PUSAT PENGAJIAN PERUMAHAN DAN PERANCANGAN

UNIVERSITI SAINS MALAYSIA

RANCANGAN IJAZAH TINGGI: SARJANA SAINS (PENGURUSAN PROJEK)

KEBERKESANAN KONTRAK 'REKABENTUK DAN BINA'

DARI SEGI MASA DAN KOS: SATU KAJIAN KES PROJEK

MENAIKTARAF LALUAN PERSEKUTUAN 76 DARI KUALA

KANGSAR KE GERIK (FASA II - LENGGONG KE SAUK)

DISEDIAKAN,

MEGAT AJIB BIN ABO HAMID

NO. K/P: 560424-02-5283

NO. MATRIK: S-RMS9/03

STRAK

Penyelidikan ini membincangkan masalah mengenai lebihan

masa dan kos yang berlaku dalam salah satu projek

pcmbinaan jalan persekutuan di Negeri Perak yang

dilaksanakan secara kaedah prokumen ' rekabentuk dan

bina ' . Ianya ditumpukan hanya kepada batas dan

kepentingan berhubung dengan sebab-sebab berlakunya

lebihan mas a dan kos proj ek melalui kaj ian yang

dilakukan . Sebilangan tiga puluh empat sebab-sebab telah

dikenalpasti menyumbang kepada lebihan masa dan kos , dan

diklasifikasikan kepada dua kumpulan yang berasingan .

Kajian lapangan dilakukan melaluj borang soal selidik dan

dengan menemuduga seramai dua puluh orang responden yang

terlibat secara langsung dalam pelaksanaan pengurusan

pembinaan di tapak bina. Semua responden yang ditemuduga

terdiri dari dua pasukan pengurusan yang berbeza iaitu

pasukan pengawasan dan pasukan pengurusan tapak mas ing ­

masing dari perunding dan kontraktor . Kaj ian yang

dilakukan menunjukkan berlakunya lebihan masa dan kos

dalam projek yang sedang dalam pembinaan . Data yang

dikumpulkan telah dianalisa untuk mendapatkan hasil

kaj ian dan

berlakunya

memperoJ.ehi

lebihan masa

a kan kepentingan sebab- sebab

dan kos bagi setiap individu

pasukan yang terlibat dalam pengurusan pembinaan projek .

Hipotesis mendapati bahawa kedua - dua pasukan pad a

dasarnya bersetuj u akan susunan kepentingan lebihan masa

dan kos yang dikaji . Bagaimanapun pasukan kontraktor

mempunyai perbezaan pandangan dengan pasukan perunding

berhubung dengan pihak- pihak yang menyumbang kepada

lcbihan masa dan kos; dan faktor-faktor yang berkait

rapat .

Kajian juga mcndapati bahawa lebihan masa berlciku dalam

proj ek yang sedang dalam pembina an dan ba tasannya agak

ketara . Terdapat banyak sebab yang menyumbang kepada

lebihan masa ; dan mempunyal kaitan rapat dengan klien

dan prestasi kontraktor serta perancangan awal dan

rekabentuk projek .

Antara faktor - faktor penyumbang mengikut susunan menurun

adalah seperti perubahan kepada rekabentuk asal dan skop

projek ; kelulusan oenaambilan balik tanah : kesukaran

untuk berkoordinasi dan berkomunikasi dengan pihak-pihak

berkuasa tempatan; kesediaan pasukan pengurusan tapak

memikul bebanan kerja semasa ; prestasi pasukan pengurusan

tapak ; kelengkapan dan kecukupan masa berhubung denaan

maklumat tentang projek .

ABSTRACT

This research covers on the delay and cost overruns in

one of the on - going federal road construction projects in

the state of Perak through the procument method of

' design - and- build ' . It focuses on the extent and

importance of the causes of time and cost overruns in the

project being studied. Thirty- four causes were identified

and classified by source into two separate groups .

A field survey

questionnaire and

involved in the

was conducted through

by interviewing twenty

implementation of site

a structured

respondents

construction

management . The respondents were represented by two

separate management teams i . e . consultant supervision

team dan contractor ' s site management team. The extent of

time and cost overruns were determined . The collected

data was analysed to present the output of the survey and

also to evaluate the importance of the causes for each

individual team involved in the construction management

of the project.

