KOLEJ TUNKU ABDUL RAHMAN

DIPLOMA IN BUSINESS STUDIESACCOUNTING (DAC3)

ACADEMIC 2007/08

AEMS2022 HUBUNGAN ETNIK

TAJUK : PERPADUAN KAUM DI NEGARA INI BOLEH DIKATAKAN MASIH

BELUM MANTAP DAN TERDEDAH KEPADA KETEGANGAN PADA

BILA-BILA MASA. BINCANGKAN LANGKAH-LANGKAH UNTUK

MEMANTAPKAN HUBUNGAN KAUM DI MALAYSIA.

NAMA AHLI-AHLI : NOMBOR PENDAFTARAN :

1) LAU (07WBD00215)

2) TAN (07WBD00300)

3) MAK (07WBD00391)

- 1 -

ISI KANDUNGAN

MUKA SURAT

1. PENGHARGAAN 3

2. PENDAHULUAN 4-5

3. ISI-ISI

~ Latar belakang Malaysia 6-7

~ Kesan-kesan peristiwa rusuhan kaum 13 Mei 1969 dan Kg. Medan 12 Mac 2001 8-9

~ Langkah-langkah untuk memantapkan hubungan kaum 10-20

4. KESIMPULAN 21

5. LAMPIRAN 22-26

6. BIBLIOGRAFI 27

- 2 -

PENGHARGAAN

Di sini, kami ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada pensyarah Hubungan Etnik

kami, serta rakan-rakan kami yang telah banyak memberi bantuan maklumat, tunjuk ajar

dan galakan serta kerjasama yang sepenuhnya bagi menjayakan kerja kursus kami. Jasa-

jasa dan bantuan-bantuan mereka amatlah kami hargai dan diingati buat selama-lamanya.

Sekian terima kasih.

- 3 -

PENDAHULUAN

Perpaduan merupakan matlamat penting bagi semua negara. Pentadbiran dan

pembangunan sesebuah negara tidak akan berjalan licin tanpa perpaduan. Tanpa

perpaduan juga, sesebuah negara akan mudah terdedah kepada berbagai-bagai ancaman

dari dalam dan luar negara yang mungkin sukar untuk diatasi. Pencerobohan dari luar

atau rusuhan-rusuhan dalam negara sendiri menjadi sukar untuk ditangani jika tidak

wujud perpaduan dalam negara berkenaan. Apabila perpaduan tidak wujud atau berada

pada tahap yang rendah terutamanya bagi sesebuah negara yang berbilang kaum,

pertelingkahan antara rakyat akan sering berlaku. Hal ini akan membawa kepada

kerosakan harta benda dan kehilangan nyawa serta keruntuhan sesebuah negara.

Sebagai sebuah negara berbilang kaum, Malaysia sering terdedah kepada

ancaman perbalahan antara kaum. Jika perpaduan yang kukuh di kalangan penduduk

berbilang kaum di negara ini tidak dipupuk, ini mungkin akan mencetuskan semula

rusuhan kaum seperti yang berlaku pada 13 Mei 1969. Masyarakat Malaysia yang bersatu

padu adalah diperlukan sekiranya negara ini ingin terus membangun dan rakyatnya hidup

dalam keadaan aman, damai dan makmur. Perpaduan penting kerana hanya melalui

perpaduan sahaja sesebuah negara itu dapat mencapai pembangunan dan pertumbuhan

ekonomi yang tinggi seperti yang sedang dialami oleh Malaysia sekarang. Perpaduan

juga akan menjamin kejayaan ekonomi itu dapat diteruskan dan dipertingkatkan lagi pada

masa-masa akan datang. Ini akan meninggikan lagi taraf hidup rakyat sambil

mengekalkan kestabilan politik dan keamanan negara.

Perpaduan akan wujud apabila anggota masyarakat dapat disatupadukan

menerusi perkongsian identiti dan nilai, serta perasaan kebangsaan. Menanam perasaan

kebangsaan serta identiti dan nilai bersama ini boleh dicapai melalui dua cara iaitu secara

langsung dan secara tidak langsung. Cara tidak langsung dapat dicapai melalui program

- 4 -

dan strategi pembangunan negara yang bertujuan mencapai perpaduan pada tahap

wilayah, ekonomi, politik, pendidikan serta sosial dan kebudayaan. Matlamat atau

strategi serampang dua mata yang terdapat dalam Dasar Ekonomi Baru dan cabaran-

cabaran yang dikemukakan dalam Wawasan 2020 adalah bertujuan untuk mencapai

perpaduan ini. Secara langsung pula, perpaduan dapat dicapai apabila rakyat menerima

dan patuh kepada ideologi kebangsaan iaitu ‘Rukun Negara’. Rukun Negara adalah hasil

penyatuan pemikiran ahli-ahli cerdik pandai dan pemimpin-pemimpin negara yang ingin

melihat rakyat negara ini peka kepada keperluan bagi mewujudkan negara bangsa yang

bukan sahaja mempunyai identiti sendiri, tetapi juga pegangan yang sama. Rukun Negara

adalah satu ideologi kebangsaan, satu susunan prinsip-prinsip hidup bermasyarakat yang

mengandungi nilai-nilai kenegaraan dan norma-norma sosial yang meliputi semua aspek

kehidupan bernegara seperti keagamaan, kebudayaan, ekonomi, politik, dan

perundangan.

