Perjanjian Pangkor

7/29/2019 Perjanjian Pangkor

1/4

Perjanjian PangkorDaripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.

Perjanjian Pangkormerupakan satu perjanjian yang ditandatangani pada20 Januari1874di antara GabenorNegeri-Negeri SelatSir Andrew Clarkedi

pihakInggerisdanRaja Muda Abdullahyang berkuasa diHilir Perakbersama-sama dengan pembesar-pembesar yang menyokong baginda iaitu Bendahara,

Temenggung, Orang Kaya Menteri, Shahbandar, Raja Mahkota, Laksamana dan Dato' Sagor. Perjanjian ini memberi kebenaran untuk Inggeris mencampuri urusan

negeriPerak, satu kesilapan yang telah dilakukan oleh Raja Abdullah dan membuka kepada campur tangan Inggeris secara rasmi dalam urusan negeri Melayu.

Perjanjian ini telah ditandatangani di atas kapal HMS Plutoyang berlabuh diSelat Dinding, iaitu di kawasan perairan di antaraLumutdanPulau Pangkor.

Dengan persetujuan Sultan Abdullah juga, Gabenor Sir Andrew Clarke berani bertindak menjalan dan menurunkanSultan Ismailyang berkuasa diHulu Perakdan

bersemayam di Tanjong Belanja, Parit, daripada pangkat sultan tetapi membenarkan Sultan Ismail memakai gelaran "Sultan Muda" dengan memberi pencen 1,000

ringgit tiap-tiap bulan. Che Ngah Ibrahim tidak lagi diakui sebagai pemerintahLarut.

[sunting]Sebab

Raja Muda Abdullah ibni Sultan Jaafar, Sultan Perak ke 26 dari 1874 - 1876
http://ms.wikipedia.org/wiki/20_Januarihttp://ms.wikipedia.org/wiki/20_Januarihttp://ms.wikipedia.org/wiki/1874http://ms.wikipedia.org/wiki/1874http://ms.wikipedia.org/wiki/1874http://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-Negeri_Selathttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-Negeri_Selathttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sir_Andrew_Clarkehttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sir_Andrew_Clarkehttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sir_Andrew_Clarkehttp://ms.wikipedia.org/wiki/Empayar_Britishhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Empayar_Britishhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Empayar_Britishhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Raja_Abdullah_Ibni_Sultan_Jaafarhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Raja_Abdullah_Ibni_Sultan_Jaafarhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Raja_Abdullah_Ibni_Sultan_Jaafarhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Hilir_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Hilir_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Hilir_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melayuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melayuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melayuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/HMS_Plutohttp://ms.wikipedia.org/wiki/HMS_Plutohttp://ms.wikipedia.org/wiki/HMS_Plutohttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Selat_Dinding&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Selat_Dinding&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Selat_Dinding&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Lumuthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Lumuthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Lumuthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Pangkorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Pangkorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Pangkorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sultan_Ismailhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sultan_Ismailhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sultan_Ismailhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Hulu_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Hulu_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Hulu_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Laruthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Laruthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Laruthttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Fail:SultanAbdullahPerak.jpghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Fail:SultanAbdullahPerak.jpghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Fail:SultanAbdullahPerak.jpghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Fail:SultanAbdullahPerak.jpghttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Laruthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Hulu_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sultan_Ismailhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Pangkorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Lumuthttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Selat_Dinding&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/wiki/HMS_Plutohttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melayuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Hilir_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Raja_Abdullah_Ibni_Sultan_Jaafarhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Empayar_Britishhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sir_Andrew_Clarkehttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-Negeri_Selathttp://ms.wikipedia.org/wiki/1874http://ms.wikipedia.org/wiki/20_Januari


2/4

Perak pada masa itu merupakan pengeluarbijih timahutama yang mendahului United Kingdom pada abad ke-19. Sementara Inggeris, yang pada masa itu sudah

mendapatPulau Pinang,MelakadanSingapura, menganggapPeraksebagai satu negeri yang amat penting. Tetapi keadaan yang tidak stabil sepertiPerang

Larutdan pergaduhan antarakongsi gelapCinamengganggu perniagaan bijih timah ketika itu.

