19/10/2015

1

TAJUK 6

DEMOKRASI

BERPARLIMEN Dr Murni Wan Mohd Nor

SINOPSIS TOPIK

• Konsep

• Demokrasi

• Demokrasi berparlimen

• Pilihan raya

• Jenis pilihanraya

• Ciri pilihan raya bebas

• Pilihan raya di Malaysia

• Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia

HASIL PEMBELAJARAN

• Menerangkan konsep demokrasi berparlimen

• Memahami amalan demokrasi berparlimen di Malaysia

• Memerihalkan peranan institusi utama dalam sistem

demokrasi berparlimen

• Menghuraikan perjalanan sistem pilihan raya di Malaysia

• Menyedari kepentingan pilihan raya di Malaysia

19/10/2015

2

KONSEP DEMOKRASI

KONSEP DEMOKRASI

Demokrasi:

• Istilah demokrasi berasal daripada Yunani – Demokratia:

Demos (rakyat) + Kratia/kratos (pemerintah) =

“pemerintahan oleh rakyat”

• Sistem kerajaan berperwakilan – wakil dipilih oleh rakyat

melalui satu sistem pemilihan

Prinsip demokrasi – “kebebasan”

• Bebas daripada tekanan atau campur tangan pihak lain

• Bersuara, berpersatuan, sama rata, kehakiman dll

• Hak individu dan masyarakat

KONSEP DEMOKRASI

• Berkerajaan sendiri “Kerajaan oleh rakyat, dari rakyat dan

untuk”

• Penyertaan rakyat dalam proses pembuatan keputusan.

• Sistem kerajaan berperwakilan – wakil dipilih oleh rakyat

melalui satu sistem pemilihan

• Dua jenis demokrasi:-

• Demokrasi berparlimen

• Demokrasi berpresiden

19/10/2015

3

KONSEP DEMOKRASI

Ciri-ciri demokrasi berparlimen:

• Pembentukan kerajaan berasaskan persetujuan ramai

• Pemerintahan negara dijalankan secara perwakilan

• Rakyat mengambil bahagian dalam pemerintahan melalui

wakil-wakil yang dipilih dalam pilihanraya

KONSEP DEMOKRASI

PERBEZAAN DI ANTARA SISTEM

DEMOKRASI BERPARLIMEN DAN

BERPRESIDEN

Demokrasi berparlimen

(Malaysia)

• Rakyat memilih wakil rakyat untuk Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri (DUN) yang akan membentuk kerajaan.

• Perdana Menteri dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong daripada kalangan wakil rakyat (dipilih secara tidak langsung oleh rakyat)

Demokrasi berpresiden (Amerika Syarikat)

• Rakyat memilih /mengundi dalam dua pilihanraya secara berasingan untuk memilih

• Ketua Eksekutif iaitu Presiden (dipilih secara langsung oleh rakyat)

• Ahli-ahli dewan perundangan.

19/10/2015

4

KONSEP DEMOKRASI

DEMOKRASI BERPARLIMEN DEMOKRASI BERPRESIDEN

PENGUNDI

PERUNDANGAN/

AHLI PARLIMEN

PERUNDANGAN

PM

PENGUNDI

EKSEKUTIF

PRESIDEN

DEMOKRASI BERPARLIMEN DI

MALAYSIA • Perlembagaan – garis panduan pemerintahan

• Raja berperlembagaan – kuasa YDPA berdasarkan perlembagaan

• Pilihan raya • penglibatan rakyat untuk menjadi wakil rakyat

• Rakyat berhak menyuarakan pendapat/kehendak melalui wakil rakyat

• pilihan raya umum 5 tahun sekali

• Badan perundangan – Dewan Rakyat dan Dewan Negara

• Badan pelaksana – Kabinet sebagai penggubal dasar dan menjalankan dasar

• Badan kehakiman – mentafsir undang-undang dan menjaga keadilan

• Parti-parti politik – platform/medium untuk rakyat bersuara dan memperjuangkan hak

DEMOKRASI BERPARLIMEN DI

MALAYSIA

• Berasaskan amalan Westminster, England

• membentuk KERAJAAN yang dipilih oleh rakyat untuk RAKYAT

• rakyat mempunyai hak dan kebebasan untuk memilih wakil di peringkat

persekutuan dan negeri melalui pilihan raya

• Pilihan raya diadakan untuk memilih negeri (DUN) dan pusat (Parlimen)

• Sistem kerajaan yang dipilih secara bebas oleh rakyat melalui pilihan raya

Rakyat pilih

kerajaan

Kerajaan

pilih alli

Parlimen

PM

19/10/2015

5

PILIHANRAYA

• Pilihan raya – ciri utama demokrasi

• Mekanisme yang membolehkan rakyat menukar kerajaan

secara aman

Syarat-syarat pilihan raya bersih dan bebas :

• Pilihan raya perlu dijalankan oleh satu badan yang bebas

dan dipercayai oleh rakyat;

• Undang-undang pilihan raya hendaklah berasaskan

kepada keadilan, dan memastikan perkara-perkara yang

tidak baik tidak dilakukan;

• Segala pertelingkahan mestilah diselesaikan dengan

segera oleh sebuah mahkamah yang dikhususkan untuk

mengadili kes-kes sedemikian.

