Kepimpinan Dan Proses Kawalan-PB

8/18/2019 Kepimpinan Dan Proses Kawalan-PB

http://slidepdf.com/reader/full/kepimpinan-dan-proses-kawalan-pb 1/21

1 Jurnal Internasional | Manajemen

KEPIMPINAN DAN PROSES KAWALAN TERHADAP PERUNTUKAN

KEWANGAN SEKOLAH: PERSPEKTIF MALAYSIA

Muhammad Faizal A. Ghani N!"#a"iza M!hd Radzi Sa$dah Si"a%

Fakulti Pendidikan, Universiti Malaya

Fai&!l Elham

Kolej Perniagaan, Universiti Utara Malaysia

A'&("a)(

Managing school finance is a complex task, especially when the country

experienced slight economic downturn. Thus, all stakeholders should involve in

helping the government to control the available financial allocation. At school

level, school leaders, particularly principals should play a key role in line with the

environmental changes such as global economic influence. Among main role as

being discussed in this paper is to regulate the school allocation in order for

financial management to be implemented in a prudent, efficient and effective way.

To achieve that, the principals themselves should have good personality for

example in the accountability of school financial management. This good

personality derives from the stabilization of divine knowledge and knowledge of

financial management. Furthermore, principals should also establish the nternal

!ontrol "ystem to ensure that financial flows are well controlled. This is due to the

capability of action plan to become a tool in controlling the approved allocation.

n the action plan, the school leaders will spend the allocation based on the

established procedures. t starts from identifying the need to purchase the property

and assets allocation until the assessment on achievement of ob#ectives. f theallocation spent has met the initial goals, it is considered to be a prudent, efficient

and effective financial management. $n the contrary, if the allocation spent has

strayed beyond the initial goal, then the school leaders need to improve the early

stages of management. As an implication, the school activities are in accordance

with the approved allocations. The role of nternal Audit %nit should also be

actively carried out by the school leaders. They are individuals who have skills in

finance and free from the influence of the school. As an implication of the role of

principal, school leaders will be able to improve the school outcome and restore

the system as a whole.

PENGENALAN

Laporan Delors (1995) kepada UN!"# mene$askan konsep %Pem&elajaran

!epanjan$ 'ayat merpakan kn*i ntk menikmati kehidpan masa depan yan$ le&ih

&aik. +ster, pihak &erkepentin$an dalam pendidikan perl melakkan sesat saha

ntk mem&olehkan masyarakat mere&t pelan$ &a$i memenhi keperlan pendidikan

mereka. Malah, penyediaan pendidikan seharsnya meli&atkan da aspek &erikt.



- Jurnal Internasional | Manajemen

Pertamanya, sema dimensi kehidpan iait semr hidp dan kedanya, perin$kat

pem&elajaran iait &er&entk ormal dan non/ormal.



Di Malaysia, penyediaan pendidikan kepada masyarakat merpakan tan$$an$ jawa&

tama kerajaan persektan. 0erajaan telah &er&elanja jtaan rin$$it ntk mem&an$nkan

iikal sekolah, mem&ina kriklm dan men$enal pasti keperlan tena$a pen$ajar.

Masria 2dam, 2raida !hahadan, Mhammad 3aial 2. 4hani dan !hahril"haril

Marki (-667) serta !hahril"haril Marki (-667) menyetji pandan$an terse&t

den$an menyenaraikan ti$a alasan men$apa kerajaan persektan &erperanan tama dalammenyediakan pendidikan kepada masyarakat. Pertamanya, &a$i memastikan dasar kerajaan

dapat disampaikan kepada rakyat melali pem&inaan kriklm &erpsat. 0eda,

kran$nya pihak swasta sama ada di perin$kat indi8id mahpn &erkmplan ntk

menyediakan pendidikan den$an kadar yran yan$ rendah. 0eti$anya, matlamat kerajaan

ntk menyediakan pendidikan se*ara per*ma kepada masyarakat.

Malah, kesn$$han kerajaan persektan dalam menyediakan pelan$ pendidikan

dapat di$am&arkan menersi trend pem&iayaan pendidikan di Malaysia yan$ sentiasa

menin$kat dalam an*an$an Malaysia. Misalnya, &a$i M0/9, kerajaan telah

memperntkkan sejmlah M:;,1:9.< jta &er&andin$ M0/7 se&anyak M:=,;6.1 jta

(0erajaan Malaysia, -66=). Penin$katan terse&t dise&a&kan jaminan kerajaan ntk

memastikan masyarakat dapat menikmati pendidikan se*ara samarata. >a$i men*apai

hasrat terse&t, a$ensi kerajaan menersi 0ementerian Pelajaran Malaysia (0PM)

&erperanan men$rskan perntkan kewan$an terse&t. Perntkan kewan$an terse&t

dia$ihkan ke sekolah dan pen$eta &ertindak se&a$ai pen$rs dalam hal ehwal men$enai

kewan$an sekolah yan$ *ekap dan &erkesan. 2kta 2*ara 0ewan$an 195; menjelaskan

peranan pen$eta seperti mana &erikt %pe$awai pen$awal dikehendaki men$awal

per&elanjaan &erkenaan den$an sat perkhidmatan yan$ diperntkkan dalam kepala ata

kepala/kepala an$$aran di &awah kawalannya spaya 8ot &a$i perkhidmatan it tidak

melampa (Per&endaharaan, 1996, hlm. -<).

Persoalannya kini, adakah pem&oleh&ah pen$eta hanya se&a$ai aktor

penym&an$ kepada ke&erkesanan rsan kawalan perntkan or$anisasi a$ar dapatdilaksanakan se*ara &erhemah, *ekap dan &erkesan? >ertitik tolak kepada persoalan

terse&t, penlisan ini &ertjan ntk mem&in*an$kan aktor penym&an$ lain &a$i

memastikan rsan kawalan perntkan or$anisasi dapat dilaksanakan se*ara &erhemah,

*ekap dan &erkesan.

DEFINISI KONSEP

Kawalan

Menrt !toner dan @ankel (1999) kawalan merpakan sat proses yan$

menersinya para pen$rs dapat memastikan akti8iti se&enar adalah selaras den$an

akti8iti yan$ diran*an$ terdahl. Manakala, +hary 2li dan Ashak Asmail (-66:)

menyatakan kawalan merpakan n$si terakhir ntk menentkan sama ada prestasi

or$anisasi telah di*apai men$ikt peran*an$an awal.

0esimplannya, kawalan adalah sat proses yan$ meli&atkan permaakatan dalam

kalan$an war$a or$anisasi &a$i memastikan setiap o&jekti yan$ telah ditetapkan ter*apai

men$ikt kaliti kerja yan$ telah dipersetji melali $aris pandan yan$ ditetapkan.



