ii

PEMBINAAN DAN PENILAIAN KESESUAIAN MODUL PENGAJARAN

KENDIRI (MPK) HABA DAN TENAGA BAGI MATA PELAJARAN FIZIK

KBSM PADA PERINGKAT TINGKATAN EMPAT

RAZIMA BINTI RAZALI

Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains Serta Pendidikan (Fizik)

Fakulti Pendidikan

Universiti Teknologi Malaysia

2004

iii

Untuk Ayahanda; Encik Razali Bin Hj Abd Rahaman, Bonda; Che Meryam Bt Hj

Yusof dan dinda-dinda yang kusayangi; Razimi, Nor Razida, Ahmad Razuan dan

Mohd Razizul Azim, pengorbanan dan kasih kalian tidak bisa ku lupa sepanjang

hayat.

Buat teman-teman seperjuangan kampus terutama Dian, Hanan, Dayah,

Rohaidah ,Azi, Kamel, Liana, Rozi dan Rini persahabatan yang terbina di bumi

UTM adalah saat yang terindah dan jerit payah kita di kampus adalah

pengalaman paling berharga.

Buat guru-guru dan teman-teman seperjuangan SMK Tg Mahmud , Besut (1995-

1999). Terima-kasih atas segala-galanya. Bekalan ilmu yang dikutip di SMKTM

adalah penyuluh buatku selama di UTM.

Sesungguhnya kekecewaan dan kegagalan dahulu bukan untuk ditangisi tetapi

untuk diteladani dan direnungi hikmahnya.

Tanpa keberanian mimpi tidak akan menjadi kenyataan

dan tanpa usaha dan tawakal impian tinggal kenangan.

iv

PENGHARGAAN

DENGAN NAMA ALLAH YANG MAHA PENGASIH LAGI MAHA PENYAYANG

Segala kepujian syukur kehadrat Allah SWT Pemilik sekalian alam dan

selawat serta salam ke atas junjungan besar Nabi Muhammad SAW, ahli

keluarganya, sahabat-sahabat r’anhum dan sesiapa yang mengikuti mereka dengan

ikhlas hinggalah ke hari kiamat.

Penulis ingin merakamkan setinggi-tinggi ucapan terima kasih kepada

penyelia Projek Sarjana Muda (PSM) iaitu Prof. Madya Dr. Hj. Shaharom Bin

Noordin di atas segala bimbingan dan ilmu yang dicurahkan selama ini. InsyaAllah

bekalan ilmu ini penulis dapat gunakan apabila menyertai bidang perguruan nanti.

Terima kasih kepada pihak-pihak yang terlibat secara langsung atau tidak

langsung ketika penulis menjalankan PSM ini terutama kepada guru-guru di sekitar

Kuala Terengganu. Besut, Setiu dan Marang yang telah menjadi subjek kajian

penulis. Kepada rakan-rakan yang membuat PSM di bawah penyelia yang sama

terima kasih di atas kesudian berkongsi pendapat dan bahan-bahan rujukan.

Kepada ayah; Encik Razali Bin Hj.Abd Rahaman, terima kasih kerana

membantu dari segi kewangan dan kemudahan pengangkutan ketika proses penilaian

MPK dilakukan di sekolah-sekolah. Kepada emak; Che Meryam Bt Hj.Yusof, terima

kasih kerana sentiasa memberi kata-kata semangat dan dorongan.

Semoga jasa baik pihak yang terlibat mendapat keberkatan Allah SWT.

v

Abstrak

Keberkesanan pembelajaran seseorang pelajar bukan sahaja bergantung

kepada ketekunan pelajar mengulang kaji pelajaran malahan bersandarkan juga

kepada pemilihan bahan pembelajaran yang bermutu, menarik dan memenuhi

Sukatan Pelajaran Fizik KBSM Tingkatan Empat (PPK, 2003). Tiga buah MPK

telah dibina iaitu MPK 1: Penyejatan dan Pendidihan, MPK 2: Hukum-Hukum Gas,

MPK 3: Peranan Haba untuk mengkaji pembinaan dan penilaian kesesuaian MPK

Tenaga dan Haba pada peringkat tingkatan empat. Model Teras-Cabang (Shaharom,

1994) telah digunakan dalam pembinaan MPK . Dua jenis kajian telah dilakukan

iaitu Kajian Rintis dan Kajian Formatif. Kajian Rintis melibatkan empat orang guru

Fizik. Dua peringkat penilaian formatif telah dilakukan iaitu Penilaian Formatif Satu

Dengan Satu (PFSS) dan Penilaian Formatif Kelompok Kecil (PFKK). Pada

peringkat PFSS seramai empat orang guru Fizik terlibat dan dalam PFKK seramai 10

orang guru Fizik terlibat. Alat kajian terdiri daripada satu set Borang Soal Selidik

Kesesuaian Modul Pengajran Kendiri (MPK)(Guru)(Shaharom, 1994). Hasil

dapatan kajian telah dianalisis secara statistik deskriptif iaitu dalam bentuk min,

sisihan min maksimum dan minimum. Hasil dapatan PFSS dan PFKK terhadap MPK

Haba dan Tenaga mendapat status amat sesuai dengan purata min keseluruhan 98.50

dan sisihan min keseluruhan ialah 9.50. Hasil dapatan PFKK pula mendapati status

MPK adalah amat sesuai dengan purata min keseluruhan ialah 99.17 dan purata

sisihan min keseluruhan ialah 8.73. Pemboleh ubah bebas dalam kajian ini ialah

kedudukan sekolah di mana hasil dapatan PFSS bagi nilai purata min keseluruhan

merentas kedudukan sekolah Bandar (B) dan sekolah Luar Bandar (LB) ialah 98.00

dan 99.00 dengan nilai purata sisihan min keseluruhan masing-masing ialah 10.00

dan 9.00. Hasil dapatan PFKK bagi nilai purata min keseluruhan merentas

kedudukan sekolah Bandar (B) dan sekolah Luar Bandar (LB) ialah 97.13 dan

101.20 dengan nilai purata sisihan min keseluruhan masing-masing ialah 6.43 dan

10.03. Kedua-dua penilaian formatif tehadap MPK Haba dan Tenaga mendapati

status amat sesuai.

vi

Abstract

An effectiveness study not just depends on their effort to make revision but

also depends on the selection of a material that students use on their studying. The

material should have a great quality, interesting and it is fill up to huraian sukatan

pelajaran Fizik tingkatan empat. There were three SIMs that the researcher was

designed and built such as SIM 1 : Penyejatan dan Pendidihan, SIM 2: Hukum-

Hukum Gas and SIM 3: Peranan Haba. In the research, Teras-Cabang model were

used to design SIM. The three SIMs were assessed at two levels of Formative

Evolution: One-to-One Formative Evolution (OFE) and Small-Group Formative

Evolution (SGE). There were four Physic teachers involved in the OFE and ten

Physics teachers involved in the SGE. An instrument that were used in the research

called as Borang Soal Selidik Kesesuaian MPK (Guru)(Shaharom)(1994). The data

was collected, processed and analyzed by using statistic descriptive and the finding

were presented in min, min deviation, maximum and minimum. The result of (OFE)

show that the suitability status was very suitable with average min 98.50 and average

min deviation 9.50. The suitability status of SGE also shows that the SIMs was very

suitable with min average 99.17 and min deviation average is 8.73. Independent

variable for this research is school location where the min average for (OFE) across

