdantersirattetapiakanmenukarkansejarahdantamadunmasyarakat.Kita ‘adamatatetapi hanyamamputerkebil-kebil, adamulut tetapi terkunci’ disebabkankita dangkaldan segi

526


pemikirandanilmu. Kita akanlalai danhanyamampu‘berkokokberderai-derai’.

14.4 NILAI DI DALAM KURIKULUM

Pembelajarannilai-nilaimoral,peradabanatauetikadanpembinaansikap positif merupakanfokus baru dalamkurikulum pendidikansekolahrendahdanmenengahpadamasami. Komponennilai dansikap, iaitu afektif telah menjadi satu daripadakomponenterasdalamKurikulum Baru SekolahRendah(KBSR) dan KurikulumBersepaduSekolahMenengah(KBSM). Penekanankepadaaspekmi adalah‘vision andmission’yangmenjadisatu ciri istimewapadakurikulum barutetapi tiadapadakurikulum lama.

Titik permulaanpenegasanperimustahaknyapembelajarannilai-nilaimoral, ‘murni’, ‘universal’ danagamadidalamkurikulumsekolah di negarami ialah Perakuan191 LaporanJawatankuasaKabinet (1979) Perakuan191 menegaskanbahawapendidikandinegarami adalahmencapaiperkembanganmuridyangmenyeluruh.laitu perkembanganyang meliputi aspekkognitif atau intelek,jasmani,sosial,emosi,sikapdannilai-nilai etikapadamurid-muriddangenerasiakandatang.

Selaindaripadarasionaluntuk menjelmakanataumelaksana-kancita-citaperakuandiatas,mungkintiadarasionallainuntukkitamenjawabpersoalan‘Mengapamestiadapengajarandanpembela-jarannilai-nilai peradaban,moral danetika di sekolah?’

Jawapanyang kerap diberikan bagi persoalandi atas ialahgenerasikita perludididik dengannilai-nilai peradaban,moral danetika agarmurid-muriddangenerasiakandatangmempunyaipen-badi seimbang,‘sempunna’,‘bijak’ dan‘bermoral’. Jawapansepertimi adalahbendasankantanggapanbahawagenerasimudamasakinisudahsemakinlkan, kunangberadab,kunangbendisiplin, semakinkurangmemegangnilai-nilai budayaketimunan,dansemakinlunturpeganganakidahpadaagama.Apakahkeadaan-keadaanmi seme-mangnyabenanwujud?Dan kalaubenarwujud, adakahkeadaanrosotnilai danakidahmi begitumenggugatsehinggakankita terpak-sa mengadakanPendidikan Moral dan pembelajarannilai-nilai‘murni’ di dalamkurikulum sekolah?

Persoalan-persoalandi atassememangnyamencabarnasionaldanpenasaankita, tetapi ia penlu dijawabagarparapendidikmen-dapatgambaranataupen~pektifjelas tentangdesakan,kepenting-

527


an dan faktor-faktor yang mewujudkankeadaanrosot nilai danmoral agar strategi-strategipemulihanaandapatdinancangdengantujuanuntuk melahirkaninsanberpenibadi‘munni’.

Ada beberapapersoalanlain yangberkait denganpersoalan-persoalandi atastadi yangperlu dicanijawapannya,iaitu:

* Adakahnilaisuci,baik,jujur, bersih,cekap,bertanggungjawab,

tenang, rajin, tabahdan amanahsememangnya‘murni’ atau‘ideal’?

* Tidakkahnilai-nilai tadi mempunyaiimplikasi yangmenyebab-

kan generasi kita pesimis, konservatif, tidak liberal, tidakradikal, butaakal,pakturut, tenlalusensitif,hipoknit dantiadaautonomidin keranatakut dilabel Sebagaitidak normatif?

* Siapayangmeletakkantali pengukuryangmengatakangenenaSi

sekarangtenggelamdalam fenomenarosot nilai dan rosotmoral?Adakahtali pengukurmi ditentukanoleh generasilaluyang berfikiran konservatif,normatif senta‘world-view’ yangpesimistik?

* Adakahgenerasilalu itu benan-benartidak hipoknit,mempunyai

nilai-nilai murni dan bersikapprogresif?

Setelah kita benpuas hati dengan jawapan-jawapanbagipersoalan-persoalandi atasbahawapembelajaranmoral dannilai-nilai ‘murni’ tidak membawakonotasidan implikasi negatif, danyakin bahawagenerasimuda kita sememangnyaperlu bermoraltinggi makabarulahkita adakomitmenuntukmemeliharakanke-adaannosotnilai danrosotmoral.Jawapanbagipersoalan-pensoal-anyangdikemukakanmemberipetunjukkepadadesakan(urgent-ness)dalamhal melaksanakanaspekpembelajaranafektif di seko-lah-sekolah.

Oleh kerananamai di kalanganmasyarakatkita percayaataumempunyaitanggapanbahawagenerasi.mudamasakini semakinlemah pegangannilai-nilai peradabandan moral mereka,makadititikberatkanaspekpembentukannilai-nilai berkenaandi dalamkunikulumsekolah.Justeruitu, strategiperancangankunikulumdanpelaksanaannyaharus jelas supaya matlamat itu dapat dicapaidenganyakin danberkesan.Untuk itu, beberapaasasharusditelitiagantidak wujudkesamananatauusahatidak menjadiseparuhjalan.

528


Di antaraperkara-perkaraasasitu ialah:

1 . Konsepnilai, sikap, normadanetika2. Domaindansistemnilai3. Pembelajarandanpembatinannilai4. Pengajarandanpenilaiannilai.

Nilai, Sikap,Norma, Etika

Nilai merujuk mutu, faedah, kepentingandan kebernilaian(va-luableness)sesuatutingkah laku, pegangan,amalan,aktiviti danobjek. Nilai adalahsatu komponendalam sistemkepercayaan.Iawujud sebagaihasil pertimbangan(judgement)danpenilaianolehakalfikiran danperasaantentangsesuatukeadaanataufenomena.Dan pentimbangandan penilaian oleh akal dan perasaan,makamanusia meletakkan nilai ‘baik-buruk’, ‘bersih-koton’, ‘jujur-pembelit’, ‘kasar-lembut’, ‘taat-curang’, ‘cantik-hodoh’, ‘mahal-murah’ dansebagainyauntuk menggambarkanmutuobjek, tingkahlaku dan fenomena.Nilai-nilai mi tidak bensifatmutlak (absolute)tetapi bersifatrelatif, kecualibagi nilai-nilai mutakhir (endvalues)sepertikeamanan,kasihsayang,persefahamandanperpaduanumatsejagat.

Nilai moraladalahkepercayaanyangberterusanmengenaimodperlakuanataukeadaanmutakhinyangmeniadipilihanpersonaldansosial.Sistemnilai ialah organisasikepercayaantentangmod-modperlakuanyang terpilih mengikut kepentinganrelatif. Perkaramimenampilkanbahawanilai peradabandanmoralmempunyaidanjahkesepatutan(oughtness)yangmendasaniperlakuanmanusia.

Nilai-nilai instrumentalatausubstantif, iaitu nilai-nilai per-antarabagi mencapainilai mutakhir, tidak mempunyaikestabilanmutlakkenanaperubahanindividudansosialmemenlukanperubah-an nilai. Perubahannilai pula tidaklah terlalu kerap sehinggakantidak memungkinkanpembentukanpenibadidan identiti individudanmasyarakat.

Pegangannilai seseonangbolehdilihat pada:

* motif danpenangai* keadaanfizikal tubuhbadandanpersekitaran* keupayaandan kemahiran* sikap keadaanpemikiran

529


* trait atausifat* keadaanurusan(stateof affairs)

Nilai mempunyai tiga komponen iaitu komponenkognitif,afektif dan tingkah laku. Kognitif keranapenerapannilai adalahmelaluiakal; ia afektif keranamelibatkanperasaandannaluni, dania tingkah laku keranadapatmerangsangkantingkah laku bagimencapaimotif dan keinginan.

Sikap merupakanperasaan(feelings) tentang sesuatukeada-an, fenomenadan objek. Ia tidak mempunyaidarjahkesepatutansepertinilai. Sikappositif lahir dan ke~edarantentangperimusta-haknyamemenuhisesuatukeinginanpenibadidansosial,sementàrasikapnegatiflahir apabilaindividu memandangrendahatauentengtentangkemahuanpenibadidansosial.Sikapadalahmanifestasinilaiseseorangtentangsesuatukeadaan,fenomenadanobjek.

Normadanetika kedua-duanyamenujukpadaketetapanmodtingkah laku danperakuanoleh masyarakatsebagaiasaspanduanuntukahli-ahlimasyarakatbenintenaksidanbentingkahlaku.Normaboleh dikatakansebagaikod peradabantersirat, sementaraetikaialah kod ~eradaban yang dinyatakandan kadangkalatersuratuntuk sesuatukelompokmanusiaberkepentingan.

Domain dan SistemNilai

Domainutamayangmendasanisegalapenlakuanmanusiaialahdo-main fisiologi (hayatinsaniah),iaitu domain tentangpemenuhankepenluanasashidupsepertikeperluanuntukmakanan,seks,kese-lamatan,kesihatankemasyarakatandanpendidikan.

Keperluanuntuk mendapatkanmakananyanglazatdanmen-cukupi mendorongmanusiamenjalankankegiatanekonomiataubekerjake arah itu. Kegiatan ekonomidanpekerjaanmelahinkanberbagai-bagainilai, antananya:persaingan,rakus,tamak,kedekut,pnoduktif,efektif,tindas,diskriminasi,kreatif,ampu,turutpenintah,tekun,mewahdan kaya.

Keinginan seks mendonong manusia, khususnyagolonganremaja dan dewasa,menghiaskandin untuk kelihatanmenanik,lawa, memberahikandan sebagainya.Keinginan seks manusiadikawaloleh normadanetikamasyarakatdanagamamelalui insti-tusi perkahwinandan keluarga.Keinginanseksyang terbiasdanmenyelewengdicemuhdandianggapjijikolehmasyarakat.Malahan

530


hukumanundang-undangdikenakanuntukmengawaltingkahlakuterlancung.