Berbelanja Secara Berhemah

>erasaskan Pekelilin$ Per&endaharaan >il. ; Bahn -667, &er&elanja se*ara

&erhemah dikaitkan den$an tan$$n$ jawa& pe$awai ntk memastikan se$ala dasar

per&elanjaan kementerian ata ja&atan dilakkan se*ara teliti, *ekap, &erkesan, mempnyai

value for money, &erjimat dan &erpe$an$ kepada amalan ter&aik spaya pen$rsan

kewan$an &erada pada tahap terkawal dan tels. !elanjtnya, !toner dan @ankel (1999)melihat konsep &er&elanja se*ara &erhemah dalam &idan$ pen$rsan den$an

mendeinisinya se&a$ai pen$$naan sm&er daya se*ara &erhemah, *ekap dan &erkesan

ntk men*apai matlamat or$anisasi. Ani &ermaksd sekiranya seseoran$ pen$rs

&erhasrat ntk men*apai matlamat or$anisasinya, ia perl melali pem&oleh&ah proses

tanpa se&aran$ pem&airan dalam aspek kewan$an, tena$a mahpn masa.

msannya, &er&elanja se*ara &erhemah &ererti tindakan men$elarkan wan$ ata

harta awam se*ara &erhemah, *ekap dan &erkesan a$ar hasilannya diterima oleh majoriti

indi8id.

FAKTOR PENYUM*ANG *AGI PELAKSANAAN URUSAN KAWALANPERUNTUKAN ORGANISASI SE+ARA *ERHEMAH +EKAP DAN *ERKESAN

4erakan !ekolah >erkesan yan$ he&at dilaksanakan di ne$ara maj pada awal

tahn 1976/an menekankan peri pentin$nya ke&erkesanan dalam pel&a$ai aspek

pen$rsan di sekolah. Di 2merika !yarikat, Laporan A &ation At 'isk( The mperative for

)ducational 'eform oleh National "ommission on C*ellen*e in d*ation (197<)

menntt pihak kerajaan ntk men$$&al sat dasar &erkaitan strate$i &a$i memper&aiki

kaliti pendidikan. Misalnya, menin$katkan proesionalisme $r, memanjan$kan wakt

persekolahan dan tempoh penerimaan pendidikan serta memperkasakan sekolah. Ani

&ertjan ntk memenhi pen$harapan mrid terhadap pendidikan iait memiliki masa

depan yan$ *emerlan$.

Di Malaysia, 4erakan !ekolah >erkesan &ermla pada tahn 1995 den$an

perasmian !eminar !ekolah >erkesan di Anstitt 2minddin >aki ("han, 1999 Mhammad

3aial 2. 4hani, -667). msan daripada seminar terse&t men$kehendaki pihak sekolah

khssnya, mem&erikan tmpan kepada ke&erkesanan aspek &erikt iait sekolah, $r

dan mrid. 2ntara aspek yan$ perl dititik&eratkan adalah pen$rsan kewan$an. "otton

dan @ikelnd (-661) serta !aedah !iraj, Mhammad 3aial 2. 4hani dan Noraria Mohd

adi (-616) men$$am&arkan kenyataan terse&t den$an menyatakan sat amalan yan$

kran$ sihat sekiranya seseoran$ majikan le&ih menmpkan hasilan sesat t$as tanpa

men$am&il kira pem&oleh&ah proses seperti kawalan &er&elanja di perin$kat or$anisasi.

Ani dise&a&kan hasilan yan$ &erkaliti tidak akan dapat di*apai tanpa pem&oleh&ah proses

yan$ dilaksanakan se*ara &erhemah, *ekap dan &erkesan.

>ertepatan den$an kepentin$an pem&oleh&ah proses &a$i men$hasilkan hasilan

yan$ menepati kehendak or$anisasi, &aha$ian ini mem&in*an$kan aktor penym&an$ &a$i

memastikan rsan kawalan perntkan or$anisasi dapat dilaksanakan se*ara &erhemah,

*ekap dan &erkesan.



K$,im,inan P$n-$(ua Yan- P"!#$&i!nal

Majoriti pen$kaji men$enai sekolah &erkesan (seperti 2&dl 0arim Md Nor, 1979

dmonds, 19;9 Mortimore, 1999) &ersepakat menemi aktor kepimpinan pen$eta

merpakan penym&an$ tama kepada ke&erkesanan dalam pen$rsan sese&ah sekolah,

*ontohnya, dalam rsan kawalan perntkan or$anisasi. Ani dise&a&kan pen$eta

mempnyai kasa dan atoriti ntk men$&ah sekolahnya. Le8ine dan Leotte (-669)serta Mrphy (-666) &ersetj den$an pendapat di atas &erdasarkan pandan$an mereka

&ahawa pen$eta merpakan pen$antara di antara pen$$&al dasar den$an pelaksana dasar.

Peranan mereka adalah memastikan ke&erkesanan pelaksanaan dasar di sekolah menersi

pen$$naan kasa dan atoriti yan$ dimiliki.

+ster, seseoran$ pen$eta seharsnya &ersikap accountable den$an kasa dan

atoriti yan$ dimiliki dalam men$rskan kewan$an di sekolah mereka. 2kanta&iliti

den$an kasa dan atoriti yan$ dimiliki dalam men$rskan kewan$an sekolah &ermaksd

sat proses yan$ meli&atkan pen$eta dan war$a sekolah dalam meran*an$, men$a$ih dan

men$$nakan sm&er mansia, wan$ tnai, harta awam dan perkhidmatan &a$i men*apai

matlamat or$anisasi (0ementerian Pelajaran Malaysia, -665). !elanjtnya, Mhammad

3aial 2. 4hani dan !hahril"haril Marki (-616) memperin*ikan kenyataan terse&t

den$an menyatakan hasrat terse&t dapat di*apai den$an inisiati pen$eta melali kasa

dan atoritinya ntk memathi arahan men$enai pen$rsan kewan$an yan$ termakt&

dalam 2rahan Per&endaharaan, Pekelilin$ dan !rat Pekelilin$ Per&endaharaan, Bata*ara

Pen$rsan 0ewan$an dan Perakanan 0mplan !ekolah serta arahan dari >aha$ian/

&aha$ian 0PM. Umpamanya, 2kta Pendidikan 199= dan Peratran 2kan dan 2dit 19=-

men$kehendaki seseoran$ pen$eta ntk memathi prosedr pen$rsan kewan$an yan$

sistematik. Misalnya, dalam aspek ktipan wan$ awam (daripada war$a sekolah),

seseoran$ pen$eta mempnyai inisiati sendiri ntk men$awal perntkan or$anisasi

seperti mana &erikt a$ar tidak &erlak penyelewan$an terhadap ktipan tnai dalam

&entk wan$ atapn *ek.1. Penrnan kasa E pe$awai kewan$an ata $r yan$ dilantik ntk men$tip tnai

daripada war$a sekolah perl disahkan pelantikan terse&t melali srat rasmi

-. >k resit E setiap penerimaan tnai dalam &entk wan$ atapn *ek perl dissli

den$an dokmen &kti penerimaan yan$ dipan$$il resit. Berdahl, &k resit perl

didatarkan dan mempnyai nom&or siri. 0etika men$$nakannya, pastikan kertas

kar&on double sided di$nakan dan tidak di&enarkan men$$nakan pemadam

sekiranya terdapat kesilapan. !e&aliknya, resit terse&t perl di&atal den$an

menrnkan tanda tan$an pen$elar resit terse&t. !elanjtnya, jika penerimaan

tnai terse&t &erjmlah M566 dan ke atas, pihak sekolah perl memaskkannya

ke &ank pada hari penerimaan tnai terse&t dan<. >k tnai E setiap penerimaan dan pem&ayaran yan$ meli&atkan tnai dalam

&entk wan$ atapn *ek perl direkod pada setiap hari dan dittp pada setiap

&lan &k kewan$an terse&t. Malah, &k kewan$an terse&t perl disemak oleh

pe$awai kewan$an dan pen$eta serta ditandatan$ani oleh pen$eta, Penolon$

0anan (2kademik) &erserta da oran$ +radit Dalaman.



