AWAL MEMBACA BAHASA MELAYU: KEBERKESANANKAEDAH GABUNGAN BUNYI-KATA UNTUK UNTUK

PRASEKOLAH DAN UNTUK PEMULIHAN

Isahak Haron et. aI.

PERPUSTAKAAN UPSI..,_----.-----t

Nombor PIHoleh&f\ ,.q-::_���?), _

Tarikh PerO!t'lh,"n ���i:'__'C:;__"!_ _

p lea _�_!_I_:> _

--------- -- - _------_____..

Ha rga P-fV\... _ _:_':+.C S'_ (Ie'_: __

'

__

Bilan�Qn NaRhah__�- __

Nombor Pengkl(t,sen _

--- -�

LAPORAN PROJEK PENYELIDIKANJangka Pendek

Fakulti Sains Kognitif dan Pembangunan ManusiaUniversiti Pendidikan Sultan Idris

Tanjong MaIi11\ Perak

12 Mac, 2004

Awal Membaca Bahasa Melayu: Keberkesanan Kaedah GabunganBunyi-Kata untuk Prasekolah dan untuk Pemulihan

Prof. Dato' Isahak HaronKetua Projek

Ahli- Ahli dalam projek

Puan Deresah binti LahomProfesor Dato'Abu Bakar NordinProf Madya Dr. Kamarulzaman bin KamaruddinProf Madya Dr. Bhasah bin Abu BakarProf Madya Dr. RagendranEncik Ishak: IsmailPuan Ramlah JantanEncik Muhd. Nadzir Ibrahim

Prof. Madya Dr. Abdul LatifGhaporProfesor Abdullah HasanPuan Sabariah bt. SironPuan Nazariah bt. Ab. SamadEncik Sabri bin Mohd. SallchEn Abdul Raheem bin Moharnad YusofPuan Mahani RazaliProf. Madya Dr. Abd. Rahman Daud

LA.PORAN PROJEK PENYELIDIKAN

Projek penyelidikan jangka pendek dengan bantuan kewangandari Tabung Penyelidikan UPS!.

Rujukan projek: No. Kod Penyelidikan: 03-12-05-02/no. kod akaun 050523

Fakulti Sains Kognitifdan Pembangunan ManusiaUnrversiti Pendidikan Sultan Idris

Tanjong Malim

12 Mac, 2004

I

K..A.NDUNGAN

Sinopsis II

Prakata III

BAB 1: MASALAH MEMBACA 01 SEKOLAH RENDAHD_A.N 1v1ENENGAH 1

RAB2TEORl DAN PENDEKAIAN PENGAJARAN­PEMBELAJARANAWALMEMBACA 9

BAB 3: KONTEKS 1:

PELAKSANAAN KAEDAH GABUNGAN BUNYI KATA

(KGBK)D1PRASEKOLAH

Projek 1: KGBK di Tadika Universiti Pendidikan Sultan Idris

(UPSI), Tanjong Malim

Projek 2: KGBK di 12 tadika KEMAS di Daerah Hulu SeIangor 24

BAB 4: K01\TTEKS 2

KGBK G1\TTUK PENGAJARlV� PEMULlHAN MURIDMEMBACA 01 SEKOLtV-r RENDAH .......

..)_,

Projek 1:

Kajian KeberkesananKGBK untuk Pemulihan MembacaMurid di SekoIah Kebangsaan Tanjong Malim (SKIM) ... ..,

-,_,

Projek 2:Keberkesanan KGBK untuk Pemulihan Membacaeli Sekolah Rendah eli Perak dan di Pulau Pinang 38

BAB5RUMUSANDANCADANG�N 55

68

LAMPIRAN 1LAMPLR4N 2LAMPlRAN 3

LAMPIRAN 4LAMPIRAN 5

ill

Prakata

Tajuk asal Projek Kajian ini ialah:

Kajian tentang pernulihan rnernbaca Bahasa Melayu murid-muridSekolah Rendah dan Menengah di sekitar Tanjung Malim.

Tetapi setelah lebih dua tahun menjalankannya, dan laporan ditulis, elok sekali tajuk inidiubah sedikit bagi membayangkan hasil akhir daripada projek asal itu. Dengan itu tajukprojek penyelidikan ini diubah roenjadi:

Awal Membaca Bahasa Melayu: Keberkesanan Kaedah GabunganBunyi-Kata untuk Prasekolah dan untuk Pemulihan

Rujukan projek ini ialah: No. Kod Penvelidikan: 03-12-05-02/no. kod akaun 05052_1Projek ini ialah projek penyelidikan jangka pendek dengan bantuan kewangan danTabung Penyelidikan UPSI.

Projek ini dimulakan dalam bulan September 200 1.

Ketua Pasukan: Profesor Data' Isahak Haren.Ahli- Ahli yang terlibat dalam projek inipada awalnya ialahPuan Deresah binti Lahom Dr Abdul Latifbin GhaporProfesor Abu Bakar Nordin Profesor Abdullah HasanDr. Kamarulzaman bin KamaruddinDr. Bhasah bin Abu BakarDr. RagendranEncik Ishak IsmailPuan Ramlah Jantan

Encik Muhd. Nadzir Ibrahim

Puan Sabariah bt. SironPuan Nazariah bt. JantanEncik Sabri bin Mohd. SallehEncik Abdul Raheem bin Mohd NoorPuan Mahani RazaliEncik Samri Sainuddin

Objektifprojek ialah untuk• mengenalpasti murid yang lemah membaca Bahasa Melayu dan mengkaji kenapa

mereka lernah;• membantu memulih kelernahan murid rnernbaca dan menulis dengan mengguna

kaedah "gabungan bunyi-kata'

(KGBK);• mengkaji proses pemulihan pembelajaran murid-rnurid ini;• mengkaji perubahan minat mereka membaca dan belajar selepas pemuJihan• mengaji proses mengajar membaca dan menulis peringkat prasekolah sebagai salah

satu faktor kesediaan membaca di peringkat rendah

IV

Perlaksanaan projek padaperingkat awal adalah. seperti berikut• Mensyuarat di kalangan ahli-ahli pengkaji telah diadakan 3 kali dalam bulan

September 200 1 untuk merangka operasi penyelidikan• Taklimat diberi oleh Profesor Isahak, selaku ketua projek, tentang 'kaedah

gabungan bunyi-kata' yang akan digunakan untukmengajar 'memulih' murid yangtidak: boleh atau lemah membaca BahasaMelayu

• Buku ' Mudah Membaca dan Menulis Bahasa Melayu 1 dan 2' karangan ProfesorDate' lsahak: diedar dan digunakan sebagai panduan.

• Mesyuarat mencadangkan data tentang pencapaian UPSR murid di beberapa buahsekolah di sekitar Tanjung Malim diperolehi, untuk dijadikan panduan bagirnengenalpasti sekolah dan mood yang bermasalah dalam pembacaan.

Oleh kerana kesuntukan rnasa dan kesukaran untuk mendapatkan data dari sekolah­sekolah rendah di sekitar Tanjong Malim, projek ini telah tergendala sepanjang Oktober200] hingga Mei 2002. Masa ini juga Latihan Mengajar diadakan, Ramai ahli yangterlibat, termasuk saya. Menjalankan penyelidikan di lapangan yang bagini memerlukanmasa, usaha dan kerja-kerja 'perkeranian' rumit seperti mengurus perhubungan denganpihak sekolah, tadika, guru dan murid; menyelaras pasukan penyelidik; rnenyediakanbahan, rnengangkut bahan, membuat lawatan, rnerekod kemajuan murid, rnerakamkanproses yang berlaku, dan sebagainya.

