PENGENALAN KEPADA

PERUNDANGAN KESELAMATAN

DAN KESIHATAN PEKERJAAN

1

PCU 1104KURSUS PERATURAN DAN

KESELAMATAN MAKMAL KIMIA11-12 MEI 2010

HASIL PEMBELAJARAN

Selepas sesi ini, anda dapat;

Menerangkan punca kemalangan

pekerjaan

Membincangkan aspek penting Akta

Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan

(Akta 514)

2

PENGENALAN

Pekerjaan dan kemalangan

◦ mengapa berlakunya kemalangan di

tempat kerja?

3

4roslansabri @ SAFETY UTAMA Training & Management Services

5

1. Faulty attitude (kesalahan sikap) 142. Failure to recognize potential hazards 12

(gagal mengenalpasti hazad)3. Faulty judgement of speed or distance 12

(kesilapan menyelaras kelajuan atau jarak)4. Impulsiveness (desakkan) 105. Irresponsibility (tidak bertanggungjawab) 86. Failing to keep attention constant 8

(kegagalan mengekalkan perhatian)7. Nervousness and fear (gementar dan takut) 6

Peratus

%

SEBAB UTAMA KEMALANGAN

6

8. Defective vision (penglihatan tidak sempurna) 49. Organic diseases (penyakit organik) 410. Slow reaction (tindakbalas pelahan) 411. High blood pressure (tekanan darah tinggi) 212. Senility (lemah/tua) 213. Worry & depression (bimbang & muram) 214. Fatigability (Mengantuk) 215. Improper distribution of attention 2

(pengedaran perhatian yang tidak sempurna)16. Inexperience (tiada/kurang pengalaman) 217. Miscellaneous (lain-lain /pelbagai) 6

Peratus %

KECEDERAAN & PENYAKIT

Maut

Lumpuh

Lahir cacat

Cacat fisikal – buta, pekak, hilang deria

sentuh, kudung

Penyakit kanser, rosak limpa dan ginjal,

lemah jantung.

7

Keselamatan?

Kenapa penting

◦ Diri

◦ Ibubapa/anak

Apa itu keselamatan

◦ Polis dan tentera – perlu keselamatan?

◦ Tempat kerja, rumah, jalan raya

◦ Konsep risiko

8

Istilah

Safety (keselamatan) bukan security (jaga)

Kita perlukan security untuk jaga

keselamatan kita dari bahaya keganasan.

Satu kewajipan menjaga keselamatan diri

sebagai saorang Muslim

Konsep berani vs takut

9

SEJARAH PERUNDANGAN KKP DI

MALAYSIA

The Selangor Boiler Enactment 1892

The Perak Boiler Enactment 1903

The Pahang Boiler Enactment 1908

The Negeri Sembilan Boiler Enactment 1908

Federal Machinery Enactment 1913

Machinery Ordinance 1953

Akta Kilang dan Jentera Akta 1967 (AKJ 1967)

Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994 (AKKP 1994)

10

KESELAMATAN DAN KESIHATAN

PEKERJAAN 1994

Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan

1994 (AKKP 1994)

Skop Perundangan:

◦ Melindungi keselamatan dan kesihatan pekerja di

semua sektor ekonomi

11

PENGUATKUASAAN

Jabatan Keselamatan dan Kesihatan

Pekerjaan

Di antara fungsi-fungsi:

◦ Menguatkuasakan AKJ 1967 dan AKKP 1994

◦ Menjalankan kerja galakan dan promosi

◦ Mengkaji perundangan sedia ada

◦ Memberi khidmat nasihat dan kepakaran

◦ Menjadi sekretariat kepada Majlis Negara Bagi

Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (National

Council for OSH)12

FALSAFAH DAN PRINSIP AKTA

Tanggungjawab memastikan keselamatan dan

kesihatan di tempat kerja terletak di atas

mereka yang mewujudkan risiko dan mereka

yang bekerja dengan risiko tersebut

◦ Peraturan Kendiri (Self Regulation)