- 5 -

ISI-ISI

LATAR BELAKANG MALAYSIA

Negara ini menjadi sebuah negara berbilang kaum selepas kedatangan penjajah

Inggeris. Walaupun masyarakat berbilang kaum telahpun wujud sejak zaman

kegemilangan Kerajaan Melayu Melaka pada kurun ke-15, tetapi kehadiran kaum-kaum

lain pada masa itu hanyalah sebagai pedagang-pedagang. Kehadiran kaum lain ketika itu

adalah bersifat sementara. Kedatangan Inggeris dan dasar imigrasi liberal yang

diperkenalkan telah menukar bentuk masyarakat negara ini. Kerajaan Inggeris telah

menggalakkan kemasukan tenaga buruh dan peniaga dari China, India dan Indonesia

untuk bekerja di lombong dan estet serta berniaga di bandar. Dengan demikian, populasi

pendatang telah meningkat dengan pesatnya. Pada tahun 1960-an, lebih sedikit daripada

penduduk negara ini iaitu Malaya pada ketika itu adalah terdiri daripada kaum Melayu,

lebih kurang satu pertiga kaum Cina, satu per sepuluh kaum India dan bakinya terdiri

daripada kaum-kaum lain. Di bawah dasar ‘Pecah Dan Perintah’ kerajaan kolonial,

ketiga-tiga kumpulan kaum ini dipisahkan dari segi tempat tinggal dan pekerjaaan.

Kebanyakan orang Melayu tinggal di desa dan bekerja di sektor pertanian, sementara

kebanyakan orang Cina tinggal di bandar dan melibatkan diri dalam perniagaan. Kaum

India pula tinggal dan bekerja di estet-estet dan yang berada pula tinggal di bandar dan

terlibat dalam perniagaan. Mereka juga dipisahkan dari segi pendidikan. Ketiga-tiga

kaum ini mempunyai sekolah aliran masing-masing tanpa sukatan pelajaran atau

kurikulum yang sama. Keadaan ini berterusan sehingga negara ini mencapai

kemerdekaan pada 31 Ogos 1957.

Perbezaan dan pengasingan antara tiga golongan kaum ini diperkukuhkan lagi

oleh dasar pemisahan pemerintahan Inggeris yang menyebabkan kewujudan perasaan

- 6 -

saling tidak mempercayai dan curiga-mencurigai antara satu sama lain. Perasaan ini telah

mencetuskan rusuhan antara golongan kaum ini pada tahun 1946, tetapi ini dapat

ditenteramkan dalam masa yang singkat. Apabila kemerdekaaan dicapai pada tahun 1957

dengan penubuhan Persekutuan Malaya, dan tahun 1963 dengan pembentukan

Persekutuan Malaysia, perasaan ini bukan sahaja masih wujud dan terpendam, tetapi

menjadi lebih serius. Orang-orang Melayu mendapati mereka tertinggal jauh di belakang

daripada segi ekonomi dan hidup dalam kemiskinan berbanding orang-orang Cina yang

lebih kaya kerana menguasai bidang perniagaan dan bidang ekonomi umumnya.

Sementara itu, masyarakat Cina dan India pula merasa bimbang tentang syarat-syarat

kerakyatan yang ketat. Tetapi segala kebimbangan dan syak wasangka ini dipendamkan

buat sementara waktu untuk mencapai kemerdekaan bagi negeri-negeri Tanah Melayu.

Walaupun begitu, perasaan ini tidak dapat terus dipendamkan lagi. Setahun sebelum

Malaya merdeka pada tahun 1957, kekacauan telah berlaku di Pulau Pinang semasa

perayaan menyambut pemberian taraf bandaraya kepada Pulau Pinang. Perbalahan yang

sama turut berlaku di Pangkor pada tahun 1960, di Bukit Mertajam pada tahun 1966 dan

di Pulau Pinang sekali lagi pada tahun 1967. Kebanyakan pergaduhan kaum yang berlaku

itu adalah secara kecil-kecilan dan dapat diatasi dengan pantas oleh pemerintah. Namun

peristiwa-peristiwa ini menunjukkan bahawa perpaduan kaum yang kukuh masih belum

wujud. Tetapi kekacauan perkauman ini tidak serius ketika itu, maka usaha-usaha dan

dasar-dasar yang tegas untuk menyatupadukan ketiga-tiga kaum ini tidak ditekankan.

Langkah dan usaha yang serius hanya dimulakan setelah berlakunya satu rusuhan kaum

yang serius dan mengerikan negara iaitu peristiwa berdarah 13 Mei 1969 yang

menyebabkan kehilangan nyawa dan kerosakan harta benda. Usaha pemerintah yang

paling jelas ialah pembentukan ideologi kebangsaan yang dinamakan ‘Rukun Negara’.

- 7 -

KESAN-KESAN PERISTIWA RUSUHAN KAUM 13 MEI 1969

DAN KAMPUNG MEDAN 12 MAC 2001

Peristiwa rusuhan kaum 13 Mei 1969 dan Kampung Medan 12 Mac 2001 jika

dilihat dari satu aspek, sememangnya banyak memberikan kesan-kesan negatif terhadap

negara kita tetapi jika dilihat pula dari satu sudut yang lain, ini sebenarnya banyak

memberi kebaikan kepada kita semua rakyat Malaysia. Melalui peristiwa berdarah itulah

kita kini dapat hidup dan membentuk sebuah negara Malaysia yang harmoni, aman dan

damai sehingga menjadi sebutan dunia kerana sebuah negara yang rakyatnya berbilang

kaum dapat hidup bersama dalam keadaan dan suasana yang aman dan makmur.

Kesan-kesan negatif daripada peristiwa rusuhan kaum ini adalah kerajaan

terpaksa berbelanja besar dalam membaiki kerosakan-kerosakan harta benda awam yang

telah dirosakkan semasa berlakunya rusuhan kaum. Yang paling menyedihkan hati rakyat

Malaysia adalah pertumpahan darah di mana banyak nyawa terkorban, keluarga pecah

seperti anak-anak kehilangan ibubapa dan isteri terpisah daripada suami serta pelbagai

masalah lain. Sejak berlakunya tragedi pertumpahan darah ini, rakyat Malaysia yang

terdiri daripada pelbagai kaum dan agama telah menimbulkan perasaan-perasaan negatif

seperti benci-membenci, saling tidak mempercayai dan curiga-mengcurigai antara kaum

lain. Tambahan pula, isu-isu sensitif yang dibangkitkan semasa rusuhan kaum telah

meregangkan hubungan rapat antara kaum yang terjalin sebelum ini. Lantaran itu, mereka

mula jarang berinteraksi dengan kaum lain tetapi sebaliknya hanya bergaul dan

bekerjasama di kalangan kaum sendiri. Di samping itu, persefahaman tentang agama,

budaya, adat serta tradisi antara kaum di kalangan rakyat yang berbilang kaum semakin

luntur dan begitu juga dengan tahap perpaduan negara.

