Kaedah Kartografi dan Grafik (AG 2433)

TUTORIAL 1: Bincangkan kepentingan kartografi kepada perancang Bandar ataupun ahli geografi

AHLI KUMPULAN

Bernadette BernardHT2002-4551Lee Yen Wei HT2002-4571

Tai Fui Vun HT2002-4592Sharon Pascol HT2002-4586

PENSYARAH

Encik Abdul Munir Hafizy Ladoni

Tarikh Hantar

15/07/2004

MASA TUTORIAL

11.00am-12.00am

1

Pengenalan

Kartografi menurut Mohd Faris Dziaudin dan Ruslan Rainis (2003) ialah paparan yang

menumpukan kepada bentuk proses komunikasi yang mana ia bersifat paparan imej

grafik seperti peta bagi menyampaikan maklumat tentang data dan perhubungan sosial

antara data-data tersebut. Manakala menurut Foziah Johar (1992) pula kartografi

merupakan teknik asas yang digunakan dalam kaedah mengurangkan ciri-ciri reruang

sesuatu kawasan yang luas dan merupakan sebahagian daripada muka bumi ini ke dalam

bentuk yang boleh dilihat. Daripada penjelasan kedua-dua penulis mengenai definisi

kartografi dapatlah dijelaskan bahawa bidang kartografi merupakan satu bidang sains,

iaitu persembahan data yang dipaparkan menjadi ringkas dan mudah untuk difahami

tambahan lagi dengan terhasilnya perisian-perisian baru dalam bidang kartografi.

Manakala bagi perancang bandar ataupun ahli geografi bidang kartografi

merupakan satu bidang yang penting dalam pekerjaan mereka. Menurut Foziah (1992)

perancang bandar merupakan satu kaedah pembentukan prinsip bagi memandu

pembentukan alam sekitar fizikal bagi kehidupan manusia. Ia juga dikatakan bahawa

perancangan merupakan satu proses yang lengkap dan memerlukan pertimbangan

terhadap semua aspek serta implikasi yang terlibat dalam pembangunan yang dilakukan.

Ini menunjukkan bahawa kartografi mempunyai peranan yang penting dalam bidang

perancangan bandar. Ini dapat dilihat melalui pengertian disiplin perancangan bandar dan

tugas-tugas yang dijalankan oleh seorang jururancang bandar serta mereka yang berkaitan

dengan perancangan fizikal.

2

2.0 Kepentingan Kartografi kepada Perancang Bandar

2.1 Menunjuk arah dan Memandu Perancangan dan Pembangunan Ruang pada

Peringkat Tempatan, Wilayah dan Nasional

2.1.1 Tempatan

Pada peringkat tempatan, terdapat jururancang bandar yang akan terlibat dalam

perancangan tempatan terperinci. Aspek-aspek yang diambil kira merupakan pelan

perincian guna tanah seperti perumahan, rumah kedai, pendidikan, industri serta guna

tanah yang lain. Susun atur melalui pelan yang terperinci menunjukkan lokasi sebenar

jenis bangunan serta kemudahan lain. Pelan yang disediakan juga meliputi rangkaian

sistem pengangkutan dan hubungan antara satu elemen guna tanah yang lain di dalam

sesuatu daerah tersebut. Contohnya bagi di Malaysia bagi peringkat tempatan, pelan-

pelan yang disediakan oleh perancang bandar dikendalikan di pejabat daerah masing-

masing melalui kelolaan dari peringkat wilayah.

Menurut Town and Regional Planning Department (2003-2004), pelan daerah

menentukan polisi-polisi dan cadangan pihak berkuasa tempatan bagi sesuatu daerah.

Manakala pelan Tempatan disediakan bagi kawasan tertentu di dalam liputan Pelan

Daerah yang memerlukan perancangan yang terperinci.

2.1.2 Wilayah

Selepas peringkat tempatan diikuti pula peringkat wilayah. Peringkat wilayah merupakan

bahagian bandar dan luar bandar. Peringkat wilayah merupakan satu rangka bidang atau

asas perancangan di peringkat tempatan. Jika dibandingkan dengan pelan tempatan, pelan

wilayah merupakan pelan jangka masa panjang dan mempunyai bidang yang lebih luas.

Selain itu, terdapat juga objektif-objektif pelan wilayah yang boleh dicapai

melalui penyediaan rangkaian pelan tempatan yang diselaraskan dengan baik antara satu

sama lain.