Urban School and Rural School are 98.00 and 99.00 with the min deviation average

are 10.00 and 9.00. The finding result of SGE for Urban School and Rural School

are 97.13 and 101.20 with min deviation average are 6.43 and 10.03. As a

conclusion, both formative evaluation for the SIMs was very suitable.

vii

KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA SURAT KANDUNGAN vii

SENARAI JADUAL xii

SENARAI RAJAH xiii

SENARAI NOMBOR SINGKATAN xiv

SENARAI LAMPIRAN xv

I PENGENALAN

1.0 Pendahuluan 1

1.1 Latar Belakang Masalah 3

1.1.1 Teks Yang Kurang

Penglibatan Pelajar 4

1.1.2 Gambarajah Yang Kurang

Penglibatan Pelajar 8

1.1.3 Ringkasan Bab Yang Kurang

Penglibatan Pelajar 9

1.1.4 Aktiviti Yang Kurang

Penglibatan Pelajar 10

1.1.5 Objektif Pembelajaran Yang

Kurang Penglibatan Pelajar 11

1.1.6 Soalan Di akhir Bab Yang Kurang

Penglibatan Pelajar 12

1.1.7 Bahasa Melayu Merentas

Kurikulum (BMKK) 13

1.2 Pernyataan Masalah 16

1.3 Objektif Kajian 16

viii

1.4 Persoalan Kajian 17

1.5 Rangka Kerja konsep 18

1.6 Kepentingan kajian 19

1.6.1 Kepentingan Kepada Pelajar 19

1.6.2 Kepentingan Kepada Guru 20

1.6.3 Kepentingan Kepada Institusi

Pendidikan Guru 21

1.6.4 Kepentingan Kepada Pusat

Perkembangan Kurikulum 21

1.7 Skop Kajian 22

1.8 Takrifan Istilah 22

1.8.1 Kelulusan Akademik 22

1.8.2 Kesesuaian 23

1.8.3 Modul Pengajaran Kendiri (MPK) 23

1.8.4 Pembinaan 24

1.8.5 Tempoh Mengajar 24

1.8.6 Penilaian Formatif Satu dengan Satu 24

1.8.7 Penilaian Formatif Kelompok Kecil 24

1.9 Rumusan 24

II SOROTAN PENULISAN

2.0 Pendahuluan 26

2.1 Model-Model Yang Digunakan Untuk

Membina MPK 27

2.1.1 Model de Vito (1976) 27

2.1.2 Model Klingstedt (1972) 28

2.1.3 Model Burns (1972) 30

2.1.4 Model Meyer (1988) 31

2.1.5 Model Eijl (1976) 32

2.1.6 Model Teras-Cabang 34

2.1.6.1 Pengenalan 34

2.1.6.2 Isi Kandungan 35

ix

2.1.6.3 Penilaian Kendiri 35

2.1.6.4 Pengukuhan 36

2.1.6.5 Maklum Balas 36

2.1.6.6 Rujukan 37

2.2 Rasional Menggunakan

Model Teras-Cabang 37

2.3 Penilaian Formatif 39

2.3.1 Penilaian Formatif

Satu Dengan Satu 39

2.3.2 Penilaian Formatif

Kelompok Kecil 41

2.3.3 Penilaian Formatif

Ujian Lapangan (PFUL)