Apabila Datuk Azman Wan Chik mencadangkan supaya beliau dan saya mengkajipentadbiran dan pengajaran membaca di Tadika Kernas, di bawah anjuran Kemas Pusat,Kementerian Pernbangunan Luar Bandar, pada Mei, 2002, saya pun bersetuju untuk

mengambil bahagian bagi menguji keberkesanan Kaedah Gabungan Bunyi-Kata (KGBK)di tadika Kemas. Jill kami jalankan dalam tempoh 3 bulan: 1 Jun hingga 30 Ogos 2002,di 12 tadika Kemas di daerah Hulu Selangor, terrnasuk Hulu Bernam. Saya inginmengucapkan terima kasih kepada Datuk Azman dan pembantu beliau k.erana memberi

saya peluang menjalankan projek ini dan bantuan mereka dalarn melaksanakan projek ini

Pada bulan Jun 2002, sekumpulan pelajar dari Majlis Perwakilan Pelajar lJPSr berminatrnengadakan 'projek amal' untuk membantu mengajar rnurid yang tidak boleh membaca.Puan Daresah Lahom (upSI) mencadangkan mereka mengajar murid di Sekolah

Kebangsaan Tanjong Malirn, di mana suaminya Encik Ishak adalah Penolong Guru Besar

(HEM) sekolah itu. Dengan itu mudahlah kebenaran diperolehi untuk menjalankan projekrnembaca ini. Saya latih pelajar-pelajar ini mengguna KGBK dan bukuMudah MembacaI, 2. Dan ini juga satu kesernpatan untuk saya mengkaji sarna ada KGBK itu berkesanatau tidak untuk mengajar

c memulihkan' murid yang tidak boleh rnembaca.

Kemudian dalam bulan Feb. 2003, Pegawai Pendidikan Khas di PPD Kuala Kangsarrnenjernput saya mengadakan bengkeI pemulihan membaca rnengguna KGBK. Ini diikuti

dcngan jemputan daripada PPO Batang Padang, PPD Hilir Perak, PPD Kerian, di Perak

dan labatan Pendidikan Pulau Pinang lui memberi peluang lagi untuk saya mengkaj ikeberkesanan KGBK, dengan mendapat reaksi dan penilaian daripada guru-guru tentangkeberkesanan KGBK melalui soalselidik. Saya ingin rnengucapkan terima kasih kepadamereka semua.

Laporan yang saya kemukakan ini ditulis berdasarkan 'pcluana-pcluang'

pcnvclidikan eli

atas. Ia ditulis dengan format dan gaya yang mudah dibaca, merakam apa yang bcrlaku.proses dan konteks di mana penyelidikan tentang keberkesanan KGBK itu dijalankanAda Iiku-liku yang menarik dan tal. diduga: rnenjalankan penyelidikan bagini nampaknyasukar untuk dilaksana seperti yang dirancang pada awalnya. Apa yang saya dapati ialahsaya terpaksa menggunakan apa saja 'peluang

' untuk menjalankan penyelidikan ini dari

segi masa, hubungan dengan pihak lain, dalam keadaan kekangan rnasa, tcmpat dan

kewangan.

Saya ingin mengucapkan terima kasih kepada semua rakan yang terlibat dalam projek ini

pada peringkat awal. Tetapi nampaknya proses menjalankan projek ini tidak seperti yangdirancang pada awalnya atas sebab di atas. Apa yang penting ialah projek ini telah

dijalankanjuga dan hasilnya adalah seperti yang terkandung dalam laporan ini.

Profesor Dato' Isahak Haran.,Fakulti Sains Kognitif dan Pembanguan Manusia (FSKPM)Universiti Pendidikan Sultan Idris ( UPSI )

12 Mac, 2003.

BABIMASALAH MEMBACA DI SEKOLAH RENDAll

DAN MENENGAH

Masalah membaca di sekolah

Keputusan UPSR tahun 1989 - 1998 menunjukkan sekitar 28.6% (1989) ke )2.qo/(l

(1998) murid sekolah kebangsaan mendapat gred D, E (iaitu 'gaga)') dalam kcnas'Pemahaman' dan 34.6% (1989) ke 21.2% (1998) gagaI daIam kertas 'Penulisan Bahasa

Malaysia (Lihat ladual l.1). Trendnya nampak menurun, satu tanda yang baik. Tctapibilangannya masih agak besar: 1998 45,249 yang gagaI kertas Pernaharnan, dan 75,494yang gaga I kertas Penulisan Bahasa Malaysia. Peratus yang 'gaga!' Bahasa MalaysiaUPSR di kalangan murid di Sekolab Jenis Kebangsaan Cina dan Tamil lcbih tmggi.

JaduaI 1.2 menunjukkan bilangan pelajar yang bermasalah dalam 3M (mcmhaca,menulis dan rnengira), murid Tahun 4, sekolah rendah, dan pelajar sekolah rnenengah.bagi kohort tahun 1999, 2000, dan 2001, berdasarkan angka dalam Laporan JahatanPendidikan Khas, Kementerian Pendidikan

Jadual 1.2 : BiIangan PeIajar yang Bermasalah dalam 3 Mdi Sekolah Rendah dan Menengah

Murid Talzun 4 Sek: Rcndah Pelajar Sck: Mcncngah

Kohort BiI. Bermaslah Bil dipulihkan1999 53,544 28,8012000 44,562 2),3732001 337533 27,384

Bil.Berrnasalah

27,59415,84319,515

Bil.dipulihk an12,6997663

10,502

Akhbar Utusan Malaysia Rabu, 1 Oktober, 2003 rnelaporkan kenyataan Y.B. MahadzirMohd. Khir, Setiausaha Parlimen, Kementerian Pendidikan, sernasa merasrnikan SeminarPendidikan Khas ke-J, anjuran Jabatan Pendidikan Khas, Kerncnterian Pcndidikan,bahawa dianggarkan hampir 520,000 orang pelajar dan jurnlah keseluruhan 5 J jutapelajar di negara ini yang menghadapi disleksia. Walau pun terdapat kontroversi icntangapa itu disleksia, jenis-jenis dan sebabnya, biasanya ia mernbanyangkan bahawa pclajar­pelajar ini menghadapi rnasalah sukar mernbaca atau udak boleh mernbaca.

2

Mengikut Jabatan Pendidikan Perak, pada tahun 2003, dianggarkan kira-kira 16,000murid sekolah rendah dan menengah yang 'tidak boleh membaca' atau 'lemah membaca'Bahasa Malaysia (Rumi) di negeri Perak. Jabatan ini berusaha gigih untuk mengurangkanbilangan ini ke tahap yang minimum, dengan menganjurkan berbagai program danlatihan untuk guru pendidikan khas, bagi memulihkan masalah 3M ini. JabatanPendidikan Perak juga berusaha untuk mengatasi masalah ramai murid yang lemahmembaca dan menulis tulisan Jawi, terutama dalam konteks pendidikan Islam, di sekolahrendah dan menengah.

Di kebanyakan sekolah rendah (dalarn Tahun 1 - 6) dan sekolah menengah(Tingkatan 1 - 3) di seluruh Malaysia, terdapat sekumpulan mood yang 'lemahmembaca' atau 'tidak boleh membaca' Bahasa Malaysia. Terdapat sekolah menengahyang mempunyai harnpir satu kelas daripada beberapa kelas Tingkatan 1, yang muridnyabermasalah membaca dan menulis. Peratus dan bilangan mereka ini berbeza sedikit darisebuah sekolah ke sebuah sekolah. Peratus pelajar Tingkatan Peralihan yang tidak bolehatau lernah rnernbaca dan rnenulis Bahasa Malaysia lebih tinggi daripada kelas lain.

Banyak kajian di UK Amerika Syarikat dan negara lain, telah dilakukan tentang rnasalahtidak boleh rnernbaca di pcringkat awal ini, dan kesannya. Satu contoh ialah kajian oleh

Expert Penal, Ministry of Education Ontario, Canada dalam tahun 2003.

Dapatan dari Laporan kajian tentang 'early reading' di Ontario antara lain, yang disebutdi bawah ini, hampir sarna untuk konteks di negara lain, terrnasuk Malaysia

Many young children experience some kind ofdifficulty learning to read. For manychildren, reading difficulties can be identified in Kindergarten or Grade 1 andcall be prevented or substantially reduced, but often they are not. Research

findings on earlv reading difficulties are Vel}' clear: children who continue to

experience difficulties in Grade 3 seldom catch up in later grades. Theconsequences arc well documented. These children are at risk oflai! ing school anddropping out, and they may have limited career opportunities in adulthood.

Reading Strategy, The Report of the Expert Panel on Early Reading in Ontario, 2003,Ministry of Education, Ontario.

Bagi pelajar Melayu, bilangan yang tidak boleh membaca dan menulis Jawi juga tinggi.Kelernahan pelajar Bumiputera dalam maternatik, sains dan Bahasa Inggeris padaperingkat awal, berbanding dengan pelajar Cina, misalnya, telah lama diketahui. Peratusdan bilangan pelajar Burniputera yang bermasalah dalam maternatik, sains dan Bahasa

lnggeris di sekolah rendah (UPSR, 1989 � 1998) adalah seperti yang terdapat dalamJadual I I Peratus tll1ggi pelajar yang lernah Bahasa Inggeris mernbawa irnpiikasi besardalam korneks perlaksanaan Bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar Maternatik danSains di Tahun 1 dan 2, dan Tingkatan 1, :2 (2004).

