Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian...

52
1 Kristian Tlangau www.mizoramsynod.org

Transcript of Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian...

Page 1: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

1Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Page 2: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

2Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Synod PuipateModerator : Rev. F. LalrinnungaSecretaries : Upa R. Dêngzîkpuia (Sr.)

Rev. R. Vânlalnghâka (Jr.)Finance Officers : Rev. P.C. Pachhûnga

Rev. H. RemthangaStatistician : Rev. R. LalnuntluangaSr. Executive Secretary : Rev. Lalramliana PachuauExecutive Secretary : Rev. B. Sângthanga

Kum 106-na February 2018 Bu 1,265-na

Editor : Rev. Dr. C. Chawnghmingliana Ph. 2316411(R)Joint Editors : Rev. P.C. Pachhûnga

Upa H. RonghâkaUpa Prof. R.L. ThanmawiaRev. P.B. Mankima

Business Manager : Upa C. LalbiaktluangaSynod Office, First FloorMission Vêng, Aizâwl – 796 001

Office Phone 2324590; e-mail: [email protected]

Kum khat lâk man : Rs. 50.00A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod Office First

Floor, Mission Vêng, Aizâwl hriattîr tûr.

Thu chhuahte hi Editor ngaih dân a ni vek kher lo.

The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram

A CHHÛNGA THU AWMTE1 . Editorial 12 . Mizoram Synod 23 . Lâwrkhâwm 94. Zawhna leh Chhânna 145 . Sermon: (1) Krista rilru leh rawngbâwltu nun 19

(2) Mahni inthunun 236 . Rah chhuah loh kit rawh 287 . India ram khawpuia kohhran din hi a \ûl rêng em? 318 . Kohhrana inhmangte tâna hmangchâng 379 . Pathian thu leh fakna hlate hi 4010. Sûnna 43

Page 3: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

3Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Editorial

THU ÂWIHNAPa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk

rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan, “Ka duh lo” a ti bung nghat a.A tih dik lohzia inhriaa inchhîrin a inlamlêt a, grep huanah chuan ava kal a, hna chu a va thawk ta a. Pakhat zâwk chuan, “Aw le, kapa, ka va thawk ang e” a ti a. Kal lovin inah a awm ta mai mai a.‘Aw le ka va thawk ang e’ tia thlum taka chhânna, a taka tih awmsi lo ai chuan ‘ka duh lo’ tia chhânna \awngkam duhawm lo zetmai, a hnua inchhîr avânga hna va thawk lehtu chhânna chuan palung a tiawi zâwk.

Lalpa rawngbâwlna kawngah pawh hian ‘ka ti ang’ tia ti leh silo ai chuan tih tum lêm lo, inchhîra sima thu âwih taka ti leh tazâwkten Lalpa lung an tiawi zâwk ngei ang. Sâp thufing chuanbetter late than never a lo ti a, chu chu ‘Tih loh tawp ai chuan tlaipawh a \ha zâwk’ tihna a ni âwm e. Inkhâwm loh tawp ai chuan tlaipawh a la \ha zâwk, tlai loh tluk phei zawng a awm lo. Luhlulna chuinchhîrnain tih-nêm a ni a. Inchhîrna chuan thu âwih bâwihah ahruai lût \hîn. Rev. Lalnghînglova chuan, “Mi inngai hniam chuaneng mah a ti thei lo va. Mi inngaitlâwm erawh chuan thu a âwih a, ahuaisen a, a taima a, Pathian duh zâwng a ti thei \hîn” a ti.

Rawngbâwltu senior, kam thlum, thawh tûr thawk \ha pei si loai chuan mi sual nih inhria, sima hawi kîra thiam lo chung chungpawha Lalpa tâna thawk mai zêl mi hian Lalpa an tilungawi zâwka, Lalpa pawhin a ngaihsak zâwk. ‘Miin Pathian thu a âwih chuan,a thu pawh Pathianin a âwih ve \hîn’ - Mios of Belos.

Page 4: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

4Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

– Executive Secretaryi/c Publicity, etc.

1. Office hawngMizoram Presbyterian

Kohhran Synod Office lehSynod hnuaia department hranghrangte chu Krismas leh kumthar vuak vêtah chawlhkâr hnihzet khâr a nih hnuah January 8,2018 khân Office hawn a ni lehta a. Office kai \an ni hmasa ber,zîng devotion chu Moderator,Rev. F. Lalrinnungan hruaiinthawktuten \awng\ai ruala inhlantharna hun an hmang.

Kum 2018-ah hian SynodOffice chhuahsan mi pariat anawm a, an zînga pali chu pension-a chhuak an ni a, pali dangteerawh chu Synod inkhâwmpuileh committee-in an awmna hmuntûr a ruatte an ni. Thawktu hmundanga insawnte chu:

(1) Nl. Vânlalsâwmi, Co-ordinator, MSSU chuSupetintendent, Hmangaihna In,Durtlângah.

(2) Pu H. Vânlalchhuanga,Synod Mission BoardSupervisor of Schools chuWarden, Ramthar Hostel,Mission Vêngthlangah.

(3) Pu K. Lalruatliana, OA,Synod Mission Board chuMDTC, Bualpuiah.

(4) Rev. R. Lalhmingthanga,Director, Family Guidance &Counselling Centre chu Pastori/c Mission Vêng Bialah.

Tin, hmun dang a\angaSynod Office-a lût thar mi 12an awm bawk a, chûngte chu:

(1) Rev. F. Lalrinnunga,Moderator

(2) Rev. Lalsângbera,Director, FG&CC

(3) Rev. Ramngaihawma,Counsellor, FG&CC

(4) Rev. C. Lallungmuana,Counsellor, FG&CC

(5) Rev. Hmingdailova,MSSU

Page 5: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

5Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

(6) Pi Laldâwnkimi, Asst.Cordinator, MSSU

(7) Pu albert Lalhmangaiha,Asst. Co-ordinator, Synfo

(8) Pu T. Lalchhuangliana,Mission Promoter, SynodMission Board

(9) Pu Lalbiaknunga, OA,Synod Mission Board

(10) Pu K. Laldawngliana,OA, Synod Mission Board

(11) Pu TC Lalruatfela,OA, Synod Mission Board

(12) Pu C. Lalronghâka,Synod Mission Board

Anni bâkah hian SynodOffice-a awm sa, awmna hmunsiam rem mi pali an awm a,chûngte chu: Pi Zothansiami,OA, Archives chu MSSU-ah.Pu PC Lalramliana, OA, Gen.Administration chu Archives-ah.Upa Lalrosânga, OA, MSSUchu Gen. Administration-ah.Rev. Zoramsânga, MSSU chuSocial Front-ah.

Kum kal taa Synod ServiceBoard-in Synod Trust Deptt.-aJunior Engineer atâna a lâk thar,Tv. Lalhriatrenga, Bethlehem

Vêngthlang chuan a hna a zawmthar bawk.

2. Bial thar hawnSynod 2017-in a lo rêl tawh

angin Pastor Bial thar 12(Mizoram chhûngah – EastLungdâr Vênghlun, ChhinghhîpMualpui, Kolasib Vêngthar lehHmâwngbu te; Mizoram pâwn(Pastoral) Kalain te; MissionField-a mi pali – Serampore,Ara, Chandigarh leh Mirik te lehMasihi Sangati Bial hnih) te chuDt. 13.1.2018 khân hawn fel ani ta.

Tin, Pastor awmna hmunsawn leh nemngheh tharte bâkahPro. Pastor atâna lâk tharte chuan awmna tûrah Dt. 14.1.2018khân dah ngheh an ni bawk.

Kum 2018 April thlaa zir zotûr mi pangate dah ngheh hunatân May 13, 2018 ruat a ni a,Sihphîr Vêngthar Biala Pastor-a awm tûr Rev. V.L. LuaiaHrânleh, Sr. A/S, PCI chu PCIGen. Assembly zawh, June 3,2018-ah dah ngheh a ni ang a,Walesa\anga Bilkhawrthlîr Bialaawm tûr Rev. Z. JohnMalsâwma Colney dah nghehhun tûr chu la ruat a ni ang.

Page 6: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

6Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

3. Bial hmui ngai leh hmuitutûrte

Synod Officers Meeting(OM 3 of 12.12.2017) chuanBial hmui ngai leh a hmuitu tûrhetiang hian a ruat:

(1) Mamit Bial - Rev.Lalchhuanawma, MamitHmunsâm.

(2) N. Vanlaiphai DamdawiVêng - Rev. Zodinpuia, N.Vânlaiphai.

(3) Sialhâwk Bial - Rev. H.Malsâwmzuala, Khawhai South.

(4) Zobâwk, Lunglei Bial -Rev. C. Lalduhawma, LungleiChanmari.

(5) Khuanglêng Bial - Rev.H. Lalrinsânga, Vânzau.

(6) Bîlkhawthlîr Bial - Rev.Michael Lalchhuanawma,Bîlkhawthlîr Hmârvêng.

(7) Sihphîr Vêngthar Bial -Rev. C. Sâpkaia, Sihphîr.

(8) Sakawrdai Bial - Rev.Lalfakawma, Zohmun.

4. ZinSynod Puipate hetiang hian

Pastor Bial thar hawn leh PastorInduction neihpuiin an zinchhuak:

(1) Rev. F. Lalrinnunga,Moderator, E. LungdârVênghlun Bial thar hawn lehPastor Induction.

(2) Rev. B. Sângthanga,Executive Secretary, ChhingchhîpMualpui Bial thar hawn lehPastor Induction.

(3) Rev. P.C. Pachhûnga,Executive Secretary, KolasibVêngthar Bial thar hawn lehPastor Induction.

(4) Rev. R. Lalnuntluanga,Statistician, Hmâwngbu Bialthar hawn leh Induction.

(5) Rev. H. Remthanga,Finance Officer, PastorInduction, Vairêngteah.

(6) Rev. R. Vânlalnghâka,Secretary (Jr), Pastor Induction,Saitualah.

Tin, Rev. LalramlianaPachuau, Sr. Execut iveSecretary, Pastor InductionMission Vêng Bial.

5. Synod Prison MinistrySynod Prison Ministry

chuan kum 2017 Krismas lehkum thar 2018 chu SynodModerator hovin Central Jail-ahan hmang a, ni 25.12.2017Krismas niah chawhma

Page 7: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

7Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

inkhâwm Rev. B. Sângthanga,Executive Secretary i/c SPM-ina kaihruai a, Synod Moderator,Rev. F. Lalrinnungan Pathianthuchah a sawi. Chawhnuinkhâwm chu Rev. R.Lalvulluaia, Director, PrisonMinistry-in a kaihruai a, Dr.Laldinliana Vârte, Mission VêngPastor Bial K|P Leader-inthuchah tawi a sawi a, Rev. B.Sângthangan thu tawi a sawibawk. Chawhma leh chawhnuinkhâwm inkârah hian zai honahun hlimawm tak an hmang a,tlaiah Krismas ruai tuihnai tak ankîl ho a ni.

Synod Prison Ministryrawngbâwlna hi Mission VêngPastor Bial Zaipâwlin an\awiâwm a, anni kaihhruainahian zai hona hun hlimawm takhman a nih bâkah zaithiam zaileh lemchan lam chi te a awmbawk. Krismas hmanna tûr hianSPM chuan `25,000 a pe a,heta ̀ 20,000 hi Mission VêngKohhran thawh ̀ 20,000 a ni.

Kum thar 2018 lawmna hiDistrict Jail, Aizâwlah hman a nia, chawhma inkhâwmah Rev. R.Lalvulluaian inkhâwm a kaihruaia, Pathian thuchah Upa J.

Lalzâmliana, Mission Vêngin asawi. Chawhnu inkhâwmah Rev.B. Sângthangan inkhâwm akaihruai a, Rev. F. LalrinnunganPathian thuchah a sawi. MissionVêng Kohhran Biak InpuiMelodious Choir leh zaithiam zaite ngaihthlâk a ni a, tlaiah kumthar lawmna ruai tuihnai tak kîlho leh a ni bawk. Krismas lehkum thar lawmna atân SPMchuan `15,000 a pe a, hêngsumte hi Mission Vêng Kohhranleh Tuikhuahtlâng KohhranHmeichhiaten an thawh a ni.

District Jail hrang hrangahpawh District SPM hruaitutekaihhruainain AdvanceChristmas leh Krismasprogramme hlimawm tak hmanvek a ni a. Hêng District hranghrangte Krismas hmanna tûrhian Synod Prison Ministrychuan ̀ 5,000 \heuh a pêk bâkahDistrict hruaitute hma lâknainKrismas thilpêk chi hrang hrangpêk a ni bawk.

6. Revival Synod Revival bum tumin

December 27.12.2017 zân khânAizâwl khawpui chhûng hmun20-ah Operation Nehemia,Open Air Service buatsaih a ni

Page 8: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

8Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a, hêng hmunah te hian lobuaipuia lo \awiawm tûr kohhrante, Revival Committee a\anga\awiâwmtu tûrte ruahman a ni a.A lo buaipuitute hnênah hian`5,000 \heuh pêk a ni a.

Operation Nehemiahmanna hmunte leh thusawitutechu hetiang hi a ni: ZemabâwkahPu C. Lalnunsânga, |huampuiahUpa K. Lalhunpuia, Leitanah R.Lallungmuana, BâwngkâwnahUpa T. Lalthlengliana, RamhlunNorth-ah Upa Ramtharnghâka,Châltlâng Dâwrkâwnah R.Zaihmingthanga, Chanmarikâwnah Upa C. Lalchullova,Dâwrpuiah Lalremruata,Vaivakâwnah Upa R. Lalhma-chhuana, Temple Square(Tuikual)-ah Upa PC Lalhma-chhuana, Mission Vêng(Sikulpuikâwn)-ah Vânlalvuana,Kulikâwnah Malsâwmthara,Khatlaah Joseph Zaihming-thanga, Mission VêngthlangahLalfakzuala, Bûngkâwnah R.Lalrinsânga, Dintharah JerryLal\anpuia, College Vêngah K.Lalawmpuia, BethlehemVênglaiah Lalsânglûra Râlte,Chhînga Vêngah C. Lalram-thara, Electric Vêngah Henry

Lalhmingthanga te an ni a. Hêngbâkah hian Speaker-te leh teammember Aizâwla mite chu anvêng hnai remchâng apiangah antel bawk.

Krismas leh kum thar vuakvêtah Aizâwl dai vêl hmun hranghrangah feh chhuah a ni a, hênghmunah hian ruahman lâwkangin hun hman a ni a, chawhrualin zan khatah mi 200 chuang\awng\aipuina leh titipuina hunhman \hin a ni.

Synod Revival buatsaihinJanuary 9-20, 2018 chhûngkhân Camping Centre,Neihbâwihah ruihhlo ngaitepual (special camping) buatsaiha ni a, hetah mi 180 chuang anlût a, Speaker atân Laldinthara,Gospel Meichher Team hmana ni. Chanmari West Kohhranina \ûl apiang an buaipui a, campchhuah January ni 21, 2018-ahChanmari West Kohhranah hianFollow up programme hman ani bawk ang. Kum dang angbawkin Synod RevivalCommittee chuan SynodCamping Centre-ah thla tinCamping a buatsaih leh dâwn a,camp-a lut duh chuan RevivalDeptt.-ah ngaihven tûr a ni ang.