(Field Trial) 42

2.4 Pembelajaran Penguasaan

(Mastering Learning) 43

2.5 Kajian-Kajian Yang berkaitan Dengan

Pembinaan Dan Penilaian MPK 46

2.5.1 Kajian Tentang Pembinaan Dan

Penilaian MPK Dalam Bidang Fizik

Di Dalam Negara 46

2.5.2 Kajian Tentang Pembinaan Dan

Penilaian MPK Dalam Bidang Selain Fizik

Di Dalam Negara 50

2.5.3 Kajian Tentang Pembinaan Dan

Penilaian Kesesuaian MPK Merentas

Kedudukan Sekolah 53

2.5.4 Kajian Tentang Pembinaan Dan

Penilaian Kesesuaian MPK Dalam Bidang

Fizik Luar Negara 55

2.5.5 Kajian Tentang Pembinaan Dan

x

Penilaian Kesesuaian MPK Dalam Bidang

Selain Fizik Di Luar Negara 58

2.6 Rumusan 60

III PENGKAEDAHAN

3.0 Pendahuluan 62

3.1 Isi Kandungan MPK 62

3.1.1 MPK 1: Penyejatan Dan Pendidihan 62

3.1.2 MPK 2: Hukum-Hukum Gas 63

3.1.3 MPK 3: Peranan Haba 63

3.2 Subjek Kajian 64

3.3 Alat Kajian 64

3.4 Tatacara Kajian 65

3.4.1 Tahap Satu: Pembinaan Tiga MPK 65

3.4.2 Tahap Dua: Kajian Rintis dan

Penilaian Formatif 68

3.4.2.1 Kajian Rintis 68

3.4.2.2 Penilaian Formatif Satu

dengan Satu 69

3.4.2.3 Penilaian Formatif Kelompok

Kecil 69

3.5 Analisis Data 70

3.6 Andaian 72

3.7 Batasan Kajian 72

3.8 Rumusan 73

IV KEPUTUSAN KAJIAN

4.0 Pendahuluan 74

4.1 Kajian Rintis 75

xi

4.2 Penilaian Formatif Terhadap Kesesuaian MPK

Oleh Guru Fizik 75

4.2.1 Persoalan Kajian Satu 76

4.2.2 Persoalan Kajian Dua 77

4.3 Penilaian Formatif Terhadap Kesesuaian MPK

Oleh Guru Fizik Merentas Kedudukan Sekolah 79

4.3.1 Persoalan Kajian Tiga 79

4.3.2 Persoalan Kajian Empat 81

4.4 Rumusan 83

V PERBINCANGAN, KESIMPULAN

DAN CADANGAN

5.0 Pendahuluan 86

5.1 Ringkasan dan Perbincangan 87

5.2 Kesimpulan 91

5.3 Implikasi 92

5.3.1 Pelajar 93

5.3.2 Guru 94

5.3.3 Penggubal Kurikulum 95

5.3.4 Institusi Pendidikan 96

5.4 Cadangan 96

5.5 Cadangan Penyelidikan Masa Hadapan 97

5.6 Rumusan 98

BIBLIOGRAFI 100

LAMPIRAN 110

xii

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK MUKA SURAT

1.1 Tafsiran Indeks 5

4.1 Penilaian Formatif Satu Dengan Satu (PFSS)

Oleh Guru Fizik Terhadap Kesesuaian MPK 76

4.2 Kesimpulan Keputusan Penilaian Formatif

Satu Dengan Satu (PFSS) Oleh Guru Fizik

Terhadap Kesesuaian MPK 76

4.3 Penilaian Formatif Kelompok Kecil (PFKK)

Oleh Guru Fizik Terhadap Kesesuaian MPK 78

4.4 Kesimpulan Keputusan Penilaian Formatif

Kelompok Kecil (PFKK) Oleh Guru Fizik

Terhadap Kesesuaian MPK 78

4.5 Penilaian Formatif Satu Dengan Satu (PFSS)

Oleh Guru Fizik Terhadap Kesesuaian MPK

Merentas Kedudukam Sekolah 80

4.6 Kesimpulan Keputusan Penilaian Formatif Satu

Dengan Satu (PFSS) Merentas Kedudukan

Sekolah 80

4.7 Penilaian Formatif Kelompok Kecil (PFKK)

Oleh Guru Fizik Terhadap Kesesuaian

MPK Merentas Kedudukan Sekolah 82

4.8 Kesimpulan Keputusan Penilaian Formatif

Kelompok Kecil (PFKK) Oleh Guru Fizik

Merentas Kedudukan Sekolah 82

5.1 Analisis PFSS dan PFKK Merentas

Pemboleh Ubah Bebas MPK 88

xiii

SENARAI RAJAH

NO.RAJAH TAJUK MUKA SURAT

1.1 Rangka Kerja konsep 18

2.1 Model Teras-Cabang (Shaharom, 1994) 37

2.2 Model Pembelajaran Penguasaan

(Sumber: Pusat Perkembangan Kurikulum, 2002) 45

3.1 Rangka Kerja Operasi Tahap Satu

(Ubahsuai: Shaharom, 1994) 66

3.2 Rangka Kerja Operasi Penghasilan MPK

(Ubahsuai: Shaharom, 1994) 67

3.3 Rangka Kerja Kajian Rintis

(Ubahsuai: Shaharom 1994) 68

3.4 Rangka Kerja Penilaian Formatif

(Ubahsuai: Shaharom 1994) 70

xiv

SENARAI SIMBOL / SINGKATAN

Σ - Jumlah

x1 - Markat Subjek Pertama

x - Min

xi - Setiap Markat

+ - Tambah

= - Bersamaan

B - Bandar

FPK - Falsafah Pendidikan Kebangsaan

JPK - Jadual Pemeringkatan Kesesuaian MPK (Guru)

KBSM - Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah

KPM - Kementerian Pendidikan Malaysia

LB - Luar Bandar

MPK - Modul Pengajaran Kendiri

P&P - Pengejaran Dan Pembelajaran

PFKK - Penilaian Formatif Kelompok Kecil

PFSS - Penilaian Formatif Satu Dengan Satu

PPK - Pusat Perkembangan Kurikulum

URL - Ujian Rujuk Kriteria

xv

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK MUKA SURAT A Soal Selidik Kesesuaian Modul Pengajaran

Kendiri (MPK) (Guru) 110

B Borang Pengesahan Modul Pengajaran

Kendiri (MPK) 116

C Borang Pengesahan Modul Pengajaran

Kendiri (MPK) Untuk Pakar bidang 119

D Jadual Pemeringkatan Kesesuaian

Modul Pengajaran Kendiri (MPK)

Untuk Guru 121

E Senarai Sekolah Menengah Kebangsaan

Di Terengganu; Daerah Kuala Terengganu,

Marang, Setiu Dan Besut Mengikut

Kedudukan Sekolah 123

F Huraian Sukatan Pelajaran Fizik KBSM

Tingkatan Empat 2003

Tajuk: Haba Dan Tenaga 125

xvi

G Surat Kebenaran Bagi menjalankan kajian

Di Sekolah-Sekolah, Maktab-Maktab Perguruan,

Jabatan-Jabatan Pendidikan Dan

Bahagian-Bahagian Di Bawah Kementerian

Pendidikan Malaysia

Oleh: Kementerian Pendidikan Malaysia

Dan Jabatan Pendidikan Negeri Terengganu 130

H Surat Pengenalan Diri Pelajar 134

BAB I

PENGENALAN

1.0 Pendahuluan

Penggunaan bahan pengajaran dan pembelajaran dalam sesi pengajaran dan

pembelajaran (P&P) adalah untuk memudahkan dan melancarkan proses P&P. Pada

masa sekarang kita dapat perhatikan bahawa buku teks adalah bahan utama yang

sering digunakan oleh guru di dalam kelas di samping buku rujukan. Namun, adakah

buku teks dan buku rujukan tersebut sudah memenuhi piawaian sebagaimana yang

telah di tetapkan di dalam Falsafah Pendidikan Kebangsaan (FPK)? Dan adakah

penggunaannya dapat menarik minat pelajar untuk mendalami isi pengajaran guru?

Sementara itu, jika berlaku penemuan-penemuan terbaru dalam bidang Sains

adakah wajar isi kandungan buku teks Sains diubah? Sedangkan buku teks tersebut

baru mengalami pembaikan dan pembaharuan. Selain memerlukan kos yang tinggi

masa yang diperuntukkan untuk membina buku teks baru juga adalah lama. Untuk

mengatasi kepincangan ini penggunaan modul pengajaran kendiri (MPK) adalah

sesuai dan bertepatan sekali. Ini kerana untuk memperbaharui sesebuah MPK tidak

memerlukan kos yang tinggi dan hanya memerlukan masa yang agak singkat untuk

diubah suai.

2

Menurut Syuhada Choo (1995: hlm 7,8),

“Bagi kurikulum di peringkat menengah atas pula sepatutnya bercorak

modular supaya Kurikulum Sains dapat dikemaskinikan dari semasa ke

semasa mengikut perkembangan teknologi pesat.”

Sebenarnya ini merupakan salah satu rumusan yang dicadangkan dalam Seminar

Kebangsaan Kurikulum 1995.

Modul pembelajaran kendiri (MPK) adalah satu bahan pembelajaran yang

boleh membantu pelajar belajar secara berkesan. Pelajar lebih mudah mengikuti

pengajaran guru kerana aktiviti pembelajaran dalam MPK dapat melibatkan pelajar

secara aktif agar mereka memperkembangkan daya pemikiran yang kritis, analitis

dan kreatif. Menurut Shaharom (1991: hlm 91),

“Modul pembelajaran kendiri (MPK) adalah pakej pembelajaran yang

bertujuan untuk membolehkan para pelajar belajar sendiri. Ia berbeza dari

segi panjang kandungan serta formatnya.”

Oleh itu, pelajar yang mempunyai masalah untuk menguasai sesuatu isi

pengajaran guru boleh menggunakan MPK untuk melakukan pengayaan dan

pemulihan walau tanpa bimbingan guru yang berterusan pada bila-bila masa sahaja.

Pelajar hanya memerlukan guru sebagai pembimbing sahaja dan guru hanya

memberi panduan kepada pelajar untuk menggunakan MPK dengan berkesan.

Menurut Sharifah Alwiyah (1984, hlm 93),

“ Penglibatan guru dalam penggunaan modul tidak boleh secara kelas (atau

memberi tunjuk ajar untuk ramai pada satu ketika); sebaliknya, penglibatan

guru ialah secara individu iaitu individu pada satu ketika. Dengan kata lain,

guru mengajar dengan cara tidak langsung.”

