1

UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA

PUSAT UKM BANGI, SELANGOR

FAKULTI SAINS SOSIAL DAN KEMANUSIAAN

SEMESTER 1 SESI 2009-2010

PENTADBIRAN AWAM

SKSJ 2033

Tajuk Esei:

Bincangkan konsep reformasi pentadbiran dan reinventing government. Perbincangan anda

hendaklah merujuk kepada perkembangan pentadbiran masa kini di salah sebuah negara

yang anda pilih.

DISEDIAKAN OLEH :

MOHD SALLEHUDDIN BIN SAIDIN GB00756

PENSYARAH:

PROF.MADYA DR MOHAMAD AGUS BIN YUSOF

2

Bincangkan konsep reformasi pentadbiran dan reinventing government. Perbincangan anda

hendaklah merujuk kepada perkembangan pentadbiran masa kini di salah sebuah negara yang

anda pilih

1. PENGENALAN

Sebagai sebuah negara yang membangun, Malaysia telah mencapai kemajuan sosioekonomi.

Kita boleh berbangga dengan pencapaiannya di kalangan negara membangun kerana berjaya

membawa hasil pembangunan negara kepada rakyat yang merdeka.

Ekonomi negara tumbuh dengan pesat dari tahun ke tahun. Negara lain di rantau ini mengalami

kadar pertumbuhan yang jauh lebih rendah dan negara maju pula mengalami krisis ekonomi

yang teruk. Sebaliknya Malaysia terus mara dengan kemajuan sosialekonominya.

Dalam mengaut hasil kejayaan tersebut, banyak faktor yang perlu dan diberikan perhatian seperti

kestabilan politik, tenaga kerja yang mahir yang baik, kekayaan sumber asli, pembangunan

infrastuktur yang kukuh dan sistem perkhidmatan awam yang kuat.

Banyak negara membangun yang tidak begitu bernasib baik seperti negara kita. Perkara utama

yang dipentingkan oleh negara tersebut adalah sama dengan negara kita, yakni usaha ke arah

negara yang menghasilkan modenisasi ekonomi, sosial dan anjakan reformasi politik.

Tahap kejayaannya,berbeza - beza. Agak nyata bahawa reformasi dan pembaharuan lain dalam

pelbagai sektor ekonomi diusahakan; namum reformasi pentadbiran hanya mendapat perhatian

sampingan sahaja. Keutamaan yang tidak begitu diberikan kepada soal itu digambarkan dengan

kurangnya integrasi atau pengabungan di kebanyakan negara antara rancangan pembangunan

dari satu segi dengan aktiviti reformasi pentadbiran dari segi lain.

3

2. TAKRIF

2.1 REFORMASI PENTADBIRAN

Reformasi pentadbiran merupakan usaha perubahaan yang sengaja dilakukan dan melibatkan

pewujudan nilai-nilai dan teknologi baru dalam sistem kerajaan yang sedia ada.

Bagi Maizatul Haizan Mahbob (2001) menyifatkan reformasi pentadbiran sebagai perubahan,

pemodenan, pembaikan atau pembangunan yang membawa maksud peralihan daripada keadaan

atau cara lama kepada keadaan atau cara baru yang dikatakan lebih baik.1

Gerald Caiden menakrifkan reformasi sebagai usaha yang dibuat untuk mendorong perubahan

pentadbiran yang ditentang.2 Beliau menegaskan bahawa usaha itu merupakan sebahagian

reformasi masyarakat dan perlu dibezakan daripada perubahaan pentadbiran yang biasa.

Yehezkel Dror menyifatkan reformasi berkaitan dengan usaha yang menyeluruh dan membawa

pembaharuan dan bukannya dengan butir-butir tatacara dalam amalan pentabiran sehari-hari.3

Leemans menyifatkan reformasi pentadbiran sebagai sebarang reformasi jentera pentadbiran

pada peringkatan kerajaan negara dan lebih rendah, lantaran itu difikirkan sebagai tindakan

tindakan terarah.4

Manakala Hahn-Been Lee menekankan soal pembaharuan dalam takrifnya tentang reformasinya

ialah; “…reformasi dilihat sebagai proses generic yang meresapi semua fasa pentadbiran;

reformasi difikirkan sebagai kemampuan penting yang diperlukan untuk membawa masuk unsur

1 Maizatul Haizan Mahbob,2001.Globalisasi Dan Pembaharuan Pentadbiran Awam:Utusan Publications & Distributors Sdn Bhd.Hlm 90 2 Gerald Caiden, 1969.Administrative Reform, Chicago: Adlin Publishing Co. Hlm.65. 3 Yehezkel Dror,1970-71.”Strategies for Administrative Reform’, Development and change,22:19-35 4 A.F.Leemans (ed.), 1976. The Management of Change in Government, The Hague: Institute of Social Studies,hlm.8.

