'7 · 2020. 1. 17. · Laporan penelitian ini disusun berdasar peneliti an yanG telah. dil81mkan di...
Transcript of '7 · 2020. 1. 17. · Laporan penelitian ini disusun berdasar peneliti an yanG telah. dil81mkan di...
r I
I I
I. c: . '. fi:: (\ I tt.
~ 'iiiJF ••• ; '7 .• .~ .. ;~, LAPORAN PENE_~_I.~I~W·
6sAHA PENVIMPANAN UBI JALAR
DALAM KEADAAN SEGAR
;--r../ AGNES
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
UNIVERSITAS GADJAH MADA
-PROVEK PENGEMBANGAN' tlMU DA.N TEKNOLOQI., ! NOMER : 99/PIT/DPPM/485/1~1t ~ 1fl'1...8
DIREKTORAT PEMBINAAN PENELITIAN D . NfAG ~ A~ARAKAT
DILAKSANAKAN I'T~$ .,,IAXA : •
OIREKTORAT JENOERAL PENOIDIKAN TINGGI . • DEPARTEMEN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN
1 9 8 2
Laporan penelitian ini disusun berdasar peneliti
an yanG telah. dil 81mkan di Laboratorium Pengolahan Ha
sil Pertanian, Fru~ultas Teknologi Pertanian Universi
tas Gadj ah Had a mulai bulan 01,-tober 1981 sampai dengan
Mei 1982. Penelit:Lan tersebut dimaksudkan untuk mmn
perbaild kondisi ponyirnpanan ubi j alar segar sehingga
diharapkan dij.pat mongurangi b(.o:sarnya kehilangan atau
kerusakan yang terjadi setelah lepas panen dan dapat
memp~rpanjang clay.=., Bimpannyn.
Atas terselenggaranya penelitian ini penyusun me
nguc apkan terima kasih kupada :
1 • .Dapak Pirnpinan Direktorat Pembinaan Penelitian
dan Pengabdian Pada 1'-lasyarakat, Departemen
Pendidikan dan Kebudayaan Hepublik Indonesia.
?_. ____ Baru:u"i:_l2impinan Lemb..L'lga Peneli tian Universitas
Gadj.::<l1 Mada, Yogynke:.trta.
3. Bapak Dekan Falculta:::; rreknologi Pertanian, Uni
versitas Gadjah Mada.
~. Bapak Ir. Bambang Kartiko, selaku pembimbing,
5. Dan f.iGrnUE1 pihEtk yang tr)lah mcnnbantu terseleng
garanya ponelitian ini.
Demildan semoe;a har:il pen eli. tian ini berguna bagi
ilmu pongetahuan dan ba ... i Jd ta :::;cmua,.
'iogyakartu, 31 Hoi 1982
'1
'I .~ ·•
1 ·; '1 4 J ~:·r~
j
'1
,:;'l
' ' J
___:;~· ......... .-.... =-n-• -· lllillitr•·nliiiillr llilllllilli~
PF<AKJ~~~A
D Aii'T .li,.H I .S I
Il'T~ 1 I SAfii
D A F T A D I S I
Bab 1. P?NDF:Jl.I.JLlTJI.N
1 • 1 a tal' Beln.l<..unc; Penel:L tiall
2. Tinj au an 1-'ustal\:a
3. HipotE";sa
~-. r:enc ana Peneli ti an
1. :Sahan dan Alat Penel.L tian
2. Cara Peneli tian
Bab III. HASIL r:~~:i'r:::;LI'l1 IAN Dl'J-T p_t:;J1I.JAJ.TASAN
1. Hasi.l Pen eli tian
2. Pombahasan
Bab IV. I\ESii~PUL.I\H
D 1\F'.r ./U ~ PlJ S '.C AlU.
Hal.
i
ii
iii
1
2 L~
'+ 6 '
6 _j
6 l "· .~
·; 8. "·'~;f
.~ ;' ,;·
8 ~;i
'.;,·,
20 ., •·.
23 ~ 4
21+
ii 1 '
I N 11' r r; A f( r
Telah dilakukan penyimpanan ubi j alar (J.n..QJ!LE?9.: .P_<,l ...
1.a"t.5!J?.) segar dalam bahan pengopak dan perlakuan penda
huluan sebelum pcnyimpe:man. Tujuc.m penyimpanan dalam
bahan pengepak dan pemberian perlakuan pendahuluan ini
adalah untuk memperpanjan~ daya simp8 n ubi jalar segar
dan mengurangi kehilangan selama penyimpanan.
Perlalman pendahuluan yang diberikan adalah pe
rendaf"llan. dalam larutan Na-bisulfit 500 ppm selama li
ma menit• untuk mencogah pertumbuhan jamur selan1a pe
nyimpananan. ubi jalar SOt.~Ctr yang telsh diperlakukan
dan yanr;. tidak diperlakukan masing-masing di bagi men4
jadi empat bagian dan dj_,simpal1 dalam keranjang bambu
tanpa bahan pengepak, dcntjan serbuk gergaji, jerami 1
dan campuran serbuk Lst~:cgajj.-jerami. Kemudian disimpan
selama tiga bulan da:11 dilc:tkuk..:ti1· ano.lisa-dan pc;nt.;Plilat
an pada setiap bulan. AnDlj.sa dan peng:amo.tan tersebut
dilakukan terhadap pengv.ran.r:;an be rat, kadar pati, ka
dar gl.tla redulcsi, kadar vi tawin C, rasn, pertumbuhan
tunas, pembusukan, pertumbuhan j wnur dan serangga.
Hasil peneli tian rnenunjuklcan b~ h\:f.'l ubi jalar so
gar hanya dapot d:i.sj.mpan seJ.n.111a }nn·ane; dar:L tiga bulan.
P ada bulan k.etit:a, u bj_ j :tlDr E3Ude.h tidt<.h: clap at dilcon
sumsi lac;j .• Penguruh p( :rwnda1nc:~n ctalnm larutun Na-l1:i.::1~
sul fit tid.:th: n~;tmpalc dun[: an :i clur:. l'nnyimpDll<Hl y ~lllg
paling baik dilalmlcan d.nlar:t ::wrbulc gl)r:saj i, karena
dapat mer,tperkocil pc.:ngur:mc;ctrl llorr,.t, t!li:I,1perlc.unbat
p:co se s fi .~;iolog:L dnn :cncany <.' p:~l:Ln1~ d:L :Jcn.:.,ng;j_, te ta-
pi pertumbuh.:m tunac; p<-tlillt. kmyah:.
! 0
lj~~~ l
. .
I ~ P ::: r-.· D A II U L C: l i',
1·1ah:.an.:.m pokok bnngL>a Jndonesj.a turutame.. terrlil'i
dari karbohidrat. Di Indonesia dapat ditemukan ber
bagai macam d[~ jenis sumber-sumber karbohidrat antara lain : b<'>ras, sagu, ketela pohon atau gaplek ,
j agung, ganyonr~, t~bi j :"'<lar dan berbc-tgai umbi-umbian
y[lng laj_n, Dc:'\'!98<.-'. j_ni, .sebagic>n 1:-:•esar t).:tnt;sa lndone
si.:1 menc;L;unr,Lan borai:; sobagni uaknnan pokolmya, terutEmD. pcmdudulc-pendv.i.!ul\. d:L:~ota, d2.n h;omya pcndud.uk di
dacrah pcde.saan atan pr-·,EHJ1tm;;an saja yang ment~e:unakan
J")e.h:::ll illE!kcm<.~n !:-3UFlber J~ci.:Cbohidrat non bera.:> kU-'
rang berpcranr.tn. 'al in:L ten~tallla dise1Jabkan oleh a.nc-;-·
gapun yang Llc.·t~:;lh ada daLJm tllbf~y~;tralce:~t be:i.hVJa beras so
lain rerso.nY<' l(;bih cnnh:, oranc-or,Jnu; yonc malce.n beras
sebogc..li m,Jlu~.rwn poh:okny[.,_ rl:L;?.nzgar> mAr:1punyai · kedudukan
yang le:bih tingsi dalam LH.:t.c~rarakat • .'3elo.in i tu juga
diseboblcan oloh _:JemD.s.:•.rc:m yan~; lesu, cara penanganan
dan penyil!tp<•nc•.n yDnt-: ·IJcluu ntcC)nchpet perhe.tian yang ~-·~·
bailc.
Pemerintnh tclah mc·nu.-mjt.1rlu•n pcnt;arwh:a !'t""!_lf,<:'lllE\11
pangan r..;Gbac<.~i .sn.l r.~1 t::atu c.·.~rc:: 1..mtnk n1onanu;gul;:ng:l.
lee tc r 1::an tunc;D.n k:L t: l nll:.:}ll be r u::;. P•~o L;r Rill pcn[~::mekct ru
gamc.-tn punp;rtn hi:1T1l ,']1 a l1 li,,~:r'tc:J·lf• 1 : c:n : :Hw:;oui>acla pang an,
olc.'h l~arm1n :L ·.~l~ rl,'Oi.',l"'olll ·;·,c r:;c::.mt nerlu rlipacluh:un do
ne;~;_ll :rn·otTWd··pn),·;:c·.-.JJd Jlr·n~;;_,lc:l:::t l'DCnin~··.ll n1oduku:i. htl..-
ll;•n lL'llt_;.:tn, lj':n:LH:;k·l :.n. pruduiu;i. :P· n,;an, induutri pa
n:.': .~tn cl ; : n p , .. 11 t' 1' : , , •fl.' 11 lv 1 J ::t: ; ; 1; : 1 1 c.: •·t •
1 1
..z'
2
hag2i sumber karbohidral:., disam}Jing juga cukup kn.YB;
al-tan mineral dan vitamin. 1\.lcJ:n totapi ubi j alar ini
mempunyai sifat mudah rusak. DicL:1.lai11 pemasaran seba
gian be sar ubi j alar ii1en.:;olami korns::ckan so bolum semfi
pat dikonsumir. Pen eli tian Jilrmgenai nsaha penyimpanan
ubi jalar dalam h:eada<J.n EiGt:ar ah:e:1n s~n;_;nt bergunn un
tuk menyelamatl:an produLsi. Den~',nn di t:emukc.mnya carr:1
penyirnpanan ubi j alar dalr:.m kcadao.n ;Jf: gar berarti aken mcmperpanj eng day a s:Lmpanny <::t sehine,(~a dapa t dj_lakukan
pengangku tan dari suat1.1 daernh kec1:-Jorah lain dan sam
pai di t~nt_can konm.uaen dalaln keadaan tetap sogar, atou
den~an kerusclcan yan~ sckccil-kecilnya.