Page 9: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

9Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

7. Synod Service BoardSynod Service Board chuan

a hnuaia mi ang hian thawktu ala thar:

(1) Synod Higher SecondarySchool-a English Lecturer(contract) atân Nl. Lalrinawmid/o K. Lalngheta, NurseryVêng, Aizâwl.

(2) PRESCOM-a Foreman(contract) hna thawk tûrin PuMalsawmdawngliana s/oLalchhuanawma, BûngkâwnVêngthar.

(3) Synod Mission Boardhnuaia thawk tûrin contractmissionary mi 69 lâk thar an nia, anni hi January 10, 2018a\anga February 2, 2018 thlengkhân Orientation class neihpuian ni.8. MTC

Missionary TrainingCollege, Mission Vêngthlangchuan January 8, 2018 khânoffice an hawng \an a, hemi nivêk hian Principal thar Rev.Vânlalrova Khiangte dahnghehna hun hman a ni.

9. HospitalJanuary 10, 2018 khân

Synod Moderator, Rev. F.

Lalrinnunga chuan Synod HospitalComplex-ah Nursing Collegebuilding tûr lungphûm a phûm.College building hi a dung ft. 150leh a vâng ft. 45-a zau, chhâwnglia sak tûr a ni. Synod inkhâwmpui2017 chuan Synod Hospital-aNursing School chu NursingCollege-a hlân kai a rêl a ni.

10. MSSU Zirtirtu Training January 20, 2018 khân

Zemabawk East Kohhranahbuatsaih a ni a, MSSU Trainers– Upa Zohmangaiha,Zemabâwk Vêngthar leh UpaC. Lalbiaksânga, ZemabâwkNorth te an kal.

January 20, 2018 khânChawnpui Kohhranah buatsaiha ni a, hemi hunah hian Upa B.Lalhmunliana, BethlehemVênglai, MSSU Trainer leh PuJohn Lalhruaitluanga, Asst. Co-ordinator, MSSU te an kal.

January 20, 2018 khânHlimen Dâmvêng Kohhranahbuatsaih a ni a, MSSU TrainerUpa K. Vânlalnghâka, RamhlunEast leh Upa Lal\hahluna Ralte,Asst. Co-ordinator, MSSU tean kal.

Page 10: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

10Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

11. Education Dt. 29.1.2018-7.2.2018

chhung khan PES a\anga HSLCexam turte tan Pre-Board(common question) exambuatsaih a ni a, hei hi PES dintirh a\anga HSLC tan bîka siamvawi khatna a ni. Aizâwl khawpui chhûnga

PES te chu Rev. B. Sângthanga,Execut ive Secretary i/cEducation leh Pu P.C.Vânlalhruaia, Supervisor ofSchools te chuan tlawh chhuahvek tumin hma an la a, ni12.1.2018 a\ang khân an tlawh\an a, thawktute leh zirlaitebâkah Management BoardMember-te nên inkawm honahun \ha tak an hmang.

12. Kohhran HmeichhiaWomen Centre, Phun-

chawngah puan\hui zir tûr (4th

batch, mi 40) leh puantah zir tûr(2nd batch, mi 10) hlanna hunhman a ni a, Rev. P.C.Pachhûnga, Executive Secretaryi/c Kohhran Hmeichhiain ahmanpui. Puan\hui leh puan\ahhi a hma lama thla ruk zir ni \hînkha kum 2018 a\ang hi chuankum khat chhûng zir a ni tawhdâwn a ni.

13. SECSynod Executive Committee

chu February 21-23, 2018chhûng hian an \hu dâwn a, hetahhian Synod 2017 leh BoardCommittee-in SEC bawh zuitûra a dahte ngaihtuah a ni ang.

14. Moderator ProgrammeSynod Moderator, Rev. F.

Lalrinnunga chuan January,2018 chhûng khân hetiang hianhun a hmang:Dt. 12-15.1.2018

East Lungdâr Vênghlun Bialthar hawn leh Pastor Inductionneihpui.

20.1.2018 (Inrinni)Zân - South Vanlaiphai, SangauBial21.1.2018 (Pathianni)Chawhma - South Lungpher,Sangau BialChhûn -Râwlbûk, Sangau BialZân - Sangau, Sangau Bial

22-23.1.2018 (Thawh\anni-Thawhlehni)

Chhimbial Committee &FG & CC hawn30-31.1.2018 (Thawhlehni-Nilaini)

John William HospitalCommittee, Lunglei

Page 11: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

11Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

YouVersion-in 2017chhûnga Bible châng

chhiar hlawh zual a târlang

Phone a\anga Bible chhiartheihna hmanraw lâr tak pakhatYouVersion Bible App chuankum 2017 chhûnga Bible chângchhiar hlawh ber chu Josua 1:9a ni, an ti. Chuta thu inziak chu“Thu ka pe che a ni lo’m ni?Chak tak leh huai takin awmrawh; hlau suh la, zâm hek suh:LALPA i Pathian chu i kalnaapiangan i hnênah a awm zêldâwn alâwm,” tih kha a ni.

YouVersion Bible App hivawi maktaduai za thum ngawtphone-a dah (install) a ni tawha, dah thar hi ni tin an la awm zêlbawk. Kum 2017 chhûng khânBible châng tlûklehdingâwn19.7 chhiar a ni a,tlûklehdingâwn 1.4 zetchhinchhiah (bookmark) niinkum khat chhûngin second tin

châng 532 chhiar \hin a ni tih abuaipuitute chuan an sawi a,kum 2033-ah hian khawvêlmihring za zêla 99.9-inYouVersion Bible hi an chhiartheih nân hma an la mêk a ni.

- CHRISTIANHEADLINES.COM

China rama CatholicBiak In tihchhiat duhlovin an pung khâwm

Zhifang khua, Xian Citydistrict-a Catholic Biak Inpakhat chu thuneituten phalnanei lova sak a ni tiin Decemberni 24, 2017 khân an \hiahsak.

He Biak Ina lawi Catholicmi za chuang zet pung khâwmin,“Kan Biak In min pe lêt rawh u,sakhaw zalênna kan duh,” tiin anau rual a.

He Biak In hi kum 1999-asak kha a ni a, sak a nih hma hauhhian thuneitute hnêna tihfel ngaizawng zawng tihfel a ni a, phalnanei thlapa sa an nih thu kohhranhruaitute chuan an sawi thung.

Sawrkârin Biak In kiangahhian kawngpui a siam thar a,kawng kam chu khualzin mitehîpna atâna siam an duh avângin

Page 12: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

12Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hetiang hian an kalpui ta niin mipakhat chuan a sawi a. Thuneitulam hi chuan an \hiahna hmunahhian sak leh an tum kher an rinloh thu leh lei min thei laka himtâwk lo a nih chu sawrkâr lamhian an \an chhan niin a sawibawk. Hetih lai hian thuneituteleh kohhran hruaitute hi an inbemêk a ni.

- UCANEWS.COM

Lehkhabuah Hindu-hovin Kristian an phiar

rûk thu târ lan a niKum 2008 khân Hindu

puithiam Odisha-ah SwamiLaxamanananda thah a ni a.Khami avâng khân Hindusakhaw vuantute chuan anpuithiam ruang chu hmun hranghrangah kawng zawhpuiinKrisiante thah a nih thu an aupuia. Khami avâng khân Odisha-ah chuan pawi sawi lo Kristianeng emaw zât thah an ni a, BiakIn tihchhiat a ni a, sâng tam takchuan an in leh lo an tlânchhiatsan a nih kha.

Kha thil thleng avâng khânKristian mi pasarihte chutualthattua puha man an ni a.

Kum 2016 May thla khânchhuah an ni ta chauh a ni.

Prafulla Samantara, vântlângtâna thawktu pakhat chuanlehkhabu pakhat ‘Tu nge SwamiLaxamanananda that?’ tih chutichhuakin a lehkhabuah chuankhâng thil thleng kha dik lo takamipui inkaihhruaina a nih thu lehpolice finfiahnate chu dâwt a nihthu a târ lang a. Hindu-tenKristian phiar rûkna hmanruaatân an hmang niin a sawi.

-UCANEWS.COM

India ramah Krismasvuakvêt laiin Hindu

firfiakte hmun 23 vêlahan che

International ChristianConcern (ICC)-in a târ landânin Hindu firfiakten Krismashunpui vuakvêtah India ramhmun 23 vêlah Pathian faka zaitebâkah Krismas lâwm tûraKristian inpuahchahte an rîkrâp.

He inrîkrâpna avâng hianKristian eng emaw zât chudamdawi inah dah an ni a. Kum2017 Krismas a langa hmangngam lo eng emaw zât an awmbawk.

Page 13: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

13Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

December ni 19 khânVishwa Hindu Parishad intitechuan Rajasthana Kristian mi300 vêl pun khâwmna an tibuaia. Pastor Bansila Mena, he punkhâwmna huaihawttuin a sawidânin phalna neia Krismas lothleng tûr ur lâwkna atânahetianga kal khâwm an nih thuhi a sawi a. Inkhâwm hunchanve vêl an hman laiin hêngHindu firfiak 20 vêlte hian rawntibuaiin police mi leh sa an rawnhruai a, \awng rinna hmanruatetichhiain Bible te an suasam zuia ni.

Madhya Pradesh-ahDecember ni 20 khân Catholicmi 30 vêl Krista piang tûr pualacarol-a hun hmangte chu policestation kawtah an lîrthei hâlsakan ni bawk.

- CHRISTIANHEADLINES.COM

Ur lâwk nia Burmatualchhûng buainaah

Kristian eng emaw zâtan hliam

December thlaa Burmasawrkâr sipaiin Burma sawrkârlaka hel a beihnaah pawisawi loKristian eng emaw zâtin an tuar

niin Morning Star News chuana târ lang. Laiza, KachinIndependence Organisation(KIO) hel pâwl awmna khuachu December ni 24, ur lâwk nikhân Burma sawrkâr sipaitensilai nêna \hâwng thutin sikulpakhata zirtîrtu leh zirlai an hliamthu târ lan a ni a. Sin Gau,Assistant Pastor, Kachin BaptistConvention-a mi chuan ur lâwkni hi chu Kristianten Lal thar lopiang tûr hmuaka an inpuahchahhun a ni a, hetiang hian Krismasdâwnah sawrkâr sipaite hi mipuitithlabâr zâwngin an che fo a ni,a ti.

- CHRISTIANMETRO.COM

India, China lehNigeria-ah Kristian

tihduhdahna a thlengnasa dâwn!

United Kingdom-a pâwlpakhat, The Annual PersecutionTrends Report chuan kum 2018-ah hian India, China leh Nigeriaramah te Kristianten tihduhdahnaan tuar nasa zual dâwn niin a târlang.

China ram hian Kristiantekhuahkhirhna kawngah nasa

Page 14: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

14Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

zâwkin hma a la a. Krismashmangtute zîngah Krismas putarincheina te pawh khapsak an ni.Anhui-ah chuan sawrkârinvântlâng hmunte chu Krismashmanna atân phal a nih loh thu achhuah a. Krismas lam rawngkai Krismas tree leh khawlai cheite pawh a khap bawk.Zheijang-ah chuan thuneitutenKrismas tree an tichhia a,Hangzhou-ah pawh Krismaslâwm tûra inbuatsaih diam tawhKristiante chu Krismas hmang lotûra thupêk an ni bawk.

February thla hian khauh lehzuala thupêk chhuah an tum niinan sawi a. Pathian biakna hmunaan hmante pawh sawrkâr laminan thunun nual tawh a, phalna neilova din Biak Inte pawh a \ûlanga sawrkârin kut a thlâk tûrthu an sawi a. Phalna nei lovaKristian pung khâwm \hînte tânpawh hun khirh tak a thlengdâwn niin an târ lang.

Tu pawh phalna nei lovaKristian sakhuana thila mipui punkhâwmna buatsaih leh punkhâwmna atâna in hmantîrtu chupawisa tam tak chawitîr an nidâwn a ni.

Kum 2017 chhûng khânChinese Kristian 13-te chu mimal ina Pathian biakna hun anhman avângin tân inah khung anni a. Pastor pakhat phei chu kutthlâk a nih bâkah kum 12chhûng tâng tûra a chung thu rêla ni bawk.

Nigeria ram pawh hiKristiante tâna hmun hrehawmtak tûr niin an sawi a. Kristianbitna hmun leh khaw tê deuhtechu Fulani-hovin nasa takin anrîkrâp a. Mi tam tak thatin anin leh lo a\ang tein an ûm darha. Fulani-te hi râlthuam nênachein Islam sakhaw thehdarhna atân hêng Kristiante hian rîkrâp chhunzawm zêl dâwnniin târ lan a ni.

Hindu firfiak pâwl inzawmkhâwmte chuan India ramakhawsa zawng zawngten Hindusakhua an vawn theih nânsakhaw dang vuantute churîkrâp tûrin hma an la mêkbawk niin târ lan a ni a. Hei hiannasa takin Kristiante dinhmun tûra târ lang niin an sawi bawk.

- RELEASEINTERNATIONAL.ORG

Page 15: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

15Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Iran-a Kristiantihduhdahna tuar

mêkte tân Israel PrimeMinister a ding!

Kum 2017 December ni 23-a Iran Foreign MinisterMohammad Javad Zarif-a’nTwitter-a a thu post chuBenjamin Netanyahu, IsraelPrime Minister chuan,“Pâwnlânga lan mawi tumna maia ni,” tiin a sawisêl.

“Hlim tak leh thlamuang takinKrismas hmang ula, Kristaremna palai hna thawkchhunzawm zêlin kum thar ihmang ang u,” tia Javad Zarif-an Twitter-a a post chu IsraelPrime Minister Netanyahuchuan, “Kristian jail-a tângmêkte hian eng angin nge anngaih ang tih ringawt kangaihtuah a, he thu post hiIranian \halai rualte hian eng

angin nge an dawnsawn ang tihka ngaihtuah bawk,” tiin a sawive thung.

Iran-ah hian Youtube,Facebook, Twitter leh GooglePlus te vântlâng khawih phallohvin sawrkârin a thunun a.“Han ngaihtuah chhin ula, ri lovinmahni inah chhûngkuain kan\awng\ai a, thâwklehkhatah sipairawn lang thutin tân inah minkhung a, Kristian kan nih avânginnasa takin min nghaisa a.Kristian an nih avânga tângmêkte Krismas chibai bûk hi engang nge ni ngai, pâwn lânga lan\hat tumna bâk a ni lo,” tiinNetanyahu chuan a sawichhunzawm bawk. He a thusawihi facebook-ah a târ lang nghenghe a. Iran-a Kristian tihduhdahtuar mêkte tân chuan huai takaa din thu leh khawvêl pawhanmahni lama a \an thu a sawibawk a ni.