4

kreativiti ke dalam unit pentadbiran pada mana-mana peringkat bagi usaha mencapai matlamat

pembangunan dengan sengaja”.5

2.2 REINVENTING GOVERNMENT

Reinventing Government merupakan konsep penciptaan semula kerajaan yang terhasil daripada

amalan penswastaan, pengkorporatan, denasionalisasi dan deregulasi yang secara berterusan

dalam sektor awam. Konsep Reinventing Gonvernment ini juga dikenali sebagai pengurus awam

baru atau lebih dikenali sebagai New Public Management.

Pembaharuan ini dilakukan pada awal tahun 1980, semasa Margareth Thatcher menjawat

jawatan sebagai Perdana Menteri Inggeris. Konsep dan idea pentadbiran itu telah tersebar ke

negara-negara lain seperti Perancis, Bretain, Australia dan kebanyakkan negara sedang

membangun.

Menurut Tan Sri Ahmad Sarji (1994) konsep penciptaan semula kerajaan atau reinventing

gorvement bermaksud memikirkan semula, bekerja semula dan menghasilkan semula secara

berterusan6.

Secara umumnya, konsep penciptaan semula kerajaan atau reinventing gorvement banyak

membicarakan tentang kaedah atau tatacara sesebuah kerajaan menjalankan pentadbirannya

dengan lebih efisien dan berkesan. Transformasi ini dicapai dengan mengubah tujuan, sistem

insentif, pertanggungjawaban, struktur kekuasaan dan budaya sistem dan organisasi

pemerintahan.

5 Hahn-Been Lee, 1970.” An Appication of Innovation Theory to the strategy of Admininstrative Reform in Developing Countries”, Policy Sciences 1, No.2:178 6 Ahmad Sarji Abdul Hamid,1994.Wawasan Pentadbiran Awam Malaysia, Kuala Lumpur, INTAN

5

Di negara Amerika Syarikat, konsep reinventing government ini telah banyak membantu dalam

pentadbiran Presiden Bill Clinton dalam membentuk kerajaannya sebagai pemangkin, bersifat

persaingan, tidak memusat dan berorintasikan hasil.

3.0 KERANGKA PENTADBIRAN NEGARA

Sistem pentadbiran Kerajaan Malaysia telah menampakkan banyak perubahan penting.

Perubahan-perubahan ini selaras dengan kemajuan sains dan teknologi dan juga harapan rakyat

yang kian meningkat serta keazaman Kerajaan untuk membentuk Malaysia sebagai sebuah

negara industri yang maju sepenuhnya menjelang tahun 2020, di samping mengekalkan

keamanan, perpaduan dan kemakmuran di kalangan rakyat negara ini. Ini bermakna jentera

pentadbiran Kerajaan perlu sentiasa menambah keupayaan untuk memainkan peranan yang lebih

luas, berat dan mencabar.

Jentera pentadbiran Kerajaan adalah ditakrifkan sebagai satu sistem yang melaksanakan

pembangunan dan memberi kemudahan serta perkhidmatan kepada rakyat. Sistem pentadbiran

dan perlaksanaan yang cekap dan berkesan merupakan satu sistem yang dapat menjalankan

tanggungjawab dengan teratur, cepat dan ekonomik bagi mencapai matlamat kerajaan dalam

memenuhi keperluan rakyat dan negara keseluruhannya. Sistem pentadbiran Kerajaan Malaysia

menjalankan lima kegiatan penting. Pertama, membantu Kerajaan membentuk dasar-dasar

awam, merancang, melaksana, menyelaras dan akhir sekali menilai kejayaan program-program

dan projek-projek Kerajaan. Di antara peringkat-peringkat ini, peringkat pelaksanaan adalah

peringkat yang amat penting sekali. Pelaksanaan memberi makna yang luas. Ia meliputi

penyampaian segala kemudahan, perkhidmatan dan juga pembangunan fizikal. Menerusi

pelaksanaan dasar, semua program dan projek Kerajaan akan menjadi kenyataan dan bukti

6

kepada rakyat. Pelaksana-pelaksana memainkan peranan yang penting terhadap rakyat. Mereka

lebih kenal dan dekat dengan masalah dan keperluan rakyat. Sekiranya mereka gagal

menyelesaikan sebarang masalah yang dihadapi oleh rakyat, maka masalah itu akan di

kemukakan kepada pihak perancang dan penggubal dasar. Walaupun rakyat menganggap

peringkat pelaksanaan ini sebagai peringkat yang penting dan utama, namun kejayaannya bukan

sahaja bergantung kepada kaedah pelaksanaan tetapi juga kepada kaedah bagaimana kegiatan itu

dijalankan menerusi peringkat-peringkat lain. Tanpa pentadbiran awam bermakna:

i. Tiada ada pembangunan

ii. Tiada ada ketenteraman

iii. Tidak ada perkhidmatan awam

iv. Tidak ada undang-undang

Orang awam selalunya prejudis kepada pentadbiran awam dan mengatakan pentadbiran awam

tidak cekap. Malah di negara-negara komunis pentadbiran awam dikaitkan dengan amalan

rasuah, penyalahagunaan kuasa atau kekejaman pihak polis dan sebagainya.