- 8 -

Manakala kesan-kesan positif pula, peristiwa rusuhan kaum ini telah membuka

mata kerajaan dan pemimpin-pemimpin negara tentang pentingnya usaha-usaha yang

lebih serius diberikan tumpuan dalam menguruskan perbezaan serta sensitiviti yang

terdapat dalam sebuah masyarakat majmuk seperti Malaysia. Kerajaan mula menyedari

tahap perpaduan negara selama ini sebenarnya tidak stabil di mana rakyat memendamkan

perasaan tidak puas hati antara kaum yang disebabkan oleh faktor utama iaitu

ketidakseimbangan ekonomi di kalangan penduduk peribumi. Dengan itu, kerajaan

dengan segera melaksanakan dasar-dasar penyusunan ekonomi seperti Dasar Ekonomi

Baru yang bertujuan untuk membasmi kemiskinan tanpa mengira kaum dan penyusunan

semula masyarakat dalam pengagihan kekayaan ekonomi mengikut jumlah penduduk

kaum. Ekoran daripada peristiwa rusuhan kaum itu, satu ideologi kebangsaan iaitu Rukun

Negara telah dibentuk bagi mewujudkan perpaduan kaum di kalangan rakyat Malaysia.

Pada masa yang sama, parti-parti politik mula menyedari kepentingan bersatu padu dalam

satu barisan di mana menggabungkan pelbagai kaum untuk membentuk Barisan Nasional

yang bertujuan untuk mengurangkan perpecahan politik dan sesuai dengan pindaan

Perlembagaan 1971. Selain itu, kerajaan juga menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa

pengantar utama supaya boleh memberikan kefahaman dan rasa saling memahami sambil

dapat menghindarkan rasa curiga antara satu sama lain kerana mereka dapat berinteraksi

dengan menggunakan satu bahasa tunggal. Setelah berlakunya peristiwa rusuhan kaum

ini, kerajaan telah mengambil langkah-langkah untuk membentuk semula masyarakat

Malaysia menerusi dasar-dasar dan tindakan segera bagi memastikan bahawa

kemakmuran negara akan terus terpelihara dan terjamin.

Justeru, peristiwa rusuhan kaum ini adalah merupakan satu titik tolak ke arah

kebaikan kepada negara kita kerana selepas sahaja peristiwa tersebut berlaku, semua

pihak mulai sedar dan saling bekerjasama dalam membentuk perpaduan yang lebih jitu

seperti yang dapat kita saksikan sekarang. Apa yang perlu dilakukan kini oleh rakyat

Malaysia ialah terus mendukung aspirasi nasional tanpa mengira apapun fahaman

politik dan saling membantu antara satu sama lain ke arah Malaysia yang lebih adil.

Dasar-dasar yang dirangka oleh kerajaan pula haruslah didokong dan diberi sokongan

yang sewajarnya agar ini akan berjaya mencapai matlamatnya. Selepas peristiwa ngeri ini

- 9 -

juga jelas menampakkan satu peningkatan yang amat membanggakan bagi negara kita

dari segi pemupukan perpaduan kaum dan ini adalah hasil daripada usaha-usaha yang

telah dijalankan oleh kerajaan melalui dasar-dasar seperti Dasar Ekonomi Baru, Dasar

Pendidikan Kebangsaan, Dasar Kebudayaan Kebangsaan dan Dasar Pembangunan

Nasional serta Dasar Wawasan Nasional.

LANGKAH-LANGKAH UNTUK MEMANTAPKAN HUBUNGAN KAUM

PERANAN KERAJAAN

Bagi memantapkan hubungan kaum di Malaysia, kerajaan memainkan peranan

penting dalam merangka semula dan memberi penekanan kepada beberapa dasar dalam

bidang sosioekonomi yang menjurus kepada perpaduan dan keharmonian masyarakat

serta integrasi nasional.

Antara salah satu daripada langkah-langkah yang perlu diambil oleh kerajaan

adalah meneruskan dan mejayakan tiga dasar-dasar penting iaitu Dasar Ekonomi Baru,

Dasar Pembangunan Nasional dan Dasar Wawasan Nasional yang mempunyai satu

matlamat yang sama di mana untuk mencapai perpaduan negara dan keharmonian sosial

melalui sosioekonomi yang seimbang di Malaysia. Berlandaskan dasar-dasar tersebut,

kerajaan haruslah membasmi kemiskinan yang berterusan tanpa mengira kaum/keturunan

supaya mengurangkan jurang perbezaan pendapatan antara kaum baik di kawasan bandar

mahupun luar bandar serta antara wilayah. Dengan itu, kerajaan perlulah membuka dan

membangunkan tanah-tanah baru di luar bandar supaya dapat mewujudkan lebih banyak

peluang pekerjaan serta melaksanakan program-program pemberian subsidi dan kredit

serta kemahiran bagi pekebun kecil, nelayan, pekerja ladang dan sebagainya. Manakala di

bandar pula, kerajaan bolehlah menambahkan peluang-peluang pekerjaan dalam sektor

pembuatan, perdagangan dan perkhidmatan kerajaan dengan membuka dan memajukan

lebih banyak kawasan perindustrian baru. Di samping itu, kerajaan juga perlu

menjalankan penyusunan semula masyarakat dari semasa ke semasa bagi mengurangkan

dan menghapuskan pengenalan kaum mengikut kegiatan ekonomi. Maka, pemilikan

saham Bumiputera mestilah sebanyak 30% untuk mengimbangi komposisi kaum dengan

- 10 -

40% untuk bukan Bumiputera dan 30% untuk pelabur-pelabur asing. Oleh itu, kerajaan

haruslah menyeru institusi-institusi kerajaan seperti Majlis Amanah Rakyat (MARA),

