PERUNDANGANPERUNDANGAN

KONSEP PERUNDANGANKONSEP PERUNDANGAN

Semua masyarakat mempunyai peraturan dan Semua masyarakat mempunyai peraturan dan undang-undang tersendiriundang-undang tersendiri

Perundangan Islam dinamakan syari’ahPerundangan Islam dinamakan syari’ah Syari’ah menggariskan peraturan hidup individu dan Syari’ah menggariskan peraturan hidup individu dan

kolektifkolektif Merangkumi semua bidang kehidupan manusiaMerangkumi semua bidang kehidupan manusia Terbahagi kepada 2: Terbahagi kepada 2:

1.1. Perundangan yg disyariatkanoleh Allah s.w.tPerundangan yg disyariatkanoleh Allah s.w.t

2.2. Perundangan yg dicipta oleh manusiaPerundangan yg dicipta oleh manusia

MATLAMAT PERUNDANGAN ISLAMMATLAMAT PERUNDANGAN ISLAM Matlamat utama undang-undang Islam adalah Matlamat utama undang-undang Islam adalah

mengatur hidup manusia atas asas ma’ruf dan mengatur hidup manusia atas asas ma’ruf dan mungkarmungkar

Ma’ruf : segala nilai yg baik yg selalunya diterima Ma’ruf : segala nilai yg baik yg selalunya diterima oleh naluri manusia oleh naluri manusia

Mungkar : segala kejahatan dan dosa yg selalunya Mungkar : segala kejahatan dan dosa yg selalunya dikecam oleh manusiadikecam oleh manusia

Syari’ah mengatur peraturan yg lengkap bg Syari’ah mengatur peraturan yg lengkap bg keseluruhan hidup manusiakeseluruhan hidup manusia

Dalam menggubal undang2, Islam menyarankan Dalam menggubal undang2, Islam menyarankan dua kaedah dua kaedah

1.1. Mengutamakan kemaslahatan umumMengutamakan kemaslahatan umum2.2. Membawa kesenangan dan kemudahan kpd Membawa kesenangan dan kemudahan kpd

manusiamanusia

SUMBER HUKUM SYARI’AHSUMBER HUKUM SYARI’AH

Sumber-sumber perundangan dalam Islam Sumber-sumber perundangan dalam Islam terbahagi kepada dua iaitu terbahagi kepada dua iaitu

1.1. Sumber Primer.(al-Quran & al-Sunnah) Sumber Primer.(al-Quran & al-Sunnah)

2.2. Sumber Sekunder.(Ijmak & Qiyas)Sumber Sekunder.(Ijmak & Qiyas)

SUMBER PRIMERSUMBER PRIMER1.1. Al-QuranAl-Quran Mukjizat yg diturunkan oleh Allah s.w.t melalui Jibril Mukjizat yg diturunkan oleh Allah s.w.t melalui Jibril

a.s kpd Nabi Muhammad s.a.w dan membacanya a.s kpd Nabi Muhammad s.a.w dan membacanya sbg ibadatsbg ibadat

330 ayat dlm al-quran menyentuh mengenai 330 ayat dlm al-quran menyentuh mengenai perundanganperundangan

140 mengenai ibadah dan taharah140 mengenai ibadah dan taharah 70 mengenai kekeluargaan70 mengenai kekeluargaan 70 mengenai muamalat70 mengenai muamalat 30 mengenai jenayah30 mengenai jenayah 20 mengenai kehakiman20 mengenai kehakiman

Oleh itu, hukum-hukum di dalam al-Quran adalah Oleh itu, hukum-hukum di dalam al-Quran adalah qati’i dan mutlak serta tidak boleh diubah.qati’i dan mutlak serta tidak boleh diubah.