Keinginandankeperluanuntuk keselamatanmendorongma-nusiahidup berkelompok,tolong-menolong,bekenjasama,bersatupadu,harmoni,toleransidanpersefahaman.Keinginandankeperlu-an mi menyebabkanmanusiamembinarumah sertaperalatan-per-alatankeselamatanuntuk melindungi din danipadaancamandanbahaya.Seterusnya,keinginandan keperluankeselamatanmener-bitkan nilai-nilai sepertikedaulatan,maruahdin, maruahbangsa,patniotik, nasionalismedan taatsetia.

Keinginanuntukbersosialmendonongmanusiahidup berma-syanakat,berpuak-puak,berkaum-kaumdanberkasta-kastadenganbenbagai-bagaiperatunan,normadanetika.Masyarakatmengganis-kan undang-undangdan norma hidup dan peradaban untukdipatuhiolehahli-ahli masyarakat.Nilai-nilai hidup bermasyarakatadalahseperti: bersopan,kejiranan,bersepakat,mesyuarah,belaskasihan,bantu-membantu,persefahaman,keamanandan perSau-daraan.

Danipadakeinginanhidupbersosialataubermasyarakatmener-bitkan keinginanberpolitik untukmenjadipemimpin ~1andikenaliramai. Pemimpin diharapkan dapat membawamasyarakatdankaum ke arah kesejahteraandan penpaduan.Di antaranilai-nilaiyangbersabitdenganpolitik ialah:keadilan,demokrasi,kebebasan,autokratik,liberal, radikal, humanistik,elitisme, hipoknit. nepotis-me, favonitismedansebagainya.

Keinginanuntukhidupsihatmendorongmanusiamenitikberat-kan kecantikanparasrupadankesihatantubuhbadan,mentaldanrohani. Pencapaiankeperluankesihatanmenyebabkanmanusiamenubuhkaninstitusi-institusikesihatandanperubatandi sampingmenjagakebensihanpersekitaran.Keperluankesejahteraannohanimembangkitkankeirjginanestetikamelalui muzik, dramadanseniknaf. Selaindanipadaitu manusiamenganutisesuatufahamanagamadengansistemkepercayaanyang tensendini untuk mendapatkanketenanganemosi atau perasaankeranaamalan-amalanagamadianggapdapatmenyucikandin danipadadosadankejahatan.Nilai-nilai agamasepertikeimanan,kesucian,warak,takwa, taat,kewali-an,ketulusan,pengampundankebenaran,dianggapsebagaiidealis-me kerukunanhidup manusiadalamhubungannyadenganAllahs.w.t. dansemuamanusia.

Keinginanuntuk menjadi terpelajardan terdidik mendorong

531


manusiamendapatkanilmu pengetahuandan kemahiran kenjamelalui institusi-institusi pendidikan, sama ada formal, bukanformal atau informal. Pendidikandan ilmu pengetahuanadalahsaluranuntuk manusiamencanikebenarantentangsifat, hikmat,hukumdanilmu Tuhan yangtersebardi seluruhalamsemesta.

Secaraamnyasistemnilai individu danmasyanakatdigagaskanataudibentuk danipadadomain~domainyang telah dibincangkaniaitu: domain hayat insaniah, domain ekonomi, domain sosial,domain politik, domain estetika,domain agama,domain intelek,domain fizikal dandomainmoral.

Setiap domain tadi mempunyaianekanilai. Gabungananekanilai danipadadomain-domainitu membinasistemnilai padasistemkepercayaanindividu manusiadan seterusnyamasyarakat.Sistemnilai individu mencorakkanpersonaliti atau peribadi individu.Sistem nilai masyarakatmencorakkanamalan-amalanhidup didalanimasyarakat.

Nilai-nilai bolehdikelaskankepadadua, iaitu substantifyangmeliputi instrumental (meansvalues) dan nilai ekstrinsik. Nilaisubstantifadalah nilai mengenaimutu atau kebernilaianobjek,keadaandan tingkah laku. Nilai mi menupakannilai carauntukmencapainilai mutakhir(endvalues).Contohnilai substantifialah:amanah,jujur, cemerlang,mahal,bersih;kotor, danpemurah.

Satulagi kelasnilai ialah nilai integratifyang intisaninyaialahnilai mutakhir.Nilai mutakhirialahmutlak danidealyangmenjadirasional,terasciptaandankewujudanmanusiasertaalamolehAllahs.w.t.Contohnilai mi ialah:kasihsayang,perpaduanummah,hargadin, maruahdin, persefahamandankeamanan.

Apakah nilai ‘murni’? Nilai murni ialah nilai perlakuanatauketatasusilaanyangdianggappentinguntukkerukunanhidupmdi-vidu danumat manusia.Nilai murni merangkuminilai instrumen-tal (yangbaik) dannilai mutakhir. Nilai mi mendasaniperumusankod etika, moral,norma,undang-undangdanperaturanyangber-tujuan untuk mendisiplinkanmanusia.

Pembelajarandan Pembatinan

Pegangannilai dansistemnilai membinapersonalitidanmencorak-kan tingkah laku, sikap, minat, motivasi dan amnyaperwatakanseseorangindividu. Olehkerananilai bersabitdengankepercayaan,fahaman dan pegangan,maka boleh dikatakan bahawa proses

532


penerapandanpembatinannilai tidak bolehberlakudalamtempohmasayangsingkat.Hanyadengankefahamanyangberterusandanpendedahanyang bertubi-tubi tentang kepentinganmempunyaisesuatunilai dapatmenjaminberlakunyapembatinan.

Personalitimanusiadibentengioleh superego,ego,hargadin,sistemnilai, sistemkepercayaandansistemsikap.Sesuatunilai banuyangditenimatetapitidak adapenegasanakanpenimustahaknyadiiiataupeneguhandan persekitaransosialakanmenyebabkannilai itudisingkir. Begitu juga sekiranya nilai baru yang diterima olehindividu menghadapikonflik dalam suasanahipoknisi, walaupundibenipenegasansebagainilai murni, akanjugamenyebabkannilaiitu disingkir padatahappertamapadabentengpersonaliti.

Sekiranyasesuatunilai baruyangditenimaolehindividu dibenipenegasandan sentiasamenjadipanduanamalanhidup dan tidakmenimbulkankonflik, makanilai itu dapatmenembusisistemnilaidan superegolalu mungkinmenjadi sebahagiandanipadaelemenpersonaliti.Perkataanmungkindigunakanuntukmerujukketidak-pastian,keranasatubukti yangnyataialahtidak benlakunyaprosespembatinanwalaupunmelalui tempoh masaberpuluhtahunialahnilai kepatuhanmenunaikanhukum-hukumdan amalan-amalanagama,tidak kira dalamapamasyarakatpun.Bukti mi menampil-kan bahawapenerapandanpembatinanitu mempunyaitahapdandarjah,yangmenaikdanmenurunakibatpenegasandan konflik.

Sebarangbentuk pembelajarandalamapasituasi pun adalahmelalui akal atauminda, dan mi termasukpembelajaranafektifmengenainilai-nilai dankepercayaan.Dalamkonteksmi pembela-jarankognitif tidakberbezadaripadapembelajaranafektif. Perkarautamayangmembezakankedua-duajenis pembelajaranmi ialahpembelajaränkognitiftertumpukepadapenguasaanfakta-faktadankemahiranintelek, sementarapembelajaranafektif m~nggunakankuasaakal dankemahiranintelek sebagaimedia untuk membuatpertimbanganrasionalmengenaifenomenaabstrakyang bersabitdenganemosi dan kepercayaan.Dengan itu pembelajarannilaimempunyaitigakomponen,iaitu komponenkognit~komponenafekt~fdan komponentingkah laku.Komponentingkahlaku,samaadaber-bahasaataubukan berbahasa,adalahmanifestasikomponenkog-nitif danafektif.

Sepertiyangditegaskan,nilai tidak terusdibatinkanke dalamsanubanimanusia tetapi melalui pertimbanganakal. Nilai-nilaidipelajanimelalui lima tahap(digambarkanoleh rajahbenikut).

533

BEBERAPA ISU PEND!DIKAN MASA KIN!

punadalahuntukmewaniskannilai-nilaibudaya,hasratmasyarakat,negaradanagama.Kalanganyangmenyuarakanpendapatsumbangmi menghadapiapayangdikatakanfenomena‘mental block’.

Pengajarannilai didalamkunikulumformaladalahsuatuusahabarudalambidangpendidikandi negarami. Memangmenjadilum-rahkehidupanbahawasesuatuusahabarusentiasamenghadapiber-bagai-bagaimasalahdannintanganpadapeningkatawalpelaksana-annya.

Adaduafaktorutamayangmempengaruhiusahamembangun-kandanmengembangkanpengajarannilai di sekolah.Pertamanya,ialahyangbersabitdenganpendekatandanteknik pengajaran.Danfaktorkeduanyaialah yangberkaitdenganpenilaianpembelajarannilai.

Di antarakedua-duafaktortadi, faktorpenilaianmenjadifak-ton penentukesungguhanguru melaksanakantugasnyadan jugakesungguhanmurid-muniduntukbelajar.Kenyataanmi adalahben-dasarkanhakikatwujudnyafenomena‘exam-oriented’di kalanganpelajar-pelajar,ibu bapadan guru-guru. Kita di negarami masihmengutamakankredentialisme,iaitu semangatyangmementingkankelayakandanpenguasaanakademik.Kredentialismedan ‘exam-oriented’ inilah yang akanmenentukansamaadausahaperkem-banganpengajarandan pembelajarannilai menjadi separuhjalanatausebaliknya.