Perjanjian ini berputik daripada kemangkatan Sultan Ali pada tahun 1871. Raja Abdullah, sebagai Raja Muda, sepatutnya dilantik sebagai sultan baru akan tetapidisebabkan baginda tidak menghadiri upacara pengkebumian, Raja Bendahara Raja Ismail telah dilantik. Raja Bendahara Ismail diangkat dan ditabalkan kerana

mengikut istiadat pertabalan Raja-raja Melayu, baginda adalah sultan yang sah oleh kerana baginda memiliki alat-alat kebesaran diraja (regalia). Baginda berkuasa

dan mempunyai pengikut-pengikut yang ramai di Hulu Perak.

Perasaan tidak puas hati mendorong Raja Abdullah meminta bantuan Inggeris. Pada masa yang sama, berlaku permusuhan dua kongsi gelap Cina, Ghee Hinyang

dipimpin oleh Chin Ah Yam danHai Sanyang dipimpin oleh Chung Keng Quee untuk merebut lombong bijih timah.

Raja Abdullah meminta pertolongan Inggeris untuk menyelesaikan dua masalah tersebut. Menurut Lucy Bird (1831-1904) dalam bukunya "The Golden Chersonese

and The Way Thither" (diterbitkan pada tahun 1892 oleh G.P Putnam dan Anak-anak), Raja Abdullah meminta pertolongan rakannya di Singapura, Tan Kim Ching.

Tan bersama seorang pedagang Inggeris di Singapura merangka surat kepada Gabenor Sir Andrew Clarke yang ditandatangani oleh Abdullah. Dalam surat tersebut,

Abdullah menyatakan hasrat untuk meletakkan Perak di bawah naungan Inggeris. Pada26 September1872, Chung Keng Quee menghantar petisyen yang

ditandatanganinya serta 44 orang lagi ketua orang Cina, meminta campurtangan Inggeris selepas diserang 12,000 orang-orang Chung San. Pihak Inggeris melihat

perkara ini sebagai peluang keemasan untuk mengembangkan pengaruhnya di Asia Tenggara dan monopoli perdagangan bijih timah. Hasilnya, Perjanjian Pangkor

ditandatangani pada tahun 1874.
http://ms.wikipedia.org/wiki/Bijih_timahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bijih_timahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bijih_timahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Pinanghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Pinanghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Pinanghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melakahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melakahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melakahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Singapurahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Singapurahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Singapurahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Laruthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Laruthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Laruthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Laruthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kongsi_gelaphttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kongsi_gelaphttp://ms.wikipedia.org/wiki/Cinahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Cinahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Cinahttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Ghee_Hin&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Ghee_Hin&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Ghee_Hin&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Kongsi_gelap_Hai_Sanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kongsi_gelap_Hai_Sanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kongsi_gelap_Hai_Sanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/26_Septemberhttp://ms.wikipedia.org/wiki/26_Septemberhttp://ms.wikipedia.org/wiki/1872http://ms.wikipedia.org/wiki/1872http://ms.wikipedia.org/wiki/1872http://ms.wikipedia.org/wiki/1872http://ms.wikipedia.org/wiki/26_Septemberhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kongsi_gelap_Hai_Sanhttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Ghee_Hin&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Cinahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kongsi_gelaphttp://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Laruthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Laruthttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Perakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Singapurahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melakahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Pinanghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bijih_timah


3/4

[sunting]Syarat

Perjumpaan mesyuarat Raja Muda Abdullah, Sir Andrew Clarke dan beberapa Orang-orang Besar Perak tanpa kehadiran Sultan Ismail dan Raja Yusuf di Pulau

Pangkor pada 20 Januari 1874 telah menghasilkan Perjanjian Pangkor dan syarat-syaratnya adalah seperti berikut:

Raja Muda Ibrahim diangkat menjadi Sultan Perak, Bendahara Ismail bekas Sultan itu dibenarkan memakai gelaran Sultan Muda; Sultan Perakhendaklah menyediakan tempat Residen itu, nasihat Residen British hendaklah diikuti kecuali pada perkara-perkara yang mengenai agama dan

adat orang-orang Melayu; fasal menjaga dan memungut segala cukai dan hasil negeri, demikian pula aturan pemerintahan Am hendaklah

ditetapkan dengan nasihat Residen British. [sunting]Kesan

Raja Ismail tidak mengiktiraf perjanjian tersebut tetapi nasi sudah menjadi bubur. Raja Abdullah diiktiraf Inggeris sebagai sultan danSir James W.W. Birchmenjadi

Residen Inggeris yang pertama di Perak. Berikutan dengan perjanjian ini, Inggeris terlibat secara langsung dalam urusan pentadbiran negeri Melayu.