Pentadbiran awam di Malaysia ini bolehlah dikatakan antara yang terbaik perjalanannya,

dianggotai oleh kakitangan yang pada keseluruhnya rajin, dedikasi, berpengalaman dan

berpotensi.

4.0 REFORMASI DAN REINVENTING PENTADBIRAN DI MALAYSIA

Dalam situasi sebuah negara sedang membangun seperti Malaysia, perkhidmatan awam

memainkan peranan penting dalam pembangunan ekonomi dan sosial negara. Pada zaman

sebelum merdeka, kuasa penjajah telah memperkenalkan dan mengamalkan pentadbirannya

mengikut keperluannya.

7

Pertimbangan utama bagi mengadakan kerajaan dan pentadbiran adalah memastikan undang-

undang dan ketenteraman dari satu segi dan untuk mengeksploitasi sumber asli negara dari segi

lain.

Apabila negara beransur maju ke arah kemerdekaan dan menentu nasib sendiri, timbullah dalam

sesebuah negara membangun keperluan mendesak untuk mengubah orintasi perkhidmatan awam

bagi menghadapi dan mengatasi masalah pembangunan dalam semua sektor yang menjadi

penting selepas kemerdekaan.

Institusi baru muncul dan tuntutan baru dibuat oleh rakyat yang merdeka. Beban usaha

pembangunan terletak pada pihak birokrasi, oleh sebab sektor swasta secara relatifnya belum

maju ketika itu.

Ketika Malaysia atau dikenali Malaya ketika itu, banyak menunjukkan dan terdapat jurang

perbezaan pentadbiran dalam usaha pembangunan negara.

Selepas kemerdekaan tidak banyak yang dilakukan terhadap perubahan pentadbiran awam. Jika

adapun ia hanya dilakukan secara ad-hoc dan hanya berkesan untuk tempoh tertentu sahaja.7

Pembaharuan dalam pentadbiran amat diperlukan oleh kerajaan semasa terlibat secara langsung

dalam proses pembangunan negara. Dengan perkembangan ini, peranan perkhidmatan awam

telah berubah. Peranan perkhidmatan awam bukan sekadar menjaga keamanan dan ketenteraman

rakyat melalui penguatkuasaan, peraturan dan undang-undang, tetapi ia juga sebagai pemangkin

dan ejen pembangunan dan perubahan, perancangan, dan pelaksana pembangunan serta penaraju

dalam mencapai matlamat dan objektif negara.

Reformasi pentadbiran yang berlaku di Malaysia adalah didorong oleh faktor dalaman dan

luaran. Salah satu pemangkin kepada reformasi pentadbiran awam di Malaysia disebabkan oleh

kemajuan teknologi maklumat. Sebagai contoh zaman penggunaan mesin taip kepada komputer,

pengenalan email, face book dan lain-lain jaringan maklumat. Aspirasi, harapan dan permintaan

rakyat juga meningkat unjuran peningkatan taraf pendidikan yang tinggi. Perkembangan dan

pembaharuan pentadbiran di negara luar juga telah mendorong Malaysia untuk membuat

7 INTAN,2006 Pentadbiran Dan Pengurusan Awam Malaysia hlm 418.

8

pembaharuan pentadbiran. Perubahan tersebut telah membentuk era pentadbiran yang

menggambarkan corak dan fungsi pentadbiran yang ada pada masa itu.

Selepas tahun 60an, kerajaan telah memperluaskan fungsi dan struktur pentadbirannya sebaik

sahaja kemerdekaan di capai. Antara aktiviti utama pembaharuan struktur yang di laksanakan

oleh kerajaan ialah penubuhan dan pembinaan institusi seperti Unit Pembangunan Pentadbiran

(DAU), Jabatan Perkhidmatan Awam(JPA), Unit Penyelarasan dan Perlaksanaan (ICU), Unit

Pemodenan Pentadbiran Awam Malaysia (MAMPU) dan Unit Perancangan Ekonomi (EPU).

Institusi-institusi ini berperanan memantapkan dan memodenkan sistem pentadbiran awam

negara serta memperbaiki, menyalurkan prosedur dan mengurangkan kos pentadbiran. Tanpa

struktur dan sistem yang jelas, instutisi yang dibentuk tidak berjalan dengan baik dan kurang

sistematik. Pada umumnya, pembaharuan yang dilakukan oleh pemerintahan Malaysia dalam

pembaharuan struktur adalah untuk menyusun semula organisasi terbabit, mengurangkan fungsi

dan mengurangkan pengawalannya dan secara langsung dapat mengurangkan kos pentadbiran.

Pembaharuan struktur yang berlaku mendorong kepada pembaharuan prosedur yang bertujuan

memudahkan kerja-kerja pentadbiran. Sehubungan itu, setiap agensi kerajaan berupaya

menjalankan fungsinya secara khusus dan bekerjasama dengan agensi lain bagi mencapai

matlamat pembangunan. Keadaan tersebut memberi lebih ruang kepada kerajaan membabitkan

diri dalam pentadbiran yang mencakupi pembangunan ekonomi dan sosial. Pembabitan kerajaan

secara meluas itu menyebabkan struktur organisasi pentadbiran berubah yakni menjadi lebih

besar melalui proses pembinaan institusi dan penubuhan pelbagai perbadanan awam.