Dapat dibahagikan kepada tiga bahagianDapat dibahagikan kepada tiga bahagian

1.1. Perintah yg UmumPerintah yg Umum Merupakan suruhan / perintah yg tetap tanpa Merupakan suruhan / perintah yg tetap tanpa

disertai kaedah yg terperincidisertai kaedah yg terperinci Cnthnya : perintah supaya bersuci atau solatCnthnya : perintah supaya bersuci atau solat

2.2. Perintah yg Ringkas dan LengkapPerintah yg Ringkas dan Lengkap

3.3. Perintah yg LengkapPerintah yg Lengkap

2.2. Al-SunnahAl-Sunnah Segala yg disandarkan dan terbit drpd Rasulullah Segala yg disandarkan dan terbit drpd Rasulullah

s.a.w sama ada perkataan, perbuatan dan s.a.w sama ada perkataan, perbuatan dan pengakuan serta sifat kejadian, akhlak dan riwayat pengakuan serta sifat kejadian, akhlak dan riwayat hidup baginda.hidup baginda.

Sbg sumber ke dua perundangan IslamSbg sumber ke dua perundangan Islam Al-Sunnah melengkapi al-Quran dgn tiga cara iaituAl-Sunnah melengkapi al-Quran dgn tiga cara iaitu

1.1. Menegaskan hukum yg telah t’dpt dlm al-QuranMenegaskan hukum yg telah t’dpt dlm al-Quran

2.2. Menjelaskan apa yg tdk diperincikan dlm al-QuranMenjelaskan apa yg tdk diperincikan dlm al-Quran

3.3. Menetapkan sesuatu hukum yg tdk t’dpt dlm al-Menetapkan sesuatu hukum yg tdk t’dpt dlm al-Quran tetapi hukum ini bertepatan dgn prinsip umum Quran tetapi hukum ini bertepatan dgn prinsip umum dlm al-Qurandlm al-Quran

T’dpt sebahagian drpd al-sunnah yg bukan menjadi T’dpt sebahagian drpd al-sunnah yg bukan menjadi hukum kpd umat Islamhukum kpd umat Islam

1.1. Perkara2 yg dilakukan oleh Rasulullah s.aw. Sbg Perkara2 yg dilakukan oleh Rasulullah s.aw. Sbg seorang insan seperti, tidur, bangun dan makan seorang insan seperti, tidur, bangun dan makan kecuali baginda memerintahkankecuali baginda memerintahkan

2.2. Perkara2 duniawi yg diperoleh dr pengalaman Perkara2 duniawi yg diperoleh dr pengalaman baginda sendiri dr segi pertanian, perniagaan, baginda sendiri dr segi pertanian, perniagaan, peperangan dan sebagainyapeperangan dan sebagainya

3.3. Perkara2 yg khusus bg baginda sahaja seperti wajib Perkara2 yg khusus bg baginda sahaja seperti wajib bertahajjud. Rasulullah mewajibkan diri baginda bertahajjud. Rasulullah mewajibkan diri baginda bangun mlm utk bertahajjud.bangun mlm utk bertahajjud.

SUMBER SEKUNDERSUMBER SEKUNDER

1.1. Ijma’Ijma’ Iaitu kata sepakat semua ulama’ Islam yg mujtahid Iaitu kata sepakat semua ulama’ Islam yg mujtahid

pd suatu masa tertentu slps wafatnya Rasulullah pd suatu masa tertentu slps wafatnya Rasulullah s.a.w mengenai sesuatu hukum syari’ah.s.a.w mengenai sesuatu hukum syari’ah.

Ijma’ terbahagi kpd dua jenisIjma’ terbahagi kpd dua jenis

1.1. Ijma’ SorihIjma’ Sorih

1. Ijma’ Al-Qauli1. Ijma’ Al-Qauli

2. Ijma’ Al-Fi’li2. Ijma’ Al-Fi’li

2.2. Ijma’ SukutiIjma’ Sukuti

IJMA’ SORIHIJMA’ SORIH Berlaku apabila semua mujtahid memberi Berlaku apabila semua mujtahid memberi

persetujuan merekapersetujuan mereka terbahagi kpd dua jenis terbahagi kpd dua jenis