-CBN.COM

Zirlai kum 10 mi leh kum 11 mi chauh hmaah zirtîrtu pakhatchu lukhum phawk meuhin a kûn a, a bula mi chuan, “Engtiziange khatia naupang hmaa i tih mai?” a ti a. Ani chuan, “Hêngnaupangte hi eng nge an la nih dâwn tu’n nge hria?” tiin achhâng a. Chuta naupang pakhat zâwk chu Martin Lutherahi a ni.

Page 16: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

16Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Liansanga Tlau Rûn,Kanan Vêng, Aizâwl

zawhnate

Z.1. Kan Bible hi bu 66 kan tia. Obadia, Juda, Johanalehkhathawn pahnihna lehpathumna te hi phêk li chauha ni si a. Lehkhabu an tlingem ni?

Ch. ‘Ken vêl leh chhiar aawlsam zâwk nâna lehkha ziakphêk eng emaw zât chilh khâwmhi’ lehkhabu tih a ni tlângpui a. Aphêk tam lam sawi a ni lêm lo.Chu vâng chuan Obadia, Juda,leh Johana lehkhathawnpahnihna leh pathumna te pawhhi lehkhabu a tling lo tih ngawttheih a ni bîk lo. Amaherawhchu,tûnlaiah erawh chuan lehkhabuchhuahtu (Publishing House)\henkhat chuan lehkhabu tlingtûra phêk awm zât tûr bituk annei \hîn.

Tin, thuziak hlâwm hranghrang bu khata dah khâwm anihin a thu hlâwm hrang hrangte

chu lehkhabu tih an ni bawk.Entir nân: Aristotle’s Physics,Bible leh Egyptian Book of theDead chhûnga hlâwm hrangte hilehkhabu tia sawi \hin a ni.

Z.2. No. 7 hi Pathian nambarkan ti ringawt a. Dragon-in lusarih a nei a. Chawimawinalukhum pasarih a nei a.Sakawlhin lu sarih a nei bawka. Pasarih hi Pathian nambara ni bîk em ni? Khawiah ngea inziah?

Ch. No. 7 hi Pathian nambar anih thu Bible-ah inziak hran lomah se Bible-ah hian nambar hiawmze nei taka hman a ni tih hichîk deuhva chhiar tân hriat theiha ni. Nambar lanna zawngzawng awmze neihtîr tum vektûr a ni lo, ‘a sen rêng rêng chuhlau zêl ang che’ tih ang a ni lo.A nihna ang chiah chiaha hmantam tak a awm laiin hmun tamtakah chuan a nihna ang chiahchiah ni lo deuh pawhin hman \hina ni bawk. Entîr leh awmze neiahman a nih erawh chuan No. 7hi sakhaw thil serh sawi nânhman deuh bîk a ni. A hmannaazirin a ni chiah chiah nge entîrnaneia hman tih hriat a ngai a ni.

Page 17: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

17Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Z.3. Tirhkohte Thiltih bung 5-ah Anania thiltih dik lo hi“Mihring bum i ni lo, Pathianbum i ni,” a ti a. Pathian hi abum theih ngai em ni? Annupa hian an phûm nghâl a.A pasal hi a nupui hriat miahlovin an phûm nghâl niin asawi a. A va Pathian thu love. Hei hi sual hnathawh ngePathian hnathawh? An nupahian vânram an kai ang em?

Ch. I zawhna ang deuh chiah hiFebruary 2017 khân kan chhângtawh a, i lo en tel leh hrim hrimdâwn nia. Mi \henkhat hian‘Bible thu hi a nih ang ang hianpawma, zawm mai tûr’ an ti \hîna. Bible thu hi a ngial a nganapawm tûr chi te, hrilhfiah deuhngai chi te a awm tih hi hriat rengtûr a ni. A ngial a ngana pawmvek tûr leh zawm vek tûr ni tase: Mipa tân hmeichhe khawihloh a \ha tih te, ...hmeichhe thusawi khap te hi a buaithlâkkhawp ang. ‘...Pathian bum i ni’tih pawh hi a ngialngana pawmaiin hrilhfiah deuh chi a ni ang.‘Mihring bum tum i ni lo va,Pathian bum tum i ni zâwk e’ atihnaah ngai ila a Bible thu tumpawh a phawk fuh zâwk ang.

Anania thih thua a nupuipawh hrilh hauh lova an phûmnghâl mai hi thil mak ang rengtak chu a ni, a chhan pawh hriata har hle. Rin thuin hrilhfiahtu\henkhat chuan Anania thih thuhrilhtu tûr an inhmu zo lo niin anngai. Derrett-a chuan hetiangthihna, Pathian thiltih ni ngeia anhriat hi mitthi pângngai vuia vuichi niin an ngai lo vang a, anphûm nghâl ta chûk chûk mai ani ang e a ti ve thung.

Anania leh a nupui Saphirivânram kai leh kai loh hi chuPathian chauh lo chuan, tu mânan hre lo ang a!

R. Lalramthanga,Châltlâng zawhna

Z. Kohhran Upa, mipathmeichhiatna avângaPresbytery-in Upa nihna ahlihsak hi a awmna kohhranahdân zawh kim a ni zui thei nge,phuar ve tûr ni ang?Ch. Upa nihna hlihsak a nihchhan azir a ni ang. Puhmawhnavâng ringawta hlihsak a nih chuana awmna kohhranah dân zawhkim a nih zui theih loh ngawtnatûr a awm lêm lovin a lang.Amaherawhchu, uirena avânga

Page 18: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

18Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Upa nihna hlihsak a nih chuanthunun ngei ngei tûr a ni ang.

Vânlalringa, Maitezawhnate

Z.1. Isaia 7:14 thu hi Isua lopian tûr thu sawi lâwkna angangaih leh sawi a ni \hîn a. Isaia7 bul a\anga han chhiar hianIsua pian tûr thu sawi lâwknaa va ang lo ve. Juda lal Ahaziadam laia a hmêlmate tihtlâwman nih tûr hrilhlâwkna a vanih hmêl ve. Min hanhrilhfiahsak teh.Ch. I sawi dân hi a dik tho rualinzir mite chhui dân hi hriat tel vea \ûl \hîn. Israel fate beisei dânchuan hmêlmate hneh tûrinMessia a lo piang ang a. ChuMessia chuan hmêlmate chu arawn tudawl dâwn a ni. Lal Isuaa lo pian khân Thuthlung HluiaMessia an beiseia ngei kha niangaiin he lai (Is 7:14) thu pawhhi Pathian thu zir mite chuanIsuaah an hmehbel ta a ni ang.

Z.2. KHB No. 248-na‘Khawiah pawh ni chhuahnaapiangah’ tih hla châng linatlar thumna ‘Nun ninginchatuan chawlh an chang’ tihhi hriat thiam a va har ve.

Nun ning tih awmzia ka longaih ve dân chuan mibeidawng, pawisak pawh neitawh lo, mi awm \ha duh lotesawina niin ka lo hria a.Chutiang miten chatuanchawlhna an han chang hlauhtûr hi sawi fiah a va ngai ve.

Ch. He hla hi kohhrantenChanchin |ha an buaipui lutukloh laia kum 1719-a IsaacWatts-a’n a phuah a ni a.Missionary rilru pua hla phuahhmasak pâwl tak a ni âwm e.He hla a phuah lai hian Chanchin|ha hril hi tûnlai anginkohhranten an la vei tehchiam lo.Hla leh sermon-ah pawh a langngai meuh lo a ni âwm e. Chutichung chuan Isaac Watts-a hianIsua lalna ram a lo zau deuh deuhdân tûr thlarau mita hmu lâwkinhlain a lo puang ta nia sawi a ni.Isua lalna ram a lo zauh deuhdeuh hunah chuan, mi, pawisakpawh nei lo, mi awm \ha duh lo,nun ning hluah hlauh te pawhinchatuan chawlhna an changtawh dâwn a ni, tiin hlain a lopuang chhuak ta niin a lang. Ithu sîr tlûk dân hi thil ni theiâwm tak a nih rualin he hlachanchin han chhui zau deuh

Page 19: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

19Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

chuan tûna a awm dân hisawisêlna tûr a vâng khawpmai. Sâp hla a\anga lo en duhtân pawh hetiang hi a ni:

Blessings abound where'erhe reigns:

the prisoners leap to losetheir chains,

the weary find eternal rest,and all who suffer want

are blest.Upa Lalpianthanga,Mualphêng zawhnate

Z.1. 1 Chronicles 6:2,18;Exodus 6:18-ah te hianKohatha fapate chu Amramate, Izara te, Hebrona te, Uzielate tih a ni a, chutih laiin 6:22-ah hian Kohatha fate chu tiinAminadaba te, Kora te, Asirate tiin a sawi leh ta a, eng ngea awmzia ni ang?Z.2. 1 Chronicles 2:5-ahPharesaa fapa chu Hezrona ati a, Matthaia 1:3-ah chuanPharesa fapa chu Eroma a tive thung a, Hezrona leh Eromate hming hi thuhmun nge, mihrang min han hrilh teh.Ch. I zawhnate hi a rualin chhântum mai ila. Chronicles bu ziaktuhian ama irâwm chhuak bâkah

thu ziak awm tawh sa eng emawzât a hmang a ni tih hi mi thiamterin dân a ni a. Chu vâng chuanthlahtu leh thlah kal zêlchhuinaah hian hming inang tûrinang lo a awm zeuh zeuh dâwntih hria ila. Chutiang bawk chuanKohatha thlahte chhuinaahpawh hian hriat dân inang lo a loawm a ni tih kan hre thei. Mizopi leh pute pawhin ‘Unauthawnthu sawi mah a dang’ anlo tih \hin ang kha a ni ber âwme. Hezrona leh Esroma tih hi mipakhat, hming hrang mai niangaih a ni.

B. Lalchhuanmawia,Thênzâwl Vêngthlang

zawhnaZ. Jeremia 2:14-ah chuanIsrael chu chhiahhlawh emni? Vanlunga piang em ni?Engati nge hnehchhiaha aawm tâk ni tih a ni a. Heta‘vânlunga piang’ a tih tak khieng nge a awmzia min hanhrilhfiahsak teh.Ch. Lal sumhmun chhak lamahemaw, an tap ai-ah emaw, tapchhep hrangin lal bâwihchhûngkua emaw, anchhiahhlawh chhûngkua emawlal buh ringin an khawsa ve \hîn

Page 20: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

20Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a. Chu an khawsakna chuvânlung chu a ni. Loh theih lohthil, thih aiah tih thua khawsaknahmun a ni. Jeremia 2:14 thua‘Vânlunga piang em ni?’ tihpawh hi Israel-ho dinhmunchhiatzia leh chauhzia sawina ani e.

H. Zaihlîra, E. Lungdârzawhna

Z. Mizote hi kan changkângtawh hle mai a. Kan Mizo\awng hi a fiah ta lo nge nilehkhabu siam tharte hianEnglish hi kan va uar ta ve.Zîng \awng\ai inkhâwm bu lehzêlah te hian duhlian \awng hia va lâr ta lo êm! English kanhmang uar zêl a nih chuan

Mizo \awng (bracket)-a telh hia harsa lutuk em? Zîng\awng\ai inkhâwma kal tamberte hi kum upa lam kan ni sia, chhiar thiam mang lo pawhkan tam hle a, a buaithlâkchâng a tam hle a ni.

Ch. I thil vei hi thil veiawm taka ni. Mizo \awnga dah theihchin chin hi chu Mizo \awnghian dah hrâm hrâm tum ila a\ha ber mai. |an kan lâk tlânnatûr tak a ni e. Zîng \awng\aiinkhâwm bu bîkah hi chuanpâwl hming Mizo \awnga handah remchâng lo a tam khawpmai a, hêng hi chu kan hriatthiam tlân a \ha khawp mai.

|um khat chu mi pakhat hian mi thianghlim Francis (Assisi)kha rinn avânga a thiltih ropui leh mak tak takte chu engtinnge a tih theih tih a zâwt a. Ani chuan, “A chhan chu hei hi ani mai thei. Vawi khat chu Pathian hian khawvêl hi a zuk en a,‘Lei chunga mi rethei ber, chak lo ber leh mi tê ber ni bawk sihi khawiah nge ka hmuh theih ang aw?’ a ti a. Kei hi mi hmua, ‘Tûnah chuan ka hmu ta e, amah kal tlang khuan hna kathawk ang. Mi tê tak tê leh ropuina pakhat mah nei lo a nihavângin amah kal tlang khuan thil tam tak pawh ti ila ainchhuang dâwn miah si lova tiin min thlang ta a ni ang e,”tiin a chhâng. – C. Reuben Anderson

Page 21: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

21Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

KRISTA RILRU LEHRAWNGBÂWLTU NUN

(Philippi 2:5-9)

Rev. V.L. ZaithangaKhatla

1. Krista rilruTirhkoh Paula chuan Philippi khuaa Kristiante chu Krista rilru

pu zêl tûrin a fuih a. Fuihna thu pawimawh tak a ni. He fuihna hikeini tân pawh fuihna pawimawh tak a ni. Krista rilru chu eng ngeni? Krista rilru chu - inngaihtlâwmna, rawngbâwlna leh thu âwihnaa ni.

Inngaihtlâwmna: Mihringte, sualna ata min chhandam tûrin ainngaitlâwm a, mihringah a lo chang a. Engkim siamtu chu a thilsiam mihringah a lo chang a. Inngaitlâwm duh lo sela engkim siamtuchu a thil siam mihringah a chang duh lo vang. Inngaihtlâwmna hiKrista rilru a ni. India ram Prime Minister hmasa ber JawaharlalNehru khân hetiang hian a sawi an ti, “Miten Prime Minister min tia, first servant tih zâwk tûr ka ni,” tiin. Minister ropui tia koh aiinchhiahhlawh hmasa ber tia koh a thlang zâwk a ni. Mipui tâna thawkleh rawngbâwl a ni tih a inhre chiang hle a ni. Kristian a ni lo nâ a,Krista rilru a man fuh hle a ni. Augustine-a chu Kristian nuna thilpawimawh pathum eng nge ni tiin an zâwt a. Ani chuan, “Kristiannuna thil pawimawh pathum chu pakhatna - inngaihtlâwmna,pahnihna - inngaihtlâwmna, pathumna - inngaihtlâwmna,” tiin achhâng. Inngaihtlâwmna nun a ngai pawimawh hle. Krista rilru chuinngaihtlâwmna a ni.

Hnam dang zînga Chanchin|ha hriltuten kan hriat tûrpawimawh tak chu KristanPathian a nihna hlîpa mihringa alo chang ang hian keini pawhin

kan nihna hlîpa kanrawngbâwlna hmuna mite nihnaleh dinhmun kan \âwmpui thiama pawimawh. An inchei dânainchei leh an \awng thiam te, an

Page 22: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

22Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

khawsak dân leh nun dân\âwmpui thiam a pawimawh a ni.Hnam dang leh mi dang anga minngai lo va, anmahni anga minngaih theihna tûrin hêngte hi kantih a pawimawh a ni. Chutichuanan hnênah thu kan sawi thei ang.