Namn, seseoran$ pen$eta perl memiliki ilm a$ar mereka &erpaya ntk

&ersikap accountable den$an kasa dan atoriti yan$ dimiliki dalam men$rskan

kewan$an di sekolah. Dalam konteks ini, Mhammad 3aial 2. 4hani (-667) menersi

kajiannya &er&entk Beknik Delphi mendapati majoriti pakar dalam &idan$ kepimpinan

sekolah sepakat ntk menyetji aktor penym&an$ kepada ke&erkesanan pen$rsan

kewan$an sekolah adalah ilm &erkaitan kethanan. Amplikasinya, pen$eta akanmen$rskan kewan$an sekolah se*ara &erhemah, *ekap dan &erkesan kerana mereka

menyakini setiap tin$kah lak mereka sentiasa diperhatikan oleh Bhan. Di sampin$ it

j$a, seseoran$ pen$eta perl mempnyai ilm &erkaitan pen$rsan kewan$an sekolah.

Masria 2dam et al. (-667), Mhammad 3aial 2. 4hani dan !hahril"haril Marki

(-616), !hahril"haril Marki (-665) serta Faidatol 2kmaliah Lope Pihie (1991)

mendapati antara pn*a ke$a$alan sese&ah sekolah men$rskan kewan$an sekolahnya

dise&a&kan kepimpinan sekolah khssnya pen$eta kran$ memiliki ilm meran*an$,

men$or$anisasi, memimpin dan men$awal kewan$an sekolah. Amplikasinya, mereka

menyerahkan t$as men$rs kewan$an sekolah kepada pem&ant kewan$an sekolah

tanpa disemak selepas penyediaannya oleh pem&ant kewan$an terse&t.

!e*ara rin$kasnya, perntkan or$anisasi dapat dikawal se*ara &erhemah, *ekap

dan &erkesan sekiranya seseoran$ pen$eta &ersikap accountable den$an kasa dan atoriti

yan$ dimiliki dalam men$rskan kewan$an sekolah &erdasarkan ilm kethanan dan

pen$etahan dalam &idan$ pen$rsan kewan$an sekolah.

P$n-u"u&an K$an-an *$"da&a"/an Si&($m Kaalan Dalaman

Dalam saha ntk men*apai matlamat pendidikan &erkaliti, amat pentin$ &a$i

sese&ah sekolah mem&entk prosedr ata $aris pandan yan$ piawai ntk

melaksanakan t$as se*ara &erhemah, *ekap dan &erkesan. +ster, pihak sekolah perl

menyediakan !istem 0awalan Dalaman (!0D). !0D &oleh diertikan se&a$ai tata*ara,

prosedr dan polisi yan$ di$nakan dalam sese&ah sekolah &erpandkan 2rahan

Per&endaharaan, Pekelilin$ dan !rat Pekelilin$ Per&endaharaan, Bata*ara Pen$rsan

0ewan$an dan Perakanan 0mplan !ekolah serta arahan dari >aha$ian/&aha$ian 0PM

(0ementerian 0ewan$an Malayisa, -667). !0D j$a diwjdkan ntk men$hindari

se&aran$ kesilapan, penyalah$naan kasa dan penipan. !e*ara terperin*i, Bownsend

(-667) menjelaskan lan$kah &erikt yan$ perl dipathi oleh pihak kepimpinan sekolah

ntk men*apai tjan di atas.

1 Memastikan &ahawa sema rsan kewan$an dirskan selaras den$an tata*ara

pen$esahan dan kellsan seperti yan$ telah ditetapkan oleh pihak &erkasa dalam

pendidikan

- Memastikan &ahawa sema rsan kewan$an direkodkan den$an se$era pada amanyan$ &etl, ke dalam akan yan$ sepattnya dan dalam jan$kamasa rsnia$a

terse&t &erlak. Ani &ertjan ntk memastikan a$ar maklmat kewan$an dapat

disediakan selaras den$an prinsip perakanan yan$ diterima mm dan &ersikap

accountable ke atas harta awam

< Memastikan pen$$naan harta awam di&enarkan hanya jika mendapat pen$esahan

dan kellsan oleh pihak &erkasa dalam pendidikan



: Memastikan &ahawa harta awam wjd se&a$ai mana yan$ ter*atat di dalam rekod.

!ekiranya terdapat per&eaan antara rekod den$an harta awam yan$ tersimpan,

tindakan yan$ sewajarnya hars diam&il ntk melaraskan per&eaan terse&t dan

5 Memathi tata*ara tertent men$enai kawalan dalaman ntk men*apai o&jekti/

o&jekti. Misalnya, memeriksa ketepatan pen$iraan di dalam rekod, mem&at

penyelarasan akan kawalan dan im&an$an d$a serta men$awal dan mem&erikankellsan ke atas dokmen.

Namn, tjan dan lan$kah !0D seperti mana di&in*an$kan di atas, amat

dipen$arhi oleh ti$a aspek &erikt yan$ perl diam&il kira oleh pihak kepimpinan sekolah

(Masria 2dam et al., -667 oo$er, -661 Bowsend, -667).

1. !trktr or$anisasi / ini &ermaksd sese&ah or$anisasi perl memiliki hieraki yan$

men$$am&arkan kasa dan atoriti oleh peme$an$ jawatan den$an jelas dalam aspek

kasa, atoriti, pen$arh, stats dan $aji (Prkey G No8ak, -66< o&iah !idin,

-66;). >iasanya, *orak hieraki &e$ini akan mem&entk or$anisasi yan$ &er&entk

piramid. Den$an perkataan lain, war$a sekolah yan$ &erada di atas mempnyai kasa,

atoriti, pen$arh, stats dan $aji yan$ tin$$i &er&andin$ di lapisan &awah yan$ sai

&ilan$annya &esar (!*hein, -661). !itasi terse&t dapat men$elakkan seseoran$

indi8id men$atasi !0D yan$ wjd di dalam or$anisasi terse&t

-. Penyeliaan pihak kepimpinan sekolah / pihak kepimpinan sekolah mestilah men$kaji

semla keperlan !0D dari masa ke semasa. Aa &ertjan ntk memastikan &ahawa

sistem kawalan terse&t &eroperasi den$an *ekap dan &erkesan. !ekiranya sese&ah

sekolah

mempnyai +awatankasa 2dit Dalaman, pihak kepimpinan sekolah &oleh

menyerahkan peranan penyeliaan kepada jawatankasa terse&t. +awatankasa

panel adit dalaman merpakan &adan kawalan dalaman yan$ &erasin$an di dalam

sese&ah or$anisasi.