Untuk memastikankejayaandan perkembanganpengajarandan pembelajaran,nilai di dalam kurikulum pendidikan formal,makaaspekpenilaiandomainafektif penlu dititikberatkan.Teknikdankaedahpenilaiandanpelaporanperlu dirumuskansecaraber-sungguh-sungguh,jelasdanmeyakinkanagarguru-gurudanpelajar-pelajarsedanbahawakreditdibenikanuntukdomainafektifdidalamsijil.

Penilaianuntuk pembelajarannilai boleh dilakukan kerananilai, sepertiyang ditegaskansebelummi mempunyaikomponenkognitif, afektifdantingkahlaku.Penilaianuntukkomponenkogni-tif bolehdilakukansepertiuntukpembelajaranakademik.Penilaianuntuk komponenafektif dantingkah laku boleh dilakukanseperti‘track record’penibadidandibeni kredit.Penilaianuntukkomponenafektif dantingkah laku dilakukanolehsatupanelguru.

Selepasadanyaperspektifyangjelasmengenaiteknik danpen-dekatanpenilaian,maka tumpuandibenikanuntuk menggiatkanusahamerancangdan merumuskan‘blueprint’ untuk pendekatan

535


dankaedahpengajarannilai. Penkanami tidakmenimbulkanbanyakmasalahkenanaterdapatbeberapamodel pengajanan,pendekatanpengajarandan benbagai-bagaiteknik pengajananyang benkesanuntuk memastikanpenenimaandanpenenapannilai berlaku.

Sebagaikesimpulannya,masyanakatkita menasakandanmeng-anggapbahawapembelajarannilai-nilai munniyangbersabitdenganmoral, norma dan keagamaanadalahamatperl.umemandangkanbahawagenerasimudasekarangterdedahkepadamediamassayangamat berpengaruhmenyebarkanberbagai-bagainilai kehidupanmodenyangkadangkalaberkonflik dengannilai-nilai agamadanbudayahidup ketimuran. Rasionalnyaialah kemodenandan pem-bangunanekonomidanbangsabolehdicapaitanpamengonbankannilai-nilai tatasusiladan penadabanhidup. Hanya nilai-nilai yangberbentukkonservat~/pesimistik, retrogres~f~tidak menggalakkanautonomi,dan bercanggahdengankehendakagamayangpatutdising-kirkan daripadasistemnilai yangsediaada.

RINGKASAN

* Tendapatberanekafakton yangmempengaruhikadanperkem-

bangansistempendidikandanperubahandalamsistempendi-dikan.Perkembangandanperubahanitu adalahdan segikuali-tatif dan kuantitatif.

* Pendidikanadalahmengenaikehidupan.Oleh itu, boleh di-

fahami melalui penspektifkaedahdanprosesatauperspektifcara(means)danmatlamat.

* Mutu pendidikantidak hanyadiukur padapencapaiandalam

pepeniksaantetapijuga padapencapaianhasratfalsafah,matla-mat danobjektif pendidikan.

* Mutu pendidikanjugabolehdipertingkatkandengancaramem-

penbaiki selisihandankekurangandalamsistempendidikan.* Kekanganmasapembelajarandi sekolahdansindrom ‘exam-

oriented’telahmembatasisuasanadanpengalamanpembelajar-ankepadabersifatstatikdantidak merangsangperkembanganbakatdan minat murid.

* Integnasikaum padatahap‘superficial’ difahamisebagaiaksi

bermuka-mukadengan tidak membangkitkan isu sensitiftentang kaum-kaum dan denganhanya mengenali budayahidupkaum-kaum.Integrasikaumdalamerti katasebenarnya

536


adalah berteraskanpenghayatannilai murni dan idealismematlamatkewujudanmanusiadanalamolehyangMaha Pen-cipta.

* Integrasinasionalmerentasibatasanbudaya,sosial, ekonomi,

politik dan geografi. Walau bagaimanapuninteraksi dimensisosialdanpolitik yangseimbangmemainkanperananpentingdalampembentukanintegrasinasional.

* Budayailmu ialahbudayamasyarakatyangsensitifkepadaper-

kembanganilmu, pembangunan,kemajuandan pemodenan.Budayamasyarakatyang mengutamakanilmu mengamalkanfalsafahpendidikanseumurhidup yangpendidikantidak ten-hentiselepastamatpersekolahanatauselepasmendapatijazah.

* Pengajarandanpembelajanannilai menupakankomponenbaru

yangdibeni penekanandalam KBSR danKBSM. Pninsip asasdalambidangmi ialahpembatinannilai berlakumelalui penan-taraanakal danamalan.

LATIHAN

Jawabsemuasoalan.

1 . Jelaskankonsep-konsepbenikut:

(i) Mutu pendidikan.(ii) Permintaanpendidikan.

(iii) Integrasinasional.(iv) Budayailmu.(v) Domainnilai.

2. Terdapatberbagai-bagaifaktor yang mempengaruhiperkem-bangandanpertumbuhandalamsistempendidikan.Huraikan.

3. Pendidikanpadamasami perludapatme~enuhikeperluandankehendakpembangunanuntuk duapuluh tahunakandatang.Bincangkan.

4. Pendidikan merupakan agenterkuat untuk mencapaiintegrasinasional.Huraikandasar-dasarpendidikanyangberkaitdenganmotif mi.

5. Prosespembatinannilaimelaluibeberapapeningkat.Penihalkanpeningkat-peningkatberkenaan.Apakahcara-carabagimemas-tikan pengajarannilai yangberkesan?

537


NOTA

I Organisationfor EconomicCo-OperationandDevelopment(OECD),1985. Educationin Modern Society.Paris: OECD, him. 49.

2 Rujuk BenitaHanian6.3.1986: Pembaziranmasadi kalangansiswadansislt.i — oieh Hadi Haji Bibi.

3 Dipetik daripada: Malaysia 1986: Rancangan Malaysia Kelima1986—1990. Kuala Lumpur: JabatanPercetakanNegara.

4 Rujuk Utusan Malaysia 9.1.1986: Institusi-institusipengajian tinggirnenghadapidilema— kenyataanoieh Prof. NayanAriffin.

dan

UtusanMeiayu 14. 1 . 1986: Pertambahanpenganggurgraduan tak ber-maknaperananuniversitimu/amerosot— kenyataanolehTimbaianMen-ten Pelajaran.

RUJUKAN

Anderson,CA. I 967. Thesocial contextof educationalplanning. Unesco:InternationalInstitute for EducationalPlanning.

Khoo Kay Kim dan Mohd. Fadzil Othman (ed.) 1980. PendidikandiMalaysia: Dahulu dan Sekarang.Kuala Lumpur: PersatuanSejarahMalaysia.

‘SeminarPelajaranTinggi danPekerjaandi Malaysia.’ (23 Januari1985),Kuala Lumpur: Institut PengajianTinggi Universiti Malaya.

‘Seminaron HigherEducation:arevaluation.’(4—5thJanuari1986)KualaLumpur: InternationalIslamic UniversityStudentsAssociation.

TaNgocChau 1969: Demographicaspectsofeducationaiplanning.Unesco:InternationalInstitute for EducationalPlanning.

538

INDEKS

A.M. Skinnder,12AbdU1RazakHussein,211Adhoc,289,514AgamaIslam,2,4AgamaKristian,208,277,335Agensosialisasi,112Agihanekuiti,320Agresiftersosial, 352Ahli rains,122AkademiIslam,400Akademik,442,453,475,484Akidah, 125Aksiologi, 119, 131 — 132, 138, 148,

151, 154—155AktaKeselamatanSosialPekeija,345Akin BabasaKebangsaan,35,40AktaCukaiPendapatan,345AktaPelajaran 1961,29,34,36, 38,63,

88—89,92, 114AktaPelajaran, 112—113, 153, 165,

196, 208, 213, 215, 272, 280, 283, 326,346, 416,424,507

Akin Tisu Manusia,345Akta Universiti danKolej Universiti,

399,403Akin UmversitidanKolej, 185Aktiviti kurikulum,312Al-Kahfi, 118Al-Quran,2, 12,206Alam fizik, 152Alam nih, 122Mat pandangdengar,286

Alex Ron, 283Alexander Graham Bell, 337— 338AlfredBinet, 337,AlfredStrauss,337Ali bin Em,283Aliran akademik,260Aliran autoriti, 160Aliran bahasaMalaysia,421Aliran bahasa,282Aliran epistemologi,148, 373 - 375Aliran epistemologi,376- 377,402Aliran fahaman,288Aliran falsafahepistemologi,405Aliran falsafahpolitik, 375,405Aliran Inggeris,245, 27!Aliran maklumat,58,194, 506AliranMelayu,96,213—214Aliran pemikiran,137, 148,263Aliran persekolahan,281Aliran politik, 374—376,402Aliran Sains, 258, 261, 263, 383Aliran Sastera,258,383Aliran sekolah,441Aliran sekolahrendah,265Aliran Tamil, 213Aliran teknik, 258Aliran vokasional,258Amalandrestreaming,126AnnFreud, 337Analisis bahasa,119Analisis saintiflk, 137Anarchisme,371

