7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

1/14

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

2/14

#oonsom dikenali sebagai jerukdalam $ahasa %alaysia. "erdapat beberapa jenis#oonsom dalam masakan Kadazandusun, antara yang paling popular ialah #oonsomSada Ikan!, #oonsom "uhau ulam! dan #oonsom $ambangan buah!.

#oonsom Sada & Ikan yang digunakan ialah jenis ikan air tawar, dibersihkan dan dijerukmenggunakan isi buah 'angi ditumbuk !, nasi dan garam. Kesemua bahan tersebut

akan dicampur dan diisi ke dalam bekas botol(tajau kecil dan biarkan selama sepuluhatau dua belas hari sebelum dihidangkan.

#oonsom $ambangan & Isi $uah $ambangan dihiris dan dicampur dengan biji buahbambangan yang telah diparut dan sedikit garam. )pabila kesemua bahandicampurkan, isikan ke dalam bekas botol atau tajau kecil dan biarkan selamaseminggu sebelum dimakan.

#oonsom "uhau & Isi "uhau sejenis tumbuhan! dihiris halus dan dijerukdengan cuka, garam dan cili merah. )pabila kesemua bahan telah dicampurkan, isikanke dalam bekas botol dan biarkan beberapa minit sebelum dihidangkan.

Pinaasakan

'inaasakan merupakan sejenis hidangan yang dihasilkan dengan menggunakanisi ikan ikan air tawar(ikan air laut!. Ikan akan dibersihkan dan dicampur dengan sedikitbiji kunyit dan halia yang telah ditumbuk, sedikit biji asam jawa atau buah asam *takob&bakob* , garam, serbuk perasa dan sedikit air. Kemudian ia akan dipanaskan sehinggamendidih sehingga air hampir kering.

Bosou

$osou atau juga dikenali sebagai Tonsommerupakan salah satu merupakan salahsatu hidangan sampingan tradisional istimewa bagi suku kaum Kadazan&Dusun, Sabah.$osou merupakan makanan tradisi yang menyerupai perkasam atau *jeruk*. $agi sukukaum +anau, ia dikenali sebagai *tinamba*. $osou biasanya dihasilkan dari ikanKepayang atau daripada daging mentah hasil perburuan.

ara 'embuatan-

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

3/14

$osou disediakan daripada daging atau ikan mentah yang akan digaul bersama&samadengan nasi putih, garam, dan buah. Ia juga boleh ditambah dengan buah nangka,nenas muda, dan tuhau bagi menambah perisa. $atang pisang atau *polod* jugakadang&kala dicampurkan kepada bosou ini. 'angi iaitu sejenis bahan pengawet jugaboleh ditambah untuk mengelakkannya daripada menjadi basi dan berbau busuk.

ampuran ini kemudiannya akan diperam di dalam bekas dan ditutup rapat selamaseminggu atau sehingga betul&betul telah masak sebelum dapat dimakan. Sekiranyanasi yang digunakan baru di masak, campuran itu akan dibiarkan sehingga mencapaisuhu bilik sebelum disimpan. $osou biasanya disimpan dalam bekas tertutup kemasdan kedap udara.

leh kerana bosou mempunyai bau yang kuat, biasanya bekas menyimpan bosoudibuat kedap udara. Ini bagi mengelakkan ia menarik dan dicemari lalat dan bagimengelakkan pertumbuhan /ungi. $ekas tradisi bagi menyimpan bosou adalah botolberbentuk labu yang ditutup dengan lilin lebah. $ekas tradisi lain termasuk kakanantajau!, tetapi kini ia telah digantikan dengan bekas plastik dan botol kaca. $iasanyabosou disimpan selama lima sehingga tujuh hari sebelum dihidangkan.

$osou boleh dihidangkan begitu sahaja atau dimasak terlebih dahulu. $osou biasanyadimasak bagi menghilangkan bau dan bagi menambah perisanya. $awang, cili , danbahan lain boleh ditambah bagi menambah perisa semasa memasak. )sasnya,masakan kaum dusun ini adalah makanan yang direbus sahaja. Kebanyakanmasyarakat Dusun menggemari sayur&sayuran segar sebagai hidangan yang dinikmatibersama nasi putih bersama bosou ini, sama sepertihidangan budu atau tempoyak yang terdapat di semenanjung %alaysia.