3

2.1.3 Nasional

Peringkat tertinggi bagi perancangan pembandaran di Malaysia ialah peringkat nasional.

Peringkat nasional merupakan perancangan strategi pembangunan yang berdasarkan

Rancangan Pembangunan Malaysia. Rancangan Pembangunan Malaysia ini merupakan

perancangan yang perlu disediakan lebih awal daripada pelan wilayah kerana daripada

rangka kerja pelan nasional, satu rangkaian pelan wilayah dan pelan tempatan dapat

dirangka dan diguna pakai (Foziah, 1992).

Contohnya pada peringkat nasional, antara kandungan dalam Rancangan

Malaysia Ke-8 ialah memajukan kawasan luar bandar. Oleh itu satu pelan kerja harus

disediakan untuk dikaji. Melalui pelan yang disediakan ini kajian jumlah penduduk,

penderiaan jauh (remote sensing), serta data-data lain kawasan tersebut seperti corak

penggunaan tanah digunakan untuk menghasilkan satu pelan yang dapat memasukkan

maklumat-maklumat dengan mudah.

Daripada ketiga-tiga perancangan dan pembangunan ruang pada peringkat

tempatan, wilayah dan nasional, ianya adalah saling berhubung kait antara satu sama lain.

Satu contoh yang dilakukan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Wilayah dan Kota

Kinabalu dalam menggunakan kaedah kartografi. Projek yang dijalankan ini adalah

Projek Pelan Alam Sekitar Tempatan (Environmental Local Plan – ELP). Projek tiga

tahun ini bermula pada bulan Oktober 2001. Matlamat jangka panjang projek ELP adalah

“Perancangan Gunatanah dan Pembangunan yang Mampan di negeri Sabah” (Projek

Perancangan Alam Sekitar, 2003-2004). Ini bermakna di dalam projek ini, ia memastikan

isu-isu alam sekitar adalah diintegrasikan ke dalam Pelan Daerah dan Pelan Tempatan

yang akan disediakan.

Dalam proses penyediaan pelan-pelan pembangunan tersebut, tiga pasukan

petugas khas telah ditubuhkan iaitu “Perancangan Spatial”, “Perancangan Alam Sekitar”

dan “Peningkatan Kesedaran dan Penglibatan Awam”. Pasukan petugas ini mempunyai

peranan khusus untuk memastikan bahawa kesemua isu-isu gunatanah serta isu-isu lain

yang berkaitan dengan perancangan adalah diteliti secara terperinci dalam penyediaan

pelan-pelan pembangunan.

4

Projek ELP yang telah selesai setakat ini ialah di Tuaran, Sandakan, dan Beaufort

masih dalam proses penyelidikan. Daripada laporan kajian yang dijalankan oleh ELP ini,

langkah terakhirnya ialah diserahkan kepada kabinet untuk dibincangkan sama ada ia

diluluskan atau tidak.

Selain itu, antara perisian yang digunakan oleh perancang bandar ialah “ARB

Sofware”. Perisian ini membekalkan perkhidmatan dalam lapangan kartografi yang

terdiri daripada Imagery Processing and Analysis, Spatial Data Development,

Environmental Consulting, Visualization, and IT Solution to government and private

sector clients (www.arbsoft.com/cartography.htm).

2.2 Alat Komunikasi untuk Menyalurkan Maklumat

Komunikasi juga merupakan aspek penting bagi perancang Bandar. Komunikasi ialah

pemindahan idea pengetahuan atau maklumat daripada individu kepada individu lain

(Foziah Johar, 1992). Bagi perancang bandar komunikasi kartografi adalah suatu bentuk

komunikasi grafik istimewa yang mana berbeza dengan komunikasi lisan. Komunikasi

lisan adalah bersifat rantaian. Idea dipersembahkan dalam suatu jujukan, membenarkan

penulis atau pengucap mengawal maklumat yang ingin disampaikan.

Berlainan pula persembahan peta yang digunakan oleh perancang bandar yang

mana peta bersifat sinoptik dan maklumat yang dipersembahkan adalah dalam bentuk

menyeluruh (holistic). Pengguna yang menerima peta tersebut akan menerima semua

maklumat dalam satu bentuk. Justeru itu perancang bandar dapat mengawal bagaimana

sesuatu maklumat diterima dengan menggunakan reka bentuk peta untuk menjelaskan

maklumat-maklumat penting sahaja.