-

"

-'

Kajian saya bersama pelajar Sarjana Pendidikan UPSI (Sepetember 2003) menunjukkanterdapat korelasi yang signifikan antara pencapaian gred Bahasa Inggeris UPSR dengankeupayaan pelajar mengikuti pelajaran sains dan matematik dalam Bahasa lnggcris. d.mprestasi mereka dalam ujian pertengahan semester 2003. Lebih tinggi peratus pclajaryang lemah dalam Bahasa lnggeris UPSR mcnghadapi masalah mcngjkuu pcncrangan

guru dalam bahasa Inggeris, dan dengan itu prestasi mcreka dalam uj Ian pcricngahansemester rendah.

Walau apa pun sebab murid gagal atau tidak rnencapai tahap asas kebolehan mcmbacadan menulis Bahasa Melayu (Rumi) setelah enam tahun di sekolah rendah. murid-muridini akan menghadapi masalah untuk mengikuti dan meneruskan pcndidikan mcrcka ell

sekolah menengah dalam berbagai mata pelajaran, seperti geografi, sejarah, sains.maternatik, kemahiran hidup, pendidikan Islam dan Moral dan scbagainya Kcgagalanmembawa kesan sosio-emosi besar kepada mereka. Pendidikan di sekolah akan mcnjadi"kurang bermakna' kepada mereka dan mereka akan mencari jalan lain yang kurang sihatuntuk mendapat pengiktirafan, penghargaan dan "kepuasan'. Kebanyakan rncrckamerasa jemu (boring) dengan pelajaran di sekolah dan biasanya juga mcngahadapimasalah disiplin di bilik darjah, di sekolah dan di luar sekolah.

Usaha Kementerian Pendidikan

Berbagai usaha telah dibuat oleh Kementerian Pcndidikan untuk mcngatasi masalah tidal,boleh rnembaca dan menulis ini. Program terbesar ialah program .:1M (KBSR) (rncmbaca.menulis dan mengira) yang diperkenal dalam tahun 198 I dahulu. Asas program itu ialah

memperuntukkan lebih banyak masa untuk mengukuhkan murid dalam 3M, terurama dl

Tahap 1 (Tahun 1 - 3 ), dan rnengurangkan bcban pernbclajaran 'kandungan" mala

pelajaran. Perlaksanaannya menghadapi beberapa rnasalah, kerana diharap guru scndirilebih banyak menyediakan bahan pcngajaran-pembclajaran scndiri, tcrutama pcnvcdiaanlembaran kerja, ujian berkala yang kerap Ini mcmbebankan guru. dan mcnguraugka»masa dan tumpuan sebenar daJam pengajaran 3M mund Kclernahan ini tebh nda];dibaik:i dengan cepat, menyebabkan matlamat KBSR tidak tercapai scpcnuhnya Hahkan

apa yang berlaku kernudian ialah bertarnbah banyak mata pelajaran dan

'kandungan' ( content) dimasukkan, menjadikan kurikulum sekolah rcndah "hc:rat"semula _ Tekanan untuk murid 'rnemaham ' dan "rncngingat

' untuk lulus ccmcrlanp dalarn

peperiksaan UPSR ditekan semuJa.

Kernudian diperkenalkan juga berbagai program "pendidikan khas dan pcmulihan'

untuk

mengajar khas murid yang tercicir atau lemah dalam 3M. Guru pcndidikan khax diadakanuntuk rnengajar masa yang khas murid-murid yang lcmah dalarn 3M ini

Program gerakan mernbaca juga diadakan, rnisalnva projck Nilarn

Setengah sekolah rnengamalkan 'pengahran' murid rncngikut kcbolchan aLtdcrnd,

iaitu berdasarkan prestasi dalam uj ian tahunan, dcngan IU) uan untuk mcrnbcri "IUIllPU.<HIkhas

'

kcpada murid yang 'Icmah Ini satu usaha yang pral.ulal Tctapi pclajiH klllall 1111

4

biasanya diperlukan mengikuti skima sukatan pelajaran yang sarna, buill yang sama, dan

mengambil peperiksaan semester dan peperiksaan akhir yang sama. Ini menyukarkanmereka. Budaya 'gagal' diteruskan. Jadi mereka sentiasa dianggap lemah. Rata-ratamerekalah yang lemah membaca dan menulis, sehingga ke peringkat sekolah menengah.

Usaha yang terkini (2003) ialah program 'rnemperkasakan' pendidikan rendah, yangdibuat seeara besar-besaran melalui penyediaan komputer kepada sekolah dan guru,dengan kos yang tinggi sekal i. Turnpuan diberi untuk mengingkatkan kualiti pendidikandi Sekolah Kebangsaan., bagi menjadikannya 'sekolah pilihan utama' (school offirstchoice), dan untuk menarik murid bukan-Melayu ke sekolah ini. Di antara tindakan yangdiambil ialah menyediakan kemudahan teknologi pendidikan, seperti makrnal komputer,LCD di bilik darjah, dan 'soft-ware' modul pengajaran-pembelajaran Bahasa Inggerisdan Bahasa Malaysia, Sains dan Matematik.yang diharap dapat rnemudahkan pengajarandan meningkatkan pembelajaran dan minat pelajar dalam mata pelajaran ini. Penyediaankomputer dan program

'

soft-ware', dan pengajaran dengan menggunakan komputermasih lagi bermasalah di beberapa buah sekolah, seperti yang kerap dilaporkan dalamakhbar. Ini akan menjejaskan usaha meningkatkan pembelajaran murid yang lemah .

PerIu ada kajian objektif tentang perlaksanaan projek ini untuk melihat keberkesanan

pengajaran-pernbelajarannya, dan memperbaikinya dengan cepat,

Dasar kerajaan juga ialah untuk meningkatkan kualiti guru dengan meningkatkan"kelulusan' guru sekolah rendah melalui program 'pengsiswazahan' guru-guru sekolahrendah. Andaiannya ialah ini alan meningkatkan pengetahuan dan kecekapan guru

mengajar berbagai mata pelajaran di sekolah rendah, terrnasuk dalam 3M. Program"pengsiswazahau' meningkatkan 'kelulusan guru besar sekolah rendah jugadiperkenalkan mulai 2004, di LAB dan UPSl, bertujuan untuk meningkatkanpengeiahuan dan kecepakan mereka mengurus sekolah rendah,

Terakhir sekali (2004) ialah 'skim voucher tuisyen' untuk mernbolehkan muridTahun 4 - 6 sekolah rendah dan keluarga miskin mendapat 'tuisyen' dari guru merekadalam mata pclajaran Bahasa Malaysia, Matematik, Sains dan Bahasa Inggeris, Dalamskim voucher tuisyen ini guru tuisyen akan dibayar RMIO.OO sejam untuk tuisyen yangdibcri kepada murid bagi satu mata pelajaran. Tujuan utama skim tuisyen ini ialah untuk

meningkatkan prestasi murid, dari keluarga kurang upaya, dalam pernbelajaran amnyadan dalam peperiksaan lJPSR khasnya.

Semua program dan skim di atas untuk mencapai objektif meningkatkan hasil dan kualiti

pembclajaran di sekolah rendah dan menengah (termasuk penyediaan makmal kurnputerdan K'T di bilik darjah) melibatkan kos yang tinggi. Yang perlu ialah kajian penilaiankebcrkesanannya.

I

Pentingnya pendidikan asas

Satu perkara yang nyata ialah, mengikut mana-mana tcori pcmbclajaran pun, kelcmahan

pendidikan di peringkat lebih tinggi schahagian hesarnya adalah akihat dad

kelemahan yang mula bertimbun secara kumulatif di pcr ingkat rcndah. Lrrinvakelemahan pendidikan di peringkat prasekolah ke Tahun 3 sckolah rendah

(Tahap 1) membawa kelernahan dan masalah pembelajaran eli pcringkatseterusnya. Segala usaha 'pernulihan

'

pendidikan di peringkat lebih tinggi menjadirumit, kurang berkesan dan melibatkan kos yang tinggi.jika kelernahan itu sudah mcnjadiserius bertimbun kurnulatif, akibat daripada kelernahan di peringkat asas di bawah

Pada pendapat saya, salah satu strategi untuk mcngatasi atau l1Ieugurallgkankelemahan pembelajaran di 'pcringkat lcbih atas' (dan mengurangkan kos

pendidikan) ialah dengan mengukuhkan pendidikan di peringkat "bawah", iaitu di

peringkat prasekolah, Tahun 1,2 dan Tabun 3 (Tahap 1 pendidikan rcndah), dalarnsemua mata pelajaran, terutama pendidikan 3M: kecckapan mcrnbaca dan mcnulisBahasa Melayu, matematik dan Bahasa lnggeris. Ini adalah "alat ' pembelajaranasas bagi pembelajaran subjek atau ilrnu lain. Murid yallg 'lcmah

'

hams 'dipulih'

dengan segera bermula dad Tahun 1 Iagi.