1.1. Ijma’ Al-QauliIjma’ Al-Qauli Persetujuan pendapat secara lisanPersetujuan pendapat secara lisan

2.2. ijma’ Al-Fi’liijma’ Al-Fi’li Persetujuan pendapat secara perbuatan / perlakuanPersetujuan pendapat secara perbuatan / perlakuan

IJMA’ SUKUTIIJMA’ SUKUTI Apabila sebahagian ulama’ sahaja yg menyatakan Apabila sebahagian ulama’ sahaja yg menyatakan

persetujuan sedangkan yg lain berdiam dan tdk persetujuan sedangkan yg lain berdiam dan tdk membantahmembantah

Persetujuan pendapat secara berdiam diriPersetujuan pendapat secara berdiam diri

Contoh Ijma’Contoh Ijma’ Ijma’ mengenai kadar harta peninggalan si mati bagi Ijma’ mengenai kadar harta peninggalan si mati bagi

datuk datuk Ijma’ mengharamkan lemak khinzir dengan diqiaskan Ijma’ mengharamkan lemak khinzir dengan diqiaskan

kpd dagingnyakpd dagingnya

2.2. Qiyas Qiyas Iaitu menyandarkan sesuatu (perkara cabang) yg Iaitu menyandarkan sesuatu (perkara cabang) yg

tdk ada hukumnya dr nas kpd sesuatu (yg asal) yg tdk ada hukumnya dr nas kpd sesuatu (yg asal) yg ada hukumnya dari nas dgn persamaan illah (sebab)ada hukumnya dari nas dgn persamaan illah (sebab)

Contohnya :Contohnya : Diharamkan tuak diqiyaskan kpd arak krn Diharamkan tuak diqiyaskan kpd arak krn

disebabkan mabuk disebabkan mabuk حرام مسكر حرام كل مسكر كل

Perbezaan Antara Syari’ah Dgn Undang2 Perbezaan Antara Syari’ah Dgn Undang2 Ciptaan ManusiaCiptaan Manusia

Ciri Syari’ah Allah s.w.tCiri Syari’ah Allah s.w.t Bersifat tetap dan tdk boleh diubahBersifat tetap dan tdk boleh diubah Tdk mempunyai batas dan sempadanTdk mempunyai batas dan sempadan Mempunyai konsep dosa dan pahala Mempunyai konsep dosa dan pahala Berlandaskan konsep kedaulatan hanya kpd Allah Berlandaskan konsep kedaulatan hanya kpd Allah

s.w.ts.w.t

Undang-undang Ciptaan ManusiaUndang-undang Ciptaan Manusia

Boleh berubah mengikut keadaanBoleh berubah mengikut keadaan Memberi pengecualian kpd golongan tertentuMemberi pengecualian kpd golongan tertentu Tdk mempunyai konsep dosa pahalaTdk mempunyai konsep dosa pahala Menumpukan kpd raja dan negaraMenumpukan kpd raja dan negara

KLASIFIKASI HUKUMKLASIFIKASI HUKUM

Klasifikasi hukum Islam terbahagi kpd 3 Klasifikasi hukum Islam terbahagi kpd 3

1.1. HududHudud

2.2. QisasQisas

3.3. Ta’zirTa’zir

HUDUD HUDUD Hudud bererti siksaan yang telah ditetapkan yang Hudud bererti siksaan yang telah ditetapkan yang

wajib dilaksanakan sebagai hak-hak Allah s.w.t. wajib dilaksanakan sebagai hak-hak Allah s.w.t. Dlm kata erti yang lain, hudud ialah kesalahan yang Dlm kata erti yang lain, hudud ialah kesalahan yang

telah ditetapkan oleh al-Quran dan al-Sunnahtelah ditetapkan oleh al-Quran dan al-Sunnah Jenis-jenis jenayat yang wajib dikenakan hukuman Jenis-jenis jenayat yang wajib dikenakan hukuman

hudud ialah zina, qazaf, mencuri, minum arak, hudud ialah zina, qazaf, mencuri, minum arak, menyamun, memberontak dan murtad.menyamun, memberontak dan murtad.