Pelaksanaan Dasar Ekonomi Baru (DEB) yang bermatlamat merapatkan jurang perbezaan antara

kaum di negara ini boleh di anggap sebagai pencetus perubahan struktur organisasi dan

pembinaan institusi pentadbiran awam di Malaysia. penubuhan perbadanan awam seperti

FELCRA, FELDA,FAMA, dan UDA serta organisasi pelaksanaan seperti MAMPU, ICU, EPU

dan SERU membuktikan kerajaan telah menjadikan pembinaan institusi baru sebagai langkah

penting untuk membawa pembaharuan dan pemodenan kepada negara.

Konsep pentadbiran kerajaan besar sebagai agen pembangunan negara yang di amalkan sebelum

ini amat berat untuk di teruskan oleh kerajaan. Ini kerana pihak kerajaan tidak mempunyai

sumber kewangan, negara mengalami pertambahan penduduk yang pesat, keinginan rakyat

9

mendapatkan perkhidmatan yang baik semakin tinggi dan masalah pengurusan organisasi yang

tidak cekap akibat saiznya yang besar. Pada masa yang sama, kerajaan juga berhasrat untuk

membuka peluang kepada pihak swasta mengurus dan mentadbir pembangunan negara.

Kerajaan berpendapat pihak swasta mampu mengurus sebahagia sumber negara dengan cekap di

samping member perkhidmatan yang lebih baik kepada rakyat. Langkah kerajaan ini telah

membawa negara kearah penswastaan pentadbiran. Ini membuktikan kerajaan mengiktiraf

peranan dan sumbangan pihak swasta dari segi memajukan sector ekonomi negara. Dasar

penswastaan yang di umumkan oleh Dr. Mahathir Mohamad pada tahun 1983. Konsep

pentadbiran ini di kenali juga sebagai proses nasionalisasi (denationalization process) yang jauh

berbeza dengan konsep nasionalisasi (konsep memiliknegarakan semua sumber sebagai hak

awam). Denasionalisasi lahir daripada kelemahan pentadbiran awam yang sering di kritik oleh

masyarakat. Antara kritikan yang sering di lemparkan kepada pentadbiran awam ialah organisasi

awam terlalu terikat dengan undang-undang, peraturan dan prosedur, pembahagian autoriti

adalah secara formal, pelbagai dan melambatkan proses membuat sesuatu keputusan, aktiviti

awam terlalu teliti dan terikat dengan pengaruh politik serta agen tidak formal seperti media dan

kumpulan pendesak, mempunyai matlamat yang tidak jelas dan sukar di ukur,mempunyai

matlamat politik dan bukan bermatlamatkan keuntungan serta kecekapan dan memonopoli

barangan dan perkhidmatan serta tidak tertakluk kepada pengaruh pasaran.

Selain kelemahan yang terdapat di peringkat pengurusan organisasi, faktor pencetus yang

melahirkan dasar penswastaan juga datangnya daripada perluasan aktiviti pasaran bebas yang

bertujuan menghalang campur tangan kerajaan secara berlebihan dalam ekonomi. Campur

tangan kerajaan bukan sahaja menyekat persaingan terbuka tetapi turut mengganggu dan

menghalang kebebasan individu untuk mendapatkan barangan dan perkhidmatan yang berkualiti

secara adil. Bagi rakyat, persamaan hak tidak mungkin wujud sekiranya kerajaan mempunyai

hak yang lebih berbanding pihak swasta.

Dasar Penswastaan ini diperkenalkan pada tahun 1983. Ia diasaskan atas dasar bahawa

pemindahan kepada sektor swasta tentang kepentingan , aktiviti dan fungsi-fungsi yang secara

tradisi adalah tanggjungjawab kerajaan akan membawa perubahaan-perubahan positif kepada

organisasi, pengurusan dan meningkatkan prestasi perbadanan awam tersebut.

10

Dasar Penswastaan yang di perkenalkan merupakan satu pendekatan dalam pembangunan

nasional dan menjadi pelengkap kepada dasar-dasar awam yang lain terutamanya Dasar

Pensyarikatan Malaysia yang satu sektor peranan sektor swasta yang lebih kukuh sebagai jentera

pertumbuhan ekonomi negara.

Konsep Pensyarikatan Malaysia memerlukan kedua-dua sektor untuk membangunkan dan

mengendalikan satu corak pemikiran dan tindakan yang baru. Bagi sektor awam, ini bermakna

satu perubahan dalam persepsi dan tindakan. Agenda negara untuk mewujudkan ekonomi yang

dinamik, berdaya tahan dan berdaya saing, maka wajar bagi sektor awam melaksanakan tindakan

yang proaktif secara berterusan terhadap keperluan-keperluan rakan konginya8

Tanggungjawab utama sektor awam adalah membentuk satu persekitaran atau sausana yang

sesuai sebagai pemangkin dalam menggalakan dan mendorong bagi membangunan dan

pertumbuhan ekonomi yang pesat. Bagi sektor swasta pula, peranannya sebagai jentera utama

dan barisan hadapan pembangunan ekonomi maka ia hendaklah kukuh, dinamik, cekap dan tanpa

pergantungan dalam usaha-usaha ekonomi mereka.