Penggunaan MPK dapat menjadikan sesebuah sekolah itu dapat berfungsi

dengan lebih berkesan melalui peningkatan akademik di kalangan pelajar. Modul

pengajaran kendiri (MPK) adalah bahan pengajaran yang membolehkan pelajar

memproses maklumat yang ada untuk membina kefahaman melalui latihan-latihan

yang disediakan. Latihan yang terdapat dalam MPK merangkumi semua aras

Taksonomi Bloom agar pelajar tidak hanya disogokkan dengan soalan-soalan yang

berbentuk fakta semata-mata. Latihan latih tubi yang disediakan mampu menguji

3

tahap kefahaman pelajar terhadap sesuatu isi pengajaran kerana latihan yang

disediakan turut merangkumi soalan berbentuk aplikasi konsep. Jadi, MPK

menyediakan aktiviti-aktiviti yang dapat mencabar minda pelajar supaya mereka

lebih memahami sesuatu konsep yang dipelajari. Modul Pengajaran Kendiri sesuai

dijadikan bahan pengajaran kerana ia bersifat fleksibel dan dapat melengkapkan

proses P&P (Noran Fauziah,1981).

Menyedari kepentingan pengajaran bermodul maka MPK yang dibina akan

dinilai agar sesuai dan menepati kehendak FPK. Modul Pengajaran Kendiri yang

baik akan dapat membantu pelajar memahami sesuatu isi pelajaran dengan lebih

mendalam khususnya dalam mata pelajaran yang dianggap sukar seperti mata

pelajaran Fizik. Modul pengajaran kendiri yang disediakan bukan sahaja perlu

menarik dari segi rupa (berwarna warni) tetapi apa yang lebih penting isi

kandungannya benar-benar padat, mantap dan terkini. Pelajar juga tidak menghadapi

masalah dalam mendapatkan bahan bantuan belajar yang sesuai kerana MPK yang

dibina sudah melalui proses penilaian yang teliti serta dijamin mutunya.

1.1 Latar Belakang Masalah

Untuk menjamin sesebuah buku itu bermutu dan sesuai dijadikan sebagai

bahan pengajaran, beberapa aspek perlu dinilai terhadap buku tersebut. Kerja

analisis sesebuah buku ini perlu merangkumi aspek menilai teks, menilai

gambarajah, menilai soalan diakhir bab, menilai ringkasan dan menilai aktiviti

(Romey,1968). Sesebuah buku yang baik adalah memenuhi sukatan pelajaran

terbaru yang dikeluarkan oleh Pusat Perkembangan Kurikulum, Kementerian

Pendidikan Malaysia di samping menyediakan aktiviti-aktiviti yang benar-benar

dapat membina kefahaman pelajar. Soalan-soalan yang disediakan perlu

merangkumi semua aras Taksonomi Bloom. Objektif bagi setiap bab sebelum

sesuatu pembelajaran perlu disertakan agar pelajar jelas apa yang perlu dicapai

diakhir pembelajaran. Jadi, adakah buku yang digunakan sebagai bahan pengajaran

sekarang sudah memenuhi segala aspek yang telah dinyatakan tadi?

4

1.1.1 Teks Yang Kurang Penglibatan Pelajar

Untuk menilai buku dari segi teks boleh dikategorikan seperti yang

dinyatakan di bawah:

a) Kenyataan fakta iaitu kenyataan mudah yang menyampaikan data atau

pemerhatian yang dibuat oleh orang lain.

b) Kesimpulan atau generalisasi iaitu pendapat yang dinyatakan oleh penulis

tentang maksud atau perkaitan antara item-item dalam satu siri fakta.

c) Takrifan.

d) Soalan yang dikemukakan tetapi terdapat jawapan segera di dalam buku teks

e) Soalan yang memerlukan pelajar menganalisis data.

f) Kenyataan yang memerlukan pelajar merumuskan kesimpulan sendiri.

g) Arahan memberitahu pelajar melakukan dan menganalisis sesuatu aktiviti,

kenyataan yang berbentuk masalah yang akan disediakan oleh pelajar.

h) Soalan yang dikemukakan untuk menaikkan semangat pelajar tetapi tidak

terdapat jawapan segera di dalam buku teks.

Dari kategori (a) hingga (h) akan diperolehi indeks teks, It.

It = e + f + g + h

a + b + c + d

i) Kategori (a), (b), (c) dan (d) tidak memerlukan penglibatan pelajar atau

menggunakan kemahiran-kemahiran saintifik.

ii) Sesebuah buku akan bersifat autoritarian dan tidak bersifat penyiasatan jika

banyak mengandungi kategori-kategori a), b), c) dan d).

iii) Buku yang banyak mengandungi kategori-kategori e), f), g) dan h) sesuai

untuk kegunaan di dalam pengajaran dan pembelajaran yang berorientasikan

penyiasatan.

(Sumber : Ubahsuaian Romey, 1968)

5

Jadual 1.1: Tafsiran Indeks

Bilangan Nilai Indeks Maksud nilai indeks

1

0

- Tiada penglibatan pelajar

2

< 0.4

- Autoritarian dan kurang mencabar

(Hafalan dan tafsiran)

3

1

- Buku yang seimbang di antara kenyataan-

kenyataan yang tiada penglibatan pelajar dengan

kenyataan-kenyataan yang memerlukan

pemikiran pelajar.

4

>1.5

- Tanpa isi kandungan.

- Hanya cukup soalan.

- Tiada cukup data / maklumat untuk pelajar

bekerja dengan berkesan.

5

Infiniti

- Setiap kenyataan dan setiap gambarajah

memerlukan pelajar membuat analisis. Tanpa isi

kandungan.

(Sumber : Ubahsuaian Romey, 1968)

Sesetengah guru ragu-ragu sama ada teks dari buku rujukan dan buku teks

yang diguna oleh mereka sesuai atau tidak dalam P&P. Kadang kala teks yang

digunakan itu tidak memenuhi kehendak kurikulum mata pelajaran dan FPK. Teks

yang berada di pasaran sekarang kurang memberi penekan terhadap kemahiran

saintifik dan hampir tidak dapat menimbulkan perasaan ingin tahu pelajar terhadap

isi pelajaran terutama dalam mata pelajaran yang dianggap sukar oleh pelajar seperti

Fizik, Kimia dan Matematik Tambahan. Di sini, penulis ingin membentang beberapa

masalah yang menyebabkan buku teks dan rujukan kurang bermutu untuk digunakan

6

oleh pelajar mahupun guru.. Menurut Pusat Perkembangan Kurikulum (2001: hlm

5),

“Pembelajaran berfikrah adalah proses pembelajaran yang menggalakkan

murid berfikir. Melalui pembelajaran berfikrah minda murid mampu

dikembangkan ke tahap optimum”

Jadi adakah konsep pembelajaran berfikrah ini dapat dilaksanakan sedangkan

teks yang digunakan guru tidak menepati kriterianya? Sesuatu P&P itu dikatakan

berfikrah apabila melibatkan pelajar secara aktif, berteraskan kemahiran berfikir,

strategi berfikir serta kemahiran saintifik, mencetuskan pemikiran kritis dan kreatif,

tidak rutin, pelajar sedar secara eksplisit kemahiran yang digunakan, soalan yang

dikemukan adalah pada aras tinggi, pelajar terlibat dengan penyelesaian masalah,

membuat keputusan atau mengkonsepsikan dan pelajar menggunakan kemahiran

berfikir secara aktif. (Pusat Perkembangan Kurikulum, 2001)