Ubi jo.lar (_T __ po,m.e_C\ b~"\:~J~:t . .:v:.;) ;·,Jerupakan mah:anan po
kok di negara-negara tertentu mi~::;alnya dLsebagian new
Guinea, sebae;ian negnl'e.-nogara Ch:Lna c:_1aiwan), Phili
pina dan beborapa lc<:':r.mlanan di 1-'.::wifik. (Lh 11), Ubi --- - -·-----·-- ----- - .. -~- ------ -- ---~---·- -·--"~
j alar juga merupak.:c1n s.:tlah £:c:1tn lcomod)_ ti yang pen ting
di daorah J\morika .~>c:l<:ttan, Asia dan !~frikn.. ( 12).
Produlcsi ubi j<-tlc:-r di nqt,~l.:Ca·-negara. yang sedang
barkembcmc f_;cbanyc=tk 1? jut,:"L Lon :~ad~1 taln.m 1976. (3).
Di Ind.onosLs ubj_ j Rlar ini merupakan sc.~.l:~h satu hasil
pert8nL:m ynng culmp b.s,nyulc h:rdc.pat. J'roclu!.\:si ubi
j alar pa<l<J tohun 19?~ clrtn ::.sdmn 1 )'7L3 d:iporkirak.an se
besar ;~, 1 ju t.:"t ton d;·n ? , 1: ;j lt l<.:t ton. Dan S.:l.r:aran fH'O
duk,sj_ ·ubL jolor tulmLl 10(\·1 d.::·n tnhutl 1()(\2 celJosar 3,62 juta ton d~:1n _:;,92 jut.::~ to11. (1h).
KOF!pOc;tr::i ubj ;j,coL_'tr no1· 100 t;;·am nd2.lall scbn.g;~i
borj.kut ~ (6,11)
IC ctl ori
f-'ro to in
Lcmc:~k
1 23 kc.~.lori
, f3 :_; r nm
0' '? ;_;ram ..
I
*i
'
K ::.;riJolr.L dr.'.1t
C!n.
I' ·C
Vi t;_~min ;; .. 1 V :i. t •<.:in i~
A i J'
3
2'1, 9 [~ram
30 1:1 ,:;r c=u.1
L: 9 J,l c~;r ar:l
0,7 m;;:c 2Jn
CO 0tande.r Inter-nasional
6. >I , c-, . -~ ·~m U ../ t._).l C1.J.
.S C: 1 cc:Ln rli jlD: k,,,Yl .'.30 > · :';c' i fll~'kc'.lli:cH pokok eli 110 e;o.ra
ne[32..rc' y;:'.n;:; :;_;ech.1[~ b,,;J1:·:·.c:1u ·..-~., rl:i. nc:.:J'r<:,•.-nogc::~r.-: yang
sudall L!C?jt' pU1{,L.t'ilr':.1l t~1)~- .jr1:::_~ in:i sudnh St.~n:;at 1t:a.s,
an tara 1 ;_c,:Ln r~ i .o:~nn ::-:l' 'J;'l se l-1c. t_~.o~i h(,hc?,~ ur1 ·i.:l1! ~ )< w1X1c::• tCJ.n
roti, dibL~i~l cllj_:_J C,c-::ci~-:;i):), c'il:.J_e;;-,gkan dan dibu::.t
sirnp. (G). Ih InC'm·jc::L;, :WL.-'·: <l~r:intic p:·nbglmaan ubi
ja1ar untuL oc:,ibi..•·_,t?.ll .s:i.:·--~Y)' alLo'twl c[c-n seLag<~inya.
tctap ldc l::tn~·3L'Tl,·_:k~1n 1:>:\;:;i.:tt<:~n·-l:r), Lct:.n ficiolo;_,isnya.
( 3, 6, 1 ?) • Pa<.? lx berc=nn1. hasi1 pc.i.·tanian hc.l ini sangat
mcngnn tung);: aD u). S;:',lny ~' p;:·.rLJ. ha:.~i J .. :rc:· ::::il pej_~tanian yang
r,Jcmc:clul\::.~n '·:.~-,.k tu !JC cro l,::,ll dip:~;wn 3u.:ip')[;i ,j_konsumsi se
perti pt::;2,n:., b'''.'O, fic.pa:.rc.1 c:~121 : '::~r: .. : .. ,. JIJ<:;:n tetapi so-
1.:'till '~cnntUll;>·n-kr·Uli'Lllll(<:lt Y''·.· ,:ipcl'OJ.ch, ditemuk.:m
puL1 1k1w:c:n1~· l~cl'U.:_~:i".il y:·n: L'.::·,,,c .t··.m.~·eb·:tbl.Ll.n ~vl·t;nnya
l:tl<<~i t£t;::;. J\kib;]t .siL1l:: L::i :,1:_~-.- h::~~;j_l-l;;,sil lJertanian
yo:.tn,_:, lx~rd.f::t~ ;;n~d(•:t I'L' ,,.y ~r·nc:..·tt l;:ctE!ltc po~~on, t10i
jalDr, k··nt:•n.::, pi:>,l' _, O",: t':=~n:) '-' 11..:.1~.'/'o~ clqJ::.:t diJ~on.'JAj>
f3UL1.si ~jc tH··.ny ~~k ki:r·a-·~ira 5~: :)(· ... ·sc:nny::, • (j).
Pac[r-.~ t'!--.i j;·,l·lr, tcn~:.:Lu1 y:ilt dLlc.p.::'t akibr.tt to
tap bc:r1 ii!lt~;~;v.n. ,ny;.;; Lh'0:3G::J i J.E>io l c.:;i s :.dE 1 ~.h pen~-:Przi,g
an bc:.·nt k::ll'E'l1'). !.:i.1an:;nyi.1 ;1ir pu.t<" p.coses tl.'<<tllSpil asi.
(3, 12). :al L1L 1;::•r·cn:_ ;,,_:::.n. t?<: cto.nLe:J1 of'Dt.::d::l ub.i ja
lar :-,J,_,mpl'ny.-·i ~:~l.dc:r :YL:c ~~·-Jt.:·, <..:t!l--:t:1J t L<.l_;i d:.:.l1 tekc l:t~r
, l . i. I t '- ~ ( ' . ) . . ..J... J . ' i J .. .... -.:
4
yant:; t:.LcJ;:k Ll-:(~::Ltu ~.:Ci.'<'.G. ()). T~E.:hil.:::n.-;G·Jl air inj_ sa -
ng[' i: c1:: r: .:: 1~ t l' n~:, pc: cL ~ tc!'JJ IlC r;• tL~r den 1;:.· 1 E:'iJ :)a ban u d[lr a
[><'ki. tr.'l, l--~·cvq:_d.;.tn <:•l:i I·rn wJui·.--' cL.··n t·d..:,:fl.:.n atraosfir.
Sc·l.:-;~-in k·llJl:·u·L·;_'11 .:tLi.· ju;:-,<. t·r;jacU )Crtlball;'n jv.mlah
l\···lri lDn,,.:~n ~~~l:_;:i.l-·~·.•!.:3il pr~ct.::L·i.:.n ::.:c ::c:lnh dipanen
.:..~el.:Jin cti. Gc i);l b!-;:u.n ol c:0:1 te tr•n bc.t·lrtnbSEl'l[:,'nya p1.·ose.s fi-. "L . ·'l· •'> _, C• ,• .• ,!· l··n 0--,- '-·' 1 (>"~-., .... l~.,n .-. Cr·I' 'lelr n·is SJ.O .. 0,~).::; J.!., .. rt:._,_,. __ ,_,.:;,J.-.stll .. --d ··--Ll .:.o .. hr, ,·,C o..a h .. a ....
scr <'JJ,. w:. rll:Lkco b:i oloij-:..:, S(:; l··anu;;· dan tikLu,;. ( 3, 6, 12).
tfatd1~r c' •n sci ;tn·: .t' >c,·s:ii.•t ;c;c:rob, e_:,_··tj_ny;:;: untuk per-
h'Jn h1 ~ ~J Eltl~lJ :• d,_-n ;:)c ;:·: ~ ·;,1 :·,:c' .1: ~ b:i_ ,;·-tlrtY(/, '· rM ;,,.:: rl Vkc.n olcsi
L;.:;n. Olch L,u·cll:· _i_ ~;,_, DL'.' .. ::vT:'t'-'/,"1 o~.;~::_.ibon d;~ln:J r·uang
P'-'~ll.Y:i1:. p-•n:~n r]i.l:tc-.r., f.l1. '-':n cL-·pc:· t ·u1.~.L~Y' -.;.n,.:,i rJcr· ::.u,;i bullan .J
.E-'t-mg~;H~lc'l~·n bnll:'il ~dni.' c.-:2pert:L ,· a·-IJL~ulfit dc:.:pat 171<-:'nccr-;-al! pertu .. JbU~lan j ·;.;ur d:'"il l;aJ;: :,eri. ( C:) •
.::t. J.>cnyi•ap3.l1an ubi. J ,.- L.r :·,e:~·;c<c t.:·.Hp,;:• bahan penge
pak2 dc~L-~··1 serbu.k :·;cr.~;.:-.ji, jer,:u, d;:·r ... C;•ffil)Uran serbuk
ee r ga ji.- j c r a1:;i. ,fi IL::~r.:Jp~;.::111 c. D pc., ;~ llw:·, :_~uran .:_i oksi geu da
dalai:l ruanc, pcny:L•,; ~J~_·r. sc ll.lil· ;,,· ."' cb.~)a t mc:ng;urai<~i kehi
langan <J.La.u h:eru.·:akall Y<".L,-· t.::.:j._.d:i. SE::l.:illl,'•- penyimpanan.
b. PerQnd:•u ·_ ubi .i·l·;1· .-;;• ·· d<:'L~ra L,~rvt.._;,n I!a.-
bicmlfil· ~50u 1)pm ::l'.•-·'1 5 1w~,:_t; ''L:':J1'.·:Jjk::dt d::•p~·t men
cec;:.Jl p.:1 ht!:JLll.~L.> j.·r.n;_._ .~)•c'l . i.· p ~!1y.i .. lt-J<::IP:l.
larutan 1\a-bisulf:Lt )00 pp!!i sc::1c:tl'll2 5 monit. Kemudian
d~simpan dala~ berbagei beh2n pencepak. Percobaab di
lc:J;·u.kan dengan tig<t ulangan • .r'\.nctli.s&. dan pencruaato.n
dilc-1l:uk~.1d so L:La•> lwl "i1 st.'lt:u ,, pcuyillllJ<:'l1 cln, mul al bu
lan ke nol Yclj_-l:t~ sohcltLil 'l:i.c:L1pan sawpe.i semue. ubi -
jalar rusah atrut tidak dap2t dikonsurnsi la6i. Anali
s;·• don pcm m:.:.' C<.:n i.Ej_ d:Llc,~·-~1.~]~~an tcrtJacla:p pencurangan
bera(, L.::tdr..tr Pc"<ti, kada:c {-:l'le rec1x•J;:si, k . .,_dc-r vitamin C, :r·,,-:..·:.:;;.;\, pu· Lt: :i1 tm h:'' t1w as, p~Hn rJu svk an, pe :ctum bu han
j aml' r cl<· n .so 1 r· ~~ ,_:·,_~ :.::.