+awatankasa terse&t di&erikan peranan ntk menentkan sama ada kawalan

dalaman

yan$ lain telah direka&entk den$an &aik dan &eroperasi den$an *ekap dan

&erkesan dan

<. Personel / indi8id yan$ dipilih ntk terli&at di dalam pen$rsan kewan$an

sekolah perllah diteliti &erdasarkan kelayakan, latihan yan$ telah diperolehi dan

siat keperi&adian seseoran$ seperti amanah dan rajin.

0esimplannya, pihak kepimpinan sekolah &oleh melaksanakan !0D &erdasarkan

da kaedah seperti &erikt.

1 0awalan pentad&iran E meli&atkan strktr or$anisasi yan$ terdiri daripada hieraki

or$anisasi yan$ menjelaskan kasa dan atoriti setiap war$a sekolah se*ara jelas.

Pihak kepimpinan sekolah j$a perl memilih sta yan$ ke&olehan sejajar den$an

peranan masin$/masin$ di sampin$ wjdnya pro$ram perkem&an$an sta yan$

sistematik. !etiap kerja sta trt dikawal den$an *ekap dan &erkesan dan

- 0awalan perakanan / merpakan sat proses yan$ &erlak di dalam sese&ah

or$anisasi. Aanya meli&atkan penyelen$$araan rekod kewan$an sekolah. Dalam



konteks ini, +a&atan 2kantan Ne$ara Malaysia (-667) telah mem&in*an$kan ti$a

*ontoh alat kawalan seperti mana &erikt. Pertamanya, kawalan dalaman yan$

&ertjan ntk men$elakkan penipan ata kesilapan ata ntk mendedahkannya

den$an kadar se$era. 0edanya, +radit Dalaman yan$ &erperanan ntk

men$kaji dan menilai !0D. 0eti$anya, kawalan perakanan lain iait rekod

perakanan perl sentiasa dikemas kini.

P$nin-/a(an P$"anan Uni( Audi( Dalaman

2dit dan pen$aditan merpakan sat aspek yan$ pentin$ dalam pen$rsan

sese&ah or$anisasi. 2ntara &idan$ pen$rsan yan$ tama &a$i melan*arkan proses

pen$rsan sekolah adalah &idan$ kewan$an. Pen$rsan kewan$an tidak dapat

dipisahkan den$an konsep akanta&iliti. Mhammad 3aial 2. 4hani dan !hahril"haril

Marki (-616) serta Bakiah Askandar (1995) menyetji pandan$an terse&t den$an

men$aitkan kepimpinan or$anisasi (seperti sekolah) yan$ men$rskan kewan$an se*ara

accountable perl memathi se$ala arahan &ertlis dari pihak &erkasa (misalnya, 0PM)

dan pen$rsan terse&t seharsnya &erdasarkan sistem kawalan serta strktr or$anisasi

yan$ jelas.

+ster, adit dan pen$aditan &erperanan pentin$ ntk men$ekalkan proses

akanta&iliti. Laporan adit yan$ &erkaliti dapat menin$katkan akanta&iliti awam &a$i

men*apai ke*emerlan$an pen$rsan kewan$an. Di perin$kat sekolah, pen$aditan

menjrs kepada kewan$an yan$ meli&atkan sm&er kewan$an kerajaan. !m&er @an$

0erajaan le&ih dititik&eratkan &er&andin$ den$an sm&er kewan$an yan$ lain. Peranan

pen$aditan kewan$an di sekolah dijalankan oleh Unit 2dit Dalaman (U2D). U2D

merpakan sat &adan yan$ &e&as dan &ertjan ntk menasihati pihak sekolah men$enai

akti8iti yan$ telah diran*an$ a$ar wjdnya penam&ah&aikan (4li*kman, -661). Den$an

perkataan lain, U2D &ertjan ntk mem&ant sese&ah sekolah men*apai matlamatnya

menersi sistem kawalannya yan$ sistematik dan pendekatan penilaian yan$ &erdisiplin

ntk memper&aiki ke&erkesanan pen$rsan, kawalan dan proses $o8ernan yan$ &erisiko

(0ni$ht, 199<).

Dalam konteks di Malaysia, akti8iti pen$aditan dalaman &iasanya dilakkan oleh

$r yan$ dilantik oleh pen$eta. >iasanya $r ini mempnyai kemahiran dan

pen$alaman dalam mata pelajaran Prinsip 2kan ata Perda$an$an (0ementerian Pelajaran

Malaysia, -665). !elanjtnya, Persatan 0e&an$saan Pen$eta/Pen$eta !ekolah

Menen$ah Malaysia "awan$an !elan$or (199=) telah menyenaraikan peranan +radit

Dalaman den$an hak mereka ntk memeriksa alat kewan$an &erikt iait se$ala rekod,

&k, &a*er, dokmen, wan$ tnai, setem, *a$aran, &aran$/&aran$ serta harta &enda lain

yan$ tertaklk kepada proses pen$aditan. Namn, kajian @an 2man @an Adris (-66-)men$enai proses pen$aditan di sekolah telah menemi &e&erapa kelemahan seperti mana

&erikt.



1 >ilan$an sta tidak men*kpi E kran$nya sta yan$ &erminat den$an akti8iti

pen$aditan. 2ntara pn*a yan$ dikenal pasti adalah &erkaitan sikap sta yan$ kran$

&erminat ntk meneliti dan menyemak perkara yan$ ke*il. Misalnya, an$ka

kewan$an di dalam penyata kewan$an, resit dan se&a$ainya

- Masa tidak men*kpi E kajian menemi sta yan$ melaporkan core business seoran$

$r adalah pen$ajaran. Manakala, akti8iti pen$aditan merpakan t$as sampin$andan pihak kepimpinan sekolah serin$ menitik&eratkan pen*apaian akademik mrid.

Lantaran it, seseten$ah sta yan$ dipilih adalah &erasaskan konsep paksa rela.

Amplikasinya, mereka kran$ men$am&il kira akti8iti pen$aditan khssnya dalam

aspek menin$katkan pen$etahan dan kemahiran &erkaitan &idan$ terse&t. Misalnya,

dalam aspek memeriksa &k resit yran mrid. !ekiranya terdapat <666 oran$ mrid

maka <666 helai salinan yran perl diperiksa

< 0ran$ kepakaran / akti8iti pen$aditan memerlkan kemahiran dan kepakaran

tertent. 0ekran$an kepakaran ini &erlak terhadap Pen$eta ata 4r >esar, sta

sekolah yan$ lain serta +radit Dalaman yan$ dilantik dan

: Penilaian hanya &erasaskan dokmen / Penyata 0ewan$an yan$ disemak oleh

+radit Dalaman se&enarnya masih mempnyai kelemahan yan$ ketara. !ekiranya

sema resit ada dan men*kpi, maka pen$rsan kewan$an dian$$ap &ersih.

