7/31/2019 Nota Ringkas HBHE3203

1/4

Nota Ringkas HBHE3203

TOPIK 1 Rancangan Kesihatan Sekolah (RKS) telahdimulakan sejak tahun 1967. Dalam tempoh tiga tahun RKS dijalankan,Malaysia secara khusus telah mengalamibanyak perubahan dari aspek kesihatan dantrend penyakit. Oleh itu, amat wajar RKSdikaji semula untuk membentuk satu jenterapelaksanaan kesihatan sekolah yang lebihkomprehensif. Pada tahun 1996, Kementerian KesihatanMalaysia (KKM) dengan kerjasamaKementerian Pendidikan Malaysia telahmelaksanakan projek Health PromotingSchool (HPS) di enam buah negeri iaituJohor, Kedah, Melaka, Sarawak, Selangor

dan Terengganu. Projek ini berdasarkan konsep HPS yangdiperkenalkan oleh Pertubuhan KesihatanSedunia (WHO) berteraskan Piagam Ottawa. Persidangan HPS yang telah diadakanpada bulan Disember 1996, di antaraKementerian Kesihatan Malaysia danKementerian Pendidikan Malaysia yang telahmencadangkan supaya RKS yang sedia adadiberi nafas baru, dengan mewujudkanProgram Bersepadu Sekolah Sihat (PBSS ). Tujuan PBSS ialah untuk menyatupadukandan menyelaraskan semua aktiviti berkaitandengan kesihatan sekolah.

TOPIK 2 Tugas, tanggunggjawab serta peranansekolah itu penting dalam mewujudkanpersekitaran yang ceria di sekolah di sampingdapat memainkan peranan dalam melatihmurid-murid menyayangi dan memahami erti

kebersihan yang sebenar. Dengan adanya kesedaran ini maka amalankebersihan di sekolah dapat berjalan denganlancar dan sempurna. Kerjasama daripada semua pihakmerupakan elemen yang terpenting dalammerealisasikan amalan kebersihan disesebuah sekolah.TOPIK 3 Melalui program kesihatan sekolah diharapdapat melahirkan insan yang bukan sahajacemerlang dalam bidang akademik danbersahsiah tinggi tetapi dapat melahirkanpelajar yang dapat menjadikan penjagaan

aspek kesihatan sebagai sesuatu yang amatpenting dalam kehidupan mereka. Pelbagai program berorientasikan kesihatandapat memperkasakan pelajar berkaitankepentingan penjagaan kesihatan. Ia jugamendorong pelajar mengambil langkahsendiri dalam memelihara tahap kesihatandiri sendiri. Warga sekolah yang sihat diharap mampumenggerakkan negara ke arah pembangunanyang lebih pesat. Selain itu, masyarakat yangsihat pada hari ini dapat melahirkan generasiyang sihat pada masa hadapan. PROSTAR dan program pendidikan AIDSmembentuk pelajar yang berpengetahuan,bersikap positif serta mengelakkan amalanyang berisiko mendedahkan mereka kepadajangkitan HIV. Program Doktor Muda membentuksekumpulan Doktor Muda selakuPembimbing Rakan Sebaya yang membantupihak sekolah dalam menjayakan beberapaaktiviti pencegahan dan pengawalanpenyakit. Pelaksanaan program melibatkan usahasama pihak sekolah, ibu bapa, NGO sertapelbagai agensi awam yang berkaitan.TOPIK 4 Konsep keselamatan diri perlu dilihatberdasarkan aspek emosi dan fizikal. Dalamaspek emosi, keselamatan diri dipersepsisebagai seseorang itu berasa selesa danmesra terhadap gerak balas dirinya terhadaporang lain seperti keluarga, rakan danmasyarakat sekitarnya. Aspek fizikal pulamelibatkan seseorang itu bebas daripadapenderitaan atau kesakitan yang berpuncadaripada kecederaan. Keselamatan diri boleh didefinisikan