Dc1i:n .Ytin cl:ilJor-oJc:l sc!_,:.1_nj11.tny;; diolc:\h secs .. rE•.
s tc-•. ti ~~ tik d :'11 .. ~~· 1 .:<ilaL .. '3C:'t v nr:L anc e.
5
,1 1,
.j;,;, .'
Bahan :
a. ubi. jc:ilar segar lcpc:s panen, yang diporoleh da
ri daerab Macalang. b, serbulc ;:,ergajt, soi)ni;aJ bDhan pene;opak.
c. jer.smi, rwbat,(:(.L b<:"thnn pongopu.k,
d. N a·· hi. sul fit, EiG ba~';::d_ bahan pent: awot.
Alat panolitian:
o.. kerc:~.n j nn g bai1t bu, se ba:·';:.:~j_ vmdalt un tl~k menyim-
P<:'.n ubi jalar. b. ember pLJr:>tih, untul~ morond,'lm ubi jalar dalar
dalant laru tan H o-bim~l i:L t.
c. kaca pembesa1·, untnk ·rnen:;.e.iiiati partumbuhan j,S),
mur. d. timb~nge.n, untul~ monc;anwti p.-~n(;urane;an be rat.
Ubi jr:lar se[!;ar dibCJ(;.i menjEJdi dua bagic-:-m. Satu bagian tid,#1r diperlnkt.J.krrt dan srttu bagian yang lain
diperlolmkan dengnrJ porcmdor:1an dnlnr:1 larute:1n l'la-bisul fit 500 ppm atau 0,5 parson selruaa 5 manit,
Komudian nl<)IJinc;-irtni::Ln~:: b,::t[~ian di bac;i menj FJdi em
pat dan d:Lsimpan dnlam k.c:canjnn::; biJ\tlbu (lwr·onjc.'tl1£; ·f '
y [:tn g d:l bu :;1 t dH:r'i nny wn ,•i\n ln;tW bu) t rurpu bab o.n prm Ito rw1c, donc;an babm1 p<:m;;<::lpftk :;;crbul\ gt::cga;Ji, J ormnj_, dun cam-
puran ser·bL~k ,\
Anal:Lt:>a dan pen:_;atil~ctan cl:\.lnl~.U~tUl rJnctc.', f.)Ot:i.ap bu-lt
lan selama penyimp:'.n<.'.n, umlai bulun kP. nol yni tu so bo
6 .-0
.I
. ' !
···!
! ~ l l
~~· ....
7
lum penyimpano.11 san1pai ubi jnlar tidalc dapAt dikonsum si lagi.
Analisa dan pengc:unntan ini meliputi: pen$Urangan
berat, kadar pati, kadar gula reduksi, kadar vitamin C, rasa, p•=·rtumbuhan tunas, pembusult;an, pertumbuhan
· jamur dan serant,ga,
Pencama tc.n pencuranc;nn be rat dilal\:ukan del').~ an ca ra menimtan;_', scjumlah sampel te.rtentu setiap buJ,.an,
Analisa kDdar pati, dilal-;:ukan de!1ga~1 metoda AOAC 1965 dan Jacobs.
Demild~1n ju;~2 un tuk analisa kadar gula reduksi
dene;c-,.:rl Eletode ;.\O.AC 1965 dan Jacobs.
Kado.:::- vi ta1.1iit C dian ali sa dengan car a ti trasi !odium menurut Jacobs.
Pemuusukan, diamati denga!l cap a mene;hi tung bany~,;. nyr.; upi yanc; busuk, ·· ·
',· ~.
!' ,.,,.,,., ·'""''·
Seda!1gkcu:1 per tumhuhun jamur diauati qene;,an m~ng~.-nakan kaca pcmbesar.
Dan sei.'an,:ga, diame.ti bc:myal· sedilti tny~ :pO~lJ.~fi\· · si seranr:,ga. .::.;,;::,~~
., ": .... ·.· ... ·~),:_l·IH·- :;., Data yw1r,; diperoleh selan:ju tnya diolah aeca;ra:·.:ata: . . ' \ ". \ -; ;._ ,- :{
tistik dr~ngc:t.H analisa VcLriance untuk mengetahij1 aQ.~y"·: · perbedaan a.ntara pe!'lelnl.:~n yang di'uer:Ikan dan ant. bahnn pcngepak y an2, dip;unnkan, serta ada ti<::lakAY~ . .;ld,l ..... a~>~·'·•··
raksi e.!ltara perlakuan deng;:>.J.l ba!:an pene;epak 41
. '
I i
. i . ~. .,
'.Jlabl::l 1. mcnunjuh.ltan data ton tan1~ pt:mgama.tan pe ..
ngurangan be rat pad.:\ ubi j alar selama penyimpanan,
Semua analisa varie.nc0 y~:me; dilce:rj ale an terlH:~dap d&ta
hasil utl:.=ilisa I pen[:-';araatHn pada. percobaan ini ha.nye dilah:ukt:-ln terh.adap dnta hasil analj.sa I pengamatan
setelah bulan lceclua. P.lasan yang digunal{an untuk hal
ini adalah karena ubi jt3lar setelall ponyimpanan bulan.
ketiga sudah ti.cle.k dEtpat dikonsumei lagi. 'rabel 1 a.
menunjul{lu:tn data tontang pcnu;ali1El.tan pcm;:~urancan berat
Perlakuan
'TJ\..13,:1 1. 1/ata-rat.:~ pengurant;an berat ubi j alar solDma pcnyimpanan •
. ~3ahan Pene;urangan borat ~etelah penyim-Pc.mgepnk pcman bul:.m kc : (;.~)
0 2 ' 3 ~· ••. ~ .......... -· .. ·-·· ..... ..., __ .......... - ... _ ................ ··-·-· ... ·•····~·- ............. - ........ - .... ~.- ...... ..1 ...... ;_..-~ ... k"-·~-- .... ,. __ .. _ ..
' A I 15,3116 2£3,2L~76. 73,9378
G 7,025.?. 13,8687 i2,2d0~ D - 11 '2'720 21,9267 ,5,0 7
/CD 11,3196 2j, '+ 150 66, 2L~8 7 .
± ' ~ ..
1 5' 1601 7 '7 r.715 68,8127 ..) ') Q 10,3168 16,5508 55, 25?8 D 12,962"1 213, 1 I 37 ~0' [)k0'+ GD 10,351:) 22,8627 3,3 63
' ......... , ... i .. ••1 ·~ ·-·· f ...... Olio • ,., ,,., •t ..,. • .., ., .,., .. , , .• • ...... •· • ''"" ~· .......... ~"" •·· •• '". w ... , t• .. , ...... _ ... ..,., -·•• ·-,_.. ..... - ....... . _, K e t0rangnu Notus1 A tanpn perlr:tl:nlDU
s I G D
GD
dir·endarn dalam larutan ~Na-bisulfit pfmyimpanan tanpa bahan pengepeJc penyimpmnan dnl~m serbuk tergaji ncnyimpanc:~n dalnm j or and penyj_mpan<m dalarn campuran serbuk ;; t).._·~:aJ:'_ .• e;ergaji- j or ami
8
!I !
' :~
j
9
ubi jr~lDl' soLclull puny:J.r,'Jpttnun bnlo.n lc~:Hh.l.:.1. Analisa Vc.\.
rianco t(:;rh?,dnp pcmc;uran;~·rm. b<:~rut pnde pony:Lmprman da-
'Jl/i,":)]i;I, 1 a. nas:LJ. ponc;amatan pnne;uranr:;an berat seto1ah pony:Lmpo..nan bulcm h:edua.
··-·- ....................... ~-· .... ~ ......................... . , ... ··• ............ ' ....... ·• ................................... -- ........ . Perla- ib.lum Pon gurcmt~<m ·De rat (;,:~) kuan Pnne;opal'.: · · ·· · · · · · · · .. · ·· · ···· ·· ·2 · ·· · · · · ~ · · · ·3· ·· · · · ·
.... --····' .................... '< .. ·• .................. ' .••.. ~ •· ...... '.~ .......... ·"!' • ,., .. , •• .., . .,.. ____ "'o:'1"'·· .. ··""''~-
A J 28 ~-'C)BGt3 l1.0, 66L10 16,0219 c 19,[\031\ 8 '!.~799 13,.3223 ]) 1 9' 9( .1~i.) 2-' ()"1' 21 n-;;:z7, .. ) ' - (.) ll ,o ... ..J •. · CD '=> ·x 0'?1 ~..- 2G,Ot3D9 21,086_? C:.,)' _)
J )'7, '7G )~) y~ OY'l 1.~1,9101 . _), () + C· 1 "I 'u 1 C)C) 20 ?C. 7,f; 1'7,06139 - ' u_ ... D 29,13199 ;:.:;i,91CJ9 29 7.79 ') ,_)_t:_ CD ?? , t,.?C9 1'7,6L\3'1 28, L~ 780
s
............ ·• .... -- .......... ·• ........... ., •· ............ ·-· ................ --··· ....... ~ ... "' ............. ~ .. ·-·
lam berbagai br:1han ponc;opals: clan perlalnwn pendahuluan
sebelur11 peny:Llilpauan, setolah lmlan keclun, di tunjukkan pacta ta!Jel anuva dibawah in:l.
Tabel anovo.. : ... --- .... ·• • ·- .... • .... .• .. .. • ..•• • • • • • .. • • • . ' • • . • ..• • ... - ... .. • • ... •·· ........ -- ......... •· ~- ·!~ ........... .
Source of variation
df r:~ c• .) • ... J F Ctl.l. F r.;Q'
···•· ... ·-· ........ •·. ~ . ' .... .,, ................................. -~ ................... ·-····· ~·-·· I"
"Jf<.'