Sejak perlaksanaannya, beberapa projek telah menunjukkan prestasi perniagaan yang baik dan

memberangsangkan. Keadaan ini memberi kesan positif dan menambahkan lagi keyakinan

kerajaan dalam perluaskan program penswastaan di negara ini. Dalam melaksanakan program

ini, kerajaan mengambil pendekatan yang penuh berhati-hati untuk memberi perlindungan

kepada pengguna (rakyat) dan pekerja dalam agensi-agensi yang terlibat dalam penswastaan

Perlaksanaan dasar penswastaan telah mengecilkan saiz dan struktur organisasi yang ada pada

ketika era pentadbiran kerajaan besar dahulu. Dalam era penswastaan, banyak perkhidmatan

kerajaan di swastakan seperti perumahan, pendidikan, kesihatan, jalan raya, bekalan elektrik dan

air, telekomunikasi dan pengangkutan. Pembaharuan struktur ini berjaya mengurangkan beban

kewangan dan pentadbiran kerajaan, meningkatkan kecekapan dan pengeluaran, mengurangkan

saiz dan penglibatan sector awam dalam ekonomi serta mempercepatkan pertumbuhan ekonomi.

Dasar penswastaan yang di laksanakan itu tidak di nafikan, mewujudkan persaingan antara pihak

8 Ibid hlm 427

11

syarikat dengan awam. Namun, persaingan tersebut mendorong kedua-dua pihak meningkatkan

kualiti perkhidmatan seiring dengan produktiviti yang di hasilkan. Dalam hal ini, peningkatan

produktiviti dan kualiti perkhidmatan memerlukan sokongan kakitangan awam berterusan.

Nilai-nilai lama yang berunsur negative yang ada pada diri kakitangan seperti malas, tidak

bersemangat, mementingkan diri seharusnya dig anti dengan nilai-nilai yang lebih positif seperti

akauntabiliti, cekap dan rajin. Antara langkah yang di ambil oleh kerajaan dalam mewujudkan

nilai positif pada kakitangan awam ialah melaksanakan pembaharuan tingkah laku dan personel.

Sebagai contoh, kerajaan telah menyediakan Skim Saraan Baru (SSB) yang bertujuan memberi

penghargaan kepada kakitangan yang cemerlang dalam bentuk kenaikan gaji melintang dan

menegak. Bonus tahunan turut diberikan bagi merangsang kakitangan awam supaya berkhidmat

dengan lebih cekap dan berkesan. Pembaikan tingkah laku kakitangan awam dibuat melalui

penerapan nilai-nilai positif yang ada dalam ajaran Islam dan budaya kerja masyarakat yang

berjaya seperti Jepun dan Korea Selatan. Justeru itu, lahirlah Dasar Peneraju Nilai-nilai Islam

(DPNI) dan Dasar Pandang ke Timur (DPT). DPNI bertujuan menerapkan nilai-nilai mulia

dalam ajaran Islam seperi amanah, ikhlas dan dedikasi pada diri kakitangan awam yang

seterusnya membantu kerajaan merangka sebuah dasar kerja yang lebih universal seperti dasar

“Bersih, Cekap dan Amanah”. Pelaksanaan DPT pula bertujuan menerapkan budaya dan corak

kerja masyarakat Jepun dan Korea di kalangan rakyat Malaysia amnya kakitangan awam

khususnya. Sifat diri masyarakat tersebut yang rajin produktif dan setia kepada organisasi telah

di jadikan contoh oleh banyak negara dan organisasi, dalam usaha meningkatkan produktiviti

kakitangan serta menjadikan organisasi lebih berdaya saing.

Pelaksanaan pembaharuan tingkah laku ini penting untuk melancarkan pelaksanaan dasar dan

program kerajaan termasuk penswastaan. Kerajaan percaya bahawa tanpa sumber manusia yang

berkualiti, sebarang pembangunan yang di lakukan tidak mungkin mancapai matlamat yang di

gariskan. Ringkasnya, era pentadbiran ke arah penswastaan telah menjadikan pembaharuan

tingkah laku sebagai teras utama reformasi pentadbiran yang mana budaya kerja lama yang

lemah digantikan dengan suatu budaya kerja yang lebih progresif meskipun budaya tersebut

datangnya dari negara luar yang jauh berbeza dengan budaya tempatan.

12

Setalah berakhirnya era pentadbiran kerajaan besar, era pentadbiran penswastaan, maka

datangnga era pentadbiran ke arah penciptaan semula atau lebih dikenali reinventing gorvement.

Konsep penciptaan semula kerajaan terhasil daripada amalan penswastaan, pengkorporatan,

denasionalisasi dan deregulasi yang berterusan dalam sektor awam. Secara umum, konsep

penciptaan semula kerajaan membicarakan kaedah atau cara sesebuah kerajaan menjalankan

pentadbirannya dengan lebih efisien dan cekap yang mana kerajaan dikatakan bertindak sebagai

pengusaha (entrepreneur) bagi membolehkan birokrasi yang ketat dikurangkan.