A hypothesis that both teams generally agreed on the

"importance" ranking of the causes of delay was tested.

It was concluded that the contractor ' s site management

team disagreed with the consultant supervision team in

the "importance " ranking of the causes.

The research also revealed that time overrun occurred in

the on-going project and that the extent of time overrun

were severe. The study concluded that there were many

important causes of time overrun related mainly to

cl ient ' s involvement , contractor performance , and the

early planning and design of the project . Amongst these

important cau~es in descending orders were possible

changes to initial design and scope of the projects ,

implementation of land acquisition , difficulties 1n

obtaining coordination and communication with local

authorities , availability of suitable management team

giving firm ' s current work load , previous performance of

site management team; and completeness and timeliness of

project information.

KEBERKESANAN KONTRAK 'REKABENTUK DAN BINA' DARI

SEGI MASA DAN KOS: SATU KAJIAN KES PROJEK

MENAIKTARAF LALUAN PERSEKUTUAN 7 6 DARI KUALA

KANGSAR KE GERIK (FASA II - LENGGONG KE SAUK)

ISI KANDUNGAN

PERAKUAN

ABSTRAK

ABSTRACT

PENGHARGAAN

IS I KANDUNGAN

SENARAI RAJAH

SENARAI JADUAL

BAB 1 PENDAHULUAN

1.0 PENGENALAN

1.1 PERNYATAAN MASALAH

1.2 PERSOALAN KAJIAN

1.3 OBJEKTIF KAJIAN

1.4 KEPENTINGAN KAJIAN

1.5 MASALAH DAN BATASAN

1.6 METODOLOGI KAJIAN

1.7 ANALISIS KAJIAN

1.8 CARTA ALIRAN KAJIAN

KAJIAN

BAB 2 KAJIAN LITERATUR

2.0

2.1

2.2

JENIS-JENIS SISTEM PROKUMEN

PENGENALAN

KRITERIA PEMILIHAN JENIS PROKUMEN

MUKA SURAT

ii

iii - iv

v - vi

vii

viii - xiv

xv - xvii

xviii - xix

1- 3

4- 6

7

8

9

10 - 11

12 - 13

14

14 - 15

16

16 - 17

18 - 27

2 . 3

2.4

2 . 4 . 1

2 . 4 . 2

2 . 4 . 3

2 . 4.4

PENDEKATAN

PROKUMEN

ALTERNATIF

KAEDAH TRADISIONAL

PENGENALAN

PEMILIHAN

CIRI - CIRI SISTEM TRADISIONAL

KOMPONEN - KOMPONEN SISTEM TRADISIONAL

ORGANISASI SISTEM TRADISIONAL

2 . 4 . 5 STRUKTUR

TRADISIONAL

2 . 4 . 6 KELEBIHAN

TRADISIONAL

&

PENGURUSAN

KELEMAHAN

SISTEM

SISTEM

2.5

2 . 5 . 1

2 . 5.2

2.6

2 . 6 . 1

2 . 6 . 2

2 . 7

2 . 7 . 1

2.8

2 . 8 . 1

2 . 8 . 2

2 . 8 . 3

KAEDAH 'TURNKEY'

PENGENALAN

KELEBIHAN &

' TURNKEY'

KELEMAHAN

KAEDAH PENGURUSAN PROJEK

PENGENALAN

SISTEM

CIRI - CIRI KAEDAH PENGURUSAN PROJEK

KAEDAH 'BUILD , OPERATE & TRANSFER'

(BOT)

PENGENALAN

KAEDAH 'REKABENTUK & BINA'

PENGENALAN

CIRI-CIRI SISTEM ' REKABENTUK & BINA '

KOMPONEN - KOMPONEN SISTEM ' REKABENTUK

& BINA '

2. 8 . 4 STRUKTUR PENGURUSAN SISTEM

' REKABENTUK & BINA '

2 . 8 . 5 KELEBIHAN & KELEMAHAN SISTEM

' REKABENTUK & BINA '