sebagai keupayaan seseorang untukmelindungi dirinya daripada mendapatkemudaratan secara fizikal dan mental,sebagai gerak balas terhadap perkara-perkara yang boleh mengancam dirinya sertadi sekelilingnya. Kemalangan tidak memilih mangsasekiranya seseorang itu tidak mengambillangkah-langkah pencegahan. Konsepkeselamatan bergantung pada di mana,bagaimana dan kenapa ia berlaku. Penggunaan alat-alat perlindungankeselamatan merupakan kaedah kawalanyang penting setelah langkah-langkahkawalan yang lain dilakukan. Penggunaannya

http://imann9969.blogspot.com/2011/04/nota-ringkas-hbhe3203-kebersihan-dan.htmlhttp://imann9969.blogspot.com/2011/04/nota-ringkas-hbhe3203-kebersihan-dan.html

7/31/2019 Nota Ringkas HBHE3203

2/4

berbeza mengikut bidang tugas danpersekitaran kerja. Salah satu punca utama kes kecederaandan kemalangan adalah kerana kecuaian. Iaberpunca daripada sikap sambil lewa atausikap tidak ambil peduli. Prinsip utama apabila anda berhadapandengan sebarang keadaan kecemasan ialahmempastikan keselamatan anda terjaminterlebih dahulu sebelum anda membantuorang lain.TOPIK 5 Penjagaan keselamatan bukan setakatmenjadi hangat hanya apabila berlakunyasesuatu kemalangan di sekolah tetapimestilah menjadi salah satu agenda utamapengurusan sekolah. Bertindaklah sebelum sesuatu kemalanganberlaku dan bukannya bertindak selepassesuatu kemalangan berlaku. Infrastruktur bilik darjah yang sesuai untukpengajaran dan pembelajaran seseorangpelajar bukan setakat bersih dan ceria tetapimestilah selamat. Penyelenggaraan alat-alat bantuanmengajar sentiasa menjadi salah satukeutamaan pihak sekolah. Peralatan yangtidak diselenggarakan secara berkala dan

sempurna boleh mengurangkan jangka hayatpenggunaan peralatan tersebut. Prosedur keselamatan dalam bilik darjahdan makmal haruslah sentiasa diingatkandan dimaklumkan kepada semua wargasekolah. Prosedur keselamatanmengutamakan tiga perkara yang palingutama iaitu tahu, faham serta buat. Persekitaran sekolah yang berteraskankepada empat elemen iaitu kecantikan,keindahan, keselamatan dan keselesaan (4K)

amatlah berguna dalam membentuk danmenjamin suasana yang kondusif untuktujuan pengajaran dan pembelajaran.Kemalangan dan kecederaan di kawasanpersekitaran sekolah dapat dikurangkandengan kaedah menilai dan mengawal risiko. Konsep SAFE dapat menerangkanberkaitan penjagaan keselamatan di sekolah.TOPIK 6 Pendidikan Kesihatan Persekitaran dapat

dilaksanakan secara formal dan juga tidakformal. Pendidikan Kesihatan Persekitaranmenjamin wujudnya persekitaran sihat yangmembentuk suasana sejahtera bagi warga

sekolah. Pendidikan Kesihatan Persekitaran bolehdijalankan secara perkongsian bijak denganagensi-agensi lain. Agensi-agensi luar dapatmemberi sokongan dalam bidang masing-masing. Usaha-usaha perlu untuk menambahbaikaktiviti-aktiviti yang dijalankan di sekolahuntuk memperkemaskan PendidikanPersekitaran. Menjadikan mata pelajaran PendidikanKesihatan sebagai kesepaduan dengan matapelajaran akademik yang lain. Warga sekolahkhusus para pelajar harus diberi pendedahandalam pembelajaran berdasarkanpengalaman bersama agensi-agensi luar.TOPIK 7 Air merupakan keperluan utama manusiadan perlu dikekalkan tahap kebersihannya. Air terdiri daripada pelbagai jenis seperti airkerpasan, air permukaan dan air bumi. Pencemaran air berlaku kerana aktivitimanusia yang gagal mengurus sisa dansumber yang menyebabkan air tercemar. Kaedah pembuangan sampah perludilestarikan agar kita tidak akan ditimpamusibah akibat sistem pelupusan yang tidakberkesan. Air yang bersih menjamin kesihatan.TOPIK 8 Pencemaran bukan setakat mendatangkankesan buruk kepada manusia malah kepadaorganisma lain seperti haiwan dan tumbuh-tumbuhan. Pencemaran udara atau atmosfera berlakuapabila bahan beracun atau toksid sama adadalam bentuk gas, asap atau habukdilepaskan ke udara. Pencemaran air melibatkan sumber ataupunca air seperti tasik, sungai, laut dan airbawah tanah yang dicemari oleh bahancemar yang dikeluarkan melalui aktiviti-aktivitimanusia seperti perkilangan, pertanian,perumahan, penerokaan tanah dansebagainya. Pencemaran tanah berlaku apabilaterdapatnya bahan cemar yang dibuangsecara sengaja atau tidak sengaja ke ataspermukaan atau ke dalam tanah. Keadaan ini