Dalam hal ini, pengusaha dan usahawan boleh di takrifkan sebagai individu atau sekumpulan

orang yang menjalankan fungsi perusahaan untuk member kemudahan kepada orang ramai dan

mereka mempunyai ciri-ciri perniagaan yang bertujuan mendapatkan keuntungan bagi pihak

organisasi. Kerajaan yang bertindak sebagai pengusaha menjual barangan dan menyediakan

perkhidmatan kepada rakyat yang mana ia turut menghadapi persaingan daripada bantuan pihak

kerajaan. Kerajaan yang berbentuk usahawan biasanya dirujuk sebagai sector awam yang

berfungsi seperti sector swasta iaitu lebih berorientasikan desentralisasi autoriti, kurang

birokrasi, mempunyai ketelusan dan menggalakkan persaingan sama ada dari dalam mahupun

luar kerajaan. Pelanggan kepada kerajaan dianggap individu atau pihak yang berkuasa untuk

memilih pelbagai perkhidmatan yang di tawarkan seperti pendidikan, kesihatan dan sebagainya.

Secara tidak lansung, konsep kerajaan sebagai pengusaha (usahawan) atau di kenali juga sebagai

pengkorporatan (penswastaan) menyebabkan orientasi pengurusannya lebih mengarah kepada

pelanggan dan mementingkan keuntungan.

Di Malaysia, Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN) misalnya telah dikorporatkan dan

mengamalkan corak pengurusan yang berorientasikan keusahawanan yang mana kebanyakan

aktiviti organisasi dibiayai oleh modal sendiri dengan sedikit bantuan daripada pihak kerajaan.

Langkah pengkorporatan ini memberi kesan kepada pengguna dan negara terutama dari segi

kutipan hasil. Walau bagaimanapun, peningkatan hasil cukai tersebut adalah selari dengan mutu

perkhidmatan yang di berikan. Apabila keadaan ini wujud, pengurusan organisasi awam bukan

sahaja berupaya memenuhi perkhidmatan terhadap rakyat tetapi juga bersifat mencari

keuntungan bersesuaian dengan mutu perkhidmatan yang di sediakan.

13

Secara umum, konsep penciptaan semula kerajaan merupakan satu konsep pentadbiran yang baru

kepada organisasi awam. Ia di perkenalkan oleh kerajaan di negara maju melalui amalan

penswastaan dan deragulasi yang berterusan. Konsep ini beranggapan bahawa perubahan masa

yang berlaku menyebabkan rakyat tidak sekadar melihat kepada kos perkhidmatan semata-mata

tetapi turut mementingkan mutu dan kecekapannya. Justeru, dalam konteks pengurusan awam

baru, aspek kebajikan telah di satukan dengan penyediaan perkhidmatan yang berkualiti dan

memenuhi kehendak rakyat. Konsep penciptaan semula kerajaan melibatkan pembaharuan

dalam semua elemen pentadbiran baik dari segi struktur, prosedur mahupun tingkah laku.

Keadaan ini erjadi di sebabkan corak pengurusan awam telah berubah yakni ke arah pengurusan

keusahawanan. Dalam hal ini, struktur dan prosedur organisasi di susun semula dan kakitangan

pula di kehendaki menunjukkan tahap kerja yang berkualiti. Sekiranya kesemua elemen

pembaharuan pentadbiran tidak dititik beratkan maka organisasi yang gagal bersaing dan tewas

dengan kuasa pasaran. Walaupun pentadbiran kerajaan mengalami paradigm perubahan namun

aktiviti yang berbentuk monopoli tidak wujud pada masa kini. Perubahan pentadbiran tersebut

agak sukar di elakkan kerana persekitaran yang ada sudah banyak berubah. Malah, proses

globalisasi yang muncul pada tahun 1990 an menyaksikan kebanyakan negara cenderung untuk

mengamalkan bentuk pentadbiran.

Impak globalisasi ke atas pentadbiran awam tidak hanya mencetuskan konsep keusahawanan dan

pengurusan awam baru tetapi juga meningkatkan tahap penggunaan teknologi maklumat.

Kehadiran gelombang ketiga dunia yang bertunjangkan revolusi teknologi maklumat dikatakan

telah mengubah konsep pentadbiran awam sedia ada yang menyebabkan kaedah dan pengurusan

kerja turut berubah. Amalan pentadbiran secara berpusat, berhierarki dan beroperasi dalam

sistem ekonomi konvensional tidal lagi sesuai di amalkan ketika tekbologi maklumat dan proses

industrialisasi sedang berkembang ini. Di Malaysia, prestasi pentadbiran awam telah

ditingkatkan melalui perlaksanaan konsep penciptaan semula kerajaan menggunakan kemudahan

teknologi maklumat dan multimedia sebagai elemen penting perkhidmatan.