2 . 8 . 6 PERHUBUNGAN PARTI-PARTI YANG

TERLIBAT

27-32

33

33 - 34

34-36

36 - 38

39

40 - 41

41 - 44

44

44 - 45

45-47

47

47 - 48

48-50

50

50

50

50 - 52

52 - 54

54 - 55

56-57

57 - 60

60 - 62

2 . 8 . 7 PE LAKSANAAN PROJEK SECARA 63

' REKABENTUK DAN BINA 1 OLEH JKR

a) PENGGUNAAN BARANG - BARANG BUATAN 64

TEMP A TAN

b) PERLANTIKAN PERUNDING 64

i) TEMPATAN 64

ii) PERUNDING YANG MEREKABENTUK 65

DIKEHENDAKI MENYELIA PROJEK

iii) INSURANS UNTUK PERUNDING

iv) BAYARAN TERUS KEPADA PERUNDING

c) PENYERTAAN KONTRAKTOR BUMIPUTERA

d) PEROLEHAN 1

PENGANGKUTAN DAN INSURANS

BAGI BAHAN - BAHA 1 LOJI 1 PERALATAN

DAN KENDERAAN YA G DIIMPOT

2 . 8 . 8 PROJEK MENAIKTARAF

PERSEKUTUAN 76 PAKEJ

LENGGONG KE SAUK

i) LATARBELAKANG PROJEK

ii) BUTIR-BUTIR KONTRAK

a) HARGA KONTRAK

b) SYARAT - SYARAT KO TRAK

LALUAN

II DARI

c) PERUNTUKAN KHAS SYARAT-SYARAT

d)

e)

f)

g)

h)

j)

k)

1)

PERUBAHAN HARGA

KADAR GANTIRUGI

DITETAPKAN

KELENGKAPAN DOKUME

PENYENGGARAAN

BAHAN-BAHAN ATAU

YANG DIIMPOT

TERTENTU DAN

JEN'l'ERA- JENTERA

SYARAT- SYARAT

KERJA

SEBELUM MEMULAKAN

TEMPOH KONTRAK

LANJUTAN MASA

KEMAJUAN PROJEK

65

65

65

65-67

67

67 - 68

68

68

70

70

70

70

71

7 1

71

72

72

72

i) KEWANGAN

ii) FIZIKAL

BAB 3 MASA DAN KOS DALAM PROJEK

PEMBINAAN

3.0 HUBUNGAN MASA-KOS

3.1 KOS LANGSUNG

3.2 KOS TIDAK LANGSUNG

3 . 3 KOS PEMBIAYAAN

3 . 4 KOS BERDENDA

3. 5 KESAN SECARA ' TOTAL '

3.6 MEMBINA KESEDARAN TENTANG PENTINGNYA

KAWALAN KOS

3. 7 SISTEM PENGAWALAN KOS

3 . 7 . 1 PENGAWALAN KOS

TUJUAN PENGAWALAN KOS 3 . 7 . 2

3 . 7 . 3 KEPERLUAN KEPADA SISTEM PENGAWALAN

KOS

3 . 7 . 4 SISTEM PENGAWALAN KOS YANG CEKAP DAN

BERKES AN

3 . 7.5 SISTEM PENGAWALA KOS DI PERINGKAT

PEMBINAAN

3.7 . 6 PENGAWALAN KOS DI PERINGKAT

PEMBINAAN

3. 7 . 7 GARIS PANDUAN TE TA G KAWALAN KOS

3 . 7 . 8 JADUAL KAWALAN UNTUK MASA DAN KOS

BAB 4 METODOLOGI KAJIAN

4 . 0

4.1

4.2

4.3

4.4

PENDAHULUAN

BORANG SOAL SELIDIK

RESPOND EN

PENGENALAN

REKABENTUK SOAL SELIDIK

72

72

73

73

74

74

75

76

77-79

80

80

80 - 81

81-82

82 - 84

84 - 86

86-87

87-88

88 - 89

90

90 - 91

91 - 92

93

93 - 94

4.5

4.6

LOKAS I KAJIAN

RUMUSAN

BAB 5 ANALISA DATA

5.1

5 . 2

5 . 2 . 1

5.2 . 2

5.2.3

a)

b)