Perbadanan Nasional Berhad (PERNAS) dan Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri

(PKEN) untuk memberi lebih banyak peluang kepada kaum Bumiputera untuk

melibatkan diri dalam perusahaan baharu dan mewujudkan perusahaan usaha sama antara

Bumiputera dengan bukan Bumiputera serta menyelesaikan masalah perbezaan ekonomi

antara sektor dan kaum supaya pengagihan peluang ekonomi dan kekayaan yang adil dan

saksama. Di samping itu, kerajaan haruslah berusaha untuk menyusun corak penggunaan

tenaga kerja dalam negara di semua peringkat dan kategori menerusi pertumbuhan

ekonomi yang menyeluruh agar dapat mencerminkan susunan penduduk mengikut kaum

dari semasa ke semasa.

(http://www.angelfire.com/on2/Saifulazrulchelah/MASALAH13MEI.html)

Selain itu, kerajaan juga boleh menyatupadukan semua kaum di Malaysia atas

Dasar Pendidikan Kebangsaan yang telah digubal untuk mewujudkan persefahaman dan

perpaduan kaum melalui pendidikan. Dengan ini, kerajaan dapat menyatukan pelajar-

pelajar sekolah yang berbilang kaum dalam satu sistem pendidikan yang sama bagi

memupuk kesedaran dan perpaduan kebangsaan. Sebagai contohnya, mengadakan

kurikulum dan mewujudkan sistem peperiksaan yang sama bagi semua jenis sekolah di

Malaysia. Pada masa yang sama, kerajaan boleh menerapkan unsur-unsur pendidikan

kewarganegaraan ke dalam mata pelajaran seperti Kajian Tempatan bagi peringkat

sekolah rendah dan Sejarah bagi sekolah menengah kerana ini dapat memupuk semangat

kebangsaan dan taat setia kepada negara di kalangan pelajar sekolah. Ini juga mendorong

untuk membentuk sifat-sifat toleransi, persefahaman dan tolak ansur yang memang perlu

bagi melahirkan sesebuah masyarakat Malaysia yang bersatu padu. Selain itu, kerajaan

juga perlulah menggalakkan kegiatan ko-kurikulum dan sukan di sekolah seperti Pasukan

Pengakap, permainan bola sepak dan sebagainya yang boleh memberi peluang kepada

pelajar-pelajar untuk bercampur gaul dan memupuk semangat kekitaan, persefahaman

serta perpaduan. Di samping itu, walaupun Bahasa Melayu telah dijadikan bahasa

kebangsaan yang dikenali “Bahasa Penyatuan” tetapi juga bahasa pengantar yang utama

di sekolah hingga peringkat institusi pengajian tinggi bagi mewujudkan perpaduan

- 11 -

masyarakat yang berorientasikan Malaysia. Dengan secara tidak langsung, ini dapat

mengeratkan hubungan dan persefahaman antara kaum lain serta melahirkan masyarakat

yang berilmu, seimbang, harmonis, berdisiplin dan bersatu-padu dalam memenuhi

keperluan tenaga rakyat yang terlatih bagi membangunkan negara.

(http://www.angelfire.com/on2/Saifulazrulchelah/MASALAH13MEI.html)

Tambahan pula, kerajaan perlulah menyokong dan menjayakan Dasar

Kebudayaan Kebangsaan sebagai garis panduan dalam membentuk, mewujudkan dan

mengekalkan identiti bangsa dan negara Malaysia pada peringkat antarabangsa. Ini

disebabkan kebudayaan penting dalam membantu untuk memupuk semangat

nasionalisme dan kenegaraan bagi menjamin kestabilan negara dan keharmonian serta

perpaduan kaum di Malaysia. Oleh itu, kerajaan haruslah menitikberatkan pembentukan

secara beransur-ansur satu kebudayaan nasional yang merangkumi unsur-unsur yang baik

daripada berbagai-bagai kebudayaan yang terdapat di negara kita dengan berteraskan

kebudayaan asli tempatan. Sebagai contohnya, kerajaan boleh menganjurkan berbagai-

bagai kegiatan kebudayaan di peringkat persekutuan dan negeri yang melibatkan

kumpulan kaum yang berlainan seperti seminar kebudayaan, tarian dan kursus muzik.

Selain itu, kerajaan haruslah terus menjayakan tarian kebangsaan yang dikenali sebagai

‘Tarian Pesta Persaudaraan’ yang melambangkan identiti negara kita dan konsep-konsep

persahabatan, keperwiraan dan masyarakat yang teguh dan bersatu padu. Menerusi dasar

ini, kerajaan bukan sahaja dapat memupuk perpaduan di kalangan penduduk berbilang

kaum di Malaysia secara persefahaman antara kaum melalui perkongsian nilai dan norma

tetapi juga dapat mengukuhkan perpaduan bangsa dan negara Malaysia melalui

kebudayaan kebangsaan, memupuk dan memelihara keperibadian kebangsaan yang

berputik daripada kebudayaan kebangsaan serta memperkayakan dan meningkatkan

kualiti kehidupan kemanusiaan dan kerohanian yang seimbang dengan mewujudkan

komunikasi yang berkesan untuk menanamkan kesedaran kebangsaan, kenegaraan dan

nasional Malaysia.