PILIHAN RAYA DI MALAYSIA

• Setiap lima tahun.

• Melalui pilihan raya rakyat boleh memilih wakil-wakil

untuk memerintah sama ada di peringkat persekutuan

atau negeri

• Sistem pilihan raya yang diamalkan adalah berasaskan

kelebihan suara mudah (simple majority).

• 3 pihak terlibat : badan pengendali pilihan raya, calon

bertanding dan pengundi.

• Pilihan raya telah diadakan sebanyak 13 kali – sejak

1955 (sebelum kemerdekaaan) dan terakhir 2013.

PILIHANRAYA

PILIHAN RAYA UMUM • 5 tahun sekali ATAU “sampai

cukup edah dari segi undang-

undang

• Pilihan raya Parlimen boleh

serentak atau berasingan

dengan DUN

PILIHAN RAYA KECIL • Berlaku “KEKOSONGAN” kerusi

wakil rakyat atau ahli DUN atau

Parlimen

• ATAU keputusan tidak sah

Kawasan pilihan raya

DUN dan Parlimen

Seorang wakil sahaja

Berdasarkan persempadanan kawasan

Jumlah kawasan berubah-ubah (Pilihan raya 2013 -

222 kerusi Parlimen)

19/10/2015

6

PILIHAN RAYA DI MALAYSIA

CALON

• Warganegara berumur 21 tahun ke atas

• Mastatutin tetap di dalam kawasan pilihanraya

• Berdaftar dengan SPR

• Sempurna akal dan tidak muflis

• Tiada jawatan bergaji dalam perkhidmatan awam

• Tidak disabit dengan kesalahan oleh mahkamah dan dihukum penjara 12 bulan atau denda RM2000 serta tiada pengampunan

Hilang hak jika:

• Tidak sempurna akal

• Hukuman penjara dan hukuman mati

-Atas nama parti politik atau

perseorangan (bebas)

-Wang pertaruhan RM10 ribu

(Parlimen) dan RM5 ribu

(DUN)

PILIHANRAYA

Keputusan Pilihan Raya

• Parti yang menang majoriti bentuk kerajaan

• Dokumen pilihan raya disimpan selama 6 bulan – hanya boleh dibuka atas arahan hakim

Penyata Perbelanjaan

• Perlu diserah dalam tempoh 31 hari selepas keputusan diwartakan

• Tidak boleh bertanding jika tidak hantar

Petisyen Pilihan Raya

• 21 hari selepas keputusan rasmi

• Pelanggaran undang-undang dan peraturan pilihan raya

• Calon hilang kelayakan

• Arahan mahkamah

SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR)

• Badan pentadbir pilihanraya

- Perkara 114 Perlembagaan Persekutuan:

• Peranan SPR

• mengurus dan mentadbir pilihanraya

• menjalankan pilihanraya bebas dan adil

• OBJEKTIF SPR:

• Memelihara, Mengawasi Dan Mengekalkan Sistem Pemerintahan

Demokrasi Berparlimen Di Malaysia Menerusi Pilihan Raya Yang

Adil Dan Saksama

19/10/2015

7

SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR)

Fungsi

• mempersempadankan bahagian-bahagian pilihanraya

Parlimen dan Negeri setiap tidak kurang daripada 8 tahun

selepas tarikh siapnya urusan kajian dan persempadanan

semula yang terdahulu

• menjalankan pendaftaran pemilih dan penyemakan daftar

pemilih

• menjalankan pilihanraya umum, sama ada pilihanraya

umum atau pilihanraya kecil

• Membuat peraturan tertentu dalam menjalankan tugas-

tugas berkaitan

SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR)

Jumlah ahli - 7 orang (pindaan terkini)

• diketuai oleh seorang pengerusi, seorang timbalan pengerusi dan lima ahli lain (termasuk ahli daripada Sabah dan Sarawak)

• dilantik oleh YDPA setelah berunding dengan MRR

Syarat kelayakan

• berumur tidak lebih 66 tahun

• tidak muflis

• tidak memegang jawatan bergaji lain

• bukan mana-mana ahli politik (Parlimen atau DUN)

Dibantu oleh kakitangan pentadbiran Persekutuan dan

Negeri)

• Ahli SPR boleh memegang jawatan sehingga berumur 66 tahun

• boleh meletakkan jawatan pada bila-bila masa dengan menulis surat kepada YDPA.

FIKIRKAN…

• Sejauhmanakah anda memahami sistem demokrasi yang

diamalkan di Malaysia?

• Apakah kepentingan sistem demokrasi berparlimen?

• Apakah pandangan anda terhadap pelaksanaan sistem

demokrasi berparlimen di Malaysia?