Ul.:.mgan 2 3,513C)) 1 ''79'+7 0,0!.~73 .), 7LI-'Pre a tmcn t ? 1150, 2G~/) 16~., 3237 4, _3_306* 2,76 PerL.llcuan 11'?,0fl'76 11?,0t)'/6 3 OL35G L,., Go ' . Bahan Pengep,1k . .., (:'950 ~,: 6 ?;7 .3 31 G, W7(.) 1 0,3512* .3, .34 :.;
Perlaln.tnn v JJhn. J\.
ljunc;op,l,.l\: :s l3" ~'110 ')'? I': 1'·"1 0,72~1 3,34 r .. ' J I '··· ' ·' _) Ji:rx·or ·I ,,,. 5_'3 1 ';~?00 ·.-? ''!. J ·z ..) , / -~ +) ,·--····• ............................................................... ~ ~. 4 .... ··4 ····-······ .. ~ ............ - ............ _ ...... --.• ·-
Jumlah
................ -.................. ·~· ..................... - ......................... , ...... -- ... ~ ... --· ............. _ ..... -........ -.... ~·-·-···· ..,~ ...
Kcterangan : -«· ada IJcda nyat.:<.
; ., ,:, I >:~,:,!t;.'";;
l l i i ~
1 .. 1
'il
'~
(
I ;
-~·<
10
Df'rd.:-:tsDrk.::ln ann.LLst=1. vnriance maka clapat clikcmuka
kan bahwa dian tara bahe.n punr;(·:pak tE;rdc:lpat perbedaan.
Un tuk momporj elas hal j_ni r~td.ca dilokukm1 porhi tungan
L.D.D. Dan de.ri perhitungan d~LdaJrJ.t tabel seba.grt:L berikut :
............ ·• ......... ., ....................................... ' ... ·• . •· .... ·• ........ ··-···-·· -... ·•
Bahan pengepnh: Fnta .• r·nta No l~Hd dont•,an L. ,<..>.D. .')/. I• •• I-··· ..... "''' * 0 • 0 0 oO & I + .0 !' .. r l'• 10- + o #• I I • o -• A • ' J 0 ,, ..... ' "·. 0 ' oO• '•'*' •t ,. , I <•~"'' I, It .&.. •I, I
n 1 5 1 20C'( a em 23, .1391 b D 25,0))? b c I 32' 909:) c
......... -- .. -.............. ~~ .................................... _. •· ............ ·• ..... .-. .............. ~ .. -~ ..... ··~· ........... ---··-·· Ketorang2n : notasi L .. ~;. )), yang bo:c·IJodrt Jac:nunjul-:kan
adanya porbeda.c1n.
DRri k1bel diD ta.s dcLpc.\t ct:i. r:di:n1Ellcal1 1x1.~two. sampai
ponyj_rapanan buL'Hl kc;dun, ul.J:.i. Jali.tl' .Yr=mc d:ls:impan clD.
lnin sorbuk c;orr;aji m<:ubc;r:Lluln fi~:me;m·ancnn ber,,,t yang
pal:Ln[; soclikl. t clan bnrlwda ll.Y <ltn dong.::m y ~mg L:tin.
SedanGkeJl an tara pcnyimpanan d~c~L:m j cn"awi dan campur~ an serbuh: gergajj_-jcrami tidal\: rnonunjukkan adanya per
bedaan. Demikian pula antartOI. :;cny:Lrnp.]nctn dc:tlam jorami dan tanpa bah an pcnu;epah:.
l 'rabol 2." rMmunjukh:an rat<:·~·l'r.lta hani_l analisa ka-
dar pCJti ubi ja1ar colan1a pony:i.mpD.n.::m. lJntuk analisa
ini, peng~111bilan sam pel dilnkulco.n soc;J.rE. acal;: pada be
berapD ub:L dan sj.[mnya dipor't!,tmakan nnt.t!k analisa ka
dar gula reduksi dc1n lcada1· vj_ tamin C. ·I
~Pabol 2a. nwny ::t;j il~an clnt.•1 lw.sj_l nnnlisa kadar pa
ti padn ponyimpanan bulan kodua, Dan analisa. Vc:;Lriance
nya clisaj:Llcetn pada tahol anova bor:'llnttnyn.
;·;-.,. .··.
·~
'1 I ~ '1
j 1
' i
', ,, '
. ',/ ·\!;.~';{."
. ':P.ABEL .2. Rat.a...,rata. hasj_l analisa h:ada.r pati sGl.:mta penyimpanan.
11
····· ~---........ ···-.. ·-- --·--··- ........... _. ____ - __ .,. ... _ ... ----.. -····· ·"'·-·- .... ,,.,._ •t .• _ ......................... ~·· ··~··'~ ...... ~ ......... ;.,........... ·- ... ~
~~.JM·: .. n··· --r- a-, 'I 1t. '
r~;:i{SB J: atr:1-·l'1:1.tn lcadar patJ. setelah peny:Lm-P~R ~, ~-l)tik bulnn ko : o: be-n· at korinc;)
IS , :P . -...•.... -· ..•...................•• -···-·'""----·------~-·- -·--~ 0 1 2 3
A ~4, 9E56l,. /
L~7_, 7368 I 70,976,0 48,3827 ..
G '70,9?CO lj-, 5995 5'1 '291-~0 lJ.9 ,034~ p 70 ,<"r;(.r) l)f·" '?'lEl '-~6' 6 :~·00 lj.E, , 2 .3'+ f·-.. ... , .<)' ) I· .l
~0,9900 62,6002 L~9,4512 '·' ... ...._
s
GD 53, H,oo I '70,9760 51,'?0'78 _YI, l1-)00 3.5,1368 G 70,9760 6'7,62'73 53,3380 56, 6CJ93 D '70,9760 · () ~) LJ. 1 7,(; ~)!.), 6L1-l+O 52,2312 . c., J.
GD 70,9'?60 .5 :j , 7 'Yt-D ')0,9320 50, 2'-1-68
TABEL 2a. Hasil anc:tlisa kc1do.r pati pada penyimpant:tn bulan kedua.
Perla- Bahan Kadar !'>ati ( ~c-~ berat kering) kuan Pengepalr .................... · · · ···-- · ..... · ........... · ..... ~ ......... ·· · -·- ..... ~ .. .
1 2 3
A I 52,6680 lj.~-s' 9900 L~8, 4900 G :)9, 9L:.20 l:-:J, '70130 L1B, '-i-320 D l16, 9Li-20 l:-9, '?'?GO l~_3, 2320
GD l+7,? l~l~O ;JG,03QO 55,6380
s I ~ 35' '+200 J.1-0 ~ 50L~O 36,3660 G ,. 60,9760 50, 8::JL:O 63' 1840 D r- r: 9'? eo :J5, :)L:.20 5l+' 4120 _)()'
GD 53,?880 l:L:., ;~880 5Lr, 7 200
Darti tnbel. r.movu borilw t, c.lc.rpa t eli tunjub:kan bahwa
diantara bahan pengopak y-smg dic;unc:Llrun terdapat perbe
daan dan ada interaksi antara porlalcuan dengan bahan
pengepak.
'·
...... ,, ...... l
. . ,,
\ J . l i . ·~
'r abel anov rJ. :
~- ... . ......... . ... . . ... ,. ''" ....... ""'· .... .. ....... . . ... .. .... . .. . . . . .. ... -. . ~ - ... .... . .. ·• ....... •. . .. "' ... -- ..... Source of variation
df
............. .. ....... .. ,, ' ........................................ •····· ·•. ~ .. .. .. . ~ . '
Ulangan ':r.reatmen t Perl rum an Bahan Pent,;epnk PerlBl\:\1811 X Dlm,
pen e:e p.::tlc
'? 1 3
L~<), 291~1:. 8')'i 63°0
.... ' j
), 10lJ.'( I r7 ') r: 'j c,o +tc .. ,u jU
......... w • -··· ................... '
1 ~,,~ (: -zq ') c.__), u )~ · '-~ ' .. '/1 ;l(l()'/ t ... ) '<',I ' '
1,011{/ 3,7L~ ,- .. ? * r7'6 ~),03£.. 1 .2, o, 1(~'?<3 '1-,60 (') }Ji:>L~t:'~~ 7.) 3/L \.~ ' ,-\.) .-' U ~ J T
.. ._ ·- .. .... . .. . ... . .. .. . ..... -~ ' .. .. . . . . . . •· . .. .. .. . .. . .. ' ... " .. . . .. ... .. .... . ... .... .. ... . .... . . ... ~ ... '
,Tumlah
.......... ·- ................. ' ... - •• ... • •• .•. ..• + • ·•· • ... - .... .. • .. ... • .. • .. ' ..... ·• ·• ·•· • • • . ••. .• .. .. "· .. -· ··-. ... • • • .•
llntuk memporjol.::1G h::cl :Lni J,JDk' cliL·:la~.i,:an pcmgujlan le
bih lanjn t dC11[!;iJll );J(;U;';{';L~nnL:t~.n L. :3. n. 'I' abt)1 be:ciku t rne-
nunjuld-co.n h<JBil pcrh:i .. tung an d(m:;an :r,, :3. D. r--. '.) .
.......... ... ... ····- ••• ~ • •• • .......... •• • •• • d. • • • ~ .. • ·--· .... ··-. • ... •• • .. ... ... ... •• • .._ .. • "'-~·· •
...... ... . . • . .... , ... •· ··• ....... _.... .... ......... -•t- • .. . 40 .... • •• ~ ·- • • • .. .. .. ' • ~ • • • • '
•• • ~· • • • • ... ~ • • ... -- • ·~ 0
I 1.~2, 90C) ~:, D. D 51 ) 1 lj-'70 ll
\:fD 5~ 0)60 b c , __ ' .
G 54,U1GO c ..... ,.._ .... _. ____ -·· ...... ·• ..... -. .... -· ...... -·· . ~· •··· ........... ·• . .... . . ......... ,. ..... -- ........ ~ ........... .
I
Tabnl dj_ata.s menunjl:ll-:..kan bc:tlH/H pcnyj.up0.n;_1l.l tanpa bahan
ponc;epalc tnO!ilber}h::'n J~or.;eJ,lp.ntElD J1:CC.lcor:; i::cuu:;pir·asi ber-t'
jalan dengan cepQt solti.n;~ECl ucn(,k,\.::illr:~:m pel'OmlJe.kan . .,
pati yanc pal:Lne; bany~>Jt:. llal :Ln.i. c.1.itunjulJ~an oloh rEt ....
ta-rato. lcadar pati paling roncla.h P·'·td::\. ·r)on;<_ri.i,.lpannn t<:m
pa bah.:m pont;Gpak cL<:t.n 11crbcclc. nyat:.i torltadnp ynn;r; lr:.~
in. Pa.dD. WJ11YiiJIPCA11<.U1 donu.;an bD.h,:.~.n poncoru:'\J;: uor1mlc gcr
e;r:lji, kach~:t· po.t:i. ubi jr.:lar p;•.:U.lJ.~, t:Lnr:;;J walmqmn ti
dak menunjuh:kall bod~~ Hy;.:lta dun,~·;c.,n cumpu1~etn .sorbulr. gor~· gaji-jorami.