(http://www.angelfire.com/on2/Saifulazrulchelah/MASALAH13MEI.html)

Justeru, persemuafakatan politik juga merupakan salah satu daripada langkah-

langkah untuk memantapkan perpaduan. Hal ini demikian kerana persemuafakatan politik

- 12 -

bukan sahaja dapat menjamin kestabilan negara tetapi juga mewujudkan kerjasama dan

toleransi antara kaum dan parti-parti politik dalam hal-hal pembahagian kekayaan

ekonomi negara di kalangan masyarakat serta pemberian kuasa kepada pihak tertentu

dalam pemerintahan. Oleh itu, Barisan Nasional yang wujud sekarang adalah suatu parti

campuran yang terdiri daripada gabungan pelbagai parti politik besar iaitu UMNO, MCA,

MIC dan sebagainya. Memang tidak dinafikan bahawa Barisan Nasional ini telah banyak

menyumbang kepada perpaduan politik dan negara buat sebelum ini, haruslah dikekalkan

dan terus berunding, bekerjasama dan bertolak-ansur dalam hal-hal politik supaya dapat

mengekalkan satu bangsa Malaysia yang harmoni dan bersatu-padu dalam satu

masyarakat yang adil dan saksama serta mengeratkan perhubungan di dalam kalangan

parti anggotanya.

(http://ms.wikipedia.org/wiki/Barisan_Nasional)

Sejak beberapa tahun lalu, Program Latihan Khidmat Negara (PLKN) yang

diperkenalkan dan dilaksanakan oleh kerajaan merupakan langkah yang bijak untuk

menyemarakkan semangat patriotik dan mengenal erti perpaduan negara atau integrasi

nasional sebenar dalam jiwa remaja-remaja lepasan sekolah. Selain itu, program ini turut

menekankan pembinaan sahsiah diri atau perwatakan yang mendedahkan peserta-peserta

kepada permasalahan masyarakat. Menerusi program ini, para peserta akan dibahagikan

dalam kumpulan-kumpulan kecil yang terdiri daripada peserta-peserta yang berbilang

kaum untuk sama-sama bekerjasama dan bertoleransi dalam mencapai sesuatu misi yang

ditetapkan. Dengan secara tidak langsung, ini akan dapat mengeratkan perhubungan dan

persefahaman serta kerjasama antara kaum-kaum yang berlainan. Oleh itu, kerajaan

haruslah meningkatkan jumlah pengambilan peserta dengan membina lebih banyak kem

latihan untuk program ini supaya ramai remaja lepasan sekolah berpeluang tinggi untuk

terpilih dalam menyertai program yang bermakna ini.

(http://www.pmo.gov.bn/online/wps/ESP/htdocs/ESP_home/en/

PEMBENTUKAN_GENERASI_BARU_MENERUSI.pdf)

Sejak kebelakangan ini, penghayatan Rukun Negara yang semakin terkakis dalam

jiwa rakyat Malaysia haruslah diambil tindakan segera oleh kerajaan untuk memperbaiki

- 13 -

keadaan ini daripada berterusan. Maka, kerajaan perlulah melancarkan ‘Kempen

Penghayatan Rukun Negara’ bagi mengingatkan rakyat tentang pentingnya prinsip-

prinsip Rukun Negara yang menjadi pegangan rakyat negara ini sejak 37 tahun lalu

supaya rukun ini terus dipertahankan. Hal ini amat penting kerana Rukun Negara mampu

mendidik seseorang supaya lebih bertolak ansur dan menghormati bangsa-bangsa lain,

kepercayaan agama, serta adat yang menjadi amalan seharian seseorang dan seterusnya

perasaan-perasaan tersebut akan menyumbang kepada keharmonian dan perpaduan rakyat

di negara ini yang berbilang kaum dan agama. Selain itu, kerajaan juga perlulah

menjalankan kempen-kempen seperti yang bertemakan ‘Rukun Negara, Amalan Hidup

Rakyat Malaysia’ pada setiap masa supaya rakyat menjadi masyarakat yang berdaya

saing untuk membentuk negara merdeka, maju, aman dan makmur. Justeru, lima prinsip

Rukun Negara yang merangkumi pelbagai aspek dalam masyarakat dengan jelas

membuktikan bahawa prinsip-prinsip ini adalah kunci yang perlu dipegang oleh semua

peringkat rakyat supaya keamanan dan keharmonian negara dapat dikekalkan.

Seterusnya, kerajaan haruslah menyokong dan melaksanakan Sekolah Wawasan

yang berkonsepkan integrasi kaum dan pemupukan semangat muhibah di kalangan

pelajar yang berbilang kaum. Sekolah Wawasan ini mampu menyemai dan membina

keharmonian serta perpaduan kaum di mana para pelajar yang pelbagai kaum/keturunan

seperti Melayu, Cina, India dan sebagainya belajar bersama-sama di bawah satu

bumbung dan berkongsi kemudahan asas bersama membantu menjana persefahaman dan

semangat muhibah lalu mewujudkan integrasi atau perpaduan menerusi interaksi yang

lebih erat apabila pelajar-pelajar belajar di kawasan yang sama. Di samping itu, Sekolah

Wawasan juga menyediakan kemudahan-kemudahan yang lebih baik serta membantu

mewujudkan satu sistem pendidikan yang lebih berkesan dan mantap. Sebagai hasilnya,

Sekolah Wawasan boleh dikatakan pemangkin dalam merealisasikan impian Wawasan

2020 di mana integrasi pelajar sejak di alam persekolahan berjaya melahirkan anak

bangsa Malaysia yang mencintakan negara dan membentuk persefahaman dan sifat

kekitaan atas pertembungan budaya.