Malan$nya masih ada se$elintir pentad&ir sekolah memaniplasikan penyata

kewan$an ini.

!elanjtnya, penyelesaian kepada enomena yan$ di&in*an$kan amat &er$antn$

kepada pihak kepimpinan sekolah. 2ntaranya, !hahril"haril Marki (-665)

menyarankan pen$eta a$ar &erperanan seperti mana &erikt ntk menin$katkan peranan

U2D.

1 Memperkemaskan sistem pen$aditan di sekolah E tmpan kepada keperlan pihak

kepimpinan sekolah ntk memanta keperlan sistem terse&t dari masa ke semasa

- Men$adakan pro$ram latihan &a$i menin$katkan prestasi kerja E pihak kepimpinan

sekolah j$a perl men$adakan latihan dan krss yan$ &erkaitan den$an kewan$an

ntk menin$katkan keahaman dan kemahiran

< Menin$katkan pen$naan kompter dan sistem perisian yan$ le&ih mantap dan

*an$$ih E misalnya, pen$$naan kompter yan$ sera$am di selrh ne$ara,

pen$aditan se*ara on line serta pen$$naan kamera di$ital ata kamera 8ideo ntk

rakaman sara dan 8isal dan

: 0emaskini peratran dan prosedr serta memastikan ia dipathi E pihak kepimpinan

sekolah perl menekankan tentan$ pentin$nya sta men$ikti perkem&an$an prosedr

dan peratran yan$ dikelarkan oleh 0erajaan, 0ementerian Pendidikan dan PsatBan$$n$jawa& dari semasa ke semasa. !elanjtnya, memahami dan memathi

prosedr dan peratran terse&t.

in$kasnya, akti8iti adit dan pen$aditan merpakan sat aspek yan$ pentin$

dalam pen$rsan sese&ah or$anisasi seperti institsi sekolah. Namn, akti8iti terse&t

hanya akan &erjaya sekiranya wjd kole&rasi dalam kalan$an pihak dalaman dan laran

or$anisasi sekolah.



P$la/&anaan A/(i0i(i S$la"a& D$n-an K$lulu&an P$"un(u/an

Memandan$kan perntkan &a$i tahn -616 telah men$alami pen$ran$an

se&anyak 11.-H &er&andin$ perntkan dipinda &a$i tahn -669, pihak kepimpinan

sekolah dikehendaki ntk memastikan per&elanjaan awam di&at den$an &erhemah, *ekap

dan &erkesan. +ster, pelaksanaan sesat akti8iti seharsnya menepati aspek &erikt iait

selaras den$an jmlah perntkan yan$ telah dillskan, tiada perntkan tam&ahanke*ali keadaan tertent dan pelaksanaan konsep trade*off den$an Dasar !edia 2da

terhadap lia&iliti dan keptsan &ar. Den$an perkataan lain, sema per&elanjaan

hendaklah di&at peran*an$an den$an teliti spaya tidak mele&ihi perntkan yan$

disediakan dan men$elakkan pem&airan. 2malan ini &ertepatan den$an 2kta Bata*ara

0ewan$an 195; (2kta 19=1), 2rahan Per&endaharaan dan konsep +et Managers Manage

dalam pelaksanaan !istem >elanjawan Di&ahsai yan$ men$kehendaki kepimpinan

sekolah ntk &er&elanja se*ara &erhemah, *ekap dan &erkesan serta &erpe$an$ kepada

sahsiah yan$ &aik a$ar pen$rsan kewan$an dapat dilaksanakan pada tahap terkawal dan

tels (Pekelilin$ Per&endaharaan >il. ;, Bahn -667).

Lantaran it ntk memastikan hasrat di atas ter*apai dalam pelaksanaannya,

Marita 2& >akar (-616), !aali Is (-667) dan !hahril"haril Marki (-66-) telah

menyarankan &e&erapa lan$kah &erikt yan$ &oleh diam&il oleh pihak kepimpinan sekolah

dalam men$rskan kewan$an sekolah a$ar ianya selaras den$an kellsan perntkan.

,. Tuntutan elaun lebih masa * pen$eta &ertan$$n$jawa& ntk memastikan t$as

sta dilaksanakan dalam tempoh wakt &ekerja. @ala&a$aimanapn, kellsan

masih &oleh di&erikan oleh pen$eta &a$i kes/kes yan$ memerlkan tindakan

se$era ntk kepentin$an perkhidmatan. 0etamaan pem&erian lan Le&ih Masa

adalah kepada +a$a, Pemand dan +rlatih Psat 0okriklm. !ekiranya,

perntkan ntk lan Le&ih Masa tidak dapat menampn$ kerja le&ih masa yan$

dilaksanakan, pem&erian *ti $antian akan dipertim&an$kan men$ikt prosedr

yan$ ditetapkan. !etiap 9 jam kerja le&ih masa &ersamaan den$an 1 hari *ti$antian. !yarat &a$i wakt le&ih masa adalah sama den$an prosedr dan peratran

sedia ada

-. Tambang ercuma /alik 0ilayah Asal 1ekeliling erkhidmatan /ilangan -- Tahun

-2234 * &erdasarkan saranan ini, kemdahan waran dara tidak di&erikan la$i,

se&aliknya men$$napakai perntkan #! 15666 (>ayaran >alik). Ani &ererti sta

ter&a&it perl men$$nakan perntkan mereka sendiri terle&ih dahl ntk

per&elanjaan &alik ke wilayah asal. !elanjtnya, mem&at tnttan &alik kepada

majikan &erdasarkan kepada har$a yan$ palin$ menjimatkan kerajaan

5. Tuntutan per#alanan dan sara hidup tugas rasmi * menjadi tan$$n$ jawa&

Pen$eta ntk memastikan sta di &awah seliaannya men$tamakan pen$$naankenderaan sekolah dalam menjalankan t$as rasmi. Pen$$naan kenderaan sekolah

akan dimaksimakan dan sekiranya kenderaan terse&t tidak dapat di$nakan,

amalan &erkon$si kereta hendaklah dilaksanakan. !rat arahan men$$nakan

kenderaan sendiri perllah diperolehi terle&ih dahl daripada majikan masin$/

masin$ se&elm sesat akti8iti dilakkan. !elanjtnya, pen$eta hendaklah

memanta jadal per$erakan sta yan$ menjalankan t$as lar peja&at spaya

kawalan per&elanjaan dapat di&at. Misalnya, &a$i sekolah yan$ mempnyai da



pem&ant am peja&at, hanya seoran$ sahaja di&enarkan ntk mem&at tnttan

elan motosikal manakala



tnttan per&atan tidak di$alakkan. >a$i sta lain (seperti kerani kewan$an dan

penyelia asrama) rsan yan$ mstahak sahaja perl dirskan dan srat arahan

menjalankan t$as lar peja&at hendaklah di&eri setiap &lan (tidak men$$nakan

sat srat ntk 1- &lan). !ema tnttan perjalanan hendaklah dikemkakan tidak

lewat daripada 16 hari&lan dalam &lan &eriktnya selaras den$an 2rahan

Per&endaharaan 166(a). Manakala, &a$i perjalanan yan$ memerlkan perkhidmatan pen$an$ktan dara, sta perl men$tamakan perkhidmatan yan$ ditawarkan oleh

syarikat pener&an$an 2ir 2sia.