◦ Perundingan

◦ Kerjasama dan penglibatan pekerja

13

PERUNTUKAN LANJUT BAGI…

Memastikan keselamatan, kesihatan & kebajikan

orang sedang bekerja

Melindungi orang lain terhadap risiko keselamatan

atau kesihatan berkaitan aktiviti orang sedang

bekerja

Menubuhkan Majlis Negara bagi Keselamatan dan

Kesihatan Pekerjaan (National Council for OSH)

Perkara yang berkaitan dengannya

14

AKKP 1994

• Pernyataan Dasar Am Keselamatan & Kesihatan Majikan (Pengecualian) 1995*

• Kawalan Terhadap Bahaya Kemalangan Besar Dalam Perindustrian, CIMAH 1996

• Jawatankuasa Keselamatan & Kesihatan, SHC 1996*

• Pengelasan, Pembungkusan & Pelabelan Bahan Kimia Berbahaya, CPL 1997*

• Pegawai Keselamatan & Kesihatan, SHO 1997

• Larangan Penggunaan Bahan, 1999*

• Penggunaan & Standard Pendedahan Bahan Kimia Berbahaya Kepada Kesihatan, USECHH 2000*

• Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian Berbahaya,

Keracunan Pekerjaan & Penyakit Pekerjaan, NADOOPOD 2004*

15

KANDUNGAN OSHA 1994

Lima belas (15) Bahagian

1. Permulaan (Preliminary);

2. Perlantikan Pegawai (Appointment of Officers);

3. Majlis Negara bagi Keselamatan & Kesihatan

(National Council for OSH);

4. Kewajipan Am Majikan & Orang Yang Bekerja

Sendiri (General Duties of Employers and Self-

Employed Persons);

16

5. Kewajipan Am Perekabentuk, Pengilang &

Pembekal (General Duties of Designers,

Manufacturers and Suppliers);

6. Kewajipan Am Pekerja (General Duties of

Employees);

7. Organisasi Keselamatan & Kesihatan (Safety

and Health Organizations);

17

KANDUNGAN OSHA 1994

KANDUNGAN OSHA 1994

8. Pemberitahuan Mengenai Kemalangan, Kejadian; Berbahaya, Keracunan Pekerjaan & Penyakit Pekerjaan & Siasatan (Notification of Accidents, Dangerous Occurrence, Occupational Poisoning and Occupational Diseases and Inquiry);

9. Larangan Terhadap Penggunaan Loji atau Bahan (Prohibition Against Use of Plant or Substance);

10. Tataamalan Industri (Industry Codes of Practice);

18

KANDUNGAN OSHA 1994

11. Penguatkuasaan & Penyiasatan (Enforcement

and Investigation);

12. Liabiliti bagi Kesalahan (Liability for Offences);

13. Rayuan (Appeals);

14. Peraturan-peraturan (Regulations);

15. Pelbagai (Miscellaneous).

19

BAHAGIAN I: PERMULAAN

(PRELIMINARY)

[Seksyen 1(2)&(3)] Tajuk Ringkas & Pemakaian

Orang Bekerja

◦ Di semua sektor ekonomi dalam Jadual

Pertama termasuk perkhidmatan awam dan

pihak berkuasa;

◦ Kecuali di atas kapal atau angkatan tentera.