14

Pendekatan pentadbiran negara masa kini lebih menutamakan pencapaian berpaksikan

kepentingan rakyat. Terkini pembaharuan struktur yang dilakukan oleh Kerajaan Malaysia ialah

dengan memperkenalkan PEMUDAH. Tujuan utama penubuhan PEMUDAH adalah untuk

bekerja sama dengan anggota sektor awam dan swasta bagi menyumbang kearah menjadikan

Malaysia satu daripada negara paling kompetitif di dunia.

Visi PEMUDAH adalah untuk perkhidmatan awam mencapai penandaras anatara pelanggan,

berinovasi dan proaktif di dalam menyokong ekonomi yang berasaskan usahawan.

Menurut Datuk Seri Ahmad Badawi9 “ saya sangat gemberi dengan pencapaian Pemudah, malah

apa yang dilakukan itu melepasi jangkaan saya ketika memutuskan untuk menubuhkan

jawatankuasa itu dahuli. Kejayaan seperti ini sudah tentu membantu mengurangkan

penangguhan dan akan mempercepatkan permohonan dan kelulusan lessen-lesen. Ini bermakna

ia juga akan mengurangkan rasuah dan sogokan serta kecendurangan untuk meminta kos untuk

menjalankan perniagaan.”

Jika kita menghalusi penyataan beliau, kita dapat bayangkankan bahawa bagi mencapai

khidmatan yang terbaik , penglibatan mengeluruh semua pihak samaada kerajaan, swasta dan

rakyat amat diperlukan bagi mencapai aspirasi tersebut.

Dalam menjayakan misi kerajaan, peranan sektor awam sebagai penggerak dan fasilitator kepada

usaha-usaha pembangunan, di samping peranan tradisinya sebagai pelaksana perlu dijana dan

digembeleng secara optimum. Perkara ini penting bagi memastikan segala rancangan kerajaan

dapat dilaksanakan mengikut jadual dan dapat memuaskan hati rakyat.

Tidak dinafikan banyak kemajuan yang telah dikecapi sama ada dari segi fizikal dan mahupun

perkembangan ilmu yang dimiliki oleh rakyat. Sehubungan dengan itu tuntutan dan ekspektasi

pelanggan terhadap perkhidmatan awam turut juga berubah. Kalau dahulu rakyat boleh

menerima apa sahaja yang diberikan oleh kerajaan kerana mereka hanya mengetahui apa yang

berlaku di sekeliling mereka sahaja tetapi kini pandangan dan pengetahuan mereka tidak lagi

terhad dalam persekitaran tempatan, malah mampu membuat perbandingan dengan apa yang

9 Utusan Malaysia, PEMUDAH Kurangkan Birokrasi bertarikh 18.8.2007

15

berlaku di luar persekitaran mereka. Sebarang kelemahan dalam penyampaian kerajaan mudah

dikesan dan dilihat oleh rakyat.

Juri utama dalam pentadbiran negara ini adalah rakyat. Jika rakyat memberi penilaian yang

negatif terhadap sesuatu jabatan atau birokrasi yang ada dalam negara ini, maka secara langsung

ia memberi gambaran negatif terhadap keseluruh pentadbiran negara.

Bagi kondinasikan pentadbiran awam dan mengurangkan rugutan rakyat terhadap perkhidmatan

awam Malaysia, pengenalan konsep yang baru dimana perhatian rakyat perlu diberi perhatian

dan diberi keutamaan seiring dengan perkhidmatan yang diberikan oleh birokrasi.

Konsep Satu Malaysia: Rakyat Didahulukan, Pencapaian Diutamakan yang dilancarkan oleh

Dato’ Sri Najib Tun Abdul Razak, mengutamakan pencapaian berpaksikan kepentingan rakyat.

Gagasan yang di bentuk ini menitik beratkan kepentingan, kesejahteraan dan kemakmuran rakyat

mesti menjadi keutamaan kerajaan. Bagi mencapai gagasan ini, birokrasi dituntut memberi

perkidmatan, merancang projek dan program dengan tersusun rapi..

Bagi menghayati dan merealisasikan tuntutan tersebut, sektor awam dituntut mememberi

perkhidmatan yang lebih cekap dan cepat bertindak yang menjurus kepada proses membuat

keputusan secara bijak, dengan segera dan efektif.

Bagi menggerakkan enjin perubahan ini, birokrasi dituntut mencipta semula peranan supaya

sentiasa releven dengan perubahan masa. Peranan yang dituntut adalah ;

ü Sebagai penasihat utama, pemimpin dan pelaksana;

ü Sebebagai fasilitator, penaraju serta pengawal selia; dan

ü Sebagai penyeleras strategik dan perunging,

secara tuntas, dengan cekap dan berkesan.10

10 Teks Ucapan Perhimpunan Bulanan jabatan Perkhidmatan Awam Oktober 2009

16

5. Kesimpulan

Reformasi dan reeinventig gorverment dalam pentadbiran telah dijalankan oleh kerajaaan sejak

35 tahun yang lalu. Kita telah melihat berbagai-bagai reformasi seluruh sistem di samping

bidang-bidang reformasi khusus yang dijalankan dan bagaimana pelbagai strategi yang

digunakan mencapai kejayaan. Tentunya terdapat halangan kepada reformasi dan tentangan

terhadap perubahan, tetapi pada keseluruhannya birokrasi telah bersikap responsive dan

mengalami perubahan struktur, sistem, tatacara dan kelakuan.

