Huraikan peranan dan kepentingan unsur- unsur tradisi dan kontrak sosial

dalam konteks hubungan etnik di Malaysia.

KONSEP KONTRAK SOSIAL

Secara mudah, kontrak sosial merupakan satu istilah permuafakatan antara

kaum yang dicapai sebelum merdeka melalui satu persetujuan di kalangan rakyat

dan pemimpin yang terdiri daripada kaum Melayu, Cina dan India. Pemeteraian

kontrak sosial ini juga turut disertai dan dipersetujui oleh parti-parti yang mereka

wakili iaitu UMNO, MCA dan MIC. Istilah ini sebenarnya tidak wujud dalam

Perlembagaan Persekutuan 1957 tetapidari perspektif lain, kontrak sosial

sememangnya wujud dalam sejarah negara dan permuafakatan yang dicapai itulah

yang mentakrifkan negara kita dan seterusnya menentukan sifat negara.

Kontrak sosial sebenarnya merupakan watikah asas keadilan sosial untuk

negara. Keadilan sosial yang terkandung dalam perjanjian ini merangkumi bukan

sahaja soal keadilan ekonomi tetapi juga keadilan politik dan keadilan kebudayaan.

Oleh itu, kontrak sosial yang dipersetujui perlu dijadikan rujukan asas segala usaha

untuk menegakkan keadilan sosial di negara ini. Pengajaran utama yang harus

dipelajari oleh kaum bukan Melayu ialah peristiwa rusuhan 13 Mei 1960 kerana

mencabar kedudukan orang Melayu seperti yang termaktub dalam Perlembagaan

Malaysia.

Kontrak sosial di Malaysia lebih merujuk kepada permuafakatan dan

perkongsian hidup bersama secara aman harmoni antara penduduk dalam

masyarakat majmuk di negara ini. Seperti dalam mana-mana kontrak atau

perjanjian, walaupun ada sebahagiannya yang tidak disuratkan dan boleh

dipindamengikut keadaan, namun segala perubahan itu mestilah merupakan

persetujuan bersama atau keizinan bersama. Kontrak atau perjanjian tidak boleh

diubah secara satu pihak sahaja. Semua yangterlibat dalam perjanjian itu mesti

setuju kepada perubahan dan pindaan. Apatah lagi kontrak sosial itu telah

diinstitusikan dengan menyuratkannya ke dalam Perlembagaan Persekutuan. Di

samping itu, asal usul dan rentetan sejarah kontrak sosial ini mesti didedahkan,

diperturunkan, dipelajari dan dihayati oleh setiap lapisan masyarakat, terutama

generasi muda daripada kalangan anak-anak Melayu, Cina dan India. Mereka mesti

memahami dan menghargai apa yang tersirat dan yang tersurat dalam kontrak

sosial itu. Hal ini amat penting kerana kontrak sosial dapat diertikan sebagai resipi

kehidupan masyarakat Malaysia yang bersatu padu, aman makmur dan harmoni.

Penyebaran luas maklumat mengenai kontrak sosial perlu dijalankan secara

sungguh-sungguh, terutamamelalui sistem pendidikan di pelbagai peringkat sama

ada rendah, menengah, kolej dan universiti.

KEPENTINGAN KONTRAK SOSIAL

Ternyata selepas hampir 50 tahun kemerdekaan Malaysia, formula kontrak

sosial yang telah dipakai telah berjaya menyatupadukan semua kaum di Malaysia

tanpa berlaku sebarang konflik perkauman. Kontrak sosial ternyata berjaya

membawa semua kaum di Malaysia supaya menghormati setiap hak yang telah

ditetapkan oleh perlembagaan. Sesungguhnya elemen-elemen kontrak sosial yang

terdapat dalam perlembagaan persekutuan tanpa syak lagi adalah asas bagi

melicinkan urusan pentadbiran negara dan menolak sebarang percubaan

mempersoalkan mana-mana daripada elemen-elemen ini yang berkemungkinan

akan mencetuskan perpecahan dalam keharmonian kaum.

Meskipun kaum bumiputera telah diberi keistimewaan dan hak-hak tertentu

berbanding kaum lain, namun kaum lain turut sama dapat hidup dengan aman

damai di Malaysia tanpa berasa tertindas. Ini berlainan dengan masyarakat di

negara lain yang mempunyai konflik antara kaum disebabkan kegagalan masyarakat

untuk menghormati dan patuh pada kontrak sosial yang telah ditetapkan.

Sebahagian masyarakat bukan Melayu ketika itu mungkin menganggap kontrak

sosial sebagai sesuatu yang dikaitkan dengan kewarganegaraan yang diberikan

kepada mereka yang pada masa itu terdiri daripada imigran atau keturunan imigran.