K ernud:ian un tul:;: r~1cmperj c:l [~CJ '-~cl.:iJ:lYD. in tur a.lwi d:L an-
A I 'J
.. I
,I,
tara 8 lcomb:Lnasi pvrlcJm<:tn d.:ln bc:d1c.m p0nr.~opc.1.k, dilaku.N
k[ln 1wrhi tung an clent,;an Dune Dlt' s j·! O\•r Hul tiplc Hant,e 'Jiest - .
atnu S. ,~~.D. Hasil pe:chi tung,,n d:i,. tu.n,jukh:nn pad D. tabel ' berih:.u t :
._ .. __ ..._... ___ ~· • • ... - ....... "' .. •• • • • • •· '4 • .. ..... ~.. ... .. ' .. _ • • • • • ... • • • •• • ' ·•· • .. ... ......... ••• .. .. •-4 • • '
Kombinasi po:clakuan J:nta-·l'.sltc, Not,:ci cle:ngan S. 8, D. ':Xb dan bahan pen~~epak
..... ________ ,...,~··- ................. ··--~- ·~,. .................. •··• ' .... ~ ................. -...... ,. ......... ·--· -.•.. ., ................. ·•
s:r ~5'7., t~oo [-1 /,1) ~! , I ;t)(1 & h -t .•• ' .. .~.... / IJ
/\I L1.,3, 3Ll2? ·a b .(1GD ~50, ~I)Z'O b AG 51 '?91!0 b AC1D ~)_), '11!-00 11 S)) _rl ~:; , () I.J.l+O b ,SC· r;G,yy;o b
... ___ ............................ ~ ·--~ -· -~- ..................... •· ..... ·•· ....... _~ ...... " ....... ~ .................... '~ ........ .. Koterangan : Notasi ~.S.D. yans barbed2 menunjukkan
t.c: rdap: t t J1 ~-· r· bn dc-lt1lt ,
Dar:L tDbol d:L::1tn.s t,~rnyata pr.;nriY:tp:-mon t<Ji::tpn ba
han pcngopalt dc:tn dc,ngnn porlaln.ln.i':i. pcmdc: huluan J.lO:t·on ~
UC:1HlHD dalam larutc:n fla·-ll:i.cu1fit, mcmbo:ctk.::m h:adar rati yang PEllillg sedikit, dr:m borbeda nyata clenc;an l;:om
binasi per-laJntcm dnn bahwt pcn[::epalr y nn,; le.in > kocu
ali dengan kadai' patj_ ubi ;j c-tL'r YrtlJ L~ t:Ldd;: diper·lc:t.ku
kan dan di sir11pan clalDJtl j cromi l drtn tanpa 1Jal1an pcmg·c-pak.
Ita.s:Ll anc..lisa lto.dar culf,_ J"(;chtl:;:Ln scl.::tmD pcnyim .~
panan cliberikan pada tabol ). Lcrdanar tabel to:coebut
dapat ctil;:atalwn hc-tln.rn 130L~.inr· ·r;ony:Lwpanan lcada:c c;uln
reduk.si raula-nuln nc;:LL: ( ::.JEiillJ:laJ bulan hedu~:t), l~omudian turun. Ilau:LJ. O:lD.::tl:i..G:.:L 1\.udc:.tr• ;''.U1a .rc;cl.Ukr:d ]'Wda bUlell
keduu di8Etj:i..k:.~_n cL1lWn tabol _:-;;u. Dn.n lln.sil an,:.J.lj_sa va
riance cU.ny a t[\kan pad:.1 tu bol anov a beriku tnye .•
I
' J
. '
'1\\ '.;f<L ~). · .. ,l' :J-:1:'(! tn hu,::; Ll au:.tlLc.;n kt~d.ar· iSUln ro duJ.:.:u·i. r3.)L.~lilln puny:Lmpnnan.
•·• •. ,._. . ..,, ..... •··~ ... o .a._.. •···•· • • ''" .... ,. o ,.,.,, 10•• o • ~ ,..., '' '"'' • ..., ... o o .... II, o • . ..o ,,. I '"•f I "' f·•ll"4 • ... ., ..... .-...... ~ .... - ..
Perla~· 1\:u an
0 2 3 , •• - .............. "'' ............................ f •4 1 • • ~ o •· .. 0• I -o., II • ~ •·· • " • I •· ,, 0 II I •I f ... f f ···4' -· ... ..,_._,,... ............... .....
1 1 '
1200 2,0619 :?. , () '.) LJ.L\ 2, 23L~7 t! ., ., ?00 .? 2 'I :)91 ~) 1 H)\)/ L 1 t~nG? ~ ~ .J ;!' }.,... ]l 1 I ~l.CX) 1 ' '/ .l):j3 1 ':' "'l I 1 ,:;r.;3G ' ,uc..+!-
G:O 1 '1::'00 2 '>(';I 2' 32~)2 2, 002L~ ' . ' (:-~ ~-, _)
s I 1 ·1 c2UO 1 -/7!?1-: 2., ?I+ 1 1 ') 12.3G ' '_> ·''- . ./ .....:.. ' G 1 1 ~~()() I ,91()~:) 1 '9'1 E.\? 1 r· ?};3 ' ' ) ...
D 1 120() 1 .. 0'-'? 1 :?1~0 1 ,1,211-!-' ' I ,) em .,
' 1?00 ., , ~6~!9 2 ~)()( 1 2,0068 ' . . .
... -~-~···-· _.. . .,. -·--~···· 0 ... ··-· •0 0• t• ... , • , ... ••• .. 0·' 0 0 .......... , .. ·•' ~· , .. • .... 0 0 •#> 0 •..••. Oo - ... ,. -- ...... 0 0 O• ...... 0 A, .... Oo. 0
'.1.1/:.J J:L ~-1rt. 1·lnr;tl n.nr'J i.r::'l l\:od·.·:c {).tla rodnk.si
£;otc:1Dil pcnyi; t 1)nnan hulan kedu<::t •
.. ~-· ......... ·•· .. -· -......... '. . . . . . •· . . . . .. . .. ~- ... ' . ... ~~ . .. . . .. ·~· . . ......... - ... ~ - . . .. '
Perla·· Dahe1n KD.clal' e;u1;~. ;r·uclukr;:L (,. l)o:cat l~erjng) kuan Pengopak · ··-.. ~ • -~ ··· ·--- ·• .. ·· · · · .. ·-·--- ·· · · · · .... · · · · · ·• · •·· · ··
1 2 3 ··--.. ·-- ···~-· ... ·¥··-· ...... ·•· ................ ; .......... •··- ............ •·· ..•.•.. ' ........ •·· ............... - •. ·-. •··.
I 2,11.·123 ? oc,-:;·n 1 7T' 2 I.' ;JjU ' U .. J C' 2' 2_:.(;0 ?. , ·1 0<) LJ. 1 , 9D2G • .1
D 2,02tJ1 1 'L\2'-:-'+ 1 h -JO? ' u:_ CD 2,3768 ., ,9919 2,6070
s 1/ 2,lj212 2,.~SY)G 1 <)( ')L~ ' .J(_ G ;:. ' 11~?1,. 1 ' 6 ~!.QC) 1 °"')8 '.j • ' ;;J(_) c...
D 2,0263 . , 'j91+(; 1 '7 21~ 1 em ?. ' 1 23ll-? (" (1 , .. ..
2,67B9 t_' :)u j)
··--·-..... ...-..... '• ·-· ....... ... .. . ... .. . ..................... , ........ ·•· ...... ,.,.. ' ......... ' ... ·• ...................... •~ .... ··-- ........ .
'.J? or h:J. tlmfSan an ~.tl:l r:u:t v i:LL·'i. 1.tn c: a ntfmunj u ~dran torcla -
pat porbednan h::nd:.:1r e~ula rc:dn1;s:i. antarn ·ub:L Jc::rlnr yar:g . . . ·~ . .
di.sililpan pacb bcrui1.cn:L bah.::1n )icngopak ye.ne· Jigune1h:an.
Untulc wcr;Ipo:cj elas hnl :tni WiJ.l~.:;_~ JH)rhi tungan eli t0ruskr-m
dent;an L.S.D,
'.
15
_.')ourc e o :(· variation
df ("1('"1 .. ) .. ) li' C al • F' r.::ol );n
~ ............................. ~ ....... ~ ....................... "'· ............ ·•··· .......................................... , ...... ·~·-··" .. -. .... ~ ......... ....
Ulanr:;.:::m ? , __ 0' '){~ 61{. 0 '0Cf:52 0,98513 3, 74 'L'reatmen t '? '1,'?211+ 0, 2L~59 2, 9135* 2,'?6 Pc-~rlaJ\:uan ., o oo···) ' - -;_;,_ 0,0052 0,0616 L+, Go .I : .-L· ~- ''t PCllt:;op,:.J~ :; 1 , :50CO 0,502.?1 5, 951 h~:· 3,3'+ Porla.l~L.,· , ... X rlhn.
p Cll/"1';.. :;~ ""k "/ 0' 20911 0,0698 0 ,82?0 3 'ZL j • 'J ~ Brr·or 1 I I 1 I n 1 r; 0 rflJ I ' ··' . ' . I J,J -~ + ,Jumlah 2.:s ' .... ··-···-· .. _~ ..................... ·• ...... " • •f• ................. ··-·· ....................... ,_., _______ ................... _ ..... - .... -~--·-
• ·• ................... •· •• •· ...................... ·•· ........... ···- .• If'- ............ ·- .................. ·•· ..... ..
D , 0Go0 q I ' ( ) 7 I '-'·
n ;:,OlL:.o o. b I ') ir)'?CI b c
~~ . :..- ' \ ..-:.' I D ) I• '-()f.) c· ~1 {_' .. ,.u l .
.. -·. . . . . . . . . . . ........... •· . . . . . .. . . .. . . ... }' .. . - .... -- ......... ~ ..... -.. -. ~·· .. .
' ... ,:·;Jo~L !J-. )~ato-rnta hr1Gil analisa kadar vitorah\ C solatna pe::;nyimpanan,
...... -··· .... •···- ............. ~ .. - ... ~· • .., ...... ···~, .............. •4 .................... ·~ ........ ~-··· •••••• •· ••••• ·~ ................... ····-~--.