Rawngbâwlna: Krista chuanmite rawngbâwlsak dawn aiinmite tâna rawngbâwl a thlangzâwk a. “Mihring Fapa hirawngbâwlsaka awm tûrin a lokal lo va, rawngbâwl tûr leh mitam tak tlan nâna a nun pe tûrina lo kal zâwk a ni,” tiin a sawi.Lei leh vâna thuneihna zawngzawng neitu chuan inngaitlâwminbâwih nih a thlang a. Keini erawhchuan ‘Lal’ ‘thuneitu’ nih kanchâk \hîn. Sawrkâr leh kohhranahruaitute chu ‘Minister’ tia kohan ni. Minister chu ‘bâwih/chhiahhlawh/rawngbâwltu’ tihnaa ni. Bâwih, rawngbâwltu/chhiahhlawh hi kan nihna dik taka ni tih kan hriat a pawimawh ani. Krista rilru chu bâwih,rawngbâwltu, chhiahhlawh a ni.Krista chu ‘Chhiahhlawh’ tih maipawh ni lovin ‘TuartuChhiahhlawh’ tih a ni. Tûnlai hiankohhran rawngbâwltu sawi nân‘Rawngbâwltu-Chhiahhlawh’ an

hmang a. A \ha hlein ka hria. Mi\henkhatin kan ram hruaitute hi‘Lal’ tiin an sawi \hîn. Lal an nilo va, rawngbâwltu/chhiahhlawhan ni zâwk.

Thu âwihna: Krista chuan a Pachu a âwih a, mi sualte tlan nâna nunna a pêk a \ûl a. Mi sualtetuarna kraws-a khenbeh a nihtûr a hriatin a Pa hnênah pumpelha dîl a. Nimahsela ama thu nilovin a Pa thu thu ni zâwk tûrina inhlân. Krista rilru chu thuâwihna a ni.

I n n g a i h t l â w m n a ,rawngbâwlna leh thu âwihna nunneih chu chawimawina dawnnaa ni. Lal Isua chu a inngaitlâwma, rawng a bâwl a, thu a âwihavângin chawimawina ropui bera dawng ta. A Pa Pathianin nasatakin a chawimawi ve ta thunga, hming zawng zawnga hmingchungnung ber a pe ta a ni. IsuaKrista chu Lal a ni.

2. Rawngbâwltu nunJ. Oswald Sanders-a chuan,

“Mi tam tak ngaih dân chuanrawngbâwltu chu pianphunga mifing leh thiltithei a ni. Hêngte hirawngbâwltu nuna pawimawhchu a ni ngei a; mahse, thlarau

Page 23: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

23Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

lama rawngbâwltu nunhrilhfiahna a t ling zo lo.Rawngbâwltu dik chuan thuâwihin, a \ûl chuan tuar pawh ahuam tûr a ni. Thlarau lamrawngbâwltu chu ruat emaw,thlan emaw, inkhâwmpui ruatemaw a ni mai lo. Thlarau lamrawngbâwltu ruattu chu Pathianchauh a ni. Rawngbâwl tûrainbuatsaihna neih lehrawngbâwltu atâna ruatna mai hithlarau lam rawngbâwltu nihtheihna a ni lo. Pathian kohnadawnga chhângtu a nih a ngai ani,” a ti.

John Mott-a pawhinrawngbâwltu nihna hetiang hiana sawi: “Rawngbâwltu,rawngbâwlnaa inhmang zo,mahni hmasialna nei lo, rilru lehthinlung tih tak zeta inpêkna neiaLal Isua Krista dam dintu,” tiin.

Rawngbâwltu hrilhfiahnakan han târ lan a\ang hianrawngbâwltu chu rawngbâwl-saka awm tûr ni lovin mi dangtetâna rawngbâwl tûr a ni tih kanhre thei a. Hei hi Lal Isua zirtîrnanên pawh a inrem a ni. “MihringFapa chu rawngbâwlsaka awmtûr ni lovin, rawngbâwl tûr lehmi tam tak tlanna atân a nunna

pe tûrin a lo kal zâwk a ni,” tiaLal Isuan a sawi kha (Mt 20:25-28). Tirhkoh Paula chuan,“Pathian bâwih, Pathian duhzâwnga tirhkoha ruat, tihhran,”a nih thu a lehkhathawn ziakahtea sawi lang (Rom 1:1; 1 Kor 1:1;2 Kor 1:1; Gal 1:1; Eph 1:1; Phil1:1; Kol 1:1; 1 Tim 1:1; 2 Tim1:1; Tit 1:1).

Thlarau lama rawngbâwltuchu hruaitu/hotu ni mai lovin‘rawngbâwltu/chhiahhlawh’ a nizâwk a ni.

Bible (Authorised Version)-ah hian ‘Hruaitu’ tih hi vawi rukchauh sawi lan a ni. Hruaitu tihaiin ‘Chhiahhlawh’ tih hi sawitam a ni zâwk. Mosia chu‘Hruaitu’ t ia koh aiin‘Chhiahhlawh’ tia koh a ni zâwk.

Rawngbâwltu chu–(1) Amahah innghat lovin

Pathianah a innghat a.Pathianin a pawm a ni.

(2) A inngaitlâwm a, mi dangtea hre thiam a, beiseinanung a nei a, Pathian ruatleh hriak thih a ni.

(3) Pathian leh Krista nên aninkâr a fel tûr a ni a. IsuaKrista Lal leh

Page 24: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

24Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Chhandamtu atân a pawmtûr a ni a. Mi piangthar ani tûr a ni.

(4) Mi dangte nên inlaichînna\ha a nei tûr a ni a, ni tinPathian pâwlna hun bîk anei tûr a ni.

(5) Rawngbâwlna nun,inngaihtlâwmna nun leh thuâwihna nun a nei tûr a nia, Pathian leh mihring ahmangaih bawk tûr a ni.

(6) Mahni inthunun thei mi ani tûr a ni a, hna a thawk\hain a rinawm tûr a ni.

(7) Mipat hmeichhiatnaah ainvawng thianghlim tûr a nia, Pathian zahna leh \ihnaa nei tûr a ni.

(8) Zûk leh hmuam leh thilchîn \ha lo dangte a chîngtûr a ni lo va, \awng\ai mia ni tûr a ni.

(9) Hun a vawng dikin a taimatûr a ni a, mi hming\ha a nitûr a ni.

(10) Taksa leh thlarau laminsawizawina a nei tûr ani a, a nunah Pathianawmpuina a hre reng tûra ni.

(11) Pathian leh mihringte fak ahlawh tûr a ni a, mizahawm, duhâm lo,sawisêl bo a ni tûr a ni.

(12) A tuarchhel tûr a ni a,Pathian leh mihringmithmuhah thil \ha a titûr a ni.

(13) Mahni inphat nun a nei tûra ni a, sâwma pakhat a petûr a ni bawk.

(14) A nun leh thiltih teh nânLal Isua Krista a hmangtûr a ni.

TIHDIKNA

Kum 2018-a zir tûr Intermediate zirlai bu khatna syl-labus-ah zirlai bu ziaktu tihsual palh a ni a. Rev. L.H.Rawsea tih kha Rev. Vânlalthlana tih zâwk tûr a ni e.

Page 25: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

25Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

MAHNI INTHUNUN(Galatia 5:23; 1 Korinth 9:25)

- Rev. Lalnghâkliana PautuDurtlâng

Paula khân a hun laia mite hnênah lehkha a thawn \hîn a. KanBible thu târ lante pawh hi Galatia mite hnêna a thawn leh Korinthmite hnêna a thawn a ni a. Hêng khaw pahniha Kristiante khâninsûm theihna an tlachham deuh a ni ta ve ang. Chuvângin, anmamawh tak mai Kristian nuna insûm theihna pawimawhzia leh a\obul chu a lehkhathawnah a ziak ta a ni. Insûm theihna hi mihringnun hona kawngah hian a pawimawh êm avângin mi thiamten \hatnapawimawh (cardinal virtue) an tih zîngah pawh telh a ni \hin.

Paula khân Galatia 5:13-ahThlarau rah chi hrang hrangpakua lai, bâwr khat angin a sawia, a hnuhnung berah chuan‘insûm theihna’ a dah a, akhaikhâwm nân a ti a ni mahna.Heta insûm theihna tih hi EnglishBible KJV chuan ‘temperance’tiin a dah a. English Bible dang(RSV, NIV, NEB, TEV, ESV)-ahte chuan‘self-control’ (mahniinthununna) tia dah a ni thung.Hêng thu pahnihte hi awmzethuhmun nei a ni ang.Amaherawhchu, mahniinthununna tih hian a huam zauzâwk a. Kan Mizo Bible-ininsûmtheihna tiin lo dah mah se,kan thupuiah hian ‘MahniInthununna’ tiin kan dah ta

zâwk a. Mahni inthununna hianinsûmtheihna pawh a ken telavângin kan hman pawlh nawknawk lo thei lo vang.

Mahni inthunun tûr chuanmahni rilru put hmang lo thununhmasak zet a \ûl a. Kristian nunkan tih hian ni tin nuna kan lanchhuahna dân chi hrang hrang -kan nun dân te, kan thu sawi dânte, kan mit men dân te thlengin ahuam a. Kan awm dân zawngzawng leh Krista Chanchin |hachu a inmawi tûr a ni a, hei hiKristian nun chu a ni ber. Ringtuchu Kristian \ha tak a nih theihnân leh Pathian duh zâwnga anun theih nân a rilru lehngaihtuahna zawng zawngte chusual lam kawng a ngaihtuah loh

Page 26: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

26Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

nân leh a kal sual loh nân a vêna \ûl a, a thunun a \ûl \hîn.Harsatna tam tak kârah pawhhma lam a pan theihna tûrin arilru a thununa a insûm a \ûl takzet a ni. Mahni inthununna chueng nge ni? Chhânna tam tak aawm thei âwm e. Kawng hnihinchhâng ta ila–

1. Insûmtheihna: Insûmtheihnachu a tawi zâwnga kan sawichuan sual kawng zawh lo tûrleh thil \ha lo ti lo tûra mahni lehmahni inkhap behna hi a ni. Samziaktuin “Sual kalsan la; thil \hati rawh,” tia a lo sawi nên hiana thuhmun (Sam 34:14; 37:27).Kan thil tih châk zâwng tak maitawng fu ta ila, chutiang chu tithei dinhmunah ding bawk si ila;mahse, chu thil chuan kawngdik lovah min hnûk lût thei a nitih hriatna avângin ti lovin awmta zâwk ila, chu chu insûmtheihna a ni.

Tin, hei bâkah pawh hiankan thil tiha a lutuk tûr laka kaninvêna, tâwk chin kan neih hiankan insûm kan ti thei bawk ang.Entîr nân kan chaw ei a tui hlechuan kan ei puar lutuk loh nâninsûm a \ha. Chaw ei puar khaa \ha a; mahse, puar tâwka ei

chu a \ha zâwk (Thuf 23:1-2 enrawh). Ringtu dangten kan thiltih chu rilru nat phah nân emaw,tlûk phah nân emaw an lo hmandâwn ai chuan kan tân \ha mahse tih loh mai a la \hat zâwk thuTirhkoh Paulan a a sawi bawk(1 Kor 8:13).

Tûnlai khawvêl hun tawnghan thlîr hian sualna leh thil \halo langsâr zual, ringtute kaninsûmna tûr, hetiang hian sawizui ila –

(1) Nupa kâr ni lova mipathmeichhiatna (sex) hman hi a \halo tak zet a, insûm tûr a ni.Pathian huat zâwng a nih bâkahAIDS hrik theh darhna hmanraw\ha tak a ni. India ram state-ahmihring tam dâna tehin MizoramAIDS hrik pai an awm tamberna tih a ni ta hial mai. AIDShi mi tam takin an thih phah tawha, a pung zêl a nih phei chuankan la thi phai hawk ang tih ahlauhawm hlel lo ve.

(2) Ei leh in, zûk lehhmuamah hian insûm a \ûl hle.Vaihlo a\anga thil siam chi hranghrang – khaini, sahdah, cigarette,etc.-te hian kan hrisêlna akhawih khawlo nasa thei hle.

Page 27: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

27Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Tûna kan hriat dânah chuan In-dia ram state-ah mihring tamdâna tehin Mizoram hi cancervei tamna pâwl a ni a, hei hi zûkleh hmuan nên inkûngkaihangaih a ni.

(3) Ruihhlo hi kan ramhmêlma lian a tling tak zet a,insûm ni mai lovin a dova do chia ni. Mi tam takin an mihringnunphung pangngai an hloh phahtawh a, an thih phah tawh bawk.Mi zawng zawng \ang rual ila, ido tak tak ang u. Sumdâwn nânhman chi a ni lo va, taksaa luhtîrchi lah a ni hek lo. Hawisanhmiah chi a ni e. Mihring râl doaiin ruihhlo râl do chu a hahdamzâwk. “Ruihhlo hi kei chuan kahmang ve duh lo,” tia kalsanhmiah mai tûr a ni, min rawn ûmzuitu tûr a awm lo.

(4) Zû lakah insûm a ngai.Zu in \hînte hian \hatpui aiin anchhiatpui hlauh zâwk zêl a, inthiam theih a ni lo. A chhan chua in \hînte nun han en hian an inhma leh in hnu awm dân a inanglo êm êm zêl. Buaina siamtu, tlâkranna thlentu, nun titawitu a nitlat mai hian a \hat lohzia a târlang a ni. Tûn hnai kum hnihvelah hian veng tinah zu

kaihhnawih thihna a tam khawpmai. Insûm a va hun ta êm!

(6) Kut tling lova sum lâkluh theihna remchâng a lo awminringtu chu a insûm a ngai \hîn.Lal Isua chuan, “Fîmkhur ula,awhna rêng rêng lakah chuaninvêng rawh u, sum ngah himihring dam chhan a ni lo ve,” ati hmiah mai (Lk 12:15). Paulapawhin, “Tangka sum ngainat hisual tinrêng bul a ni si a,” a lo tive bawk a (1 Tim 6:10).Solomona meuh pawh khân aduh khawp chu a hmu zo lo anih kha. Sum hian lungawina athlen lo tih a lang.

Tisa thil takah pawh hian thil\ha lo leh sual ti lo tûra insûm hia \ha hle mai, a hlâwk pawh ahlâwk bawk. Lal Isua kanhmangaih avânga sual laka kaninsûm a nih phei chuan a ropuilehzual ang. Paula chuan Korinthmite hnênah chuan“Intihsiaknaah te chuan a bei \âlh\âlh apiang chu engkimah aninsûm \hîn a ni,” a ti a nih kha (1Kor 9:25).