539

OSE‘U~ll~1~s~U901‘!~U!WP1~!P1~U~9Z‘~11W~~~P 1~U

n,z‘~6—Z6‘~s~.I~ouL~p 1~sgQ

96‘fl~PW~svq~qms~j

1’It‘~nsAeMI~~ ~s~q1~8J~SRQ

LPZ‘ACUOjO3UMO1~

LE‘U~~~I!P!PU~d ~io~jzc‘i~ui~oj uB:~t!p!pu~d~vio~

i’8‘A3qOd-IU~UIUfl~JUO~

Lli‘~I°3Lc‘ss~u~usa,jo~!IID

Si‘~mcb3c6I~

‘161’‘I’Si’‘I’I~‘II~‘9L1‘Jfl1IUJ~I~J

os~:‘ooz‘ct~i‘ZEL~~M~3oz

‘~v3g~u33100q3sS~S1~AØ32p~Jqun~

61S‘L61’‘SSt~‘gzE‘cz~:‘~z~: ‘9li‘~6‘Z8‘Jfl1T~~I~U’~I

~flT‘~u~ndmin~L6Z‘~fll~!“~‘P’fl

c8t~‘9Lt’‘1VUUOJuqnflL81’‘U~1~!W~dv~pn~j

ZZE‘dnp~q~iC~pn~oc�“t~i~i’i°~

L~W‘S!UU~!2~th~d I~p1~~flc~c‘iuudan~g

961‘~LI‘!s~J~oJ!uOLI‘6S‘s3p~L~‘t~flOlifl

z8f7‘IEI‘IE‘cz1‘uq~p~pu3d~u~piqLI’‘~S!~I~!II

08‘~°~P~OUOAU~

zgz‘LEZ‘i’~Z‘ic:tOEZ‘t6‘llU~~~L ~P~L

6iI~‘ogz‘6LZ—8LZ‘i’9Z‘Ot’Z‘2~ZLEt

‘t~Et‘Ott‘Sit—Lit‘Z1Z‘Olt‘I’!I‘96‘06-68‘89‘6l~‘cE‘6‘imu~8u3d~s~qv~j

6‘~PNmiu~2u~d~Etc‘s’Ic‘iz~‘611’‘P6t‘Z8Z—18Z

‘6Lt—8Lt‘scz‘OPt‘8Et—LEt‘PEt‘lEt—OEt‘Ott‘Lit‘cit‘tit—ut‘60t‘86—S6‘L9‘tis*N~

SL‘U!WI~S~q~I

01’S

‘8Pt‘EZZ‘cit‘ziz—ut‘L6—96‘16‘68‘6t‘~1~~U1~PN~

8cE‘P~J~SI~

it”‘8PE‘i8t‘t’Lt‘gpt‘LEt‘lEtOCt‘EZt‘tIZlit‘LOt~

8PZ‘~PU~~~1! ~i8t‘LEt

‘I’EZ’1EZ-OEZ’Z6’PiD’~’I’~iI~ti’q~Jy;3sm~v~I

L9i‘~O~-t~O~Lm~81~qE~

6S‘Ec‘U~!P!PU3d~~~qEq

6c“i”~~)!~uueq~~U~WWP~~1~J ~!~1’~I

PLi‘U~WU~P!1IWdimpu1~wM1?!J;Iim~q

991‘~~1!P!PU~cIuInh!p!p4Cu~du~pUE2U1~3U~J~J ~

ELI‘U~1!~1P~iU~d u~i2~ij~6S‘!~U!~L~U~I~q~fl

~Pc‘j~uois~o~u~p~jU1~LU~iP!PU~cI U~I~?q~

LVI’‘L6t‘P6t‘t6t‘661‘891‘~Ufl~~U~1~MpU~~ U~!~I~U6S‘!1~NJ~(fljEMq3-~HU~~P~IJ

6c‘U~19~1trep~MSlS~!U~

ZLE1PU°~’ IMWq

601’‘Lti‘J~UUPtS•~fH601’‘W001flfl

9pP‘091‘PcI‘tEl‘8t1‘c6‘08‘S‘!2”°U’V

Ecu‘L1’i‘9L“~‘fl!’°U’V86E‘E0l‘178‘~c‘iwouovry

1ES~

tSE‘W0~0~U013Iu~.nuVLuc‘U~’1V

69Z‘1!MI0~0!S0~nisuids~v9cz‘JflIU~O3(~dS~r

OLE‘~PPiU!~pdsV9LE‘~!P1~‘PdSV

EEE‘~‘!‘P~Lq~nsv18‘UOW~4lfltplV

ZLE1LE‘~flOiS!1Vtcc—icE‘~us~ouv

91‘I°°’PSHUfl~L0l8UV

~EE‘~1V!J~PUIu~i~puv

VISAYIVNIaNVNIUIUN~Id

jj7ç

itt‘2st1q~tEc’coP

‘tOP‘WE‘ElI‘L898‘P9‘81‘~U~~P!i~I‘~uisw~~

P9Z‘~iIHOLE‘~Lt‘98‘2U~1

~LE~u~ui~Ia~LE~U~W3j3

187~‘J!~1~i~Icot’‘8~‘ci’“w’~a06E‘~‘~P~!W~1~I

~~06E‘8LE‘LtE‘flUOUO~uuuni:�i.

8c1’‘1~”P~1H9L1’‘J!~ls1H18‘ismiojds~

801’‘l1~M~~U~pipU3diis~ds~88t‘0I’l~!s~ds~j

9E1‘~~‘~~‘E11~01’‘PLE

‘ccl‘ici‘OP16E1‘~wSq~iSU~S!S~3

co~‘~‘~!u~LEt’‘tOP‘~!~!l~I

601‘JP~9J~9EE‘U1’~~SpJ~M~

Ecu—ici‘6t’l‘Eti‘awanp:qI11’‘~~Sp1~flO~

161’“P~~PLt‘iP~!M03

ELE‘t91‘~~‘1~~’Uoit’nM.JcI

9Z‘flEA‘P1~M9Z“!“~d•O•M•JU

OIt‘UU~I•JU88t‘j~~UUOJU~UIfl~OU

Lit‘!~‘~l”R~U9L‘JW”W’!’~!ULiI‘!“!“!‘1~!U

E1’P‘06‘uqdis~jEçt’‘~uio~diu

OLE‘P!P~!~U~~!U69Z‘J~’W~1!S~~~1~1!UL$i‘1!~~~fl’~! ISU~I1I!U

LI’i‘l’~”!!SU~UI!UtOE‘J!~!b02~wISU~UI!U

ZLE~LPi‘~~“~‘G

tcz‘901‘Eci~”~Utip‘iox~~~~~I3Q

88t~~ct~z‘9L‘JI~AUthQ

c9‘iS~~AUd~(J

091‘!PUoc‘cE

‘p~amqowwqr~qWqi?p~iQ!J~S~‘~U

St‘U!3~1~H‘iimq~z~i~npqy~O2~Q

c8—i’8“~WP~~PPE‘l~°~~

001‘!SI~UUOJ~1ies~~

iLtOLt‘~9iiodi~s~uiE~ies~u

L9‘~8~NU~!U~Wd~S~Q

LI’Z‘U~flIflSflAU~di~s~u8Lt“~1!PiP’-’~

w~us!s~~nw~sugUflSflAU~di~s~u

1’iI‘16~~~ES18‘tflfl~~AU~dms~j

POE‘O~2‘c~t‘Ed‘EPi‘Eli‘001‘E6’i6’88’E808’8L1’L‘L999’LP’6t8t‘U!P!P~U

09z;‘t~8U~U~UI IN~Ijfl~U~di~s~u

bE‘~6t‘t’9Z‘S6i‘Z8i‘L9i‘EPi‘ciitii‘001‘06‘88‘99‘E9‘6t‘~~“~1~1im,iip!pualms~Q

EPi‘UI~flB~U~d

ug1~QjMflU~dUI~SISUI~WSnUI~di~s~jc6“P~”~1~SEQLit~ms~j

LOS‘zit‘89‘uEgs8u~3cp)I ~

cc‘inuiii3:~I8Uepu1!cI~06E“‘-“~~~

Sit‘~‘~)Iies~~EOi‘~‘~!P!P’~d IIe!J~3u~uI~)I ~U

SOt‘Et’i‘16‘!I°~sn1i~s~Q101‘J!N°~!i~s~u

P11‘tii‘iS~AOUI1~S~Q

8‘U~S~I~U1i 1~S~Q

O8E~wsl1!p~06E‘P!”1~~

Iris‘105‘08E‘LLE‘itE—OZE‘bE‘56t‘i6t‘88Z‘Z8Z‘tLZ‘ZZt

‘c6i‘Z6i‘991‘ESi‘I’PI‘L999’PS‘6P-81’‘ci’‘SE“~HRUOUO~ImS~Q


Emi~, 60Emosi, 456Empiricism, 122Enrolmen,206,215,217—218EnÜti akal, 140EJititi fizik, 136, 140Entiti kemhanian,136Entiti rohaniah,140Entiti, 514Epistemologi,131 — 132, 134— 135,

151, 155, 371 —373,405Eksentialisme,135Estetika,121, 131 — 132, 134, 139,

150 — 151, 291, 270, 279, 435, 497,506

Eiikaperguruan,468Etikaprofesionperguruan,454Etikaprofesionalisme,440Etika, 131 — 132, 137—138, 150— 151,

203, 529 — 531Etimologi, 119, 123Elnik, 418Etnosentrik,84,202Evolusi masyarakat,486Exam-oriented,535 — 536Expatriate, 101

Faedahpersonal,372FagerlinddanSaha,483Fahamandemokrasi.264Fahamanegalitarian,370Fahamaneitis, 370Fahamanelitisme, 264Fahamanidealisme,506Fahamaninte~, 2~9Fahamanrealisme,134Fahamansekular, 122FalSafah, 118 — 119FalSafahdualistik, 371Falsafaheksistensialisme,154, 374,376Falsafahepistemologi, 134, 373,402,

412FalSaIahliberalisme,136FaISaIahliberalisme-pragmatisme,376FaISaIahpendidikan,1 18 - 1 19, 128-

129, 135— 140, 149, 151 — 152,265,281,288—299,293,355—356,365,371 —372,376,403,445,525,537

Falsafah pendidikan guru, 289 - 290,294

FalSaIahPendidikanKebangsaan,141,182,288

Falsafahpendidikannegara,257,289,290,292

FalSafahpendidikantinggi,376FaISaIah pragmatisme,134,403FalSaIahprogresivisme,144 - 145FalSafahrealisme, 373,403FalSaIahuniversiti,404Fanatisisme,477Favoritisme, 193Filasufmetafizik, 134Fiqah, 2—3Fleksibiliti,322FrancisLight, 80Freeschool, 14, 16FriedrichWilhelm Froebel,408,410Froebel, 409

ciagasanaksiom,355Gangguankomunikasi,350, 351, 353,

365Gangguan tingkah laku, 351, 353GaspardItard,363GearhartdanWeishahn,348Golonganbirokrat,370Golonganeit, 321Golonganminoriti, 344Golonganproletariat,370Golonganteknokrat,370Golongantersekat,479Graham Bell, 363chini Besar,160, 182,235,424, 466