20

JADUAL PERTAMASubseksyen 1(2)

Pengilangan;

Perlombongan &

Penguarian;

Pembinaan;

Pertanian, Perhutanan &

Perikanan;

Kemudahan;

Elektrik, Gas, Air &

Perkhidmatan Kebersihan;

Pengangkutan, Penyimpanan &

Komunikasi;

Perdagangan Borong & Runcit;

Hotel & Restoran;

Kewangan, Insuran, Harta

Tanah & Perkhidmatan

Perniagaan;

Perkhidmatan Awam & Pihak

Berkuasa Berkanun;

21

BAHAGIAN I: PERMULAAN

(PRELIMINARY)

Seksyen 3 Tafsiran

“Industri”-perkhidmatan awam, pihak berkuasa berkanun atau mana-mana aktiviti ekonomi dalam Jadual Pertama;

“Loji”- Apa-apa jentera, kelengkapan, perkakas, alat atau peralatan, apa-apa komponennya dan apa-apa yang dipasang, disambung dan diperlengkapkan padanya;

22

BAHAGIAN I: PERMULAAN

(PRELIMINARY)

Seksyen 3 Tafsiran

Majikan-majikan langsung atau utama atau kedua-duanya;

◦ Majikan langsung- berhubungan pekerja yang diambil khidmat oleh atau melaluinya;

◦ Majikan utama-pemunya suatu industri termasuk pengurus; penghuni; wakil disisi undang-undang; mana-mana kerajaan, pihak berkuasa tempatan atau badan berkanun;

23

BAHAGIAN I: PERMULAAN

(PRELIMINARY)

Seksyen 3 Tafsiran

“Pekerja”- seseorang yang diambil kerja dengan diberi gaji di bawah kontrak perkhidmatan;

“Penghuni”- seseorang yang menguruskan atau mengawal tempat kerja;

“Tempat kerja”- Premis tempat orang bekerja atau yang digunakan untuk penyimpanan loji atau bahan;

24

BAHAGIAN I: PERMULAAN

(PRELIMINARY)Seksyen 3 Tafsiran

“Premis”- termasuk- Mana-mana:

◦ Tanah, bangunan atau bahagian mana-mana

bangunan;

◦ Kenderaan, vesel atau pesawat udara;

◦ Apa-apa pepasangan di atas tanah, pepasangan di

luar pesisir atau di atas dasar atau terapung di atas

mana-mana air;

◦ Khemah atau struktur bolehalih;

25

BAHAGIAN I: PERMULAAN

(PRELIMINARY)

Seksyen 3 (2) Tafsiran

Risiko yang berbangkit daripada aktiviti orang

bekerja termasuk risiko berkaitan dengan:

◦ Cara pengusahan yang dijalankan;

◦ Loji atau bahan yang digunakan;

◦ Keadaan premis yang digunakannya.

26

BAHAGIAN I: PERMULAAN

(PRELIMINARY)

Seksyen 3 (3) Tafsiran

Kerja – kerja sebagai seorang pekerja atau

sebagai orang yang bekerja sendiri;

Seseorang sedang bekerja sepanjang masa dia

berada di tempat kerjanya;

Oang yang bekerja sendiri sedang bekerja

sepanjang masa dia menumpukan masa sebagai

orang yang bekerja sendiri.

27

BAHAGIAN I: PERMULAAN

(PRELIMINARY)

Seksyen 4 TUJUAN AKTA

Memastikan keselamatan, kesihatan dan

kebajikan orang yang bekerja;

Melindungi keselamatan atau kesihatan orang

lain, selain daripada pekerja yang berada di

tempat kerja;

Copyright@NIOSH 2005/1 28

BAHAGIAN I: PERMULAAN

(PRELIMINARY)

Seksyen 4 TUJUAN AKTA

Mempromosikan persekitaran pekerjaan yang bersesuaian dengan kehendak fizikal dan mental pekerja;

Mewujudkan satu kaedah ke arah sistem perundangan berdasarkan peraturan dan tataamalan industri.

29

Hazard Identification

30

SOURCES OF HAZARDS

Man Unsafe acts

Machinery Installation, layout and design of equipment

Materials Substances such as chemicals and gases use in the workplace

Method The way people carry out their work

Media Workplace condition i.e. air quality, ventilation, lighting, noise, vibration etc.