6. Tuntutan pertukaran dan perpindahan guru * pihak kepimpinan sekolah perl

men$am&il maklm &ahawa tnttan pertkaran dan perpindahan hanya akan di&eri

kepada sta yan$ terli&at den$an kenaikan pan$kat dan yan$ terli&at den$an

penempatan kali pertama sahaja. Pertkaran kelar atas permohonan sendiri tidak

akan dillskan pada tahn ini, ke*ali &a$i kes/kes tertent yan$ diikirkan perl

oleh lem&a$a penempatan dan pertkaran $r

7. enggunaan utility 1elektrik, air, telefon dan internet4* pihak kepimpinan sekolah

perl memaklmkan kepada setiap sta men$enai pen$$naan tiliti iait elektrik,

air, teleon dan internet diminimmkan den$an men$amalkan lan$kah penjimatan

seperti mana &erikt.

a. Lamp peja&at dan kompter / sta hendaklah memastikan &ahawa sema sis

lamp peja&at dittp ketika wakt rehat dan setelah wakt peja&at tamat.

&. 0ompter dan pen*etak / sema kompter hendaklah dimatikan pada masa rehat

dan setelah tamat wakt &ekerja. !elain it, sema sta perl memathi

Pekelilin$ 0emajan Pentad&iran 2wam >ilan$an 1 Bahn -66< iait 4aris

Pandan Men$enai Pen$$naan Anternet dan Mel lektronik Di 2$ensi/2$ensi

0erajaan. 0emdahan pen*etak j$a hendaklah di$nakan se&aik mn$kin dan

&ilan$an *etakan &erwarna seharsnya dikran$kan ntk tjan yan$ &enar/

&enar perl sahaja.*. Penyaman dara / penyaman dara &erpsat hanya akan dihidpkan dari jam

7.66 pa$i hin$$a jam 5.66 petan$ pada setiap hari &ekerja. Manakala,

pen$$naan penyaman dara terpisah diminimakan den$an memastikan

penyaman dara terse&t dipadam pada wakt rehat.

d. 2ir / setiap sta disarankan a$ar menjimatkan pen$$naan air. +ika ke&o*oran

&erlak, sta perl melaporkannya pada kadar se$era ke nit &erkaitan ntk

tindakan sslan. Pemeriksaan &ertersan terhadap &il air hendaklah di&at &a$i

memastikan aman yan$ di*aj adalah mnasa&ah. >a$i sekolah yan$ memiliki

asrama, penekanan kepada amalan &erjimat *ermat hendaklah diterapkan kepada

setiap pen$hni asrama dan setiap Penyelia 2srama hendaklah memainkan peranan akti dalam memastikan penjimatan dapat dilaksanakan.

e. Beleon dan internet / pen$$naan teleon peja&at dan teleon rasmi hendaklah

diminimmkan dan pen$$naan teleon peja&at ntk ke$naan peri&adi adalah

dilaran$ sama sekali. >il internet tidak &oleh di&ayar dari perntkan kerajaan

kerana 0ementerian telah menyediakan kemdahan internet melali !*hool Net

ata 0PM Net.



. >ayaran elektrik se*ara pkal dan &antan &ayaran &il tiliti sekolah &antan

kerajaan E pihak sekolah dikehendaki men$amalkan lan$kah &erjimat *ermat

dalam pen$$naan tiliti dan memastikan perntkan ntk LP>BJLP0 hanya

di&elanjakan ntk menampn$ pem&ayaran &il tiliti, kerja pem&aikan ke*il

yan$ mstahak ata penyelen$$araan yan$ perl dan perolehan &ahan ha&is $na

sahaja.8. enyelenggaraan bangunan dan alatan * pihak kepimpinan sekolah perl

men$am&il maklm &ahawa penyelen$$araan &an$nan dan alatan den$an

men$$nakan perntkan Lain/lain Per&elanjaan >erlan$ Bahnan (LP>B) ata

Lain/lain Per&elanjaan 0has (LP0) sekolahJasrama mana yan$ &erkaitan dan

9. rogram sukan, kokurikulum dan seni : pihak sekolah perl sedia maklm &ahawa

sekolah perl melaksanakan pro$ram terse&t se*ara school based den$an

men$$nakan perntkan kokriklm sedia ada.

msannya, pihak kepimpinan sekolah perl men$endali dan men$awal setiap

akti8iti sekolah a$ar per&elanjaan yan$ meli&atkan akti8iti terse&t adalah seperti mana

yan$ dillskan. 2ntara akti8iti yan$ kerap dilaksanakan adalah tnttan elan le&ih masa,

tnttan per*ma &alik wilayah asal, tnttan perjalanan dan sara diri, tnttan pertkaran

dan perpindahan $r serta pen$$naan tiliti. Namn, aspek yan$ palin$ pentin$ adalah

war$a sekolah perl dimaklmkan men$enai tindakan yan$ sewajarnya dilakkan a$ar

setiap tindakan mereka menepati kehendak &er&elanja se*ara &erhemah, *ekap dan

&erkesan.

P$m'an-unan dan P$"un(u/an *a%$( Yan- Dilulu&/an *$"da&a"/an P$lan Tinda/an

Di ne$ara maj seperti 2merika !yarikat dan United 0in$dom per&ahan dilakkan

dalam sistem pendidikan mereka ntk memastikan &idan$ terse&t men*apai tahap kaliti

yan$ tin$$i. Misalnya, per&ahan sistem pendidikan &erpsat kepada Pen$rsan

>erasaskan !ekolah (P>!). Namn, &a$i memastikan tahap kaliti yan$ tin$$i ter*apai,

pel&a$ai pendekatan telah dilaksanakan. 2ntara pendekatan terse&t adalah pelan tindakan.

Da8ies (-66:) mendeinisikan pelan tindakan se&a$ai tahap peran*an$an yan$

tertin$$i dalam melihat hala tj or$anisasi pada sesat jan$kamasa akan datan$.

Manakala, Bhorn&erry (199;) &erpendapat &ahawa pelan tindakan adalah sat proses ntk

men$enal pasti hala tj sese&ah or$anisasi yan$ meli&atkan 8isi, misi, strate$i ke arah

aktor kejayaan. Proses ata akti8iti yan$ dilaksanakan adalah melihat aktor kekatan dan

kelemahan dalaman or$anisasi serta pelan$ yan$ ada di lar or$anisasi. Lantaran it,

&erasaskan manaat melaksanakan pelan tindakan, pihak kepimpinan sekolah perl

menyediakan pelan tindakan &a$i setiap perntkan yan$ dillskan. Ani &ertepatan den$an

pandan$an 'airddin Mohd 2li dan Mhammad >staman 2&dl Mana (-669) men$enai

kepentin$an penyediaan pelan tindakan &a$i setiap perntkan kewan$an yan$ diterima.