5.2.4

LATAR BELAKANG RESPONDEN

FAKTOR- FAKTOR LEBIHAN MASA & KOS

PENGENALAN

ANALISA DATA : LEBIHAN MASA & KOS

PIHAK- PIHAK YANG MENYUMBANG KEPADA

LEBIHAN MASA DAN KOS

PENGENALAN

ANALISA DATA : PIHAK-PIHAK YANG

MENYUMBANG KEPADA LEBIHAN MASA DAN

KOS

FAKTOR-FAKTOR YANG MENYUMBANG

KEPADA LEBIHAN MASA DAN KOS

BAB 6 RUMUSAN SOAL SELIDIK

6 . 0 PENGENALAN

6 . 1 PANDANGAN PASUKAN PERUNDING SELA.KU

RESPOND EN PERTAMA

6 . 1. 1 PIHAK-PIHAK YA G MENYUMBANG KEPADA

LEB I HAN MASA MENU RUT PANDANGAN

PERUNDING

6 . 1. 2 FAKTOR-FAKTOR YANG MENYUMBANG

KEPADA LEBIHAN MASA MENU RUT

PANDANGAN PERUNDI G

6 . 1. 3 RUMUSAN MENGENAI LEBIHAN MASA

MENU RUT PANDANGAN PERUNDING

6 . 1. 4 PIHAK-PIHAK YANG M NYUMBANG KEPADA

94 - 95

95

96-98

99

99

99 - 103

104

104

104 - 109

110 - 121

122 - 123

123

123-124

124

124 - 126

126

6 . 1. 5

6. 1. 6

6 . 2

6 . 2 . 1

6.2 . 2

6.2 . 3

6 . 2 . 4

6 . 2 . 5

6.2 . 6

6.3

LEBIHAN KOS

PERUNDING

FAKTOR-FAKTOR

MENU RUT

YA G

KEPADA LEBIHAN KOS

PANDANGAN PERUNDING

PANDANGAN

MENYUMBANG

MENU RUT

RUMUSAN MENGENAI LEBIHAN KOS

MENURUT PANDANGAN PERUNDING

PANDANGAN PASUKAN KONTRAKTOR SELAKU

RESPONDEN KEDUA

PIHAK- PIHAK YA G MENYUMBANG KEPADA

LEBIHAN MASA MENURUT PANDANGAN

KONTRAKTOR

FAKTOR- FAKTOR YANG MENYUMBANG

KEPADA LEBIHA MASA MENU RUT

PANDANGAN KONTRAKTOR

MASA RUMUSAN MENGENAI LEBIHAN

MENURUT PANDANGAN KONTRAKTOR

PIHAK- PIHAK YA G MENYUMBANG KEPADA

LEBIHAN KOS ME URUT PANDANGAN

KONTRAKTOR

FAKTOR-FAKTOR YANG MENYUMBANG

KEPADA LEB I HAN KOS MENURUT

PANDANGAN KONTRAKTOR

RUMUSAN ME GENAl LEBIHAN KOS

MENURUT PANDANGA KONTRAKTOR

JAWAPAN KEPADA PERSOALAN KAJIAN

MENURUT PANDANGAN PASUKAN PROJEK

(PERUNDING DAN KONTRAKTOR)

126

127

127

128

128

129 - 130

130

131

131

132-134

BAB 7 RUMUSAN DAN CADANGAN

7.0

7.1

7.2

7 . 2 . 1

7 . 2 . 2

7 . 2 . 3

7.2.4

7 . 2 . 5

PENGENALAN

KEBENARAN ANDAIAN OLEH PENGKAJI

MENGENAI LEBIHAN MASA DAN KOS DALAM

PROJEK

SEBAB-SEBAB BERLAKUNYA LEBIHAN MASA

DAN KOS DALAM PROJEK

FAKTOR- FAKTOR YANG BERKAIT RAPAT

DENGAN KLIEN

FAKTOR- FAKTOR YANG BERKAIT RAPAT

DENGAN PERUNDING

FAKTOR- FAKTOR YANG BERKAIT RAPAT

DENGAN KONTRAKTOR

FAKTOR- FAKTOR YANG BERKAIT RAPAT

DENGAN BORANG KONTRAK

FAKTOR- FAKTOR LUARAN

BAB 8 CADANGAN KAJIAN AKAN DATANG

8.0

8 . 1

PENGENALAN

KAJIAN AKAN DATANG OLEH PENGKAJI

RUJUKAN

135- 136

136-137

137-139

39-140

141 - 142

142-143

143 - 14

144 - 145

146- 147

147

BAB 1 PENDAHULUAN

1 . 0 PENGENALAN

Sektor pembinaan merupakan salah satu bidang penting yang

menyumbang kepada perkembangan ekonomi negara dan juga

sebagai penjana kepada sumber kewangan negara. Malah

sektor pembinaan juga dijadikan kayu pengukur kepada

Hamp i r perkembangan ekonomi dan pernbangunan negara .