mengganggu keadaan asal atau semulajadistruktur tanah. Peraturan utama yang berkaitan dengansemua aktiviti persekitaran adalah termaktub

7/31/2019 Nota Ringkas HBHE3203

3/4

di dalam Akta Kualiti Persekitaran(Environment Quality Act, 1974), pindaantahun 1985 dan 1996 (Azizi Ahmad, 2007).Akta ini turut disokong oleh lain-lain aktayang menjurus kepada matlamat yang samaiaitu untuk mempelihara dan menjaga alamsekitar. Keperluan dan perancangan untukmembina kilang dan pembukaan kawasanbaru untuk industri tertakluk kepada panduanyang tedapat di dalam Akta KualitiPersekitaran 1974 yang menyediakan rangkakerja berkaitan dengan undang-undang danperaturan alam sekitar di Malaysia. Sanitasi persekitaran amatlah penting untukmenjamin sesebuah kawasan itu bebasdaripada bahan cemar yang berpuncadaripada air kumbahan dari kawasan

perumahan, perindustrian, penternakan dansebagainya. Pencegahan adalah lebih baik daripadarawatan. Ungkapan ini membawa kepadamakna bahawa langkah-langkah pencegahanhendaklah diambil berat terlebih dahuludalam aspek perancangan dan pelaksanaanapa-apa aktiviti yang berkaitan dengan aspekpersekitaran. Promosi kesihatan bukan setakatmemberikan kesedaran kepada orang ramai

atau masyarakat awam berkaitan maklumatkesihatan. Malah, ia lebih kepadamenggerakkan dan memperkasakan merekasupaya sedar serta mengambil tindakan yangperlu untuk melakukan langkah-langkahpencegahan terhadap sesuatu penyakit ataumasalah kesihatan. Diagnosis awal dan rawatan awal amatlahpenting dalam pengendalian sesuatupenyakit. Dengan membuat pemeriksaanawal, pihak hospital atau klinik boleh

mengenal pasti punca-punca penyakit sertajenis rawatan dan ubat yang boleh diberikankepada pesakit. Rehabilitasi atau pemulihan bukan setakatmemberikan ubat bagi mengurangkanpenyakit yang dihidapi tetapi juga untukmengurangkan ketidakupayaan sertamempertingkatkan kualiti hidup seseorangpesakit itu.TOPIK 9 Bakteria adalah mikroorganisma bersaizkecil di antara 0.3 ke 14 m. Bakteria tidakboleh dilihat dengan mata kasar tetapi bolehdilihat dengan menggunakan mikroskop.

Virus adalah mikroorganisma dan hanyadapat hidup dalam tisu-tisu hidup sepertidalam darah atau bendalir dalam badanmanusia atau haiwan. Kulat atau dalam istilah perubatan disebutFungi. Kulat adalah mikroorganisma selEukaryotic. Protozoa merupakan mikroorganisma yangmempunyai sel Eukaryotic. Protozoa adalahsel tunggal yang paling kecil dan bersaiz diantara 5 hingga 50 m. Mekanisme pertahanan manusia terbahagikepada dua iaitu mekanisme pertahananluaran dan dalaman. Lingkungan jangkitan sesuatumikroorganisma dapat diterangkan denganprinsip rangkaian jangkitan (chain ofinfection). Terdapat enam elemen utama