Pucuk pimpinan politik dan pentadbiran yang berturut-turut telah menggiatkan usaha kea rah

perubahan pentadbiran. Hasilnya telah mewujudkan pemberian perkhidmatan yang lebih cepat,

jentera kerajaan yang lebih responsive, badan perkhidmatan awam yang lebih dinamik,

berorintasikan pelanggan dan sesuai dengan keperluan perancangan pembangunan dan

pentadbiran pembangunan.

Reformasi yang dijalankan adalah dari segi struktur dan juga kelakuan. Reformasi melibatkan

usaha seluruh sistem di samping usaha khusus, seperti perbaikan pada subsistem pentadbiran dan

latihan personel. Sesetengahnya membawa pembaharuan dan ada pula yang bersifat penyesuaian.

Perkhidmatan Awam mengalami banyak perubahan dan pembaharuan. Dalam tempoh itulah

dasar-dasar baru negara seperti Dasar Pandang ke Timur, Penerapan Nilai-nilai Islam dalam

Pentadbiran, Konsep Persyarikatan Malaysia dan Dasar Penswastaan diperkenalkan. Tun Dato’

Dr. Mahathir Mohamad secara menjadi Perdana Menteri secara khusus telah memperkenalkan

beberapa pembaharuan untuk mempengaruhi Kakitangan Awam seperti Sistem Pentadbiran

Bersih, Cakap dan Amanah, Kepimpinan Memalui Teladan, sistem Tanda Nama dan Sistem

Perakam Waktu.

Kakitangan Awam bersepakat untuk mengukuhkan jentera kerajaan dan Perkhidmatan Awam.

Panel yang ditubuhkan semenjak tahun 1981 betul-betul menumpukan perhatian terhadap

keupayaan pentadbiran yang diperlukan untuk melaksanakan dan program itu menangani soal

struktur, teknologi , sistem, tatacara, daya pengeluaran di samping perubahan nilai, etika,

kepimpinan dan budaya kerja yang positif.

17

Sebuah jurnal bertajuk Pengurusan Awam pernah diterbitkan sejak bulan Januari 1989 untuk

membantu menyampaikan dan menyebarkan maklumat kepada kakitangan Perkhidmatan Awam

tentang perkara berhubung dengan perkhidmatan, terutamanya tentang pembaharuan, reformasi

dan pembaikan yang dilakukan.

Secara keseluruhan, reformasi dan pembaharuan pentadbiran yang diperkenalkan setakat ini,

telah meningkatkan kecekapan dan keupayaaan Perkhidmatan Awam. Hal ini terbukti dengan

hakikat bahawa rancangan pembangunan lima tahun telah dilaksanakan dengan memuaskan dan

orang ramai pula memberikan sokongannya kepada Perkhidmatan Awam.

Berbanding dengan perkhidmatan awam yang lain di dunia sebelah sini dan berdasarkan mana-

mana ukuran pun, Perkhidmatan Awam Malaysia boleh dikatakan antara yang terbaik, kalaupun

bukan yang terbaik di rantau ini.

Reformasi pentadbiran negara tidak akan terhenti disini sahaja. Perubahan pentadbiran negara

akan berubah mengikut perubahan zaman dan kemajuan teknologi. Tuntutan dan luahan rakyat

menjadi keutamaan dan perhatian kerajaan. Suara rakyat merupakan kerangka pentadbiran

negara masa kini.

18

BAHAN RUJUKAN

1. Gerald Caiden, 1969.Administrative Reform, Chicago: Adlin Publishing Co. Hlm.65.

2. Yehezkel Dror,1970-71.”Strategies for Administrative Reform’, Development and change,22:19-35

3. A.F.Leemans (ed.), 1976. The Management of Change in Government, The Hague: Institute of Social Studies,hlm.8.

4. Hahn-Been Lee, 1970.” An Appication of Innovation Theory to the strategy of Admininstrative Reform in Developing Countries”, Policy Sciences 1, No.2:178

5. Ahmad Sarji Abdul Hamid,1994.Wawasan Pentadbiran Awam Malaysia, Kuala Lumpur, INTAN

6. INTAN,2006 Pentadbiran Dan Pengurusan Awam Malaysia hlm 418

7. Utusan Malaysia, PEMUDAH Kurangkan Birokrasi bertarikh 18.8.2007

8. Teks Ucapan Perhimpunan Bulanan jabatan Perkhidmatan Awam Oktober 2009

9. Universiti Utara Malaysia,2006. Kepelbagaian Isu Dalam Pentadbiran dan Pembangunan di Malaysia

10. Maizatul Haizan Mahbob,2001.”Pendekatan Institution Building dalam Melihat

Pentadbiran Pembangunan di Malaysia” Penerbit UKM