setiap tahun pembinaan terus menerus memberikan petanda

positif kepada Keluaran Da l am Negara Kasar (KDNK) seperti

dilaporkan dalam setiap pembentangan ba j et . yang Pertumbuhan ekonomi Malaysia berkembang sebanyak 7.6

peratus pada suku pertama 2004 dan 8 peratus pada suku

kedua tahun 2004. KDNK Malaysia dijangka akan terus

berkembang pada kadar 6 peratus bagi tahun 2005 . Namun ,

semasa pembetangan bajet tahun 2005 di Dewan Rakyat pada

10 September 2004 oleh Perdana Menteri Datuk Seri

Abdullah Hj . Ahmad Badawai , sektor pembinaan mengalami

sedikit penurunan iaitu sebanyak 0 . 6% pada separuh

pertama tahun 2004.

Semasa pembentangan bajet 2004 di Dewan Rakyat pada 10

September 2004 pula , Perdana Menteri Datuk Seri Abdullah

Hj. Ahmad Badawi menyatakan bahawa peruntukan pembangunan

terbesar sebanyak 4 9 . 1 peratus a tau 13 . 9 bilion ringgit

disediakan bagi s e ktor ekonomi untuk menampung keperluan

infrastruktur , pertanian dan perindustrian .

Mana kala , semasa membe ntangkan usul Kajian Separuh

Penggal Rancangan Malaysia Kelapan di Dewan Negara p a da

17 November 2003 , Perdana Menteri menyalakan bahawa

Kerajaan akan meningkatkan pembe rian kontrak secara

tender terbuka , serta menetapkan rekabentuk projek

mengikut p l awaian dan spesifikasi yang digari skan oleh

Jawatankuasa Kecil Piawaian dan Kos . Bagi projek yang

dilaksanakan melalui pendekatan ' rekabentuk dan bina ';

Kerajaan akan melantik juruperunding atau kontraktor bagi

bahag i an rekabentuk yang berasingan daripada bahagian

pembinaan . Ini adalah satu mekanisma bagi mengelak

peningkatan kos .

Adalah menjadi suatu fakta yang diketahui umum bahawa

lebihan masa dan kos dalam projek-projek sektor awam

seringkali tersebar luas . Disebabkan oleh lebihan masa

dan kos terhadap projek , maka keluaran bekalan dan

perkhidmatan menjadi terlewat dan melibatkan kos yang

lebih . Malahan sesetengah projek biasanya tidak ekonomik

disebabkan oleh lebihan masa dan kos . Lebih dari itu,

keperluan sumber untuk projek- proj ek yang sedang dalam

peringkat pembinaan meningkat secara mendadak ,

meninggalkan sedikit bagi projek-projek yang baru hendak

bermula . Semuanya ini meninggalkan kesan sampingan ke

atas pembangunan ekonomi negara (Shilpa , 2000) .

Masalah lebihan mas a juga membawa erti lebihan kos di

mana pada pandangan ahli - ahli perniagaan bahawa ' masa itu

adalah duj t '. Oleh yang demikian , masalah kedua-duanya

iai tu lebihan mas a dan kos yang berlaku dalam proj ek ­

proj ek sektor a warn hendaklah dibendung bagi menj ima t kan

peruntukan yang disediakan oleh pihak kerajaan dan ianya

menjadi salah satu dasar kerajaan iaitu berhemah dalam

perbelanjaan . Ini juga akan memberi faedah sebaik mungkin

kepada rakyat sebagai pengguna akhir (end user). Jawapan

kepada persoalan ' sebab dan punca ' be rl akunya l ebihan

masa dan kos perlulah dicari dan jalan penyelesaiannya

juga perlulah digubal supaya ianya dapat dijadikan

sebagai suatu bahan rujukan penting bagi mereka yang

terlibat dalarn indutri binaan negara sama ada terdiri

dari kalangan ahli - ahli profesional , pelanggan a tau

klien , kontrakto r , perunding , pembekal bahan - bahan

binaan , pengeluar dan sebagainya.