Sejak tahun 2003, Kerajaan tclah mula member: pcrhauan kcpada pcndidikat: prasckolahbagi murid 5+ tabun, dengan mengeluarkan Panduan Kurikulum Prasckolah yang haru.oleh Kementerian Pendidikan dan penubuhan kelas-kelas prasckolah di sckolah rcndah

Agensi lain seperti Kemas dan Kementerian Perpaduan tclah lama mcnganj ur pcndidikanawal kanak-kanak Pihak swasta juga rancak rnempcrkembangkan pcnycdiaan pcndidikanprasekolah. fill merupakan langkah positif ke arah mcngukuh pcndidikan awa] dan asas

Program awal rnembaca dijadikan asas dalarn pendidikan prasckolah (muriel < tahun)dan ini perlu diperkukuhkan.

Tujuan projek penye/idikan ini

Tujuan Projek penyelidikan ini ialah untuk mencari pcndek atan yang SCSIIaI ha!'imengajar kanak-kanak prasekolah dan murid di sekolah rcndah mcmbaca dan mcnulisBahasa Malaysia, supaya mereka dapat belajar BM dengan lebih mudah dan lcbih ccpat,dan mencapai tahap asas yang membolehkan mereka rncmbaca scndiri huku-buk 11 tck x

dan bahan rujukan termasuk bahan dalam CD dan internet Kclcmahan pcrnbclajarandapat diatasi dengan mengesan dan 'mernulihkan' kelcmahan 3M dcngan scgcra, danmenentukan yang kebolehan asas membaca dan mcnulis Bahasa Malaysia dikuasai olchsemua murid Tahap 1.

6

Berhubung dengan usaha ini, kajian ini mencadangkan pendekatan Kaedah GabunganBunyi-Kata (KGBK) untuk mengajar kanak-kanak prasekolah membaca dan menulisBahasa Malaysia, dan untuk mengajar 'memulih' murid sekolah rendah yang tidak: bolehmembaca atau lemah membaca dan menulis. Huraian tentang KGBK ini dibuat dalamBab2.

Objektif kajian dan soalan kajian

Objektif spesifik kajiao ini ialah untuk meodapat jawapan kepada Soalan utama

kajian ioi, iaitu:

Sejauh maoakah Kaedah Gabuogan Bunyi-Kata (KGBK), sebagai peodekatanalternatif dalam pengajaran-pembelajaran membaca dan meoulis Bahasa Malaysiadi periogkat awal

• berkesan uotuk mcngajar kaoak-kanak prasekolah membaca ?• berkesan uotuk mcngajar dan 'memulihkan' murid-murid sekolah reodah

yang tidak boleh membaca atau lemah membaca?

Untuk mcndapat jawapan kepada soalan ini, kajian tentang keberkesanan KGBK dibuatdalam di dua konteks

Konteks 1: Kajian di tadika Kemas untuk mengkaji keberkesanannya bagi peringkatprasekolah.

Konteks 2: Kajian di beberapa kelas pemulihan di sekolah rendah di Perak dan Pulau

Pinang, untuk melihat sejauh manakah KGBK ini mudah dan berkesan sebagaipendekatan bagi 'memulihkan' murid yang tidak boleh membaca,

Pentingnya kajian ini dan ap!iksi hasi! kajian ini

Implikasi dan apliksi hasil dari kajian ini dijangka besar dan penting.

Pertama aplikasi praktikal. Jib KGBK didapati mudah dan berkesan sebagaipendckatan pengajaran-pembelajaran membaca Bahasa Malaysia di peringkat awal, iaboleh dijadikan kaedah untuk dipraktikkan bagi mengukuhkan pembelajaran membacadan menulis di peringkat awal dan asas lagi ( di prasekolah dan Tahun 1).

Pendekatan ini juga boleh digunakan untuk mengatasi masalah 'buta huruf' dan lemahmembaca di kalangan murid di sekolah rendah (dan rnenengah). Inilah satu cara untuk

'rnemperkasakan pendidikan rendah kita dan meningkatkan kualitinya.

7

Implikasi kedua dari segi teori. KGBK boleh menyumbang secara signifikan dan

penting kepada teori dan pendekatan dalam pengajaran-pembclajaran awal mcmbacaiaitu altematif kepada pendekatan 'abjad/fonik

' dan "scluruh pcrkaraan'

yang banvakdikaji dan didebat dalam pcngajaran-pembelajaran awal mcmbaca Bahasa Inggcns Dan

yang banyak mempengaruhi pernikiran dan arnalan ahli pcndidik kita dalarn awalmembaca Bahasa Melayu

Jika KGBK didapati berkesan, pendekatan pengajaran mcmbaca Bahasa Mclayu iniboleh menyumbang kepada teori proses pengajaran-pernbelajaran awal mcrnbaca. yangselama ini tidak diberi perhatian dalam perdebatan teori dan pendckatan awal mcmbacadi peringkat antarabangsa, kerana ia banyak didominate ' oleh kajian pcngajaran­pembelajaran awal membaca Bahasa Inggeris, terutama oleh pengkaji di Amerika

Syarikat, New Zealand dan United Kingdom, dan The International ReadingAssociation.

JADUAL 1:1

BILANGAN DAN PERATUS MURID MELAYU / BUMIPUTERA YANGMENDAPAT GRED 'D & E' GAGAL MENCAPAI TAHAP:MINIMUM UPSR 1989-1998 Dr SEKOLAH KEBANGSAAN

TAHUN

40.4 i�.----+---+-----------,--------��------�----------

123602 I 102857 I58834 6333249.5

98019 I

, BAHASA MELAYU BAHASAMATEMATIK I

PEMAHAMAN PEl'I'1JLISAN INGGERIS I

84490 544441989

1990

1991

61373 74924BIL28.6% 39 2534.556427 65439 120069BIL

% 27

BIl% 22.3 24 46.9 39

23.3 27 49.5 40.41992

1993

1994

1995

1996

BIL 56427 65439 120069 98018

I 24.5 51.1 37.41------- ------1-----+ ----------+----------4----------4------------<

BIl 51570 I 63465 I 138857 109554r % 16.9 I 20.8 45.5 35.9 I'------��-�----�-----+----�----�

,BIL 58619 I 66098 148877 99572 i

I �'o I 18.9 I 21.3 ! 48 I 25.5 i-.---.-+---.------T-----------;-..------'-------

I BIL I 46442 I 64542 152804 I 83970 i�-�-o�I-----1-4-.1---�!---1-9.-6---+---4-6.-4--�i---2-5-.5--:

%BIL 57451 I 63224 131795 96514% 77 "

�_ . .J

I BTL I 45249 75494 I 158272 I 80168o.: I '

I/0 I 12.9 i 21.1 44.5 22.5�----�--�-------�------�-------�-�

1997

1998

13 18.4 I 46 25BIl 45255 j 63764 158425 86693%

BAB2TEORI DA.� PEI\TDEKATAN PENGAJARAN-PEMBELA.JARAN

A'VAL MEMBACA

Teori dan pendekatan pengajaran dan pembelajaran awal mernbaca (earlyreading/beginning) bahasa Inggeris banyak diperkatakan dan dikaji sejak 100 tahuntahun yang lalu, terutama oleh pengkaji-pengkaji di Amerika Syarikat, UK dan New

Zealand, untuk mecari pendekatan yang berkesan bagi rnengajar kanak-kanak membacadan menulis di peringkat awal, dan untuk mengatasi masalah tidak balch mcmhaca atau

lernah membaca. Banyak pcndekatan dan kaedah dikaji dan disarankan dalam buku,program bacaan dan dalam laman web Di sini, hanya tinj uan ringkas dapat dibuat untukrnemberi gambaran besar dan perkara pokok