Hadumur,95Hadis, 2Hafalan,3Haji MuhammadAji, 4Haji MUhammadNoor,4Haji MuhammadSallehPenaga,4Haji MuhammadTaibMufti, 4Haji Muhammad Tamin, 4Haji Sahar,4Handikap,333,335,339,342,344,347,

353, 365,436Handikap berganda,349, 352— 353

542

L91‘flPU~m3d~ctp‘q~~1o~~vd

~flPU~U1~cI~001

‘E616‘L9‘ci’‘U~frPd~lit‘~~zv~j w~n~frPd~

601~!ptmmfrpdJv~L~fq8u~~~

Ph‘~I~~IO1~SiPU~PcIJ1UB1~~

E8Z~u~q~w-~wumiww~fq~u~p~~SRfl~U~M~f

6‘UOWUI~~

LLI‘2~fldWnlfl~!Jfl:M~fl1Um~f061’‘!1~~I0f liLl)I~

9Z‘~‘CI~Oct‘L0l—901

‘Ug1pp~)IU~3!fr)I11~~i~fEct‘9tt‘Ott

‘P1I‘601‘89~~sl?n~u~iEM~f601~i~s~uu~w~~Pd

!fri~U~W~~n~ium~cL91~

n~U3Su~WPU~~)I ~

60Z‘St‘S~AURq~n~u~i~c

EOi‘U~~Vu~wuIp!qWdU~J~M~f

~i’Ll’‘~!M~I

P61’‘fl~fltmpuosiumf

6t‘~~I001HS3W~f

S9P‘LSt‘6L1‘SLI‘ILl‘!1~S~NU~iP!PU~dU~q1~f

081‘~J~32~NUB~I~MpU~~ ~

~91‘s~8uIu*J~3Iuq~p~pu~j u~q~ç

PSI“~~~frPdUW~l~~f

‘pot‘opvfosdj851’‘8P1‘~~su~i1~q

68Z‘!s~2d~IuIEli’‘~fl~q~Iu~~LE‘~U~U~PWI

66t‘9Pi‘j~fl11~piU1

66t‘9P1‘i~IU~PIU1ci’i’‘16t‘06t‘Eti‘OZI‘~P)”1

tot‘9171‘J!I~Z~1Sic‘J!~0disei~1uI

815~!~1~11ISIE‘U~’~u1W~ !S~IU1

.17E~‘~WSq1flU3UffU~SUf

09‘~8~NWEMVu~~~qp~j ~flu!2SUI

tLI‘6c‘~J~NU~~I!P!PU~c1 ~~flJI2SU~

PSE‘~tDIfunDImq~~’-I 1fl2!JSUI18E‘~flS~M~!sn19su1

ttc‘JP~A0~~1

t9E‘~t~11S~AOU~

511‘iS~AOU~

tEl‘!~!~1~UIEti‘!2!UUUI

tot‘ciii‘!~~1!~Pt0PU1Eli’“~‘~lSuBqwitti‘TL~flUJ~~

opt,‘u~nq~Su~d nwllELE‘!1!1’~IflUiD

581“1~1°’P~WU~

t91‘!~!U~~~Uii1~Jttly‘iun2s~suq,ij

061’‘9S1’‘0517‘514’‘58E‘E8E—18E‘LLE‘69E‘StE‘LIE‘80E‘L6Z—56t‘98t‘cLt‘ELt‘661‘LSi‘581‘EOI—001‘PS‘Si’‘SP~S!flI~ø1

1’Si’‘SU~~!SOS!2oio~ipi

tI‘1~~W~9~ !2oIo~pI9L‘~-‘~~‘I2OjO~I

861’‘!WOU01~i2o1o~pI6171‘8t1‘!~°1°~PI

ELE~i~u~p~68t‘~WSgflS-~WSip?~p~

95E‘LcZ‘cot‘cci‘ici‘8171—9171‘0171—6E1‘EEl‘i~L’~W~Ufl~PI

PLE‘1’~fl~~P~ ~PILtI‘A01A~M~I

9EE‘~llPLIHJ1t1~~H88Z‘~tiiSW~~11flH

IIi’‘UU~i~~~3U1OH

EES‘!~!1~lOd!HZSE‘1!~U!Wd!H

~I9E’tSE’J!P~d!HELi’‘U0~UPL1Vtmppn~Sjqj

tti‘q~~~unqoi q4q-~L61‘!11~31~!H

161’‘~‘P!HOSE‘~‘WU~dd~IpuBH

0~E‘JIUIUs~xbjd1~puU~OSE—61’E“~!1~Pdqipm~j~

S~IHUM


JawatankuasaPembangunan,165JawatankuasaPemeriksa,54JawatankuasaPenasihatPenyeidikan

Pendidikan,167

JawatankuasaPendidikan,28JawatankuasaPenyemak,95JawatankuasaPenyemakPelajaran,91,

93,99—100,214JawatankuasaPenyernakSemula

Pelajaran,45JawatankuasaPerancangPelajaran

TInggi,45, 101—102,490JawatankuasaPerancangPendidikan,

196, 198JawatankuasaPerancanganPelajaran

Tinggi,43 -44JawatankuasaPerancanganPendidikan,

77—78, 167JawatankuasaPusatKurikulum, 41,78,

165JawatankuasaRahmanTalib, 213JawatankuasaRazak,278JawatankuasaTempatan,277JawaxankuasaWinstedt,91JeanJacquesRosseau,408JeanMareGaspardhard,336JeanPiaget,409,412, 438JemaaI~NazirPersekutuan,92,222JemaahNazirSekolah,59, 235

Jemaahpengelola,92JemaahUniversiti, 186— 187Jenispembelajaran,129JohannWilhelm Klein,338JohnAmosComenius,408JohnDewey,408,411JohnF.Kennedy,338JohnHeinrickPestalozzi,408- 409JuniorMiddle,16JuniorMiddle Certificate,87

Kabinet tentangGaji, 464Kadarpembangunan,319Kadarpulangan,105Kaedahekspositori,256Kaedahkumpulan,298Kaedahpedagogi,322Kaedabpengajaran,329KangYu-Wei, 15

KanunBuruh, 85Kapitalis,76Kapitalisme,9Kategorifalsafah,130Kaum Cina,210Kaum Melayu, 270KaumMuda, 11,21—22,63,69,247Kaunseling,294Kaunselingpsikososial,359KBSM, 256— 257,260,272,444,468,

537

KBSR,256,272,444,468,537Kearifan,150Kebekuansosial,523Kebolehdidikan,315Kecacatan,333Kecacatanakal,361Kecacatantunggal,335Kecekapansosial,431KecerdasanIntelek,413Kecerdasanmental,348Kecerdasanotak,407Keciciran,95,250,252, 269Keekspresifan,405Keekspresifanpelajar,378Keinstrumentalanpelajar,379KelasEkspres,214KelasKhasMelayu, 209Kelaskhas, 338, 354, 361KelasNormal,442Kelasperalihan,38,97Kelas tadika, 421Kelenconganmental,348—349Kelenturan, 315Kemahiranintelek,402Kemabiranintelektual,312Kemahirankomunikasi,358Kemahiranmanipulatif,234Kemajuan Ikhtisas Kakitangan,292KementerianPelajaran,220KementerianPendidikanPersekutuan,

218 •

KementerianPendidikan,44,47,50, 53,74,92, 103, 107, 113, 156, 160,164—166, 168, 170, 172— 175, 182,184 — 185, 192, 196,292, 294, 308,341, 354, 356, 359 — 361, 395, 424,

544

INDEKS

428,446,512Kenal huruf,313 — 314Kendiri,371Kepimpinanpengetua,466Keprihatinan,334KerajaanBrooke,247KerajaanCharteredCompany,277,KerajaanCrownColony,278KerajaanPerikatan,88Kesedarankendiri,480Ketakupayaan,347,350Ketidakaturanbahasa,351

Ketidakbenmwngansosial,409Ketidakberuntungan,106—107Ketidakimbanganpenyertaan,107Ketidaknormalan,333 ~ 334,338,347,

352, 357

Ketidakupayaan,365Kewujudanhakiki, 130Kb.idmatkaunseling,364

.. Kbirjohari, 114Kindergarten,140— 41 1, 424,433King EdwardVII, 9, 19Ki~danGali~, 348ICitab, 2Kitab Taurat,122Kitaranmendesak,482Kitaranpembelajaran,473Ko-kurikulum,180,184,253,255,

261 —262,275,293,297,312,443,447,452, 466

KOdBUIUh, 17Kodetika,532Kodtingkahlaku, 146Kogan,88KOgIÜtII, 109,407,410, 433, 435Kokurikulum, 168,234Komponenakademik,253, 293Komponenakaliah,123Komponenelektif, 260Komponen Ikhtisas, 293KomponenKemahiranAsas,224-225KomponenKen~nusiaandan

Persekitaran, 225,227

KomponenKerohanian,Nilai danSikap,225

KomponenKeseniandanRekreasi,225

Komponen kognitif, 533Komponen latihanguru,285Komponenpendidikan, 278KomponenPerkembanganDin, 293Komponen teras, 268Komponenvokasional,100KonferensiResiden-residen,17Konflikautoriti, 160Konformiti, 50,69Konotasi,318Konsepintegrasi,514, 516Konsepkesepaduan,256Konsepkurikulum,255Konsepper~uaii,252Konseppembelajaran,262Konseppendidikanliberal, 261Konseppendidikan,120, 129, 151, 222,

261, 313

Konsepprofesionalisme,269,512Konsepurnversititerbuka,369Konsolidasi, 48Konstruktivisme,263Kontinumpendidikan,310Kontinumpendidikanseumurhidup, 313Kosbenilang,61

