29

SISTEM BAHASA

TATABAHASA SINTAKSIS SISTEM EJAAN

SEBUTAN & INTONASI

KOSA KATA & PERIBAHASA

Morfologi

Bentuk

Pembentukan Kata

Golongan Kata

Frasa, Klausa, Ayat

Jenis-jenis Ayat

Ragam Ayat & Susunan Ayat

Proses Penerbitan

Aspek Tanda Bacaan

Pola Keselarasan Huruf Vokal

Ejaan Kata Pinjaman

Ejaan Kata Dasar & Kata

Terbitan

Sebutan

Intonasi Ayat

Umum & Istilah

Perumpamaan

Simpulan Bahasa

Pepatah

Perbilangan

Kata-Kata Hikmat

30

TATABAHASA

MORFOLOGI (struktur kata)

-kata asli-kata pinjaman

BENTUK KATA- kata tunggal-kata terbitan-kata ganda

-kata majmuk

PEMBENTUKAN KATA-pengimbuhan-penggandaan-pemajmukan

GOLONGAN KATA-kata nama-kata kerja

-kata adjektif-kata tugas

31

SINTAKSISFRASA, KLAUSA & AYAT

JENIS-JENIS AYAT-ayat penyata-ayat perintah-ayat seruan-ayat tanya

RAGAM AYAT -ayat aktif-ayat pasif

SUSUNAN AYAT-biasa

-songsang

PROSES PENERBITAN AYAT

-konsep ayat terbitan-pengguguran

-peluasan

ASPEK TANDA BACAAN- koma

-titik-sempang

-tanda petik-tanda tanya-tanda seru

32

SISTEM EJAAN

POLA KESELARSAN

HURUF VOKAL

EJAAN KATA PINJAMAN

EJAAN KATA DASAR &

KATA TERBITAN

33

SEBUTAN & INTONASI

AYAT

SEBUTAN BAKU

INTONASI AYAT-ayat penyata

-ayat tanya-ayat perintah-ayat seruan

-ayat terbalik/songsang-ayat aktif-ayat pasif

34

KOSA KATA& PERIBAHASA

KOSA KATA-umum-istilah

PERIBAHASA-perumpamaan

-simpulan bahasa-pepatah

-perbilangan-kata-kata hikmat

35

 Proses pembentukan kata menerangkan bagaimana sesuatu kata itu dibina dan dibentuk sehingga

dapat menghasilkan ayat dan ujaran dalam sesuatu bahasa.

DEFINISI PROSES PEMBENTUKAN KATA BAHASA MELAYU

PROSES-PROSES PEMBENTUKAN

KATA

PENGIMBUHAN

- Proses yang menggandingkan imbuhan pada kata dasar untuk membentuk kata terbitan.

- Terdapat empat jenis imbuhan iaitu:

a) awalan

b) akhiran

c) apitan

d) sisipan

- Gandingan imbuhan dengan kata dasar akan membentuk kata terbitan daripada pelbagai golongan kata seperti kata nama, kata kerja dan kata adjektif.

PEMAJMUKAN

- Proses yang merangkaikan dua kata dasar atau lebih dan bentuk yang terhasil membawa makna tertentu.

- Terdapat dua cara pengimbuhan kata majmuk yang berbentuk seperti:

a) apabila kata majmuk menerima awalan atau akhiran, ejaannya tetap terpisah.

Contoh: reka bentuk – direka bentuk

b) apabila kata majmuk menerima apaitan, ejaannya menjadi bercantum.

Contoh: ibu bapa – keibubapaan

- Penggandaan kata majmuk melibatkan penggandaan unsur pertama sahaja.

Contoh: guru besar – guru-guru besar

PENGGANDAAN

- Proses yang mengulangi kata dasar sama ada secara penuh, separa atau berentak ( rentak bunyi tertentu).

- Terdapat tiga jenis penggandaan, iaitu:

a) penggandaan penuh

Contoh: sekolah – sekolah-sekolah

kejadian – kejadian-kejadian

b) penggandaan separa

Contoh: jari – jejari

bercakap – bercakap-cakap

c) penggandaan berentak

Contoh: sayur – sayur-mayur

kusut – kusut-masai

JENIS-JENIS GOLONGAN KATA

KATA NAMA

- Sejumlah perkataan yang boleh menjadi unsur inti dalam binaan frasa nama.

- Kata nama menamakan tempat,

KATA KERJA

- Perkataan yang menjadi inti bagi binaan frasa kerja.