Berikut adalah data berkenaan indeks penglibatan pelajar terhadap teks yang

diambil dari lima jenis buku rujukan dan buku teks. Menurut Wong (2001) yang

menjalankan analisis terhadap buku rujukan berjudul Revisi Komprehensif Fizik

SPM (4531) (Anthony, 1994) mendapati bahawa indeks penglibatan pelajar untuk

teks ialah 0.03. Analisis yang dibuat oleh Yahaya (2000) terhadap buku rujukan

bertajuk Semak Cepat Fizik KBSM Tingkatan 4 dan 5 (Mohd. Harin, 1995)

memperolehi indeks penglibatan pelajar untuk teks ialah 0.14. Dari analisis yang

dilakukan oleh Soo (2000) terhadap buku rujukan yang berjudul Bantu Studi

Lengkap SPM ceria Fizik (Tho , 1999) mendapati indeks penglibatan pelajar dalam

teks ialah 0.17. Keputusan analisis yang dilakukan oleh Marlina (2001) terhadap

buku rujukan berjudul Fizik Tingkatan 4 (Tho dan Kariem, 1991) mendapati bahawa

indeks penglibatan pelajar untuk teks adalah sebanyak 0.18 sahaja. Hasil analisis

yang dibuat oleh Norhafizah (2001) terhadap buku rujukan berjudul Visi Cemerlang

SPM Fizik KBSM (Yee,1995) memperolehi indeks penglibatan pelajar untuk teks

secara keseluruhan sebanyak 0.36.

Secara puratanya semua buku rujukan ini mempunyai julat indeks

penglibatan pelajar terhadap teks sebanyak 0.03 hingga 0.36. Berdasarkan Jadual

1.1, indeks-indeks ini berada pada kurang dari 0.40. Maka boleh dikatakan buku-

7

buku ini adalah autoritarian dan kurang mencabar serta lebih kepada hafalan dan

takrifan. Walaupun begitu, buku rujukan berjudul Revisi Komprehensif Fizik SPM

(4531) (Anthony, 1994) menunjukkan indeks penglibatan pelajar hampir sifar dan

berdasarkan Jadual 1 buku ini hampir tiada penglibatan pelajar dalam teks. Oleh itu,

apa gunanya teks tersebut jika tiada penglibatan pelajar? Sedangkan sesebuah buku

yang baik perlu mempunyai teks yang melibatkan pelajar secara seimbang.

Sementara itu, buku rujukan berjudul Semak Cepat Fizik KBSM Tingkatan 4 dan 5

(Mohd. Harin, 1995), Bantu Studi Lengkap SPM ceria Fizik (Tho , 1999), Fizik

Tingkatan 4 (Tho dan Kariem, 1991), dan Visi Cemerlang SPM Fizik KBSM

(Yee,1995) berada kurang dari 0.40. Maka buku-buku ini mempunyai teks yang

banyak melibatkan hafalan dan takrifan semata-mata.

Jadi, dari data-data yang dibentangkan tadi dapat dirumuskan bahawa buku-

buku ini kurang sesuai di gunakan dalam P&P yang berpusatkan pelajar kerana ia

bersifat autoritarian dan kurang mencabar. Disebabkan kategori a, b, c, d, melebihi

kategori e, f, g dan h maka buku rujukan ini mengandungi banyak teks yang tidak

memerlukan penglibatan pelajar atau menggunakan kemahiran saintifik. Kategori a,

b, c, d adalah kategori bagi teks yang kurang melibatkan pelajar. Justeru itu, pelajar

tidak terlibat secara aktif dan berfikir dengan kritis dalam membina kefahaman

terhadap sesuatu isi pengajaran .

Teks yang disediakan hampir tidak dapat membina pemikiran pelajar kerana

mereka tidak dapat melakukan penyiasatan sendiri dengan mengunakan kemahiran

saintifik yang dipelajari. Jika pelajar hanya disogokkan dengan teks berbentuk

hafalan dan takrifan maka pelajar tidak dapat memahami dengan mendalam konsep-

konsep yang dipelajari dan tidak tahu bagaimana untuk menggunakan ilmu

pengetahuan yang ditimba di sekolah dalam kehidupan sebenar. Ini bermakna

suasana proses pengajaran dan pembelajaran akan bersifat tidak menyeronokkan

kerana pelajar akan menjadi pasif dengan hanya menerima sahaja apa yang dipelajari

tanpa memproses maklumat yang diperolehi itu . Pembelajaran secara berfikrah

juga tidak dapat diterapkan dalam sistem pendidikan. Jadi buku-buku ini kurang

sesuai dijadikan bahan pengajaran utama di sekolah dan ia memerlukan pemurnian

lagi. Usaha ini penting agar matlamat kurikulum untuk semua mata pelajaran Sains

dalam melahirkan pelajar berpengetahuan dalam sains dan teknologi supaya dapat

8

mengaplikasikan ilmu mereka dalam kehidupan sebenar tercapai (Pusat

Perkembangan Kurikulum, 2001).

1.1.2 Gambarajah Yang Kurang Penglibatan Pelajar

Penggunaan gambarajah boleh dikelaskan kepada dua iaitu digunakan hanya

untuk tujuan penerangan dan ketika memerlukan pelajar melakukan sesuatu aktiviti

atau menggunakan data.

Indeks penglibatan pelajar untuk gambarajah bagi buku rujukan Nota Padat

SPM Fizik KBSM (Khoo,1999) yang dianalisis oleh Hasralda (2001)memperolehi

nilai 0.33. Menurut Wong (2001) yang menjalankan analisis terhadap buku rujukan

berjudul Revisi Komprehensif Fizik SPM (4531) SPM (Anthony, 1994)

memperolehi keputusan indeks bagi penglibatan untuk gambarajah ialah 0.37.

Berdasarkan Jadual 1 kedua-dua buku ini berada pada kategori kurang dari 0.40.

Maka gambarajah yang terdapat dalam buku ini bersifat autoritarian iaitu ia bersifat

hafalan dan takrifan semata-mata. Gambarajah yang disertakan itu adalah sekadar

penerangan atau ringkasan dari fakta yang dibincangkan. Pelajar tidak dapat

menggunakan gambarajah yang diberi untuk berfikir bagi membina idea-idea baru

tetapi sekadar menghafal maklumat yang diberikan oleh guru.

Hasil analisis kuantitatif yang dilakukan oleh Nor Rahimah (2002) terhadap

buku rujukan Siri Pelangi Fokus Fizik SPM (Lim, Poh dan Chia; 1997)

memperolehi indeks peglibatan pelajar terhadap gambarajah ialah 0.44. Menurut

Marlina (2001) yang menjalankan analisis kuantitatif terhadap buku rujukan berjudul

Fizik Tingkatan 4 (Tho dan Kariem, 1991) mendapati indeks penglibatan pelajar

terhadap gambarajah ialah 0.85. Dari hasil analisis yang dibuat oleh Soo (2000)

terhadap buku rujukan berjudul Bantu Studi Lengkap SPM ceria Fizik (Tho , 1999)

memperolehi indeks penglibatan pelajar untuk gambarajah ialah 2.31. Berdasarkan

Jadual 1.1 buku berjudul Siri Pelangi Fokus Fizik SPM (Lim, Poh dan Chia; 1997)

dan Fizik Tingkatan 4 (Tho dan Kariem, 1991) berada pada kategori menghampiri

nilai satu. Iaitu hampir seimbang di antara kenyataan-kenyataan yang melibatkan

9

pelajar dengan kenyataan-kenyataan yang tidak melibatkan kenyataan. Bagi buku

rujukan berjudul Bantu Studi Lengkap SPM ceria Fizik (Tho , 1999) indeks

penglibatan pelajar adalah lebih daripada 1.50 dan merujuk Jadual.1, ia membawa

maksud gambarajah yang dikemukakan adalah tanpa isi kandungan, hanya soalan

diberikan. Gambarajah tersebut juga tidak cukup data atau maklumat yang

membolehkan pelajar bekerja secara berkesan.