(http://www.jpnin.gov.my/v3/?q=my/node/104)

- 14 -

Di samping itu, kerajaan juga haruslah menyokong dan melaksanakan Program

Tabika Perpaduan yang selaras dengan matlamat Sekolah Wawasan. Tetapi, program ini

merupakan program pendidikan prasekolah yang disediakan untuk penyertaan kanak-

kanak berbilang kaum yang berumur dalam lingkungan 5-6 tahun. Program ini bertujuan

untuk membolehkan kanak-kanak berbilang kaum menghayati nilai-nilai hidup

bermasyarakat dan membentuk anak-anak untuk memahami pelbagai adat dan budaya.

Begitu juga, program ini ingin mewujudkan peluang kepada ibubapa kanak-kanak yang

pelbagai kaum/keturunan untuk berinteraksi bagi meningkatkan lagi persefahaman di

antara mereka. Maka, kerajaan perlulah membina lebih banyak tabika di taman-taman

perumahan baik di kawasan bandar mahupun di luar bandar supaya kanak-kanak

berpeluang untuk menyertai program ini dari sejak kecil lagi yang boleh membentuk

persefahaman serta mengeratkan hubungan antara kaum lain.

(http://www.jpnin.gov.my/v3/?q=my/taxonomy_menu/7&page=2)

PERANAN SWASTA

Selain itu, pihak swasta juga memainkan peranan dalam usaha ke arah perpaduan

di mana penglibatan pihak swasta dalam menjayakan dasar-dasar kerajaan dengan lebih

berkesan serta membangunkan ekonomi Malaysia pada masa yang lebih singkat.

Dengan ini, penglibatan pihak swasta dalam pembangunan ekonomi Malaysia

haruslah dialu-alukan dan ditingkatkan kerana pihak swasta membantu dalam mencapai

matlamat Dasar Ekonomi Baru iaitu menyusun semula masyarakat dalam pembahagian

ekuiti dan saham dengan adil dan saksama mengikut jumlah penduduk kaum supaya

keseimbangan ekonomi tercapai. Pada masa yang sama, kerajaan juga boleh

mengurangkan beban kewangan dengan memindahkan kegiatan komersil kepada pihak

swasta dan meningkatkan mutu perkhidmatan dengan meningkatkan kualiti kecekapan

and produktiviti yang seterusnya merangsang pertumbuhan ekonomi lalu menambahkan

peluang pekerjaan. Justeru, penglibatan pihak swasta ini akan mendorong ke arah

pembangungan yang seimbang dalam semua sektor di mana dapat megurangkan dan

menghapuskan jurang perbezaan pendapatan atau ketidakseimbangan ekonomi antara

- 15 -

kaum dan dengan secara tidak langsung ini dapat memupuk perpaduan dalam kalangan

rakyat yang berbilang kaum.

PERANAN SEKOLAH

Di samping itu, pihak sekolah juga memainkan peranan dalam hal ini. Sekolah

merupakan tempat bagi para pelajar untuk menimba ilmu pengetahuan dan mempelajari

teladan-teladan yang berguna dalam hidup mereka yang seterusnya menjadi pegangan

hidup mereka nanti.

Oleh yang demikian, pihak sekolah haruslah menerapkan nilai-nilai murni atau

unsur-unsur patriotisme dalam pelbagai mata pelajaran seperti Pendidikan Moral / Islam

(Sekolah Rendah dan Menengah) supaya dapat memupuk semangat kebangsaan atau

patriotik yang menebal di kalangan pelajar. Malahan juga, kegiatan kokurikulum perlu

dipergiatkan agar menarik minat pelajar dalam usaha memupuk semangat kebangsaan.

Selain itu, guru-guru sekolah haruslah menyampaikan dan menjelaskan sesuatu peristiwa

yang berlaku pada masa lampau dengan lebih terperinci dan mendalam melalui mata

pelajaran Sejarah di sekolah supaya para pelajar dapat mempelajari kesan-kesan dan

pengajaran-pengajarannya. Sebagai contohnya, kekurangan pemahaman tentang

matlamat pembentukan Rukun Negara dan peristiwa rusuhan kaum 13 Mei 1969 ini akan

berulang kembali kepada peristiwa ngeri yang membawa kerugian kepada kaum-kaum

tersebut. Di samping itu, setiap sekolah haruslah menubuhkan ‘Kelab Rukun Negara’

agar dapat memupuk perpaduan dan merapatkan jurang perbezaan kaum di kalangan

pelajar.

Manakala di institusi pengajian tinggi pula, pengenalan mata pelajaran baru iaitu,

Hubungan Etnik perlulah disokong dan dijayakan kerana mata pelajaran ini merupakan

salah satu langkah untuk menangani masalah hubungan kaum. Melalui mata pelajaran ini,

golongan mahasiswa dibahagikan kepada kumpulan-kumpulan kecil untuk melakukan

- 16 -

aktiviti secara bersama mengenai isu-isu kepelbagaian kaum di Malaysia supaya tidak

meletakkan diri mereka dalam kelompok kaum masing-masing ketika berada dalam kelas

atau dewan kuliah mahupun ketika beriadah atau makan di kantin. Dengan secara tidak

langsung, ini akan dapat mengalakkan interaksi dan mengeratkan lagi hubungan dan

persefahaman mereka terhadap budaya, adat resam dan cara hidup antara kaum-kaum

yang berbeza.

(http://www.jpnin.gov.my/v3/?q=my/node/104)

Tambahan pula, penggunaan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar di sekolah

mahupun insitutisi pengajian tinggi merupakan salah satu alat perpaduan kerana melalui

pepatah-pepatah yang berbunyi “Bahasa Jiwa Bangsa” dan “Bahasa Perpaduan Bangsa”

dengan jelas menunjukkan kepentingan bahasa dalam proses memupuk perpaduan antara

kaum. Ini  akan memberikan  kefahaman dan rasa saling memahami sambil dapat

menghindarkan rasa curiga antara satu sama lain kerana mereka dapat berinteraksi

dengan menggunakan  satu bahasa tunggal iaitu Bahasa Melayu. Oleh itu, penggunaan

Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar ini haruslah dikekalkan dari peringkat sekolah

hingga institusi pengajian tinggi.