Tuhau

batang tuhau hidangan boleh jugadijual

"uhau adalah sejenis makanan tradisional kaum Kadazan&Dusun yang diperbuatdaripada tumbuhan E. coccineanama sainti/ik!. "uhau banyak terdapat di "ambunan,+anau dan Keningau, Sabah.

$atang tuhau yang baru diambil akan dihiris atau dihancurkan. $iasanya tuhau akandicampurkan dengan cili merah dan cuka untuk menambahkan rasanya. "uhau bolehdihidang sebagai makanan tambahan pada bila&bila masa.

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

4/14

Sup Manuk Lihing (Sup Ayam Lihing)

Sup %anuk 0ihing atau lebih dikenali sebagai *Sup )yam 0ihing* dalam $ahasa%elayu merupakan sejenis hidangan tradisional istimewa bagi suku kaum Kadazan&Dusun, Sabah.

$ahan yang diperlukan ialah seekor ayam kampung , sejenis minuman keras yang lebihdikenali *0ihing* di kalangan kaum Kadazandusun dan hirisan halia.

ara menyediakan, rebus daging ayam yang telah dipotong dengan setengah cawanlihing , hirisan halia, garam dan serbuk perasa. $iarkan ia mendidih sehingga dagingayam betul&betul lembut sebelum dihidangkan.

1. Tuhau

Ini merupakan batang tumbuhan Tuhau.

Gambar daripada thedapurgas.blogspot.com

http://thedapurgas.blogspot.com/http://thedapurgas.blogspot.com/

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

5/14

Tuhau yang boleh dihidangkan dan banyak dijual di pekan-pekan.

Gambar daripada mysabah.com

Tuhau merupakan salah satu makanan tradisional suku kaum Kadazan-Dusun yang

amat terkenal di Sabah. ama makanan ini diambil daripada tumbuhan yang

dipanggil Tuhau dengan nama sainti!knya" E. Coccinea kerana bahan utama dalam

makanan ini adalah batang tumbuhan Tuhau. Tumbuhan Tuhau mempunyai bau

yang sangat kuat seperti bau serangga dan tumbuhan ini hidup subur di ka#asan

hutan hujan terutamanya di $ulau %orneo. &akanan Tuhau sebenarnya merupakan

makanan berupa jeruk yang enak dimakan bersama nasi dan lauk-pauk lain. 'alau

bagaimanapun" baunya yang seakan-akan serangga membuatkan ramai yang takut

untuk mencuba makanan ini. Tetapi" ramai juga yang akan ketagih makan makanan

ini selepas mencubanya beberapa kali.

(. Sup &anuk )ihing

http://mysabah.com/http://mysabah.com/

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

6/14

Sup &anuk )ihing yang siap dimasak.

Gambar daripada ummuhatul.blogspot.com

*ntara bahan-bahan Sup &anuk )ihing.

Gambar daripada peppers-lo+e.blogspot.com

Sup &anuk )ihing" atau Sup *yam )ihing di dalam %ahasa &elayu" merupakan salah

satu makanan tradisional bagi suku kaum Kadazan-Dusun di Sabah. %ahan-bahan

http://ummuhatul.blogspot.com/http://peppers-love.blogspot.com/http://ummuhatul.blogspot.com/http://peppers-love.blogspot.com/

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

7/14

dalam makanan ini termasuk daging ayam" minuman keras jenis )ihing" halia"

garam dan serbuk perasa. ,leh kerana makanan ini mengandungi minuman keras"

maka ianya haram dimakan oleh yang beragama Islam. Sup &anuk )ihing selalunya

dimakan bersama nasi ataupun boleh dimakan begitu sahaja. &enurut kepercayaan

kaum Kadazan-Dusun" makanan ini baik untuk #anita yang baru melahirkan anak.

&akanan ini dihidangkan pada hari-hari istime#a seperti hari perkah#inan atausemasa sambutan $esta &enuai yang diadakan di Sabah pada dan 1 &ei setiap

tahun.