Apabila sesuatu pelan tersebut dapat dihasilkan ia bukan sahaja digunakan oleh

sesuatu perancang bandar tersebut malah ia dapat dirujuk oleh agensi-agensi lain sama

ada kerajaan, swasta serta orang ramai. Data yang mudah difahami sememangnya mudah

untuk perancang bandar bertukar-bertukar maklumat di antara satu sama lain dengan

kemudahan teknologi masa kini seperti kemudahan komputer dan rangkaian komunikasi

yang semakin maju. Antaranya ialah penggunaan internet technologies to provide access

5

to spatial information and cartographic on the internet, within organizational intranets,

and the world wide web (www)

(www.ncgia.ucsb.edu/vqrenius/ppgis/papers/howard.html).

2.3 Memahami Interaksi antara Ruangan

Sebagai ahli perancang bandar, kartografi akan memudahkan mereka memahami

interaksi antara ruangan. Interaksi ruang selalunya berlaku dalam konteks geografi.

Ruangan yang dimaksudkan ialah kawasan permukaan bumi (ruangan makro) yang

mempunyai ciri-ciri yang tertentu dan boleh dipecah-pecahkan kepada unit-unit yang

berbeza. (Chan Ngai Weng, 1993). Setiap ruangan yang diwakilkan akan memberikan

satu gambaran jelas kepada ahli perancang bandar. Dengan ini, ahli perancang bandar

akan dapat menyusun kegiatan manusia dalam ruangan yang berbeza-beza antara satu

tempat dengan tempat yang lain.

Selain itu, satu interaksi pola ruang yang berbeza-beza akan wujud. Contoh yang

lebih jelas lagi berlaku apabila kegiatan manusia yang tinggal di kawasan-kawasan tanah

tinggi adalah berbeza dengan kegiatan mereka yang tinggal di kawasan-kawasan pinggir

pantai. Ahli perancang bandar akan mengambilkira aspek ini dalam merancang

pembangunan di kawasan tersebut seperti membina perkhdmatan kemudahan.

Kemudahan yang dibina perlulah bersesuaian dengan pola ruang yang terdapat di

kawasan tersebut. Jelaslah di sini, bidang perancangan melibatkan ruang dan perkaitan

yang erat antara ruang geografi.

2.4 Penyelesaian Masalah Ruangan yang Kompleks

Kepentingan kartografi kepada perancang bandar juga dapat dilihat dalam perspektif

penyelesaian masalah ruangan yang kompleks. Maklumat dan idea yang berguna ini

meliputi peta yang akan digunakan dalam perancangan. Menurut Mohd. Faris Dziauddin

& Ruslan Rainis, 2003 peta dalam kartografi boleh menjadi sumber data yang amat

berguna. Ahli perancang bandar yang memperolehi maklumat, akan berupaya

memikirkan penyelesaian yang sewajarnya.

6

Contoh masalah ruangan yang kompleks ialah wujud sesuatu kawasan yang tidak

dimajukan. Penggunaan peta akan mengenalpasti kawasan-kawasan yang sesuai

dijadikan pembangunan aktiviti tanah. Aktiviti pembangunan tanah akan mengurangkan

ruang tanah yang terbiar atau tidak dimajukan. Dengan ini, ahli perancang bandar akan

dapat merancang pelan-pelan pembangunan guna tanah dengan lebih berkesan dan

efisyen.

2.5 Mengklasifikasi Kegunaan Tanah dan Kawasan Kawalan.

Dalam sesuatu perancangan dan pembangunan, pelan yang digunakan tidak hanya

menjurus kepada pembangunan aktiviti ekonomi tetapi mengambil kira juga

perlindungan kawasan yang mempunyai nilai estetika yang tinggi. Kartografi akan

membolehkan ahli perancang bandar mengklasifikasi kegunaan tanah dan kawasan

kawalan. Melalui pemerhatian peta, ahli perancang bandar akan menyediakan pelan

untuk mengenalpasti kawasan yang akan dilindungi, Kawasan yang dilindungi

berdasarkan kepada keunikan dan nilai estetika kawasan tersebut. Ahli perancang bandar

akan menghadkan atau menghalang pembangunan yang boleh menimbulkan kerosakan

kepada kawasan tersebut. (Mohd. Faris Dziauddin & Ruslan Rainis, 2003)