Namun itu, sekolah kebangsaan mahupun institusi pengajian tinggi haruslah

mengadakan persembahan, pertandingan dan lakonan yang bertemakan ‘Semangat

Patriotik’ sempena sambutan Hari Kemerdekaan dan Hari Perpaduan supaya dapat

membina jati diri dan semangat cinta kepada bangsa dan negara serta menyemarakkan

semangat patriotik di kalangan pelajar dan mahasiswa. Sebagai contohnya, Kuiz Bina

Bangsa, Debat Perpaduan, Kempen Kibar Jalur Gemilang, Pertandingan

Lagu Patriotik, Kem Padu Anak Malaysia dan sebagainya.

PERANAN IBUBAPA

Sehubungan untuk mencapai perpaduan kaum, ibubapa turut memainkan peranan

penting dalam mengasuh dan mendidik anak-anak mereka yang bakal menjadi pemimpin-

pemimpin kelak hari. Hal ini demikian kerana ibubapa merupakan orang yang terapat

- 17 -

dengan anak-anaknya dan merekalah yang membentuk keperibadian dan semangat

patriotik di dalam anak-anak jiwa mereka. Anak-anak mereka boleh diibaratkan sebagai

kain putih oleh ibubapa mereka.

Oleh itu, ibubapa haruslah membimbing anak-anak mereka tentang pentingnya

perpaduan kaum. Dengan ini, anak-anak mereka akan mempunyai persefahaman antara

kaum lain yang menebal serta tidak akan menaruh perasaan negatif terhadap kaum lain

dari sejak kecil lagi. Selain itu, ibubapa juga turut menekankan dan meyampaikan ajaran

agama kepada anak-anak mereka kerana agama mempengaruhi seseorang untuk

berpegang kepada nilai-nilai baik yang diajar oleh ajaran agamanya seperti menghormati

orang lain, bersedia membuat kebaikan dan sebagainya. Oleh demikian, pengamalan dan

penghayatan ajaran agama boleh menjadi satu pemangkin utama dalam mewujudkan

keharmonian dalam kalangan masyarakat pelbagai kaum. Di samping itu, ibubapa

haruslah menghantar anak-anak mereka ke tabika perpaduan apabila berumur 5 tahun ke

atas supaya anak-anak mereka dapat berinteraksi dan memahami budaya lalu membentuk

asas perpaduan yang lebih berkesan kerana semuanya bermula dari sejak kecil lagi.

PERANAN MEDIA MASSA / ELEKTRONIK / CETAK

Tambahan pula, peranan media massa, baik media eletronik mahupun media cetak

juga turut mendorong ke arah perpaduan kerana media-media berkenaan merupakan

saluran komunikasi yang berkesan untuk menyalurkan pelbagai maklumat dari dalam dan

luar negeri kepada masyarakat.

Melalui media massa dan elektronik, kita bolehlah menyiarkan rancangan siaran

langsung semasa perarakan Hari Kebangsaan menerusi saluran televisyen bagi

membolehkan semua rakyat Malaysia untuk menyaksikan detik-detik kegemilangan

puncak acara sambutan pada hari itu. Dengan ini, pasti akan dapat menerapkan segala

nilai-nilai perpaduan yang cuba dipaparkan kepada semua lapisan masyarakat Malaysia.

Selain itu, rancangan-rancangan tentang sejarah Malaysia juga boleh disiarkan seperti

sejarah kemerdekaan Tanah Melayu dan pembentukan Persekutuan Malaysia supaya

- 18 -

menyedari rakyat tentang perjuangan dan usaha pemimpin-pemimpin pada masa lalu

dalam menyatupadukan kaum-kaum di tanah air ini. Begitu juga menyiarkan lagu-lagu

berunsur patriotik melalui radio bagi menyemarakkan lagi semangat kebangsaan serta

menghayati mesej-mesej yang hendak disampaikan menerusi lagu-lagu tersebut di

kalangan rakyat Malaysia. Manakala media cetak pula, haruslah menjayakan ‘Program

Promosi’ yang dilaksanakan oleh kerajaan bagi memperluaskan

hebahan kepada masyarakat agar kesedaran orang ramai terhadap

kepentingan perpaduan dan integrasi nasional yang sentiasa akan

subur. Di samping itu, media cetak juga boleh menerapkan semangat kebangsaan

kepada para pembaca melalui berita dan tulisan ataupun artikel. Oleh itu, media-media ini

haruslah terus menjayakan usaha ke arah perpaduan selaras dengan dasar-dasar kerajaan.

PERANAN MASYARAKAT

Akhirnya ialah peranan yang dimainkan oleh masyarakat. Jika negara kita ingin

terus membangun dan rakyatnya hidup dalam keadaan aman, damai dan makmur, satu

masyarakat yang bersatu padu haruslah diwujudkan terdahulu sebelum menjalankan

strategi-strategi pembangunan negara.

Justeru, kita haruslah membuang sikap atau perasaan negatif seperti sikap

apati/individualistik, perasaan prasangka/prejudis, diskriminasi, stereotaip, etnosentrisme

dan lain-lain lagi dahulu. Sikap atau perasaan tersebut akan mendatangkan kesan-kesan

negatif dan menghalang seseorang untuk menjalin hubungan baik antara kaum lain yang

seterusnya mungkin mencetuskan keadaan masyarakat yang tidak harmoni seperti

rusuhan kaum 13 Mei 1969 atau peristiwa di Kampung Medan. Sebaliknya, kita perlulah

mempraktikkan semangat kejiranan/kekitaan supaya dapat mewujudkan kedamaian dan

kesejahteraan bermasyarakat yang berbilang kaum. Sebagai contohnya, kita boleh

mengamalkan nilai-nilai kejiranan seperti mengutamakan kepentingan dan kebaikan

bersama, tolak-ansur, hormat-menghormati dan sebagainya lalu berbincang dan

bermuafakat dengan jiran tentang hal-hal kebajikan dan keselamatan bersama. Dengan

ini, kita dapat memahami dan menghormati agama dan kebudayaan jiran-jiran yang

- 19 -

pelbagai kaum selaras untuk mengukuhkan perpaduan di kalangan masyarakat yang

pelbagai kaum.