QISASQISAS Qisas bemaksud mengenakan hukuman sama Qisas bemaksud mengenakan hukuman sama

dengan jenayat yang dilakukan sama ada dengan jenayat yang dilakukan sama ada membunuh dengan sengaja atau mencederakan membunuh dengan sengaja atau mencederakan anggota badan dengan sengajaanggota badan dengan sengaja

Dapat dibahagikan kpd 2 jenisDapat dibahagikan kpd 2 jenis

1.1. Nyawa Nyawa

- Sengaja- Sengaja

- Tidak sengaja- Tidak sengaja

- Salah (tersalah)- Salah (tersalah)

2.2. Anggota badanAnggota badan

TA’ZIRTA’ZIR Ta’zir pula ialah sebarang maksiat atau kesalahan Ta’zir pula ialah sebarang maksiat atau kesalahan

yang tidak dikenakan hukuman hudud atau qisas. yang tidak dikenakan hukuman hudud atau qisas. Hukuman itu akan ditentukan dari semasa ke semasa Hukuman itu akan ditentukan dari semasa ke semasa

mengikut kepentingan yang perlu dijagamengikut kepentingan yang perlu dijaga Antara kesalahannya ialah kesalahan hudud atau Antara kesalahannya ialah kesalahan hudud atau

qisas yang tidak cukup bukti untuk dikenakan qisas yang tidak cukup bukti untuk dikenakan hukumannya seperti khalwat hukumannya seperti khalwat

Termasuklah perbuatan yang dilakukan menganggu Termasuklah perbuatan yang dilakukan menganggu ketenteraman awam ketenteraman awam

PRINSIP DAN KONSEP PEMIKIRAN PRINSIP DAN KONSEP PEMIKIRAN MAZHAB DALAM ISLAMMAZHAB DALAM ISLAM

Antara sbb2 timbulnya mazhab adalahAntara sbb2 timbulnya mazhab adalah Perbezaan dlm memahami nas al-Quran dan al-Perbezaan dlm memahami nas al-Quran dan al-

SunnahSunnah Pengaruh politik semasaPengaruh politik semasa Pengaruh kebudayaan dan pemikiran asingPengaruh kebudayaan dan pemikiran asing

Perbezaan yg terdapat antara mazhab ialah Perbezaan yg terdapat antara mazhab ialah perbezaan dlm perkara furu’(cabang)perbezaan dlm perkara furu’(cabang)

Terdapat empat mazhab yg diiktiraf (muktabar iaituTerdapat empat mazhab yg diiktiraf (muktabar iaitu

1.1. Mazhab Syafi’eMazhab Syafi’e

2.2. Mazhab MalikiMazhab Maliki

3.3. Mazhab HanbaliMazhab Hanbali

4.4. Mazhab HanafiMazhab Hanafi

MAZHAB SYAFI”EMAZHAB SYAFI”E Mazhab Syafi‘e Mazhab Syafi‘e adalah mazhab fiqh yang dicetuskan adalah mazhab fiqh yang dicetuskan

oleh Moleh Muhammad bin Idris asy-Syafi‘e uhammad bin Idris asy-Syafi‘e atau yang atau yang dikenal dengan sebutan dikenal dengan sebutan Imam Syafi‘eImam Syafi‘e

Pd tahun 150H-204H / 767M-820M Pd tahun 150H-204H / 767M-820M Imam Syafi‘e belajar dgn Imam Malik sebagai tokoh Imam Syafi‘e belajar dgn Imam Malik sebagai tokoh

Hadits, dan Imam Muhammad bin Hasan as -Syaibani Hadits, dan Imam Muhammad bin Hasan as -Syaibani sebagai tokoh ijtihad yang juga murid Imam Abu sebagai tokoh ijtihad yang juga murid Imam Abu HanifahHanifah