Melihat kepada kajian kes di Daerah Beaufort dan Kuala Penyu yang diliputi oleh

beberapa petunjuk guna tanah. Contohnya terdapat kawasan bakau, kawasan hutan, dan

kawasan pertanian. Petunjuk guna tanah yang diperolehi oleh ahli perancang bandar akan

menghadkan skop pembangunan masa hadapan daerah terlibat dengan menetapkan

kawasan yang boleh dibangun atau dimajukan kepada beberapa kawasan kecil di

sepanjang kawasan pesisiran pantai, di sepanjang jalan-jalan utama dan berhampiran

dengan pusat penduduk seperti Pekan Beaufort, Membakut, Kg.Brunei, Gadong, Kota

Klias, Weston, Kuala Penyu, Kayul, Menumbok dan Mempakul. (Pelan Baru Daerah

Beaufort, 2004). Sehubungan dengan itu, pengklasifikasian guna tanah dan kawalan

tanah akan dapat mengekalkan kawasan yang dilindungi.

7

2.6 Menilai Ketepatan Maklumat Permukaan Tanah

Kepentingan lain kartografi kepada perancang bandar ialah penilaian ketpatan maklumat

permukaan tanah boleh deperolehi, Dalam kartografi, penggunaan gambar satelit dapat

menunjukkan maklumat atau ciri-ciri terkini permukaan bumi yang dilihat dari angkasa

lepas. Sempadan daerah juga boleh ditunjukkan dengan petanda garis hitam. Imej satelit

merupakan satu alat penting dalam pembuatan pelan memandangkan bahawa ianya

menunjukkan kawasan-kawasan dari perspektif yang lebih luas. (Pelan Baru Daerah

Beaufort, 2004)

Bila imej ini ditindihkan dengan maklumat permukaan bumi seperti sungai dan

pantai, yang terkandung dalam peta Sistem Maklumat Geografi (GIS), ahli perancang

bandar akan dapat mengaplikasikan imej ini sebagai satu alat untuk menetapkan dengan

tepat agihan guna tanah. Dalam pada itu juga, ahli perancang bandar juga akan

mengenalpasti ciri-ciri geografi penting seperti Banjaran Crocker dan persisiran pantai.

Dengan ini ahli perancang bandar serta pihak berkuasa tempatan akan dapat menilai

ketepatan maklumat permukaan tanah. Seterusnya Jabatan Perancangan Bandar dan

Wilayah menggunakan maklumat berkenaan untuk menentukan persempadanan yang

tepat di lapangan atau kawasan terlibat.

2.7 Sebagai Bahan Rujukan untuk Penyelidikan

Menurut Mohd Fariz Dziauddin dan Ruslan Rainis (2003), kartografi ialah suatu bidang

yang berkaitan dengan peta. Peta merupakan salah satu sumber yang penting bagi ahli

geografi untuk membuat penyelidikan. Peta didefinisikan sebagai satu lukisan berskala

yang menunjukkan sebahagian atau keseluruhan muka bumi yang dipindahkan ke atas

suatu permukaan yang rata. Melalui kartografi, ahli geografi dapat meneliti dan membuat

kajian sama ada menyelesaikan masalah penduduk yang sedang dihadapi ataupun

membuat ramalan awal bagi tujuan keseimbangan secara globa.

Dengan itu, ahli geografi memikul tanggungjawab untuk membuat penyelidikan

dari ke semasa ke semasa. Semasa membuat penyelidikan sesuatu isu, ahli geografi biasa

akan menggunakan banyak kaedah kartografi untuk mengukuhkan kaji selidiknya.

8

Kefahaman dalam menggunakan kartografi itu sangat penting supaya dapat mengumpul,

organisasi dan manipulasi data yang dihasilkan melalui kajian lapangan. Ahli geografi

dapat menentukan peta mana yang paling sesuai untuk penyelidikannya. Terdapat tiga

peta mengikut kesesuaian ahli geografi memanipulasikan ke dalam kajian

penyelidikannya.

Pertama ialah peta mental yang membolehkan ahli geografi menggambarkan imej

kajian sama ada sesuatu tempat atau fenomena melalui pemikiran atau secara ilusterasi.