31

Classification and

Potential Sources of Hazards

Classification of Hazards

Example of Potential Sources of Hazards

Mechanical Pinch points, sharp points and edges, overload or force a tool beyond its capabilities and grinding wheel without guard

Electrical Electrical cord insulation damaged, electrical face plate or cover broken or missing and fan cord insulation pulled loose

Biological Exposed to airborne and blood borne viruses, bacteria and fungus

32

Classification and

Potential Sources of Hazards

Classification of Hazards

Example of Potential Sources of Hazards

Chemical Exposed to carcinogens chemicals, sensitizers and corrosive chemicals.

Ergonomics Repeated exposure to unnatural postures and unnatural movement, wrong design of workstation, tools and task.

Psychological Stress, sexual harassment and violent at work.

33

KESELAMATAN PEJABAT

(OFFICE SAFETY)

34

HASIL PEMBELAJARAN

Di akhir sesi ini anda akan dapat:

menyenaraikan 4 kategori hazard di pejabat

menyenaraikan sekurang-kurangnya 7 langkah-

langkah keselamatan di pejabat

35

SKOP

Jenis Hazad di pejabat

Kemalangan dan Penyakit

Langkah keselamatan dan Kesihatan

Peruntukan Perundangan

Kesimpulan

36

HAZARD DI PEJABAT

Senaraikan hazard mengikut kategori berikut:

Fizikal

Kimia

Biologi

Ergonomik

37

JENIS HAZARD FIZIKAL

Elektrik

Peralatan/mesin

Pengalihudaraan

Pencahayaan

Sinaran

Suhu

Kebakaran

38

JENIS HAZARD KIMIA

Debu - habuk daripada perabut, permaidani

Gas & wasap

◦ Penjanaan gas ozon daripada

peralatan fotokopi & pencetak laser

◦ Asap rokok

◦ Perabut baru

39

JENIS HAZARD BIOLOGI

Dari sistem pendinginan udara (air-conditioning

system)

Bakteria / virus

40

JENIS HAZARD ERGONOMIK

Tegasan fizikal (physical stress)

Tekanan mental (mental stress)

Penggunaan peralatan seperti komputer, meja,

kerusi yang tidak sesuai

Mengangkat beban

41

KEMALANGAN DAN

PENYAKIT

Terjatuh dari tempat tinggi (semasa

menyusun atau menurunkan fail dari rak

yang tinggi)

Terjatuh pada aras yang sama (tergelincir

atau tersangkut pada halangan seperti wayar

elektrik atau permaidani rosak di lantai )

Kebakaran (litar pintas, puntung rokok)

42

KEMALANGAN DAN

PENYAKIT

Tersentuh dengan permukaan panas atauarus elektrik (wayar terdedah)

Terdedah pada bahan kimia (gam, pelarut)

Terdedah pada sinaran [ultra ungu (UltraViolet), cahaya matahari yang berlebihan danUnit Paparan Visual (Video Display Unit)]

43

KEMALANGAN DAN

PENYAKIT

Masalah biologi [sick building syndrome, virus,

bakteria, binatang/serangga yang merayap

(lipas, tikus), tumbuhan perhiasan yang hidup]

Masalah organ deria (senses) [penglihatan

(glare), bau, pendengaran (pekak), getaran]

44

KEMALANGAN DAN

PENYAKIT

Tersepak barangan di laluan kerja (laci

kabinet yang terbuka, kotak di lantai)

Tersentuh benda tajam (pisau, gunting,

pemotong kertas)

45

LANGKAH KESELAMATAN

DAN KESIHATAN

Membentuk satu dasar keselamatan dan

kesihatan (safety and health policy) yang

bertulis

Menubuhkan satu jawatankuasa keselamatan

dan kesihatan (safety and health committee)

yang merangkumi wakil pihak pengurusan dan

wakil pekerja

46

LANGKAH KESELAMATAN

DAN KESIHATAN

Melatih pekerja dalam aspek

keselamatan dan kesihatan pekerjaan

(contoh: drill kebakaran (fire drill),

mengangkat beban secara manual)