Generasi bukan Melayu sekarang pula menganggap kontrak sosial ini sebagai

sesuatu yang sudah berlalu.Mereka tidak nampak kenapa ia masih dibangkitkan

kerana bagi mereka iaadalah sesuatu yang automatik. Mereka juga tahu bahawa

hak istimewa masyarakat bumiputera merupakan sebahagian daripada kontrak

sosial. Jika golongan bukan Melayu diberi kewarganegaraan atas syarat-syarat

tertentu, masyarakat bumiputera pula diberi perlindungan melalui fasal-fasal dalam

Perlembagaan tentang hak istimewa orang Melayu. Masyarakat bukan Melayu perlu

memahami kedudukan politik Melayu atau sistem kenegaraan Melayu dan

pengaruhnya kepada negara manakala kaum bumiputera pula harus memahami

hakikat masyarakat berbilang kaum yang terdapat di negara ini. Hak orang bukan

Melayu tidak boleh disangkal kerana mereka telah lama bermastautin, lahir dan

membesar di Malaysia. Apa yang penting ialah kedua-dua pihak harus saling

memahami. Oleh yang demikian seharusnya polemik berkaitan hak-hak kaum lain

tidak dipertikaikan. Ini kerana ia telah pun termaktub di dalam perlembagaan.

Penulis teringat polemik berkaitan isu kontrak sosial ini yang pernah ditimbulkan oleh

Jawatankuasa Rayuan Pilihan Raya Persatuan-Persatuan Cina Malaysia (Suqiu)

satu ketika dahulu iaitu tentang 83 tuntutan yang antaranya menuntut agar semua

orang Cina mendapat semua perkara yang dianggap sebagai hak mereka dan

menghapuskan hak istimewa orang Melayu.[Utusan Malaysia, "Suqiu keterlaluan –

PM -Kerajaan menolak sama sekali tuntutan hapuskan hak istimewa orang Melayu",

24 Disember 1998]. Begitu juga kenyataan yang dibuat oleh Presiden Gerakan,

Datuk Seri Dr. Lim Keng Yaik yang menggesa parti-parti politik melupakan formula

kontrak sosial antara kaum yang dipersetujui semasa negara mencapai

kemerdekaan.[Utusan Malaysia, "Lupakan formula kontrak sosial antara kaum –

Keng Yaik", 14 Ogos 2005]. Menurut beliau, formula kontrak sosial itu membuatkan

masyarakat Cina dan India merasa kecil hati.

Contoh-contoh polemik di atas seharusnya perlu dielakkan bagi menjamin

keharmonian kaum di Malaysia. Ini kerana mengapa perlu kontrak sosial dirombak

sedangkan formula tersebut ternyata berkesan hingga kini dalam memelihara

perpaduan antara kaum. Mungkin jika kontrak sosial ini dibincangkan secara terbuka

akan memberi lebih banyak kesan kepada setiap kaum di Malaysia. Ini kerana jika

ini sudah tentu orang Melayu akan memprotes dan ini sekaligus boleh menimbulkan

ketidaksefahaman dan sangsi dengan kaum lain. Oleh itu bagi mengelakkan rasa

prejudus ini dan mengelak perkara yang tidak dijangka adalah lebih wajar jika kita

mengambil jalan mudah dengan tidak membicarakan tentang kontrak sosial secara

terbuka.

KEPENTINGAN UNSUR-UNSUR TRADISI

Di mana-mana negara sekalipun, perlembagaan lahir hasil daripada

perkembangan sejarah. Perlembagaan juga merakamkan sifat-sifat asal negara itu

merangkumi nilai tradisi, politik dan kebudayaan.

Elemen-elemen ini yang menjadikan bangsa Melayu selaku bangsa asal yang

mendiami Tanah Melayu memasukkannya ke dalam Perlembagaan bagi

mengekalkan keistimewaan mereka iaitu institusi beraja, hak keistimewaan orang

Melayu, kedudukan agama Islam sebagai agama rasmi, bahasa Melayu sebagai

bahasa kebangsaan.

Empat perkara tersebutlah yang di ambil kira semasa membentuk

perlembagaan iaitu Bahasa Kebangsaan, agama persekutuan ,Kedudukan

keistimewaan orang melayu dan pemerintahan beraja. Semua unsur-unsur tradisi

tersebut memainkan peranan yang penting dalam konteks hubungan etnik di

Malaysia.

i) Bahasa Kebangsaan

Bahasa kebangsaan diwujudkan untuk komunikasi dan bahasa pertuturan

umum dan bahasa rasmi negara bagi menyatupadukan rakyat yang berbilang kaum

di Malaysia. Isu bahasa sentiasa menjadi faktor terpenting dalam menentukan jati

diri sesebuah negara dan kontrak sosial. Keperluan satu bahasa kebangsaan yang

menjadi pertuturan umum dan bahasa rasmi kebangsaan disedari penting untuk

menyatukan rakyat pelbagai asal keturunan yang masing-masing dengan bahasa

pertuturannya. Maka bahasa Melayu diiktiraf sebagai bahasa kebangsaan dengan

tidak mengenepikan bahasa lain. Ini seperti yang termaktub dalam Perkara 152

Perlembagaaan Persekutuan.