Gambarajah yang baik dan seimbang diperlukan dalan sesebuah bahan

pengajaran agar dapat menarik minat pelajar untuk mengikuti proses P&P.

Gambarajah yang disertakan bukan sahaja melibatkan pelajar untuk mengeluarkan

idea-idea yang kritis malah dapat membentuk pembelajaran secara berfikrah.

1.1.3 Ringkasan Bab Yang Kurang Penglibatan Pelajar

Ringkasan bab boleh dikategorikan kepada dua iaitu untuk mengulang

kesimpulan bab dan mengemukakan soalan-soalan baru di mana jawapannya tidak

terdapat dalam teks atau tertakluk pada kajian semasa (Romey, 1968).

Dari analisis yang dilakukan oleh Hasralda (2001) terhadap buku rujukan

bertajuk Nota Padat SPM Fizik KBSM (Khoo,1999), Salfarina (2002) terhadap buku

rujukan yang berjudul Nota komprehensif SPM Fizik (Christine,1999) dan Yahaya

(2000) terhadap buku rujukan berjudul Semak Cepat Fizik KBSM Tingkatan 4 dan 5

(Mohd. Harin, 1995) memperolehi tiada ringkasan bab disediakan. Oleh itu, pelajar

tidak dapat menguji tahap kefahaman dan penguasaan mereka terhadap sesuatu bab.

Hasil analisis kuantitatif yang dijalankan oleh Norhafizah (2001) terhadap

buku rujukan berjudul Visi Cemerlang SPM Fizik KBSM (Yee,1995) dan Marlina

(2001) terhadap buku rujukan berjudul Fizik Tingkatan 4 (Tho dan Kariem, 1991)

mendapati indeks penglibatan pelajar untuk ringkasan bab ialah sifar. Maka merujuk

Jadual 1.1, ia membawa maksud ringkasan yang disediakan tidak melibatkan pelajar.

Jika diteli lagi, ringkasan bab yang disediakan tidak mengemukakan soalan-soalan

baru dimana jawapan tidak terdapat dalam teks atau tertakluk kepada kajian semasa.

10

Jadi ringkasan bab yang sediakan kurang membantu pelajar memahami sesuatu isi

pengajaran. Ringkasan bab tersebut perlu diperbaiki agar lebih banyak soalan-soalan

baru di mana jawapannya tidak terdapat dalam teks atau tertakluk pada kajian

semasa. Dengan itu, pelajar dapat menguasai isi pengajaran dengan baik dan mudah.

1.1.4 Aktiviti Yang Kurang Penglibatan Pelajar.

Nilai indeks aktiviti boleh diperoleh dengan bilangan aktiviti yang terdapat

dibahagi dengan bilangan muka surat yang dilihat (Romey, 1968).

Dari keputusan analisis kuantitatif yang dijalankan oleh Hasralda (2001)

terhadap buku rujukan bertajuk Nota Padat SPM Fizik KBSM (Khoo,1999),

mendapati indeks penglibatan pelajar dalam aktiviti ialah 0.19. Menurut Norhafizah

(2001) yang menjalankan analisis terhadap buku berjudul Visi Cemerlang SPM Fizik

KBSM (Yee,1995) indeks penglibatan pelajar bagi buku tersebut ialah 0.30.

Merujuk Jadual 1.1 buku rujukan berjudul Nota Padat SPM Fizik KBSM

(Khoo,1999) dan Visi Cemerlang SPM Fizik KBSM (Yee,1995) bersifat autoritarian

dan kurang mencabar kerana indeks bagi kedua-dua buku ini kurang dari 0.40 .

Aktiviti yang terdapat dalam buku tersebut berada pada aras hafalan dan takrifan.

Oleh itu, pelajar tidak dapat menguji setakat mana pemahaman dan kebolehan

menggunakan sesuatu konsep yang dipelajari dalam situasi tertentu.

Hasil analisis yang dilakukan oleh Wong (2001) terhadap buku berjudul

Revisi Komprehensif Fizik SPM (4531) KBSM (Anthony, 1994) mendapati indeks

penglibatan pelajar untuk aktiviti ialah 0.40. Menurut Soo (2000) yang menjalankan

analisis terhadap buku berjudul Bantuan Studi Lengkap SPM ceria Fizik (Tho, 1999)

indeks penglibatan pelajar ialah 0.50. Hasil analisis dari buku rujukan yang bertajuk

Siri Pelangi Fokus Fizik SPM (Lim, Poh dan Chia; 1997) oleh Nor Rahimah (2002)

memperolehi nilai indeks sebanyak 0.66. Bagi buku rujukan berjudul Revisi

Komprehensif Fizik SPM (4531) KBSM (Anthony, 1994), Bantuan Studi Lengkap

SPM ceria Fizik (Tho, 1999) dan Siri Pelangi Fokus Fizik SPM (Lim, Poh dan Chia;

1997) menunjukkan indeks penglibatan pelajar terhadap aktiviti adalah dari 0.40

11

hingga 1.00 berdasarkan Jadual 1.1. Walaupun begitu, ia lebih menghampiri nilai

0.40 maka ia lebih bersifat autoritarian dan kurang mencabar kecuali buku rujukan

berjudul Siri Pelangi Fokus Fizik SPM (Lim, Poh dan Chia; 1997). Ini kerana buku

rujukan berjudul Siri Pelangi Fokus Fizik SPM (Lim, Poh dan Chia; 1997)

mempunyai indeks yang menghampiri satu dan merujuk kepada Jadual 1.1, ia

bermaksud aktiviti yang ada dalam buku ini melibatkan pelajar secara seimbang.

Walaupun begitu, ia masih memerlukan pembaikan agar lebih sesuai dan baik

digunakan kepada pelajar.

Buku yang mengandungi aktiviti yang seimbang dan bermutu untuk pelajar

mampu menarik minat pelajar untuk menguasai sesuatu isi pengajaran dengan lebih

mendalam. Pelajar bukan sahaja boleh menguji tahap pemahaman mereka malah

dapat melakukan pengayaan untuk memperbaiki salah faham konsep dengan mudah

dan berkesan. Aktiviti yang mencabar dapat menggalakkan pelajar berfikir dengan

kritis dan menjadikan suasana P&P menyeronokkan dan ceria.