PerL\..: kunn
•1.1 l n l'~a ~<:.:-rnto 1\:.::•.dDI' Vi to.min C SO telah pe-}.;~l~~C alr ny:L111pauo.n bulan l\:G : ()~ borat ker-ing)
t, p . . ·- ... -~ . . - . .. .. . .. . .. -- .. . . . . ..... -. . . . ··-· ...... ~ ·- - ~- .. -l 0 1 2 3
. - ...... ···-···· ... - ............... ,. .......... ~ .. ·• ·• .................................... ·-.. ~·· ...................................... . A l 0 OG60 0' 0~19'/ 0,005'7 0,0002
rl o' y·r .. o,o:!o1 0,0067 0,0002 \.1 , c- i<_,o ]) o) o.:)r:.o o,o::~19 0, OOG'-:· 0,0002
G)) 0' 06()0 ) n··pr 0, OOT? 0,0002 ( ' .. _)00
(I I O,OC(O 0 0 •. r. C) 0 ' 00/+/·1· 0,0002 k) . ' ,Jj. G O,OC60 0,0'5~)5 0,0071 0,0002 D O,O(~Co ()' 061.1-5 0' 00'71~ 0,0002
GD 0, Of~ CO 0' OCYI· 0,0055 0,0002 I -"·•·· ............. ~--···· .............................. -....... .... ~· ..... , ... ..... . . . ... ~····· ·-···-· ............ ·' .................. -·--.... " ..... -·•··-·- .......
'-~
I J 1
.··! I
.~
.•
<~.-~· t'
. 16
Untuk rn.ta--l~nk~ hc~r;il an,:.J:i.cn 1-:adn:c vit.:unj_n C
ternyate. malcLn L)Jtlr:· pcmyimp;'\llc.\n le<::.dar vitamin C nya
makin rcnd~"Lh, don flb.cla penyimp;:m.::m bulan l<>:etiga sudah
ttdak dapc:J.t uicletnlwj_,
U ji ro.r~c' dj.lnln.~h:1:1.n tcrll:·ttL:,p ub:L jnLc1r sEJtc:lah di
simpan E>OL.lma 2 tn.1lan, Ilr::w~LL pc·ngujj_an d:Ls1)jikan dalam tal>el bcrih:u t
TA · ii':L >. '' :OL.;dl l..t :J:.L l' w:n: u b:.L j nl ;,,r oG to 1 ah cU:-:::imv1n selama ;~ bulan,
P . •"•] ........ ~1 ·::·1) . ,3Jlt_; _]_ '-' ; .. >c.lllip c .
1 2 3 ~~ 1)
(; ,.., (
3 9
'10
Fl 1\Ci 1\D i:U) SI ,SC ,SD SGD
;-; I" LJ. 7 ,..
? 3 5 ( 7 _) (:)
L:. () ,. _)
'L _! I+
,-_) 3 3
3 6 '7 1.:. 6 ,..
? ~~ u c:· '7 I ') ·;; 5 4
-, ··' '-
, __ ;; I '7 r::-, 2 r: 1., 3 5 (_,.
./ / J
2 1.: 1 -~ t; j 5 2 _! I. G 4 l~ '( Lj ~.,. L~ j
/.:. -, r· )I ')
L~ c: G r: ., :J '- I ..1 ../
') ~:S 3 c .':) L,. .. r-t •.. .? _)
) c; 'L 7. r [.' 3 5 .) .] / ..J
HcJ.Gil EtnDllr>r•. vc.,.rioncc daiJ:t d:Ln't,:3s achlah oebagai bE;~
rib.tt
'11 abel an ova,.~
Source of var'iat:Lon
df
. .
1
l 1 .1 1
....... - .... - .... •····-- ................................ ·~' ............... , ................. ·t' ................... - ..... ~ ............ _. ... ... • '21
s am11 :~. ~:n:: 7 33,.:£07) lJ.,?553 2 l .. ?65* , :;._ . 1, 83 Pane lis 9 29 '7.'12 1" . , J .. :J :~, 25>C9 1, 7303 2,25 Error 6) 118' 587 ~j 1, 8U23
Jurnla.h 79 181 '18?~.5
(' • " / •. f. '~ • .
»Je·· .. ->~~4 ' H
1'7
JCemuclian (lj_ toruskan dengan Dtmc an Is rr ew 11ul tiple
:Uan~:;o 'flest)ntc:1u Ei • .S.D., untuk muurperjelas adanya per
bedaan. Hasilnyn adalah r:'lebai;~?.t herikn t :
~ ..... ~ ............ -·... . . .. ......... -... ' ....... __ , ........ ~ ................... ,._ ....................... .._ ........................... -....................... -·· ··~ .. , .. KombJ.l1aui Per-L:Lkll;:lYl l:at,3·~rc:tkt llotasi dor.t{~an S, S.D. 5}~ dan Bel1.an Penr:opak ........... ___ _, ___ . ·• ....................................... ''""'"''" .. , ........ ·• •·-: .......... •· ...................... -..... '" ............... ___ ...
AGD JU") SCD j,r sn .SG .s:r. J~C
"Z ~ ./' r: 3 n , ' '+ lJ ' 1 l ·~ h;,> Lt, 13 '> :) '3
a t:t b a b c [1 b c G1. b c
b c b c
c . , ......... ·--· .............. ····· ................. -...... ..................... " .... -.--------··-·-... .
Kutoranc;an : lJlDlcLn bnscu:· nilr:i. r-ata-rt~ta berarti maldn rli nc:necilL) .•
Jlc:U.'.i. tabcl d:Lc;d:.:w dspn t dilr.at:J.ls:n.n bo.llwa peny:i.m -
pano.n ubi j alar dalr:u11 se:r buk e;cr'i~aj i rnemberikan hasil
yang lebih disenangi dari pai\o p(myi!t1pannn dalam jera ·
mi dau c empuran sorbuk. ger,r,a;j i- j orarn:L. D.:Wl bil,:-o dili
lw.t lo b:Lh 1..-:'n .jut mal\:.:J tcrnya ta porlaknan pendahuluan
doncetn porondam;,.m daL:;rn laru tan IT a- btr-;ul fit tidal\: mem
berikan pengaruh ynnc jelas.
Pen&;amat~n tontan[:!; kcrHfJDtetn ubi .l<1.lar selama pe ,. ny:LmpanD.n d.i.lx:rik.:-:n :Dadu te:•bel 6. PongD.ma tan ini dj __
lc1.kulran tc;.:ch,,_~dnp p•. rtun1bulwn tun<.tc;, pmnbusukan, ada
tid<Jkny n po .rtmn bulFJ}l j aJ·lUl· cl a11 sorangg::.. 'l'unas yang
tumbuh, h:r:::iitudl.:-~11 cl:L_poton··; clan u:J:L cl:L::;:i.mpun komb<,J.i. Ffal in:L 1.U1 ahul' r.~n ll:.a:t· (:·n ,, kc ·Lt=J 1:·b.';1 L , .. Gnn or.trnp<1l, S edang
kuu untuk ub:L y;;,n[.. lJUr.:>uh: nt.snt tE;LJ.b d.:itumhuhi jemur cl:i. bunnc.
Data ten trm,::: porsen tf1G0 pcn·L:u.mbuhEJ.n ·n E'J·ly·'LJ""I p e J't·~ll r']' ~~ "'j ]' 1{" '"')"' J" d ~ ·t ., )('l 6 .t·' •.• 1. d."'. •..!. ·"'"" ••.• c., ;.<:.L <:.•. ::u ., a.
' i/\l}1V-'~l~ma .. ,, :r'
,;,',,..... ... ,; ...... f'-=-~---~ .. •-::c·~ '. · : ~ l'ft~nat~llln ,· ( .•
':-~~ =:;!~'/ ~ ~"o.~': '\·~?- ./
.;.> l;jp(f}ii. ,..,.t""
·* ':r:;;.: .·:·\'i· ·.
i
18
'.1\l.m~:.L 6a. Pongam<:1tan portumbuhan tunas pada '1.1 bi_ j fl1ttr sele.nw. ponyimpanan.
o .. _,..., ••••• .-. •• ',,,, .. .JO •' ·,., .. 0 ·•••W o O"•h .... 0 •0 ·•••I .•. o. .. O• • •• , O• ·~···•·-· o ,.,, ••• - ......... o ... ,.,,._ .,. ............ ,.,.,~,
Perlalwan
B[1lwn P~nGOJ;>ak
Portumbultan tunac:: setolah penyim-panD.n bulan ke : (%) "· ... ' ................ -·-· ........... ._ ................................................. ..,.._.._. ....... - .... •···
0 2 3 ...... ------ ................ -............................. ·--·-····•· ............................. ,.. ·-~-·- ................ _ ...................... - .. ""-~-----·
A I 16,6'? -2;;.;'22 22,22 G 7 3 -, ., fiG, (;7 8G,67 - '.)J D 10 '10 10
(!J) ?:S y~ .. ~ ' .. > ,/
;):' ~-, b,}, .,.J / ;n. 3) ... ;; , •·
I 7 -;(-, 3,33 3,33 ;;,..J:J (' ~50 0 2 c- Ba;-.~·:; .. I (; __ ,::; :0 ·1 6, 6'( 16,67 16,67
CD 6,6'7 13,_3) 13,33
Anrk> yc:~n;; r<c::t 1l::, clenc.:.<Jl pcngwi't<::tan bulan berikutr~ya 1J,_,l'Ait:L tidal;· <.•da JJ8rtaulball~-.n b . .mas yang tumbuh.
Dari tabel 6o terL:;ubu t 11Eilllpal<: j eL:~s bahwa penyhnpanan
v.bi j[:lc:tr dnlrollJ snx·bul\. [~e:J:·t;etj'.L memb(~riko.n pertumbuhan • )j .
turia!:; p:::>lj_nc banyal::. Dodangkan dar:L angh:a -angka yang
d:LperG1oh Ui1.t.l.:'.h: penyimpan .. 'n dalo.rn b8hDn pon0opak yang
lah1 nampalmyt:1. tj_dak momberikDn arti yang jelas.
m.Ar",J?I. 6b. I'? '- · · · J L -- e~1tjamacan parabusukan·ubi:·jalar
solatlla penyirJ!panan,
........ ~.- ......... - ... . I ......... ............................... -.. --~·-·---····· .. -···~···~·-·- ··-· / . PcmbUFJUk1:tn ubi j alar cE:telo.h penyim-
Perla- Bahc::.tn .ll.f:l..l1An. ... b.u_l.<m. _k_e .. : ..• . Cit;) . ................ ·-·-···. kuan pengep£~ 0 1
2 3 ... _ ...................... ' . ,_ ...... '
A
·I
I C' .. 1
D em
J G D
em
1 6' 6'1
6,67 6,6'?
'10 10
. . . . . . .. ... . ~ .. .... ' .. . ,,
23,33
25
-·-· '""··~··· .. ·· •··. ~. ·~·· ..................... "' ·~·· ...... ~··· .... '·• ............................................................ ~····· ..