Rata-rata kajian dan asas kajian ini dipengaruhi oleh dua perspektif atau 'rnazhab'

hcsar

tentang cara kanak-kanak mula belajar mernbaca: iaitu ten tang bagaimana kanak-kanak

rnengenal dan mentafsir simbol-simbol tulisan dan mcmbcri makna kepadanya Banyakvariasi dalarn setiap pcrspektif dan pcndckatan ini Tctapi untuk mcmudahkan

perbincangan hanya bebcrapa VarIaSI saja dimasukkan sebagai contoh. untuk

membincang pendekatan pcgajaran awal mcrnbaca dan mcnulis Bahasa Mclayu

Mazhab pertama

Mazhab pcrtama yang berasaskan perspckuf linguistik, bcranggapan bahawa bahasaterdiri dari 'bunyi

'

dan adunan bunyi yang mcnjadikan perkataan yang bolch difahamioleh orang lain. Dcngan itu untuk mcngajar kanak-kanak rncrnbaca, kanak-kanakhendaklah diajar simbol-simbo/ yang rncngwak il: bunyi asas in: (foncrn ), iauu IJUJur

abjad dan "bunyi huruf-huruf ini. Jni dipanggii Pcndckatan Fonik. Variasi kcpadapendekatan ini ialah Kaedah Abjad. yang popular dl Malaysia.

Pendekatan Fonik (dan pendckatan Abjad) berutik tolak dari anggapan bahawa untuk

mengajar kanak-kanak yang bclum tahu mernbaca, (misalnya yang berumur S (,

tahun), kanak-kanak perlulah diajar dahul u huruf-huruf asas (abjad) yang mcngwakrlibunyi-bunyi asas (fonern ) bahasa itu Secara ringkas pcndckatan dan proses mcngajarawal rnembaca yang disarankan ialah scpcru bcnkut:murid hendaklah diajar dahulu

.

mengenal huruf'

- nama huruf dan bunyi huruf satu pelsatu sepern yang tersusun dalam abjad a sarnpai r..

Kernudian mereka diajar mcmbcntuk dan mcmbunyikan suku kata: dan kemudian harulahkanak-kanak diajar mernbina dan rnernbaca .

pcrkataan' dan ayat.

Setiap langkah ini dibuat sccara berasingan. dan tcmpoh masa yang bcrasingan.

10

Pendekatan fonikJabjad ini beranggapan bahawa selagi murid 'tidak kenal huruf' (a b c

sampai x y z ), mereka belum bersedia untuk diajar membaca, dan mereka tidak akanboleh membaca.

Pendekatan abjadlfonik ini pada amnya dipanggil juga 'soundlsimbol to word' (darihuruf/bunyi ke perkataan). Ada beberapa variasi teknik pengajaran pendekatanabjad/fonik ini.

• Satu, Kaedah Abjad, yang memulakan dengan 'nama' setiap huruf abjad, sepertiyang kerap diamalkan di tadika dan sekolah rendah di Malaysia;

• Kedua, menekankan 'bunyi' setiap huruf (aa, bbh, ch, .. zzh) dan nama huruf. Ini

dipanggail Kaedah Fonik. Ini ditekankan oleh detengah pendidik di Amerika

Syarikat, berasaskan bahawa 'bunyi' huruf itu lebih penting dan relevan dalammembantu murid membaca daripada 'nama' huruf. Di Indonesia ini jugadipentingkan. Bahkan di sana setiap huruf lebih dikenal dengan bunyinya ( aah,bh, cch ) dan tidak pada narnanya.

• Ketiga, ditekankan 'phonemic awareness' - tahu tentang bunyi asas (fonem)bahasa itu. Dalarn bahasa Inggeris, dan sistem ejaan bahasa Inggeris, sesuatu

huruf boleh dibunyikan dengan beberapa 'bunyi' (fonem) yang berlainan dan

yang membawa makna yang berlainan dalam perkataan ( contohnya bunyi huruf'c' dalam perkataan ini can, cent, choose, calm).

Untuk memperkayakan pengajaran-pernbelajaran dan memudahkan murid mengenal danmengingat turutan huruf-huruf ini, setengah guru mernbuat latih-tubi menggunakan kadimbasan huruf-huruf ini; ada yang mengguna gambar yang bermula dengan sesuatu

huruf, misalnya 'a untuk ayam' (a for apple), 'b untuk burung' (b for bird), dan ada

yang mengajar 'rnenyanyi' lagu 'a be', dan sebagainya.

J 'ariasi Kaedalt yang biasanya diamal diMalaysia

Variasi yang popular digunakan oleh guru tadika dan guru sekolah rendah untuk

mengajar awal membaca bahasa Malaysia ialah Kaedah Abjad (ITA - Intial Teaching the

Alphabet). la bermula dengan murid diajar 'nama' setiap huruf abjad a sampai z ..

Tekanan kurang diberi kepada 'bunyi' huruf-huruf ini.

Langkah-langkah dalam pengajaran awal rnembaca Kaedah Abjad iru ialah sebagaiberikut:

• Murid diajar dahulu nama huruf abc ... x y z seperti tersususn dalarn abjad.Murid disuruh menyalin setiap huruf ini di dalam buku latihan mereka untuk

belajar menulis bentuk setiap huruf - kadang-kadang rnurid disuruh membuatlauhan menulis satu muka sural bagi satu huruf, sehari. Di setengah sekolah

rendah,,

mengenal huruf' ini biasanya rnengambil masa bra-bra satu atau dua

bulan.

II

• Selepas mengenal abjad barulah murid diajar membaea dan menulis suku kataterbuka (ba bi bu be be bo, ea ei eu ce ee co dsb.). Ini mengarnbil masasebulan lagi.

• Kernudian barulah rnurid diajar membaca dan menulis perkataan dan ayatmisalnya 'Baba baea buku. Aci euci kaki

Jika kita ikut turutan {sequences pcndckatan iru, Kanak-kanak Tahun 1 sekolah rcndah

yang belurn boleh membaca, akan mengarnbil masa 3 atau 4 bulan scbelum mereka

dapat membaea ayar-ayat mudah dalam 'cerita ' Bahasa Melayu. Mereka yang tidak

mengenal huruf secara turutan 'a b e hingga x y z' akan dianggap belurn bersedia untukmembaca perkataan atau lambat membaea. Murid inilah yang biasanya tercicir apabilamereka secara autornatik dinaikkan ke Tahun 2, dan seterusnya ke Tahun :; dan kc

Tingktan I sekolah menengah.

Kaedah abjad ini sangat popular digunakan oleh guru-guru tadika dan guru Tahun I

Sekolah Kebangsaan, sejak lama lagi, sehingga sekarang. Kaedah Fonik yangmementingkan 'bunyi' setiap huruf abjad sebelurn mernbaca perkataan. kurang populardi Malaysia, tetapi popular di Indonesia.

Dari segi teori pembaeaan, mengetahui 'bunyi' huruf itu Icbih pcnting dari mengctahui

'nama'nya. Sebab itu dalam pengajaran awal mernbaca Bahasa Inggeris, Kacdah Fonikini rnerupakan salah satu asas dan pcndckatan penting dalam pengajaran mula mcmhaca .

.Mazhab kedua

Mazhab atau pcrspektif kedua berasaskan tcori psikologi kognitif (cg konstruktivismc)yang beranggapan bahawa kanak-kanak belajar bahasa mclalui 'pcrkataan-pcrkataandan ayat yang bermakna kepadanya Mazhab ini beranggapan bahawa 'scluruh pcrkataari'itu lebih bermakna daripada 'bunyi atau fonem dalam scsuatu perkaraan itu

Dengan itu cara untuk rnengajar kanak-kanak mernbaca harus bcrmula dcngan kanak­kanak diajar melihat 'seluruh pcrkataari' ( whole word) dan 'ayat

'

yang bcrrnakna

Kemudian bagi sctiap perkataan itu diajar bagaimana pcrkataan itu boleh 'diccrakinkan '

mengikut suku katanya dan 'bunyi setiap hurufnya Contohnya, rncngikut pcndckataniru,

* mula-mula kanak-kanak ditunjuk perkataan tcntang benda yang ada di sckchlinr;rnereka, rnisalnya mcja' ( ditulis pcrkataan 'meja sceara scluruh pcrkataan di tep:garnbar rneja).