1.1.5 Objektif Pembelajaran Yang Kurang Penglibatan Pelajar

Menurut Soo (2000) yang menjalankan analisis terhadap buku berjudul

Bantuan Studi Lengkap SPM ceria Fizik (Tho, 1999), Hasralda (2001) terhadap buku

berjudul Nota Padat SPM Fizik KBSM (Khoo,1999) , Nor Rahimah (2002) terhadap

buku berjudul Siri Pelangi Fokus Fizik SPM (Lim, Poh dan Chia; 1997), Marlina

(2001) terhadap buku berjudul Fizik Tingkatan 4 (Tho dan Kariem, 1991) dan

Yahaya (2000) terhadap buku rujukan berjudul Semak Cepat Fizik KBSM Tingkatan

Empat dan Lima (Mohd Harin, 1995) mendapati bahawa, kesemua buku yang

dianalisis tersebut tidak mempunyai indeks. Ini kerana, tiada objektif pembelajaran

disertakan bagi setiap bab. Maka bagaimana buku rujukan ini boleh dijadikan

rujukan utama sedangkan pelajar tidak diberitahu apa yang perlu mereka kuasai

setelah proses P&P.

12

Menurut Shaharom dan Mohd Tajudin (2001: hlm 43),

“Perancangan pengajaran merangkumi aspek-aspek seperti mengenal pasti

objektif, menyediakan isi kandungan, memilih bahan, menentukan strategi

pengajaran yang sesuai dan menstrukturkan cara-cara untuk menilai apa yang

pelajar telah pelajari.”

Maka jika tiada objektif pembelajaran disertakan bagaimana guru hendak

mempastikan bahan pengajaran yang digunakan selari dengan kehendak objektif

pengajaran. Adalah lebih baik jika objektif pembelajaran disertakan bagi setiap bab

agar pelajar dapat mengetahui dengan tepat apa yang perlu mereka kuasai dan guru

dapat menggunakan bahan tersebut untuk membuat perancangan pengajaran yang

tepat.

1.1.6 Soalan Di akhir Bab Yang Kurang Penglibatan Pelajar

Soalan di akhir bab yang melibatkan pelajar secara seimbang adalah penting

untuk memperbaiki kefahaman pelajar dalam membantu mereka mencapai tahap

penguasaan yang ditetapkan (Shaharom, 2003). Ia bukan sahaja boleh berperanan

sebagai ujian formatif malahan boleh berfungsi sebagai ujian diagnostik. Penilaian

ini dapat membantu guru mengawasi proses P&P dan menentukan kesukaran pelajar

dalam menguasai sesuatu konsep (Mohd Najib, 1997).

Keputusan analisis yang dilakukan oleh Marlina (2001) terhadap buku

rujukan berjudul Fizik Tingkatan 4 (Tho dan Abdul Kariem, 1991) memperolehi

indeks penglibatan pelajar terhadap soalan diakhir bab ialah 0.40. Merujuk Jadual

1.1, nilai indeks tersebut membawa maksud soalan di akhir bab yang terdapat dalam

buku tersebut bersifat autoritarian dan kurang mencabar. Jadi, soalan yang

dikemukakan tidak dapat menguji penguasaan pelajar terhadap sesuatu bab secara

maksimum.

13

Hasil analisis dari buku rujukan yang bertajuk Fizik Tingkatan 4 ( Poh dan

Sabtu, 2001) oleh Hanafi (2002) memperolehi nilai indeks 1.70. Dari analisis oleh

Hasralda (2001) terhadap buku rujukan berjudul Nota Padat SPM Fizik KBSM

(Khoo, 1999) mendapati indeks penglibatan pelajar terhadap soalan diakhir bab ialah

2.33. Analisis yang dilakukan oleh Salfarina (2002) terhadap buku rujukan berjudul

Nota Komprehensif SPM Fizik (Christine, 1999) memperolehi indeks 2.64.

Keputusan analisis yang dilakukan oleh Maslindah (2000) terhadap buku rujukan

berjudul Sukses Lengkap SPM Fizik Tingkatan 4 & 5 (Yap, 1996) memperolehi

indeks penglibatan pelajar terhadap soalan diakhir bab ialah 5.48. Merujuk Jadual 1,

semua nilai indeks buku-buku rujukan tadi lebih besar dari nilai 1.50 maka ia

membawa maksud soalan yang dikemukakan tidak menggalakkan pelajar bekerja

dengan berkesan. Soalan yang disediakan di akhir bab lebih menjurus kepada soalan

aras hafalan dan takrifan sahaja. Manakala soalan yang memerlukan pelajar

mengaplikasi pembelajarannya daripada bab berkenaan ke situasi baru dan soalan

berbentuk penyelesaian masalah agak kurang dan di mana bilangannya perlu

ditambah terutama bagi buku rujukan yang berjudul Sukses Lengkap SPM Fizik

Tingkatan 4 & 5 (Yap, 1996) kerana indeksnya bernilai 5.48. Ini menunjukkan

bahawa banyak soalan berbentuk takrifan dan hafalan yang terdapat dalam buku ini.

Maka buku ini memerlukan pemurnian lagi agar sesuai dijadikan bahan rujukan

dalam membantu pelajar menguasai isi kandungan pengajaran. Begitu juga dengan

buku rujukan berjudul Fizik Tingkatan 4 (Tho dan Abdul Kariem, 1991), Fizik

Tingkatan 4 ( Poh dan Sabtu, 2001), Nota Padat SPM Fizik KBSM (Khoo, 1999) dan

Nota Komprehensif SPM Fizik (Christine, 1999) yang memerlukan kerja pemurnian

terhadap soalan-soalan di akhir bab agar buku rujukan yang digunakan oleh pelajar

terjamin mutunya.

1.1.7 Bahasa Melayu Merentas Kurikulum (BMKK)

Bahasa Melayu adalah bahasa utama yang digunakan di sekolah.

Penggunaan bahasa Melayu merupakan satu kaedah untuk menyatupadukan rakyat

Malaysia yang pelbagai kaum. Jadi, tidak hairan mengapa Bahasa Melayu Merentas

14

Kurikulum (BMMK) diberi penekanan dalam KBSM. Menurut Halijah (1995, hlm

31),

“Matlamat BMMK adalah untuk meningkatkan penguasaan bahasa sebagai

satu mata pelajaran dan bahasa sebagai penghantar kandungan mata pelajaran

lain. Dengan menggunakan bahasa Melayu secara berkesan dalam semua

mata pelajaran dan kokurikulum, mutu bahasa Melayu dalam penggunaannya

akan meningkat. Ini akan mengakibatkan proses pemelajaran kandungan

mata pelajaran yang mencakupi ilmu pengetahuan dan kemahiran, lebih

mudah dikuasai oleh pelajar-pelajar.”

Penggunaan bahasa Melayu yang betul dapat melahirkan sistem pendidikan

yang berkesan dan cemerlang. Menurut A.Aziz (1998, hlm 31),

“Besarnya jumlah pelajar yang berjaya dengan cemerlangnya hingga

mengizinkan mereka menjejakkan kaki ke universiti atau menara gading, dan

seterusnya menunjangi arena profesional, korporat dan politik negara, bukan

sahaja membuktikan kejayaan sistem pendidikan negara, malah

mencerminkan keberkesanan bahasa yang digunakan dalam mendidik mereka

ketika dibangku sekolah. Sebaliknya, kurang keberkesanannya bahasa yang

digunakan dalam pendidikan mungkin menyumbang kepada sebab kegagalan

beberapa banyak pelajar yang lain hingga menimbulkan masalah negara.”