:i
19
Seperti tc;lah d:iura:ikan didcpan b:,hwa ubi j nlnr
yang bunuk dibuang, oleh knrana itu pcrsontaso ubi bu
sulc ynnc tcrtnra ndn.lr\11 pcr::.:;cntnco uh:L busuh: td·hadap
ubt y, .. n{!; chsimpan pada bEL:.n boril<~utnyc. Dan yang diar
tilcn.n buc;t~h: cti.s:Lni adaL1h ubi yrJ .. l1[', berwarn(L h:Ltn.m clan
bcra:L:r· suld_nl:•;c;a tul\:sturnyn munj:-td:L sanc;o.t lunak. Ubi
jalar :yanc; d:Loc..:rccnc; jamur b:L:o . .sanya bumtk, oleh kctrena
itu dRtn ulrL yunr'. dLFJcrcrL1t;, jnr11ur· t~idah bisa clisendiri
Data ha .. ::iJ po:ncam~:tt<:cn populr(~:;:i E:cra-lc;u;a disaji.k<:Ul
pada t.:tl..Jul Cc eli kn:uh int :
'J 1I n: :r_, Cc. PUl[';.:\itlD.l;:Lll popu la~>j_ f:>Ol'ancu,a pacb ub:l j ::tla:c .sc~lama pcnyirnpDnan •
• .. • ._ •• .., .. ~ ~ ......... ·• ................... -··. ··-· ........... - ............. 6 ....................... -•··• .a..-. .••
P c; :r 1 aL.. u nn D,_~_h;_1n Pcnt·;;!Ll:~clnn Gcr;JDL{;o. pada pcnyim-Pcng·cpak P<trl:Lil l;ul;Jn lc(: :
0 ' ............ ~ . ---. ~ ...................................... ··• .......... ·- .................................................... - ___ ..
I + ++++ 11 + D ++ +++
GD + ++
I -:- ++++ c __ , +
I ]) + +++ E
CD + ++ . ---·- .. ..... .. . •· .............. -. .. •· .... - - -·• ~ . .. . . "" ...... --· . . ... . . - " . . - ........ __ ......... -- .. _ .... . I:ntcrangan : trtl>: ad;J ponular;j_ ,':"jCI't-~11(';(1;0.
+ <:1cln pOJ.ll-~lru3:i. nurnnt;;t~a, ~omaldn banyak tELudo. + borarti popula~..>i ;,_;;c:r·angcn uofll <.lki n ba11y <.lk •
Ubi J<~lar j[Jllf', dir:;:Lr;lpan r:mlai cl:Lserang hama pada
bulan kedua. Betc:lall pcny:Ltl1[.lc.ll1an bulan l;:ct:iu;n, scranr;
ga paling banyak dj_tor1wkan padn ub:i. jnlm· Yllll{!; d:isirn
pan tanpa bahan panEopak, Pada ubi jalnr yanB disimpan
20
d. · .. L. i:l t3•; rLuh: i''': J' ('J1 :it , <JC: r·.::n >t 1h t c·t~t ul ~r;n pa.da ba[_;L.~n
ljat:-;i;_tn n'l.li y.:;n.~ kontaL (\c'n; :·r, lld:Ycr,, .-~,tc,-L.l y::Jng tidc:tk
tc·r·tu tuv ccr·l'Jn!·; c:c·r:_·;a:JJ..
Da:r:·t t;,lH'l ·1 dqL t 1'J ~:1 i.ll.lJ,:.J;~ln b:,}n::::t llnny:i wpanr:.m
ubt j''lr::t.· d<:Ll.''.i'il ncrbvJ;: c~r· 1 ~:.:.·:rL cic:< 1).} .. L !it']lll~;u:ceJl{':,:L kch:L.-
lr\.lli',:ill lc:ul.':J p<:ncn.
' .,. ,, 1 i tli-' !1 ., t: " ! r I I '" • ' ! ·" I ~ >
'j --j' • -. i''l'. ',.'I' 1 \ ..... · ~.. .. n. :1 -.:.:-! ~- ,;._,
.c_:c,n·1Jt~lc r·c:r, __ :LjL l)r;r:i't'n,,r;·i_ lt(n ·;u:cr~_·li_). L:onL".k dc.n,·~an uda
r D c:>l ·llllt, .: ·.:) til< n ! __ : 1i ,L.llJr· l ~-),_ ·o ;;, ~ :~: pc:JJ f). I t'.J.l::m n.i r·. Hnl in:i.
,;,•:'rli':<'t rh;r-Lh.'li. :jl_,_L.,,.-. i.J'tl:' ,l i -~ .·:,i-tll:i.lli,k··n clcm:~,L'fl pcnyim··
1)::Ylt'n n!::L tiJ.np:_~ i.>~dl.'-'n p,.n;,l:pnL. D:.:tn l~t'Ut>-1HV.tan r.l~:,ll;_:•_n ··
pc-n,~~c:on.k y: n: b:d.l;, cU .. ''.nt~tLr_, bah::11 1wn c·p<:'1: yanr:; di -
:~unc:d~r·n n<-L,lc::.t~l ,c]c;rlwlc :,c:r:·,.-;<jt, c:·J.Ll(Wl':!n ,c,~cl' 1.>Ph: :';Ori;a
jt--jr_r:,aLL, jc·r,·,;::.i_ r1,':.ttl l:JJlr.' iJ :,.:,r; :lcn;,c,l::tl~. Jlc:~l :Lni
di ~:;c l):l bl \ ;)n l '- c1.:c em .~t h: o.' t uk <1 (~ u ._ ,_,_i 1 l!. (: : u· ::L id uh::i. n b () t;;,s- r 111 a·-
k::t pcnc;ur<:~llc,nn bm.·c..·l: :Jl.'.::,(' ~;,,·fiJ.::tld.n ::.,ln:Y:-:·1<.:.
Kcrttlcl:Lm dnrL lJ;:t:::;j_J .-~nnJ:i· 1_ l<acL-<.1' prttl ( t::;bcl 2
dc,n ?a) tc:r·ny.clkt (.1'--DC:i:'l~lu.tC'.lt ~:<:riJllk :_,c:r-:_,rtj:L ~:.;eb,:cL-:.:,d. lJo.-
Ju:_m p.::·n,-·,:p.:1l: litC:i.lll<-:Ltlc--tn pr:11. 'J':>n: i.tll krtcbr IJt"_t'L p.c-tling
, · c· d ilci. t • I) ar:i. n rn t .. L~ ,:'1: ·i_. <:lnJl y u I; c ·r_·11Y :.: l; .'.1 c; n .';n ;;::i._ ch;n ~; ::tn ; •
Jw.::aJ pc'11/,iJi,t:.ti.:tl p::n:,li..L rut :\;1 JH;L1 L. Haldn r:;f:dil:i t kon
b·l( dc)il/_,Dl} udcH'il. lJlt.:.L.·: ol·.c::i.'-L.:n :; au, dct 1J:1 t di.:t.,!hi1 olrJh
ulrL j.;:_J:;j_',. j1.1'f~ m .=l11 r~c:d:.1:i.t.Hn1 j_jJt i:1cnc~nki!Jc'tlc~ut tE
runnya kcccp; __ ,t,m :t·c·r:p:i_r·;:.·j_ '·' J,i.ll ':,;·: po)-Oi~tba\an pttt:i.
mun:jucU CO,) + 11-:,0 + l:t:n:,i;:• :J·nr·;: cl.-i ~>cJ·hc:c:Ll. t:_ r:
ci.:dt '.:11!:n· vi-
L: .. t:tl.i.tt C (Llili·l ') ri·"' II) l:i.tL:· ,J,,,): t dit;l.!l'Jit' ·•t ;;('11-·'.:·:i.
dnt,_d. d:.tlili:l l'li:ll.i ,ll.tf.lil::'l f\t .. :;i_il!_!l.t'J.I.'Jl lcQJ'i''lli\ :.111, 1,:1-,'.d!(-';kll
y i.·.ill r·; d L pu ·ol u h L:i. clo~ ~ l l(;JH: II :it il I;_, 1)1 ;JJ1i:.\l1 ~! '\ 1~ c c ( ! I d() l'\Hlc~:lll
; .l 1
I I
j
I
1\:adar vi tarni.n C rnakin turPJl dc:1jl p;::\<..la bulan lw tiga su dah t~d~t dapat dideteksi.
Tabel 5 tentang hFsil uji rasa ubi jalar aetelah
penyimpancn btilan kG dt~a J;t<mch.llmng h::•ci.l analisa ·
yanG disajikan pacta tabel 1 dan 2. Ubi j~lar yang di
simpan cl.c>J.arJJ scrbul~ gc)rgaj:i E'.d<:;_J.::~h yani:~ palin£~ disene,
ngi. ,~.)e_dan2~ktJ1 perende.mDXl <1e.18.l.l 1arutan Na-bisulfit se ..
belum pcmyimpane;:1.i1 U.daJ.:: rnenun ._irddcan pon:;aruh yant;; be .•.. rart:L.