* Kernudian perkataan "mcja'

itu ·dlccrakm· atau dipecah mcnjadi 'me' dan:

ja'

(sukukatanya), dan setcrusnya suku kata ·mc ja itu dipccah lagl menjadi sctiap huruf

yang bcrasingan'

m'

e 'j' "a. (Bahagian ini dlpanggil 'Kacdah Ccrak in ')

12

Mood diajar melihat dan 'mengecam perkataan' (recognize word by sight) secara

keseluruhannya dan mengeja perkataan itu. Dalam bahasa Inggeris misalnya, kanak­kanak ditunjuk perkataan 'table', dan kemudian murid akan diajar 'ta' 'ble" dan diajarbunyi huruf 't' dan sebagainya.

Setiap hari murid diperkenalkan dua atau tiga perkataan baru lagi, misalnya 'kerusi','buku' (BI: 'chair'. 'book'), dan proses 'rnencerakin' perkataan-perkataan itu dibuat

seperti di atas. Bagitulah seterusnya, sehingga murid dapat 'mengcam' dan membaca

beberapa puluh patah perkataan, sebelum mereka boleh membaca sendiri sebuah ceritamudah. Bagi murid biasa (normal) ini rnengambil bebeberapa bulan.

Pendekatan ini pada amnya dipanggil 'pendekatan seluruh perkataan (whole word

method), atau 'pandang dan sebut' (look and say), atau 'word to sound/simbol approach '.

Kajian menunjukkan kaedah ini berkesan untuk bahasa yang sistem ejaannya logografikseperti sistem ejaan bahasa Cina.

Variasi kaedah 'seluruh perkataan' ialah variasi dari segi asas untuk memilih 'perkataan'atau perkataan-perkataan yang hendak didahulukan dalam pengajaran awal membaca.Untuk ini ada beberapa pendapat.

• Satu, ialah perkataan ini haruslah diambil dari 'cerita' yang dibaca kepada kanak­kanak. Kanak-kanak akan mendengar dahulu sesuatu cerita yang dibaca kuat oleh

guru kepada mereka. Dari cerita ini guru akan mengambil beberapa perkataanuntuk diajar membaca.

• Kedua ialah dari cerita yang 'dicerita' oleh kanak-kanak itu sendiri secara lisan,dan cerita itu ditulis oleh guru. Guru mengambil contoh perkataan-perkataandalarn cerita itu untuk mengajar kanak-kanak itu mernbaca 'perkataan'nya.

• Ketiga, dengan rnengambil rna 'the emergent literacy', tahap-tahapperkernbangan kesedaran dan kebolehan kanak-kanak mernbaca, dan apa yangtelah kanak-kanak tahu melalui cerita klasik kanak-kanak, puisi the nurseryrhymes dan nyanyian kanak-kanak. Bahan-bahan ini boleh dijadikan asas untukmemulakan pengajaran membaca perkataan.

• Keempat ialah dan "garnbar' yang ditunjukkan oleh guru kepada murid, di manamurid di minta menyatakan apa yang mereka lihat dalam gambar itu., dankemudian guru menulis 'perkataan' pada garnbar itu. Guru menguna 'perkataan­pcrkataan

'

itu untuk mcngajar rnurid 'rnembaca' perkataan-perkataan itu dan

'bunyi' huruf dalarn perkataan itu .. Kaedah Picture-Word Inductive Model

(PHYid) ini dipopularkan oleh Emily Calhoun, 1999 .

Jadi variasi kepada kaedah 'scluruh perkataan ini ialah proses 'cerita - perkataan -

cerakin perkataan kcpada bunyi huruf dalarn perkataan itu.

'Pcndckatan cerakin' ialah sebahagian dari pendekatan 'seluruh perkataan, iaitu langkah

kedua dalam pendekatan' seluruh perkataau'. Pendektan Cerakin ini telah diguna dan

dipopularkan oleh Pusat Perkernbangan Kurikulum (PPK) sebagai kaedah asas dalam

13

Panduan Guru Bahasa Malaysia Tahap J KBSR (1981) untuk Sekolah Kebangsaan.tahun 1980han. Kaedah Cerakin ini diguna oleh maktab-maktab perguruan untukmelatih guru mengajar membaca Bahasa Melayu sekolah rendah

Kajian diAmerika Syarikat, dsb

Kajian-kajian tentang keberkesanan pengajaran awal mcmbaca di Amcrika Syarikat.United Kingdom, New Zealand dan Australia banyak berkisar kepada salah satu

mazhab, perspektif atau pendekatan besar ini ( pendekatan fonik vs pcndekatan sciuruh

perkataan) , sehingga timbul kontroversi dan debat sengit di antara penganut kcdua-duamazhab ini Buku dan program pengajaran-pembclajaran awa I mcmbaca Bahasa Inggcriscuba menojolkan sarna ada pendekatan 'fonik' atau pcndekatan 'whole word'. Sctiapmazhab cuba mernbuktikan pendekatannya berkesan Misalnya Pendekaran Fonik cuba

menunjukkan dan membuknkan pendekatannya lebih berkesan dari pcndckatan 'ScluruhPerkataan ', bagitu juga sebaliknya. Debat hangar dan scngit antara dua mazhah dan

pendekatan tentang kaedah mana 'terbaik'

untuk mcngajar kanak-kanak membaca,timbul dari semasa ke semasa dalam tempoh 80 tahun yang lalu

Pada suatu ketika dalam tahun 1950han pendekatan 'whole-word' popular dan dominanuntuk rncngajar membaca Bahasa Inggcris. Tctapi apabila buku 'IFIZ)' Johnny con 'f

read' oleh Rudolf Flesh diterbitkan (1955) yang mengkritik kaedah 'whole word':bahkan cuba rnembuktikan bahawa satu scbab utarna tinggillya pcratus murid sckolahrendah dan menengah tidak boleh mcmbaca di Arnrika Syarikat adalah kcrana gururnengguna pendekatan 'whole word' ini. Bcliau mcncadangkan sernula "phonicsmethod'. Dengan itu kontroversi dan debat lcntang dua pcndekatan ini mcnjadi sengi!dan hangar di Amerika Syarikat, dengan pihak masing-rnasing cuba rncrnbuktikan yang

pihaknya 'betul.

I cannot emphasize too srrmzJ!(I' [hal the ('j'IJe/1{'(' docs n(lt cndosc (1/1)' on«

code-emphasis method over another. There is no evidence to dale that lIA (lntualTcaclitno Alphabet) IS better than (/ IlIzgl/slie (�r�'Jril{lCh, that (J /l/1i:U1Sl/( {ljJpr('{JdlIS bette, (han a svstcmanc=plunuc o/ijJ.'"u(J(:h

Dengan geran penyelidikan dari the Carnegie Corporation Jeanne Chall ProfessorPendidi kan dari Harvard Uni vcrsi rv, telah membuat kajian mcndalarn pada tah un 19(,:2

1965 teniang kontroversi dalam pengajaran awal mcmbaca inc Professor Chall mcngkajibcrbagai program pengajaran-pembelajaran membaca yang tcrdapat di Arncrika

Syarikat dan England -

'

an inquiry info the SCience, art, and ideology {?io/d and new

methods' of teaching children to read 1910 /965', iaitu sama ada yang bcrorientasikan'whole word approach' atau 'phonic approach' atau mana-mana 'cklecuc approach'.Hasil kajiannya diterbit dalam sebuah buku yang bertajuk Learning I() Read: The Great

Dcbarc, 1967, yang menjadi buku klasik dalam kajian dan anal isis pcngajaranpernbelajaran awal membaca

Banyak dapatan dan saranan tentang pcngajaran mcmbaca hasil dari k;�jianl1yaKcsirnpulan dari dapatannya adalah scbagai herikut:

14

Nor can I emphasize too strongly that I recommed a code emphasis only as a

beginning reading method - a method to start the child on - and that I do not

recommend ignoring reading-for-meaning practice .. Once the pupil has learnedto recognize in print the words he knows, any additional work on decoding is

sheer waste of time. (p. 307)

Nampaknya syor beliau itu lebih mirip kepada 'pendekatan fonik' sebagai asas untukkanak-kanak diajar 'mula membaca' ( beginning reading method ), dan menegaskanbahawa setelah asas membaca ini dikuasai oleh murid, mereka hendak diajar dan dilatih'membaca untuk mencari makna' (reading-for-meaning practice).

Pendekatan 'whole word' menjadi popular semula di California dalam tahun 1980han.