Contohnya, penyelidikan tentang urbanisasi penduduk di Malaysia akan membolehkan

ahli geografi memberikan tumpuan kepada imej-imej orang yang tinggal di wilayah yang

berlainan dan wilayah yang menjadi tumpuan penduduk. Ahli geografi dapat memikir

secara ilusterasi faktor-faktor yang menyebabkan penduduk banyak tertumpu di sesuatu

wilayah seperti Petaling Jaya, misalnya faktor peluang pekerjaan, kemudahan asas dan

bentuk muka bumi yang rata.

Kedua ialah peta maya iaitu suatu persembahan digital data ruangan yang mana ia

boleh digunakan dalam perhubungan dengan perisian pemetaan bagi menghasilkan

paparan grafik. Peta ini misalnya boleh membantu ahli geografi membuat pembentangan

selepas tamatnya sesuatu penyelidikan, boleh simpan secara hasilan sementara (softcopy)

dan sebagai rujukan pada masa depan.

Peta ketiga ialah peta sebenar. Secara tradisionalnya, peta ini dilukis

menggunakkan pen dan dakwat manual. Tetapi mengikut pengedaran ia sudah dihasilkan

oleh pembuatan cetakan kekal peta maya yang dihasilkan menggunakan sesetengah jenis

komputer grafik. Ini bermaksud ahli geografi dapat menghasilkan peta melalui sesuatu

perisian grafik dan dipaparkan secara output atau hasilan kekal (hardcopy)untuk

menghasilkan imej kekal di atas kertas. Dengan itu, jelas menggambarkan bahawa

kartografi sangat penting dalam penyelidikan seseorang ahli geografi.

2.8 Sebagai Alat Aplikasi Sistem Maklumat Geografi

Menurut Ruslan Rainis dan Noresah Mohd. Shariff (1998) yang memetik kata Clarke

menyatakan bahawa sistem maklumat geografi (SMG) ini bermaksud satu sistem

berbantukan komputer untuk mengumpul, menyimpan, mendapat semula, mengubah atau

9

mentransformasi dan memapar data ruang. Sistem ini memerlukan maklumat data

kartografi untuk menjadikan imej kartografi sebagai output utama dalam SMG. Seperti

kata M.J. Kraak dan F.J. Ormeling, pengetahuan kartografi diguna pakai dalam SMG

untuk mencipta suatu visualisasi. SMG mampu mengintegrasikan data ruangan melalui

kaji selidik, remote sensing, database statistik dan peta kitar semula.

Ahli geografi menghasilkan peta melalui kefahaman kartografi dan diaplikasikan

dalam SMG bagi mendapat sesuatu imej kartografi yang lebih menarik dan kekal

dihasilkan bagi tujuan membolehkan mereka atau ahli kartografi membuat berbandingan

perubahan fenomena yang berlaku dari semasa ke semasa. Ia juga memudahkan kerja-

kerja membuat pengiraan kerana sistem ini hanya menekan papan kekunci dan secara

automatik ia akan mengira sama ada keluasan tanah, pertumbuhan penduduk atau

panjang sesuatu objek dengan tepat sekali.

Terdapat elemen-eleman kartografi membantu memudahkan pembacaan dan

pentafsiran. Elemen ini dalam SMG biasanya diplotkan terakhir selepas semua elemen

grafik yang diperlukan diplotkan. Elemen-elemen ini termasuklah tajuk, label, petunjuk,

teks, skala dan tanda utara. Keadaan ini kelihatan betapa pentingnya kartografi kepada

ahli geografi untuk menghasilkan perisian yang canggih bagi mengaplikasikan kartografi

dalam komputer. Dengan kata lain, SMG membolehkan kartografi dipaparkan melalui

digital memberi bantuan kepada ahli geografi memcari cara penyelesaian yang lebih

mudah daripada kartografi tradisional.

2.9 Memahami Pertalian atau Interaksi antara Ruang

Peta yang dikaji oleh bidang kartografi akan memudahkan ahli geografi melihat pertalian

atau interaksi antara ruang. Menurut Ruslan Rainis dan Noresah Mohd. Shariff (1998),

peta dapat menyembahkan perletakan sesuatu fenomena secara realatif dari segi

pertaliannya dengan fenomena lain mengikut konsep orientasi, iaitu jarak dan arah,

penghubungan dan perdampingan dan kandungan. Peta yang menggunakan sistem

koordinat dapat mengenal pasti dan mengukurkan sifat-sifat antara pertalian ruangan

secara tepat. Hal ini disebabkan peta kartografi dapat mendefinisikan satu kelas entiti

khas, iaitu pasangan entiti dalam sesuatu ruangan. Keadaan ini dapat membantu ahli

geografi mengumpul data-data yang berkaitan dengan hubungan antara ruangan.