2. Mahni leh mahni innawrkalna: Mahni inthununna chuthil sual ti lo tûra insûmna mai ni

Page 28: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

28Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

lovin thil \ha ti thei tûr leh thil tumtipuitling tûra harsatna tam tak aawm chung pawha hmasâwn zêltûra mahni leh mahni infuihna,innawr luihna leh innawr kalnahi a ni bawk. Heta thil \ha tih hianSam ziaktuin ‘thil \ha ti rawh’(Sam 34:24; 37:27) a tih nên hiana thuhmun.

Mihring chu thil \ha ti thei,thil sual pawh ti thei kan la nihavângin sual kawng zawh lovakawng dik kan zawh theih nânmahni kan inthununa innawr kalreng a pawimawh. Khawvêla mihlawhtlingte hi mahni inthununathil \ha ti tûa mahni infuih thar zêlmi an ni deuh zêl mai. Zirnaahte, infiamnaah te, indonaah tehlawhtling tûr leh hnehna changtûr chuan kawng tinrêngainthununa, taihmâk chhuaha,insûm a \ûl \hîn. Paula pawhkhân a ti nasa ve hle a ni ang,“Chutichuan tiam chin lam paninka tlân ngat ngat a ni, boruakmai hnek lovin, mahni ka inhnekzâwk \hîn a, chu vâng chuan kataksa ka tichhel a, ka thuhnuaiahka dah tawh a ni,” tiin a sawi (1Kor 9:26).

Thil \ha kan tih hian Kristianthlîrna a\anga thlîr chuan Pathian

duh zâwnga nun tih a kâwk theiang. Pathian duh zâwng nun tihhian hêngte hi a kâwk thei–

(1) Pathian chuan amahhmangaih hi a duh a, a phût tlata ni (Deut 6:4-9). Pathianhmangaih tih chuan a thupêktezawm a kâwk. Chûng thupêktechu tam tak a awm a, entîr nânThusâwm pêk hi (Ex 20:1-17).Pathian hmangaihtu chuan amaha be \hîn a, a chawimawi \hîn a,a fak \hîn a ni. A \ûlzia ang zêlina hnênah pawh thilpêkte a pe\hîn. Pathian hmangaihtu chuana rawng a bâwl \hîn a, chu chu alâwmna ber a ni \hîn. A phûr lohlai pawhin, a tui loh hunah pawha \ûl dân ang zêlin mahni lehmahni infuih chungin, innawr kalzêl chungin rawng a bâwl \hîn ani.

(2) Mahni inhmangaih angavêngte hmangaih hi thupêkpahnihna a ni (Lev 19:18).Pathian hmangaihtu chuan amahangin a vêngte pawh a hmangaihthei \hîn. Lal Isua khân a ngaipawimawh hle mai, a zirtîrtehnênah pawh “Thupêk thar kapêk che u hi, inhmangaih ula (Jn13:34) a ti a nih kha. Johanapawhin a dah pawimawh kher

Page 29: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

29Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

mai, heti hian a sawi, “Duh takteu, i inhmangaih tawn \heuh angu,” a ti tawp mai (1 Jn 4:7,11).“Tu pawhin Pathian a hmangaihchuan a unau pawh a hmangaihbawk tûr a ni,” a ti bawk (Jn4:21). Paula pawh khân a ngaipawimawh hle mai bawk. Hetihian a sawi, “Inhmangaih tawnnangawt lo chu tu ma eng mah basuh u” (Rom 13:8) tiin ‘dânzawh famkimna’ angin leh ‘phuarfamkimna’ angin a sawi bawk(Kol 3:14).

Mahni inhmangaih angavêngte hmangaih chu thil tihawlsam tak chu a ni lo; mahse,thupêk a nih miau avânginzawm a pawimawh si a. Kanzawm theih nân mahni kaninthununa, kan innawr a, kanintih luihtîr a \ûl a ni mai. Harsati tak chung pawha kan zawmhrâm hrâm a \ûl a ni. Lal Isuan,“Chutichuan, thil engkim miin inchunga an tiha in duh tûr angapiang chu, mi chungah pawhti ve rawh u; chu chu dân lehzâwlneite thu a ni reng si a,” atih ang khân (Mt 7:12).

(3) Thupêk hnuhnung chuLal Isuan vâna a lâwn hma deuhkhân a zirtîrte hnênah thuchahpawimawh tak a chah ta a,“Khawvêl zawng zawngah kalula, thil siam zawng zawnghnênah chuan Chanchin |ha hihril rawh u...” tiin (Mk 16:15).He thupêk hi thupêk thuhnung;mahse, pawimawh tak si, zawmmâkmawh a ni tlat mai. Lal Isuahna chu mi sualte chhandam hnaa ni a, chu chu kohhran kutah ahlân ta a; chuvângin, he hna hikohhran pawhin a ngaipawimawh hle a, a theih angangin vawiin thleng hian a lathawk ta zêl a ni. Paula khân hehna hi a kovah a nghat chianghle (Tirh 13:47).

Awle, kan sawi tâkte khamihring lama \an lâkna tûr vekangin a lang a. Hetiang taka miinPathian tâna \an a lâk chuanamaha chêng Thlarau Thianghlimchuan amahah chuan rah a rawnchhuah ve mai dâwn a ni. Paulan,“Thlarauvah awm rawh u,” a tihanga mi, Thlaraua an awm chuanThlarau rah chu a lo lang chhuakve dâwn a ni.

Page 30: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

30Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

RAH CHHUAH LO KIT RAWH- Upa K. Lalhnêma

Ramhlun Vênglai“Ngai rawh, kum thum chhûng hian he theipui kûngah

hian a rah ka va zawng \hîn a, pakhat mah ka hmu si lo, kitrawh” (Lk 13:7).

Kristiante nih dân tûr chu Pathian lama rah chhuahtu nih hi ani. A pawimawhzia amah Lalpa Isua ngeiin a sawi chu “Thing tinrah \haa rah lo apiang an kit a, meiah an paih \hîn,” a ti (Mt 3:10).

Pathian chuan, ama mi te,ama phun ngei ringtute a\anginrah \ha a beisei tlat a. Sêrthlumkûngin sêrthlum rah a chhuah\hîn ang hian, Kristian hianKristian dang, vânrama lût tûr ahruai ve tûr a ni. Thlarau bochhandamna hna ropui takthawhnaah hian i tel ve \hîn em? Pathian fapa kohhran lu,Isua Krista chuan, “Ka zawmpuipêng rah lo apiang a paih \hîna” a ti. “Mi keimaha a awm rengloh chuan pêng anga paihchhuahin a awm a, a vuai \hîn.”“Tin, an fawm a, meiah an paih\hîn” tih thuin a chhunzawm a.“Ka zawmpui pêng” a tih hichhinchhiah ila, mi piangtharchhandam fa te, kohhranhochungchâng thu a sawina ningeiin a lang.1. Rah tam lehzual nân: Rahtam lehzual an chhuah theihnatûrin rah chhuah \hînte nun chu

sawisak thianghlim an ni bawk\hîn. A châng chuan rah chhuahtûra theihtâwp kan chhuah laitehian beidawnna leh harsatnatechuan min nangchîng a, kanchau \hîn, kei ve hian eng angpawhin thawk ila, eng mah asâwt thei lo a nih hi tih huntepawh a awm \hîn.

Grep kûngte pawh a \angan hlâwi vânglai chuan a chhe tavek emaw tih mai tûrin a awma. Rah chhuah \hîn chu a rah tamlehzual nân an hlâwi \hîn a lo ni.

Paula leh Sila kha rah chhuah\hîn rawngbâwltu an ni a; mahse,a châng chuan an rawngbâwlnaahharsatna namên lo an tâwk fo mai.Phillipi khuaa an rawngbâwl laiinnasa taka vuak an tuar a, ripchhûngril berah an khung a,chutiang dinhmuna an awm laipawh chuan Lalpaah chuan anawm tlat avângin rah chhuah dân

Page 31: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

31Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

kawng a lo awm zêl mai. Zanlaiahan \awng\ai a, Pathian fakin anzai a, an \awng\ai leh Pathianfakna nun chuan rah a chhuah a,chumi zân chuan tâng vêngtutechhûngkuaah chuan chhandamnaa lo thleng ta a nih kha. Tih takzet, tih tak zeta \awng\ai lehPathian chawimawina hla sak tehian rah tam tak a chhuah thei a,mi nunah ropui takin thu a sawithei \hîn a ni. “Amah azârah chuanfaka inthawina hi i hlân fo ang u,chu chu a hming \ana hmutute rahchu a ni” (Heb 13:15).2. Lalpan rah a zawng: Theipuikûng tehkhin thuah chuan, “A lokal a, a rah a rawn zawng” tihkan hmu a. Theipui kûng kha anung \ha em, a mawi em tih lama ni lo, a rah a rawn zawng a ni.Kan Pathian hi Pathian \ha,ngilnei leh zaidam, hmangaihPathian a ni a, kan \hatna tûratisa leh thlarau lam kawngtinrênga min tihsaktu a ni a.

Keini Mizote pawh, thingbul, lung bul bia, ramhuai hnênainthawi \hîn, hnam mâwl leh retheitaka awm \hîn kan ni a. Pathianchuan a mi hmangaihna chu faktlâkin a lantîr a, tuifinriat râl a\anginkan dîl leh kan ngen avâng pawhni lovin. Missionary-te a rawn tîra, Chanchin |hain min rawn

zawng chhuak a, tûn dinhmun himin lo hruai thleng ta, a va ropuiêm! Duat taka min enkawlin, kanbul vêlte lai phuta rah kan chhuah\euh thei nân a khât tâwkaThlarau Thianghlima mintihharhtu a ni.

Zâwlnei Isaia hmangaPathianin a hnam thlan Judachungchâng a sawi chu, “Kaduh taka chuan tlâng lei \ha takmaiah grep huan a nei a. Grephrui \ha ber chi a phun a, grepraha rah tûrin a beisei a;nimahsela grep suak maiin a lorah ta. Tûnah hian ngai teh u, kagrep huan chunga ka tih tûr chuka hrilh ang che u; a hlîng palchu ka la bo ang a, ei zawhin aawm ang, a lung pal chu katichim ang a, rah behin a awmang,” a ti a (Is 5:1-5).

Thingtin rah \haa rah loapiang an kit a, meiah an paih\hîn. Kan Lalpa hian keini MizoKristiante pawh hi rah chhuahtûrin min duh a, tûnah hianChanchin |ha hrila thlarau bozawng tûrin kohhran chuan Indiaram leh ram pâwnah missionarykan lo tîr ve ta a, a lâwmawmkhawp mai. Amaherawhchu, LalIsuan “Mipuite chu a hmuhinvêngtu nei lo, berâmte angahrehawm leh darha an awm

Page 32: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

32Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

avângin a khawngaih ta êm êma, a zirtîrte hnênah, buh seng tûra tam hle si a; nimahselathawktute an tlêm, chutichuan abuh seng tûra thawktu tûrte tîrtûrin buh neitupa hnênah chuanngên rawh u,” a ti a (Mt 11:36-37). India rama mi tamzia hrerengin tûn aia tam thawktu tûrPathian hnênah i dîl ang u.

Mizo Kristiante hi rah tamtak chhuah tûrin Lalpan min duha, keimahniah rah \ha a zawnga, rah \ha nge a hmuh anga, asuak mai? Kristian lemchang,Kristian suak, rah chhuah thei lokan nih chuan ‘kit rawh’ min tive mai ang.3. Mi tin mahni hma \heuhah:Sangha manna lawng lianathawktu zawng zawngtehnathawh a thuhmun vek lo va;mahse, sangha mantu vek an ni.Khâwl enkawltu chuan sanghaa man ve lo, chaw chhûmtu lehhmun phiattu pawhin sangha anman lo; mahse, sangha mannaahnathawktu vek an ni.

Pathian thusawitu ni tûrakoh kan ni vek lo, missionary-te angin ramthim ramro-ah kankal vek thei hek lo; mahse,Kristian zawng zawngte hiChanchin |ha rawngbâwlnaathawk tûra koh kan ni vek. Lal

Isuan, “Ram tinah kal ula, thilsiam zawng zawngte hnênahChanchin |ha hril rawh u” minti. Krista taksa kohhrana tel mitu pawhin hna pual bîkpawimawh kan nei \heuh. Englai pawhin \hahnemngai taka\awng\ai \hin pawimawhzia hikan uar tâwk thiam lo vang.|awng\aina nung, Pathianchhân tlâk, rah chhuah theih apawimawh êm êm. Sum lehpaia Pathian malsâwmnadawngtu chuan Pathian sumenkawltu a nih inhriain, sâwmapakhat emaw, a aia tam emawa pêk chu a tih ngei tûr a ni a.Pathianin talent min kawltîr\heuhte hi Pathian rawngbâwlnan taima taka kan hman chuanrah duhawm tak kan chhuahngei ang.

Awle, kan Pathian hi rahzawng \hîn Pathian a ni a. Tisaleh Thlarau lama malsâwmnatam tak a pêkte hnên a\angin ‘rah\ha’ hmuh a duh a. Lalpa zawnchhuah Mizo Kristiante hianLalpa tân rah \ha tam tak chhuahtûra \an kan lâk lehzual apawimawh khawp mai.

Kan Pathian hian a thu atidanglam ve ngai si lo va. Rahchhuah lo ram leh hnam chu ‘kitrawh’ a ti \hîn a ni.

Page 33: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

33Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

INDIA RAM KHAWPUIA KOHHRANDIN HI A |ÛL RÊNG EM?

- Rev. C. Lalthanzâra,Kolkata

Kum 2007 Synod Inkhâwmpuiah khân India ram khawpuiaMizo awmte ngaihsak chungchâng hi rêl a lo ni tawh a, chumi zirchiang tûr chuan SEC-in mi pathum Rev. Zosângliana Colney, UpaDr. L.N. Tluanga leh Rev. Lalrinawma te a ruat a. Anni hian Indiaram khawpui liante tlawhin an zir chiang a; amaherawhchu, kankohhran Pastor han dah chu a \ûlna an lo hmu thiam rih vak lo a niâwm e. Khâng hun laite khân Pastor dah hi rem lo ti tlâng ta sechuan, Mizo Service-ah tûna kan rawngbâwlna ang hi kan ti theimai tûr a ni. Mahse, Pathian remruat a ni ang e. Tichuan, kan Mizopuimi eng emaw zât awmte mumal zâwka ngaihsak chu a \ûlin Synodchuan a hre bawk si a, an ngaichâng rên râwn a, kum 2012 a\anginremchâng takin Bangalore khawpuia kan Mizopuite tân Pastor daha lo ni ta a ni.

A pawimawhna te hmuhchhoh zêl a ni a, Mumbai-ah te,Kolkata-ah te, Delhi lehHyderabad-ah te pawh Pastordah an ni ta zêl a. Heti a lo nihtâkah chuan kohhrante pawh ading ve lo thei ta lo a. A tîrahchuan Mizote tidarhtu ang leklekin kan kohhran hi sawi kan nia, Pastor awmte tân pawh anuam lo lek lek \hîn. Mahse, huna’n kal deuh a, kohhran din lehSynod-in Pastor a lo dah \hatnachu a takin a lo lang ta zêl a,tûnah chuan a tîra duh vak lote

pawh khân a hlutzia an hmuthiam ve ta telh telh niin a hriat.