Tetapi pada awal tahun 1990han California dan beberapa negeri (states) di U.S

mendapati pendekatan ini menyebabkan tinggi peratus pelajarnya tidak boleh membaca.

Berdasarkan satu laporan kajian The Superintendent's Reading Task Force, Every Child a

Reader (September, 1995), California State Assembly meluluskan rang undang-undang( Statutes of 1995 )

c which requires that the State Board ofEducation California adoptmaterials in grades one through eight that includes 'sistematic, explicitphonics, spelling,and basic computational skills ". Ia 'mengarahkan' local education authorities di negeriitu supaya menekan semula kaedah fonik dan mengambil pendekatan 'a balanced and

comprehensive approach to reading' untuk mengajar kanak-kanak membaca.

Berdasarkan kajian-kajian awal membaca Bahasa Inggeris, International ReadingAssociation (IRA) pada tahun 1998 telah membuat pendirian bahawa tidak ada suatu

kaedah mengajar rnembaca peringkat awal (early reading) secara ekslusif berkesan,tetapi mengesyorkan dasar-dasar am, iaitu "policies for achieving developmentallyappropriate literacy experiences '.

Pendirian IRA antara lain adalah seperti berikut:• children VQl)'• 110 specific time for 'reading readiness ':

ability to read is developmentalfrom birth to adulthood• earlv exposure to print is important• reading aloud to children is essential• provide a "Fide range ofbooks andmultimedia resources

• provide instruction 011 the relationship between letters of the alphabet and 'sounds ':

phonemic awareness; and spelling• integrate reading and writing• appropriate assessement strategies that promote children's learning and

development.

Untuk menjelaskan pendiriannya, IRA, pada tahun 1999, setelab membincang berbagaikaedah pengajaran ( misalnya phonies method, literature based method, languageexperience method, and look-and-say method) rnembuat kesimpulan dan pend irianberikut, hahawa

15

There is no single method or single combination ofmethods that can succussfullyteach all children to read Therefore teachers must have a strong knowledge ofmultiple methodsfor teaching reading and a strong knowledge (!( the children 11/ theircare so they can create the appropriate balance ofmethods lIt'eded/i)f children thcvteach

Guru bahasa dinasihatkan supaya mengguna campuran pcndekatan. fonik ' dan . sciuruh

perkataan ', iaitu pendektan 'eklektik ', mengikut keperiuan dan sitausi murid.

Tetapi 'kaedah eklektik ' ini masih samar, dan tidak bagitu sisternatik unruk mcngajarmula membaca dan menulis Bahasa lnggeris di peringkat awa!. Schab itu setcngah pakarpendidikan awal mernbaca Bahasa Inggeris berpendapat bahawa bagi setcngah perkataanmurid lebih mudah diajar membacanya dengan kaedah 'fonik

'

(SCpCI1i car, hat, mar, rat)dan bagi setengah perkataan lebih mudah diajar 'by sigh!' ( whole word ) scpcrtiperkataan the, and, because, there, sometimes, through, right, mother, once, bought,great dsb).

Perbezaan Sistem Ejaan Bahasa Inggeris dan Bahasa Melayu

Dalam debat tentang pendekatan awal membaca ini, salah satu faktor yang prang diamhilbra ialab sistem ejaan sesuatu bahasa itu. Sistcm cjaan pcnung dan pcrlu diarnhil kirakerana ia mempengaruhi cara pelajar mcmpclajari rncmbaca dan mcnulis bahasa itu.

Sebagai contab, kita tidak boleh mengajar atau bclajar hahasa Cina atau bahasa Mcsir

Tua (zaman Firaun) yang sistern ejaannya lebih berbcntuk logografik ( garnhar ) sama

seperti kita belajar bahasa Melayu, yang sistem ejaannya foncmik

Sebenamya, rnasalah besar dalam pengajaran mcmhaca peringkat awal Bahasa Inggcrisdan debat sengit yang timbul dalam pendckatan mcngajar awal rncmbaca ialah kcranasistern ejaan bahasa Inggeris sangat kompleks, cclaru dan udak sistcmatik Mcn�"\LJtDiane McGuinness (1997),

There are 43 phonemes in English, which can he represented h." apprOXIlIlote/),100 letters or letter combinations. 24 consonants con be ,vw//cd wtth {1 total (!/50 spellings. 18 vowels can he spelled With (J iota! of 50 ,\pcl/ll1gs. There arc 2 Ivowel letter patterns that overlap more {hall one vowel sound (I'- fJ7·

98) . English has over 55/JOO syllables (p.lUtl).

Kita ambil contoh bunyi huruf 'a' dan 'c dalam konteks perkataan-pcrkataan in: can,

cent, cart, caught, apple, parch, mace, place, acre,' pclbagai sekali bunyinya Cuba schut

perkataan-perkataan ini dan perhatikan ejaannya 'corpse ('flipS, horse worse, tears 1Il

your eye, (ear your dress, steak bleak, river rival, real zeal, singer ginger, dull hull"

tidak terdapat hubungan antara huruf-dan-bunyi ( sound-sunbo! relationship ) yan� jclas

16

Satu huruf boleh mewakili berbagai bunyi, dan membawa makna yang berbeza.

Mengikut McGuinness lagi,

The English alphabet has one enomous drawback. It lacks a one-to-one

correspondance between each sound and each ofthe letters in the Englishalphabet.This means that learning to read the English alphabet system can be a trap iftaught badly.

If there was a simple answer to teaching children to read English alphabet, wewould have found before now. (p. 97)

Inilah salah sebab utama mengapa pengajaran awal membaca Bahasa Inggeris arnat sukarhcndak diajar semata-scmata dengan sarna ada Kaedah Fonik saja atau Kaedah SeluruhPerkataan saja; dan guru secara praktikal mengguna pendekatan 'eklektik', campuranmana-mana kaedah, mengikut keperluan dan situasi kanak-kanak.

Sistem Ejaan Bahasa Melayu

Sistcm cjaan Bahasa Mclayu (Rumi) berbeza dari sistem ejaan Bahasa Inggeris. Sistem

Ejaan Rumi Bahasa Melayu, pada amnya, fonemik (terdapat hubungan yang jelas antara

'huruf'dan 'bunyi'nya), dan sistematik. Mengikut Pedoman Umum Ejaan Rumi Bahasa

Melavu. Dewan Bahasa dan Pustaka (1991), terdapat lima huruf vokal (a e i 0 u)yang digunakan bagi melambang enam fonem, bunyi vokal baku. Huruf 'e' digunauntuk melarnbang dua fonem - 'e '

pepet' (seperti dalam esok, elok) dan 'e taling'(sepcrti dalam emak, enam). Terdapat 26 hurufkonsonan yang diguna bagi melambang27 fonem atau bunyi konsonan (terrnasuk beberapa bunyi konsonan sekunder).

Dalam sistem ejaan Bahasa Melayu terdapat hubungan yang jelas antara 'bunyi' dan'simbol bunyi(huruf) yang tidak terdapat dalam sistem ejaan Bahasa Inggeris. Suku kata

perkataan Bahasa Melayu juga jelas ( contohnya, a pi, bu ku, e lok, men ca ri, sa tu,sc /.:0 lah) Ciri-ciri yang istimewa dalam Bahasa Melayu ini amat penting sebagai asasuntuk mengajar rnembaca Bahasa Melayu, yang berbeza sekali dengan Bahasa Inggeris.

Tatabahasa Bahasa lnggeris juga kompleks berbanding dengan tatabahasa bahasa

Melayu. Dalam tatabahasa bahasa Inggeris misalnya terdapat 'tense: past tense, pastperfect, pas! participle, gender, plural, dsb' yang tidak terdapat dalam Bahasa MelayuSemua ini rnenyukarkan pernbelajaran permulaan membaca Bahasa Inggeris oIeh kanak­kanak, Tatabahasa Melayu lebih mudah, dan lebih mudah untuk: murid membina ayat,rnembacanya dan menulisnya.

17

Kajian diMalaysia

Di Malaysia, tidak banyak kajian dibuat tentang pengajaran-pembclajaran mcmbaca danmenulis Bahasa Melayu peringkat awal. Kita harus mcmbaca dan pclajari dan kajian dan

dapatan pengkaji-pengkaji di Amerika Syarikat, UK dan New Zealand. Ramal ahl:

pendidik kita terpengaruh kuat dengan dapatan kajian dan pendekatan rncngajar awal

membaca bahasa Inggeris dan mirip mengambiI dapatan dan 'kesimpulan-kesirnpulan'yang mereka dapati dalam buku, artikel atau Iaman web tentang kaedah pcngajaran­pembelajaran membaca Bahasa Inggeris sebagai terkini dan hams diikut dan diamhil

sebagai pegangan dan panduan dalarn pengajaran mernhaca dan rnenulis bahasa MclavuSebab itu misalnya jarang sekali pendidik kita menyoaI tentang kebcrkcsanan pcngajaranmembaca Bahasa Melayu di sekolah kita.