Pengalilatan korusakknn u :Ji 130lc:i'~l,C~ penyimpnnan me.·.·
nunjukkan balma pcrtnL1buhr:n tLm;;w po_cla uhi y~:mc d:L.sim
l~an dalam scn-bulc gcrgct,ji pr:J.Lne, br->'W.stk. '1\ma::;~ untuk
tumbuhny o llwmerlukan b: ny e>k ct.i.1. D~tn pcnyj_li1p<:Ul<:'l1 dalam
serbuh: ccrt~.aj t mcmnJJc-'n pr:11: .L~ep.:.>)l air p2 .. LLn.s bauyak. De
nl:;-an. domik:Le.n Ew\." pcn;y:L .• xpnt:\rl r~bi clc:tl.'Ll SC'rbul;:: ger
gaj i mPm bcr :Uc.::1d l::t~ £~c-:·mp[l i~ f'il pr' ttL~< 1 bt· ll ::~~n tunas pel:Lng
bCJny;•k •. ,i.l c rh.?cla p YH~ r i~ 1:r: ln~ h;:·n j .:u;ntr tt··1n peL1 bu suk~:tn, bi..,.. ·
ase.nya tibi yanr: 1muuL bt::Jr:Dr-:l.:l hit.-~m, bore.ir~ toh:ntur,,·.: nya s:mc;at lun<:_li: dan l\:adn-.1 . .::;-l~::.;idan? p8rnmh:aannya ditum~:, buhi j alln:ll'. Por·tumlmh.-::n :i arau:c sangcd~ Fwme:r-lukan
gcn. Ldc~nye. kon td.: den:_· <:Ui udarc..,_ iili::J:llmg·kinl;:an tPii1puhnya
j aliHtr'. De;,1iL::Lan DV.l:J ~-,~._:rm: · .:;n, l'.n tnt -:-u.c.hqJ dan pe:tkcm
bo.ngbi.akanny,• i1.1.Ul:JfJ rl r:~, Pn o},· L:;i c.c·c: :w h; n(.i .2- JiWLLn banyak
lcontc\1..: dun.;_:: .. • ud".:.:tn mak.n jl.'.r.:ln.1l r.:c1·an:.c;a yens· clttemukc:.n JU.>' uc:;l,:~~·.j_n br1.nyak .•
ITID:~;:i.h !it•.·nc:L'1J~~kc'n p1·o:3c::::; :l'tl;:i.olci.:.~i.ny:: E:etc1::th dihpancm,
adol.':\lc l~c:tr·un:::. pro[;<;.··; i'Lc;_J;: :;:.,I' J·c:c'lH;EJ.I::.k,'in ltH;l·ron:Lc, p
nn mikro!Jia, cl.t1it l::L' t·r::. (5). Kcr1 1.:]ttkh:;:'.rt mel:Dn:i::; tcrja
d:L r;;c:jn1: p.::nc11 :~:::i•I:•c:ri. h:C't:J . .:..1n ]·~OiU.>tunon. ,:.;ohj_nbl!:t\ un -
t ul~~ l!J(; 'J ~;u rn.•' · J hr· :.:nx uy :·, 1. ,, , ·1 \sa~· : < :tn hnr·~u; d:Ll akuh·.an pe-
'C~~,;:,s~ "•··.~~-·•tl<•'l;,-;~l;,ff1't~1~
'22
tanc;an h:onsumr:m. Kerusal;2n nol,.F'ii.LF~ yant tnrjadi biasa
nye. n1Gndo:r·onc, kerusa:kc:m )'<:t"tl!:. 1' in. ld.ca.Lnya hD~~i'-m-ha
gian yanc; wc;mar at::..u locot, mcr:r[Jorbes1:li' pen~;ua11an air
dan momtlnc;I~ink.::i"t"l sn:r·an[!J< · t j nr;tv r d.q n ceran&;i·;a. Proses
gis:Loloc;i momerlukc:tll LH.lm·n uc):rill(La moup0rkocil kon -
tal\. dent.~t\11 ucl.:lr a aL .. en lll~"l nun· ai"! [). k~\ c cp[l.tan pro so s t0r
se but. I ni t:l.doli: bc:c ort:L :"J;_;h'. ·a pc;1.ry:Lmpn;1nn c1apat dila
lcu.bm cl.:J l nrn ru :.me; an :yen;·, l.:.c· d.::~:r ncto.r r.\, h:o.rena p:co se s fi
siolo h':i. te tc:; -.:-"~ b~J rl.:1nrj t3V.(Lt:<. .lur: i l p:co .so ,c-:j sopc r t:L CO2,
panas cl.o.n <:1.tr YcDIX di.l::olur:lr·k<· .. n Al;:c.;il I!lCi'U cat bahan i tu
sonu:LX':L. Polnb(H'"it~'ll ; ~;1··hL l'"j1J.l f:l. t s•:~ heJ ·~·;l TlCJ1y:i.,li.lpDl1au cl:i
malcsudb;J"l untul~ !llC:n~;tn·:.:,. :i pc·rtL~i. 1 hc·.l1a.:·J jamur dr.m balt
ter:L. 'f'ct,"pi daJ.:"rt pnx cohc;r·n i.J i b;rnyDtc:.' tJdt.LL li1enun;..·
jukk0r1 pcn;.M·t~l! y:,Jl!; "JC)lar>, ; f)l :l.nj_ :u••nr)~i:Ll cUscbabkan
k<u·cna infcks:i. l!li.krobii.' :':L~c'_,,:, teJ:jacl.i .su:ie 1 ~ uhi. masth
di l <:1.penr~.~1n nu be) 1 u: : t.! J p,-_,,l"_I•:Jn.
D::J.r ~ dat :_:' h.:'!.::al p<:::r co :\::;.:1.n 1i1r:n1~.:J juklcnn hc].n·.,a meli·~ • perkecil l::ont:1k d•::l.l~:n, .• ·:. l~(bl·a .soln~,:E• pEmy:ir,rpc:ma~I dapat
mcmgl..!-:'a·lJ.<i L:cru sc'.),:al1 .. -J.:o.r1.' sakan y o.n;~ tel' j r1Jh, te t:;'.pi
perlv. dJ.lrcl':H 1 ,;·n !Y.';,tl)c:I'.i.Etl1 bahau k:L,!tL3 1'.11 tr~k li1Gtil:pcrpan
jan!'; maGn c:ormans:L c~t£11.l r,1nnghaubr•t pc:ttunJbu.han tunas.
~ I"
·I
1
i j I I
:l -~ J l I
l 1
I
I 'l
-1
'' '·
koruuakan-kerucak~l
t . ~ • ., y:.:n;; ·.nrJ .. 'lC\:1. /3(1 .. ;~:.1.·'
3. Po renclam:-tn
,:; :ill'. l·:(·ii:iJ.,:n,.::)n-krdnlc-,_n:.an
]lVll 'fi ul !\' 1 : I i'll,
sulfit 500 -ptli:t ncL:,,Jk ~~ :;1::nLt: l'.lc1n1; morJbc:r-LL:Pil pc .
ngal'uh y;;JJ>; llJ'<:lL,:~ .•
J ,.
·I
'') ',{ .: ._)
23
I
1 I 1
1. l\.nonymou13, 1'91.1 1. J~l!.,~tr.'l': ,'.:iJ.fd])Of;:LUl!l t'ar:ional Pangan dan G:Lzi, 26-·28 LO})<l!lbo:~_· 191} I. Yo;_';yakarta. a). Soe::warno '.1', ,')o0?karto, Pcn(,c:uu..:l::D I!a~:~arM.:m Pangan
Honuju Dwar::;ombadc:t 1-'an;:,an. ,Jurusan Ilmu dan 'J.lolmoloc;i Pan[':an IPf:. dr::n Pusat h::neliU.an dan Ponr;Gmbant;c!ll 'l.'cll:nologi f'angan IPJ''•
b). Wardoyo. 1\ebi:j;>Jmnnu:tn Poningkatan Produksi Pango.n di IndonnLri.:.t. n·Lt.JC:)Yl. 'flnn.Ttdt:tn r'anc;an, DcpDrtc:moJl f1 t::rtorlj_,:.ln.
c). V'/inarno l''.n., ''ard:L::.'li:~ Ucd:t. P<~ranan 'l1 elcnologi - J) ''l alll ·o C'f1 f'>' ''ll r.•1''· ., f' ,., .,. ···l'i''l.l ·l_; "'Yl ,,. '"' 11 'fJl' r•lJ ' 1 11 "'t Opa j· - Cl- X .. ·~._)C\ ~...;.. ~t;l. · 'OkLl> It:_,~ · C.~ l">'--"·'""· • · .AU •.,...L L.:': •
Frf'J)C - Jp:·· .•
2. Anonymous~ 19??. Dc.'ti'tn.i !Cornposif_;i Jahc.\11 l'l.::.tk'nan. Direktoro_t C:Lz:L Deli.<:trtum~;n i(e~:---;chatc;n LI ,Dhratara, ~r akarta.
3. AnonytJlOLls, 19'13. Poet: ,Tarv c ::t l'ood Lo.s;::;es in Developing Coun tr-Ln s. J.lc:~Lional .\cademy of Dcienc es, \:fashinr;ton D" C.
4 • .1\.nonytaouc, 19?2.. 'i'lw :calth ;\.s_pc:;cts of Food and Nutri U.on. Second l<rli tJon 1 '.L1 aiV!rc1D.
5. DeGl~On~Lor, .1.')'('0 .. 'J'lw '!\;chnolo:_). of Food Preservation. ri
1hird <clitLon, '!:'he Avi J.Juul:i.rJllinc: Compc::.ny Inc., 'i·Jcsport, Conn oc ticu 1::.
G. T•:drnond, 1 •. :·\., 19'71. ~-~~Jcet Potatoes : 1-'roduction,
Proces13ing, r1 arkotinc;. 'I' he .: vi Pu hliDh~Lnc Compc:my Inc. , 1./osport 1 Connoct.Lcu t.
7. DjubaidEth,f t:., Da1·djo Sor.tru::1t!Jtocljo, 1977. Pombuatan .Siru-p dar·i. P<.ti U b:L ,J.:,lar. lJroceedinc Seminar rrelc..,_. nolo{~i PanG:-:-,n III. j\Pb :~ogor.
8. J1'uria, rL'.Ji;., 196~L liand J3oolt of Ji'ood f\dd.itivos, 'Chc~ Cl1om:Lcal :;ul>bcr Co., Cr-nnvrood J'arh:\'Jay, Clevo -land , 0 lLL o •
. f
9. Horvl:L·~z, 1'/:LlLLam. Officic:J..ll'!cthods of J\nr.tlysis of rl'ht AEDOCi;:d:ion o:L O:L'fj~cial Analytic::;~l Chc,,·mist. 11 h Ed:Ltj.on, 1\..0.A.C. - .•lashint;tou. 1970.
10. Jacobs) £•!., 1962. rrhc Chclt~:Lcnl Anr•lysi.s of F'oods~·and Food Pro due t.s. .~rd l·:di VLon. D. Van i~ostrand Company Inc. Now· York.
1 4
i
1 i
,'1 ': I
I ' j
25
11. ~IoeJ-U:L .s:jn.hm:Lcn, '19?9, Ilmu Ciz_i. J'ilid I, Flhrata-t·,r~-l rr,.·ry·-1 Al'<~••r'·:-. To::,lc·.•r~ ....... ·'•·•q··· .... ,· ...... , CL ~- \.ct.. <~1. .t·l:\.oc.:t c~, L ,l ..... .. u .. ~· •
12. nyall, tl,, Werner J. Li.ptt}n, 1~'72~ IIandJJ.p,l·~Pransporto.b.on and .Storage of T~rtlit:s anc! Vec;eT&t'!es. 'o Vol. I. , rrhc Av:L Pu bliBh:i.ng CorJJpany Inc., V/esport, C on11 e c tj_ Cll·!;.
13 • .Snede;cor, ~ 1rr., Cochr~tn, 1'!.'.:., 19'7.3. Dtatistical l-lethods, 6 1 l<;clijdon. '.i'.hc Iov1a State University Presc, Ames, Iowa, U.S.~.
11~-t 1/inarno, >'.G., ;;r:Lkancli .i 1'ard:LD.z, Dc(l:L ;_i'arctiaz, Pcme;<:U1 tar ~reh:nolo::·i Pangan. Crm,ledia, Jakarta •
·!
...... {:
• -~
.~
... ,.,.:.
1980.
, I
-~ 1
j I I
' '*i
' J
l l ' l
'4
1 I l ! l 1
• I
' l 'I
I , l l
'
j . · ... :'<~