T’dapat dua qaul yg keluar dr imam syafi’eT’dapat dua qaul yg keluar dr imam syafi’e Qaul Qadim : pendapat imam syafi’e yg keluar Qaul Qadim : pendapat imam syafi’e yg keluar

semasa beliau berada di baghdadsemasa beliau berada di baghdad Qaul Jadid : pendapat imam syafi’e yg dikeluarkan Qaul Jadid : pendapat imam syafi’e yg dikeluarkan

semasa berada di mesirsemasa berada di mesir

Asas-asas mazhab yang pokok, ialah berpegang Asas-asas mazhab yang pokok, ialah berpegang pada: pada:

Al-QuranAl-Quran, tafsir scr lahiriah, selama tdk ada yg menegaskan , tafsir scr lahiriah, selama tdk ada yg menegaskan bhw yg dimaksud bkn erti lahiriahnya. Imam Syafi'i pertama bhw yg dimaksud bkn erti lahiriahnya. Imam Syafi'i pertama sekali selalu mencari alasannya dari Al-Qur'an dlm sekali selalu mencari alasannya dari Al-Qur'an dlm menetapkan hukum Islam. menetapkan hukum Islam.

Sunnah Sunnah dari Rasulullah SAW digunakan jika tdk ditemukan dari Rasulullah SAW digunakan jika tdk ditemukan rujukan dari Al-Quran. Imam Syafi'i sangat kuat rujukan dari Al-Quran. Imam Syafi'i sangat kuat pembelaannya t’hdp sunnah sehingga dijuluki pembelaannya t’hdp sunnah sehingga dijuluki Nashir As-Nashir As-SunnahSunnah (pembela Sunnah Nabi). (pembela Sunnah Nabi).

Ijma'Ijma' para Sahabat Nabi, yg tak diketahui ada perselisihan para Sahabat Nabi, yg tak diketahui ada perselisihan tentang itu. Ijma' yg diterima Imam Syafi'i sebagai landasan tentang itu. Ijma' yg diterima Imam Syafi'i sebagai landasan hukum adlh ijma' para sahabat, bukan kesepakatan seluruh hukum adlh ijma' para sahabat, bukan kesepakatan seluruh mujtahid pd masa tertentu t’hdp suatu hukum; krn menurutnya mujtahid pd masa tertentu t’hdp suatu hukum; krn menurutnya hal seperti ini tdk mungkin terjadi. hal seperti ini tdk mungkin terjadi.

QiyasQiyas disebut sebagai ijtihad, apabila tiada dalam ijma' disebut sebagai ijtihad, apabila tiada dalam ijma' hukumnya. Akan tetapi Imam Syafi'i menolak dasar istihsan hukumnya. Akan tetapi Imam Syafi'i menolak dasar istihsan dan istislah sebagai salah satu cara menetapkan hukum dan istislah sebagai salah satu cara menetapkan hukum Islam. Islam.

IMAM MALIKI IMAM MALIKI mazhab fiqh yang tertua dalam Islam sunni.mazhab fiqh yang tertua dalam Islam sunni. Diasaskan oleh imam malik pd tahun 134H-179H / Diasaskan oleh imam malik pd tahun 134H-179H /

712M-789M712M-789M Mazhab Maliki diamalkan di Utara Afrika dan Mazhab Maliki diamalkan di Utara Afrika dan

sebahagian Afika Barat. sebahagian Afika Barat. Mahzab ini mempunyai bilangan pengikut kedua Mahzab ini mempunyai bilangan pengikut kedua

teramai iaitu lebih kurang 25% daripada Muslimteramai iaitu lebih kurang 25% daripada Muslim Mazhab ini berbeza daripada tiga mazhab yang lain Mazhab ini berbeza daripada tiga mazhab yang lain

kerana terdapat tambahan kepada sumbernya. Selain kerana terdapat tambahan kepada sumbernya. Selain menggunakan Al Quran, hadis, ijma' dan qiyasmenggunakan Al Quran, hadis, ijma' dan qiyas

Imam Maliki juga menggunakan amalan orang Islam Imam Maliki juga menggunakan amalan orang Islam Madinah pada zamannya itu sebagai sumber yang Madinah pada zamannya itu sebagai sumber yang kelima.kelima.