Rarnai di antara pendidik dan pegawai pendidikan kita pcrnah belajar, mclawat sambilbelajar atau menghadiri persidangan di US, UK atau New Zealand. Kerap rncreka anggapPakej modul dan pendakatan mengajar membaca dari luar negari ini mcnarik dan hams

diadopt. Yang paling jelas dahulu ialah pengarnbilan dan penggunaan pcndckatan'look-and-say' (dalam tahun 1 970han) dipopularkan oleh Nazir Sckolah untuk mcngajarmembaca di sekolah kebangsaan. Kaedah ini dianggap sukar dan kurang bcrkcsan olch

guru, dan mereka balik rnengguna Kaedah Ahjad.

Dalam 1980hano 'Kaedah Cerakin '

pula disarankan untuk mcngajar awal mcrnbacaBahasa Melayu KBSR bagi murid di Sekolah Kebangsaan

Pendekatan Cerakin ini telah diguna dan dipopularkan olch Pusat PcrkcrnbanganKurikulurn (PPK) sebagai kaedah asas dalarn I'anduan Gum Bahasa Malavsia 'l (lliaj) IKBSR (1981) untuk Sekolah Kebangsaan F'anduan Guru ini rncnghuraikan langkah­langkah Kaedah Cerakin untuk guru mcnggunanya dalarn pcngajaran PPJ< mclatih

Kakitangan Penting (KP) tentang' Kaedah Cerak in unruk melauh guru-guru lain eli

seluruh negara rnenggunanva bagi mcngajar rncmhaca dan menulis Bahasa MalaysraKBSR di Sekolah Kebangsaan, dalam tahun 1980hall. Kacdah Ccrak in ini diguna olcl:maktab-rnaktab perguruan untuk rnclatih guru mengajar mcrnbaca Bahasa Mclayu

Tetapi pada amnya guru mendapati Kaedah Cerakin ini sukar, dan rncrcka Ichih selcsa

mengguna Kaedah Abjad, yang telah pun lama sebati dcngan mcrcka

Barangkali ramai juga pcndidik kita kurang sedar tentang pcrbczaan sistcm cjaan Halwsa

Melayu dan Bahasa Inggeris. Ramai mungk in beranggapan hahawa olch kcrana Bahasa

Inggeris mengguna huruf abjad Rumi, dan sistcrn cjaan Bahasa Mclayu juga mcnggunnhurufRumi. rnaka kaedah rncngajar membaca kcdua-dua hahasa ini ndak pcrlu bcrhcza

Bahkan ada setcngah ahli pendidik hahasa Mclayu yang heranggapan bahawa olch l.crana

dapatan dan kajian tentang 'rnernbaca'

bahasa Inggcris mcndapati tidak icrdapat satu

18

pun kaedah yang scsuai untuk mengajar awal mernbaca, maka kesimpulan yang sama

jugn dihunt untuk mcngajar awal membaca Bahasa Melayu.

Snyn hcrunggapan hahawa salah satu sebab kenapa terdapat mood sekolah rendah kitalnmhnt mcrnbaca dan sctcngahnya 'tidak boleh mernbaca' ialah kerana terdapatkclcrnuhnn dalarn kacdah pcngajaran-pembelajaran membaca Bahasa Melayul'cmcrhatian dan tcmu ramah saya dengan guru sekolah rendah (Tahun 1) dan gurutmlll-n mcuibcri gnmluuun bahawa guru-guru ini sangat terikat dan terikut dengan kaedah

�lhpld dan 'kncdah ccrakin yang terdapat dalarn Panduan Guru Mengajar Bahasa�!lnln\'sHl KHSR Tahap 1 (Sckolah Kebangsaan), Mood yang tidak boleh membaca diajar(kll�mn iucngulang sap kacdah ini, tetapi dengan kadar yang lebih perlahan sedikit.

hd,U:\I;1Il utamu Kucdah Abjad/Fonik (phonics method) ialah ia berasaskan 'bunyi'luuut' dan dcugan IHI mcmholehkan murid kemudian rnentafsirkan "perkataan' berasaskan('plan d;\Il hunymya Kclcmahannya ialah belajar mengenal nama huruf dan bunyinya dan

"'('.I\��h:\ Ihl Sl�mlm IHlIlI!" da lam abjad (yang pada mulanya tidak bermakna kepada kanak­blmk) tHllI\gkin mcnvusah dan menjemu setengah mood.

hd,\mmn 1){'lItkk.�Il�m 'sl'lmuh pcrkataan (whole word) ini pula ialah ia cuba mengajarmlll�\ m'l.'mh;\\..'�\ dl'l\t��m

.

pcrkataan yang 'bermakna' kepada mood. Murid diajarm{'n���'�uH dan 'ml('ml"h'�l' and sm·) perkataan yang diajar itu, Dengan itu muridkh�h (lIb" m:.'nl..'LI :IP,lblb krtemu dcngan sesuatu perkataan barn. Huruf dan bunyihuruf �h;alm �kn�:m 1:�H;a

•

mcncerakin' perkataan. Kelernahannya ialah pelajar perlum'-'H:�\.'�\m �b!l m('n��h;\t::\1 hl.''l'uluh-puluh patah perkataan sebelum ia boleh membaca

�'::\\Q�,tu (em,\ mu�bh b tidal, memberi kemahiran asas yang jelas unruk mood'm{'m��'�'�l' s:l'n�tnn pcd,�u�\;\n bam.

l\h���\t \-.;m� km;;\h �ILI;\ kfclcir. suksr dipulihkan dengan hanya menulang kaedah­lI..�n,-,\g,,!b

� tl�'�I",11 .;�tr�4l� �'\'il�",ildk��l�m Ki(:ri��)! ialah Kaedah Gabungan Bunyi-Kata bagiG,'ql(_��1!I1��n���� �a\\:;�ij R�lk�;:;";'� ,\kbyu.. Pendekatan lUI berbeza dengan "pendekatant\1'illlltl!.. '.;ll�il�,,,r JliI",;lI.Il.U '�llll..u�1!lI.lh i"-'rl�it��lIl.' ,ll�m "pendekatan ekleknk' dalam bahasa Inggeris.

lK Il ;iU�1K. :S�:';Il:(.'il�lklll1i1. U��'l'iI���lIJl.llllti'�� il...1I11<lt :sn::S;iCllU ejaan Bahasa Melayu yang fonemik d.:m suku1!..;.'njj_IIl}\:;ll \�J��':. i!'d:..1l:5 U):_'li1l�';_U-ll nh.ll pcng.:aj::\r.;ull membaca Bahasa �\1l.da'\,1Jl peringkar awallLll�llttl<q!l.. brli>;1I.lk...lk:;lMil �';ll.t:.aill! l'l'f';llJ:.ll SC$i�liXlt ssja yJlIDl.g mula belsjar Bahasa n1li1lda"\_lUl!ii balchI(_b:�lJ:;!iQ '-<.il"!r1)��lI!1� !I1llR....I!lI���U"l!rr1!�lI..�m H'I!tn�:..*u:.-u\ '1b.Iut1!1f\i' beberspa huruf vokal asss <ill 11 lUi! dan�'lIl.:ll;1'i\ 11 �;IIC!!I.ll 111!�l!1Itluf ik"\I;c:,"�'\i",;�T!1l. n��ll:>;;_ahlt\�ll !J't,U.U1flly1i 'b', membenruk :51l!!lllll! ka1t:.:ll. roU,'ii1l.II:', ilnllz'ilnl1�:Ih.':.ll a'X'itkil��",il;;� \i1l�1.L�,,,bal! 'b�l!a,.i;.�, biiJl:>'L a'lUIll:liliJl., UhllL il."u QJI]l."lUI-_ <lli.1L'IT! rr1rJL..� seperu"N;li:),j�!.i h,':1'!1)��Il.Ji1;�l!_ ,:1l1lbu1l1 �ilti.l1 :Jtt::!ljJ rcli�I:JijfJ!;11l