Namun pada ketika bahasa Melayu diangkat menjadi bahasa ilmu, timbul

fenomena baru di mana bahasa Inggeris dimelayukan. Fenomena ini semakin galak

berlaku kerana orang Melayu sendiri lebih gemar menggunakan istilah Inggeris yang

telah dimelayukan contohnya perkataan efektif, implikasi, dan justifikasi. Namun

begitu, adakah istilah bahasa Inggeris yang dimelayukan ini sesuai digunakan dalam

penulisan buku berbentuk ilmiah? Maksud di sini menggunakan perkataan atau

istilah Inggeris yang dimelayukan sedangkan perkataan tersebut masih mempunyai

istilah Melayu asli yang masih membawa maksud yang sama. Contohnya

penggunaan istilah ‘studi’ yang dimelayukan dari bahasa Inggeris ‘study’ sering

digunakan sekarang, walhal istilah bahasa Melayu aslinya ‘belajar’ lebih baik

digunakan dan masih membawa erti yang sama. Jadi tidakkah keaslian dan

keindahan bahasa Melayu akan tercemar ekoran penggunaan istilah yang dicedok

dari bahasa Inggeris yang semakin berleluasa dalam bidang penulisan? Tidakkah ia

15

mendatangkan kesan buruk kepada pembaca khususnya pelajar? Menurut A.Aziz

(1998: hlm 32),

“Bahasa yang digunakan dalam buku amat besar pengaruhnya kepada pelajar,

khususnya dari segi pendidikan. Secara mudah, buku yang ditulis dengan

bahasa yang kurang baik, yakni tatabahasanya kacau, ayat tidak bertenaga,

diksinya lemah, tidak persis dan tidak ada unsur yang indah, tentu sekali tidak

akan merangsang pelajar untuk membacanya.”

Di dalam buku rujukan berjudul Revisi Prioriti SPM Fizik Tingkatan 4&5

(Lim, Lim dan Toh; 2003) pada muka surat 9 terdapat penggunaan perkataan

‘kuantiti’ dimana perkataan tersebut boleh digantikan dengan perkataan ‘jumlah’.

‘Kuantiti’ adalah istilah Inggeris iaitu ‘quantity’ yang telah dimelayukan. Dari buku

yang sama pada muka surat 51 terdapat penggunaan istilah ‘eksperimen’ yang lebih

sesuai digantikan dengan perkataan ‘uji kaji’. Istilah ‘eksperimen’ adalah diambil

dari bahasa Inggeris iaitu ‘experiment’. Oleh itu, buku rujukan yang digunakan

oleh pelajar dan guru harus mempunyai penggunaan bahasa Melayu yang betul

supaya secara langsung dapat memenuhi piawaian yang ditetapkan oleh Falsafah

Pendidikan Kebangsaan iaitu selari dengan kehendak KBSM.

Apabila bahan bacaan ilmiah diterbitkan dalam bahasa Melayu maka tidak

timbul lagi bahawa kita kekurangan bahan rujukan ilmiah bercetak dalam bahasa

Melayu. Sehingga sistem pendidikan terpaksa memberi penekanan terhadap

penguasaan dan penggunaan bahasa Ingggeris melebihi penggunaan bahasa Melayu

kerana dikatakan bahan rujukan ilmiah sukar didapati dalam bahasa Melayu terutama

bagi mata pelajaran Sains, Fizik, kimia dan Biologi. Menurut Awang (1995 : hlm

31),

“Dapatlah dikatakan bahawa salah satu sebab malapnya sinar persuratan

ilmiah dalam bahasa Melayu berhubungan dengan soal penguasaan syarat

asas penghasilan bentuk persuratan itu sendiri, iaitu bahasa. Jalan keluar

yang paling mudah bagi golongan ini ialah menggunakan alat lain yang

kebetulan memang dikuasainya, iaitu bahasa Inggeris.”

16

Penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu harus dipertingkatkan lagi

terutamanya menerusi penghasilan bahan ilmiah bercetak dan ini merupakan salah

satu cara untuk memartabatkan kembali bahasa Melayu diperingkat antarabangsa.

Seharusnya kita sebagai bangsa Malaysia membantu mengukuhkan taraf bahasa

Melayu setelah bahasa Melayu diangkat sebagai bahasa kebangsaan, bahasa rasmi

dan penghantar ilmu (Awang,1995).

1.2 Pernyataan Masalah

Berdasarkan perbincangan yang telah dilakukan di atas kajian yang

dijalankan adalah untuk menilai sama ada MPK yang dibina bagi mata pelajaran

Fizik yang bertajuk Penyejatan Dan Pendidihan, Hukum-Hukum Gas dan Peranan

Haba adalah sesuai untuk digunakan sebagai bahan pengajaran dan pembelajaran

pada peringkat tingkatan empat.

1.3 Objektif Kajian

Dari pernyataan masalah di atas, objektif kajian ini adalah untuk:

1. Membina tiga MPK bagi mata pelajaran Fizik Tingkatan Empat yang

bertajuk Haba dan Tenaga berpandukan Huraian Sukatan Pelajaran Fizik

KBSM Tingkatan Empat (Pusat Perkembangan Kurikulum, 2003) iaitu:

MPK 1: Penyejatan Dan Pendidihan

MPK 2 : Hukum-Hukum Gas

MPK 3 : Peranan Haba

2. Menilai Kesesuaian MPK Penyejatan Dan Pendidihan, Hukum-Hukum Gas

dan Peranan Haba yang dibina untuk pelajar tingkatan empat yang

mengambil mata pelajaran Fizik.

17

3. Menilai kesesuai MPK Penyejatan Dan Pendidihan, Hukum-Hukum Gas dan

Peranan Haba yang dibina untuk pelajar tingkatan empat oleh guru merentas

kedudukan sekolah.

1.4 Persoalan Kajian

Dalam menjalankan kajian ini beberapa aspek persoalan dipertimbangkan seperti

berikut:

1. Adakah Penilaian Formatif Satu Dengan Satu oleh guru Fizik terhadap MPK

Penyejatan Dan Pendidihan, Hukum-Hukum Gas dan Peranan Haba

menunjukkan ia sesuai digunakan sebagai bahan P&P dalam mata pelajaran

Fizik untuk pelajar tingkatan empat?

2. Adakah Penilaian Formatif Kelompok Kecil oleh guru Fizik terhadap MPK

Penyejatan Dan Pendidihan, Hukum-Hukum Gas dan Peranan Haba

menunjukkan ia sesuai digunakan sebagai bahan P&P dalam mata pelajaran

Fizik untuk pelajar tingkatan empat?

3. Adakah terdapat perbezaan status kesesuaian dalam Penilaian Formatif Satu

Dengan Satu oleh guru Fizik terhadap MPK Penyejatan Dan Pendidihan,

Hukum-Hukum Gas dan Peranan Haba yang dibina merentas guru merentas

kedudukan sekolah?

4. Adakah terdapat perbezaan status kesesuaian dalam Penilaian Formatif

Kelompok Kecil oleh guru Fizik terhadap MPK Penyejatan Dan Pendidihan,

Hukum-Hukum Gas dan Peranan Haba yang dibina merentas guru kedudukan

sekolah?