Kan kohhran lo din chhan hiMizo Service zuk tihphel tumnahrim hrim a ni lo. A nihna takahchuan Mizo Service te hi kankohhran a lo din hmaa MizotePathian biakna lama lokaihruaitu, theihtâwp chhuahaPathian be tûra Mizote lo huikhâwmtu an ni. An rawngbâwlnaleh inpêkna te hi Mizote tân thilchhinchhiah tlâk leh theihnghilhhauh loh tûr a ni. Amaherawhchu,an duh loh leh an ngaih

Page 34: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

34Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

pawimawh loh vâng ni hauhlovin, mahni hna \heuh neiaawm an nih avângin Biak Inrawngbâwl hna bâk chu Pastoralcare ti zui tûrin han che chhuakhman an awm thei meuh lo,chumi phuhrûk tûr chuan Synodhian Pastor a dah ta a ni.

Hei hi a \ûlna êm êm chu kanMizopui inkhâwm ngaihsak loleh hman lo anmahni zuk luhchilhngai hi eng emaw zât an awm vetawh a, kan \halaite zîngah lokhawvêl ve deuh te, nupa ni silova lo chêng dûn (live-in) te anlo awm ve zêl a, an hnathawhavânga Pathianni inkhâwm hmanlote an awm bawk a, hostel lehmi in luah eng emaw zât nu lehpa uap loh zirlai leh hnathawkan awm bawk. Harsatna hranghrang tâwk counselling neihpuingai eng emaw zât an awmbawk. Chutih laiin dam lote tânKolkata te phei chu kan pan tama lo ni chho \an ta bawk si a,damlo ngaihsak te hi a \ûl ta hlemai. Khawpui dangte pawh a nithui khawpin ka ring.

Kohhran inkaihhruainazîktluak tak zuia kal duhna hi aawm ve reng bawk. Chutiang

boruakah chuan kan kohhran hi alo ding lo thei ta lo va, kan kohhranlo din \ûlna leh Pastor kan dah apawimawhna te tawi te tein lo târlang ila. Kolkata-a awm ka nihavângin Kolkata dinhmun a\anginkan sawi ber ang.

1. Mizo awm zawng zawnghuapa kan inkhâwm lai khân mi100-150 vêl kan ni tlângpui \hîna. Kan inkhâwm hran hnu hianCMCS (Calcutta MizoChristian Service) lam hi 80-120vêl an inkhâwm \hîn a, keinilamah hian 140-200 vêlinkhâwm ang kan ni tlângpuibawk. Chuti a nih chuan a lêtininkhâwm \hîn kan pung sawttihna a ni. Kum 2017 GoodFriday-ah phei kha chuan LalpaZanriah Sakramen inkhâwmahmi 340 lai kan inkhâwm thei a.Indaih avânga hruaitu ni ngai lotekha hruaitu an han ni a, an lo \haêm êm si. Chanvo nei ngai mangloten an han nei a, an lo fel êmêm zêl mai. CMCS lam pawhchuti bawk. Kohhran indan kansawi ang hi a ni. Kan kohhranhian Mizo Service zai ngai takina duh tâna inkhâwm tawn theihtûrin inkhâwm \an hun pawh kantihma nghe nghe.

Page 35: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

35Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

2. Nghet takin Calcutta MizoWelfare Association-ah Mizotechu kan inthlung khâwm vek thoa, Presbyterian Kohhran lo dinghian nghawng \ha lo a nei chuanglo. Damlo buaipuiah te, mitthibuaipuiah te phawkhai rual takinthil kan ti ho a. Mizo welfarebuatsaih General Meeting lehinthlante pawh inlungrual taka tiha ni. Sports te pawh hlim tlangtakin kan nei chhunzawm thei zêl.

3. Kohhran inkaihhruainapângngai tak kan zui lehzual tadeuh deuh a, K|P te lo dinginCentral K|P-ah in-affiliate a nia. CK|P program te pawh atheih chin chinah hman a ni a,kum tin \halaite leadershiptraining neihpui an ni a. Kan\halaiten kohhran hlutzia an hrechiang deuh deuh a, a \hatzia anhmu tam telh telh bawk a,kohhran lo ding lâwm ber chukan \halaite an ni. Pathian zârahmember pawh an pung tual tual.

4. Kohhran Hmeichhia pawh loding zêlin central-ah in-affiliatea ni a. In chhûng khura tih tûr\hulh lo zâwngin theih ang angarawngbâwlna kalpui a ni.Buhfai\ham te pawh Zoram angin

buhfai ngei lâk khâwm a ni a.Zirlaite leh hnathawka awmtenan lei nasa a, an \angkaipui hle ani. Kohhran kalphung hriat nânleadership training te pawh kanti ve zêl. Kohhran Hmeichhehmingin damlo na zualtePathianni inkhâwm bânah aremchan dâna kan \hin an nibawk.

5. Kohhran lo dingin a ken telPastor-ten mi nun thlengzâwngin rawngbâwlna an kalpuithei ta a. Pathianni inkhâwmhman lote pawh an remchânhunah te inkhâwmpui an ni a. A\hen phei chu zân dâr 10:00-ahte inkhâwmpui an ngai. Mi tamtak nun chhan chhuah an ni a.Inkhâwm hun pângngaiah anhna avângin tel hman lo mah sean chawlh theih ang angah chuaninkhâwm hrâm an tum tawh,hunpuite phei chu chawlh lâkhrâm an tum \hîn. Pathian thu anngaihsak thar phah hle a. Hmunkhata kan va inkhâwmpuinaahphei chuan, “Hetiang hi lo awmtawh se kan \hianpa kha a la thilo tûr” an lo ti. Rilru a khawihduh khawp mai. Kaninkhâwmpui \hinten, “Pa Zâr,Bible thar ka nei ve asin” an han

Page 36: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

36Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ti te chu hnuk a ulh deuh mai.Thil hlimawm ve deuh chu kaninkhâwmpui \hin pakhat pawhinkhâwm tûra chawlh a dîl khaan hotunuin, “Eng tik a\ang khânnge Kristian i lo nih tâk a?” a loti. A mamawhtute tân counsellingte pawh neihpui \hin an ni.

6. Kohhran chhûngkaw awmang ang pawh mumal takin atlawh theih ta a. An dam lohinkan an ni a. He lai hmun rawnpan damlo te pawh theih anganga t lawh an ni a,\awng\aisakna te neih \hin a ni.

7. Zirlai leh hnathawk mi in luahaawmte leh hostel-a awmte pawhtheih ang anga Pathian thu lamahngaihsak an ni a. Tûnlaiah \halai\henkhat chu Pathian thu barhluih ngai an ni ta zâwk emaw nichu aw tih tûr an awm ta hial mai.Chutiang dinhmunah chuan theihang anga Pathian thu lamakaihhruai hi a sâwt viau tûrahkan ngai.

8. Zirlaite tân mi thiamte sâwmincareer guidance seminar neih ani a. Eizawnna leh an kawngzawh tûr kaihhruaina kawng chihrang hranga ziak tûrin mithiamte ngen an ni a, lehkhabu

buatsaih mêk a ni bawk. Awmzenei zâwka zirlaite kaihhruainakawngah kohhranin hma a la theita a, zirlaite tân a \angkai kanbeisei.

9. Kohhran kalphung pângngaitaka kan inkaihhruai tâk avângin\halaite pawhin rawngbâwlnalamah an rilru an pêk thiam phaha. An zirlai tibuai si lovin an hmanremchânah rawngbâwlnaah min\awiâwm \hîn a, Ramtharrawngbâwlna thlengin an hunremchâng neihah an che chhuaka, riah chilh meuhin K|Pprogramme-in Bible tract tesemin, a theih ang angin mite ankâwm a. Hei hian \halaite nun a\ha zâwngin a kaihruai tûrah kanngai. Mi dangte \anpui \ûlziapawh inzirtîr zêl a ni a, kan\halaite leh kan kohhran hruaitutethleng hian damlo buaipui lehmitthi buaipui ngaih \umin ahmahruaituah an tel thei zêl mai.

10. Lalpa Zanriah Sakramenkum khata vawi khat chauh(Good Friday-ah) an lo neih \hinkha tûnah chuan mumal zâwkaneihpui an ni ta a. Sakrameninkhâwmah chuan \um dang aiininkhâwm kan tam ziah a ni. Hei

Page 37: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

37Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hian kan kohhran serh leh sângngaih pawimawhna leh Pathianthutak inzirtîrna kawngahawmzia a nei hleah kan ngai.Kohhran ni pawimawh pawh atheih chin chinah chuan hman vezêl a ni.

11. Kan kohhran rawngbâwldân kalhmang an hmuh hian helaia Mizo service awmte pawhrawngbâwlna lamah an chêtchhuah tam phah niin kan hria a,hei hi kohhran lo ding hlâwknatak a ni âwm e.

12. Dân la zawh kim ngai lo,hun tawh site dân zawh kim tûrabuatsaih an ni a, lâk luh an ni.Mi laklawh deuhte pawhbaptisma chantîr an ni a. Mizohmeichhia hnam dang pasal neitepawhin kan kohhran an rawn bêlzêl a, an fate baptisma chantîran ni a, an pasalte pawhin lal lehchhandamtu atân Lal Isuapawmin baptisma an chang a,Brahmin pawh baptisma changzîngah a tel. Kan \awng hre thiamvek lo mah se thlarau a zalên a,hnam dang pawhin kan zînga telnuam an ti tlat.

13. He lai Kristian lo awm saCNI te, Catholic te pawhin

Mizo Kristiante min hmêlhriatchian phah hle a, an thiltihnaahte a theih ang angin kan tel ve a,an Easter rally huaihawtah tepawh kan tel ve a ni.

14. Kan kohhranah hian engpâwl pawh kan dawngsawngthei vek a, kan inkhâwm hiPresbyterian hlang kan ni ngaimeuh lo. Pâwl hrang hranga mitepawhin kan kohhran inkhâwmatel nuam an ti tlat. Kan zuk tidarhlo va, kan zuk hui khâwm a nimah zâwk e.

15. Pathian hnêna thilpêkahpawh kan \hang harh nasa a,Pathian ram thla tina pe ngailoten an pe thar a. A tam leh tlêmlam aiin Pathian hnêna thilpêkduhna an han nei ta hian rilru akhawi \hîn. Tûn Financial Year-ah khân Kolkata Kohhran chuDânzawhkim hisâpa pe tamahpalina lai kan ni ve.

Tûnah chuan kan kohhranmi he lai rawn thleng thla chuanan telna tûrah min ngai nghâltawh a, thla an timuang \hîn hlemai. Sawi tawh angin kankohhran mi kher lo pawh anrawn tlângnêl nghâl thei zêl bawka, a lâwmawm hle. Mizoram leh

Page 38: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

38Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Kum 1861-a America tualchhûng indo lai khân a lam \ang mipakhatin Lincoln-a hnênah, “Pathian chu kan lamah a \angngei ang ti raw?” a ti a. Lincoln-a chuan, “Chutiang lam chungaihtuah \ûlah ka lo ruat hlei nêm, keini zâwk hi Pathianlamah kan \ang em tih hi ngaihtuah reng a ngai a ni,” tiin a lochhâng a.

hmun dang a\anga phai lam awmtûr kan tu leh fate, kanchhûngkhat lainate chu kohhranlo dingah hian an hun neih ang zêla, neitu chan chang nghâl tûrachah \hîn tûrin kan inngên a ni.Tute pawh hi mikhual kan ni deuhvek mai. Chuvângin, an rawnthlen tirh a\anga an intihneituthiam phawt chuan neitu ber anni nghâl mai dâwn a ni.

Hetianga inkhâwm theihnapahnih a awm ta hianrawngbâwlna kawng a inhawnzau phah a, a che chhuak tûr mikan tam theih phah. Mizoramahpawh hian Presbyterian chauh hini ta ila, tûna Kohhran hranghranga rawngbâwltute hirawngbâwltu kan ni pha vek lomai thei. Tûna kan chêt chhuahanga zau hian kan che chhuakpha lo mai thei bawk. Lalpa ramzauna tûra inel hi inelna \ha lamchu a ni phawt mai.

Tirhkoh Paula pawh khân akalhmang chu eng pawh ni selaKrista chanchin hrila a awm khaa lâwmna a nih thu a sawi a nihkha (cf. Phil 1:12-18).Chuvângin, indo lo ila, inseh tawnlo ila, berâmte inrûksak chîng lobawk ila. Tichuan, kohhran neituLal Isuan hun a tih hunah kanrawngbâwlna hrang hrangte minseng khâwmsakin, huang khatahmin la khung khâwm mai angchu. India ram khawpuiah tepawh Mizo awm ang angte ainpawt zâwng ni lovin, mahnizâwn zâwnah a \angrual thiamzâwnga rawngbâwlnaa hma kanlâk ho ngat chuan chu chuanLalpa ram a tizau lo thei lo ang.Nakin lawkah chuan MizoService leh Mizo PresbyterianKohhrante hian Joint Service te,Joint Fellowship te, JointProchar/Prachar te kan la nei hongei ang.

Page 39: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

39Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

KOHHRANA INHMANGTE TÂNAHMANGCHÂNG

- Dr. HL MalsâwmaTuikhuahtlâng

Kohhrana inhmangte, Pastor, Pro. Pastor te, Upa te, KohhranHmeichhia leh K|P, Kohhran Pavalai hruaitute leh Kristian,kohhrana inhmang \hînte hriat ve hrim hrim atâna \ha hi kan ziakngai vak lo va, kan sawi ngai vak lo bawk a, a sawi ber tûr leh mihriat atâna ziak ber tûr phei chu ka ni hauh lo va, mi thiam zâwk lehthil chîk mite kohhran \hatna, changkânna leh hmasâwn zêlna duhleh ngaihtuahtute cho chhuah nân, thlarau lam thil se su pawh ni lomah se, a pawimawh ve êm si avângin famkim lo takin ka rawnziak a ni.