. $inasakan

Gambar daripada ummuhatul.blogspot.com

$inasakan Sada /ejaan lama0 $inaasakan atau $inarasakan merupakan makanan

tradisional bagi kaum Kadazan-Dusun dan sangat terkenal di Sabah. &akanan ini

merupakan sejenis makanan yang mengandungi ikan %asung yang telah ditumis

dan dicampur dengan bahan-bahan lain seperti buah %ambangan" takob-akob"

kunyit dan garam. Ianya juga sejenis makanan yang tahan lama dan boleh disimpan

untuk beberapa hari.

$inasakan enak dimakan bersama nasi yang masih panas atau bersama *mbuyat"

sejenis makanan tradisional yang juga terkenal di Sabah. Di Sabah" makanan ini

boleh didapati di restoran atau gerai makanan yang menyediakan makanan

tradisional kaum bumiputera Sabah. Terdapat juga beberapa hotel terkemuka

http://ummuhatul.blogspot.com/http://ummuhatul.blogspot.com/

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

8/14

/seperti 2otel )e-&eridien" Kota Kinabalu di Sabah yang mula menghidangkan

$inasakan untuk diperkenalkan kepada pelancong-pelancong yang datang ke

Sabah.

3ntuk maklumat lebih lanjut" lihat bahagian0

&akanan Tradisional Kaum Kadazan-Dusun di Sabah0 $inasakan

4. oonsom

oonsom merupakan makanan tradisional Kadazan-Dusun yang dibuat dalam

bentuk jeruk. &akanan ini boleh didapati di dalam beberapa jenis dan antara

oonsom yang terkenal ialah oonsom %ambangan" oonsom Sada dan oonsom

Tuhau.

oonsom %ambangan

Gambar daripada blogsanasini.blogspot.com

oonsom %ambangan merupakan sejenis oonsom yang mana bahan utamanya

adalah buah %ambangan. %uah %ambangan atau nama sainti!knya Mangifera

Pajang" merupakan sejenis mangga hutan yang terbesar di dunia dan banyak

didapati di $ulau %orneo terutamanya di Sabah. %uah %ambangan tersebut akan

dipotong kepada saiz kecil dan dicampur dengan biji buah %ambangan yang telah

diparut serta cuka sebelum disimpan di dalam bekas /atau tajau kecil. Ianya akan

dibiarkan selama seminggu sebelum dihidangkan untuk dimakan. Ianya sedap

http://planet-milano.blogspot.com/2015/02/pinaasakan-pinaasakan-merupakan-makanan.htmlhttp://blogsanasini.blogspot.com/http://planet-milano.blogspot.com/2015/02/pinaasakan-pinaasakan-merupakan-makanan.htmlhttp://blogsanasini.blogspot.com/

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

9/14

dimakan begitu sahaja seperti buah-buahan yang lain atau dimakan bersama nasi

sebagai lauk.

oonsom Sada /Ikan

Gambar daripada she11(1(.blogspot.com

oonsom Sada atau oonsom Ikan merupakan sejenis oonsom yang mengandungiikan sebagai bahan utamanya. Ikan yang digunakan selalunya ikan air ta#ar dari

sungai yang dibersihkan dahulu dan dicampur bersama isi buah $angi" nasi dan

garam. %ahan-bahan tersebut kemudiannya akan dimasukkan kepada bekas atau

tajau kecil dan dibiarkan antara 1 ke 1( hari. Selepas tempoh tersebut" makanan

ini boleh dihidangkan dan dimakan bersama nasi.

oonsom Tuhau

http://she1012012.blogspot.com/http://she1012012.blogspot.com/

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

10/14

oonsom Tuhau merupakan sejenis makanan oonsom yang mengandungi Tuhau

sebagai bahan utamanya. Tuhau /atau nama sainti!knya" E. Coccinea merupakan

sejenis tumbuhan liar yang tumbuh subur di Kepulauan %orneo. %ahagian dalam

pada batang Tuhau akan dibersihkan dan dihiris sebelum dicampur bersama cuka

atau perahan jus limau" garam dan cili merah. Ianya akan dibiarkan selama

beberapa minit sebelum boleh dimakan sebagai lauk.

5. 2ina+a /atau 2inata

Gambar daripada pretty#eirdli6e.blogspot.com

http://prettyweirdlife.blogspot.com/http://prettyweirdlife.blogspot.com/

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

11/14

2ina+a atau 2inata" atau juga dikenali sebagai 2ina+a Ginapan" merupakan

makanan tradisional yang paling terkenal bagi kaum Kadazan-Dusun di Sabah.