Mereka menyenaraikan ke&aikan yan$ diterima daripada tindakan terse&t iait keptsan

yan$ dihasilkan adalah tepat dan tindakan yan$ di&entk dapat men$emdi sese&ah

or$anisasi ke arah ke*emerlan$an.

Pelan tindakan yan$ dimaksdkan &oleh di&entk &erasaskan Model Pelan

Bindakan Pem&an$nan Pen$rsan !ekolah oleh >ryson (-66<). Model terse&t



menyenaraikan &e&erapa perin$kat seperti mana &erikt dan perl dipathi oleh

kepimpinan sekolah.



Penyediaan Pelan Tindakan

Penilaian Prestasi

Pelaksanaan Tindakan

Analisis Persekitaran

Halatuju Organisasi

Pra-Perancangan

1 ra*perancangan E pada perin$kat pertama ini, pihak kepimpinan sekolah

seharsnya men$enal pasti keperlan akti8iti ata pem&elian harta den$an

men$am&il kira aspek &erikt iait &aki perntkan di >k Bnai, menentkan

kantiti den$an men$am&il kira keperlan war$a sekolah dari sdt stok yan$

masih ada, ke$naan prata se&lan, kekerapan pen$$naan dan tarikh &ekalan dan

manaat pem&elian kepada sekolah. Peran*an$an terse&t seharsnya di&at se*araakti oleh +awatankasa Pen$rsan 0ewan$an dan 2kan

- ;alatu#u sekolah E setiap keptsan men$enai &ajet yan$ di&at trt men$am&il

kira halatj sekolah. Misalnya, 8isi dan misi sekolah mem&erikan tmpan kepada

ke*emerlan$an akademik. +ster, pastinya &ajet menjrs kepada akti8iti

penin$katan ke*emerlan$an akademikD

< Analisis persekitaran : pada perin$kat keti$a ini, setiap keptsan men$enai &ajet

trt men$am&il kira persekitaran dalaman dan laran sekolah. >a$i persekitaran

dalaman sekolah, aspek kekatan dan kekran$an yan$ dimiliki trt

dipertim&an$kan oleh pihak kepimpinan sekolah. Manakala, persekitaran laran

sekolah meli&atkan pelan$ dan an*aman yan$ akan diterima sekiranya sesat

keptsan di&at

: enyediaan pelan tindakan / setiap keptsan yan$ diam&il perl ditetapkan is,

matlamat, o&jekti, 0PA dan sasaran yan$ di&ina &er&entk jadal

5 elaksanaan tindakan E perntkan yan$ di&elanjakan perl menepati pelan

tindakan yan$ telah di&ina den$an men$am&il kira perin$kat/perin$kat terdahl

dan

= enilaian prestasi E per&andin$an di antara peran*an$an seperti mana di dalam

pelan tindakan den$an pen*apaian se&enar akan men$hasilkan prestasi per&elanjaan

perntkan daripada &ajet yan$ disediakan. !ekiranya, pen*apaian se&enar kran$

menonjol seperti mana peran*an$an, seharsnya pihak kepimpinan sekolah

melaksanakan proses penam&ah&aikan terhadap keptsan per&elanjaan.

!e*ara mmnya, per&elanjaan perntkan daripada &ajet sekolah seharsnya

di$nakan &erpandkan jadal pelan tindakan seperti mana dirin$kaskan dalam ajah 1.

'a#ah . Model Pelan Bindakan Pem&an$nan Pen$rsan !ekolah

!m&er. >ryson, +. M. (-66<). "trategic and action planning for public and

non*profit organization. NIK +ossey Press. hlm. -<.



KESIMPULAN

!m&er tama pem&iayaan kewan$an pendidikan di Malaysia adalah daripada

kerajaan psat. !elanjtnya, perntkan kewan$an terse&t disalrkan ke sekolah

&erdasarkan permohonan melali pem&entkan &ajet. Ani &ererti wan$ terse&t adalah milik

rakyat Malaysia. !hahril"haril Marki (-665, -667) menjelaskan kenyataan terse&tden$an menyatakan perntkan kewan$an terhadap &idan$ pendidikan di Malaysia

merpakan pe*ahan ter&esar daripada keselrhan pendapatan ne$ara yan$ hasil tamanya

adalah daripada ktipan *kai. +ster, di perin$kat mikro, pihak kepimpinan sekolah,

khssnya pen$eta seharsnya memastikan ke&erkesanan pen$rsan kewan$an den$an

tmpan kepada rsan kawalan perntkan or$anisasi. 2ntaranya, pen$eta it sendiri

seharsnya memiliki sahsiah yan$ &aik misalnya akanta&iliti dalam men$rskan

kewan$an sekolah. !ahsiah terse&t hanya akan ter*apai den$an memiliki ilm kethanan

dan pen$etahan &erkaitan &idan$ pen$rsan kewan$an. Pen$eta j$a seharsnya

men$rskan kewan$an sekolah &erdasarkan !istem 0awalan Dalaman, men$$erakkan

peranan Unit 2dit Dalam se*ara akti, pelaksanaan akti8iti sekolah selaras den$an

kellsan perntkan serta memastikan pem&entkan dan perntkan &ajet yan$ dillskan

mempnyai +adal Pelan Bindakan. Namn, &erdasarkan pandan$an 0ann$o dan

Mendon*a (1991) matlamat or$anisasi hanya akan ter*apai menersi kole&rasi ti$a elemen

&erikt iait mansia, 8isi dan hieraki or$anisasi. isi meli&atkan akanta&iliti dalam

pen$rsan kewan$an sekolah. Manakala, mansia yan$ dimaksdkan adalah pemimpin

dan pen$ikt dalam or$anisasi terse&t. Mereka mempnyai peranan &erasaskan diskripsi

t$as masin$/ masin$. !elanjtnya, hieraki mem&erikan tmpan kepada kasa dan atoriti

indi8id tertent di dalam or$anisasi. isi dan mansia hanya dapat di$erakkan menersi

hieraki yan$ jelas. Ani &ererti ke&erkesanan pen$rsan kewan$an hanya akan ter*apai

den$an kole&rasi pihak &erkepentin$an dalam pendidikan.

RU1UKAN

2&dl 0arim Md Nor (1979). !haracteristics of effective rural secondary schools in

Malaysia. Besis doktor alsaah yan$ tidak diter&itkan. Uni8ersity o @is*onsin,

Madison, U!2.

>ryson, +. M. (-66<). "trategic and action planning for public and non*profit organization.

NIK +ossey Press.

"han, I. 3. (1999). Pen$rsan strate$ik ke arah sekolah &erkesan. <hidmat dan "uara

'asmi =A 15>4, -6/-=.

"otton, 0., G @ikelnd, 0. . (-661). Parent in8ol8ement in ed*ation. "chool

mprovement 'esearch "eries, =, Northwest e$ional d*ational La&oratory.