1. Kohhran rawng (colour):Pakhatnaah chuan mi tamzâwkin kan hriat lêm loh lehkohhran hruaitute pawhin an longaihtuah lêm loh chu kohhranrawng hi a ni. PresbyterianKohhran rawng hi a senduk ani a. Kum 1964-a Mission VêngKohhran Biak Inpui Rev. JMLloyd-a’n a hawn \um khân anupui Pi Lloyd-i’n an KohhranHmeichhiaten Mission VêngBiak In pulpit hmaa târ tûr,târmawi thuziak awm, a sendukhi Pu Lloyd-a’n a târ dâwnkhân, “A senduk hi PresbyterianKohhran rawng a ni a,” tiin asawi a. He thil hi Synod-in apassed kher loh avângin alangsâr vak lo va, Rev. JM

Lloyd-a’n a sawi hi a hria leh achhinchhiah kan tam vak lo a nimai thei, hemi a nih avâng hiankohhran inkhâwmpui banner ansiam vêlah pawh hian ka sawitheihnaah chuan, “Background-ah a senduk zêl hman a \ha, abackground-ah kan hmang lo anih pawhin a vârah a sendukaziah ni se,” ka ti fo \hîn. GospelCentenary 1994-a kan hmanpawh khân AR Ground hmunpuiberah a background sendukahmangin hawrawp mâwl takin avârin kan ziak a, a mawiin ainchawih hle a ni. Kohhraninkhâwmpuinaah hawrawp lêrhhman kan chîng a, hei hi a \ha lohle mai, inel nân kan hmang tamai emaw tih tûr a ni. Chhiar

Page 40: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

40Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

nuam tak pângngaia ziah mai \hinni se, kohhran nihna nên pawh ainhmeh berin a lang a ni.

K|P te hian an flag rawngaha vâr leh a pâwl dâng, langsârvak lo an hmang a, kum 1954-aan din tirh te khân kan kohhranrawng hi a senduk a nih thu lohre tawh se chuan, hei aia rawnglâr mawi zâwk deuh, a senduktel an siam hmêl hle mai. Bannersiamte hi kan chîk tâwk lo fovinka hria, K|P Golden JubileeVaivakâwn Field-a neihah khânan banner siam kha committeesângin an pawmpui lo nge,‘Mizoram Synod’ tih kha a awmhauh lo mai a, ka mit a khamdeuh va, khatih laia kan SynodSenior Executive Secretary Rev.C. Rosiama ka zuk enpui nal nala, pawi a tih thu leh hetiang hichu awm tawh lo se tih thu a sawinghe nghe a. Hawrawp lêrh lehtlêma changkâng deuh kan duhavânga inkhâwmpui bannerngun taka en pawha chhiar theihmang loh te, video camera-afocus dâwn pawha chiang manglo a awm fo mai. Inkhâwmpuihrang hrang - K|P Gen.Conference, KohhranHmeichhe Inkhâwmpui, YMAGen. Conference etc. tih ang

rengah te hian training petuah ka\an ve \hin avângin mit tikhamdeuh ka hmu fo mai.

Rawng (colour) bawk sawizêl ila, kohhran eng emaw zâtahpulpit hnung lamah pardasenduk nalh tak an zâr a, hei hikan kohhran nên a inhmeh hle.Thlalâk - video leh still pawhina chiang bîk a ni. Pulpit hnunglama thil rawng senduk lam dahan duh pawh hi a \ha viau mai;mahse, rawng tle hnawih loh a\ha, plywood tle hian thlalâk akâp chhe thei. Pulpit hnung lamaa vâr emaw, offwhite ang te hithlalatute tân chuan kan râl(enemy) a ni. Êng lam chi, ni êngte rêng rêng hi thlalatu tân chuana buaithlâk thei khawp a ni, êngkâp dal thei khawp flashgun neiha har fu \hîn. Hei hi chhinchhiaha \ha hle mai, video camera tânpawh thusawitu hnunga êngemaw vâr emaw a awm chuanbattery a heh bîk a ni.2. Stage structure leh seatthu: Inkhâwmpuia hman chisteel structure hi Synod leh YMAte hian an siam a, a \angkaiin a\ha hle mai; amaherawhchu, duhthu a sâm vak lo. Pandal kansakin a dung lam feet 200 aia asei rêng rêngin stage sân zâwng

Page 41: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

41Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hi feet ruk emaw, a aia sângemaw a ni tûr a ni a, pandal seizâwng hi feet 250 aia thui a nihphei chuan stage sân zâwng hifeet sarih emaw lai a ni tûr a ni.Tûna YMA leh Synod structurete stage sân zâwng hi feet thumleh a chanve vêl chauha sâng ani a, pandal lian feet 250 aiasâng leh seiah te chuan a hnunglam \hutthlêng tihsân a ngai \hîna, stage lam kha sâng zâwk tamai se a awlsam zâwk tûr a nia, hei hi a siamtuten kan chhûtvak lo a ni mai thei. Inkhâwmpuipandal saka ka inrawlh vetheihna - K|P Gen. Conference,Kâwnpui te, KohhranHmeichhe Inkhâwmpui Lian,Chhiahtlâng te leh a dangtepawh an sak laia ka kaltlang foavângin stage sân zâwng khafeet sarihah an dah a, steelstructure an hmang ve lo va, anuam danglam hle mai, stagehnuaiah kan kaltlang zar zar theia, usher-ten awm khâwm nân,chawlh hahdam nân, tiffin ei nânte an hmang thei a, a fel fai hlebîk mai. Pandal siamtuten hemilam hi ngaihtuah deuh a ngaikhawp mai.

Russian singers 1987 kumaan lo kal khân AR Ground-a an

zaina tûr platform sân zâwng leha sei zâwng programmingcommittee-ah kan sawi ho va, azau zâwng diametre feet 60 nise, a sân zâwng feet ruk ni se,an ti deuh mai a, kei ka \ang fâla, a sân zâwng hi feet 10 aiahniam a ni tûr a ni lo ka ti a, ka\ang tlat a, a tâwpah feet kuaahkan dah ta a, a zau zâwng chu angai a ni. Sawrkârin LiaisonOfficer-ah kei chauh min dah a,mi 11 zîngah English thiampakhat chauh a awm leh nghâla, tlai lam dâr thum vêlah an zai\an a, tlai a lo ni a, a thim ta maia, a sân zâwng feet ruk kha nise chu nula leh tlangvâl zu ruihoten Russian zaithiamho khachu an bâwr buai hle ang. Soundsystem Barricade chhûnga andah police tam takin an vên techu an chîl chhe vek a ni.Russian-ho chu puan inah kanluhtîr a, a thim vek bawk si a, asân zâwng feet kua a nih avângintu mah an lo lâwn thei lo va, kanvânnei ta hle a ni. Khatih laiaengineer awm ve te khân ‘I lova hmu thiam ve’ min ti hlawmnghe nghe a ni. Dr. Dhinakarante unauvin mi nuai nga vêl hmaathu an sawi te khuan an dinna asâng thei hle mai.

Page 42: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

42Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

PATHIAN THU LEH FAKNA HLATE HI

- P.C. PakûngaKolasib Diakkâwn

“A tîrin Thu a awm, Thu chu Pathian hnênah a awm, Thu chuPathian a ni,” (Jn 1:1) tih kan hmu a. Tin, Genesis 1:3-ah chuanPathianin a thuin “Êng lo awm rawh se,” a ti a; tichuan, êng a loawm ta mai a tih kan hmu leh a. Hêng châng pahnih lek a\ang pawhhian Pathian thu hi a ropui a, a hlu bawk a, zah êm êm tûr kan ni tiha chiang hle mai.

Kan Bible-a thute hi Pathianthu nung, dik lo thei lo, kanchatuan nunna kawng minkawhhmuhtu leh chu chatuannunna min neihtîr theitu a ni a.Hei vâng hian Deuteronomybung 4:2-ah chuan Mosia chuanIsrael fate hnênah, “Lalpa inPathian thupêk ka pêk che u hiin pawm theihna tûrin, thu kapêk che u hi in belhchhah tûr ani lo va, in tikiam tûr a ni heklo,” a ti a. Thupuan 22:18-19-ah pawh “He lehkhabu hrilhlâwkna thu hria apiang ka hriattîre: tu pawhin hêng thu hi abelhchhah chuan, he lehkhabuahremna ziakte hi Pathianin achungah a belhchhah ve ang; tin,tu pawhin he hrilh lâwknalehkhabu thua mi thu a lâk bochuan, he lehkhabua ziak NunnaThing leh Khaw Thianghlima a

chan chu Pathianin a la bo veang,” tih kan hmu bawk a ni.

Hêng châng pahnih khat leka\ang pawh hian Bible thu hiPathian thu a ni a, keini mihringtehian kan duh duha kantihdanglam theih a nih lohzia achiang mai âwm e. Kan Biblechhah tak bu chhûnga thu awmzawng zawngte hi tûnlai hunacommittee-in thil t i tûramawhphurtu bîk kan inruat lehSunday School zirlai bu leh Nilaizân thupui zir tûr ziak tûra ruatbîk kan neihten an ziah ang angaziah ni lovin Pathian ruat bîk,Thlarau Thianghlim thiltih-theihnaa thuamten an ziah remkhâwm a ni a. Chuvângin,Pathian thâwk khum lehkhabuawm chhun, a chhûnga thute kanzawm chuan Pathian kanchawimawi ni satliah mai lovin

Page 43: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

43Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

chatuan nunna kan chang thei ani tih kan hriatna bu a ni. HeBible chungchângah hian kan thutak hle niin a hriat a, kan la runthlâk hle a ni ang, Bible pakhatthuhmahruai ziah lo chhuakmaiah pawh tawrhna a lo langhial a nih kha. A \ha e, Pathianleh a thu kan zawm hi apawimawhin amah kanchawimawina leh chatuan nunnakan neih theihna kawngka a nisi a. He thuah hian i ding nghetsauh sauh ang u.

Hetih lai hian fakna hla lamhi i han bih chiang lawk teh ang.Kan Pathian hian amah fak lehchawimawi tûrin min duh a,Davida fakna hlaah pawh, “Awmi felte u, Lalpaah chuan hliminzai rawh u, mi dik tân chuanPathian fak hi a âwm rêng a ni,”tih kan hmu (Sam 33:1). KanPathian hi fak tlâk Pathian a nia, fakna hla sain chawimawinakan hlân tel tûr a ni. Kan Bible-ah ngei pawh Pathian hriak thihngeiten fakna hla an phuah a, hlatam tak a chuang bawk a.Chutiangin keini ramah pawhPathian thu kan lo âwih a\anginkan Mizo rilru leh ngaihtuahnathui taka min neihtîr theih nân leh

amah kan fakna tûrin ThlarauThianghlim chuan ringtu hmasaterawn pâwlin amah kan faknatûrin hla \ha leh ropui tak taktea rawn siam a. Kum 100 zet kaltawh a\ang khân amahchawimawi nân, hlim leh lâwmtakin kan tâna a thiltih tawhzawng zawng leh he khawvêlpiah lama chatuana amah fakazai kan rem kumkhua tawh tûrthlenga chiang taka kan thinlungalo lang uar uar thei khawpa hla\ha leh ril te chu a rawn pe hlawma. Chutiang taka ropui leh \ha,kan zavaia lungrual taka kan saktlân leh kan serh hran bîk te chua buin Pathian Biak Ina hman tûrbîk te, khawhar ina hman bîk tûrte leh bu hrang hrang a tam tawhmai. Hêng zîngah hian chatuannunna kan neih theih nânaPathian kan fakna bîk tûr hla techu a bu hrangin Kristian Hla Butiin kan siam a, a sak dân tûrtepawh Tonic Solfa nên thlapasiam kan nei thei te hi PathianThlarau Thianghlimin min hruaivâng a ni, a va ropui êm!

Chutiang kan hla serh hranleh Pathian fakna atâna kan thlanchhuah bîkte chu Thlaraupâwlna chan phah nân te,

Page 44: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

44Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Pathian chawimawi nân chauh nilo, keini sual faten Pathianchhandamna kan chan phah nânte malsâwma a awm lai hiantûnlai \hangtharhote hian tih dânmak pui pui an rawn hmang tamai hi a va pawi êm! PathianThlarauvin amah kan fak lehchawimawina tûra hla thu leh athlûka hriak thih mi tlêm tête kaltlanga a rawn phuah chhuah techu zah lo tak leh pawi tihnachâng pawh hre miah lovinmahni duh ang angin a thu leh athlûk te an rawn tidanglam vakvak hi a va dik lo êm! PathianThlarau Thianghlim thilpêk zahlo leh a hlutna te chu chi hranghrangin mahni duh ang anginmipui hmaah TV-ah te, kan BiakIn chhûngah te thlengin an rawnsa nawmnah ta mai hi ngaihtuahchian a va \ûl êm. ThlarauThianghlim zah lohna, engahmah ngaih lohna, Pathian faknaleh chawimawina lam aiin leimihringte mit hmuha intihmaknaleh mahni inchawi lâr tumna lama ni zâwkin a lang. Hei mai piahlamah kan Pathian fakna hla tepawh thinlunga Pathian Thlaraulam tel miah lo leh mihringte hîpnân pawh ni lo, mi mak tih tûrang zâwnga incheina mak tak tak

nên Pathian chawimawiaThlarau Thianghlim pâwla lâm\hînte tih dân ang pawh ni lo,khawvêl mite hmuha mak tûrlam chi hrang hrangte nêna anhan lâm mai ta \hîn te hi Pathianmit hmuhah hlu tak ang maw!Pathian Thlarauvin a sak dân tûrthlûk a rawn pêk te chu tualchâruipui au ri ang maiten an han ûkualpui vêl \hîn ang te hianngaihtuahna a tikhawlo zo vekmai \hîn.

Kohhran hruaitute hianengtin nge an ngaih ve ang aw teka ti \hîn a. Kan Pathian faknahla rohlu te \hangtharhovin mahniduh ang anga an tidanglam maihi khap dân a awm lo’m ni. Hlaa nih avânga kan khuahkhirh lohchuan kan Bible thu te pawh himahni duh ang anga tihdanglamni hi a lo thleng lo vang tih tu ngesawi thei. Chutiang hun a lothleng a nih phei chuan a chungakan târ lan Bible chânga kanhmuh te khi kan chan tûr a nihhmêl hle, tu nge ni ka hre lo chetihna ânka hian min chhâng mailo’ng maw? Kan Pathian faknahla serh hran bîk te hi chu zahtak chungin humhim tlat ila i saduhdah mai mai lo vang u.

Page 45: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

45Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA H. NGAIHHLÎRAKHANPUI

Upa H. Ngaihhlîra (78), PuSêl\huama leh Pi Zârmawii tefapa hi February 12, 1938 khânSailutâr khuaah a piang a. March25, 1959-ah Lalthlani nên aninnei a, fa paruk an nei.

Kum 1987-ah HmârpheiPresbytery InkhâwmpuiinKhanpui Kohhran Upa atân anemnghet a, Kohhranah Upatenan chelh \hin chanvo a chelh kima, Bialah pawh Committeehrang hrang member a ni tawh.

Ramthar vei mi, work campleh Ramthar tlawha feh chhuakfo tawh a ni. Harhna changtuteleh mi hlimte tân pa nih a tlingêm êm a. Kohhran lênkhâwmtuipui mi, khuang vuak talent nei\ha, \hahnemngai mi leh miinngaitlâwm tak a ni bawk. Mitaima leh rinawm, mi dangteentawn tlâk a ni.

Khawsik leh pum nâavângin January 8, 2017 khân

inentîr tûrin Aizâwl an pan a.Pumpui cancer a ni tih hmuhchhuah a ni a, in lama inenkawltûrin January 24, 2017-ah an lohaw a. January 26, 2017-ahLalpa hnênah min kalsan ta a ni.