Kos efektif,377Kosoperasi,95, 275Ken pembangunan,61Kredentialisme,87, 99, 308, 471, 475KUaIitatif, 288KUaIItI pendidikan,115,482KUaliti penyertaan,111Kuantitatif,269Kuantiti penyertaan,115Kuasaeksekutif,42Kuasaintelek,122Kuota,58,103Kurikulum, 40 - 41,50,54,64,67-68,

70,75,86,90,103, 222,269,447,466,471,485

Kurikulum BersepaduSekolahMenengah,256

Kurikulum aliranSains,259Kurikulum aliranteknik,259Kurikulum anekajurusan,100, 248Kurikulum asuhan,411Kurikulum banssekolah,146

545

9f7ç

Itt’‘SUS~Up~u~q~w-1LtI’‘StI’‘66t

‘L6t—96t~1’81’‘Si~fl~unq~w~

,09t‘!l~U1~uuq~wi8Lt‘SE‘EE‘(5561)P~~iPooi~ umodlr~

ES‘WIUro!Mumodir~96E‘u~iyn~(nfuuqmn~uu.iod~rI

t’017‘08t‘8Lt‘Ut‘E9t‘L1’t‘ITpt‘6EtLEt‘Eitlit‘cot‘ESI

‘i’lItIl‘E6’6888’L999’E9‘OS‘tI’—II’‘SE‘OE—6Z“I~!U~3~Od~fl

16t‘08Z‘ZLZ‘SPtLIZ‘6Et‘Sit‘Eit’I’li—til‘68—88‘99‘E9‘617

‘tl7‘9E‘(o961)q!1~L~wI4~~Iun1od~rIEOE‘16t

‘tct‘ti1‘88‘L9‘Ec‘SE‘p~wU~~JO~Ifl

99‘u~IV13NuUJodE’-IEli—ti!

‘901‘L9‘LI’‘SE‘P!f’~Nueiodri69E‘i6t‘tLt

‘101‘88‘99‘SE‘UUqOfi~q~uEiodnlEOE‘~P!~)Iunjodiri

SE“~P~Nuniodr~ES‘~‘~PP~)I UIflfU)~uniodr~

16t‘l7St‘tLt‘E9t‘09t—85t‘SStESt

‘i7pt‘6Et‘I’tZ‘SE~umodir~i’9j7‘asurnpinpiMnI~uuiodfl

t’E‘U~~~~Pd~pluI~Icu~d~“1~’IU~fuu~iodw~j

6Z‘9561~1~iP!PU~d~~1UIU~fuuiodu~

tuI~upU~1~PdJujul~fq2u~~USUfl3tUUWMUIuuiodirI

LtS‘iLl’‘L6t‘ittOtt‘tii’88‘ES‘oc‘~u~qu)i ~uuiodir~

tLt‘6EZ‘OIZ‘16‘99‘EE‘9t‘flMun~duu.iodir~

PLt‘tLt‘6~t‘lit60t‘16‘99‘1,9—E9‘EE‘9tSt‘S~U1UHuu.iodu’-~

PE‘qq~iuuwqi~~in~qvUElOdIfl

i~ii‘oc‘u~uodt’i

‘9E1’‘i’ti’‘SOE‘EOE‘bE‘1LZ—OLZ‘cli‘178‘69‘l’9—E9‘S‘~i!1?J~SSWI

60t‘St‘S~U.fll~Ti

E8Z‘~‘~JSflSJflM

ITS~SflSJtt3I

E8Z‘~HVddsfls.mNESt‘NVdd~S1fl)1

14’-El’‘u~iun2indrasin~SLt‘fl~”W~SUflIflHU~TUfl~J~c! SflSlfl)I

SLt‘910WUP?UUVIUfl~c1SflSIfl)(

L6E‘UIUflf~~~1snum~1St“I~P~)I~

El~umIn~unN9LE~uinpu~un~

ti’I~Wfliff~~UflN

‘tOE‘Z6t‘68t‘8LZ‘6Et‘tttOtt‘E0t‘OP‘Pt‘M~PuWipIIo1~sWflI~~1i~N

i’ct—ESt‘L1’Z~~

LtP‘Ot‘66‘OS‘14’‘tP~1~~P~ ~L6t‘E6t‘UIIIUP2J3IU1flhTl3I!.1I~N

EEl‘UIUUIUSUOdtuflini~SEc

‘E1S‘961’‘101’‘8LE‘SLE—1’LE‘LSE‘SLt‘89t‘8Et‘9it‘051‘8171—91’!

‘8t1‘81‘inni!p!pundiUfl1fl~UflM

59t‘qE8U~IU~UI UU~i~U~dum~n~pn~1’6t‘tot‘nin2tanppipundWflIfl~JflN

8L‘i~~U~10J LnI31~p1pundIUfljfl)(Ufl~{

Z9E‘80E‘it‘U~1~frP~lWndUiflJfl3~Ufl)~

65E~wnimI!Jn)Ici‘u~powUIfl1fl)~iflN

81’t‘IJ~pU~IL4IISU~U~UI uinunh!JHNi9t‘qII2U~U~UI Wfllfll!Jfl)1

PLt‘~‘~unq~jujWflIflh!Jfl)ISi~l’‘SLt—1’Lt‘imqnu~~

19t‘ii’t‘cEt‘itt‘~un~i wnjn~un~

81’t‘S*t‘66‘jisu~tpidwojIUfl~TDjUfl~

bI“~~P1IUfl~fl)pJfl~

Ott‘uuns2uncp)iW11!fl~lPflN

09t‘flPUd~1~i tUfljfl)pJfl~

LZS‘58Z‘59Z‘SSZ‘1’tt‘175—ES‘SE‘ths~Di)~u~u~w

qv~o~~npud~s.i~fl UII~1fl1!~~fl)I95t‘Wfl~~~lio3J3qWfllfl~ifl)~

66Z‘ZZZ‘ft~quinin1!miSEP125‘58Z‘1’t’t‘6EZ8Et‘PEt

‘9Zt‘EtZ‘EOt‘I’S‘ES‘SE‘C~Isw~)qi~pu~~ ~~U~5Wn1fl~I!~~~)I

cc‘qupuaiunipuo~sind!u~q~

VISAV’IV}4~IUNV)1KIIQN3d

INDEKS

LatihanMengajar, 281,297, 453Latihanorientasiguru,235Latihanperguruan,279,453LatihanPerguruanNormal Ringkas,275LatihanPerguruanTigaTahun,284Latihanprofesional,401Latihan,445,474,480—481,485,488Legitimasipolitik, 372LembagaPelajaran Negeri,41LembagaPenasihatPelajaranNegeri,42LembagaPengelola,42LembagaPeperiksaan,54LembagaPeperiksaanMalaysia, 59LembagaTatatertibSekolah,184Liberalisasi,515Liberalisme,136,288, 371— 372, 404Lieberman,444Liputan kedalaman,298Logis,321LouisBraille, 337

MahatliirMohamad,220Majlis OperasiKebangsaan,35Majlis Pelajaran Tinggi,45, 102Majlis PeperiksaanMalaysia,54Majlis Universiti, 186Makrifat, 133MakiabLatihanHarlan,44MaktabMelayu Kuala Kangsar,17-18Maktab PerguruanHarlan,281MaktabPergunianKent, 33MaktabPerguruanPerempuanMelayudi

Melaka,14MaktabPerguruanSultanIdris, 13Maktabpertanian,369MaktabPerubatanKing EdwardVII, 27MaktabRaffles,27Maktab, 441MalaccaFreeSchool,9,18Malay Eton, 18Malayanisasi,101, 103Malaysian Associationof theBlind, 341MalcolmMacdonaldP.C., 28Manipulasi,371Manipulatif,505Manusianormal,353MariaMontessoii,337, 408,411,430,

437

Martabatpendidikan,127MartinLuther, 408Masyarakatateis, 136Masyarakathippie, 136Masyarakatmajmuk, 237Matlamatpendidikan,25,28,35,48,

118,373,466—467,480

Mazhabepistemologi,373Mediapengantar,114Mekanismepenyekatan,444Mekanismesosial,162Meisan, 128Mendemokrasikanpendidikan,49Mentaiblock,535Merit, 194, 303,402Meritokrasi,357, 370Metafizik, 130, 132, 134, 148, 151, 155Minat, 450Mobilisasikendiri,480Mobiliti, 45,278Mobiliti pembelajaran,53Mobiliti sosial,14,22,86,307, 368,

378,400

Mobiliti sosioekonomi,88, 144Mobiliti vokasion,324Modalfizikal, 500Modalmanusia,500Model British, 373, 376Model Fmebel,411Model HeadStart, 432Model Jerman,373Model kekuranganpersekitaran,409Model kitaran, 104Model kitaran pendidikan,105Model kurikulum, 422Model pembangunan,489Model pembangunanekonomi,328Model pembangunanstrategik,331Model pendidikan,408Model perkembangan,409,428Model perkembanganPiaget,414Model ml, 298,300Montessori,409,412Moral,452,457Moms, 491Motorderia,430Multidicipline, 385

547


MuradMohd. Noor, 222Murad, 114MusaHitam,221Mutakhir, 136Mutu kurikulum,86Multi pendidikan,49,286,404,

446—447Myers,490

NationalAssociationforRemedialEducationMalaysia, 341

National EducationAssociation,338Naturalism, 122Negeri-negeriMelayu Bersekutu,14, 17,

82,206Negeri-negeriSelat,12, 17,82Nepotisme,193,477Neutral, 515Nilai, 480Nilai estetika,1 19,223, 379Nilai bakiki 127, 137, 145, 148Nilai instrumental,127, 145, 152, 529N11a1intrinsik, 152Nilai konformiti, 204Nilai konservatif,10Nilai moral,529Nilai mural,532Nilai mutakhir, 130, 355, 532Nilai sekular, 304Non-egalitarian,88Normakehidupan,104Norma, 4, 76, 202 — 203, 529, 531Normatif, 125NorthBorneoCharterodCompany,29