10

Sebagai contoh, melalui persembahan kartografi, perletakan Universiti Sains

Malaysia boleh dinyatakan sebagai lapan kilometer dari Lapangan Terbang Bayan Lepas

(dari segi perhubungan atau interaksi), di sebelah kiri Jalan Sultan Azlan Syah bagi

perjalanan dari perjalanan dari Lapangan Terbang Bayan Lepas ke Gelugor (dari segi

perdampingan), disebelah timur laut Lapangan Terbang Bayan Lepas (dari segi arah) atau

di dalam Daerah Timur Laut Pulau Pinang (dari segi kandungan). Dalam konteks ini, ahli

geografi boleh mengkaji tentang pertalian entiti-entiti yang terdapat di ruangan ini, iaitu

Universiti Sains Malaysia dengan Lapangan Terbang Bayan Lepas dan Jalan Sultan

Azlan Syah.

Selain itu, dalam peta kartografi, ahli geografi boleh melihat empat pertalian

yang ternyata dalam entiti-entiti yang sama jenis atau dalam jenis-jenis yang berlainan.

Misalnya, pertalian ruangan yang boleh wujud termasuklanh antara titik dengan titik, titik

dengan kawasan, titik dengan garisan, garisan dengan gariasan dan kawasan dengan

kawasan. Contoh-contoh pertalian antara titik dengan titik ialah “dalam lingkungan”

seperti cari semua titik pelanggan yang terletak dalam lingkungan satu kilometer dari

suatu pusat perdagangan. Pertalian ini penting kepada ahli geografi supaya mereka boleh

menentu sama ada sesuatu jalan raya menyeberangai sungai, mencari semua jalan yang

terletak dalam lingkungan atau kilometer dari sesuatu jalan kereta api dan menentukan

sama ada sesebuah sungai mengalir ke sungai yang lain.

Di samping itu, peta kartografi memudahkan ahli geografi melihat atau mengkaji

tentang pertalian antara sungai dan kawasan yang boleh wujud. Misalnya dalam keadaan

“dilalui” (seperti mencari semua jenis tanih yang dilalui oleh lebuh raya ini) dan

“bersempadan” (seperti menentukan sama ada sungai ini membentuk sebahagian

daripada sempadan negeri itu). Satu lagi pertalian yang penting ialah antara kawasan

dengan kawasan seperti “tindinan”, yang terletak dengan” dan “yang berdampingan

dengan”. Pertalian ini penting ahli geografi dalam pelbagai tujuan sperti mengenal pasti

semua keseksanaan antara jenis-jenis tanih dalam peta tanih dengan jenis-jenis guna

tanah dalam peta yang lain, mencari tasik yang terdekat dengan kawasan hutan yang

terbakar dan tentukan sama ada dua kawasan tertentu berkongsi sempadan yang sama.

11

2.10 Mengaplikasikan Teori atau Model Geografi

Bidang kartografi membolehkan ahli geografi menganalisis ruangan berdasarkan entiti-

entiti yang disembahkan dalam peta. Keadaan ini telah memudahkan ahli geografi

mengaplikasikan teori-teori geografi dalam sesuatu ruangan. Peta kartografi dapat

mewakili dunia sebenar dalam objek atau skala yang kecil dalam peta. Dalam konteks ini,

peta telah menjadi sumber data berguna yang dapat memberikan persepsi sejarah. Dalam

konteks ini, peta kartogafi dapat menyediakan maklumat dan idea yang berguna kepada

ahli-ahli geografi tentang apa yang telah berlaku ke atas sesuatu landskap bagi tempoh

100 tahun. Keadaan ini membolehkan ahli-ahli geografi mengaplikasi atau mencadang

sesuatu model guna tanah yang sesuai dengan aktiviti guna tanah yang telah disembahkan

dalam peta kartografi.