Menyediakan buku panduan

keselamatan dan kesihatan pekerjaan

untuk kakitangan

47

LANGKAH KESELAMATAN

DAN KESIHATAN

Menyediakan prosedur kerja selamat (SOP)

bagi aktiviti kerja berisiko tinggi (contoh:

menyusun fail di atas rak tinggi)

Memeriksa dan memantau keadaan tempat

kerja dengan menggunakan senarai semak

(checklist) dari masa ke semasa

48

LANGKAH KESELAMATAN

DAN KESIHATAN

Mengadakan pelan tindakan kecemasan

[Emergency Response Plan (ERP)]

Menubuh dan melatih pasukan tindakan

kecemasan [emergency response team

(ERT)]

49

LANGKAH KESELAMATAN

DAN KESIHATAN

Mempertingkatkan kekemasan (housekeeping) tempat kerja

Menyusunatur kelengkapan pejabatdengan baik

Menyediakan peraturan keselamatandan kesihatan serta penguatkuasaan(contoh: larangan merokok)

50

LANGKAH KESELAMATAN

DAN KESIHATAN

Menyediakan laluan yang mencukupi

Mengadakan peralatan (mekanikal)

mengangkat beban yang sesuai pada kerja

Menyenggara peralatan dan mesin

51

LANGKAH KESELAMATAN

DAN KESIHATAN

Menyediakan ruang khas untukmenyimpan bahan berbahaya sertamelabelkan setiap bekas bahan

Menyediakan peralatan kecemasan(alat pemadam api, hose reel, penggera,kotak pertolongan cemas)

Menganjur kempen keselamatan dankesihatan pekerjaan

52

LANGKAH KESELAMATAN DAN

KESIHATAN

Menghantar kakitangan untuk pemeriksaankesihatan atau kaunseling

Memberikan latihan induksi kepada kakitanganbaru

Mendapatkan komitmen sepenuhnya darimajikan dan pekerja

53

KEHENDAK PERUNDANGAN

Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994

Seksyen 15, Kewajipan am majikan

Garis panduan keselamatan dan kesihatan

pejabat terbitan JKKP

Akta Bekalan Elektrik 1990

Akta Perkhidmatan Bomba 1988

Undang-undang kecil bangunan seragam

1984

54

KESIMPULAN

Pejabat mempunyai pelbagai hazard yang

boleh menyebabkan kemalangan dan

penyakit.

Kejadian ini boleh dicegah dengan mengambil

langkah keselamatan dan kesihatan yang telah

dibincangkan.

55

KESIMPULAN

Terdapat beberapa peruntukan perundangan

serta garis panduan sama ada secara khusus

atau am yang menggariskan peruntukan

berkaitan keselamatan dan kesihatan

pekerjaan di pejabat atau keselamatan

bangunan.

56

TEKANAN PEKERJAAN

(OCCUPATIONAL STRESS)

57

Objektif

Menyatakan definisi tekanan pekerjaan (occupational stress)

Membincangkan punca-punca tekanan di tempat kerja

Menyenaraikan sekurang-kurangnya 5 kesan tekanan pekerjaan

Membincangkan kaedah praktikal bagi mengurangkan tekanan di tempat kerja

58

Skop

Definisi tekanan pekerjaan

Siapakah yang berisiko mendapat tekanan

Reaksi tekanan

Kesan tekanan kepada organisasi

Punca tekanan di tempat kerja

Kaedah mengurangkan tekanan

Pelan tindakan mengurangkan tekanan

59

Pengenalan

Persepsi majikan terhadap tekanan “Kami tidak mempunyai tekanan di sini”

“Tekanan adalah sesuatu yang tidak dapat dielakkan dalam perniagaan kami. Kalau anda tidak dapat mengatasinya, anda masih tidak mencapai tahap kerja yang sepatutnya ”

“Ia bukanlah salah kami. Pekerja yang membawa tekanan mereka ke pejabat - kami tidak boleh berbuat apa-apa ”