dalam rangkaian jangkitan yang salingberkaitan dalam menyebabkan berlakunyasesuatu jangkitan. Apabila Patogen memasuki badanseseorang dan hidup di dalamnya, seseorangitu dikatakan telah dijangkiti. SekiranyaPatogen itu membiak dan menyebabkanseseorang itu sakit, dia dikatakan telahmenghidap penyakit berjangkit. Sistem pertahanan atau imuniti badanadalah umpama bala tentera yang mengawal

sesebuah negara dari dicerobohi oleh musuh. Teknik Aseptik ialah kaedah khusus sertaprosedur tertentu yang digunakan dalamkeadaan yang amat terkawal yang bertujuanmengelak dan mencegah pencemaran olehPatogen atau lain-lain mikroorganismamerbahaya. Prinsip dalam kawalan jangkitan ialahmencegah jangkitan dengan caramemutuskan dan memusnahkan rangkaianjangkitan sesuatu penyakit. Sebahagian

organisma tidak secara serta-mertamenyebabkan sesuatu penyakit. Iabergantung kepada tahap ganas (virulence)dan tahap menakluki (invasiveness) sesuatuPatogen itu. Piawai pengawasan yang berkaitan denganpencegahan dan kawalan jangkitan dapatdilihat dalam beberapa perkara seperti polisidan peraturan, kumpulan atau jawatankuasapelaksana kawalan jangkitan, pendidikan danlatihan, kemudahan dan kelengkapan serta

persekitaran yang bersih.TOPIK 10 Bunyi bising bukan setakat memberi kesan

7/31/2019 Nota Ringkas HBHE3203

4/4

kepada masalah kesihatan secara fizikalmalah dalam aspek mental. Kebisingandiukur dengan Desibel (dB). Terdapat beberapa punca bunyi bising.Antaranya ialah punca secara semula jadidan buatan manusia. Tahap bunyi yang menimbulkan keadaankacau-bilau dan hingar-bingar kepadaseseorang sama ada di persekitaran kerjaatau semasa berehat di rumah bolehdianggap sebagai suatu bentuk kebisingan.Kebisingan inilah yang dimaksudkan sebagaipencemaran bunyi. Kesan bunyi bising kepada manusiaterbahagi kepada dua iaitu kesan kepadatelinga (auditory effect) dan kesan di luartelinga (non-auditory effect). Unit Kawalan Mutu Makanan (UKMM)

berperanan dalam merancang, melaksana,memantau serta menilai program dan aktivitiyang berkaitan dengan aspek keselamatan,kualiti serta kebersihan makanan. Matlamat utama Unit RancanganKebersihan Alam Sekitar (URKAS) adalahuntuk mewujudkan suatu persekitaran sihatdan sesuai serta mampu mendatangkankebaikan kepada kesihatan fizikal dan mentalpenghuni-penghuninya. Unit Kesihatan Am (UKA) adalah sebuah

unit yang bertanggungjawab terhadapbidang-bidang kesihatan am yangmenyokong unit-unit lain di dalam sesebuahorganisasi pejabat kesihatan. Simptom-simptom jangkitan yang berkaitandengan toksik boleh dilihat dari segipendedahan seseorang terhadap bahantersebut. Terdapat dua jenis pendedahaniaitu pendedahan yang teruk (acuteexposure) dan pendedahan yang kronik(chronic exposure). Antara bahan toksid yang bolehmenyebabkan penyakit kanser ialah bahanyang mengandungi Karsinogen. Debu danhabuk yang berterbangan di udara bolehmemasuki saluran pernafasan danmenyebabkan jangkitan pada paru-paru. Kawalan terhadap bahan-bahan toksikmemerlukan tahap teknologi dan kos yangtinggi. Tetapi jika dilihat dari segi keuntunganjangka panjang kepada alam sekitar dankesihatan penduduk, sememangnya

pengurusan yang cekap terhadap bahan atausisa toksik dari industri merupakan satulangkah yang wajib dilakukan oleh semuapihak.

Prinsip utama apabila menghadapi penyakitatau masalah kesihatan ialah perlumendapatkan rawatan dengan segera.