Kesinambungan itu, ahli geografi boleh menggunakan model guna tanah untuk

menganalisis tentang sejauh manakah model ini dapat diaplikasikan dalam peta dulu dan

peta terkini. Peta kartografi yang direkod dalam tempoh yang berbeza dapat

mempersembahkan perkembangan entiti-entiti dalam sesuatu ruangan pada tempoh masa

yang berbeza. Keadaan ini memudahkan ahli geografi membuat perbandingan tentang isu

perkembangan sesuatu ruangan secara tepat. Misalnya, peta kartografi yang dikaji antara

tahun 1857 hingga 1930 telah memudahkan Hoyth mengaplikasikan teori guna tanah ke

atas perubahan-perubahan yang dialami di bandaraya Chicago (Brodford dan Kent,

1981).

Peta kartografi yang pelbagai jenis telah memudahkan ahli geografi

mengaplikasikan model geografi berdasarkan tujuan yang berlainan. Misalnya peta

bulatan yang bertujuan untuk melambangkan taburan dan jumlah sesuatu fenomena,

khususnya taburan penduduk di sesuatu ruangan telah memudahkan ahli goegrafi

mengaplikasikan model pertumbuhan penduduk, seperti piramid progresif dan piramid

mantap untuk mengkaji tentang kadar pertumbuhan penduduk di sesuatu tempat.

Manakala peta tematik yang menggambarkan sejenis fenomena di sesuatu ruangan

membolehkan ahli geografi menganalisis tentang model pengangkutan yang digunakan

dalam perkembangan sistem pengangkutan di dalam ruangan tersebut.

12

Dalam konteks ini, setiap jenis peta kartografi telah memainkan fungsi yang

masing-masing dalam menggambar dan mempersembahkan entiti-entiti yang terdapat di

dalam dunia sebenar. Penghasilan peta kartografi ini telah memudahkan ahli geografi

mengaplikasikan teori atau model geografi kerana bidang ini memudahkan ahli geografi

memperoleh maklumat tepat yang berkaitan dengan entiti-entiti dunia sebenar. Keadaan

ini memudahkan mereka membuat analisis tentang teori yang sesuai untuk digunakan

dalam menerangkan sesuatu perubahan fenomena dalam ruangan.

13

Kesimpulan

Sebagai kesimpulannya, bidang kartografi telah memberi sumbangan yang besar kepada

perancang bandar, bahkan ahli-ahli geografi. Perkembangan bidang kartografi telah

memudahkan perancang bandar untuk membuat pelan pembangunan. Keadaan ini

menyebabkan perancangan bandar boleh dilaksanakan secara sistematik. Hal ini penting

kepada semua negara, khususnya negara sedang membangun dan negara mundur supaya

dapat mencapai objektif pembangunan mampan yang dapat memaksimumkan

penggunaan sumber, pada masa yang sama tidak menjejaskan kualiti alam sekitar.

Bidang kartografi penting kepada ahli geografi dari segi menganalisis pertalian

ruangan, mengaplikasikan teori goegrafi. Hasil bidang kartografi akan dijadikan sebagai

rujukan masa depan. Perkara ini dapat membawa kepada perkemabangan bidang geografi

kerana bidang ini telah membekalkan banyak maklumat yang tepat kepada ahli-ahli

geografi untuk membuat analisis dan penyelidikan.

14

BIBLOGRAFI

Foziah Johar, (1992), Pengenalan Kartografi untuk Perancang Bandar, Dewan

Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.

Mohd Faris Dziauddin dan Ruslan Rainis, (2003), Pengenalan kepada

Kartografi.Pearson Prentice Hall. Selangor.

MG Brodford dan W. A. Kent, (1981), Geografi Manusia: Teori-teori dan

Penggunaannya. Fajar Bakti, Kuala Lumpur.

M.J. Kraak dan F.J. Ormeling. (1996). Cartography Visualization of spatial data.

Singapore. Longman.

Ruslan Rainis dan Noresah Mohd Shariff, (1998), Sistem Maklumat Geografi, Dewan

Bahasa dan Pustaka, Selangor Darul Ehsan.

Pameran Pertama (10-11 Oktober 2003), Projek Perancangan Alam Sekitar (2003-2004),

Projek Usahasama dengan Majlis Daerah Beaufort, Jabatan Perancang Bandar dan

Wilayah, Sabah dan Danida, Danish Ministry of Foreign Affairs

www.ncgia.ucsb.edu/vqrenius/ppgis/papers/howard.html

www.arbsoft.com/cartography.html

15