ii) Kedudukan istimewa orang melayu

Masyarakat Melayu bimbang dengan undang-undang yang diperkenalkan

Oleh British. Selain itu juga, masyarakat Melayu risau kedudukan dan hak mereka

sebagai penduduk pribumi akan tergugat dengan kemasukan pendatang dari negara

China dan India. Kerana itu, kontark sosial antara kaum di Malaysia member

jaminan kepada masyarakat pribumi. Perlembagaan Malaysia mempunyai satu

peruntukan khas di bawah Perkara 153 bertujuan memelihara orang Melayu dan

bumiputera Sabah dan Sarawak. Perkara 153 menggariskan bahawa Yang di-

Pertuan Agong, atas nasihat Perdana Menteri atau Kabinet berkuasa

menyelamatkan kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera di Sabah dan

Sarawak dengan menentukan bagi mereka kedudukan dalam perkhidmatan awam,

agihan biasiswa atau

pendidikan atau latihan atau lain-lain kemudahan yang diberikan oleh kerajaan

termasuk permit atau lesen perniagaan.

Kedudukan istimewa orang Melayu yang lain termasuklah peruntukan Perkara

89 dan 90 yang memberi kuat kuasa undang-undang perlembagaan kepada

undang-undang yang sedia ada yang melindungi tanah rizab orang Melayu daripada

diselenggarakan oleh orang bukan Melayu. Selain itu, kemasukan orang Melayu

dalam Rejimen Askar Melayu dengan pengecualian orang bukan Melayu

sebagaimana dikuatkuasakan oleh Perkara 8(5)(f) juga dianggap sebagai

sebahagian daripada kedudukan istimewa orang Melayu.

iii) Agama Persekutuan

Selain itu juga, kedudukan Islam dalam Perlembagaan Persekutuan adalah

satu isu yang penting kerana ianya berkait rapat dengan kepercayaan dan pegangan

orang Melayu di Malaysia. Dalam Perlembagaan Persekutuan dinyatakan:

“Agama Islam ialah bagi seluruh persekutuan, tetapi agama-agama lain boleh

diamalkan dengan aman dan damai di mana-mana bahagian Persekutuan”

[Perkara 3: Perlembagaan Persekutuan]

Islam sebagai agama rasmi negara tidak membimbangkan kaum lain kerana

kebebasan beragama dijamin dalam Perlembagaan

iv) Pemerintahan beraja

Institusi beraja di Malaysia bermula sebelum kedatangan penjajah. Apabila

Tanah Melayu dijajah, raja-raja negeri Melayu merasakan kedudukan mereka mula

tergugat. Semasa penjajahan British,kuasa mutlak raja telah dihadkan hanya kepada

hal adat istiadat dan agama islam sahaja. British memperkenalkan Malayan Union

yang menghapuskan sistem beraja sebelum memberikemerdekaan kepada Tanah

Melayu. Pada tahun 1957, akhirnya kemerdekaan diberikan kepada Semenanjung

Tanah Melayu, institusi beraja diteruskan tetapi dengan beberapa pindaan supaya

dapat disesuaikan dengan konsep demokrasi berparlimen dan kemerdekaan [Salleh

Abbas, 1997].

Raja-raja Melayu menggambarkan ciri-ciri asal negara Malaysia. Ia melambangkan

kesinambungan sejarah dan menjadi sebahagian daripada identiti negara.

Masyarakat bukan melayu harus memahami sejarah ini dan .......

KESIMPULAN

Sebagai kesimpulan, kontrak sosial dan undus-unsur tradisi adalah satu

formula mewujudkan satu cara hidup yang dinamik, aman dan terus membangun

melalui perpaduan dalam kepelbagaian berasaskan prinsip berkongsi, bekerjsama,

toleransi dan bersatu padu.

Formula ini sebahagian besarnya tersurat dalam Perlembagaan Persekutuan,

yang diamalkan secara bijaksana dalam satu pakatan agung negara dengan

inspirasi untuk membawa Malaysia muncul dalam peta dunia sebagai sebuah

negara maju.

Tugas rakyat Malaysia ialah menghayati semangat kontak sosial dan unsur

tradisi ini dengan menolak keganasan, perkauman, ketaksuban dan ekstrimisme;

dan pada masa yang sama terus memperkukuhkan ikatan masyarakat majmuk ini

dalam satu ikatan yang erat dan padu serta mengadunkannya dalam acuan

tersendiri yang unik dan menyenangkan.

Dalam kata-kata yang ringkas, unsur-unsur tradisi dan kontrak sosial

menjunjung semangat keadilan dan perpaduan berasaskan kepada prinsip “duduk

sama rendah, berdiri sama tinggi”. Dan inilah semangat kontrak sosia dan unsur

tradisil yang perlu kita pertahankan bersama dalam sebuah masyarakat majmuk di

Malaysia bagi menjamin keamanan negara.