CampurtanganResiden Inggeristelah menimbulkan rasa tidak senang di kalangan orang-orang Melayu, khasnya golongan istana yang merasa kuasa mereka telah

hilang. Rasa tidak senang itulah yang membuka jalan nekad orang MelayuPerak bertindak. Tanpa takut dan gentar, mereka telah berpakat membunuh Birch yang

berjaya dilakukan pada tahun 1875 diPasir Salak. Kejadian ini mengakibatnya beberapa siri peperangan antara Melayu Perak dan Inggeris hingga tahun 1876.

Ramai wira negeri Perak yang terlibat dalam pembunuhan Birch telah ditangkap dan dihukum bunuh. Antaranya Dato Maharaja Lela,Datuk Sagor, Si Puntum,

Pandak Endut, LaksamanaMohamad Amin,Ngah Ibrahimdan lain-lain. Sultan Abdullah pula disingkir kePulau Seychelles.

Walaupun wira-wira bangsa ini berjaya dibunuh oleh Inggeris, namun peristiwa Pasir Salak itu telah mengajar Inggeris bahawa mereka tidak boleh mengambil mudah

dan memperbodohkan orang Melayu.

Dengan berjaya membantutkan penentangan Melayu, Inggeris berjaya mengukuhkan kedudukannya di Perak dan kemudiannya membuka lebih banyak lombongbijih

timahdi Perak dan ladang-ladang getah. Perak bersamaNegeri Sembilan,SelangordanPahangkemudiannya dikenali denganNegeri-negeri Melayu Bersekutu.

[sunting]Rujukan
http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=2http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=2http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=2http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=3http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=3http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=3http://ms.wikipedia.org/wiki/JWW_Birchhttp://ms.wikipedia.org/wiki/JWW_Birchhttp://ms.wikipedia.org/wiki/JWW_Birchhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Residen_Britishhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Residen_Britishhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Residen_Britishhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melayuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melayuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melayuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pasir_Salakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pasir_Salakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pasir_Salakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Dato%27_Maharaja_Lela_Pandak_Lamhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Dato%27_Maharaja_Lela_Pandak_Lamhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Dato%27_Maharaja_Lela_Pandak_Lamhttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Datuk_Sagor&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Datuk_Sagor&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Datuk_Sagor&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Laksamana_Mohamad_Aminhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Laksamana_Mohamad_Aminhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Laksamana_Mohamad_Aminhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Ngah_Ibrahimhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Ngah_Ibrahimhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Ngah_Ibrahimhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Seychelleshttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Seychelleshttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Seychelleshttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bijih_timahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bijih_timahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bijih_timahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bijih_timahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Sembilanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Sembilanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Sembilanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Selangorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Selangorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Selangorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pahanghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pahanghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pahanghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Bersekutuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Bersekutuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Bersekutuhttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=4http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=4http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=4http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=4http://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Bersekutuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pahanghttp://ms.wikipedia.org/wiki/Selangorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri_Sembilanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bijih_timahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Bijih_timahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pulau_Seychelleshttp://ms.wikipedia.org/wiki/Ngah_Ibrahimhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Laksamana_Mohamad_Aminhttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Datuk_Sagor&action=edit&redlink=1http://ms.wikipedia.org/wiki/Dato%27_Maharaja_Lela_Pandak_Lamhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pasir_Salakhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Melayuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Residen_Britishhttp://ms.wikipedia.org/wiki/JWW_Birchhttp://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=3http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Perjanjian_Pangkor&action=edit&section=2


4/4

Pejabat DYMM Sultan Perak Darul Ridzuan

Perjanjian Pangkor ditandatangani, dari laman web Hari Ini Dalam Sejarah Online
http://sultan.perak.gov.my/bahasa/abdullah_muhammad.htmhttp://sultan.perak.gov.my/bahasa/abdullah_muhammad.htmhttp://hids.arkib.gov.my/doc/jilidi/januari/20_01_1874_1980.htmhttp://hids.arkib.gov.my/doc/jilidi/januari/20_01_1874_1980.htmhttp://hids.arkib.gov.my/doc/jilidi/januari/20_01_1874_1980.htmhttp://sultan.perak.gov.my/bahasa/abdullah_muhammad.htm

Perjanjian Pangkor

Documents

Transcript of Perjanjian Pangkor