60

Pengenalan

Fakta

1. Tekanan menyebabkan penderitaan mental kepada pekerja

2. Tekanan membahayakan syarikat

3. Tekanan melibatkan wang ringgit yang banyak

4. Tekanan mempunyai kaitan dengan serangan sakit jantung, gastritis dan sebagainya

61

Pengenalan

Tekanan melibatkan wang ringgit1. 40 juta hari berkerja hilang setiap tahun dikaitkan dengan

tekanan (UK)

2. Tekanan membawakan amalan meminum arak, seterusnya ponteng kerja – 700 juta pounds/setahun

3. Kos kehilangan seorang eksekutif akibat serangan sakit jantung daripada tekanan– USD 600,000 (syarikat Xerox, AS)

4. Pampasan disebabkan tekanan– 15% daripada semua kes pampasan (AS)

62

Definisi Tekanan

Tekanan bermaksud tekanan yang dihadapi oleh

seseorang individu dan reaksi yang dihasilkan

daripadanya

Peningkatan tekanan terhadap seseorang individu

melebihi dari daya untuk mengatasinya.

63

Siapa yang Berisiko Mendapat Tekanan?

Semua orang boleh mendapat tekanan

Mereka yang berurusan dengan orang

awam - contoh: polis, jururawat

Ibu yang bekerja

Pekerja yang kerjanya monotonus

64

Reaksi Tekanan

65

Reaksi

tekanan

Fisiologi

Psikologi

Tingkahlaku

Jangka pendek

Tinggi - kadar nadi,

tekanan darah, paras

adrenalin, paras kortisol

kelesuan mental, kecewa,

tertekan, rasa marah,

senang terganggu

Prestasi yang tidak

konsisten, kurang

tumpuan, kerap salah

Jangka panjang

Gejala psikosomatik

darah tinggi, gastritis

kemurungan,

kegelisahan, rasa buntu,

tidak puas hati

Peningkatan pengambilan

nikotin, alkohol, pil,

ponteng kerja; tukar kerja

Kesan Tekanan kepada

Organisasi

Hubungan kerja yang tidak harmoni

Moral yang rendah

Kualiti menurun

Produktiviti menurun

Peningkatan ponteng kerja, lambat datang kerja

Peningkatan kadar kemalangan

Peningkatan kadar penyakit

Peningkatan pekerja berhenti

Peningkatan bilangan yang minta berhenti

66

Prinsip umum mengatasi

tekanan pekerjaan

1. Merawat penyebab dan bukannya gejala

2. Menerima hakikat bahawa tekanan adalah masalah

organisasi dan bukannya individu

3. Menyelesaikan masalah `taboo’

4. Melibatkan semua orang

5. Biarlah realistik, jangan cuba terlalu banyak kaedah

dalam satu masa

67

Pendekatan Intervensi Tekanan

Pendekatan

Organisasi

Mengenalpasti tekanan

Tindakan

- contoh: menilai semula gaya pengurusan, gilir-giliran kerja

Pendekatan Individu

Tidak membuang punca tekanan

Tindakan

- contoh: kaunseling

68

Strategi Intervensi Tekanan

Individu

Pemantauan gejala tekanan (diari tekanan)

Meningkatkan daya tahan dan mengolahpunca tekanan

- Kemahiran bersosial, latihan asertif, penyelesaian

masalah

Menerima tekanan dan mengubahsuai reaksi

- Teknik tingkahlaku kognitif

Merendahkan sensitiviti terhadap tekanan

- Gaya hidup sihat, relaksasi, sembahyang, meditasi

69

Pelan Tindakan

1. Tubuhkan kumpulan perbincangan

2. Menilai situasi semasa

- Kumpulkan masalah

- Kenalpasti punca

- Menilai penyelesaian sedia ada

3. Wujudkan dasar & program

4. Melaksanakan dasar & program

5. Memantau dan menilai dasar serta program

70