2ina+a merupakan nama makanan ini bagi suku kaum Kadazan manakala 2inata

pula bagi kaum Dusun. %ahan utamanya adalah isi ikan /biasanya ikan Tenggiri danikan 7u yang dicampurkan bersama bahan-bahan lain seperti biji buah %ambangan"

cili merah" halia" ba#ang merah" limau kapas dan garam. Isi ikan /juga boleh

digantikan dengan makanan laut yang lain seperti sotong dan udang tidak dimasak

tetapi dibersihkan dan dicampur dengan cuka atau perahan jus limau.

8. %utod

Gambar daripada sabahanz.blogspot.com

%utod merupakan sejenis ulat yang boleh didapati di dalam batang pokok 9umbia

yang sedang reput. Ianya juga dikenali sebagai ulat Sagu /%ahasa &elayu dan ulat

&ulung /di Sara#ak. 3lat ini menjadi makanan tradisional suku kaum Kadazan-

Dusun di Sabah dan sering dihidangkan semasa hari-hari istime#a seperti $esta

&enuai atau $esta &akanan. %utod boleh dimakan begitu sahaja atau digoreng

terlebih dahulu supaya ranggup dimakan. 3lat ini dikatakan mempunyai kandungan

protein yang tinggi dan baik untuk kesihatan. %agi yang beragama Islam" ianya

haram dimakan kerana %utod merupakan salah satu spesis ulat.

http://sabahanz.blogspot.com/http://sabahanz.blogspot.com/

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

12/14

:. Tutumakon

Gambar atas adalah %utod manakala ba#ah adalah Tutumakon.

Gambar daripada blog-makanandisabah.blogspot.com

Tutumakon merupakan sejenis cacing laut yang juga merupakan makanan

tradisional bagi suku kaum Kadazan-Dusun di Sabah. Dikenali sebagai makanan

eksotik" Tutumakon selalu dihidangkan semasa hari-hari istime#a seperti sambutan

$esta &enuai atau semasa Food Festival yangsering diadakan di Sabah. ;ara

pemakanannya adalah dengan memakannya begitu sahaja. Status halalnya pula

tidak dapat dipastikan kerana belum ada sebarang kenyataan yang berkaitan.

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

13/14

Gambar daripada tamparulisabah.#ordpress.com

%osou yang juga dikenali sebagai Tonsom merupakan sejenis makanan tradisional

bagi kaum Kadazan-Dusun yang menyerupai jeruk atau perkasam. %ahan utamanya

adalah ikan mentah atau daging yang dicampurkan dengan %uah $angi. $angi" atau

nama sainti!knya Pangium Edule" adalah sejenis tumbuhan yang tumbuh subur dan

banyak didapati di Kepulauan %orneo. %ahan utama tersebut kemudiannya

dicampur dengan nasi dan garam. Kadang-kala" bahan tambahan seperti nangka"

nenas muda" atau Tuhau turut dicampur bersama sebagai perasa tambahan.

;ampuran ini akan dimasukkan ke dalam bekas dan dibiarkan antara 5 sehingga :

hari sebelum dihidangkan. Ianya boleh dimakan bergitu sahaja atau dimakan

bersama nasi yang masih panas dan lauk-pauk lain.

=. asi )inopot /asi Daun Tarap

http://tamparulisabah.wordpress.com/http://tamparulisabah.wordpress.com/

7/25/2019 Kenali Makanan Tradisi Kaum Kadazandusun Di Sabah

14/14

Gambar daripadajelly-etta.blogspot.com

asi )inopot atau asi Daun Tarap merupakan sejenis makanan tradisional kaum

Kadazan-Dusun yang menggunakan daun Tarap /juga dikenali sebagai daun

Timadang untuk membungkus nasi yang telah masak. asi tersebut kadang-kala

telah dicampur dengan keladi" labu manis" ubi kayu atau keledak sebelum di

bungkus dengan daun tersebut. Keistime#aan makanan ini ialah nasi yang telah

dibungkus akan mempunyai haruman yang enak dan sedap dimakan. Ianya boleh

dimakan bersama lauk-pauk seperti ikan dan sayur-sayuran.

http://jelly-etta.blogspot.com/http://jelly-etta.blogspot.com/