- Kata kerja menunjukkan sesuatu

KATA ADJEKTIF

- Perkataan yang menjadi unsur inti dalam binaan frasa adjektif.

- Jenis-jenis kata adjektif ialah

KATA TUGAS

- Golongan perkataan selain kata nama, kata kerja, dan kata djektif yang mendukung sesuatu tugas tertentu dalam binaan ayat,

36

KATA NAMA

- Sejumlah perkataan yang boleh menjadi unsur inti dalam binaan frasa nama.

- Kata nama menamakan tempat,

KATA KERJA

- Perkataan yang menjadi inti bagi binaan frasa kerja.

- Kata kerja menunjukkan sesuatu

KATA ADJEKTIF

- Perkataan yang menjadi unsur inti dalam binaan frasa adjektif.

- Jenis-jenis kata adjektif ialah

KATA TUGAS

- Golongan perkataan selain kata nama, kata kerja, dan kata djektif yang mendukung sesuatu tugas tertentu dalam binaan ayat,

STRUKTUR BINAAN FRASA, KLAUSA DAN AYAT

FRASA

- Binaan yang boleh terdiri daripada satu patah kata atau

rentetan beberapa patah kata yang berfungsi sebagai konstituen

dalam ayat, sama ada sebagai subjek, prediket, objek atau

keterangan.

- Terdapat empat jenis frasa dalam bahasa Melayu, iaitu:

KLAUSA

- Klausa ialah satu rangkaian perkataan yang terdiri daripada subjek dan predikat.

-Klausa menjadi konstituen kepada ayat dan terbahagi kepada 2 jenis iaitu :

a) klausa bebas - klausa yang boleh

AYAT

- Satu perkataan atau (lebih kerap lagi), serangkai

perkataan yang merupakan kesatuan yang

membawa sesuatu maksud,kalimat.

- Ayat ialah unit pengucapan yang paling tinggi

37

BENTUK, JENIS DAN RAGAM AYAT DALAM BAHASA MELAYU

BENTUK AYAT

a) Ayat Tunggal

~ ayat yang terdiri daripada satu subjek dan satu predikat.

b) Ayat Majmuk

JENIS AYAT

a) Ayat Penyata

~ ayat yang diucapkan dengan maksud membuat satu penyataan

~ bertujuan mengatakan atau memberi

RAGAM AYAT

a) Ayat Aktif

~ ayat yang mengandungi kata kerja yang mengutamakan subjek asal sebagai judul atau unsure yang diterangkan.

FRASA

- Binaan yang boleh terdiri daripada satu patah kata atau

rentetan beberapa patah kata yang berfungsi sebagai konstituen

dalam ayat, sama ada sebagai subjek, prediket, objek atau

keterangan.

- Terdapat empat jenis frasa dalam bahasa Melayu, iaitu:

KLAUSA

- Klausa ialah satu rangkaian perkataan yang terdiri daripada subjek dan predikat.

-Klausa menjadi konstituen kepada ayat dan terbahagi kepada 2 jenis iaitu :

a) klausa bebas - klausa yang boleh

AYAT

- Satu perkataan atau (lebih kerap lagi), serangkai

perkataan yang merupakan kesatuan yang

membawa sesuatu maksud,kalimat.

- Ayat ialah unit pengucapan yang paling tinggi

38

PROSES PENERBITAN AYAT

PENGGUGURAN

- Proses transformasi yang berlaku pada struktur ayat yang mengakibatkan pengguguran unsur-unsur tertentu daripada binaan ayat itu dan pada peringkat struktur permukaan, unsur yang

PENYUSUNAN SEMULA

- Perubahan pada susunan perkataan dan frasa dalam ayat dan pengguguran atau penambahan beberapa unsur.

- Tidak membawa perubahan pada makna

PELUASAN

- Proses menambahkan unsur baharu ke dalam ayat.

- Terdapat empat jenis peluasan, iaitu:

a) peluasan frasa nama sebagai subjek

BENTUK AYAT

a) Ayat Tunggal

~ ayat yang terdiri daripada satu subjek dan satu predikat.

b) Ayat Majmuk

JENIS AYAT

a) Ayat Penyata

~ ayat yang diucapkan dengan maksud membuat satu penyataan

~ bertujuan mengatakan atau memberi

RAGAM AYAT

a) Ayat Aktif

~ ayat yang mengandungi kata kerja yang mengutamakan subjek asal sebagai judul atau unsure yang diterangkan.