Mengikut Imam Malik, amalan orang Madinah dilihat Mengikut Imam Malik, amalan orang Madinah dilihat sebagai sebagai sunnah hidupsunnah hidup memandangkan Nabi memandangkan Nabi Muhammad berhijrah, tinggal, dan wafat di MadinahMuhammad berhijrah, tinggal, dan wafat di Madinah

Kebanyakan sahabat Nabi tinggal di Madinah. Kebanyakan sahabat Nabi tinggal di Madinah. Kesannya, Hadis yang dikaji oleh mazhab ini agak Kesannya, Hadis yang dikaji oleh mazhab ini agak terhad daripada mazhab yang lain.terhad daripada mazhab yang lain.

IMAM HANBALIIMAM HANBALI Mazhab HanbaliMazhab Hanbali dicetuskan oleh Ahmad bin Muhammad dicetuskan oleh Ahmad bin Muhammad

Hanbal bin Hilal. Hanbal bin Hilal. Dasar-dasarnya yang pokok ialah berpegang pada :Dasar-dasarnya yang pokok ialah berpegang pada : al-Qur-an al-Qur-an Hadits marfu' Hadits marfu' Fatwa sahabat dan mereka yang lebih dekat pada al-Qur-Fatwa sahabat dan mereka yang lebih dekat pada al-Qur-

an dan hadits, di antara fatwa yang berlawanan an dan hadits, di antara fatwa yang berlawanan Hadits mursal Hadits mursal Qiyas Qiyas Mazhab ini dianut kebanyakan penduduk Hijaz, di Mazhab ini dianut kebanyakan penduduk Hijaz, di

pedalaman Oman dan beberapa tempat sepanjang Teluk pedalaman Oman dan beberapa tempat sepanjang Teluk Persia dan di beberapa kota Asia Tengah.Persia dan di beberapa kota Asia Tengah.

IMAM HANAFIIMAM HANAFI Mazhab HanafiMazhab Hanafi ialah salah satu mazhab fiqh dalam ialah salah satu mazhab fiqh dalam

Islam Sunni. Islam Sunni. Diasaskan oleh Imam Abu Hanifah pd tahun 80H-Diasaskan oleh Imam Abu Hanifah pd tahun 80H-

150H / 699M-767M150H / 699M-767M Mazhab ini terkenal sebagai mazhab yang paling Mazhab ini terkenal sebagai mazhab yang paling

terbuka kepada idea moden. terbuka kepada idea moden. Mazhab ini diamalkan terutama sekali di kalangan Mazhab ini diamalkan terutama sekali di kalangan

orang Islam Sunni Mesir, Turki, sub-benua India dan orang Islam Sunni Mesir, Turki, sub-benua India dan sebahagian Afrika Barat, sebahagian Afrika Barat,

Walaupun pelajar Islam seluruh dunia belajar dan Walaupun pelajar Islam seluruh dunia belajar dan melihat pendapatnya mengenai amalan Islam.melihat pendapatnya mengenai amalan Islam.

Mazhab HanafiMazhab Hanafi merupakan mazhab terbesar dengan merupakan mazhab terbesar dengan 30% pengikut.30% pengikut.

Kehadiran mazhab mazhab ini tidak boleh Kehadiran mazhab mazhab ini tidak boleh dilihat sebagai perbezaan mutlak seperti dilihat sebagai perbezaan mutlak seperti dalam Kristian (Prostestan dan Katolik) dan dalam Kristian (Prostestan dan Katolik) dan beberapa agama lain. beberapa agama lain.

Sebaliknya ini merupakan perbezaan sihat Sebaliknya ini merupakan perbezaan sihat melalui pendapat logik dan idea dalam melalui pendapat logik dan idea dalam memahami Islam. Perkara pokok seperti memahami Islam. Perkara pokok seperti akidah atau tauhid masih sama dan tidak akidah atau tauhid masih sama dan tidak berubah.berubah.