Da8ies, >. (-66:). Antrod*tion to the spe*ial edition on strate$y and strate$i* leadership.

"chool +eadership and Management, -6, ;/1<.



Delors, +. (1995). +earning( The treasure within. 'eport to %&)"!$ of the nternational

!ommission on )ducation for the Twenty*first !entury. ParisK UN!"# 199=.

dmonds, . (19;9a). e*ti8e s*hools or the r&an poor, )ducational +eadership, 59,

(1), 15/-;.

4li*kman, '. (-661). 2dit, &ookkeepin$ and spreadsheet . @orld&ook -661 (Premimd.).

'airddin Mohd 2li dan Mhammad >staman 2&dl Mana (-669). erancangan

strategik sekolah. 0ala LmprK PB! Proessional.

+hary 2li G Ashak Asmail (-66:). Prinsip dan amalan pen$rsan (disi keda). 2mpan$,

!elan$orK Dawama !dn. >erhad.

0ann$o, . N., G Mendon*a, M. (199=). )thical aspekons of leadership. LondonK!24

P&.

0ementerian 0ewan$an Malaysia (-667). ?aris panduan bagi perbelan#aan secaraberhemat . Pekelilin$ Per&endaharaan >il. ; Bahn -667 >!9-9.66)-6-J--/1(!0/

-)+D.=(<5).

0erajaan Malaysia (-66=). 'ancangan Malaysia <esembilan, -228*-22. 0ala LmprK

Unit Peran*an$an konomi, +a&atan Perdana Menteri.

0ementerian Pelajaran Malaysia (-665). Tatacara pengurusan kewangan dan perakaunan

kumpulan wang sekolah. Ptrajaya, >aha$ian 0ewan$an, 0PM.

0ni$ht, >. (199<). Financial management for schools( The thinking manager@s guide.

New*astle Upon ByneK 2thenaem Pree Ltd.

Le8ine, D. U., G Leotte, L. @. (1996). %nusually effective schools( A review and analysis

of research and practice. Madison, @AK National "enter or e*ti8e !*hools

esear*h and De8elopment.

Marita 2& >akar (-616). elaksanaan pengurusan kewangan sekolah menengah

bertaraf pusat tanggung #awab. Disertasi doktor alsaah yan$ tidak diter&itkan.

3aklti Pendidikan, Uni8ersiti Malaya.

Masria 2dam, 2raida !hahadan, Mhammad 3aial 2. 4hani G !hahril"haril

Marki (-667). 0e&erkesanan pen$rsan kewan$an ke arah mem&an$nkan modalinsanK !at Pandan. Masalah endidikan, 5(1), 1:;/1=-.

Mortimore, P. (1991). e*ti8eness s*hool rom a >ritish perspe*ti8eK esear*h and

pra*ti*e. Dalam +. >liss G @. 3irestone (ds.), !reating effectiveness school . LondonK

Prenti*e 'all.



Mhammad 3aial 2. 4hani (-667). Pem&entkan model ke&erkesanan dan

penam&ah&aikan sekolah Malaysia. Disertasi doktor alsaah yan$ tidak diter&itkan.

3aklti Pendidikan, Uni8ersiti Malaya.



Mhammad 3aial 2. 4hani G !hahril"haril Marki (-616). Pem&an$nan modal

insane menersi ke&erkesanan pen$rsan kewan$an sekolah. Dalam !hahril"haril

marki, ahimah 2hmad G 'ssein 2hmad (ds), <epimpinan pengetua men#ana

modal insan di sekolah berkesan. 0ala LmprK PB! Proesional.

Mrphy, +. (-666). "chool based management as school reform. Bhosand #aks, "2K

"orwin Press.

National "ommission on C*ellen*e in d*ation (197<). A nation at risk( The imperative

for education reform. @ashin$ton, D"K Department o d*ation.

Persatan 0e&an$saan Pen$eta/Pen$eta !ekolah Menen$ah Malaysia "awan$an

!elan$or (199=). anduan tugas staf sekolah. 0ala LmprK 2lpha !o$ma !dn. >hd.

Per&endaharaan (1996). erintah*perintah am dan arahan pembendaharaan. 0ala

LmprK Anternational Law >ook !er8i*e.

Prkey, !., G No8ak, +. (-66<). nviting school success 17th

. edition4. >elmont, "2K@adsworth.

o&iah !idin (-667). Asas pentadbiran pendidikan. !n$ai >lh, !elan$orK Dnia Press

!dn >hd.

oo$er, 0. D. (-661). Anpt, otpt, ot*omeK simply a *han$e in orientation. Managerial

Auditing =ournal, (;), 1-/-6.

!aedah !iraj, Mhammad 3aial 2. 4hani dan Noraria Mohd adi (-616, #$os -/<).

su ekuti dalam pembiayaan pendidikan di Malaysia( Alternatif penyelesaian

berdasarkan masa depan. 0ertas kerja di&entan$kan dalam !eminar Dekan PendidikanAPB2, "on*ord 'otel, !hah 2lam, !elan$or.

!aali Is (-667). Binjaan terhadap keterli&atan dan eikasi 4r >esar dalam

pen$rsan kewan$an sekolah. =urnal engurusan dan <epimpinan endidikan, A/,

3(-), -</<7

!*hein, . '. (-661). #r$aniational *ltre. American sychologist :5, 169/119.

!hahril"haril Marki (-66-). Pen$rsan kewan$an !ekolah Menen$ah Beknik di

MalaysiaK Amplikasi kepada proses pen$ajaran dan pem&elajaran. =urnal endidikan,

5(1), 1:;/1=-.

!hahril"haril Marki (-665). Mengurus dan membiayai pendidikan di Malaysia. 0ala

LmprK PB! Proessional.

!hahril"haril Marki (-667). asar kewangan pendidikan. 0ala LmprK PB!

Proesional.



!toner, +. 2. 3., G @ankel, ". (1999). Management . !an 3ran*is*oK +ossey/>ass. Bakiah

Askandar (1995). Asas pengauditan. 0ala LmprK Dewan >ahasa dan Pstaka.



Bhorn&erry, N. (199;). 2 8iew a&ot 8ission. )uropean Management =ournal, 7, -7/<:.

Bowsend, B. (-667). The self*managing school( Mircale or mythB( +eading and managing

18th )di4. LondonK otled$e.

@an 2man @an Adris (-66-). engurusan kewangan sekolah( Analisis teguran =abatan

Audit "ekolah !awangan &egeri "embilan terhadap beberapa buah sekolah di daerah

<uala ilah dan =empol, &egeri "embilan. 0ertas projek sarjana yan$ tidak

diter&itkan. 3aklti Pendidikan, Uni8ersiti Malaya.

Faidatol 2kmaliah Lope Pihie (1991). entadbiran pendidikan. 0ala LmprK 3ajar >akti.

o666o

Kepimpinan Dan Proses Kawalan-PB

Documents

Transcript of Kepimpinan Dan Proses Kawalan-PB