Hemi ni vêk hian thlahnahun in lamah Upa Ramhluna,Bial Chairman-in a hmang a,Biak Inah Rev. H. Zalianchâma,Tuirini Presbytery Moderatorkal chhuakin a vui a. BialZaipâwl, Kohhran Zaipâwl lehKohhran mipui \hahnem takin uitakin kan thlah liam ta a ni.

-Upa K. LalbiaknungaKhanpui Kohhran Ziaktu

UPA B. LALNGHÎNGLOVAVÂNZAU

Upa B. Lalnghînglova (62),Pu Lianluaia leh Pi Siallamthangite fapa hi 8.3.1955 khân Vânzau,Mêl Vêngah a lo piang a. Rambuaiavângin Vânzauah khâwm an nia, kum 1976-ah Vânhlîri nên aninnei a, fa pali an nei.

Kum 2005 khân Tual Upaatân thlan a ni a, kum 2008-ahthlan nawn leh a ni a, kum 2009-ah Upa atân thlan a ni a, kum2010-ah Tuipuirâl PresbyteryInkhâwmpuiin Vânzau KohhranUpa atân a nemnghet a.

Page 46: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

46Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Kohhranah rawngbâwlnachanvo pawimawh a chelh kima, Bialah Standing Committee,Nomination Committee lehSecretary a ni tawh a,Presbytery-ah StandingCommittee Member a ni tawhbawk. Khawtlâng rawngbâwlnalamah pawh a inhmang nasa hlea, YMA OB-ah kum kua zet a\ang a ni.

Kum 2015 a\ang khân ainsawisêl \an a, a natna tak hihmuh chhuah a ni mai lo va, kum2017-ah pumpui cancer a ni tihhmuh chhuah a ni a, zai theih anih tawh loh avângin in lamaenkawl tûra hawpui a ni a, reipawh inenkawl hman lovin13.4.2017 khân Lalpa hnênahmin kalsan ta a ni.

Hemi ni vêk hian amahthlahna hun in lamah BialtuPastor, Rev. Lalhunliana Royte-in a hmang a, Biak Inah Upa T.Khumtîra, Tuipuirâl PresbyteryModerator-in a vui a, KohhranZaipâwl, Kohhran HmeichheZaipâwl, Presbytery huamchhûnga Pastor leh Upa\hahnem tak nên ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa LalherlianaVânzau Kohhran Ziaktu

UPA LALAWMARUANTLÂNG MUALVÊNG

Upa Lalawma (80), PuDârpianga leh Pi Thanzîngi tefapa hi 16.11.1937 khân E.Lungdârah a lo piang a, kum1939 khân Khuanglêngah anpêm a. Kum 1958-ah Chalthanginên an innei a, fa 10 an nei.

Khuanglênga a awm lai hianSS zirtîrtu, Thuhriltu leh TualUpa a ni hman a. Rambuaiavângin Bûngzungah khâwm anni a, kum 1969-ah Ruantlângaha pêm a ni. Kum 1977-ah Upaatân thlan a ni a, kum 1978-ahKhawchhak PresbyteryInkhâwmpuiin RuantlângMualvêng Kohhran Upa atân anemnghet a. Kohhranah chanvopawimawh hrang hrang a chelhkim deuh vek a, Bialah lehPresbytery-ah pawh committeehrang hrangah a tel tawh bawk.MSSU chawimawina Diplomaa dawng tawh a, BSI-ah Patronmember a ni a, rawngbâwlin azin chhuak fo bawk. Amah hi

Page 47: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

47Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Pathian faka a theihna zawngzawng hlân \hîn mi a ni.

Kum 2016 February thlakhân âwmvêl natnain a tlâk buaka, chuta \ang chuan a chak lo tialtial a, hun rei tak Biak In pawha thleng thei lo va. Thawhahin atlâk buak leh a, \hat chhuah taktak nei lovin 14.4.2017 khânLalpa hnênah min kalsan ta a ni.

Hemi ni vêk hian amahthlahna hun in lamah BialtuPastor, Rev. H. Lalnunmawiana hmang a, Biak Inah ChamphaiSouth Presbytery Moderator,Upa C. Thangvûkan a vui a,Kohhran Zaipâwl te, Pastor lehUpa te nen kohhran mipui\hahnem takin ui takin kan thlahliam ta a ni.

- Upa C. MalsâwmaRuantlâng Mualvêng

Kohhran ZiaktuUPA T.Z. HRÂNGA

VAIRÊNGTE CHHIMVÊNG

Upa T.Z. Hrânga (76),Chelhlova leh Dârpuii te fapa hi

17.3.1941-ah Jamalpur,Cachar District-ah a lo piang a,kum 1964-ah R. Rosâwmi nênan innei a, fa panga an nei.

Kum 1970-ah JamalpurKohhran Upa atân thlan a ni a,hemi kum vêk hian CacharPresbytery InkhâwmpuiinJamalpur Kohhran Upa atân anemnghet a, rawngbâwlnachanvo pawimawh tak tak achelh \hîn a, eizawnna lamahkhawsak awlsam zâwkna a nihbeiseiin Mizoramah a lo chhuaka, Phainuamah hun eng emawchen a awm hnuin kum 1981-ah N. Chawnpuiah a pêm leh a.Heta a awm lai hian kum 1983-ah Upa atân thlan nawn leh a nia, hemi kum vêk hianHmârthlang PresbyteryInkhâwmpuiin N. ChawnpuiKohhran Upa atân a puang leha, kum 1985-ah Vairêngteah apêm leh a, a phâk ang tâwkrawngbâwlnaah \hahnemngaitakin a thawk a ni.

Kum 2017 February thlaa\ang khân a insawisêl \an a,damdawi in hrang hrangaenkawl a nih hnuah 21.4.2017khân Lalpa hnênah min kalsanta a ni.

Page 48: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

48Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Hemi ni vêk hian BialtuPastor, Rev. Rory Lalrinsângana vui a, ui takin kan thlah liam taa ni.

- Upa ZoramlianaVairêngte Chhimvêng

Kohhran Ziaktu

UPA VÂNLALNGHÂKASAIPHAI

Upa Vânlalnghâka (64),Pauthanga leh Nêmkimi te fapahi kum 1953-ah Paloi, Cachar-ah a lo piang a. Kum 1963-ahSaiphaiah an rawn pêm a, kum1976-ah Thangzovi nên an inneia, fa pasarih an nei.

Kum 1996-ah Tual Upaatân thlan a ni a, kum 2008-ahUpa atân thlan a ni leh a, hemikum vêk hian HmârthlangPresbytery InkhâwmpuiinSaiphai Chhimvêng KohhranUpa atân a nemnghet a,kohhranah chanvo langsâr achelh kim a, Bial SS Committeeleh Standing committee-ah a teltawh bawk.

Pa hrisêl tak a ni \hîn a, kum2016 kum tâwp a\ang khân ainsawisêl \an a, thisen cancer ani tih hmuh chhuah a ni a.Damdawi inah enkawl a ni a, aziaawm chho viau a, dam chhuakleh tûra kan beisei laiin ni12.4.2017-ah Lalpa hnênah minkalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hun inlamah Upa Lalrinliana, KohhranChairman-in a hmang a, BiakInah Hmârthlang PresbyteryModerator, Rev. MichaelLalchhuanawman a vui a.Presbytery huam chhûnga Upate leh Kohhran Zaipâwlte nên uitakin kan thlah liam ta a ni.

- Upa K. LianhliraSaiphai Chhimveng

Kohhran Ziaktu

UPA LALHMINGABAWRAI

Upa Lalhminga (90), UpaPenga leh Than\huami te fapa hiFebruary 17, 1927 khânTripura Hmunpuiah a piang a.

Page 49: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

49Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Kum 1947-ah Sêrthlum huansiam tûrin Bawrai-ah a pêm a.February 6, 1952-ah Thansiaminên an innei a, fa pali an nei.

Kum 1957-ah KhawthlangPresbytery InkhâwmpuiinBawrai Kohhran Upa atân anemnghet a. Kohhranah chanvopawimawh hrang hrang a chelhkim a, Bial Chairman lehSecretary a ni tawh a,Presbytery-ah committee hranghrang bâkah Moderator a nitawh bawk. Synod Committeehrang hrang - Pastoral, RamtharBoard, Finance leh Executive-ah member a ni tawh a,Assembly palai a ni tawh bawk.MSSU chawimawina JubileeAward a dawng tawh a, BSIPatron member a ni bawk.Khawthlang Presbytery-in UpaOrdination Golden JubileeAward a hlan tawh bawk.

Kum 2015 August thlaa\angin thisen sâng avângin ainenkawl a, a natna hian a mit akhawih chhia a, a khaw hmuh afiah lo va, theihtâwpa enkawl anih laiin April 12, 2017 khânLalpa hnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Bialtu Pastor, Rev.Zohmunmawian a hmang a, Biak

Inah Khawthlang PresbyteryModerator, Rev. R. Lalnunsângana vui a, Kohhran Zaipâwl, BialZaipâwl leh Presbytery huamchhûng Pastor, Pro. Pastor lehUpa \hahnem takte nên ui takinkan thlah liam ta a ni.

- Upa ZârzolianaBawrai Kohhran Ziaktu

UPA ROKÂMLOVADÂRLÂWN

Upa Rokâmlova (69), UpaZathanga leh Ngûrtâwni te fapahi 2.3.1948 khân Phuaibuangkhuaah a piang a. Kum 1974January ni 28-ah Kâwlchhuaninên an innei a, fa pathum an nei.

Kum 1990-ah Tual Upaatân thlan a ni a, kum 1992-ahKohhran Upa atân thlan a ni leha, hemi kum vêk hian HmârpheiPresbytery InkhâwmpuiinDârlâwn Kohhran Upa atân anemnghet a. Kohhranah chanvohrang hrang a chelh kim deuh veka, Bial Inkhâwmpui Treasurer,Bial Treasurer leh Chairman a ni

Page 50: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

50Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

tawh a, Presbytery Treasurer ani tawh bawk.

Kum 1996 February thlakhân a kal (kidney) thlâk a ni a,dam taka a awm ve tawh kanbeisei laiin rîl cancer lehzunthlum natnain a tlâk buak leha, vawi tam tak damdawi inah alût a ni. Ni 23.3.2017 a\angkhân khawsikin a tihbuai avângindamdawi in panpui leh a ni a,chuap cancer nia rin a ni. Inlamah rei vak lo enkawl a nihhnuin thawhah avângin ICU-ahdah luh a ni leh a, Bial Chairmankal chhuak mawhphurhna hlen

chhuah hrâm a duh êm êm laiinni 3.5.2017 khân Lalpa hnênahmin kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Bialtu Pastor, Rev.Johanan a hmang a, Biak InahHmârphei Presbytery Moderator,Rev. Lalfakawman a vui a.Kohhran Zaipâwl leh BialZaipâwlin thlahna hla an sa a,Presbytery huam chhûngakohhran hruaitu leh kohhranmipui \hahnem takin ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa C. LalchhuanawmaDârlâwn Kohhran Ziaktu

New York lawng chawlh hmun a\anga lawng lian chhuak tûrchu ramthar rawngbâwlna lama tui tak mai mi pahnih hian anthlah a. A pakhat zâwk, sumdâwng hausa tak chu a hlim hletih a hmêl a\angin a hriat theih mai a. Pakhat zâwk chuan, “Ihlim viau a ni ang chu maw?” a ti a. Chu pa chuan, “Tehrêngmai, saw lawngah sâwn China rama mission damdawi inmamawh tûr dollar sîng khat man ka thawn thei a...” a ti a.Pakhat zâwk chuan, “I ti ropui kher mai, chutiang zât thilpêk ipêk avâng chuan lâwmawm ka ti lutuk. Kei pawh saw lawngahsâwn ka thilpêk chu a awm ve a, ka fanu neih chhun chumissionary ni tûrin saw tah sâwn a chuang ve ta a ni,” a ti a.Sumdâwng chuan a \hian thar chu chiang taka en chungin,“Ka unaupa, i thil hlan nêna khaikhin chuan kei chu eng mahpe lo ang ka ni e,” tiin a \hian thar chu ngaisâng tak chungina chibai ta nawk nawk a.

Page 51: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

51Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

SYNOD BOOKROOM LEHKHABU THAR

Thilmak Mission Field-ah: He lehkhabu ziaktu LR Colneyhi Pathian thu hrila Mission Field-a kum 30 chuang rawng lo bâwltawh a ni a. Chu chuan a taka a tawn hriat; Mission field-a inpêknapawimawhzia, berâm leh berâmpu inrûksak chungchâng te leh Anticonversion law chungchângte bengvârthlâk takin a rawn ziak a.Chanchin |ha la dawng lo hnamte thlengin min hrilh bawk. HetiangChanchin |ha theh darhna kawnga min pui thei lehkhabu hi ̀ 150man a ni e.

Internet Sermon: Upa R. Lalramhluna chuan tûk tin zîng takahPathian thu \ha leh ringtu nun châwm thei tak tak chu mobile internetkaltlangin a ziak \hîn a. A thute hi mâwl tak, hriat thiam awl lehkohhran âwn bîk nei lo a nih \hin avângin miin an hlut hle. Tûk tinaa ziah chu a bua chhuah tham a lo tlin tâk avângin mi tinin duh hunhuna an chhiar theih nân a buin a tichhuak ta. A man ̀ 150. Kristian Nun Sermon- Hmangaihna: Kristian nun tuipuitu,hemi chungchânga lehkhabu pawh pali zet lo tichhuak tawhChhâwnmawia chuan a pangana a rawn puitlin fel leh ta hlauh mai.Kristian nun thu ngaihnawm 39 zet tûn \umah hian a rawn fûn khâwma, ringtu puitling nih tumte tân chhiar ngei chi a ni e. A man ̀ 100. History of Mizo in Burma: He lehkhabu, Mizo Historian lârB. Lalthangliana ziahah hian hmasâng Mizo chanchin, |iau kan kânhma thu bîk kha chhiar nuam takin târ lan a ni a. Burma rama Mizofate an kîr leh dân mumal taka chhui a ni bawk. Mizoram pâwnaZofa tam berte chanchin hi mi pângngai chin tân chuan ngaihvenahriat ve ngei chi a ni e. A man ̀ 130. Naupang huaisen: He lehkhabuah hian a ziaktu LalhmingmawiiRawite (Mahmingi) hian naupangte nun siam \ha tûr leh rinawmtaka dikna \an ngam, nun huaisen an rawn neih theihna tûr thawnthu\ha, entawn tlâk leh zirtîr nei \ha tak tak pariat zet a rawn khungkhâwm a. Fate zirtîr nân leh chhiarsak atân neih ngei chi a ni e. Aman ̀ 80.

Page 52: Kristian Tlangau 1 - mizoramsynod.org fileKristian Tlangau 3 Editorial THU ÂWIHNA Pa pakhat hian fapa pahnih a nei a. “Grep huanah hna va thawk rawh u” a ti a. Pakhat zâwk chuan,

52Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org