O.T. Dussek,82Objektifpendidikan,74Operasi,126Operasiformal, 127,413Operasikonkrit, 127,413Orangcacat,334- 335()rdinanPeiajaran1952,27—28,35—36OrdinanPelajaran, 89, 112—113,212,278OrdinanPendaftaran Sekolah, 16Organisasi,262Organisasibukanformal, 158—159Organisasiformal, 158, 160, 192— 193,

195—197

OrganisasiIslam, 185Orgamsasimajikan,481Organisasipendidikan,4, 49,58, 60,

175— 176,373— 374OrganisasipendidikanMalaysia, 196Organisasipentadbiran,48,156,315,

398OrganisasiPentadbiranPendidikan,179OrganisasiSekolah,182,466OrganisasiUmversiti, 185Orientasikurikulum,202,238Orientasipendidikan,368Orientasipolitik, 516Orientasipolitik, 517Orientasiruralbias,274Orientasisosial,77,516— 517OverseasSchoolCertificate,87

Parasnormal,351PartiPerikatan,28Patriotik,282Pcacharopoulos& Woodhall,492Pedagogi,300, 445PedroPoncedeLeon,335Pejabat PendidikanDaerah,175,465Pejabat PendidikanNegeri,82Pelaburandalampendidikan,105Pelajaran elektif,260Pelajaran teori, 369Pelajaranteras,260Pelajaran vokasional,24Pelaksanaankurikulum, 147,180Pembangunansosial,472Pembangunanstrategik,321Pembatinan, 414Pembelajaranafektif,533Pembelajaranimaginatif,371Pembelajaraninkuiri, 256Pembelajarankendiri, 128, 323Pembelajaransendiri,317,524Pembelajaran,125, 128— 129, 132,308,

447,473—474Pembentukantingkahlaku,362Pemberianbiasiswa,53Pembinaanjiwa,123Pemenuhankendiri, 362Pemikirananalitik, 129Pemikiransimbolik, 414

548

6i~c

.Si‘!SUwI0P)Juu~u~21~dLEt’‘86t‘95t‘UUUAUSU~d

Lit‘60t‘66—96‘nJctIpwmlunSu~66L6‘s~SuIiinunSu~

96“~!~P~Wusm~nq1IUunSu~ES‘UIU!P~Su~d

tEl‘~!-‘~Punurapi2u~tSp‘uniufrpqinadUUJU1USU~d

66t‘E6t‘0IID4IuttIUrU8u~d178t‘unuun~.~~i supiUILIUuitSU~d

61717‘Ll’I’‘Sti‘UE.IU1~SU~’d

60E~un~ipipu~LSE9SE‘9EE‘~‘I1UU~T~XpU~~

19E‘6?~E—8tE‘EtE‘65t‘El’‘pfi1OiSU~OAu~~ip~pu~j

1’Oi‘un!1IUffllnuu~ip~pu~~661’‘L61’‘1761’

‘58E‘tO!‘85‘55‘!2!s1~Munun~ipipu~j

EiS’SLI”tPP’POt’10$’‘66E‘SXE‘i8E—08E‘8LE—LLE

‘SLE‘ZLE‘OLE—89E‘!~U!2UU~ipIpU3~

.El’‘1JU1~Itar~ipipu~j

‘VLP‘!~~U110Jt1! ~puu~nppipu~j.

~L6P‘9817‘9L17‘LEt’9C1’‘6tE‘9ZE‘EZE‘LIE‘tIE

‘OlE‘~0E—LOE‘l1~UUOJ,puuuppipu~

6ZE‘I’ZE—EZE‘)~lAi5un~iprpu~jczc—i’zc‘L61’‘581’‘9L1’‘89$’‘LiE

‘PIELIE‘do.piqmum~suupptpu~t6Z‘!U~Sun)pp!pu~4

Z8‘1~11~1~ uU~ipipu~J91E‘q~tpU~i qiqo~~sun~ipipu~

66‘9E‘4USU~~Suu~pptpu~051’‘iuIiqOiuu~ipIpu~~~

9tE‘8EZ‘ZZZ‘Ott‘SitLIZ‘ZItIit

‘LOt—SOt‘L~pU3.Iun1!P!PU~dSEPEEP

‘8ZPLt17’SZt’ZZ1”811’51P‘80$’‘t’6Z‘tP~101~’dun~pipU~

Ut‘Ijt~U~.IUl1~u!1~dun,ppipu~9E~uu~iprpu~

t6t‘Pit‘uuqr~nuindLR~31IPPU~dE9‘p!UUOJUOUu~1pipu~j

P01‘~“~“un~ipipu~j66‘9E‘PL10W~1!P!PU~d

5~‘U~pOWuu~ipipu~j

t9t‘!~U9UUSU~U~UI uqrpipu~ESt‘1l~~Pt1~1 I~USU~U~UI UU~T~iJMI~d

i’E‘jisnaqaidwo~I~U8U~U~Wuqip~pu~~LSt‘8Pt‘Si~t‘qUSU~U~lWUU)iiPIPU~ci

E8“~PNUU~IM~IU~d

PLEELE‘~WSq1U~qqUU~p~pU~~

tOt’‘rad~Iuu~ipipu~StE‘91E‘unpi1uu~UU11p1pu3d

59E—t9E’09E—65E‘SSE—ESE‘L$’E‘OPE‘PEE—EEE‘1St‘~‘D1U~~1~!P!PU~d

PEP~UU~i~flj~U~d

Z6Z‘~!‘PdImpIUflfl1m1U~-~l1~UUNU~~11P!PU~cI

t6t‘!U~WrafU~1!P!PU~d8!‘SU3S8~1L~un1!P!PU~d

ptS‘801’‘PtUUOJU!Uu1!p!pu~dWE‘fiPIA1PU!un~ipuo~tEl’‘uduqnqiUU1!P!PU~ci

SITP’LLE‘SOE—liOE‘Z0EiOE‘66t56t‘t6ti6Z”68t—LXt

‘c8t‘8Lt—LLZ‘SLtPLZ‘tLtOLZ‘~9t‘891‘Sc‘n.m2un,ttpipu~

5817‘9LP‘I’Ll’‘6tE‘9tE‘E1E80E‘8LtLLZ‘951‘tEl‘~UiiUOJue~ipipu~j

LIE—9iE‘EIE‘~A~Uun~ipipu~j

E1’t“l!U~”I°”~Puu~ipipu~SLP—PLP’IEE‘6tE‘LZE9tE

‘PtE—ttE‘9iESIE‘tiE‘OiE

‘80E—LOE‘Z‘i1~UUOJuu~nquu~ipipu~LIE9iE‘Suiqiu~qu~~p~puo~

6EE~UI~1!P!PU~dSEP‘Oil’—LOP‘i~MUuu~(ip!pu~dEtt~itt—Ott~uu~ipipu~

PE~uu~pipu~jEZE“Vun~IIP!PU~d

9E‘~1~Iiiui~Syuu~ipipu~~JIS!‘6iI‘J9Uuu0uunW~PPU~d

EZI‘mflIflhi”~1U~U~1~PU~d

ZLE‘611‘quJUs~1IJU1IU~~PPU~dILE‘iSoioUi~sith~

151‘6!1‘judu~s~pUIUI~~PPU~did‘6iI‘p~q~u~UI?U~1~PU~d

LU‘S/i‘LPt‘SEt‘LOt‘178‘bE‘Li‘lb‘L‘I‘UI?rLs!i)lqUM3p~pU~~~

81‘91‘6‘100’PS~‘~1Sunu~çPE‘!1W~U~0NU~SUSUJ~fl U~j1~flU1~~

1714’‘86t‘95t‘UUi~iflIU~d

SN~I~1NI

PEND1DIKAN DI MALAYSIA

Pengetua,1 10, 160, 182,466Pengetuaguru besar,464PenggredanSekolah,464PenguasaPelajaran Setempat,25PenguasaPelajaran Tempatan,92,95Pengurusanpendidikangum, 278PenilaianMurid, 297

Penilaian pembelajaran,130,266Pentadbiranberpusat,198Pentadbiranbirokratik, 175Pentadbiranpendidikan, 33,42, 175Pentadbiransekolah,452PenyataJawatankuasaPerancang

PelajaranTinggi,34PenyataRazak,222PeperiksaanPenilaian,34,214,233PeperiksaanQueen’sScholarship,87Peradabanmoral,137Perancanganpendidikan,59Perbahasan,118Perbelanjaanawam,250Perenialisme,135, 139— 140, 151, 155Perguruan,440— 442,445— 446,

448— 451,460Peribumi,270,277Peringkatmakro,508Peringkatmikro, 508Peripheral zone,319PeijanjianAntaraKerajaan,100PeijanjianBangkok,SOPerkembangandin,257, 291,PerkembanganDiii Individu, 225Perkembanganindividu,48,290Perkembanganintelek,413Perkembangankualitatif, 48,60,288Perkembanganmenengak,55Perkembanganpendidikan,1,270Perkhidmalankaunseling,357Permintaansosial,399,415PersatuanPendakwahLondon,14

Persekolahanharlan,510Persekolahan,316Personaliti,407Perspektifaksiologi,127Perspektifautoritatif,264Perspektifmakro,203,289,504Perspektifmikro,203

PertubuhanKesihatanDuals,345Pesimistik,522PendidikanInggeris,277PIBG,452,460Plato, 372Polarisasi,65,84, 144, 202 —203,205Polio,342Politeknik,43Pondok,4Pra-operasi,127Pragmatik,125, 134Pragmatisme,136Pragmatisme,288, 290,371 — 372, 374,