Selain itu, kita haruslah menubuhkan lebih banyak Rukun Tetangga di seluruh

negara kerana ini merupakan salah satu alat penyatuan kaum yang berkesan dalam proses

perpaduan kaum. Dengan adanya sektor Rukun Tetangga, jiran-jiran boleh bergaul

sesama mereka tanpa mengira kaum terutama semasa membuat rondaan di kawasan

perumahan sendiri. Kerjasama dan tanggungjawab melalui Rukun Tetangga dapat

mengembalikan perasaan muhibah yang sedang dipupuk oleh kerajaan sekarang. Namun

begitu, kita bolehlah menganjurkan gotong-royong atau sukan perpaduan di kawasan

perumahan sendiri bagi meningkatkan lagi penglibatan penduduk-penduduk setempat

dalam aktiviti-aktiviti tersebut agar dapat mewujudkan perasaan saling kenal-mengenal

dan sikap tolong-menolong antara satu sama lain di dalam kawasan mereka tanpa

mengira kaum. Oleh itu, melalui Rukun Tetangga adalah titik permulaan yang baik untuk

memupuk semangat setiakawan serta mengeratkan hubungan sesama penduduk setempat

di sesebuah kawasan perumahannya.

Tambahan pula, kita sebagai rakyat Malaysia wajarlah menyambut Hari

Kebangsaan ini daripada menghabiskan masa untuk berhibur sahaja. Sebaliknya, kita

perlulah menggunakan hari yang bersejarah dan penuh bermakna ini untuk menyelami

dan mengukur diri sendiri terhadap sumbangan diri ke arah perpaduan negara. Fikirkan

keadaan negara kita dan diri sendiri sekiranya kita semua tidak bersatupadu? Begitu juga,

jika kita tidak menyelami makna kemerdekaan, kita tidak akan menyedari perjuangan dan

usaha pemimpin pada masa lalu dalam menyatupadukan kaum-kaum di tanah air ini.

Di samping itu, kita bolehlah melibatkan diri dalam kegiatan-kegiatan

bermasyarakatan seperti bersama-sama membanteras gejala-gejala sosial yang berleluasa

di kalangan masyarakat tanpa mengira kaum serta memberikan kerjasama dan sokongan

dalam menjayakan dasar-dasar kerajaan. Maka, ini akan mendorong negara kita untuk

mencapai perpaduan negara dan keharmonian sosial melalui sosioekonomi yang

seimbang di Malaysia.

- 20 -

KESIMPULAN

Perpaduan adalah satu matlamat penting yang dikejar oleh semua negara. Ianya

penting kerana tanpa perpaduan, sesebuah negara itu akan menjadi lemah, sukar untuk

dibangunkan dan mudah diancam sama ada oleh kuasa luar atau perbalahan dalam negara

itu sendiri. Rukun Negara dicipta ekoran daripada rusuhan kaum pada 13 Mei 1969.

Tragedi ini telah menyedarkan pihak kerajaan bahawa perpaduan kaum atau perpaduan

rasional di Malaysia merupakan satu masalah yang sudah lama terpendam. Rukun Negara

bertujuan mewujudkan perpaduan antara kaum melalui amalan unsur-unsur kemanusiaan

sejagat seperti kepercayaan kepada Tuhan, kedaulatan undang-undang dan pemupukan

sifat-sifat keperibadian yang tinggi.

- 21 -

LAMPIRAN

Kiri : Bendera Malaysia yang

dikibarkan pada setiap masa.

Kanan : Rukun Negara yang dirasmikan pada

tahun 1970 untuk membentuk

- 22 -

prinsip pembangunan negara.

Kiri : Pemimpin-pemimpin

negara yang berbilang

kaum mahupun berkaliber.

Kanan : Masyarakat Malaysia yang

terdiri daripada pelbagai

kaum, agama dan budaya.

- 23 -

Kiri : Bahasa Melayu sebagai

bahasa perpaduan.

Kanan : Tugu Negara menguatkan

semangat nasionalisme.

- 24 -

Kiri : Pembacaan ikrar taat

setia oleh wakil-wakil

kaum di Malaysia.

Kanan : Semangat perpaduan di

kalangan pelajar-pelajar

yang berbilang kaum.

- 25 -

Kiri : Khemah Kerja Integrasi

menguatkan perpaduan.

Kanan : Kebudayaan Kebangsaan

Malaysia.

- 26 -

BIBLIOGRAFI

Aleeya Atiqah bt. Ammar dan Mohd. Aizat Idrus (2004), Fokus e-masteri SPM

Sejarah Tingkatan 5, Bangi : Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Fatimah Azzahra dan Yusri Ab. Malik (1995), Hari Perpaduan, Petaling Jaya :

Penerbit Setiamas

Ranjit Singh Malhi (1988), Siri Rujukan Pengajian Am Kenegaraan Malaysia,

Petaling Jaya : 1988 Federal Publications Sdn. Bhd.

Ruslan Zainuddin, Ku Halim Ku Arifin, Dr. Zaid Ahmad dan Dr. Ho Hui Ling

(2006), Hubungan Etnik, Shah Alam : Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Wong Khek Seng, Raminah Hj. Sabran dan Kok Meng Kee (2005), Pengajian Am

Kertas 1 & 2 STPM, Shah Alam : Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

- 27 -