404Prasekolah, 313,414,427,431Prejudis,346Premisidea, 120—121, 141, 147Prestigeous,14Primerpendidikan,377Prinsipdemokrasi, 106Prinsipegalitarian,369Prinsiphumanistik,297Prinsippendidikan,146,281Prinsiputilitarian, 102Profesionperguruan,455— 456Profesionalismeguru,440,467Profesionalismeperguruan,450Profesionalisme,444,446,465,467,512ProgramForoenel,428,436Program HeadStart,428, 431,437Programmontessori,428,430ProgramPeabody,428Program Pestalozzi,438Program Piaget,433Progresivisme,135, 139—140, 151, 155,

356ProjekAmalanMakanandan

pemakanan,53ProjekAnimationrurale, 327 — 328Proletariat,321Prosesbiologi, 349ProsesMalayanisasi,402Prosesmembuatkeputusan,189Prosespelaksanaandasar,189Pmses pembesaran, 407

Prosesperalih~n,443Prosesubahansur,505

J’l

550

INDEKS

Psacharopoulos& Woodhall,491Psacharopoulos,491,495—496Psikoanalisis,364Psikologi, 107,446,458Psikologikanak-kanak, 413Psikologipendidikan,281Psikomotor, 109,146,256,410Psikososial,356, 361Psikososioemosi,351Psikoterapi,294Public Law, 338 — 341Pulanganpelaburanrosin!, 105Pusatlatihan,423Pusatlatihanguru,278PusatLatihanHarlan,36, 215, 279,

281—282,442Pusatlatihanperguruan, 278Pusatlatihansementara,279PusatPerkembanganKurikulum, 50,59,

165,169,177,235,434Pusatprasekolah,425PusatSumber,53Pusat-pusatLatihanHarian,29

Qalam,2Quran, 3

RJ.Wilkinson, 13, 18R.O. Winstedt, 13Rahmatr~enyuluh,122Rancangan alih bahasa, 100RancanganKurikulum Rendah,232RancanganLatihanPerguruan

Bersepadu,283RancanganLatihanPerguruan

Gabungan,282RancanganSekolahBercantum,53Rasisme,477Realisme,139 — 140, 148, 151, 155,290,

405Realitifirik,371Redtape,175Reformasi, 66Rekabentukkurikulum,340Retrogresif,479,536Rev.R.S. Hutchings,18Revolusi Perindustrian,372RevolusiSains,372

Rukunegara,48 — 49,66, 141 — 143,153, 195, 224, 269, 272,282—283,288, 291, 295, 301, 514

Rusuhan,217

SamuelGridleyHowe,336Sarafderia,351Sarafotak,351Saijana,453SayidMuhammad bin ZainalAbidin, 4SayidSheikhAbmad Al-Hadi, 11Sebastian,361Sedar-kendiri,123SekolabAgamaMadrasah,5, 7, 11,

20—21, 83Sekolahfree,9, 19,63,82Sekolahlnggeris,5,22SekolahJesselton,31SekolahKebangsaan,25‘Sekolabkhas,354, 359,441, 460SekolahKhasHarlan,354SekolahLanjutanKampung,93,95,316Sekolah Melayu, 13Sekolahpendakwah,208Sekolahpondok, 2 — 4, 10,63SekolahQuran,31SekolahSukarelaRakyat,277SekolahTadika,418—419Sekolahteknik,9,54—55Sekolahvernakular,13, 17,24SekolahVemakularChin, 5,14-15SekolahvemakularMelayu, 5, 13 — 14,

26,31SekolahVemakularTamil, 5,13,17Sekolahvokasional,441Sekularisme,20Selisihanmikro, 507Senat, 186SeniorMiddle, 16Separaikhtisas,45,54,286,325, 377Separatisme,84Sepamhikhtisas,101 — 102,285, 192,

369, 381 —383,403,490Send kendiri, 5Seumur hidup, 310, 313SheikhAbdulKadir, 4SheikhAbdUIMalik bin Abdullah,3SheikhDaudbin AbdullahAl-Fatani,4

551

-‘,‘,,“ ~ ~ 1(1 ~JV’Mi(Il(JN~Id

PENDIDIKAN DI MALAYSA

SheikhTahiurJalaluddin,11SheikhWaksa,4Simbiotik,372Sindrom Down, 361SingaporeInstitution FreeSchool, 19Sir GeorgeMaxwell, 27Sir HenryGurney,26Sir Hugh Clifford, 27Sistemakal, 133Sistembersifatrelatif, 157

~ Sistemekologi, 204SistemJawatankuasa,77, 175 — 176SistemJernaah Pengurus,42

- SistemKad PerakamWaktu, 173Sistemkapitalis, 483Sistemkepercayaan,531Sistemlatihan, 211,279SistemLatihanguru,95Sistern linguistik, 350Sistemnilai, 529— 530, 532Sistemorganisasi,130,203Sistempelajaran,68,212,214Sistern pemilihan 297Sistern pendidikan formal, 50,60,69,

77,90,104, 106, 269, 292,428, 437,509

Sistempendidikan negara, 164Sistempendidikan, 1, 4, 26,29,42,

47 — 50,54,59,63 — 64,68 — 69,74—75,81,83,87,89,100—101,109,11, 118— 119, 137, 143, 159—160,194— 195,203,211 —212,218,269,

278 — 279, 282,284— 285, 288— 292,301 — 302, 404, 443,471,475, 482,504 — 505, 507 — 508, 510, 512, 519,536

Sistempengaliran, 109,SistemPenguasaPelajaran Setempat,41Sistempengurusan,59,423Sistempenilaian,316Sistempensijilan, 254Sistempentaksiran,256Sistem peperiksaan, 1 10, 1 14 — 1 15, 278,

524Sislempersekolahan,24,27,29,33,

63—64, 87,208,217— 218,220,271SistempersekolahanMalaya, 31

Sistempusat,164Sistemsarafderia,351Sistemsarafpusat, 333Sistem sekolab, 157 — 158, 182, 210,

307Sistemsemester,261,273Sistemsosial, 157 — 158, 160, 196, 302,

380Sistemterbuka, 158Siswazah,168, 287,294,368, 378, 383,

401,461—464,491Skema kognitif, 413Skim Gaji Aziz, 442Skim Gaji Suffian,442Skiingaji, 273Skim kurikuluni, 272Skim PinjamanBukuTeks,63, 172Skop intrinsik, 518Skop pembelajaran, 138Smith,490Sosial,47Sosialisasi,10, 76, 131, 144, 151 — 152,

182, 203, 205, 263, 310, 422, 427, 437,488

Sosiaiisasipolitik, 204Sosiobudaya,207Sosiobudayatersekat,411Sosioemosi,433,435Sosiologi,446Stamford Raffles,27, 80Statusquo, 86,204StephendanRoderick, 378Stniktur kurikulum, 48Strukturorganisasi, 160, 163

StrukturOrganisasiJabatanPendidikanNegen, 180

Strukturorganisasipentadbiransekolah,

182Strukturpendidikanformal,34, 36, 38,

51Slrukturpendidikan,22,28,36Strukturpentadbiran,164Subjectmatter,123, 132, 135,150,239Subordinat,58,302Subsistem,157, 274,302Sukatanpelajaran,33SulaimanDaud,268

552

INDEKS

Sumbertanah,320Sumbertenagamanusia,1, 307,

341Sumber tenaga,309, 374Superordinat,58, 302Suprasistem,269,302SuruhanjayaPenyclidik,28SuruhanjayaAziz, 450SuruhanjayaMcLean(1939),27SuruhanjayaPerkhidmatanGuru,

465SuruhanjayaPerkbidmatan

Pelajaran,295, 446SuruhanjayaCarr-Saunders,27Survival, 146Systematization,81

Taakulan,132Tafsira-Quran,2Tajwid, 2Takformal,485Talidomida,352TanggaGaji BaniGuru,462Tarafpendidikan,42Tatatingkatautoriti, 197Tauhid,2—3Teknik pengajaran,444Teknikpenilaian,447Teknikal,475,481Teknokratiklitisas,192Teknokrat,370Teknologi, 475,481,484—

485,489Teknologipendidikan,446Teknologi pengajaran,286,447Tempoh hidup, 312Tentatif,289Teori Bloom, 127

Teori Herzberg,460Teori KelasTingkahLaku

PembelajaranBloom, 127TeoriKeperluanMaslow,459TeoriPelazimanOperan,127TeoriPelazinianOperanSkinner,

129Teonpembelajaran,446Teoripengunisansaintifik, 193TeoriPenyebatian,514TeonPerkembanganOperasi

Mental Piaget, 127TeoriPerkembanganMental

Piaget, 129TeoriPiaget, 414Teoripsikologi, 151TeoriRangsang,129TeonRangsang-Gerak,127Teon trickledown,321Teraspembangunan, 318Teraspemikiran,374Teras,290,362Terencatak~al,335 — 336Terminologi,129The MalaccaFreeSchool,19The Malay Eton, 86ThomasHopkins Gallaudet,337Tidakpedulikendiri, 352Tingkahlakuterbias,352Tokoh filasuf, I 19Totalitarian,76, 130Trademark,192Trickle-down,329Tulisanrumi, 206Tutorial, 262

Ujian PencapaianSekolahRendah,234

553


Umurpersekolahan,17Unintelligible, 125Unit Latihan,292Unit Pembelajaran,232Unit Pengambilandan

Penempatan,295Universiti cawangan,369Universiti kembar,381Universiti Malaya,28Umveristi mini, 261Unsurindokritrinasi,208Unisanakademik,399Utilitarian,288-289

Vakwn, 126Vemakularisme,31,84VernakularCina, 11,26

VemakularMelayu, 10,22,82VemakularTamil, 11,85Vemakular,1 1, 65,87,238,240,244—

245,265,271 — 272, 275, 277, 303,442,460

Vemakularisme,1, 5, 11,50, 64,69,205,263—164,271

Victoria Institution,9, 18Vokasional, 36, 86,460,475,488

Warisanbudaya, 15Wheeler,491Woodhall,491,496Worldview,521,528Wujud LembagaPengajian, 273

Zaman Jepun,208

554

buku sejarah pendidikan di malaysia

Documents

Transcript of buku sejarah pendidikan di malaysia